Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
21 erthygl ar y dudalen hon
BANGOR.
BANGOR. Gadair Wag y Brifysgol.-Y mae deuddeff a ym- geiswyr am gadair amaneg (physics) yn Ngnoleg y BfcLfy&gol, yr hon a. iraghaw-yd trwy ymadawiad1 Dr. As,nrOM" Gray. Chwerdi-air-iiUgam oed ydyw yr ivjueiigaf o'r yuigeiswyr. Cyindteitbas Ddladieuol Gaud Penlon, Hir,&el. Cynhaliwyd v cyfarfod wythoosol nos Lun dfiwed-Jaf, 0 dan lywydcbiaetb y Parch H. Reee Davies. "Pa un ai bywyd priod-asol ynte bywyd sengl ydyw'r goreu ?*' oedd pwnc y ddadl ar y noson giy bwydledig. Cymeiwyd' yr ochr briodasol gan Miss K. Roberts, Ambrose-street, a'r ochr sengi gan Mr E. Evans, friars-road. Siaradwyd ar y mall oobr a'r Hall gan ryw o'r aelodau. Cafwyd hwyl anarferol, a phan gym.rrwyd y p16irlldsia.u,r oedd nrwyairif ma.wr dros yr ochr briodasol. Cyngherdd Offerynol Miss Hewitt.—Nos Werner, yu y Pcjiriiya1 Ilail, cynhaliwyd y cyngherdd felynyddol gan seindorf linynol Miss Hewitt, ac yr oadi ynx> gynulliadi liawn. Yr oeddis wedi sicwhau gwusanaeth arbemg Mr Walton (o gyngherdcfcui Llandudno). Mr Charles Black (o aeimiorf n Charles Halle). Miss Gwendoline Dew, ac eradll. Yr oedd) y rivtglen drwyddi o ch-waeth gerddorol aruchel, 2c yn wledid or rmM flaenaf i'r Aai a Jioff '-nt g< rd,1ori?>«M-h O'r faith. Yu giiym<IoiLlia.s. Ddodleuol Clwb y Gweithwyr Ceddwadol nos Iau darllenwydl papyrau gan Mr 0. L..Tones a Mr John* Jones, y naill dros ddiwygiad iSglwysig a'r Hall yn erbyn, a, dilynodd dadl fywiog. Pende r fyarwyd ar y diwedd gynal y cyfarfod yn vvythnosol yn lie yn bvthefoosol fel yn y gorphenol. Mr J. R. Prichrbrwl a lywyddiad dros gyfarfod Cymdeithas Dd-adleuol y Gwyr Ieuainc nos Iau, pryd yr aod yri mlaem gyda'r ddadi ar y rhyfel. Pan su&dl 1 bleidiais, cafwyd mwyafrif yn bleidiol i gwrs y •Llywodraetb. Rhoddodd Mr 0. D. F. Humphreys edToddiad o gan Mr Kipling, "The Absent-Minded Beggar." Llrg yr Yn-adon.—Yn yr eisteddiad wythnoaol ddydd Mawrth yr oedd ar y fainc: Mr Thomas fcerwis .^cadtirydid), y Maer, Mri Henry Lewis, W. Pughe. W. Lester Smith, a Thomas Robertet.-Dir,- rqwyd y rhai canlynol i 2s 6c a.'r cratau yr un am fod yn feddw a.c aifreolus :—Robert Jones, LlaJi- degai Patrick Rrown, Bangor; at Thomas Jones, Bangor.—Ar d-dlau gyhuddiadl o fod yn feddw mewn t1- trwyddedig, dSrwywydi dward Williams, Beth- esda., i 5s a'r (x)slau yn mhob achos.—Bu gorfod i JBliaus Davies, Conwy, dalu: 2s 6c a'r costau axa '.ddo Robert Htmt ac Edward Ro- bErts o adael y 1st Dragoom Guards, Dublin. Cjrf- Iwynwyd1 hwy dirosodd i'r milwyr oedd wedi dod i'w cyrobu. Xo'n-ohf'v—TH-didiau, Meroher a Iau cynhaliodd cyft-Lliioa y Ta5>wiia-;1 nodachfa yn y Penrhyn Hall, er chwyddo y grotifa a gesglir at gael eapel ■UTivyH A'~ A sanlyiL sydd resfcr o'r "stallholders — "IJea* Stall,' No. 1 'Miss Roberts, Bryn-teg; Mrs B. 0. Price, Mrs Jones, Gwynant; Misses L. Jones, Q. Wheldon, J. Roberta, H. Williams, Mrs W. Hughes, a. Miss Webster. Tea Stall, No. 2: Mrs Jones, Market-place;' Mrs Jones, Glasfryn; Mrs Mathews. Mrs W. Thomas, Mri A. GriffitJJ., — Lloyd, C. Jomes, a Owea. Fancy Stall: Mrs Th^nivi. Jxmdon House; Mrs W. T. Roberts, Mrs R. Williams, Oity Buildings; Mrs Morgan jRdcuiards. Mrs Williams, Devon. House; Mrs Row tamdH, Friars-road; Misses Griffith, Tanrhiw; fiugl^Britoiniua Hcase Gwera Riohards,E. J. Tbo- London House; Thomas, Metropolitan Bank A. M. Daviea,Moranedrf; Roberts,London House; a W.'C ki it .Tont«. Refreshment Stall: Mrs T. H. Lewis. Bronwylfa; Mi-* Owea, Kimberley House; Mr.^ n. Brcnant; Mrs W. 0. Williams, Mis Bobert Hugljes, Misses Lena. HuAes, A. Williams, ac S. Thomas. Sundry Stall Misses Wallace, H. CtpLffith, K. Jonves, K.. S. atkin Jones, ^Sodwc-ni Williams, 'ao Anitiei Williams. Bank L SbaJl: Mrs E. D. Williams, Mrs Mvrddin Jones, 5 £ rj Foulkea Jones, Mrs Tisomafi, Cbapet Hkwse; lIli- Pritc-hard, Mrs J. H. Williams, Misses F. Qjaries, E. Owen, sue E. Grace Owen. Sweet Stall: AeJodau yr Ysgol Soil. Agorwyd y nodachfa y dydd cyixtaf y Maer, a'r all ddydd gan Mr J. Bryn RobortM, A.S. Gynhaliwydi ndfer o gystadleuaethau i bob llaLs, ac yn ddalynol bu y buddugwyr jm cyat-xdl'j yn gpJed am £ aithodyn< aur, ac enillwyd ef g&n Tegfan. Y beirniad oedd Mr Hurren Harding. Bfogwylir y oeir tua 150p oddiwrth y nodaohfa. H^wllo Dp. Puxit ar Hugain.—Yn Llys y Mam- dtfyledion, dydd Llun, gerbron ei Anrhydedd Syr Horatio Lioj-d, and d eymig-ws ddygidl yn nd*en gain berchenogioa y lloing 'Charles and yn CT-byn, Cwmni RhedlSordd Gwrecsam, Wyddgrug, a Oonr-aili'a Quay, x Mr F. Williams, y derbynydd. —Mr J. Bryn Roberta, A.S. (cyfarwyddedig gam Mr S. R. Dew, fel goruohwyiiwr dros y Meistri ooi."I-taw a Hawkins), oedd dros yr aiehwynyddion, a Mr T. C. B. Gibbons (cyfarwyddedig gan Mr Q. B. Steward, o swydidfa Mr J. B. Polling dros y diffynyddion.—Yr a/jhwyliydldlon a hawlieaxt 30p ar gyfrif mwed dderbvniodid y Uestr tTa. yn cymeryd i &own lwytru yn Srharf' y diflFynyddion yn Chlin- tnth's Quay. Dadleuid i'r niwed gael ei aohoai trwy i ywydfloEnoa y tfiiffynyddion orehvmyii i r ltestr gymtnycl ed. lie mewni mall ag y darfu iddi, af dred.ad y llanw, fyned ar lawr ar ed phen ol^ cyn i'r faLaeu fyned ar iawr. Y oamlyaiad fu i'r llyw daer- byn niwed, a'i gwneud yn angenrteidiol i'r llong fyn £ xi d'aji adgywedriiwiau.—Dros yr amddiffypiad dadleuid) fod) y daffynyddioni yn caiel hamdaiffyn gpai eu man-difieidifau, pa un' bynag a wneid "charge" em le y llcssir yno ai peidio. Yr oedd y Ddyfrdwy ya tidial river," a'r tywod ya parhaus symud; a ciiaai hyny myatoaiiil uad oedd y gwahamaeth yn nigw!»8ta<irvrydd gwaielod! y doc i'w briodoli i unrhyw eegeulusdrii. ar ran y ddffynyddion, ood yn <Jdyleaus i" (imi'^ylclidadau ,tuhwnit> i'w rheolaeth hwy.- Khotkk/dsd ai Aniraydedd ddyfarniad yn ffafr yr ttohwynwyr am y swm a hawlid.
BETTWSYOOED.
BETTWSYOOED. Y mae Mr 6haw. y "booking clerk," wedi cael eivddyro-hafu i Wyddgrug. Fasiwydyay cyfarfod cyhoeddus nos Iau, wythnos i'r diweddjf, fod casglyddaoit yn dyfod o amgylch yr erkl,.A i gawglu at weddtwon ac amdxiifaid y mil- vv7r yn Transv.ial. Dealhrn fod y oor wedi pervderfynu dysgu "can- ya ys!u--i tymor y gauaf, o dan arweiniad Mr William Owwt, Station Cottage. yr hwn sydd r*Ujdi bod mor Uwyddianus fel arweinydd vn y gorphenol. Hydterwii y bydid yr aelodau ya ffydd- fxwn. Tachwedid1 239r.-i bu farw Miss Jane Pierce, Bron- yr-haul.yo 79 nil\'ryJiid otxL Claddwyd ha Tachwedd fSb^Jh yn Mynwcr.it. Oapel Garmon gan dyrfa luosog. (^pu.s«iiiaeth-wyd wrtb y ty gaai Mr Thontaa Wil- liiUns, Muri.au, >10 fuè" Ian, y bedd gan Mr Morgasi, feer. lin yn a-olod ffydidlawii gyda'r Methodrstiaid Oajfii-'aidki yu y lie ihwn.—^Tachwedd 24 ba farw William Huglais, Hen Ef-3.il. RhiwddoLioa, yn yr dEtdraia teg o 72oc:n mlwyddl, ac a gladdwyd yn wnfuwc-nt eghvjTS y plwyf yu y lie hwn Tachwedd 23 gan dtorf luosog. Chwith fydd: genym ei golli, gan nicr anil y bydlcnn ya ei welfed. Cydymdeimlkr eTi briod, yr lion sydid yn bur asnalluog era misoedd. Dferbynifld y toulu oU ean cydymdeimlad.
BETHESDA.
BETHESDA. Oymdedthae IiamyKldol Gapel Siloam (W.).—Cyfasr- fot anirywiaethol oedd gan y gymdeithas hon nos Beiroh^r d>iww.lcl:;<f, dajv 'lywydaiaeth y Parch T. Isfryn Hughes, gvi-ai-midog. ax arweiniwyd gam Mr JECobert Jo!V.w, masnaiohydd, Pont Twr, yr hwn a :wjjaw?th ei waith ju rhagorol gan gadw y gynulleid- fa nit'wn hwyl .i^ifyrus o'r dechreu i'r <fiwedd, a. ph, ryf <-i < ? (iwr ;aea.ir«c wedi ymddyrchafu yn oi arctal ei hirr; yw ACr Jones, a brawd i'r pregethwr affitwr a. phol>!ogi»id<}! i.wnw yu Llundairt, y Parch llWasWyriio Jor.-a9.yr -h<ra -hefyd yw ysgrifenydd y Conference Wesbyaidd y flwydtlyn lwn. Maeat-hiy- lith yn y inlu. I didechreu cafwyd ton gan y pLant- dan jir\v:>nitni Mr W. Parry, Grisiau Ooch- mn. Cyst.:i/l;ju;:rrrt'h. adrodld penill: 1, Miss M. L PritchHii'.l 3. W. Pritchard. Can, "Bugail Ða.fod y evm. Ta^ hwyl dta. gan Mr W. Jones, Cfcnrni-s-tTtre-t. QyatarHettaeth caaiu, "Gwlad y o&!FI 1. \1.. R. R. Thomas. Cystadieuaebh araetii ddifyr (■ -o-siyi" "Morris-") Cydradd oreu, Mri Mos.Jo-,10^ Coed y Pare, a Henry Paxiy. Beuawdi, "Y ddua forwr:" Mri W. Parrj' acR. R. Thorns Yr oadd y dasdganiajd hwn yn wir Tha.gorol, dvrbyrwoiid gymeradwyaeih teilwng. Cj" stadieuo -fj'u! u de--r.- heb ei atalnodi 1, Mr IJerny i-, Panybryn. Calfwyd cywtadiewaeth fkvryliog. Cvi, "Adgotiant fy mebyd," yn wir dd-a gtm Mr J. P.i.xy, Oilfod!a.n. "Bwthyn ar y bryn" Øfi" h'irt-i o Siilo-i.m. yn. rba.gorol. Can, ''Ar y gyla.w," gin Mr Horary Jones, Ddolgooh. Cy9tadl- et^aeth' ,;i "Din/ ond d«ilen:" 1, Miss (Mary A.' Davieet, C.4 Csa, "Y .gwr boniedlig," gan TsEoryd'i y Bvyniiu. Yr oedd ef, fel arfer, yn ejameiyd yn ddi, CyigJ-n. "Onlwn hwyi," gan Gor Medbiwi: Kilcwm, dam arwein.ia.d Mr R. 0. Janes Ojrem, 1.0., I, -ckwaximt mown hwyl rija-garol. Nid y vr Y ror In.n ieu?.nc, oDd gydag arweinydd JC.TXT alluo^ ;1, ffyddlwciob yn yr ymarferiadiau di- enpjr.fi; i. y cLi-v i a bri. Cafwyd cyfarfod rhag- o'r diweda!, a. chymilloidfa luosog Baniiaid owddynt: Y Parch J. hfrynr Hl1,gh. J. Moses Jones, Coed y Pare; VY Pri-tch wrl, a J. R. Dykms, Star T0a, C"" Klfeid-terraoe. Y gerddoriaeth: Mr R O. Owra, A.O.. Oornel. Cyfedliwyd gan y Mri R. 0 Kiwaiixtv, Brjiitirioni, a R. 0. Jones 'OSSfan. JMisyfyd Mrs Mary Davies (Cae- feaidd).—Ydiy.l'ig v/vti wyth o'r j?loch boreu ddydd SL-W^r;.jr •Jiw-wckM.fd! yr oedd! Mrs Darks ar gychwyn ajrdia jw-g yw 'H II-mv t grrchu Lefri/th, °a pbam wedi Syr,- fl diros <^»tl»wy y dirws gwelwyd in fel yri ymcl'wng yn* syrthjo. Yr oedd cyzDorth wrth fciw, obl):d^-yd l»i i'r ly uc amfonwrd m fedldyg, ctki yr y v.*r&ichkxacni fywydol wedi eht^eg ymai-th cyi y g&ilid estyn dim cyoortWy iddi. I^wedir 1'vn 'org)"l gilf^l o'r parlys a. dderoymodci. Yr oedd Mrs Daviee yn 72 mtlwyddi oed1, ac o ymddangosiad cryf a cnaidtam, anghyffredin. Yr oedd yn weddw ers rbaii blypyddau ac yn un o'r gwragedldl goreu am eibywo-liaetli.- ni fynai feddwl am fod yn nyled neb o ddim. Llafuriodd yn galed drwy gerJdwi i waltanol eiddi yr ardai i brynu ffrwythau, Ilysiao, etc., a myned o gwmpas i w gwerthu. Yr oocM yn fawr ei pharch ac yn adna- byddtas drwy yr ardaloedd. Bydd y gladaedigaeth yn cymeryd He yn Mynrwemt Glanogwen prydnawn ddydd Mawrfch (ihi&ddyw). DarLit-hisui ar Ddaeareg. Yn uaol a tirefnianit Cynghor Siroi sir Caernarfon bydd y daearegwr OIiOWog, Mr T. J. Jehu, M.B., B.Sc., yn traddodi I cyfres o ddariithiau ar y gangen bwysig uchod yn yr Ysgol Siroi, gan eu nos Fawnh, y 12fed cyfisoi ibeuo) hefyd ar y 19eg a'r 26ain cyfisol, a hefyd ar noswedthiau, yr 2il, 9fed, *'r 16sg o Ionawr. Deohreuir am wyth o'r gloch. Mynediad i mown yn rbad. Dyma gyfleusdra rhagotol i fech- gyn ieuaoc sy'n efrydu y gaoigen werthfawr hon. MAE NHW'N D'EYD. Fod clwb newydd wedii ei sefydlu yn' Mefahesda gan mfer o swelldoms ifanc y lie, gyda'r amcan o gael gwersi mewni moeseg. Nad yw enw yr athraw gael gwersi mewni moeseg. Nad yw enw yr athraw yn wybydtchis hyd yn hyn. Iddynt gyfarfod y aoswaith o'r blaen er trefnu y rheolau, etc., a. ohael enw priodol arno. Iddynt., wedi cryn siaraid, benderfynu ei fod i gael ei aiAiabod "The Chaps amd Pig's Tail Club." Iddynt, wedi gryn; siarad, benderfynu ei fod i gael ei adnabod "The Chips and Pig's Tail Club." Fod yr aelodau i gyfarfod nos Fercher nesaf, pryd yr agorir y clwb yn ffnrfiol gyda srwper ysbtenydd, cynwysedig o "chip potatoes" a "pigs' tails." Mae ,7, $0 ( Mr Johnnie Jones, y pork butcher, yu gwajramtu y b y "tails" yn "dendier." Y bydd i adroddiaud cyftawit o hanes gweathrefd- iadaiu y clwb gaiel ei aiaon i Mr Mae Nhw'n D'eyd gyd&g enwau y gwailianol wyr. Clywsom rncu Mr Sam sydd wedi ei ethot yn llywydd. Mai nid gwir ydyw y stori mai "Williams Bach' syddwedi ei ddewis yn ysgrifeuydd y clwb.
CAERNARFON.
CAERNARFON. Benthyca. 52,0Q7p.—Mewn cyfkrfod o Gynghor Trefol Caernarfon, ddydd Mawrth, hysbyswyd fod Bwrdd Masoach wedi rhoddi ei gydsyniad i fenthyca y swm o 52,007p, gofynol mewn cysylltiad a phont yr Aber a chynllun y borthfa. Meistr Carediig.—Deallwix ddarfod i Mr E. n. Owen, o gwmni Mri John Owen a'i Fab, Caernarfon, alw ar ei weithwyr prydnawn dydd Llun, a hyebys- odd hwy eu bod i gadw noswyl o hyn allan am haner awr wedi pump, yn lie c-hwech o'r gloch. Gwnaeth Mr Owen y weithred garedig hon a'i weithwyr yn wirfoddol o hono ei nun, heb i gais gael ei wneud &to o gwbl. Dymunol yw gweled tcimladau da yn ffynu rhwng meiatr a gweithwyr. Drylliaodl Hong o Gaemarfon. tlrysne o Lowestoft a ddywed i'r llestr "Arfon," perthynol i Gaernarfon, fyned i'r Ian boreu dydd Iau yn Corton, i'r gogledd o Lowestoft, a'i bod yn ddrylliau. Achuowyd y dwylaw drwy beiriant a weithid gan wylwyr y glanau. Llong 72 tunell ydyw, yn rhwym gyda llwyth o goed o Fredrikstadt i Borthmadog. Cyhuddiad o Ladrad yn Erbyn Greneth.—Llad-rata modrwy aur, gwerth 35s, oedd y cyhuddiad ddyg- wyd yn erbyn Louisa. Jones, morwyn ieuanc, yn y Lly» Bwrdeisdol dldydid Llun. Ychydig ddyddiau y bu yn hgwasanaeth Mrs Guest, Chapel-street, ond and pam ymaaftwodd gwelwyd fod y fodrwy wedi myned hefyd i nrwle. Wedi hyny gwelwyd Louisa yn ed gwisgo. Yr oedd y gyhuddedig wedi ed heuog- famu o'r blaen am ladrad), ac yn awr dirwywyd hi i 17s 6c yn cynwys y costau. Anfc-i,, Uythyr Begio a;'r Canlyniad. 0 flaen- Ynadon Caernarfon, dydd Sadwrn, cyhuddwyd dyn oedranus o'r enw Thomas Rowlands, perthynol i Famgor, o gaffael arian trwy gyfi-wng llythyr begio. Yr oedd efe wedi ei rybuddio gan yr heddgeidwaid ym Mangier era amser yn ol. Oynwysai y llythyr enwau dau new dsri o ddyndan adnabyddiw yn Man- gor fel rhad wedi cyfranu i'r dyn. Cyfaddefodd y oybuddedig mad: efe cd hum a pherson arall didarfu ei ysgrifemi, ac anfomwyd ef i garchar am bythef- nos. Newydd Drwg o Ddeheud-ir Affric&-Boreu Sul derbyniodd Mr Metcalfe, Victoria-road, hysbys- rwydd i'r perwyl fod ed frawd, John Metcalfe, yn mysg y Gmi, Guards a laddwyd yn Mrwydr Modder River. Yr hyn sydd yn gwneud y newydd rwydd i'r perwyl fod ed frawd, John Metcalfe, yn mysg y Gre»a«iier Guards a laddwyd yn Mrwydr Modder River. Yr hyn sydd yn gwneud y newydd yn fwy pruddaidkJ yw y ffaith fod brawd arall iddo yn mysg y rhai oedd "ar goll" wedi Brwydr Glen- ooe, a byth heb gael dim o'i hanes. Yr oedd y Grenadier yn adnabyddus lawn yn y dref hon. Meibion oeddynt i ringy-Il yn heddlu Meirion, ac y mae eu miham eto yn fyw, yn Gteeathraw, ac nis geltir deagnfio ei gaLar ar ol ei dau fab dewr. I'r Leiceaterskire Regiment y perthynai yr hwn aeth ar goll, ac ni bu gartrof ers d&uddeng mlynedd. Bwriadad ddiod hefyd pan y oafoddi orchymyn i fyned i, Ddeboudir Affrica, ao ysgrifenai at ei fam i ddweyd y "byddad iddo ymladd dros y Frenhines a'i wlad, a bod yn debygol y cawsai fedd n«u fathodyn yn Neheudir Arnica." Y Bwrdd Ysgol.—Cynhaliwyd cyfarfod misol y Bwrdd hwn nos Lun, cJan lywyddiaeth y Cadeirydd (Mr W. G. Thomas).— Derbyndwyd cais am ei phonodi yn athrawes dan y Bwrdd oddiwrth Miss Bembow, Rhyl. Sylwodd Mr R. 0. Roberts y rhaid fod rhywbeth yn nihell o'i le gyda'r Bwrdd nad oedd mwy nag un ca.is am y lie. Y Cadeiiydd a ddywed- odd mai y rheswm syml oedd fod tal y Bwrdd yn rhy isel. Dywodai y Cierc mai y swm lleiaf a delid gam y by-rd-ciau siroi y bu efe mewn eysylltiad, a hwy oedd 75p, tra nad oedd un Caernarfon yn ddim ond 70p. Penderfynwyd hysbysebu y gwagle, a phennwyd y cyflog i fod yn 80p.—Ysgrif en odd Mr Phillips, B.A., athraw y "central classes," yn rhoddi ei beuocliad i fyny am ei fod wedi derbyn y swydd o feistr mewn uwohrifyddiiaeth yn Yagol Ramadegol Magness. Penodwyd pwyllgor i ystj-ried y pwnc o pa un a benoddd olynydd ynte dychwelyd at yr ihen drefn o ddysgu y ddsgybl-athrawon gan y pen- meistr a'r medstriadd cynorthwyol.
CRICCIETH.
CRICCIETH. Cyngherdd.—Nos Fercher cynhaliwyd cyngherdd poblogaidid yn ys Ystafell Blwyfol er budd! cronfa y rhyfel. Gwnaed yr holl drefniadau gan Mrs Bracken a'r teuiu. Lfywyddwyd gan y rheithor (y Paroh J. Lloyd Jones, M.A. Yr oedd y neuadd wedi ei hadidurno a banerau, blodau, dail, etc. Cymerwyd rhan yn y gweithrediadau gan y Misses Lloyd Jones, Mr Rees Williams, Mr Oldfield, Miss M. Roberts, Miss K. Griffith., Parch G. Salt, Miss W. Bracken, Mr Thomas Burnell, Miss M. Lloyd Jones, Mr B. Rymam Hall, Mr E. A. Foulkes, Sergeant Hammond, Miss J. Evans, Dr. Livingstone Davies, a. Mrs Williams. Cyfarfod Cyhoeddus.—Yn unol a phenderfyniad y Cynghor Dinesig cynhaliwyd cyfarfod' cyhoeddus yn y Neuadd Drefol er ystyried beth ellid wneud yn lteol er cod'i cronfa er budd teulu y milwyr yn y rhyfel. Cymerwyd y gad-air gan Mr Thomas Burnell (cadeiiyddiy Qynghor). Darilenwyd llythyr oddiwrtfo Mr J. T. Jones yn amgau 3p 5s at v gronfa, ac anfonai Mr Wat bin i ddatgan ei barod- rwydd i gyfraaxti. Cafwyd anerohiadau gan y- Cadeir- ydd1, y Parch J. Lloyd Jones, Parch W. R. Roberts, Mri Robert Roberts, 0. T. Williams, W. G. Evans, Hugh Jones, ac eraill. Penod-wyd pwyllgor i drefnu y caagliadau, a dewiswydy Cadfridog Bracken yn drysorydd, a. Mr Walter Janes (ieu.) yn ysgrifen- ydd.
DOWLAIS.
DOWLAIS. Organ- Ddadganiad. Nos Fercher, Tachwedd 29ain, rhoddd Dr. Peohell, Merthyr Tydfil, ddad- ganiad: ar yr organ yn yr eglwys Gymraeg. Yr oedd y rhaglen fed y canlyn: —• "Recitative aaid Allegro in F minor, organ sonata" (Mendelssohn), gan Dr. Peohell; cydgan, "Prayer for those at sea" (Gaul), gan y "Ladies Cboir;" "organ variations in German style" (Rinck), Dr. Pechell; cydgan, "The Lord is my Shepherd" (Schubert), Ladies Choir; "orgam variations in Fench style" (Batiste), Dr. Peohell; cvdgan, "Charity'' (Rossini), gan y Laddcs Cluoir. Rhoddodd y Parch LI. M. Williams, D.G., rheithor, more-luad, yn apelio at y gynulleid- fa am ai ohynorthwy tuag at ffurfio cronfa i gynorth- wyo gwragedd a thooluoedd y "Reservists." Can- wyd yr Aiiciljom Genedda«thoI ar y diwedd, a phan yr oodd v bobl yn myned ailan, chwareuwyd yr "HaUi;!uj-h Chorus gun seioidorf Gwirfoddolwy'r Dowlais. Yr oedid Gwirfoddolwyr Merthyr a Dowlais yn bresemol, a dia. geaym ddweyd fod swm da iawn wedi ei gasglu, sef 14p. Cvfarfod Llenydidol.—Cynhaliwyd y cyfarfod hwn nos "iau, Tachwedd 30iin, dan lywyddiaeth Mr W. Francis. Yr oedd1 y rhaglen fel y canlyn Araet-h. gan y llywydd; adirod- Jiad, Mis's M. J. Beyncn1; adroddiad, Master Benjamin Wathan; can, Master Basil Evans; adroddiad, Mr John Evans; can, Mi" Walter Colliins; cam, Master Arthur Isaac can, Mr Morgan Lewis (encore) adroddiad, Miss Cor- delia WHliams adroddiad, Miss Davies can, Mr Joifan Tnomas; adroddiad, Miss Sarah Morgan; adroddiad.Mif?s Mary Davies araeth ddif vfyr,testyn>, "Rhod ;i hanes eich bywyd. Dyfarnwyd y wobr gyntai i Mr John Thomas, a'r ail i Mr William Evans. Y beirniad oedd y Parch J. R. Jones, Bala. Adroddiad, Miss A. M. Williams; can, Mr Noah Evans; adroddiad. Miss Mary Davies; can, Miss Lizzie Anne Davies adroddiad, Miss Dinah Davies can, Mr Walter Collins; cam. Mr W. M. Thomas. Camvyd "Han wlad fy rihadau" ar y diwedd. CVfarfod y Dynion Ieatainc.—Cynhaliwyd y cyfar- fod hwn nos Sadwrn, am saith o'r gloch. Yn gyntaf, darilenwyd y rhuddtell ar ol y "Venite." Dy wed, vn "vnlaf, fod y llith sryntaf i'w darllen yn liawn llytlgr, h.y., y rhiaaii besnodedig, yn gyflawn. Yr ot'dd yn arfemad, cyn y Diwygiad1, i ddarllen ychydig adnodn.u. ac yna darllen "legen-dau," "respond'au," ac yn y blaien, yn lie dilyn cwrs rheolaidd o ddarllen ac yn y blaen, yn lie dilyn cwrs rheolaidd o ddarllen yr Ysgrythyr Lao. Dywedir hefyd "A lief uchel," oherwydd fod yr offeiriaid yn arfer dlarllen y llith- oedd mewn- Il'ais i-sel. Hefyd, "yn Gymraeg," oherwydd fod v llithoedd yn arfer cael eu darllen yn Ltadim. Yin1 nodi on v Parch J. A. Evans, dywedir fod gan leygwr hawl r ddarllen y llithoedd. Y' mae yr hawl hwn1 wedi' diyfod i fewn oddiwrth eirian anmhenod-ol yn y rhiuddell Saesneg "He that reaideth." Cajnargrap'haadl yw y gekiao hyn, a. gad'awyd hwynt yn; ddisylw, er mwyn rhoddfi lie i'r lleygwr weinyddu yn y gwdsmaeth. Dywedir hefyd yn y "nodion" fod y llithoedd wedi eu trefnu yn y fath fodd, fel ag y oeir y cysgodl yn y llith gyntaf, a'r tylwedld yn yr ail. Nid yw Lyti: yn. wir anil mewn cysylltiad a'r gwyfian neillduol. Ter- fynwyd trwy w«d!di. t
FFESTINIOG A'R CYLCH.
FFESTINIOG A'R CYLCH. Y Cymdeithasau.—Bu y cymdeithasau yn liawn gwaith yn. ystod yr wytlmos.—Yn Nghapel Seion (B.) bu Mr Robert Jones, Summerlidll-terraee, yn dadleu gyda Mr Griffith Roberts, Glanygors, ar "Pa un ad iiatur ai arferiad yw y cryfaf ?" Pasiwyd, trwy fwyafrif o bleidleisiau, mai "natu oedd gryfaf.—Yn Nghymdeithas Bethesda (M.-C.) caiwyd papyr Ilafurub gan Mr H. E. Hughes ar "Ddrwfr." Eglurid1 y sylwadau gydlag arbrofion, yr hyn oedd yn ychwanegu yn- fawr at ddyddordeb v sylwadau. —Yn Sefydliad y Gwyr Ieuainc darllenodd Mr Oweai Owens bapyr ar "Gastell Beaumaris," a Mr E. P. Jones bapyr ar "Gastell Oaefnarfon." Oafwyd gair ar y papyraa izan annyw o'r aelodau.—Nos Sadwrn, yn yr un sefydliad1, rhodxiodd y Parch Moses Robert-A, dkiarlith ar "Y Dyn Ioliam. Wynhawyd y sylw- adau addysgiadol yn fawr aan yr aelodau oeddynt wedi gallu ood'yn n^hy'd'.—Yn Nghymdeithas Eben- ezer (W.) oafwyd papyr nodedig o dda gan. Mr J. P. Roberts, gorsaf-feistr y Diphwys, ar "Bersonol- iaeth <a Duwdod yr "^sbryd Glan." Darilenwyd dau- bapyr yn Nghymdeithas Bethel (M.C.), y naill ar Ddifyrion, a'u dylanwad ar yr oes bresenol," gan Mr D. E. Jones, Belle Vue, ar llall ar "Gyfiawnoad! vn ol Paul ac Iago" gan Mr D. 0. Hughes, Peny- bon't. Bwrdd Llywo<$raethol yr Ysgol CaUOIMdKiOl.- Prydnawn ddydd Mercher cyfarfu y Bwrdd uchod, o dan lywyddiaeth Mr E. e,J Is,r:-Pafiw I ongi, -_Td lai» gydynuieimlad* a tiheulq. y diweddar Sjyr Hfeniy Tate. Bu y barwnig yn nodedig o fiabl at addysg J7 ardal, yn arbenig at yr adran gelfyddydol o honi. I —Darilenwyd llythyr o^iiwrtb Mr H. Ariander Hughes, ysgrifenydd Eisteddfod Genedlaethol 1898, yn amgau rhoddi o gan' punt oddiwrth y pwyllgor at y drysorfa adeiladu. Pasiwyd plezdlais o ddiolch i'r pwyllgor am ei haeliomi.—Prif waith y cyfarfod ydoedid myned) trwy y ceisiadau dderbymwydi am y swyddl o athraw cynorthwyol yn yr ysgoL Derbyn- iwyd oedsiadau 29, a bu dau o flaen y Bwrdd, ac yn y diwedd penodwyd Mr John Griffith, Bangor, am y di-wedd, penodwyd Mr John Griffith, Bangor, am y cyflog o 150p. Deallwn fod Mr Griffith yn nodjedig o .gymwys fel aithraw i fechgyn lie fel Ffestiniog, am ei fod' mor boff o Natur yn ei gwahanol aigweddau. Damwe&daou.-N.oo Fawrth, wrth ddod o Lan- rwst gyda cherbyd newydd, bu i Mr Tom Evans, Oakeley Arms Hotel, Maentwrog, gyfarfod a dam- wain ofidus. Ynvddengys ei fod ef a'r gwas yn y cerbyd:, ac wrth y Wynne's Arms, Conglywal, bu i Mr Evans gamgymeryd y dlrofa oedd yn y ffordd,: tbaflwyd y cer^d. Diangodd y gwas yn ddianaf, ond niweidiwyd y medstr yn fawr. Cariwyd ef i'r Wynne's Arms, lie y gweinyddwyd arno gan Dr. R. Jones, yr hwn a gafodd fod ei glun wedi ei thori, ac ynta.u yni dioddtef yn fawr oddiwrth ysgydwad1 trwm i'w gyfamooMiad.-Dydd Iau, yn Chwarel Graiigcbdu, tarawyd Mr William Jones, Penygarreg-street, Trawsfynydd, yn ei dalcen gyda "handl y craeoi," gan dori aroholl dwfn ynddo,. Gair o'r Llaau.—Darlith ar "Yr Awrlais" roddwyd i Gymdeithas Cymru Sobr gan Asaph CoUen. An- hawdd cael neb cymwysach i draethu ar y mater, gan ei fod yn arferol a.'u gosod mewn trefn trwy'r ardaloedd hyn.-—Yn Nghymdeithas Bethel (A.) caf- wyd dadl ar "Pa un ai meddwdod ai rhagrith yw y peryglaf i ddyfodol gwlad?" Mri W. T. Jones, nymaes, ac H. Parry, Wenallt, oeddynt y dadleu- wyT.Cronf& diwedd v gamrif a ellir ei cnymerad- wyo?" oedd testyn dadl Cvmdeithas Engedd (M.C.). Dadleuwyd gam Mri Hugh Hughes, Belle Vue, ac Edmund Richards, Moolwyn View.—Adroddiad ffafriol iawn gafwyd gan Mr Darlington ar waith yr ysgol nos. Y mae y boneddwr talentog wedi addaw darlithio i'r disgybldan yn mis Ionawr ar "Y Celt, a'i le mewn hanesyddiaeth."
LLANDUDNO.
LLANDUDNO. Cronfa Rhyfel y Transvaal. —-Mae Llandudno [ yn dal i wneud ei rhan yn rhagorol gyda'r mater hwn. CJyfanswm. y rheetr a gyhoeddwyd yr wyfchnoa ddiweddaf, 538p 9a 2c. At hyny mae genym i gyhoeddi y rhestr ychwan- egol a ganlyn o danysgrifiada.u :-Mr Charter, 10s 6d Mrs Allenby, 5a. Collected by Mrs Roberta (Huytoai) Mrs Brigga, £ 1 la; Mi* Goodo, 10s 6d Mrs E. W. Jdhnson, £ 1; Mrs Merral;, 91 la; Mrs Griffiths, 58; Mrs M. M. Wilson, LS 5a; Mrs J. Allanson, 21 la 3fim Barker, 10s; Miaa A. Barker, 10a; Mrs McLaughlin, 7a 6d; Mrs Kerr, 5s Mrs Glynne Griffith, ,10s; Mrs Morgan, Middleman, 5s; Mrs Lawson Tait, 5s.; Mrs Johnson Williams, Sl. Ooileoted at Grove-terrace, 7a 8d; Mrs Dutton, 10s; Dr. W. R. Nicol, Sl Ifl; Mr J. Roberts (Clarence House), 10a 6d; smaller amounts, Sl 198; total, £18 4s 2d. Collected by Mra Forrester: Mrs Roberta (Gresham), £ 5 Mr J. Wiley, Ss Mr Griffin, 10s; Mirs Roberts, 5s Mrs H. Forrester, £ 1 Is collected at shop, 8s 4d Mr Smart, 5s; Mr W. Evans, C.U., £ 1 ls; Mr R. V. Johnson, 108 6d; Meaars Bayley and Webb, 10a 6d; smaller amounts, J34 17s 4d; total, £ 9 188 8d. Collected by Miss William (Fem Oliffe), and Miss Jones, Bryn-y-Mor: Mr W. H. Jones, £1 la; Mrs Parker, SI; Mrs James, 10s 6d; Masses Parry, 59; Mr W. Williams, 5s; smaller amounts, 19s total, £4 08 6d. Collected by Miss William (Church Walks) and Miss E. Felton: Mr Grif- fith Owen, 5s; Mr Kitts, 5s; Mr H. J ones, 5s; Mr G. L. Woodley, ;El Is; Dr. Rosser, £ 1 18; Mr Jones, 5s; smaller amounts, m 148 6d; total, £4168 6d. Collected by the Misses Dalton (2nd collection): Mrs Pilkington, £ 2 2s. Collected by Miss Morgans (Rectory) and the Misses Mather: Mrs Haywood, 10s; Orme Side, 12s; Miss Moxon's School, £1 Is 9d; Mr J. Shenton, 21 la; Mrs Jones (Plaa Madoc), 25; Mr H. L. Evans, 5e; Mr (yNeil, 5s; smaller amounts, 14s; total, 29 8s 9d. Collected by Mr S. Williams and Mr J. F. Braggina: Mr Brag- gins, 5s; smaller amounts, £ 1 9s; total, l £ l 14s. Collected by Mr Ulting, Deganwy: Mr C. Sever, 58; smaller amounts, 168 6d; total, £1 Is 6d. Collected by Messrs E. Thorp and Sons: Workmen in fPya-Jy-Coed, 12s; workmen at workshop, 14s; total, j31 6s. Mr J. Allansoav, j35 5s. Collected by Mrs Roberta (Roby House) and Miss Sumner: Mr Knowles, 5s; Mr Ben. F/dwarda £ 1 la; Mr W. Jones, 5s; Mr J. Slater, 21 18; Mrs Payne, 5s; Mr Harding, 21 Is; employees at Grosvenor, 91; Mrs Ben. Jones, 5s Mrs Baker, 10s 6d; Mrs Ward, 5s Mr G. Edwards, 59; Mr M. J. Williams, 5s; Mr Tomkinson, 10s 6d; The Pioneer, 5s; smaller amounts, £ 1 9s; total, £ 8 13s. Col- lected by Mr T. Wiley: Mr Hinde (Deganwy), Si Anonymous, 2s total, 12s. Collected by Mr W. Thomas, Penrhynaide: Messrs W. Thomas and Son, JB1 la; Mrs L. Lloyd, 7s; smaller amounts, £2 4s; total, B5 12s. Grand total, J3610 88 lOd.
LLANFAIRFECHAN.
LLANFAIRFECHAN. Yr Amddifadi a'r D artrd.-Prydmawn Sadwni cyn y diweddaf v cynha.nwyd y nodachfa o nwyddau ail-law hyrwyddir yn flynyddol gan. Mrs Williams, Llys Aled, a Miss Lucy E. Ellis, Rlieithordy, er budd y Cartref yn Tregartb. Cynorthwyid gam y bonedldigesa-u cWIllynol :-Mrs Clifton Hughes, Mrs Samuels, Misses Gatchell, Nurse Rees, Misses Wil- liams (Pla. Menai), Miss Jones (Benarth House), Miss Jones (Victoriai House), Miss Fagge, Miss Burgess, a Miss Roberts.—Yn yr,bv,-vr cynhaliwyd cyngherdd yni Ysgol ay y Bechgyn, dan lywyddiaeth y Milwriad Marshall, C.B. Daeth, cynulliad da yn nghyd, ac yr oedid y rhaglen fel y canlyn :—Rhan I. Unawd ar y berdoneg, Mr J. E. Martin can, "Gwraig v Morwr," Miss Winoiie Owen can, "The Coster's Courtship," Mr 0. F. Ashby; can, "Ave Maria," Miss Malamma can, "When You Forget," Mr L. Harding; dethol.iadaoi a,r v "gramophone ga-n Mr Douglas Jones; can, "Ada's Serenade," Mr C. F. Ashby deuawd. "Sailor Sighs," Miss Winnie Owen <3. Mr Llew. D. Jones. Rhan II. U nawd ar y bsrdoneg, Mr J. E. Martin can, Miss M,,i' zinima; can, "A Dream of Paradise," Mr Llew. D. Jones; can, "Angus McDonald," Winnie Owen can. "The Promised La-nd, Mr L. Harding; perfforniiad ar y "gramophone" gan Mr Douglas Jones coster song, "The Little Nipper," Mr C. F. Ashby can, Miss Malamma; cam wl-adigarol. "Soldiers of the Queen," Mr Llew. D. Jones. Gwnaeth yr oil o'r uabod eu rhan i wneud y cyngherdd yn un difvrus iawn, a mwynheid ffra-et-hineb y "peiriant siarad yn fawr. Caaiwr-d yr Anthem Cenedlaftliol i ddi- weddlu.
LLANGOLLEN.
LLANGOLLEN. tCymdeitluas Lenyddol Penllyn. — Cynhaliwyd cyfarfod v gymdeithas uchod nos Wener, wythnos i'r diwoddaf, o dan lywyddiaeth y Parch T. E. Williams. Pwnc Y oson. oedd dadl: "A ydyw y I rhyfel bresenol i'w chyfiawnhau?" Agorwyd yn erbyn gan Mr D. Griffiths, ac o blaid gan Mr E. H. Lloyd. Y siaradwyr eradll oeddynt: o blaid, Slri J. Hughes & Richard Edwards yn erbyn, Mri J. Ll. Hughes, Thomas Lewis, a John Davies. PleidJeisiodd y gynulleidfa fel y oanlyn -0 blaid, ,| 13; yn erbyn) 18, Cafwyd dadl frwdfrydng, a chynulliad lleid dda. Rehob»th.—Yn nj^iyfairfod Cymdeithas Lenyddol Rehob»th.—Yn nghyfaffod Cymdeithas Lenyddol Rehoboth, nos Lun diweddlof, darllenodd y Parch William Foulkes, gweipidbg -y bapyr rhagotol ar "Lenyddiaeth Gymceigc'* Cymerwyd y gadair. gan Mr R. E; Roberts, House. Dymunwyd ar Mr Foulkes argraphu y panyr, gan ei fod yn cynwys ttawer 6 be4-bau .gwertwawr, pa rai sydd heb ddyfod allan >drwy y I
LLANRWST.
LLANRWST. Cynhaliodd Cymdeithas Lenyddol a Dadleuor Ebenezer ed chyfarfod, dan lywyddiaeth Mr 0. Williams, pryd y darilenwyd papyr at "Marlin Luther fel Diwygiwr'' gan y Parch f. Jones. Siaradiwyd ar gynwys y apyr gan y Parch D. S. Thomas, Mri W. Powell, BaJdwyn Thomas, 0. Williams, ac. erwill o'r aelodau..Cafwyd adroddiad rhagorol hefyd gan Trebor Williams. Cynhaliwyd cyfarfod dirwestol nos Wener, wyth- nos i'r diweddaf, yn Nghapel Scotland-street.. pryd y Cafwyd anerchiadau gan y Parch R. Rowlands, ac eJraill. Y mae Cymdeiithas Ddirwestol y Merched yn bwriadu cario y cyfarfodydd hyn yn mlaen yn ystod tymor y gauef. Gobedthdo yn fawr y bydd llwyddiant ar y gwaith dia. yma. Qyiihaliwyd cyngherdd Hwyddianus nos Iau, wythnos i'r diweddaf, yn y Uonoert Hall, perthynol i Gapel Ebeoezer. Cadeiriwyd gan, Mr D. Jones, Tanlan; arweiniwyd gan Mr, W. G. Owen, Metro- politan Bank; a chyfeiliwyd gan Mr D. P. Parry, •' or^gaaiydd: Gwasanaethwyd iel y canlyn yn^wd, "Lead, "'Kindly Light," Llinos GwaJia,Blauenau Ffestiniog; dtetvawd, "Mae Cymiru'n Barod I.&F y Wys," Mri S. W. Jones ac R. W. Jones, Peny- groe<^ unawd, "T3u&-) Heavenly Song," Mr Mad- docks), tflKiwd, "Recite, and -Air": (Messiah)* Llinos Moelwyn, Blaeoaia Ffestiniog; unawd, "Pewr I For#r LkHd," Mr R. Wt) Jones;. ungtyrd, "Mwh y Gadbe^i," LHnos Gwalia unawd, Ddiuoas. SaiictMia'd;"T Mr S. W.- tmawd; "Hoff WI-ad, fy Ngeaiediigaeth, Llinos Moelwyn; 1inerehlad rhagorol gam. y Oarfaiaeydd; unawd, "Llwybr y WyddfA," Mr R. Ellis: deuawd, "Arwyr Qymru Fyddl," Mri S. W,, Joxm. ae R. W. Jeties; iinawd,, "l Wil-I Extol Thee, Llinos Moelwyp; unawd, "Llam y Cfeiadau, Mr S.. W. Jones;, nfflawd, "Cardotes Fach," LliOOš Gwalia; unawd, "Re- venge," Mr R. W. Jones; unawd, "çymru Fydd," 'Llinos Moelwyn'; unawd, "Ar Last I.. nvn Ddofn," Llinos Gwalia; deuawd, "Y Ddau Wlad- gafwr," Mri S. W. Jones ac R. W. Jones. Terfyn- wyd un o'r cyrogherdkiau goreu a gafwyd eto trwy gann "Duw Gadjwo'r Frenhines." Cyflwynwyd y diolchgarwch yn ddondol fel arfer gan y Parch D. S. Thomas.
ILLANYSTUMDWX
LLANYSTUMDWX Mr,Ieth.-B, Mr Henry Owen, Giamllytir au, farw y 3ydd cyfisoi yn ei breswylfod, yn 77ain inlwydd oed. Dyoddefodd gystudd maithl yn dawel. Yr oedd yr ymadawecht yn frawd i Mr John Owen, Paris House, Porthmadog. PORTHMADOG. LLYS YR YNADON. CynhaJiwyd y llys hwn ddydd Gwener, gerbron Mr J. R. Pritchard a. Mr Jonathan Davies. MEDDWDOD, ETC. Cyhuddwyd Anne Williams, Terrace-road, Porth- madog, gan y Rhingyll Jones o fod yn feddw yn y Prince of Wales Hotel, Madoc street.—Tystiodd y Swyddog iddo ganfod y ddiffynyddes yn dra nieddw yn eistedd yn y gegin, ond heb ddiod o'i blaen, ac anfonwyd hd allan gan y landlord.—-Dy- wedodd EdwaTd Parry, y landlord, fod y wraig wedi dyfod i'w dy yn. feddw, ond ni roddwyd dim iddi i'w yfed ac ni ofynodd hdthau am ddim.—Dirwy- wyd y ddiffynyddes i 58 ac 8s 6c o gostau.-Cy- huddwyd bachgen pymtheg oed o'r enw Griffith Owen Williams, London-road, Garn, o fod yn feMw.-Mr John Jones Morris, yr hwn a yra- ddangosai dros y diffynydd, a ddywedodd fod yr achos yn un,adifydus iawn.-Tystiodd yr Heddgeidi- wad: Jones iddo weled y bachgen yn bur feddw yn ffair Penmorla. dri o'r gloob yn y prydn-a.wn.-Dy- wedodd Mr Jones Morris fod y bachgen yn feddw iawn. Aeth ailam yn y boreu JtYda. naw swl'lt yn ei logell, ond pan -ddfcbWe!Odlcf- nid oedd ganddo ond saith geiniog. Ni didlylaaid fod wedi rhoddi diod i'r bachgen, yr hwn a arweiniwyd ar gyfeiliorn gan bobl mewn oed. Pan glywodd y tad: an y peth, rhybudkiiodd y bachgen, >a rhoddodd iddo gerydid llym.—Dirwywyd y diffynydd i swllt heb y costau.——Cyhuddwyd Robert Parry, chwarelwr, Betheedai gaiv- yr itihxid^idwad Roberts o fod' yn feddw ac afreolii'8 yn, Maddige^ert.—Nodwyd iV Fainc fod amryw gyhn'ddd'adau yn erbyn y diffynydd o F-angor.-Y Diffynydd Fedrwch chwi ddim caer ychwaneg o gofnoddon yn fy erbyn, tybed? Debyg na fuoch yn chwilio am hyny yn Awstralia.-Dir- wywyd ef i 5s a'r costau. HELYNT Y OWN. Cyhuddwyd Samuel Jones, Lombard-street, o gicio ci.—Erlynwyd ar ran Cymdeit has er Atal Creu- londeb at Anifeiliaid gan Mr William George, ac amddiflynwyd gam Mz:, John Jones Morris.—Dy- wedoddj Mr George fod ci Cadben Morgan Jones a clu y diffynydd yn ehwaireu yn mhen y cei, ac iddynt o'r diwedd fyned i ymladd. Codwyd ci Cadben Morgam Jones gan Cadben William Wil- liams,, a honid i'r ddffynyddi yn ddirybudd fyned a chicio y ci hwnw yn. Mul,awm.Rhoddwyd tyst- iolaethau gna. Cadben Hugh Roberts, Cadben Tho- mas Jones, a Chadben. Morgan Jones.—-Yr am- ddiffyniad' oedd fod- Samuel Jones wedi cynhyrfu wrth weled pobl yn gadael, i'r cwn ymladd, a'r oil a wnaeth oedd taro. y oi a. blaen ei droed. Dirwy- wyd y ditfynydd i 5s :a^r costau. CYHUDDIAD O YMOSODIAD. (Griffith Williams, chwarelwr, Gam, a wysiai John Morris, o'r unlle o ymosod arno.—Ym- ddangosai Mr -John Jones Morris drca yr achwyn- ydxi, a Mr John Humphreys (Mri Jones a Jones) droSoY"-diffynydd--DYw'ed/ai yr Achwynydd fod y diffynydd wedi ei daro dair gwaith y tu ol i'w bCn heb ddim tichos.—Cadarnliawyd gani Owen Wil- liains.-Dy-wedai William Jonesi yr Odyn, roai yrt ei dalcen y tarawyd" yr-achwynydd, yr hwn, meddai, a gododd ei ffon at diffynydd.—Heb alw tystion dros y diffynydd, taflodd y Fainc yr achos aLan. RHWYMO TROSODD. John Hughes, Prenteg, a gyhuddai William Jones, o'r un- lie, o'i fygwthi.—Ymdd'ango>sai Mr John Humphreys dros yr achwynydd, a Mr John Jones Morris dros y diffynydd.—-Cytunwyd i rwymo y partion trosodd i g'^Wr heddweh.
PWLLHELI.
PWLLHELI. Y Llys. Bwrdeisiol.—-Dydd Iau, gerbron, y Maer (Dr. O. W. Griffith),. Mri R. Careg, a J. G. Jones, cyhuddwyd Owen Jones, settsman, St. Tudwall's- terraoe, gan yr Heddgeidwad Williams o fod yn feddw ac afreolus, a dirwywyd i 2s 6c ac 8s 6c o gostau.—Cyhuddwyd John Thompson, llongwr, o gyflawni cyffelyb droaedd, a dirwywyd i 2s 6c a'r eostau. -— Y Rhingyll Jones a gyhuddai Thomas f Parry, Ala-road, a fod yn feddw yn y Whitehall Hotel. Dirwy, 2s 6c ac 8s 6c o gostau. Anrlieg.—Yr wythnos ddiweddaf yn y Renfrew and Clyde Bank Joint Fever Hospital, Llun dain, anfhegwyd N-nrséBtrhlel( Jàckwtf{ diveddait; o Bias Tan'rallt, o'r dref hon, a. "travelling bag" hardd fel arwydd sylweddol -o-auwyldeb a pharch ei chyd- weinyddesau tuag at-i. Y mae Miss Jackson ai" fin ymadael i ysbytty arall yn Llundain. Budd-gyngherdd. — Cynhaliwyd cyngherdd yn Ysgoldy Salem nos Iau, er budd cronfa leol y Maer i gynorthwyo teuluoedd1 y miJwyr yn y Transvaal. Cafwvd gwasanaeth Cor Llithfaen, o dan arweiniad Mr H. Griffith, a Cherddorfa Linynol Porthmadog. LLYS YR YNADON SIROL. Cynhaliwyd y llys hwn ddydd Mercher, gerbron Mr R. Carreg (yn- y gadair) a Mr Griffith Jones. Llongyfaren y Clerc.—Llongyfarchodd y Cadeir- ydd y Clerc (Mr Cledwyn Owen) ar ei adferiad i'w iechyd. Cyhuddiad o Ymosodiad.—David Davies, Madryn Arms, Nefyn, a gyhuddai Robert Roberts a David Roberts, Efailnewydd, o ymosod arno noson ffair gyflogi.—Ymddangosai Mr Evan- R. Davies dros yr achwynyddl, ac amddiffynwyd gan Mr Arthen Owen. —Dywedodd Mr Da.vies fod yr achwynydd yn Mhwll- heli gyda cherbyd a. dau geffyl diwrnod y ffair gyflogi, ac yr oedd yn dychwelyd i Nefyn yn Hawn o deithwyr rhwng saith ac-,wyth. Yr arferiad oedd stopio i gasglu y tal yn Efailnewydd, lie yr oedd rhai o'r teithwyr wedi myned i'r Farmers' Arms. Aeth yr achwynydd vno i ddweyd ei fod ar gychwyn. Paji ar fyned ar y bocs- tarawyd yr achwynydd yn ochr ei wyneb gan y diffynydd Robert Roberts. Cychwynodd yn nghyfeiriad Nefyn pan y neidiodd David Roberts (brawd Robert Roberts) ar "step" y cerbyd," a deohreuodd guro yma ac acw yn mnrth y teithwyr gan daro un John Jones yn, greulawn a thori ei ddant nes achosi chwydd ar ochr ei wyneb. Erbyn hyn, medda.i Mr Davies. yr oedd Robert Roberts wedi myned i'r cerbyd. Be yr oedd nifer o wragedd, y rhai a waedda.sant gan ddyehryn. G-alwyd yr Achwynydd, yr 4wn. a gadarnhaodd fynegiai Mr Davies.—Oroe«-bolwyd y tyst, yr "hwn a wadai iddo daro Robert Roberta a"'ro chwip, ond a,ddefa-i ei daro ef a'i Iiawd.mewn hunan-amddiffyn- iad. Rhoddwyd tystiolaeth. gyffclyb gan William Griffith, un o'r teithwyr, yr hwn a. ychwaaegodd na8 gallai fyned i'r cerbyd gan fod un o'r diffyn- I yddion ynddo a'r llall ar y "step." Yr oedd y' ddau ddiffynydd yn curo yma ac acw. Tarawodd Robert Roberts y tyst gyda'r chwip. Bu i David Roberts hefyd daro yr achwynydd.—Croes-holwyd Ni welodd y tyst neb yn taro Robert Roberts.—Caf- wyd tysfciolaeth pellach gan John Jones, Fron, yr hwn a dywedodd na fuasai dim anghydfod pe buasai y diffynyddion wedia,ros yn y Farmers' Arms.— Cadarnhawyd gan William Jones, Morfa Nefyn.— Dros y diffynyddion <fywed)odd' Mr A. Owen f«d gan- J ddo ef ystori hollol wahanol o'r hyn oedd wedi! cymeryd lie. Gofidiai ddweyd y byddai llawer o groes dynigu yn yr acinus, a byddad raid i'r Faina benderfynu paochr oedd yn dweyd y gwir. 4 Byddai iddo alw y d<lau ddiffynydd, ac fe fyddai i David Roberts dyngli na fu o fewn y cerbyd, tra y tysfciai, Robert Roberts iddo gael ei daro gaa chwip neu ffon, ac i ddial ar y sawl oedd yn feddwl oedd wedi ymosod amo tarawodd yn ol. Mewn gair fe "haner lofruddlwyd" y ddau ddiffynydd.—Robert Roberts a ddywedodd ei fod ef a'i frawd David yn eistedd yn dawel yn y Farmers' Arms hyd nes yr I anfonwyd Robert Griffith o'r ty. Yr oedd y tyst yn sefyll y tuallan i'r ty pan y tarawodd rhywun ef, ac aeth yntau ar "step" y cerbyd gan guro gyda'i law agored. Nid oedd ei frawd allan o'r ty ar y pinyd. Cychwynodd y cerbyd ymfaitih, ond yn mhen ychydig canfyddodd fod rhai o'r teithwyr yn dychwelyd, a'r piyd hwnw y daeth ei frawd o'r iy ac ni fu yn y cerbyd o gwbl. Cafodd y tyst ei guro a'i gicio yn ei beri. Fe'i ciciwyd pan ar lawr fel "pel droed;" a< phan yr oedd yn ceisio amddiffyn ei chwaer-yn-ngnyfraith.—Croes-holwyd Fe aliasai y tyst fod wedi cael chwech neu saith o laseidiau a gwrw yn y Farmers' Arms, a nifer cyffelyb yn Mhwllbeli, ej^d.njd oedd wedi eu eyfrif. —Cadarnhawyd gan David Roberts* yr hwn a wadai ei fod yn y cerbyd,—Tystiodd John Davies, lliifur- 'irt, Efailnewydd, iddo weied David Roberts yn cael ed daro i lawr gan rhyw un, a chymerodd y tyst ef adref.—E. Allerenshaw, landlord y Farmers' Armsr a ddywedodd fod David Roberta yn y ty hyd nes r galwyd ef allan gan ei frawd. Yr oedd "Robert Roberts yn- gwaieddi allan "Mwrdwr," a'i wyneb yn orohuddedig ai baw, ac yr oedd mewn (syflwr truenus. Yr oedd y tyst wedi gorfodi Ro- bert Griffith ymadael o'r ty rhag ymryson. Nis gwyddai y tyst ddim am betb oeda wedi digwydd oddiallan.-r-Ystyriai y Fainc fod y tystiolaetnau yn bur gyhiysglyd, ac. yr oeddynt yn rhoddi y fantals i'r diffynyddion trwy daflu yr achos allan. Tyn- wyd yn ol achos John Jones, Pistyll, yn erbyn David Roberts, ac yn achos Robert Griffith, Bod- j fean, yn erbyn yr un diffynydd. Rhwymwyd y ddau i gadw'r heddweh. Meistr a Gwas.-Lewiw Thomas, Cae'Heroh.Llac-; 'Wbi, a. ofynai 3p o iawn- oddiar fachgen o'r enw] David Williams am adael ei wasanaieth yn ddi- rybudd.—Amddiffynwyd gan Mr Arthen Owen, yr | hwn a ddywedodd fod y diffynydd yn fachgen ofnus ac yn arfer codi yn ei gwSg, a chan nad oedd drws ar y llofft lie yr oedd yri casgu, nid oedd yn ddiogel ei adael ei hun.-Sylwyd fod ymddygiad y ddffynydd1 wedii peri trafferth a thraul fawr i'r achwynydd, a"1 byddai raid i'r diffynydd dalu punt o iawn. j Arfer faith, 'Ddrwg.-Am arfer iaith ddrwg dir- wy wyd John Williams, morwr, Llanengan, i 2s 6c a'r costau, a- John Owen a William Rowlands, Llan- bedrog, swllt yr un a'r costau. Profwyd yr achosion gan yr Heddgeidwaid Rowlands a Pughe. Meddw ac Afreolus.—Cyhuddwyd Thomas Parry, Llanbedrog, gan yr Heddgeidwad Pughe o fod yn feddw ac afreolus, a dirwywyd, i Is a r costan. Cyhuddiad o Gelu Genedigaeth. Cyhuddwyd geneth 19eg oed, o'r enw Margaret Davies, o geisio celu genedhg-aieth ei phlentyn.—-Eirlynwyd ar ran yr idw I= heddgeidwaid Mr W^liaan George,, ac ain(mii-, ffynwyd gan Mr Evan R. Davies.—Dywedodd Mr George fod yr eneth wedi myned i wasanaeth i fferm o'r enw Glyddyn, Abererch, ddechreu y flwyddyn a pharhaodd yno hyd ddechreu y mis diweddaf. Ar nos Fercher, y laf o Dachwedd, aeth teulu y Glyddyn i orphwys oddeutu naw o'r gloch. Tua deg or gloch clywodd y gwr, Mr Lloyd Wil- liams, dwrw yn ystafell y forwyn, ac yr oedd yn amlwg ei bod mewn poenau. Aeth Mrs Wilhaxns- at yr eneth, yr hon a gwynaa o achos poen yn ei brest. Ni ddywedodd beth oedd. Aeth Mrs Williams o'r ystafell am bet-b amser, a phan aJwodd -yno yn ddiweddara^h lca,nfyddodd yr eneth yn cysgu. Boreu dranoeth aeth i ofyn i'r eneth a oedd hi yn alluog i godi fel arfer, a dywedodd hithaueibod. Oododd ac aeth drwy ei gwaith fel ,alterol y diwrnodt ihwiaw, a dydd Gwener, heb gymaint ac yngan gair am ddim oedd wedi digwydd nos Fercher. Nos Sadwrn yr oedd Mr Lloyd Wil- liams eisieu myned i Bwllheli. ond gan iddo wlychu cymaint rhoddodd hedhio y bwriad. Dywedodd y gyhuddedig yr elai ihi yno, gan nad oedd yn teimlo yn dda, aefod ami eisieu gweled y meddyg. Dyma y tro diweddaf y gwelwyd hi yn Glyddyn. Addef- odd wrth y med-dyg ei bod wedi rhodda genedigaeth i faban, a'i bod wedi ei gladdiu dan d)d)adl yn y berllan tu cefn i'r Glyddyn.—-Rhoddodd Mrs Eliza- beth Wiiliasos dvstiolaoth i'r perwyl uchod.-Croe&- holwyd Tea y bu yr eneth acw bu iddi. ymddwyn yn briodol. Ni fu i mi sylwi o gwbl fod ganddi obadth magu iia'i bod' yn cwyno. Mae dau frawd i'r gwr yn byw ajew, un o honynt ydyw William Williams, yr hwn sydd yn gweitnio yn Llanystum- dwy, ac yn dyfod acw i fwrw y Sul. Ni welais William Williams yn y gwely gyda'r eneth. ddywedodd yr eneth hyn wrthyf &c anfonais at ei mam i ddweyd ei bod yn myned yn eneth ddrwg. Ni wyddwn fy hun a oedd y peth yn wir ai peidio. Ysgrifenais er mwyn i mi gael siarad a i mam. Ni fu i mi siarad a William Williams, am nad oeddwn yn ystyried ei fod yn ddim o'm busnes. Bu i mi ddweyd pethau cas wrth yr eneth pan yr oedd yn glanhau yr ystabl, ond nid y rheswm o hyny oedd fy mod wedi canfod ei chyflwr.—Croes- holwyd y dyst yn faith, ond daliai i ddweyd nad oedd wedi canfod arwyddion genedigaeth yn un man.—Tystiodd Mr Owen Lloyd Williams, Glydd- yn., yn gyffelyb, a chafodd yntau ei groes-holi yn lied faith mewn perthynas i gyflwr yr eneth, a dywedai nad oedd. wedi sylwi ar ddim allan o le ynddi. Tystiodd Dr. Llewelyn Jones i'r eneth ddyfod ato ar y 23a,in o Fai, pryd y canfyddodd ei bod yn feichiog. Daeth ato ar y dydd Sadwrn dan sylw yn ngbylch ei bronau. Gofynodd ef iddi pa bryd yr oedd yn disgwyl cymeryd ei gwely, ;\c atebodd hithau nad oedd yn myned i gael plentyn. Gofynodd iddi a oedd wedi rhoddi genedigaeth, ac ar ol petruso peth dywedodd "Naddo." Yna archwiliodd y tyst ei bronau, a daeth i'r pender- fyniad ei bo wadi rhoddi genedigaeth i blentyn, a bu iddi hithau addef hyny, ac fod y plentyn wedi ei eni y nos Fercher blaenorol. Dywedodd wrtho Jle yr oedd. wedi ei guddio. Ar 01 myned yno a gwneud ymchwiliad canfyddodd mai pientyn wyth mis oedd y baban (merch), ond nid oedd arwydd- ion fod y plentyn wedi byw.—Cafwyd tystiolaeth pellach gan y Rhingyll Jones, ac eraill, a thra- ddodwyd y gyhuddedig i gymeryd ei phrawf yn y frawdlys. Parhaodd yr achos am yn agos l chwe awr.
*"PORTHMADOG.
PORTHMADOG. Cafwyd perfformiad o "Rhys Lewis" gerbron Cymdeithas Lenyddol y Garth nos Wener, a chaf wyd hwyl anarferol. f .j Yr Ysgol Ganolradd.—Cyr.haliwyd cyfarfod or llywodraethwyr nos- Wener, y Ficer (y Parch Llewelyn R. Hughes, M.A.) yn. Hywydau.—Pa.siwyd. i iryfarwyddo Mr Evan Humphreys i roddi llidiaraau i fyny yu- unol a llythyr Mr R. Casson, goruchwyt- iWI" Etifeddiaeth Madoc, and yn gyntaf oil i ddangos cynllun o'r cyfryw i Mr Casson.—Hysbyswyd nad oedd Mr Casmn yru son gair am gwestiwn y brydles, ac nidi oodd yr un' ohebiaeth oddiwrth Ddirprwywyr Elusen. Sylwodd- Dr. Jomes Morris nad oedd oanddynt o ganlyndad; ddim i'w wneud ond gohmo ynxater.—Rhoddiwyd' awduid'od i bwyllgor l ddar- paru gwerth ugain punt o arfau angenrheidiol at y "physical laboratory."—Gofidiai Mrs Roche n-as gallai ddyfod i ranu y gwobrwyon i'r ysgollieigion. Penadlveyd' pwyllgor i wivend! y darpttriadou an gen- rheidiol ar gvfer yr achlysur hwnw wythnos cyn y Na.dolig.-Gofyna.i Elizabeth Lloyd, Tremadog, godiad yn ei ohyflog am lanhau yr ysgol, a chodwyd id)di o 12p i 13p yn y flwyddyn.
RHYDYlOLAtFDY.
RHYDYlOLAtFDY. Y Bwrdd Ysgol.-Mr T. K Griffith (Beren) sydd wedi ei ddewis yn gadeirydd y Bwrdd, air Parch W. E. Jones, Llanfihangel, yn ls-gadeix- ydd.
TREMADOG.'
TREMADOG. Ffair y Gauaf.—Cynhaliwyd hon ar yr wytiifed cyfisoi, sef yr ail Wener, fel arferol. Yr oedd mwy nag arfer o ddh conndog, yru emweddg gwa-itfeeg on a. rhai tewion. Hefyd arddangosMtd da o geffylau. Perchyll yn isel. Prisiau da ar wart-beg o bob oed a ohyflwr, a gwerthwyd llawer. Troes j yn. ddlrycin drom. Yr oedldi y perchyll yn troa 10s yr un. Y mae son ers tro am symu<5 amser y ffair, ond nid yw hyny wedi ei wneud er y. buasai yiv weHiant.Gohebydd,.
[No title]
Svlwodd dyn oedd wedi ei anfon chwilio ajn foohyn crwydredig ei dad wrth arall fel hyn: "A welsoch chwi fochyn crwydlredig o gwm- pas yma?" Ac atebodd Pat: "P fodd y gallwn i wybod y gwahania-eth rhwng wochyn crwydr- edig ao un arall f Ar ol byr gystudd, bu farw y Parchedag Ik-. Thomas Davies, o Lumdain, gweinidog adnabyddus iawn gyda'r Annibynwyr, dd^dd Mawrth. Wedi gorphen ed yrfa addysgol ya Ngholeg Aberho*-ddu, ymsefydlod'di fel gweinddog; yn Nolgellau. yn y flwyddyn. 1858. Bu wedi hyny yn Painswick, Ross, a Pembroke Dock. Dattht 1 Lvmdain yn 15175. Bu yn llalurio mewn dwy u dair o eglwysi yno. Pan yn Sir Benfro, gweitAii<jdl<i ya egndol Blaid Ryddlrydig.
Cynghor Pinesig Ifestinio^..…
Cynghor Pinesig Ifestinio^ | Cyfarfu1 y Oynghor nos Wener, Mr William I, Owen, Plaswaenydd, yn y gadair, a Mr OWen: Jones, Erw Fair, yn yr is-gadair. PFTRDD. 0 Bwyllgor y Ffyrdd argymhellid i wysio Mr W. W. Williams, Oxford-street, os codai furiau drv-q y terfynau a nodwyd gan y Cynghor.—Fod | yr Adedladwr i'w rybuddio i beidi-o gadael cerrig a dddiau adeiladu or ochrau y ffyrdd a'r heol- ydd fet ag i 'atal trafnidiaeth.—Dygwyd: cwymon yn A y modd y segurai gweithwyr y Cynghor -eu hsumser, ao amryw bethau eraill o berth iddynt- Oymerodd y Peirianydd (Mr W.- BL Alltwen Williams) nodiad o'r cwynion.—Mabwys- iadodd y Cynghor yr awgry miadiau. Yr Is-gadeirydd a alwodd sylw at ffordd^ y Rhiw wrth Rock-terrace, a ffordd Owmorthin- wrth Dolydd-terrace.—^Pasiwyd i'r peirianydd adrodd arnynt at. y pwyllgor mesaf. LLYFRGELLOEODD. i Rhoo y llyfrgellydd 1132 o gyfrolau1. allan yn ystod y mis: llai o 19 na'r mis oynt, a mwy o 96 nar mis cyferbymol.—Pasiwyd pleddlais o <Moloh i'r rhai a anrhegasant y llyfrgell a llyfrau yn ystod y mis.—Derbyniwyd 30p a llythyr oddi- wrth Mr H. Ariander Hughes, dros Bwyllgor j Eisteddfod Genedlaethol 1898, tuag at y llyfrgell. Cyfiwynwyd y naill a'r Hall i'r pwyllgor.—AV gyn- ygiad Mr €Kren Jones, pasiwyd i argymhell y pwyllgor i beidio cynal cyngherdd at y drysorfa eleoi, aim fisd cynafer o alwadau am ar yr ardal ar hyn o Iwyd. MATERION IECjffYDOL Gfafarydi adroddiad y Pwyllgor Iechydol yn oynwyø eichlo yr arolygydd iechydol a'r swyddbg I meddiygol. NodiiwycE 40 a bersonau yn ystod y mis o dan I glefydbn heintus, ar gyfeal 69 y mis blaenorol, a 43 y mis cyferbyniol y llynedd.—Nodlodd' y Meddygon Roberts a Jones naw, Meddygon Evans a Jonee 25, y Meddyg Vaaighan Roberts y pedw.ar-. arr Meddyg G. J. Roberts dau. Gofid- iai ddyw-edyd i ddau aohois brofi yn farwol: un o'r (fwymyn goch a'r llall o da<niddwf.—-Jlefyd, yr oedd person nciHduQl wedi- myned allan yn mhen. pamp niwrnod ar ol cael ei nodi, yri 114, aros yD" J ty am dair wythiios, ac yr oedd yn gweithio ohwe' niwrhod.-Pasiwyd i'w wysio o- flaen yr ynedon.-Dali-ai Mr Cadwaladr Roberts y dylid- gwysio y meddvg a'i nododd, gan ei fod wedi rhoddi trwyddled iddo ei fod yn gwella miewn amser. Dywedai eu swyddog meddygol- fod yn rhaid bod am' dair wythnos oyn y gwelleir o'r clefyd ddywedid oedd: ar y dyn. Anfonwyd llefrith ymaith i'w ddadansoddi, ac yr oedd yr -adroddi-ad arno yn ffafriol. YmweJwyd a 42 o dad i wnieud archwiliad swydidogd. arnynt, ai ch^fwyd eu bod yn bur foddhaol, ag ystyried eu bod yn y rhan fwyaf: boblogaidtd o'r dosbarth.—Awgrymai i rybudd- im god eu hanfon i'r perchenogion i wneud i fyn-Y y man ddiffvgicm oedd arnynt. Dr.. JCiobardJonea a adroddai i 30 o enedig- aetha-u gael eu cofest-ru yn ystod Tachwedd ao i 18 farw: chwech o fabanod, a phump o gl-efydon hedntue.—Yr oedd wedii garehymym yn ngfejrlchS cysgu yri eeler 53, Highnstreet, a'r gwyn am- TVnyrardd (ty uwchben ystabl): y naliu .A,i -IWI i gaiel eu hatal yn y modd yr oeddynt. ARIANOL. Caeglwyd yn ystodl y mis 275p 17s 7c, heb em casglu 1859p Is lie, yn y bane wedi talu y gofyn- I ioji 170p 14s llc.Bu sylw o'r pwyllgor am geidwad y neuadd, y bil ofynid1 gan gyfreithwyr. Ar- glwydd Newborough, a'r lie ddelid gan Mr Richard Jones, cigydd, yn y farchnadfa.—Pasiwyd i Wjynu "stall" Mr R, Jones am bmm punt; ac i'r oadeir- ydd a'r is-gadeirydd setlo bil Argiwydd Nerw- parotxgh. ADRODDIAD Y PEIRIANYDD. Rhoddodd Mr W. E. Alltwem- Williams adroddiad' 'helaeth ar wahanol faterioni perthynol i'r Cynghor. Awgrymai i'r Cynghor yswirio eu diogelwch gydar gwedlhwyr o dan Ddeddf Iawni i Weithwyr; B. iwyxi i wneud' hyny.—Yr oedd v trefniadau gyda'r Endd, r gwaith dwfr al'r gwaith rnry; yn cael ei sylw, a. bu cryn adgyweijrio ar y naill a'r llall yn ystod y min.-Aeth 14 o dteuluoedd i da-i newyddion yn y dosbarth cyn cael trwydded gandklo ef, eu bod wediElll gwneud yn ot y cynllun a deddlfau y Oynghor. Prindier tai oedid' yr achos o hyny.—Yr oedd yn barod gyda'r cwestiwn o wneud deddfaii newydd ion i'r Cynghor; ac i sefydlu tan -ddi ff Oddwyr yh yr ardal. Gdlwad ty., ma-ir bwyllgor Vr llall ajlam o 18. k GOLfeUNI TRYDAN0L. Rhoddodd Mr Williams gyfrif o'r modd. y safai y Oynghor y noson hono. Yr oeddynt yn disgwyl am adroddiad y peirianydd! ymgynghorawl (Mr Warden Stevens), ond hyd i'r awr hono nid oedd wedi ed gael. Yr. oedd! yn bwysdg gwneud rhywhteth yn ddioed neu byd'd'ai yn rhv ddi wedd a-r,—Arwein- dodd hyn' y Oynghor i ail ystyried y mater, ac wedi llawer o dsmfod Prno paaiwyd i feidio myned am Archeb Ddarpariaetho-l eleni; a bod cyfreitliiwi^' y Cynghor a Mr Stevens i gael eu cyfarwyddo i beidio symud gami yn mhellacb yn y mator., Teimlai; yr aelodau y byddai y gost mor fawr a'r fantais mor fechitn fel mai gwell ydoedd oedi ceisio yr Archeb Ddarpari aethol o dan yr amgylchiiadaui gan fod ewmui arall wedii cyflemwi rhan o'r. ardal eisoes.—-1 Pasiwyd i ofyn tderau y cwmni, ac i dreftiu at ddod i gytundfeb a hwynt. > AMRYWIOU Galwyd sylw at y ffadth fodi y ddau gpsglVdd wedi casglu swm mor fychan yn ystod y mis. ISar- Uenwyd llythyr oddiwrth awdurdodau y llythyrdy yn nghylch cael gwifren ychwan«g at wasanaeth yr ardal. Mr Richard Griffith a awgrymodd ei fod am ym- ddiswyddo gaa nad allai roddi yr-amser-a gai.. gyda. bod' yn. y eyfarfodtdd, ac felly i'w etholwyr gael cam. —Siaradwyd geiriaui caredig iawn ant. Mk" Griffith j a'i wasanaeth gwerthfawr yrr yvtSynghor.
[No title]
Y mae tan-ddangosiadau (fireworks)' yn: cael ei ddefnyddio o flaen y gwmmmaewwm- yn Eglwys Ga.deiriol Bahia (yn Brazil), er-mwyn tyn-u syiw': y bobl. Dywed meddyg mai y rhaii^dd ym eysgu gyda geneuau oauedig sydd yn- byw hrwyafl. Amcangyfrifir fod tua 25000",000,000 6) fiaydau I wedi eu gwneuthur yn Bwrop ac America. Y cyhoeddiiad mwyaf pobloga.idldAthrod. ) Derbynir ef i mewn gan bawb, ac ymdaena dros yr holl fyd. Yn mysg cerfoydwyr Berlin y mae saith o swyddogion ymneillduedig y fyddin" m elerigwr, ac un-ar-bymtheg o "fammwn." Buasai i ni anghofro fod yna y fath beth a dioddef yn y byd pe na byddai i ni gael ein had- gefio am dano trwy ma iunain. Dywedir mai Abrahaoa a ddygodd y gelfyddyd o rifyddiaeth i'r Aipfit, ac iddi gael ei dwyn o Aralbia i Ewrop yn y flWyddyn 991. Nis gall yr hwn sydd yn wirioneddol yn ewyll- ysio hapusrwydd undlyw un fod yn hir heb ddar- ganfod rhyw ffurf i gyfranu. tuag ato. Mewn haf poethv pm y bydd yaa fwyal o ay oh- J ed, y mae lleiaf o afenydd. Felly am. owyllys- garweh llawer o., babl-y ma-ent yn brinach pan y naae eu mwyaf eisiau. Gofynwyd i negro baoh unwaith beth oedd' ewiad 7 "Zaremiba yw oariad," meddai ynj gan olygu y serohadwr ag oedd wedi ei ddysgu I gyntaf beth oetid oariad. I Golygai erw nmwaith face C) unrhvw faintftoli. Y mae yr AAamemmyr o hyd yn defnyddio yz- guir yn yr ystyr hwn. Y mae "erw Duw," sef elod Iafa, yn engrailRj 0 hen ystyr. Cyfoeth,, er wedi ei gael yn dda, sydd' fel y manna henafol; y rhai a gasglodd leijrf' na fu, arnynt eisiAtt, a'r rhai a gasglodd helaethaf nb. fuddianwyd hwy trwy hyny. Priodfodd prcriffeswr iewanc yn un oY colegau fonedd%e» oedd yn ugain mlwydd hyn nag ei., Dywedfedd eyfaill iddo fod hyn yn braN4 o'i uchel- gais. gan ei fod yn awyddua i astudit* "yr hynd- ia.id. Yj uuatQ gweithredoedd pob dyn Y4 ffurf oanoi- bwynt o ddylanwadau ar eraill; ac y mae- pob grveithred, pa mor ddibwys bynrtg, yn meddu rhyw gymainrt o ddylanwad ar dynged dyfodei y ltrd. "Byddai yn well i ohwi 'ofyn i mi am dipyn o foesau da nag arian," meddai boneddwr un tro wrth fachgen o gardotyn. "Gfofynais," atebai y bachgen, "am yr hyn oedd genych fwyaf o hono." Aeth bardd adn-mb-yddus at eilliwr yn Nghon- wy, a gofynodd, "Am ba faint y oaf 'shave' un oohr?" "O am ddimai," ebai'r eilliwr. "Wel," ebe'r bardd, "rhowch 'shave' o'r ochr allan." Beth amser yn ol, aeth meroh ieuano o Wank- glyn i aiop gwerthwr Stamps" yn Ninbyoh,, a dywedodd fod ami eisiau ten y FremMues Gofynwyd iddi gwerth pa faint ? "Ni wn i ddim yn wir," meddai hitlau, "Pa aawl un &Q1 ddiawi i ddecfcxwr
Advertising
A STUDIWOH, 1: E ICH INC-HYD. .¡ I. WN-A HH P ICH ASTUDIO CHWI. 0. ydreh am ddiogelu IKCHYD, rhaidi ii 6waed pur. JBT Y mae lirn yn HANFODOL. On nad •i«h ,GWA*D yn BUR, y dim *ioh holl soddiad allan •.drefn, ac ya agored i cl«ty9fcv< i ddyfod i fewn a arweiniant i gaalyiiKidau- difrifoi. 4 IS" Y & ganlyniad, yn dibynu yn bollM-i arnoch shwi ea ewyllysiwch gadw 1 Or IECHYD CRYF EGNIOL 13r I fymu, gw«Ied fod y GWAED yn eacl »i t^dw yn Btrffaith Rhydd 0 bob AmhuredA Cbn^Wh i y dylai tioh Iechyd gael eioh ystyriaeth flfeenaf, tST emp idbdde, amddifedir bywyd o hanw,4 ei-i fwynderam, ae lis gftllwch ymladd Brwydrait dyddiol gyd: sr Toehyd amharvs. ¡ anAETII ANMEAUS- lADWY Y BOBL.. Whnf/ f I GLANHANT V 1 MtfX f Y CORPH 0, I BOB AM- GWELLANT BOBN PBN, DIFFYG TRAUL, BILIOUæfJrS8,. GWYNT, AFU DRWG, CORPH-RWYMKjOfe,) SCURVY, PENDDYNOD, CLEFYD Y BRMflN, ECZEMA,. Y BLAST, ERYSIPELAS. N:lBt'BS, EGWAN. FITS, GWYNEGON (RHEUMATM^, PILES, POEN CEFN (LUMBAGO), TARDIttJXT AR, A CKLEFYDAU Y CROEN, ISELDER Y8- BRYD; GUm sirchau Gweithrediad iachtiwol holl t ranau mewnol y Cyfansoddiad, Brashau a Otffuetlh- ogi y Gwaod a'r Elfenau, a roddant FYWYD NEWYDD, IECHYD, NICRTH. PKDfWCH A DIODDEF YN HWY- TRBIWCH YN DDIOED. } XEUGHKS'S BLOOD PILLS- T ■u-rMb bi Tn 1 WTE A GWRAQJBIB, gyfaAdaas «• anmhria- MBIBION A MERSBh). unhryi Y orient yn Iaahaa ar ol i bob pttti asaUH iethu. Mlae y Trade Mark hwm, •el Llun y Galon, ar bob wgX2 £ blweki. Heb hwa twyll I ¡dp' Ii eb oedi anlonwoh ana Flwch HUGH ES S BLt OD PILlA. Gworthir hwy gan yr holl Fferyllwyr a Gwwih- wyr Pktenk Madioint.9 am 1/li, 219(1 4/6, nau "awi- eo rwirft wwn Stamps neu P.O. i'r GW1leull8tnrrr I-JAC OOB HUGHES, Manufacturing Chenyist, Pin- arth, Cardiff. Ar werth yn America gaa It DJ, WILLIAMS, Chemist, Plymouth, Penn. I GOME R' S B AL M I BLI AT BOB CLWYY! GOMER'S BALM A iacha. Glwyfau act w ——- Traed, Cluniau, Pea, Ghrddi^. ErytipwiM, Manau Llidiog a Digrocnedd, Cornwydooi Crawnllyd, CD"au Drwø. GOMER'S BALM A iacha Fronau a Phen Bemo> u. i—— ■_ I- ■' Dolurua, Pilea, Traed Q)rmy»> *dig, Toria.dau Allan, Orach yn Mhcnau a Gwymhaur Plant, Llygriadau a Lloagiadau yn mhob rbcNt. o r- Corph.. GOMER'S BALM A iacha Ddwylaw Tcitedol, ——————————— Llygaid ac Amrankan DtoklrasK. Crafu, Scurvy, Gwyneg^n, Cymalau Pociras,. Chwyddiad, Tarwden, Malaethiati, etc. Y mae GOMER'S BALM yn hynod 'ff'ithfal at bob math o Glefydau allanol y Corph. lypjedd#- prawf arno. Ar werth wan bob Chemist & gwerthwyr • Piitanfe Medicine am 1/1-& y blwch, nea danfoner ;ett gw«rth» mewn Stamps at y DargaafyMwr- J A b H 0 -v M Ei H MANUFACTURING CHEMIST, PEtf ARIBv OABPIW. 3345,
Amrymicifa Cymreifj--
Amrymicifa Cymreifj Y mae Cyfarfod Misol Lerrwl wedi trefnu 1 wenead casgliad at gronfa y rhyfel drwy hftll eglwysr'r cyicli; ond rhag^aeawyd y trefniant. gan eglwys Parkfield, Birkenhead, y Sabboth cyiisy diweddaf gyda chasgliad o Yl1 agos i 10p. ^wyddogion. Undebi> Cymdeithasau Yjadrech^ Oref- yddol Oymreig Lerfxwl a'r cyffiniau am y flwyddyn nesaf ydynt :-Llywydd, Parch J. Hughes is- lywydd, Piirch S. Roberts, Seacombt*; cadeirydd, Mr Lewis Robert^BOotle tiysorydd, .Miss TJiomas, David-street; ysgrif enydd-, Mr VVI-i.. Di WiUiams, Fitzcl aren ce- s treeti II Penoorfynodd pwyllgor Eisteddl&dd Gonwan Ableid- leisio y swm o^HiOp—rhan o weddiH yx eisteddfod uchod—-tuag at; cofadail i Cbren Glyndwr yn y dref hono, as uwyddid i gael yr un swm at yr amcan hwnw, trwy; danysgrifiadaii. Y mae'r Parch- Dr. Griffith Parry wedi rheddi rhybudd o'iifmiadi i ymddiswyddft.fel bugail eglwys y MethodiStiaidi. yn Caa*no, 'j^rwydd gwaeleod iechyd. t mae Dr. Parry yn un o wyr blaenaf y- cyfundeb, ac wedi ei ordeinio er\ 1856, Y mae Mr Ji; Hi Daviesi, Cwrtmawr, wedi prynn cnyn lawer- ce Ijrfrgell Gymig; ragarol Myrdcfin Fardd. Meddai. Mr Davies YIt1 aWJ: im o'r llyfrgell- oedd Cymreig; mwyaf eang a gwerth fawr. try SaJbboth, bu fiwew. Mir John Porter, Gwestty PwUycrochan, Colwyn Bay, ac efe yn 72t mlwydd oed.. Bu am lawxy' o, flynyddau yn cy:- meryd rhaKi ffiaenllaw yn nadblygiad yr ymdrocm^ dymunol, c edrychid arno; yn gjyffredin fel "ta.d;, Oólwyn Bay." Yn Llys Ywadon Conwy ddydU Llun, di teitjiiwr masnachol ludddwrig- enw Hurietzv. O;, Fanceinion, i 5p 14s ain deit Aio ar y reilffordd. rhwng Llandudno Junefdom; a. Neganwy beb a.. Nid yw priis y cludiad rhwnjj y ddwy orsaf ond dwy jeimeig. Torodd hon difrifol allan- ddlJfd Sul ar fferm Peny- llan, Marchwiel, ger G^-rBwam. C-lyw«ldi MfS H&jb^soo, y wraig, rfiyw. S'IIm, a chan dy.0i«d mw cerbyd wdd yn myned. hcilKo, edrychodd trwy y ffe«BStrb ac er ei Vchw gwelodd y tai allan ja fliamau. Cafwyd iryportiiwy buan. a gwnaeth* y nt wasanae^ d-a. cyn i dan-ddiffoddwyr Wrecsam gyrhaedcS,. Sok,-u, y tai rhwr<j;>- yr. aaftdd- dy er ydlan, a Bwyddedd y tan-frigad i gadw'r tan- rftag ymestyr. at. y- iwssil ner llallv ond diQllStri wyd y tai allan, chvinfir y golled yn 500^ Ni r wydd-is yr achos o'r- diSeOd. Y mae hen xicrai^ jpajit ac un oel, new^tiJJ farw yn nhy ei merch, yrll liSelmcrydidan. ub)(t: y rhn fwyaf o'i hoe^, yn A8»ertawe, ac jj> oed<! yn cofio y lie pan na<fe 6ed<5 ond ychydig* bysg«#Jwyr yno. Ganwyd hi yo EbrtJeceer-stroot, Ai}ert-a\wfc yn' 1/98. Yr oedd yr< cofib Gwilym y Ptdwery^i yn pasio trwy Ddeh«ubH,;t-ii Cyniru er r.»fyn uaEa yir.r/eluid -,ii a dociau Iffenfrov Prydriawii dy^d Ma'^rth, jynftaUwy-3 treiighol^ iad yn Ngoraa.1; Ynyslas, ar Ylordd Iffuiarn y Csm brian. ax gorpf* dyn o'r enw Jjames layjor, yr hWle. a. gafwyd' yn gorwedd yn anyEa'sybodol, ac wedi; derbyn niw-e-fcRaii trwm, ar y Hinell yn agos fi* orsa"L nos wrn, Yr oedd Taylor yn un o di-i o ddynion a. fwriadai fyned altan D'r tren yn Junction Glaowlyfi, ond methodd yr o a phan yr ae^'hant. i lawr yn Ynyr-la.s, tybiij iiddynt grvvydro ar l)yd y llinell, a bod Taylor \\o.h cael ci daraw i lr. ga«v nwyddau. -h- Argraphwyd a Chyhoeddwyd dros y "North Wales Chronicle" Cois,p;uiy, Limited, ga.n David Wil- liams, pI y "Nortl: Walas CTirori^clV'" a'r "Gwalij*" Printig Wofks. Unxton House. Hlgh-strept, Ban gor, yn Mblwyf Bangor, vn Sir Dyd'i, Mawrth Bhagfyr 12, lam,