Gwalia

Cynghor Dosbarth Rhyl. GOLYGFA FYWIOG. Cynhaliwyd cyfarfod mi sol y Cynghor uchod <ddydd Llun, Mr J. S. Greenhalgh yn y Sa^ir" Cymerodd golygfa fywiog le gyda golwg ar fyrddau hysbysiadol osodwvd i fyny ar dir perthynol ir eadeirydd mewn rlian gyhoeddus o r dref. Mr J. W. Jones a ofynodd a oedd gan y Cynghor ddeddfau ileol yn rheoleiddio byrddau hysbysiadol (public hoardings) ac wedi cael ei hysbysu nad oedd gan y Cvnghor un rheolaeth drostynt, Mr Jones a ddywedodd ei bod yn warth fod y bwrdd wedi ei osod i fyny, ac yr oedd yn gobeithio yr edrychai yr overseers ei fod yn cael ei dxethu yn Cadeirydd fod bai yn cael ei weled arnoTf betii bvnag a" wnai. Haeraifod y mater yn cael ei ddwyn pi mlaen oddiar ysbryd gelymaeth- us. Mr J. W. Jones Yr wyf 11 wedi dwyn y mater yn mlaen ar gais rhai o drigohon Essex-street, y rhai ydynt yn cwyno yn e gylch JNid wvf .^edi codi Y cwestiwn mewn gwrthwjTnebiad 11 cadeirydd na neb arall. Os nad oes genym ni reolaeth drosto. gobeithiaf y delia yr overseers ag ef wrth brisio y properti. Y Cadeirvdd: Yr wyf fi wedi cael fy mlino a'm hvmbvgio yn dost gan v Cyngl.or liven parthed y tipyn clawcHymt yn Sussex-street. Mae wedi bod yn dipvn o ddolur llygad i bersonau neillduol yn y gymydogaeth hono. ac y mae aelodau neiliduol o'r Oyn^hor wedi cvmeryd eu hachos i fyny a gwneud matli o anel-nod o hono i saethu at gadeirydd v Cynghor. Fan alwvd fy sylw ato gyntai m ddarfu i mf wrthwyneba gosod y peth yn iawn ac p awr maent yn gwrtliwynebu y byrdciau nysbysebol, yr hyn sydd vn welliant mawr. J Mr J H Ellis Y gwyn fawr yoyw iod y bwrdd yn cael ei ddefnyddio i osod 1 fyny bapyrau arno yn dweyd wrtli* y bobl am lotio i Howard (chwerthin). Y Cadeirydd Rhoddais ei at wasanaeth y bobl hyn i'r pwxpas hwnw rhoddais ef iddynt gyda piileser. Aeth Mr J. W. Jones, neu rywun perth- ynol i'r Blaid Radicalaidd, at Mr Beech (yr ad- yertising contractor) i ofyn a allent hwy gael rlian o'r bwrdd i Mr Smith.' Dywedodd Mr Beech, "Na ahewch." Mr J. W. Jones Ni wnaetlmni 1 ddim byd or fath. Y Cadeirydd: Yr oedd yn rhyw Radical neu gilydd: yr wyf vn credu mai Mr J. W. Jones ydoedd. Mr J. \V. Jones Dywedodd Mr Beech wrthyf fi eich bod wedi ei osod iddo ef, a'i fod yn talu rhent da i chwi am dano. Mae hwnyna yn fater i'r overseers. Y Cadeirydd: Fuaswn i ddim mor fawaidd a chodi tal am ei wasanaeth ar y blaid oedd arnaf eisieu ei gweled vn myned i awdurdod. Dywed Mr J. W Jones ei fml yn Hinder i bawb yn Sussex- street; eithr mi a g'ywais Mr M'Ewen, yr hwn sydd yn hen Don da, yn dweyd ei fod yn mwynhau edrych arno. „ Mr J. W. Join s Mae ef myned totio o ochr y Rhyddfrydwyr o'i herwydd (chwerthin). Y Cadeirydd Dywed Mr M'Ewen ei fod yn ei fwynhau a'i edmygii. ac yr wyf ti yn meddwl ei fod yn "gallery of art" (chwerthin). Mae yn llawn o ddarluniau, ac mae y pictiwrs yma a'r darllen sydd ;o arno wedi fy mhlosio yn well na myned i'r Bur- lington Arcade-(chwerthin)-neu Art Gallery Lei- pwl (chwerthin). Yr wyf fi yn falah ei fod yn helpu gwladgarwr sydd yn y ffiynt —— Mr J. Frimston 'Yr ydych yn myned i mewn i bolitics yn awr. Mr J.'W. Jones: Yr wyf fi'n cynyg ein bod yn myned yn mlaen at y busnes nesa.f. | Y Cadeirydd: Mi a'i rhoddais at wasanaeth un o'ch cydwladwjT chwi. Cymro. yr hwn sydd un o'n cymydogion. ac yn awr yn ymladd y brwydrau Oymreig yn y ffrynt, ("O"). Mr J. W." Jones Mae hyn yn myned yn rhy bell. Mr A. L. Clews A fi. cvda mawr barch, awgrymu y dylech chwi, fel cadeirydd y Cynghor hwn, benderfynu a ydych chwi eich hun mewn trefn wrth siarad ar gwestiynau politicaidd yn y dull hwn? (clywch, clywch). Y Cadeirydd Bydd i mi nrphen yn union, a i buaswn wedi gorplien tase chwi heb aflonyddu y gadair. Yr wyf yn dweVd iod yr lmbys-fwrdd hwn wedi bod yn foddion i ddychwelyd Llywodraeth t sydd yn gwneathv.r liar.es, a Llywodraeth fydd yn disgleirio mewn ihanesiaeth yn fwy nag y gwnaeth y Rhufeiniaid erioed (chwerthin). Mr J. W. Jones: Dylai fod arnoch gywilydd o; honoch eich hun. Chwiywy cyntafi droi y gadair; yna yn areithfa boliticaidd (chwerthin a chymerad- wyaeth). Y Qtdeirydd: Pe mai Mr Sam Smith fuasai'n cael ei hysbysebu ar y bwrdd: ni fuasech yn gwrth- ■wynebu nac yn crj-bwyll dim, am y peth. ^Mr E. P. Jones Yr wyf yn cynyg fod cofnodion Pwyllgor y Ffvrdd TO cael eu cadarnhau. Mr J. W Jones Buasai n dda genyf pe cynygiech fod y cadeirydd i adael y gadair. Y Cadeirydd Os saethwch yn ddigon pell, chwi ellwcn dd:sgwyl caei laino yn <>l arnopli. na aeth y Cynghor yn mlaen gyda'r busnes nesaf.

Y Dad fori01 > O gynyrchion anjwnliyddo-l i'r DeyTnas* Gyfunol yn ystod yr wythnos vn 'diweddu Hydref 8fed, 1900. Anifeiliaid Byw.—Bustych, teirw, gwaitheg, a Hoi, 8371; d-efaidi. wyn, 4503. Cig Ir, neu Ffres.—Gwarhheg, o bob math, 93,101 canpwysi; defaid, 74,"826,; moch, 16,647. Cig Hallt, neu Amddiffynediig (preserved).— Moch, 97,190 canpwysi gwartheg, 5517 cluniau moah (hams), 27,579; moch ieuainc, 7298; heb ei ddesgrifio, wedi ei ha-Iltu ac yn ir, 10,223; -cig,amddiffynedig, heb fod we-dl.elihalltu, 11,457. Oyny^luun v Llaethdy, etc,—Ymenyn, 62,014 canpwysi; margarine, 17,556; caws, 67,103; liaet-h wedi ei ddwywhau (condensed) canpw-TFi, 21,717; Laeth a Ira-fen, 4Q2 galwyni wyau, 343,097 canoedd mawr; dofednod a helw ria-eth, gwerth 4219T) ewningod meirw, •~29,207 canpwysi; hloneg flarti), 35364. Yd, Grawn, a Blawd, etc.—Gwenith., 11,808,800 canpwysi blawd gwenith, 479,600; haidd, 803,700: oeircli, 490.800:; pys, 37,200; ffa, 53,100; yd'India, 1,039.900- Ffrwythydd. -Afalan. 41.168 cwt. apricots a •peaches*, 739: euxafalau \\i'ranges), 565; bananas*, 30,445: eirin, 4030 pwyseli; gellyg, '18,310 cnvt. graivnwin (grapes), 24,265 heb eu hen wi, 8578. Tyflys (vegetables).—Gwair, 2791 tnnelli; 'hopys, 4447 canpwysi wynwyn (unions), '154,323 pwyseli pytatv^ 90,144 eaixwys; to-matoest, "19,338 owt. heb eu hen wi. gwerth 11,465p. gynwyedig: y ffrwythau heb eu heriwi cyn 1900. +Y n cael eu cvnwy^ gyda llysiau hti> eu heicwi «yn:lQOO. ———1 —

At Arhwyldsrcu y Cylla Jr Cokdfiion, T -mi.La ansoddau gw-rthbydrol, lliisiarol, & mieddygiwiaethol Angief^ Petroleum Emulsion gi *yn ei witeud yn arbenig gvmhwys at driniaeth aaihwylderau y cylla a'r coluddion—anliwylderau « natur eattarrhal, vmweithiol, cirawnllyd, a og. Mae yn llesteiri'.> ymweithiad fferyll- 01., yn esmwythau a gianhau llwybr y llysnafedd, J" hyrwydldo iachach ton a gallu i gyfaddasu yr yniWth at angenrhoidiau caq>h, gain adael yr orgaaiau treuuo mewn cyflwr iachusol i gyflawni eu gwaith yn 1Ilaturic.1. Edrvdd y broffeswriaetli, feddygol am ganivniadau g&jVh'l itlwn ar ol é ddefnyddio i drin achosion o clvonic dyspepsia, chronic .diarrhea a dysentery, -gastrdo and in- testinal catarrh, gastric ulcers,trfbeft mesenterica, yn. ly, enteric fever, v frech £ och, etc. Y mae laciiau achosion'"Lawer <, rvddni hir- haj-haol vrcdi i teddy'giriaetlxaii .eraill fethu'- Mac í\v g3*.i gan ifcryllwyr ac me.vv.:i ystorfeydd oyffeiiau. B; ddweh ofnlus i ofy»i, Angiet's Emulsion, ac :1..1 ddtfrbyniwoh ddim mail. Nid yw efelyoUiadau wneir 0 betToleum cyffredin yn cael yr* itn effaith, b gall hyd yn nfid ,l»rofi yn niwe.diol. Dim -oiift i chwi gryuwy.! y papyi* hwn, fe ddannmir poi<.d yn sampl y}1 Thad ar 'dderln-jiiad 3c at dalu y cludiad. The An,gier Chemical Co., Lt-i, 32, .now Hill, London, EC. -Advt..

Y "Christian World" fedd daflen yn daugos rk;f iTmneillduwyr a ymgcisieist am aelodafeih Sen- -eddol yn yr etholiaxl'presendl, ond nis hor.a ei bod jyn ,hq|lol gywir, ond v hyd y gall wncud allan oed'd 159, o ba rai yr oedd 30 1-p Annibynwyr. wyth yn Fedvdrlwyr, unardde^ yn C ndodwyr, punip yn ^lynwyr, 43 Fethod'istiaid$bob cangen, a 32 yn .r. A.

Llith Bdrsrnayddol Abel Huws. Sy-r,-Ailogir E gan rhywbeth i ysgrifenu gair c, m hanes (fel porthmon moch a gwartheg) i'r "Gwalia," h. y.. yr hyn a welais ac a glywais tra yn teithio mewn ymchwil am foch a gwartheg irwy Fon mam Cymru, a gobeithiaf y gwneiff y darllenwyr faddeu i mi am fy ysgrif wallus. LLANGOED A PHEXIMON. Un dydd aethumcyn blled a fferm Mr Owens, Penmarian, gan ddisgwyl fed gan y gwr da hwn foch ar werth, ond yn anifodus nid oedd Mr Owens gartref, a deallais mai wedi myned i Feddgelert i edrycli am ei fab yr oedd. Ond tra yr oeddwn yn edrych o'm cwmpas canfyddais ddyn canol oed mewn cae n codi pytatw. "Pwy ydjny hwna V gofynais i rhyw ddyn a safai ger- llaw. "0," meddai yntau, "hwna ydyw 'Huw ap loan,' ac y mae ef yn fardd da iawn medda nhw i mi. Darllenais lawer o'i waith yn y 'Gwalia' a'r 'Clorianydd' amser yn ol, and rhyw- fodd y mae wedi ein anghofio ers tro bellach." "Wei," meddwn inau, "gobeithio y cawn weled ei waith eto cyn bo hiT." "Amen," meddai y dyn. "Pwy ydyw morwyn Mr Owens yma 'rwan?" gofynais iddo! "Mereh vdyw i Mr Owens, Cerigduon, lodes dda odiaeth, medda nliw i mi." "Myn einioes Ceridwen," meddwn withyf fy hun, "ai tybed fod ami angen hen lane taclus yn wr? Os oes anfoned air bach cariadus i'r cyfeiriad sydd ar waelod yr ysgrif lion." Oddiyma cyfeiriais fy nghamrau am Pemnon, i le a elwir "Trwyn Du," at un o'r enw W. Pritchard, a deallais oddiwrth ei wraig ei fod yn gweithio yn Chwarel y Flag-staff. "Pa le mae hono ?" gofynais iddi. "Ewch i fyny y ffordd yna," meddai, "i'r top acw, a throwch ai y chwith ar y gwastad acw, a dilynweh bolion y teligraph; ewch yn syth J n eich blaen a deuweh cyn pen dau funud i'r chwarel." "Tanciw," meddwn inau, a dilynais ei chyfarwyddyd, a chefais ^ei fod yn gyw-ir i'r fodfedd. Ar fy myn- ediad i'r cliwarel daeth ataf wr tra doniol, yr hwn a fu yn chwaren a mi yn moreu oes. "Holo! Abel, o b'le y doist ti, dwad 1" meddai wrthyf. "Wel, fachgen," meddwn inau, "chwilio am focli tewion yr wyf. A oes gan y wraig acw rai yn awr ?" "-Tac oes," meddai yntau, "os na iYelthitJl hi fi i ti." "Pwy ydyw nacw sydd yn tyllu ar y gareg acw ?" meddwn wrtho. "Gwilym SeiÚo, y hardd." meddai yntau, "a dacw Huw Tomos, y eerddor galluog, yn sefyll yn ei ymyl. fo yn rhai tybaco yn ei safn yn awr. Wei di fo?" "Gwelaf." meddwn inau. "Pwy ydyw nacw. dwad, sydd vn sefyll a'i law ar y wagon acw V "Bardd ydyw nacw hefyd, un a ardal Bethe?da. Dacw faTdd arall a'r Hit ar ei fraich." "Peth rhyfedd," meddwn inau. "na tlsroir lien greigiau Penmon yma yn dalpia-u o farddoniaeth yn swn_rid'.au v beirdd hyn." "Oes yma, xagor o firdd 1" gofynais iddo. "Oes," meddai yntau, "a wel'di'r dyn acw yn nrws yr office 1" "Gwelaf," meddwn inau, "beth yw ed enw, dwad?" "Huw Huv,s, y goruchwyliwr, ydiyw hwna., hen frodor o Lan Ffestiniog, bardd campus a lienor gwych, a gresyn na chyhoeddai ei gynyrchicn fel y gallai y wl-ad fedi o ffrwyth ei lafur." Ar hyn dyma'r corn yn canu, a gofynais i fy ngiiyfaill pa arwydd oedd hyny. "Galw anic.-m am giniaw y mae," meddai yntau "a ddoi di hefo ni am damaid 1" "Xa ddof, diolch i ti," medclwn inau "mae yn rhaid i mi fod yn Beaumaris erbyn dau o'r goch. Felly, dydd da, gyfajll." "Dydd da, Abel." meddai yntau. Ar y ffordd i Beaumaris cyfarfvddais a Mr Roberts, Pendyifryn, yr hwn sy'n foneddwr hynaws a ciiaredig. Yr oeddwn yn credu mai hen lano fel fy hunan a fyddai Mr Roberts. Ond, ha- wyi 1.ach, neid'odd dros glawdd hen lancyddiaeth i fyd yr hen wyr ers ta'.m bellach, a deallaf iddo gladdu ei briod ers tro. Derbynied fy nghydym- deimlad llwyraf. Cyrhaeddais Beaumaris am chwartei- i ddau. ac aethum am ymgoia at Mr Owens, Yr Harp, yr hwn sydd yn fardd etc. Gwarchod ni! dyma gwmwd yn magu crwri. Ofnaf 3' bydd rhywun wedi gwneud can i mi yr wythnos nesaf. Gwr doniol yw Mr Owens, ac adioddwr dyddan. Ni flinwn yn ei gwmni am wytltnos gron. Yma hefyd y gwelais Mr Damson, masnachydd glo, yr hwn sydd yn agor gwaith glo newydd yn rliywle yn Llangoed. Llwyddiant iddo ar ei ymgais. Wei, Mr Golyg- ydd, ymataliaf y tro hwn rhag eich blino, ac os yn dderbyniol genyoli cewch yehwaneg eto. Hefyd, os bydd rhywun yn cam anfon gair ataf

Cyfarfco Ohwarterol Ar.rjbynwyr Kon Cynhaliwyd y cyfarfod ar ddyddiau LIun .1 Mawrth, Hydref yr 8fed a'r 9fed, yn Hoareb, Penymynydd, un o'r addoJdai hynaf yn yr ynys, a bu erlid ffyrnig ar grefvdd yn yr ardal hon ar gychwyniad Ymneilkluaeth. Yn y gynhad:edd prydnawm ddydd Llun llywyddid gan y Parch O. M. Jenkins, B.D., cadeirydd y flwyddyn, ac wedi darllen a gweddio gan Mr W. Roberts, Llanddaniel, pasiwyd yn unfrydol y penderfyn- ladau cahlynol: "Ein bod yn dymuno diatgan mai dymuuol fyddai cynal y cyfarfod diolchgarwch am y cyn- heuaf ar y dyddiad arferol, sef y trydydd Llun yn Hj drel, bob b^wyddyn, ac yn teimlo fod cyfnewid y dyddiad yn peri anhvylusdod mawr, ac yn dyri-su trefniadau yr eg-wysi. Y penderfyniad hwn S.V anfo{ra i ysgtrifenydd Oyfarfod Misol Mori." "Ein bod yn taer anog yr eglwysi yn y sir i wncnd casgliad ychwaiierrol i7r cyfarfod, a'r diffyg sydd eleni yn nhaflen treuiiau y gymanfa ganu a'r inace llafur, scf diffyg o tua saith bunt." dsfwyd adroddid calonogol o sefyll fa a xhag-jlygcm capel newydd y Benllech, gan Mr R. Pritchard, Brynteg, ac erailL Dygwyd piviio y gronfa i sylw gan drysorydd ac ysgrifenydd y mudiad gvaag anogaetli gref i ymroddiad ychwanegol mewn casglu tanysgrifiad- au. Fad adroddiad llawn o gasgliadau ysir am y flwyddyn hon i'w gyhoeddi; a bod easglyddion i ymweled a'r dosbarthiadau fel y canlyn: 'Dos- barth Amlwch, Mr Elias B. Jones; Beaumaris, Mr D. IU.s, Y.H. Oaergybi, Mr J. S- Evans Llangefni. Mr J. G. Jones-; Rhosfawr, MxfQ. M. Jenkins, B.D. Dosbarth liryngyvran, Mr Owen, Moelfro. Phc-ddirril. anogacth ax i'r casglyddion vmafael o ddifrif yn y gwaith o gasglu at drysorfa yr achosion gweiniaid, gan erfyn ar i'r teglwygi gofio yn arbenig yr achos hwn. Datganwyd cydymdeimlad dwys a phertliyn- asau y diwuddar Mr H. Roberts, Graiarafryn, Llanddaniel, y.n eu galar o'i golli. "Fod y gyatanfa bregethu sirol i'w cliynal y flwyddyn nesetf yn •Beaiumaris." "Ein bod yn apelio at weinidogion yr emwad yn y sir i draddiodi pregeth unwaith yn y -flwyddyn ar ]*r Tsgol Sul, a chyfnewid pwlpudau j e..r yr Rhoddwyd cynes gan y gynhadledd 1 1 Parch D. D. Kichards pan yn ymweled a'r sir i gasglu at Gapel Cuffadwriaethol "Hiractliag" yn Liaiisanan. Mawr ganiuolai Mr Riehards y caredigrwydd a dderfoynia yn Mon ar yr aehlyetrr, "Ein bud yn gwresog longyfaxch y gweinidog, y Parch Ephraim Iholyllis a'r frawdolia-eth yn Mhenymynydd wrth weled yr ol-, hardd sydd ar yr j,cn addolrly ar ei aditfrwyddu, a chael ar ddeadi fod y draul ym ymyl cael ei dileu, a ^lidmlo fod gan vr :wis feclian galon i Khoiidwyd llythyr gusllyngdod i Mr W. Ro- berts. Iiknddaniel. pregefi^wr cvBorthwyol. gwir g^rsceradwy, i fyned i Gyftmdeb Arfon. Bwnada vWI1.e" (xli .yn Beula,h, ger Dwngcr. h}i".¡t1 y Parch R. E. Jones, Nuvbwrch, i brectthu ar y pwno yn y cyfearfod -nesaf—y lie a'r pMmes iV gTPHeud yn hysbys Er fe^vaethaT i-r hin fygytMol daetl. cynulliad lluosog yni nghyid o bob cwr or ynv«, a dywedir na fu cyfarfod or fath yn y llei ers peda'ir blynedd- ar-ddeg-ar-hugain.. (I nos LUll gan y Parchedigion V. Johns" Boa«imari&. ac R. P. WiFiams, Caergybi; boreu'dydd Mawrth g r Parchn, — tswens, Moelfro, ac S. R. Owen, Llanddetisant■; yn y prydnawn gan v E. B. M\rtint Pleisaiit, Caergybi, :a.. H. S. JO.f1i, Pi eirc-h ac yn ir. hwyr i.* .,egethwyd g, y Parcfen. J. G. Jones, Caua, ac C. Davies, PorMiadSi- \.r..

OYFARFOD LLENYDDOL BODEDERN Y CALAN, 1901. Syr,—Mae'n ddealledig i mi fod pwyllgor y cyfar- fod uohod wedi cyfarfod er mis Awst. Pa le y mae ffrwyth eu cyfarfyddiad bellach? Onid gwell fuasai iddynt roddi hysbysiad digon buan iddo yn y "Gwalia," yn nghyda'r rhestr o'r prif destynau agored i'r byd, neu, yn sicr i chwi, fe fydd y cyfar- iod hwn fel un y Calan diweddaf yn sicr o fyned dan gwmwl. Hyderaf y bydd i rhyw air fel hyn fod yn foddion i'w deffro fel pwyllgor at eu gwaith, a hyny yn fuan.—Ydwyf, etc., UN O'R ARDAL.

CYFARFOD OYSTADLEUOL "BETHEL," RHOSYBOL. Syr,—Carwn gael gwybod gan ysgrifenydd y cyfarfod uchod beth ydyw-yr achos o'r fath oed- iad yn nglyn a throsglwyddo y cyfansoddiadau anwobrwyedig yn ol i'w perchenogion 1 A ydynt wedi myned ar ddisperod oherwydd diofalwch, neu ddifatsnvch anesgusodol rhywrai ? Pan y bum yn siarad ag ef yn eu cylch, nid oeddiynt ganddo: yr oeddynt yn nghadw gan y beirniad, meddai ef. Pa faint 00 amser sydd yn ofynol i'r beirniad gael i edrych drost^mt? Gan fod ei feirniadaeth wedi ei thraddodi ganddo noson y cyfarfod, buasai yn haxddach, heb son am gyson- i I ach, iddo; eu trosglwyddo i'r ysgrifenydd, fel ag y gallo hwnw cilwaith eu trosglwyddo i'r rhai it c: siomedig, prudd-glwyfus fel fy hun. Yr wyf yn doall fed r.vylarr y beirniad di-esgusodol y cyf<Tn::oddiad;ui canlyn ol:—"Llythyrau golni- feydd o g(ri)a Mynydd Parys," traethodau, a chyiieitliiadan. Tebyg yw fod pob un a anfon- odd ti gyfansoddiad yn disgwyl eu cael yn ol. Y maent wedi costio llafur a lludded, ac ambell i un wedi aberthu oriau hirion y nos i geisio cyf- lawni y gampyrai::h, ond ofer ac aflwyddianus. Goleithio y bydd hyn yn symbyliad i ymysgwyd o'r llwcli.—Ydwyf etc., UN YN DISGWYL.

CYNICYOHIOLAETH MON. Syr,—Fe all Ceidwadwyr Mon, pa rai oeddynt mor awyddiis i beidio gwrtliwynebu Mr Ellis Jones Griffith, yn awr gymeryd mesur ei werth- fawrogiad o'u triniaeth urddasoi o wrthwynebydd gwleidyddol pan yr oedd ei sedd yn berffaith ddyogel oherwydd penderfyniad y Gymdeithas Geidwadol i beidio ei hymladd, oherwydd "ei. gefnegaeth wixfoddol a divsgog i'r Llywodraeth ar bwnc Deheudir Africa." Yn awr, aeth Mr Griffith drosodd i Gaernarfon i bleidio ymgeis- iaeth un o'r "Pio-Boers" mwyaf eithafol a chegog yn Nghymru, a yn iaclius dywed "mai nid y cwestiwn o flaen y iviad ydoedd pwnc Deheudir Affr'ca" (gweler yr "Eyening Express" am y 6ed cyfisol), ac o blaid y boneddwr hwn y mae rhai o Geidwadwyr Mon wedi aberthu eu hymgeiydd galluog a phobii gaidd (am 1895). Nis gall neb ond synu fod amaetliwyr a llafurwyr yr etliolaeth heb ofyn iddynt eu hunain a oedd Mr E. J. Griffith yn gytaill mewn gwirionedd pan y pleid- leisiodd yn erbyn y mesur mwyaf ymaxferol 0 gynorthwy a gawsant erioed gan 11 nrhyw Lyw- odraeth, sef Deddf Trethiant Amaetliyddol, drwy ba un y derbynia amaethwyr, etc., Mon ad-daliad hynod angenrheidiol a chvflawn o dreihi lleol i'r swm o oddeutu 7000p y flwyddyn, ffaith a allant ei gwirioneddu eu hurtain bob tro y cyflwynir "demand vote" iddynt. Ac nid yn unig yr es- mwythad hwn eitlir y cymhorth sydd "edi gos- twng cymaint ar y tretlii lleol, er gwaethat afrad- lonedd y Cynghor Sirol, v mae amaethwyr yn ddyl,edus i'r LI:Fwodraeth Undebol.-YOivvf, etc., ETHOLWR YN MON. Hydref 9fed, 1900. ——

"HEN DREFWR AR EI DAITH." Syr,—Byddaf yn bur ddiolchgar i chwi os can- iatewch yohydig o'ch gofod i alw sylw Hen Drefwr ar ei Daith." Yr wyf yn hoffii dilyn Hen Drefwr" ar hyd ei deithiau blinderus, ac 'rwyf wedi ei ddilyn o dref Caergybi i Lanfechell, ac o Lan- fceheU hyd i Orsaf Rhosgoch. Mae'n wir, fod "H.en Drefwr" yn wr difyrus a gwybodus, ac yn cotio'n dda am ben bethau sydd wedi pasio, ac fel mae pethau wedi newid yn nghylchoedd gogleddol Mon er vr amser mae ef yn cofio. Mae'n bur ddrwg genyf hysbysu "Hen Drefwr" ei fod wedi gwneud cam- gymeriad1 pwys lairit yn cofnodi hanes ei daith ddi- weddaf, pa un a. ymddangosodd yn y "Clorianydd" am yr wythnos ddiweddaf. Dywed iddo droi i'r gwestty, hen breswylfod "Ynysog," ac iddo glywed y newydd pruddgLwyfus am farwolaetih "Ynysog." yn li^hyda'i dad-yu-nghyfraith, Owen Jones, a bod hyny wedi ei daraw a syndod. Gwir fod "Ynysog" wedi ein gadael, a,c wedi myned ar hyd llwybr ar hyd yr hwn ni adychwei. Ond i'r gwrthwyneb am Mr Owen Jones, yr hen delynor; mae ef yn fyw ac yn weddol iach hyd yma. Gwir fod dyddiau blin wedi ei ddala, ond gall chwareu hen alawon Cymreig ar y delyii heddyw, a gwna a'i fysedd i'w swynol dant synu dyn..Cyng'iiorai "Hen Drefwr," y "Guard," sydd gyda'r gerbydres yn bresenol, i ddilyn Uwybr y "guard" blaenorol, neu yn hytrach efelychu ei amryfal rinweddau da. Gan nad yw "Hen Drefwr" uwchlaw cynghor gwnaf finau yr un peth ag yntau, sef ei gynghori i beidio cofnodi pethau fel yr uchod yn ei ysgrif o hyn allan. — Ydwyf, etc., IOAN FY CHAN.

AT "AP RHOSYDD." Syr,—Erfyniaf axnoeh yn ostyngedig am ychydig o'ch gofod i alw sylw "Ap Rhosyddi," yr hwn sydd wedi myned yn golofn o'i fodd i eefyil rhwng y ddwy blaid, neu yn hytraell ihwng Pwyllgorau Cyfarfod Llenyddol Rhosyboi, yr hwn fwriedir ei gynal nos Galan. Mentraf ofyn iddo a ydyw y ddau bwyllgor wedi rhoddi y cyfarfod a'i destynau air yr helyg? Ofnwyf eu bod wedi cyweirio eu gwelya-u ac wedi syrfchio iddynt mewn trwmgwsg, oherwydd fod pobpeth yn yr ardal yn lied dawel gyda golwg ar y mudlad. Ond efallai fod pob un o'r hen bwyllgor mor wybodus ag un braIWd sydd yn eu plihli. Dywed hwnw ei bod. yn ddigon buan i drefnu gogyfer a nosi Galan, -Air Gol. Fe fuaswn yn falch pe buaswn wedi meistj-oli y dyrys-wersi parthed Hen, oelf, a clian. 'run fratlt a'r brawd uchod. Syr, yr wyf am i "Ap Rhosydd" ddeall I nad oes eisiau ar yr un o'r pwyllgor newydd y soniai am danynt faes i ddangos eu talentau a phe buasai hyny yn angenrheidiol gwael iawn fyddai meusydd llenyddol Rhosyboi i ymddad- j blygu arnynt. Dywed "Ap Rhosydd" mai i gwneud y ddau yn un fyddBå y goreu. Mae hyny'n wir ond barna yr hen bwyllgor nad oedd y newydd yn ddigon cyfoethog o'u hysgwyddau i fyny i asio a hwy, ac fod saith o honynt yn ddigon ax y pwyllgor, ac yn gwybod mwy o beth wmbreth na'r un o'r lleill sut i gario cyfairfod fel yr uchod yn mlaen. Mae'n sicr o fod yn ddifyrus arnynt trwy eu bod yn ddigon call i wybod eu bod hwy yn gall. Gan fod "Ap Rhosydd" mor; hyddysg yn eu plith erfyniaf arno roddi ar ddeall at pa beth mae'r elw yn myned. A bydd hyny yn foddlonrwvdd mawr i luawo sT'n hyw yn y cylch oedd.—Ydwyf, etc., UN O'R LLAN.

MYNYDD PARYS. Syr,—Ei ein bod yn nghsanol brwydrau ethol- aadol ac yn 8wn hogi cleddyfeu yn ngwersylloedd y gwahonobdeyrnasoedd, etc,, y maovi-i brio do! i ni wrandaw a sylwi pa sut v via,- olwynion. mas- nach yn txoi. Yr ydym wedi ~!K)d, amser yn ol, fel pe yn aii?.§lu o< awyrgyicii y Mor Marw ond erbyn heddvw wele ni yn nrrhr.TKd ta-wst olwynion niasnach. Ma; bywyd rna-siis<it fw weled yn ei o bob cyfeiriad. Ychydig amser yn ol rhoddais ychydig o hanes Mynydd Parys yn y j •"Gwalia," gan .ddweyd y pryd hwnw am ddyfod-ad cwmni iiewydd, etc. Yr -tvedd hyny yn ffaith anwadadwy. Cymerr.«int afael ynddo, md J a bys, and a Haw gadarn nerfchol, ao m&e effaith y gafliad ynddo yn ganfyddadwy trwyddo draw. Yn ol yr argoeiion fe fydd parhad yn ei "fN n'd,. Nid antoriaeth amhup. neu un a fyddo>yti cynwys gradd o berygl ydyw nnturio ar Fynydd Parys. Cafwyd, ac fe geir eto, filoedd lawer o dunelli o gopr allan grombil. t"ris y copr ar hyn o bryd ydyw oddetitu 71p. (nl-ir g-wn d 107,520 o geiniogasi a timnell o gopr, yr hwn <?rdd 448p. Y gost i fathu y cyfryw yw oddeutu sip. Pwy a ddvwed na thai ^fynydd Pnns am ei weithio? Pan r eth y copr isel ei bris, a'r o'i godi yn dal vr ;11;.1" fe fniiseiddiodd y gwaith am am&er lied lairJi. Ac vn yy amser marwaidd hwn ar fasnach fe gcdodd y dwfr yn y gwaelod- ion yn lied uchel. Ond erbyn heddyw mae gwedd wahanol ar bethau yn y Mynydd. Mae yma beirianau nerthol wedi dy*fod at y rhai oedd yn flaenorol i dynu dwfr, ac maent oil ar waith yn pwmpio y dwfr, nes gwelix ef yn cael ei chwydu i fyny o berfedd y graig nes mae y dwfr yn y siafftydd yn myned yn is. is, yn wasted, neu, fel y dywedir yma, "y mac yn myned i lawr i'w grogi." Mae gweithydd fu yn orchuddiedig gan ddwfr amser yn ol yn glir. fel mae lie do i ugeiniau o "feinaxs" (mwiKwyr) gael gwaith. Mae pob un a fedr waith "meinax" yn cael gwaith. Credaf a.r sail dda pe deuai ugeiniau yma y caent waith rhag eu blaen. Mae clod mawr yn ddyledus am yr agwedd a welir ar Fynydd Parys i Mr T. F. Evans, Mona Lodge. Efe fn; yr offeryn i gael y cwmni, ac efe yw "manager" y gwaith. Ac mao ganddo yn inhersonoliaith 'Oadben Hughes ddyn cymhwyi', ac wedi cael blynyddoedd o brofiad i'w gynorthwyo fel swydd- og odditano. Da oedd genyf weled yn y "Clor- ianydd" fod ymysgwyd gyda "Glo rm Mon" yn myned yn barhaus yn mlaen. Daliwch ati, a bydded i ninau roddi cefnogaetli iddynt hyd ein gallu. Mae yn rhaid i Fmydd Parys yrrth ganoedd lawex 0 dunelli o lo yn flynyddol tuag at gaxio'x gwaith yn mlaen, oherwydd y mae yn y Mynydd oddeutu deuddeg o beirianau yn cael eu gyru gan agex, heblaw y cabana a :<l<l yn defn- yddio glo i svehu copr. etc. Bydd genyf yell w a nee 0 hanes Mynydd Parys yn cael ei anfon yn fan lithoedd i'r "Clorianvdd," yn awr ac yn y mll.11. as yn dderbyniol genvch chwi, Mr Golyg- ydd. —Ydwyf, etc. TALFR.YN MON.

MEK.CITED MEDDW. Syr,—Anami y gwelir golygfa nn.ry toa'calonus na gweled merch wedi meddwi. ie, y creadur ar- dderchocaf yn nghreadigaeth Ihiw yn iselu ei hun i fod yn gxeadux dixmygins a dixaddiol, yn wawd a chelhveiriaeth gan blant dynion, a hyn oil trwy ei hoftder o'r diodydd melldigedig yna. Y mae y rum, gin, brandy, a'r whisky, megis duwiau gan lawex o honynt. Y mae y diodydd hyn, 11a, nid diodvdd mo h<mynt, canys amcan diodydd ywr adfyvrio a thori syched, ond am yr ysprydion poethion (spirits) ni wnant ddim ond cylfxoi y nwydau 0 dda i ddrwg, anmharu yr ymenydd, a chyneddfau g-weeliliawr yr enaid, a gwneutliur v corph yn farwaidd a chysglyd. Y mae pob math o "spirits" yn niweidiol i ddynion, ond yn gan' gwaeth i ferehed. DI angen rhaid yw ysgrifenu am y niweidiau a wna i'r cyfansoddiad, gan fod hyny mor hysbys i bawb. Ond dywedwn y gwirionedd, fod gwaitli y wTaig, yr hon sydd fam, yn yfed gwixod. yn rhwym o effeithio yn niweidiol ar y plant. Y mao v fam feddw yn hau hadau dinystrlol yn ngliy fansoddiad ac yn meddyliau ei phi ant. Os dio-dt'ar a meddw fydd y fam gellir disgwyl i'w phI ant fed yn gyffelyb yn hwyr neu hwyrach. Yn wir, mae yn resynus meddwl y buasai unrhyw fam yn Nghymru yn gwario ei harian i brynu gin neu whisky er mwyn meddwi ei hun ac arwain ei phlari<t diamddiffyn i ddinystr, ond dvna y gwir am lawer un. Y mao ymdrechion caredig v merched dirwestol trwy y byd y blynyddau hyn wedi bod o les anhxaethol i gano-edd 0 ferehed meddw trwy eu harwain i dir sobrwydd ao i barchu eu hunain. Ond y mae gwaith eto, oes. gwaith mawr, i w wncuthur yn mhlith y meiclied. Dywedir, er ein gofid, fod mwv o feddw; yn eu pl;tli yn awr nag erioed. Mynychant y tefamda-i liw dydd yn ddigon digywilydd a llanwar-'j eu cu«trelau ac a'nt a hwy i'w tal i'w liy feci. Ped edrychem i fewn irwy eu ffenestri, neu hvd yn nod trwy dwll y clo, canfyddem atpr-viv o honynt yn sipian y nwydd-drwyth fllamliyd. Mae y gwragedd meddw diodgar yn gwario ariart eu gwyr, y rhai a enillant txwy lawer o galedwa.'th. E;igeulusant gyflawni eu dyledswyddau teuluaidd yn briodol, esgeulusant eu plant, gan. eu gadael i ymdaro drivstynt eu hunain goreu gallant. Y mae y gwirodydd poethion yn dinystrio eu galluoedd meddyliawl fel na chaiff y tv, na'r invr. na'r plant yr ymgeledd svdd yn angenrheidiol iddynt ond a xoddix gan wraig sobx. Y canlynaad fydd, aiff y ty yn ffiaidd a drewedig. y plant yn aflan a phryfedog. Ar ol hvn bydd yn rhaid i swyddog- ion icchydoI ac eraill ddyfod i dalu ymweliad a'r lie, ac feallai y bydd raid anfon y fam iVcarchar a'r plant i'r tlotty, a hyn oil en eisiau digon o wroldeb a pbenderfrniad yn y wraig i fyw yn sobr. Hefyd, gwelir merched iewainc yn am] dan effeithia.il y ddiod. Gwelsom Ta; yn llithro yn ddirgelaidd i'r tyllau. neu r "vaults," fel y gelwir hwynt. ac eto cyfaddefn.nt en bod yn ferehed Oristionogol a chrefvddol ond nid merched Duw yw r rhai svdd vn meddwi eithr merched Belial. 1 Samuel J. 13-16. Dylai p<<b merch a gwraiir frw yn bur yn eobr. Y mae gan bob merch ddy.anwad a dvlent axfer v dylan- wad hwnw i sobri y wlad. Ois gallodd merched America flynyddau yn 01 wneuthur y fath "nrhydri wrth tafamdai P&ham nas gall merched Cvmru gael y fath ddylanwad? Dywedii* mai gwaith 'led anhawdd yw enill y Gymraes i dir sobrwydd ar ol iddi ddechreu cael bias ei gelyn swynol, ond Tr ydym yn gobeithio mai camgymeriad yw hynv ar 01 nhodweddiadl hi. Gol>eithiwn y bydd iddynt on roddi deheulaw cvmdeithas i'r achos dinvestol yn Mon, a phob oT-Iad arall, y flwvdlvn hon.—Ydwyf, etc., MONA.

YR ARCHWILIWR. (Buddugol yn Eisteddfod Denver, Medi, 1896.) Ti feiddgar Archwiliwr! Etifedd uymdeithas, Ti gerfiaist dy enw yn mhob rhan o'r byd Pell diroedd anhygyrch y ddaear yw"th balas, Rhagflaenu gwareiddiad yr ydwyt o hyd Yn nghanol anialdir y stigni di gysur, Ar edyn gobeithion yn gwledda'r wyt ti; Archwilio dirgelion yn ngweithdy mawr natur Yw mwyniant dy enaid a mawredd dy fri Mae'r byd yn ddyledus i'th lafur diflino A'th ddewr anturiaethau peryglua, di-hedd; I'r pegwn gogleddol y mynaist anturio, Dros Alpau rhew oesol er llymed ei gledd I Langu gwybodaeth yw nod dy uehelgait;, A gwasgar goleuni mor ddisgiaer a'r wawr; Dileu ofergoeliaetb fu liyfryd dy ymgais. Ac ymlid tywyllwch prydcrue' au tawr. Rhyw Livingstone enwog, ney Stanley ddewrfry- Ig, Fel ser ymddisgleiriant yn mhob oes o'r byd; Hwy dreiddiant i ganol pell diroedd anelwig, Daw ffrwyth eu harchwiliad i'I' golwg o hyd. U! blentyn llafurus, 0 ffyddkm fab natur, Ti ddelia,ist gymundeb ar bydoedd a'r ser; Archwiliaist yn dldyfal wybrenawl fro asur, Peirianwaith tragwyddui, godi dog Duw Ner! Ti dreiddiaist i ganol dyfngeQIoedd y ddaear, I chwilio trysorau cloedig yr lor I Ymwthiaist i goffrau dy Grewr yn feiddgar, Dadlenaist hen gyfoeth anhysdbydd1 ei stor; Darllenaist gyfrolau daeareg yn ëO'lur Archwiliaist ddalenau y creigia^ j gyd, A rhoddaist esboniad ar ffui-fiad eu natur. Pan oedd y Crea-wdwr yn siglc eu cryd Ciogwyni'r mynyddoedd ar brydia,u yw'th gartref, Yn vfed aweion iachusaf y llawr Yn gwylio'r ystormydd a'r c-orwynfc didangnef Mewn cyngrair a'u gilydd doriad y wawr; Bryd arall yn gwrando murmur01. y tonau Yn adrodd helyntion yr oes an a, fu; Darllenaist ysgrif au eerflunydd y creigiau, Heriasact dymhestloedd cyn.clde:riog y Hi. O! ddyfal Archwiliwr, wyt mf-g: gr.leudy, ,A'i ben yn dyrchafu yn ngimriol yr aig, Ar orsedd peryglon yn gwasgar goleuni, T Gan bwyntio ei fysadd i ddwnedd y graig; Napoleon yr oesoedd yw'r dewr anturiaethwr, Abertha gysuron a bywyd o 4iodd Rhyw enw pens&wrus yw enw': "Archwiliwr," Yn anterth ei fywyd dicgvuii rw fedd. TSKIWKNYDD.

PRYNU HEN DDANEDD GOSOD. Y mae llavrer o foneddigesrulL a bonsddigion yn meddu Iv-n ddanedd gosod ne.u rai wedi eu gosod 0 r noilldu, y rhai T byddai'n llawn cyttal iddynt eu troi yn arlan. Y m I' Meivtn R. D. a. J. B. Fraser, Prince's-street, I;>5rwi<*}j (a cefvdlwyd er 1833), yn prynu hen ddane-dd gv^oil. araonwoh eich danedd iddynt hwy, hwythaa a ?infonant i chwi yn ol gyda'r post lawn gwerth y cyfryw; neu, os mwy dewisol, h"7 a wnaTit 1 clrai y cyiyg- iad goreu, a chadwant y daxiedd i aws fttebiad oddiwrthych. Os bydd "ifferejice'' yn angeanrheid- iol, apelier at- Mewtri B",con and Co., 'Bankers, ljp«wkh. J347

I AMLWCH. Anrhegion.—Anfonwyd llyfrau gwerthfawr,megis traethodau. etc., gan Miss Williams, Rheitthordy, Llanwenllwyfo. a Mrs Webb, Mona-terrace,Amlwch, i'r "Sailor's Rest," a dymuna Mr a Mrs Morgans gyflwyno eu diolchgarwch gwresog am yr unrhyw. Priodasau.—Mae"Amlwcb ar y blaen gyda phriod- asau yn awr, gan fod y Parch T. Evans, cofra^'trydd, yn biysur iawn yn uno rhai a'u gilydd mewn ystad newydd." Dymunaf bob cysur t di- ddanwch a hir hoedl i Mr Henry Jones, carpenter, a Miss Jones, Madyn-road, Forth Amlwch, ar eu (huniad. trwyl y Cynhauaf.—Dechreuwyd y gwasanaethau o ddiolchgarwch am y cynhauaf nos Iau, Hydref 4ydd, am saith o'r gloch. Intoniwyd y gwasanaeth gan y Parch J. C. Jones, curad, a pLregethwyd gan y Parch T. Pritchard, ficer St. Padrig, Cemaes. Boveu ddydd Gwener, am wyth, gweicyddwyd y Cymun gan y Parclm. D. J. Lewis a J. C. Jones. Am 10.30, gwasanaeth a phregeth Seisnig gan y Parch D. Jones, Penmaenmawr. a'r un modd yn Gymraeg yn yr hwyr. Yr antheinau oeddynt, "Nac ofna. ddaear," a'r "Arglwydd yw fy mugail," a'r anthem Seisnig ydoedd "Praise the Lord." Chwareu- wyo yr organ yn yr holl wasanaethau gan Miss Madeline Paynter, Bryntirion. Actl) y casgl- iadau tuag at Gymdeithas yr S.P.C.K. ar Gym- deithas Genhadol. Yr oedd yr eglwys yr orlawn. Gwelsom y Parchn. M. Lloyds Llaneilian, a J. Smith, Rhosybol, yn y gwasanaethau. Priodas.—Dymunaf hir oes a phob ll^wddiant i Mr a Mrs Mathews ar eu huniad mewn glan brioda:- yn Rlnithyn yr wythnos ddiweddaf. Mae r bonedd- wr, J. Mathews. Y.H., N.P. Bank, yn dad*i'r priod- fab. "Hen Brophwy d o Landrindod." Dyna oedd tc-styn darlith diaddodwyd yn Nghapel y Wesley- aid y miswaith o'r blaen gan'y Parch M.'E. Jones. Dr. H. 0. Jones, Brynhyfryd, ydoedd v cadeirvdd. —Gohebydd.

BEAUMARIS. Cynghor Trefol. — Cynhaliwyd cyfarfod misol y Cynghor hwn ddydd Mawrth, yr wythnos ddiwedd- af. y C'ynghorydd W. R. Joms (r.iaer) yn llywyddu. Cjdiwynviyd yr amcangyfrif c dderbyniadau a thal- iadau am yr haner-blwyddyn yn terfynu yn Ebrill. 1901, yr hwn a ddangosai ddiffyg disgwydiedig o 11 el I 795p.—PePxderfynwyd codi treth fwrdeisiol. Pen- odwyd y Parch J. Hillier yn ymwelydd a'r Ddar- Ilenta, RyddL Derbyniwyd tender y Mri Unas Hughes a'i Fab am adeiladu siop yn Market-place, ac am waith yn 30, New-street.—Cyflwynwyd rhestr I yr arolygydd o gyiiogau yn cyrhaedd y swm 0 27p 16s 2c.—Ar gynygiad Dr. J. H. Jones, cyfar- wydàwyd y Clerc Trefol i ysgrifenu at Gwmni Rheilffordo Llundain a'r Gogledd-Orllewin, yn galw sylw at ei lythyr parthed gwneud trefniadau er cael gwell mantehion i deithio rhwng Bangor a Beau- maris, ac i ddymuno y ffafr o atebiad i'r cyfryw. Marwolaeth.—Ddydd Gwener, cyn y diweddaf. bu farw Miss Amy L. Smith, merch ieuengaf y di- weddar Mr Thomas Smith a Mrs Smith, Sea View, ar ol gwaeledd hirfaith. Cymerodd yr angladd Ie ddydd Mawrth yn Nghladdfa Beaumaris, a gwein- yddwyd gan y Parch T. Lloyd Kvffin, rheithor. Anfonwyd nifcr fawr o "wreaths," etc., gan aeiod- au o'r teulu ac erailL

BODEDERN. Cymanfa Ganu. Cynhaliwyd cymanfa ganu Methodistiaid Caliinaidd y dosbarth uchod yn Bod- edern, dydd Gwener, Hydref 5ed. Gan fod y tywydd yn hynod o anffafriol ni ddaeth ond vchyTdig yn nghyd i gyfarfod y prydnawn. Llywyddwyd gan Mr S. Plytherch, a chanwyd y tonau, "Sil- i chester." "Joseph," "St. Bees," "Gorton," "Fulda," a'r anthemau. "Addolwch yr Arglwydd a "Sanct- aidd yw ein Harglwydi Dduw." Yn nghyfarfod yr hwyr llywyddwyd drachefn gan Mr S. Prytherch, yn iibseiioldeb y llywydd penodedig, y Parch J. E. Jones, Lianfachraecfi. Canwyd y tonau, "Wirks- worth," "Burford," "Eirinwg," "Dychweliad," 9 "Cefnbedd Llcjwelyn," "Mary," a "Triumphant," yn ngiiyda'r ddwy anthem ganwyd yn nghyfarfod y prydnawn. Cafwyd anerchiadau buddioi yn ystod y cyfarfodydd gan y Parchn. H. Jones, Bryndu D. Daniels, Bodedern; W. Jones, Ty'nmaen; H. Hughes, Llanfaethlu; J. Jones, Hebron; a Mr \v. Edwards, Tabor Hall. Yr oedd cyfarfod yr hwyr yn lluosog iawn, y capel yn orlawn. Cafwyd canu rhagorol, ac yr oedd hyny yn brawf amlwg fod llafur mawr wedi cymeryd lie yn y dosbarth. ir arweinydd jdoodd Mr D. Pryse Jones, G. and L.T.S.C., Niwbwrch, a gwnaeth ei waith yrij hynod effeithiol a boddhaol. Cyfeiliwyd gan Mrs Thomas, Bodedern, a Mr R. Rowlands, R.A.M., Henblas. Cafwyd cymanfa ragorol, a ihyderwn y bydd ei hoi i'w ganfod a'i deimlo ar gjmulleidfaoedd y dos- barth yn y dyfodol.-Idwal. Marwolaeth a Chladdedigaeth Mr Daniel Jones, Diacon gyda'r Annibynwyr. Dydd Gwener, yr 28ain cynfisol, bu farw y gwr da uchod, Inewn oed- ran teg, wedi dioddef cystudd tiwm a nychdod mawr am hir amser, a hyny yn hynod o dawel a dirwgnach. Cymerodd yr amgylchiad pruddaidd le yn nhy ei fab yn Llanfair P.G. Efe ydoedd y diacon hynaf yn Egiwys yr Annibynwyr yn Mod- edern. a. bu ei y-sgwydd yn d'diysgog o dan arch Duw yn y lie am fiynyddau meithion, ae yr oedd yn fawr ei barch gan bawb. Trwy bob tywydd a chystudd, glynodd wrth waith vr Arglwydd Lyd y diwedd. Byddai yn ami yn ddigon tywyll arno— weithiau i lawr ac weithiau i fyny, weithiau yn Basan a dyfnder y mor a phryd arall ar ben Pisgah yn oael golwg ar wlad yr addewid. Yr oedd yn earn Iesu Grist yn fawr, a dygodd dyaid o blant i fyny yn ofn yr Arglwydd. *Ei fab hynaf sydd yn gweinidogaethu gyda'r un enwad parohus, sef y Parch E. Jones, Llanbedrog; ac mae mab arall iddo wedi cael dyrchafiad i swydd dda yn Llythyrdy Stafford. Dydd Mawrth, yr 2il cyfisol, claddwyd ef mewn modd parchus iawn yn Mynwent Bod- edern. Yn Llanfair, cyn cychwyn. gweinyddwyd gan y Parch I'. E. Williams, Berthlwyd (gynt o r Gaerwen), gweinidog y Bedyddwyr, yr hwn a gafodd dreulio llawer o amser dedwydd yn nghwm- ni'r hen bererin. Dygwyd tyitiolaeth uchel i'w dduwioldeb. Y prif alarwyr oeddynt: Ei weddw, y Parch E. Jones a'i deulu, Meistri H. Jones, 0. Jones, J. Jones, W. Jones (meibion), Mr a Mrs Williams, Preston House, Llanfachraeth (merch a mab-yn-nghyfraith), a Miss Jones, Lerpwl (merch), yn ngiiydag wyrion ac wyresau, a'r Meistri Jones, Druid House, Llangefni (neiod). Dilymid gan hiaws o gerbydau i Bodedern, He y gweinyddwyd gan y Parch E. Pryse, y rheithor, yn yr eglwys- ac ar Ian y bedd. Heddwch i'w Iwch i ddisgwyl am y gobaith gwynfydedig ac ymddangosiad gogoriiant y Duw mawr, a bydded Ei amddiffyn dros y weddw a r teulu galarus yn eu piofedigaeth chwerw.

OAERGYBI. Cymdeithas Lenyddol Hyfrvdle.—Cynha-licnld T gymdeithas uclnxl ei chyfaxfod cyntaf ddydd Mercher. Llywyddwyd gan y Parch John Wil- liams, y gweinidog. Prioilas.—Dydd Sul, yn eglwys y plwyf, priodvyd Mr H. B. Puxslowv mab hynaf Mr W. Purslow, rheolwi adran o Gwmni Rheilffoxdd y Lcndon a'r North-Western. Wolverton, a Miss! Margaret W illir.ms, mercli Mr William Williams, Cambria. Hotel. Oaergybi. Gweinyddwyd gan y Parch Canon D. Walter Thomas, M.A., yn cad j 01 gynortliwyo gan y Parch James Jones, Y Bwrdd YS<-ol.—Cynhaliwyd crfaj-fod misol y Bwrdd In-11 ddydd Mercher, dan lywyddiaeth Mr Thomas Ovfiwynodd Mr William Wililims, archadexadydd, sdroddiad ar wyn- tyliad yegoi y Pare, ac archwyd i'r clerc ymholi a;m J diaul a o.vgid, a dwyn adroddiad. YT oedd liythyr wedi ei ystyricd yn flaenorol gan y Bwrdd e'tdnvrvh Mr Nicholb- .Tone,g, da golwg ar yr ysgol gynygieditr yn Kingsland. Pasiwyd fod Mr W. D. Jnncc-i i vmweJed a'r nri-ivrr yn nghykh y P, Y. -ti i roddi cyfloj o 145p yn flyn- ydd'-l a thy. i'r pvifathraw. Mr Owen Rolierts. 92t) y flwyddyn yr un. a. thr i iyngddynt i IEpf. Evans (y(,1 y genethod) a Miss Jones (ysgol y h1)arod). Hefyd, ccdk-ul o 3p a 2p yn flynyddol i Mr W. B. Tii; mas' a Miss Ellen Lewi?, athray,Ton cynorthwyol.

CEMAES. Swper y Pier.Nos Fawrth, wythnos i'r di- weddaf, daeth cynulliad at eu gilydd i'r Village Hall i fwynhau swper llongyfarchiadol ar orpheniad y "pier." Rhoddwr y wledd ydoedd Mr Samuel Thomas, yr hwn a gariodd allan y "contract" o ail-adeiladu. Tystiolaeth unfrydol y pentref yw fod Mr Thomas wedi gwneud y gorchwyl hwn, fel pobpeth arall a ymafla ynddo, yn gwbrfoddhaol a llwyddianus. Bydd y "pier" newydd (fel y'i gelwir) yn gaffaeliad nid bychan i'r lie, ac y mae hefyd wedi harddu yr olwg ar y traeth. Gwneid y gwmniaeth i fvny nos Fawrth o wyth ar hugain o weithwyr (y rhai ydynt yn ddiarbed eu canmol- iaeth i Mr Thomas), ac hefyd y Parchn. T. Pri- chard (ficer), R. W. Davies (B), Mr H. Thomas, a Mr Wm. Roberts. WTedi gorphen gwledda, cafwyd anerchiadau llongyfarchiadol, ac hefyd dwy neu dair o ganeuon; a mwynhawyd dwy awr ddifyr iawn. Mae clod yn ddyledus i Mr Roberts, y "manager," a'i briod, am eu deheurwydd yn hulio y byrddau. Ein dymuniad yw ar i'r pier," fel y 'saif, wrthsefyll yn llwyddianus bob ystorm am genedlaethau i dd'od.—Gohebydd.

GAERWEN. Arddangosfa Flodeu. Eisteddodd pwyllgor yn Ysgol y Bwrdd, nos Sadwrn diweddaf, dan lywydd- iaeth Mr AV. Hughes, yr Ysgol Genedlaethol, i ystyried y priodoldeb o ail-gyTchwyn, yr arddangos- iadau hyn, fu gynt mor lewyrchus. Cynyglodd Mr John Thomas, Half-Moon, eu bod i gael eu cyfyngu i gylch yr ethol-restr. Caed gwelliant- gan Mr J. Lewis Jones, Llosgyrodyn. yn cael ei eilio gan Mr John Jones, glo fasnachwr. fod y cylch i gael ei ehangu i'r hyn ydoedcl gynt, a gadael allan Llan- ddaniel. yr LYL a basiwyd yn unfrydol. Rhanwyd yT dosbarth yn chwech o ninau, a dewiswyd Mri J. Lewis Jones. John Thomas, Owen Jones, Richard Thomas. Ty'nllwyn W. Hughts, a Richard Evans, Cross Keys, i ymweled a'r ardalwyr yn nghylch addewidion am dunysgrifiadau at ei chynal. Ax swm yr addewidion penderfyna y pwyllgor yn mhen y mis a gynhelir yr arddangosfa ai ni wneir. Felly bydd yr ardal yn ymarferol yn penderfynu y cwestiwn.—D. Hughes, ysg. Gwyl Lenyddol y Temlwyr Da.—Gwelwn oddi- wrth restr testynau yr wyi flynyddol hon fod y cyfeillion selog hyn a'u bryd ar ei gwneud yn llwyddiant mawr fel o'r blaen. Mae y rhestr i'w chael gan yr y-sgrifenyddion, Mri b. Roberts, Myfyrian Isaf, neu Mr E. O. Jones.

LLANEILIAN. Gwyd y Cynhauaf.—Dydd Mercher, Hydref 3ydd, oedd y dydd o ddiolchgarwch yn ein heglwys blwyf- ol, St. Eilian. Darllenwyd y gwasanaeth boreuol gan reithor y plwyf, 11 phregethwyd gan y Parch J. C. Jones, Amlwch, a cLaiwyd gweinyddiad o'r Cymun Bendigaid ar ol y bregeth. Am dri o'r gloch cynhaliwyd gwasanaetii yn Saesneg. Aeth- pwyd drwy y Litani gan y Pardh J. C. Jones, a thraddodwyd y bregeth gan y Parch Lloyd Williams, Gwrecsam, dros Gymdeithas yr S.P.G. Am chwech yn yr hwyr gwasaiiaetliwyd gan y Parchn. M. Lloyd a J. C. Jones, a thxaddododd y Parch R. Jones, Bodewryd, bregeth ragorol. Yr oedd Miss Lloyd wrth yr offeryn. Yr oedd yr eglwys wedi ei gwisgo yn hardd gan Mrs M. Lloyd, Rheithordy. Yr oedd blodeu yno o Warrington.

LLAN ER CH YMEDD. Ysgol Llaeth ac Ymenyn.—Deallwn fod yr oil o'r genethod o Lanerchyinead a'r amgylchoedd wedi myned yn llwyddianus drwy yr axhcliad diweddaf yn Ngholeg Bangor.

LLANFAIR M.E. Cywiiiad.—Ysgrif en a y Parch G. Williams, Llangoed, yr hvsbyswyd vn ein rhifyn am y 25ain o Fedi mai yn Llangoed y priodwyd y Parch John Roberts, Tabcrnacl, Llanfair M.E. Drwg genym i'r fiaitli na roed ond enw'r capel, heb enw pentref nac ardal. gan y sawl yrodd yr hancs arwain i'r camgymcri^id. Yn y Tabernacl y priodwyd Mr Roberts, a gweinyddwyd gan y Parchn. G. Williams. Llangoed H. Harris Hughes, B.A.j B.D.. a R. Thomas (cofrestrvdd).

LLANFECHELL. Marwolaeth.—Ychydig ddyddiau yn ol bu farw y gwr ieuanc William Williams. Glanygors, Rhos- goch (gynt Foel Bac.x. Llanfechell), pan newydd gyraedd ei 21ani ced. Caiodd gystudd mawr a thrwm. a hyny am hir amser, pa un a ddioddefodd yn hynod o ddirwgnach a thawel. Mawr oedd ei ddymuniad am gael adferiad iechya, ond yr oedd yn amlwg ei fod yn ymwybodol^is tro ei fed yn graddol suddo, ac i bob golwg dynol gellir meddwl yn ddibetrus fod marw yn elw iddo. Claddwyd ei weddillion marwol yn r.ghladdfa'r teulu yn myn- went heimfol Llanitchell. pryd y daeth cynulliad mawr yn nghyd i dalu y gymwynas olaf iddo. Gwasanaetiiwyd yn y ty wrth gychwyn gan y Parch II. Jones, Bodewryd ac yn yr eglwyrs, yn rtghydag A villi y bedd, gan y Parch. R. Roberts, Llanfechell, yn cael ei gynorthwyo gan Ficer Bod- ewryd. Heddwch i'w Iwch.

LLANGEFNI. Ciniaw yr "Hunt." Cynhaliwyd y clniaw blynyrddoI hwn ddydd bu yn y Neuadd Drefol, a daeth nifer fawr o foneddigion, amaethwyr, etc., yn nghyd, ar wahoddiad Mr J. Rice Roberts ac aelodau yr Hunt." Cacd arlwy ardderchog, pa un a barotowyd gar, Mr a Mrs Kidd, Williams Bulkeley Arms Hotel. Beaumaris. Ar ol cyfranogi o'r danteithion, cynygiodd y Cadeirydd lwncdestyn "Ei Mawrhydi y Frenhines." ac yfwyd yr unrhyw gyda brwdfrydedd mawr. Wedi i Mr J. R. Elias, Pentraeth, ganu "I Blas Gogerddan," cynygiwyd "Iechyd Da Amaethwyr Mon" gan Mr Thos. Pri- chard, Llwydiarth Esgob, yn ei ddull hapus arferol, ac yfwyd y llwncdestyn gyda brwdfrydedd. Cyn- ygiodd Mr Robt. Jones, Ty Newydd, Maelog, "The Anglesey Harriers," ac ategwyd ef gan Mr Owens, Gwna Fawr. Wedi gwneud cyfiawnder a'r llwnc- destyn, cynygiodd Mr Humphrey Owen. Tre- ddolphin, "Iechyd Da Mr J. Rice Roberts," pa un a yfwyd gyda brwdfrydedd mawr. Wedi i Mr Roberts gydnabod, ac i Mr J. R. Williams, Tyddyn Hwrdd, ganu "Hen Vvlad fy Xhadau," ymwahan- wyd, ar ol treulio dwy awr adifyr dros ben. Y Cynghor Dosbarth Dinesig. Cynhaliwyd cyfarfod misol y Cynghor hwn nos Lun, dan lyw- yddiaeth Mr Owen Williams. Y.H.krgymhellai y Pwyllgor Iechydol wneud i ffordd a gwasanaeth Air R. Anderson fel swyddog arhosol.—Gohiriwyd pasio p'aniau o ladd-dy a fwriedir ei adeiladu gan Mr O. J. Owens, cigydd.—Darllenwyd cylchlythyr oddiwrth Fwrdd Llywodraeth Leol parthed y pla, a dywedodd y Clerc iM; G. O. Williams) ei fod wedi cyflwyno y cyfiyw i'r swyddogion meddygol. -Bu cryn drafod ar y sicd y- mae Mr T. Gray Owen wedi ci hadeiladu yn ei iard yn ymyl gorsaf y rheilffordd. Darllenwyd llythyr oddiwrth gwmni y rheilffordd yn dweyd na loddasant ganiatad i Mr Owen i adeiladu y sitd. Sylwodd Mr O. Trevor Williams fod Mr Owen yn dweyd ei fod' wedi cyf- lwyno planiau i'r cwmni. ac wedi cael eu cyTdsyniad. Cynygiodd Mr Evan Williams eu bod yn gadael y mater, ac eiliwyd gan Mr 0. Trevor Williams. Sylwodd Mr Thomas -loi-ies eu bod yn tori y rheol- au. ac fe fyddai achos cyffelyb yn dyfod gcr eu bron yn fuan. Cynygiai na byddai iddynt. ganiatau y peth. Wedi pKh ymdrafodaeth pellach, cyf- lwynwyd y peth i sviw y Pwydlgor Iechydol. *— Galwodd Mr John Owen (arolygydd) sylw at 9-V "hoarding" a oeoda-sid i fyny yn erbyn wal y barc- dy gan Mr H. W. Thomas. Ar gynygiad Mr Evan Williams, yn cael ei eilio gan Mr J. R. Williams. penderfynwyd rhoddi rhybudd i Mr Thomas i symud v cvfrvw mewn oedair awr ar hiirain.—Dar- llenwyd adroddiad misoi Dr. Williams, pa mi a ddangosai fod sefyllfa iechydol y dref yn bur fodd- haol.

LLAN TE.1 SANT. Diolch am y Cynhauaf.—Dydd Gwener, yr 28ain o Fedi, cynhaliwyd gwasanaethau o ddiolchgarwch am y cynhauaf yn yr eglwys newydd. Gweinydd- wyd y Cymun Bendigaia am wyth o'r gloch y boreu i infer luosog gan y Parch Dafiiel Morgan, rheithor y plwyf. yn I ei gynorthwyo gan y Parch Sir Morgan, curad Caergybi. AIll ddeg o'r gloch cafwyd cynudiad da. pryd y darllenwyd y gwasanaeth gan y Parch Mr Jones, curad Amlwch, a'r llithoedd gan y Parch Mr Evans., o Lechcynfar- wydd, yr I-vn hefyd i,, oregethodd yn rymus. Yn yr hwyr yr oedd yr adtiiad cysegredig yn orlawn, pryd y llufarganwyd y gwasanaeth corawl yn dra swynci gan y Parchn. Daniel Morgan a Mr Jones Amlwch, a. phregethwyd yu effcithiol gan y Parc-i. Mr Jones, Llanfachra^th. Yr (jedd y canu drwy', dydd yn ogoneddus dros bt-n, a dylid diolch i Mrs Morgan am chwareu yr organ berdonawi mor dJe- lie-eig. Deallaf fod y casgliadau i fyned tuag at glirjo y ddyled o 20p yn aros ar yr adeilad. Casglwyd yn nghorph y <iydd y swm anrhydeddus o 16p IS", yr hyn, mi dvbiwn, oedd uwchlaw i bob disgwyliad ar ran Mr Morgan, trwy ymdrech- ion diflino yr hwn y couwyd adeilad mor wych i'r plwyfoiion i addoli yndJo; a gallaf dybio yn rbwydd y teimla y Ixsneudwr gweithgar yn wirion- eddol ddiolchgar i bob Egiwyswr a'r brodyr Ym- neillduol oeddynt yn br**».-noi am ei haelioni di- gyffely b.—Y mwelydd.

--=<- 73 PORTHD1NORWla OLaddedigaebh y diweddar Mr Tho^q^ W;ir v fpi lIanyDi;ies'~I)yma y Fehn wedi myned at ei wohr ei holl frvrrW ™ 1 1 'J g^'a.stad Tn yn 80 now*dd oed. Bu trysorycid 1 GyTndeithas am dros 30ain mlynedd yn i LJ,nheb Sd<uS- -T" egI^s y yn weddiwr mawr, dirwestwr Gadawa un brawd a. ei o' sef I ''L 008" Boston-terrace, a dau o feibion" Wdhams, Lei-pwd. a Llyslew v;.l r y mae ein cydymdeimlad vn fa'w" TAI' Gwener, Medi 29ain, «. chladdwyd ^f t Gaer dydd Mawrth. yr 2i' 'sj- • "^1 pre if at ydoedd. Yn breseno] Tr i^iaad agosaf ac vchydig f>> hen' •-hy:.a&a« Heddwch iV Iwch. (Si4d ngxyn a'r cynhebrwng alian gan \[r nams. Bangor. 11-

PGRTHA ET y" Llys y Manddyledio:—Ovn.'v1'V i_ ddydd Mawrth, L-er'oion v B- "i^11 Eloyd. Oyn dechreu ar w^V fn gyf arch odd Mr S. R I>ev rd y n ddy,ed.M-y dciau.—G^fyna? Mr P A Grifhtn am arJieb i gaivharn iLnrr J,ncs. G,bi Yr oedd Mary Griffith vedi g-iael T SWM !5p yn ei hewyjys yr achos rn nghauei Mount-p^nt, tt^gvbi/ ac TT ^dd SS 6t 1 ]i^ bla-er.or.'d m S "V7 h' Ma.rv' yn ei meddiant pan y bu v dxan-.t-'lig Honai Mary Jones f(xi vr c1' myned at dreulian'r daddu. etc. Ca!niatiodd v -Larnwr yr areheb, t«id dvwedal \r ? telid ei xhodcti mewn grym am ddeufis ,r cael'ychwaneg o fan-lion am yr atiios.—Hawliai Ann Vviil'ainc, Glanrhyd, Llangeinwcn. 5p fri iawn gan Williams a'i wraig ar gyfrif ,:¡,di9.d a IVJlid oedd wedi ei wneud aini. -Nfw Richard Roberts dros y difepivddion. Dvvvadai Ann Williams fod Owen Williaris. n drigai vn v ty nesaf iddi, wedi cnocdo vn y dnn; ar v o Ionawr diweddaf. Aeh' hitJ'r.u at v drws a tharawodd Williams hi yn ei braicii. Ychydig ,yedi hyn, pan yr II<t"\]d bi Tn dychwoivd o odro, cyfarfu a gmaag Owen Williams, a WirawexM hono ha drachefn yn iaaicii. Yna daet,h Williams air ei hoi i'r ty, a tharawodd hi eilwaith yn ei phen neb ei syfrdanu. Or ochr arall, 0 stiodd Owen Williams ei fod wedi euro TTt lirws Mrs WiLiams, ac wedi gofyn iddi hi am gael gweled oi bachgen. Ovwsai' fod y bachgen wedi bod yn frwnt l\IUl ei cnetli fach naw oedet, ac yr oedd am T'oddi curfa iddo. Pan ofvnodd y c\»cstiwn i MrM >ii.i.ms. cododd iiith.au raret/ i fyny i'w daraw, a garaelodd yntau vn ei'braKsft i'w rhv-yctro. Yna cymeicHld hitlal y poeer, a. tharawodd yntau F haiarn a o'i lit',v. Addefai ei fod mewn tipyn 0 dyinher ar y pr; d. Dywedodd y BarBwr nad oedd Yr achoe rn lU! anrhydeddua o'r nail] ochr na'r IIalL Yr oedd vn amlgoddiwrth y dystiolaeth fod Owen Williams wedi taraw yr auhw3- n v c-I d a rhoddodd ddy farn- iad yn ei ffafr gyda iawn o 2p 2

TR EWA JvCH jLIL DioItAgarwch am y LyrUiauaf. Cynhaliwyd cyfarfodydd o ddiolchgarwch am v cvnhauaf vn "yr eglwys uchod ddydd Gwener diweddaf. nt'hr.u- wyd yn y boreu am 10.30 trwy gvfranogi o r Cymun Sanctaidd. Gweinyddwyd ar yr achlvsur Parch H. S. PriestJev. rheithor v pltvVf Vn c->«l ei gynorthwyo gan y Parch E. E. Îl, ilks: ,un,d, pryd y rhoddodd nifer IJd dda o ell piesenoldeb. A in 2.50 darllenwyd y litani gaa gurad y plwyf, a cf.arwyd prfgeth gan y Parch D. Jones, curad Llangefni ac yn vr hwyr ,on 6 39 daeth. y lluaws yn ngliyd. Aethpwvd trwv y'gwas- anaeth yn bur hwyliog, a chai'wyd pregeth gan y Parch E. R. Jenkins. Llanfaelog, yn ei ddull a^'eitd a ohymeradwy. Er fod y tywydd yn a affair iol, cawsom gynulliadan da. gwasana^liau cly. es. a phreget.hau rhagorol. Gwr.aed casgliadau N-L, v gwahanol gyfarfodydd tuag at Yspyttv Bangor arr Church Building Society. Chwarcuwyd' ar y felodeg yn fedrus trwy y gwasanaethau gan Aiiss Hallsworth.—Gohebydd.

Coleg ormahdd. Bangor, CYFARFOD BLYXYDDCL. Dydd Mawrth cynhaliwyd cyfarfod blynyddoi y tanysgrifuyr at v coleg hwn. yn Mangor. Cymerwyd y gadair gan Mr D. P. Wiiliamsfvn absenoldeb Mr David Hughes, Lerpwl. Dangosai adroddiad iCynyddol y Pv ula-otr Llywodraethol fed y coleg yn parhau i safle uchel, ae i wncud gwasanaeth gwertihfawT. trR-y addyegu athrawon cymhwys i ymgymeryS a gofal ysgtxKon mewn amxyw it I ranau o'r wiad. Dangos-ai y cyfrifon am y flwTddvn oedd vn diweddu Mehefin 3Cain y rlioddion a ddei- by mwy d oddiwrth y Swyddfa Add- s- yn haedd 2704p 13s 3c y rhoddion o Adran Cf;'f ;• Gwyddor. 201p 10s a rhoddiotl, 243p 15s 7c; casgliadau mewn capeivdd 38p 8s 4c; fees y mrfynn-rr, 500p 3s a. 115p ^Jyfrau- efc" tVi'hawldai T costau y swm o 3992p 10B 3C. Cyfeiriodld y Prifathraw Price, grda gofid pi, ymddiswyddiad Miss Pxicc. v matron a hT9- bysodd, yn ngwyneb afie-ch-va yr is-br*ifathi';«y (Mr J. Thomas) ei fod ;11 gal.. am ben .id i ad cynortliwywT. Cafodd yr adirddiad ei fabwy*siadu. Cyfedriwyd wedi hyny at. N-r r or)--} wedi cael ei a ddangs "ban gvfeillWv sihd lad me.wn creylltiad a'r cyfnewidiada 1. Oryb-wrB- wyd fod Cymdeitiias vr Y'sgedion KrUanaidd a Thramor wedi addavy taiivsin'.fo der y cant n'r arian a gesglid gan y pwydlgor. ira yi ^Wd Mrs Rich. Rath bone, yn ychwanegol at danyi»grifio arian, wedi ymgymeryd a rhr.ddi tablet V;ffad- wriaethol am y diweddar John Phillips Sy]fn,in„ ydd y coleg. > Ar gynygiad Mr David Lewis, I.^rpw] vn cael ei gefnogi gan Mr Bayne, pasiwyd 1 -0 ddiolchgarwch i'r athrawon am v modd eff(ith- i01 yr oeddynt, wedi cyfiawni eu* clv'ipcl-,wl, dlaii yn ystod y flwyddyn. Y Cadeirydd a ehwanec<dd ei fod vn toirnla Yn sicr fod gwasanaeth y Parch Daniel Row- lands, yn ei yitdrech i gasclu tuag at T cyfncvvid- iadau aryr adeiladau, yn cael ei werihfawr- Ail-etholwyd y Pwyllgor Llywodraethol.

Yn'.add acmrr. id yw y dull bwystfilaidd hwn o bender-qu cwtTylcvn yn ymddangas fel pe byddai ar ddiflknu yn fuan. Yn Itali. cyfrifir fod yn ystod fly. rlrl- y 11 ddiweddaf gynifer a 2400 o ornestau wedi en hymladd, gyuar canlymad o 480 o frira,, Mas dull y CSiineaid o cwerdi.n ar y cyfan yn fwy gwareiddiedig. Pcrh mor a dim i John Obinaman, pan gythruddii fviid cyfiawni hunanladdiad ar drothwy fy eiyja, mewn tiefn i wneud cymaint o ,(:;(1., ai: a. all. Ac mae hunanladdiad o'r fath y". C:: L3\tl achcss o fraw dtrfawr i'r gelyn, oblegid v ere-Jir ei fed yn arwydd o snlwc i hTeswl- i y y. Yn Ffralne, hdyd. mae ymladdf-evdd d-. u< I yu bethau cyffredir.. Y ch dd o'r blaen bu felly yn Bar lie Due, rhwng M. Fcrior: dir- r i'r Meum. a M. Marlier, vr » gyiiTychiolai Bar l^e Due -rv v O'-ngiiur Dechxeuasamt eu cwexy] m-ewn rew vddiad-jr. ond ])enderfynasant» newid y pin, am clc' !>■>r- byniodd M. Mailier tov.'uC vn u faxw Tn y fan. ni yn gywir felly. Er hyny, .0. (Joe vniiadd i fxi, pa gyfyngaf fyd do. Gst'svn na l>ua,ai cweryl Prydain a D? AfErlca w-edi ei grfyngu aiio-daii rhwng yr yefcydig bei^mau fu -r.rth :.11, yn lie bod cynifer t. fywrdeu dinivrfd vr. • v 1 ¡ il habcxthu o'u hacthos hwy. Mae y5il.-ryd f fet ]iob haint a-ral. >71 l*etb ag v dylid ei cyf;- liy d y mae modd.

Y m«e i lo Deheiurr Cyn.rj t. r-sydd newydd. Hyd yn d'liwtd-.lar bu u'yw ndi-acxh Japan yn pwrcasu svmiau rha-.vr:u ■>: :>!id yn awr gwnvir -prawf yn Llyngcf J..r r glo a godir yn British Columbia. Y mac • ;n» wedi b-oddloni v Llyngts Brydeinig. a iiar;Jv gVilir ei werthu yn rbntack yn Jnpjsa r.a> r- ..i-. ig, y mae'n dfebyg y bydd y cystadleuaet'. g.cd.

-= -=-=- -=-=- -= -n_ -=-=- _=- -=- w- -+. "+_L W ^oa UPWABD8 (M HSA^ JTO ISSI8T ON HATO.B0^ S- p. r^CAKto, YoHXSHiFB PUDOIRG^