Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

9 erthygl ar y dudalen hon

[No title]

Yr Heddgeidwaid fel Gwrthwynebwyr…

[No title]

I Esgobaeth Bangor: Ethol…

Cydbwjllgor Hsddgsidwadsl…

----___--Bwrdd Gwarcheidwald…

Advertising

ADOLYGU SEFYLLFA'R PLEIBIAU,

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

ADOLYGU SEFYLLFA'R PLEIBIAU, Dudgorphomvyd y Senedd pan yr oedd y inwyAifrif Undebol yn gant .c wyth-ar-hugain. Mae Llywodraeth Arglwydd Salisbury wedi ei dychwelyd' i swydd gyda mwrafrif o ddau gant a deuddeg-ar-huf-ain. Rhaid vstyried y canlyn- iad hwri yn dra boddhaol, pan gymerir i ystyr- iaeth hsfyd yr arnrywiol achosion i bexi anfodd- lanrwydd ydynt yn sier 0 godi yn ystod pum' mlynedd o einyddiad gan v Llywodraeth fwyaf ffodus yn ogystal a'r fwyaf alluog. Nid oes yr un Lywodraeth vn ystod y blyayddoedd diwedd- af wc-di ei -hail-ethol. Yn 1868, pan y rhoddodd y C?idwadwyr bleidlais i'r do-sbarth gweithiol, y cyinerodd yr un pith 10 o'r blacn. Mao saith Senedd wedi eu hethcl er y pryd hwnw, ac yn mhob etholiad cyffrediiicl mae y Liywodraeth wedi newid dwylaw. Yn 1868 gorchfygwyd Mr Disraeli; yn 1874 gorchfy^wyd Mr Gladstone yn 1830 gorchfv-gwyd Arglwydd Beaconsfield; yn 1885 gorclifygwyd Arglwydd Salisbury; yn 1886 goi-chfygwyd Mr Gladstone yn 1892, gorch- fygwyd Arglwydd Salisbury ac yn 1895 gorch- fygwyd Arglwydd Rosebery. Bu dwy Lywodr- aeth yn 1885, gan i Mr Gladstone, yr hwn oedd Avcdi ei anfon i mewn gyda mwrafrif o 176, yn cynwys y Pamelliaid, yn 1880, golli ymddiried- aeth y Senedd, a chymerwyd ei le gan Arglwydd Salisbury yn hai 1885. Yn nechreu gauaf yr un flwyddyn aj) ell odd Arglwydd Salisbury at y wlad a gorchfygwyd ef, er i'r WeinyddiaeMi Gladstonaidd ddilynol, yr hon a. ddaeth i swydd gyda mwrafrif o gant a d&g-a-thriugain, ga.n gynwys v Pamelliaid, ddal mewn swydd ond am mis, a. phan apeliasant at y wlad gorch- fygwyd hwy. Yna ffurfiwyd ail Weinyddiaeth Arglwydd Salisbury. Am y drydedd waith mewn pedair-blynedd-s-r-ddeg mae yr Undebwyr wedi eu dychwelyd i swydd. Eu mwrafrif yn y iair etholiad ûedcl: nt: cant a deunaw, cant a deuddeg-a-deugain, a chant a deuddeg-ar- hugain. Pe buasai y siroedu heb roddi ffordd buasai y nvwyafrif yn fwy o gryn lawer y tro hwn nag ydyw: pe buasai eu cynrychiolaeth fel yr oedd cyn yr etholiad ceid cant a phedwar-a- deugain o fwyafrif i'r Undebwyr. Fel y mae, bu i'r fantais o enill wybh o seddau yn y trefi. gael ei golli trwr i'r Puadicaliaid enill yn y ?ir- oedd. Mae y canolfanau noblog wedi rhoddi cefnogaeth gref i'r Undebwyr, tra mai yn y sir- oedd canol yr eniillodd y Radicaliaid y nifer fwyaf o'u buddugoliaethau. Mor bell ag y mae pedair rhan y Deyrnas Gyfunol yn myned, yr Ysgotland sydd wedi gwneud oreu o lawer, gan i ni yno enill ■wt'lIi o seddau a cliolli ond un. Am y tro cyntaf er pan y pssiwyd Reform Bill 1832 ma.e Toriaeth yn oruehaf yn yr Alban. Nid oes* llawer o amser er Dan yr ymffrostiai y Radicaliaid y gallai yr aelodau Toriaidd o Ys- gotland fynedi i'r Senedd i eryd yn yr un oerbyd, a siaradent am dynu y nifer i lawr fel ag i'w hanfon mewn "hansom cab." Cymru, ar y Haw arall, sydd wedi gwneud welaf. Nid ydym yn sicr yn dymuno dweyd dim fyddai yn adIew- yrohu yn anffafriol ar y Oymry fel pohl ddeall- us, ond buasai unrhjw LywocLraeth. yn edrych ar golli seddau yn Nghymru gydla tiieimlad tawel os oedd yn tnill yn yr Alban, Mae yr Iwerddon fel yr oedd enillasom a chollaeom ddwy sedd. Mae Lloegr yn dangos colled o un yr oedd yr enillicn yn saith-ar-hugain a'r colledion yn wyth-ar-hugain. Yn Noheubarth Lloegr mae Radicaliaeth bron wedii llwyr ddiflanu. Mae aith ran o wyth o aelodau Idundain yn Undeb- wyr, ac y mae y siroedd crlchyniol yn fwy pur na hyny i egwyddorion Ceidwadaeth. Os cym- erwn ogleddbarth Lloegr, gan ddeclireu gyda swydd Efrog a Lancashire, gwelir fod enillion yr Undebwyr wedi bod yn dri-ar-ddeg yn erbyn chwech o seddau gallv/yd, end os awn yn mlaen a chynwys yr Alban mae enidlion yr Undebwyr yn bedwar-ar-bymtheg a'u coHedion ond saith. Dychwelodd yr Alban yn 1895 driarddeg-ar- hr.gavn o Undebwyr a phod war-ar-by mth eg ar- hugain o ftadicaliaid. CJollwyd dwy sedd mewn etholiadau aohlysurol, gan o&twng nifer yr Un- debwyr i unarddeg-ar-hugain. Mae genym yn awr i ydhwanegu saith. o enillion, yr hyn sydd yn dwyn rliaai yr Undebwyr yn nghynrychiol- aeth yr Alban yn ddeunaw-ar-hugain, yn erhyn p-edw?r-3r-ddeg-ar-hugain o Radicaliaid. Yn 1892 yr oedd y cyfartaJcdd yn ddau-ar-hugain o rndebwyr i haner cant o Radicaliaid, ac yn 1895 nid oedd ond o Undebwyr i driugain-a-dau o RadicaJiaid. Y ddwy sir agosaf at yr Alban ydynt Northumberland a Durham, llC y mae y buddugoliaethau rhagored gafodd yr Undebwyr yno yn siaradl drostynt eu hnnain. Un &edd gollwyd, ao cniHwyelpedair., Dwy sedd emli- wyd yn Lancashire, ond gan fod pedair o sedd- au wedi eu colli mewn etholiadau aohlysurol nid yw cynrychiolaeth y sir hon mor ffafricd i ni ag ydoedd yn 1895. I Northamptonshire y perthyn yr anfri o fod y sir dduaf o safle yr Undebwyr. Nid yn unig cipiodd y Radicaliaid dair '0 sedd- au yno oddiar yr Uildebwyr, ond ail-etholwyd dau o gyfeillion mwyaf adnabyddus ein gelynion, sef Mr Channing a Mr Labouchere.

[No title]