Gwalia

TAITH ARGLWYDD DUNDONALD. Anfonir y genadwri ganlynol gan chebydd -Arl)enic, Lcureneo Marques, Hydref 24ain. Mae Arglwydd Dundonald wedi myned ar fwrdd yr agerlong Ellmynig yr "Admiral, yr hon sydd yn. hwylio> yforv am Ewrop. Tybir ei fod yn dychwelyd adref, er y dichon mai ar neges gyfiinachol i fyny y glanau y mae yn myned. Mae y Cadfridog Mae-had o, diweddar rag", aw Mozambique, hefyd wedi myned ar fwrdd yr "Admiral." Derbyniodd amryw o lanerchiadau, ac arwyddwyd gofid mawr oher- wydd ei fod yn ymadael. Bydd i'r llong: Am- ericanaidd "Lichfield" wneud ymgais i hwylio heddyw. Dywedir nad oes yr amheuaeth leiaf yn bodoli nad ydyw 3-11 cario swm mam* o aur o dan ei balast. Mae yr awdurdodau lleol wedi sicrhau v Traf- noddydd Prydeirdg na chaniateir i'r aur" BWCT- aidd gwerth 600,000p, sydd ar hyn o bryd yn Arian dy'r Ultra Marine, tgael ei symud odd i- yno. f-}

Ymladd Caled. COLLEDION TRYMION 0 BOBTU. SAETHU TRI 0 FWERIAID AM FEADWRIAETH. DAU 0 YNAU MAXIM WEDI EU COLLI. Dydd Sad win eyhceddodd y Swyddfa Ryfel yr hyn a ganlyn oddiwrth Arglwydd R,obexts,: "Pretoria, dydd Gwener. Ymcyxdodd Bja-rt-on iir fyddin. o'r Bweriaid oeddynt wedi ei flino ers rhai dyddiau yn Frederiekstad. Yr oeddynt dan arweiniad yr hynod De Wet. Gwfcsgaiwyd y Bweriaid i bob eyfeiriad gan y Royal- Welsh Fusiliers a'r Royal Scots Fusiliers, gyda gynau a gwyr ceffy'lan." Pretoria, dydd Gwener. ''Yr oedd collcdion Barton ddoe yn fwy nag a. feddyliwyd ar y cyntaf. Lladdwyd y Cadben Baillie, o'r Royal Soots Fusiliers, a deuddeg o ddynion, tra y clwyfwyd ,tua deg-ar-hugain. Gadawodd y Bwleriaid bedwar-ar-ihugain o gyrph a pliedwar-ar-bymtheg o glwyfedigion ar y inaes cymerwyd chweeh-ar-hugain yn garcliaroarion gya-ag amryw ynau. eo Yn ffodus daliwyd tri 0 Fweriaid, y rhai, wedi iddynt unwaith godi eu dwylaw i fyny yn arwydd o ymostyngiad, a saethasant at ein dynion. Dygwyd hwy gerbron llys milwrol a chondemniwyd hwy i gael eu saethu. Yr wyf wedi cataInhau y ddedfryd. Sierrd Barton yn ganmoliaetJius iawn am vm- (idygiad gwrol y Royal Scots a'r Royal Welsh. Adrodda Metliuen am ysgarmes gafodd gyda I mintai o Fweriaid ger Zeerust.. Gadawsant enwech. yn feirw a clilwyfedig ar y maes a dal- lwyd wyth-ar-hugain. "Ein colledion: 01wyf- wyd, cjiwe-ch yn ddifrifol, dau yn vsgafn un dyn ar goll. 0 V-f^r If ^s"fiiwriad Chapman, Prince Alfred's syrfchTo -er-^Uai^s; gyda haner cant o'i ddynion, Kai+lv 1 gelyn yn agos i Springfontein. 11,119 fuont aIlung i ddiane: daliwyd y e14. Capetown, Dydd Sadwrn. Gonebyckl y "Daily Mail" a ddvwed fod brwydi- Lveth wedi ei hymladd rhwng y Cape Police a nifer o r vreriaid ddydd Mercher. ODrdawodd y golofn Wegdraai gyda, chyfienwadau an, Hoops tod. c sj Ymosododd y Bweriaid arnynt, ond gyrwyd hwy yn ol ar fyrder. Pan ynnes-au at Hoopstad gwnaed ail yinosodiad mewn He yn llawn o lwyni. Yr oedd y Bweriaid yn rhifo deg i un i'r Cape Police, ac yn araf amgylchasant hwy gan bert cryn golled. hii raid rhoddi i fyny ddau Maxim. Dangoyodd y gelyn wroldeb mênn. Y chydiig cyn nos cyrliaedd- odd mintri o Yeomanry n, chadwyd y Bweriaid yiaaith. Ein colledion oeddynt: Cape Police Pechvar wedi eu Sladd, wyth eu clwyfo, pymthes yn gar- «Uaroriou. Cape Mounted 'Rifles Tri wedi° eu I'add. Yeomamy: Tri wedi eu clwyfo. CTThaeddodd y golofn i Hoopstad wedi colli dim 0 ul y gynau, er fod ganddynt res hir o wageni dan eu gofal

TAITH MR KRUGER I EWROP: DIM CRûESA WIAD YN BELGIUM. Danfonwyd y genadwri gan'ynol gan oheb- 'dd arbenig —• Brussels, Hydref 24ain. I>erbyniwyd' tri o Is-Ellmynwyr, yn cynrych- ioli nifer o'r l)wrdeiswyr. srdd yn' ngwalianol drefydd y Fain Wlad -T I Dr. Leyds ei ii iddo gvcliwyn am Paris. Yr oeddynt yn ewyno nad oedd dim yn cael ei roddi iddynt, 3 jofynent i gyfran feclian 0 arian y Transvaal a reohr gan y Llysgenhadaeth gael ei rodcli idd- yxit yn gynorthwy. Gwadai Dr. Leyds fod ganddo ef liiiwnau 0 dan: -ta oif-al, ond addefai fod yn ei fcddiant gron- fe anfertli, ond nas geHid rhoddi yr arian i gynotrfhwyo y bwrdeiswyr, gan fod cronfa, elus- enol ar 6mfer y cyfryw. Ni cluybwyllodd o, gwbl am y modd y bwr- iedir defnyddio yr arian y cyfeiriodd atynt, ond yr argrapk a adawedd oedd mai tuagat ddwyn yn. inlaen yr ymgyrch yn erbyn meddianiad y Gweriniaetluui "an Brydain y bydd y. ilielyw yn myned. Mewn atebiad i gweslrvrau YI: nghylch Mr Kruger i,, Ewrop, dywedai Dr. Leyds ei ted wedi bod yn anallucg i dual cymundeb union- grroliol gyda'r cyn-Arlywydd, oherwydd fod y T gwifrau yn nwylaw y Prydeiniaid. Ni byddai < Mr Kmger fyned yn syth i Holland, raaeii sicr, er mai yno yr elai yn ddilynol.

DULLER YN AMDDIFFYN EI HUN. id-n atobiad i anercJÜnd cro'esawus roddwyd « ^>^Gtermf,i'-iz]);irg dydd Iau, dywedodd •1 ,.ver.'i duller lie th oedd ei resymau dros ei ymduyg^adau -,vedi ci denfodiad i'r Cape. Dywedodd pe buasai wedi eistedd i lawr i arms glamad g^veddldl y fyddin x buasai y Bweriaid -w&iii cj- meryd yr oil ()'r jDaketh, a phe na Faisal r Cadfridog Hildyard yn Estcourt diwedd Tacny> edd buasent wedi cyineryd Pieteraiaritzburg. • Derbyniodd lawex o 'lyihyr- au ynitxsoi.fi 'lriuadu ei gynlluniau, ar ol ei ianiad yn eixexidii Aixrica. Pellebrodid Syr Evelyn Wood i gn-g wsallael-hu 0 tano, ac ni t|ieaabivvyd ef enoed .0:1' blaen. Yr oedd yn cdnc-h^ ar y gAaitli oedd i'w wneud yu Natal ;1 un diobaith, & gwydda-i pe buasai yn niebhn yn ei ymgais gyntaf i ryddhau Ladv- m¡th á ya rhedeg y perygl o golH y pTif a-rweiniad. Kh*. ystyn-ai T buasai yn [wfrdlra i ganiat-n i Evelyn ddcd allan a sefyll yj>erygi. Yr oedd wiewn pryder mawr am fethiant yr ymgais nddium Lady smith. yn Rhgfyr- I methiant a goliodd iddo cf yr arweinyddiacth. a h111" vn deg. Yr <»edd yn falch. o'r cyRc -awn i ateb y p;,ij/in'aii !risisn;g a'i feirniaid German- aiild. Pe b-ar..sai wedi arcs yn Capetown yn lie deckreu yr ymcsodiad r Natal Imasa-i ganddo gywilydd ei liun. Yr oedd gandao fLwyT men* ddersr imrhy w rai wa 1:: n ae thapnnt 0. d an iTiirlvyv." cadfridog. Yr oedd y rhyfel y fath a-g a roddtsd I y pwy-rai n.wyaf -osodwyd ar unrhyw fyddinoerld orioed. Ni wnaetli yr hyn gyflawn- dtl oh'erwydd iddo gael el orchymyn i wneud y ffntdd' Hon neu ffordd arall mn resysiau gwleid- gadawodd y Llywodraeth id-do Jaw hollol rydd. Derbyniodd y cynorthwy mwyaf oddiwrth drefedigaethwyr 'Natal. Rhoddodd glod uchel i'r adran gyfarwvddol, ac ni chafodd yr un swyddlog arweiniol well gwybodaeth a hyny gan mwyaf .trwy y trefedigaethwyr eu hunain. Derbyniwyd y sylwadau gyda'r brwdfrydedd mwyaf, ae yr oedd arwyddiorj cyffredinol o boblogrwydd y cadfridog trwy yr -oil o Natal. Tynwyd ei feirch o'i gerbyd, a llusgwyd y cerbyd gan y dorf enfawr.—Cyrhaeddodd i Durban dydd Sadwrn, a hwyliodd y diwrnod hwnw am y Cape ar ei ffordd i Loegr.

Cronfa Rhyfd y Transvaal BETH WNAETH POBL TREFFYNON A'R ARIAN 1 in nghyfarfod misol Cynghor Dinesig Tre- ffyncm, a. gynhaliwyd nos Lun, goifynodd Mr J. LI. Williams beth ddaetliai o'r 600p gyfranwyd gan y c^'ho-edcl yn ddiweddar at gronfa rhyfel y Transvaal. Yr oedd ef yn meddwl y dylent ga-el gwybod ar hWJ4 ac yn 111 ha fodd y gyrariwyd yr arian, a ehynygiai fod ymchwilisd yn cael ei wneud i'r mater. v Mr Hague a eiliodd. Mr E. Richards: Mas arnaf ofn mai yr un ffordd a chronfa y Crimea vr ant. Nid ydym yn gwyhod i b'le 'r aeth. yr arian hyny (cliwe-rthin) Fe aet-hant i iwwle, ond nid i'r lie iawn, mor bell ag y gallaf fi Nveled. Mr Wiliiami a ddywedodd fod y Cynghor hwnw, yr hwri gychwynodd y symudiad, yn foosol gyfrifol i'r rhai gyfran-odd yr arian. Pwyntiwyd allan i'r arian gael eu hanfon i Cadben Fielding, ysgrife-nydd lleol y "Soldiers pmd Sailors Families' Association," a svlwodd amryw o'r ae'odau y byddai'r boneddvvT hwnw yn sicr c'u hysbysu, pa fodd y defnyddiwyd yr arian. 1 Daliai y Clere nad oedd gsn y or un lia-wl swyddogol i ymyxyd yn y mater. Y ffordd 1 reu i wneud oedd, i rhyw gyfranwr unigol apelio am fynegiad o'r cyfrifon. Yr oedd y Cadeirydd a'r Isgadeirydd o'r un farn, a darfu iddynt gynyg ac eilio gwelliant i'r perwyl nad oedd y Cynghoi* yn gwneud un ymchwiliad ar y pwnc. Ar ol siarad maith. a bywiog ymranwyd, pan y pleidleisiodd pump dros a phump o blaid'. Rhcdldodd y Cadcirydd ei bleidlais ychwanegol dros yt gwelliant.

ABAETH GAN YR YMHICRAWDWR. Goliebydd Rsuter o Berlin, Hydreif 24ain, a ysgrifenai fel v canlyii: — Ymwelodd yr Ymherawdwr a Barmen hedd- yw, a dywcdoddi: — Gwyr yr holl fyd fed eich dinas yn enwog am. ei masnach a'i diwydion. Y mae ei gwrhydri yn amlwg i'r holl bob!, ac ni raid iddynt grwilyddio o'i hanes. Y diwrnod o'r blaen hoddai lJrawfamlwg o'r newydd fy mod bob amser wedi bod yn gefnogol i hedd- wch. Hyderaf y bydd i'r cvtundeb a wnaed gydfu'r genedl Teutonic alluocaf y tuallan i'n 1:1 gwlad ni fod yn sicrwydd y bydd cydymgais v ddwy genedl yn ngwahnnol wleelydd y byd yn gyfeillgar a gwyneb-agored. Yn ei 110] bethau hyn a deimlwn, a feddyliwn. ac a weithredwn, yr ydym yn dymuno bendith Duw ar lafur eich dinaswyr yn av/r ac yn y dyfodol, a bydded idd- ynt Jwyddo yn mhob daioni.

ADRODDIAD Y CADFRIDOG CAMPBELL. Derbyniodd Ysgrifenydd yr India y genadwri ganlynol ,odd,iwrthi y Cadfridog Lome Camp- bell Cyrhaeddais Renchussien ar Hydref ISfed. Dcrbyniais orchymyn oddiwrth y Cadfridog Ffrengig i fyned yn mlaen i An; rhwystrwyd fi i wneud hyn gan nad oedd yna bont dros yr afon. Yr oedd yr afcn yn 120 o droodfeddli o led ac amryw droedfeddi o ddyfnder. Dywed- ai y Chineaid wrthyf nas gellir myned i mewn i An, oherwydd nad oedd-ino ddigon o borfa. Y mae y colofnau ar hyd yr afona,car hyd y tir yn gwneud cylcludaith er cyrhaedd An.

Y CYTUNDEB RHWNG PRYDAIN FAWR A GERMANI. Gohebydd y "Da.ilv Chronicle" a ysgrifenai o Rufain nos Fercher i'r perwyl fod holl nCTvy dd- iaduron yr E'dal yn cyhoeddi erthyglau ffafnol i'r cytundeb a wnaed rliwng yr Alma-en a Phryd- ain Fawr. Cyifaddefai yr oil o r newyddiadur- on hyn fod y cytundeb wedi cael ei wneud yn gyfangwbl er mwyn gwrthwynebu Rwsia: Credir ar yr un prytl y bydd i Rwsia, er osgoi Uelbulon, roddl ei c'hydsyniad i'r cytundeb. Tybir fod Lloegr a'r Ahnaen wedi dyfod i ddeall- twriaeth ag a fydd vi-t sicrhati llwyddiant mawr yn y dyfodol.

DYWKDIAD BREXHINES HOLLAND, Y Tywysog Heinrich a'r Frenhincs Wi'ihelmijui.

Brawdl) s Mon ac Arfon. Cynhaiiwyd brawdlys unedig Mon ac Arfon yn Nghaernarfon, ddydd Gwener, o fliaen y Barnwr Bigham. TEYRNGED I'R DIWEDDAR ARGLWYDD 1 BRIF FARNWR. Ei Arglwyddiaeth, yn ei aniercliiad i'r uchel- reithwyr, a'u hadgofiodd mai yi barnwr diweddaf i ymweled a'r gylohdaiith hono oedd y diweddar Arglwydd Brif Farnwr, ac o'r gylchdaith hono yr aeth efe adref i farw. Er ei fod y pryd hwnw yn wael ac yn dioddef, eto darfu iddo roddi ei holl nerth ar waith, fel y byddai arferol a gwneud, i gyflawni yn dirwyadl beth bynag yr ymgymerai ag cf. With eistedd, gan hyny, yn y sedd a feddienid mor ddiweddar gan Arglwydd Russell, nis gallai efe (ei arglwydd- iaeth) beidio teimlo yn ddwfn ei golli: yn wir, I yr oedd bob amser yn ymddangos iddo- ef fod ei bexsonoliaeth urddasol yn parhau yn eu mysg. Efe a'i hadwaenai ers deng mlynedd ar hugain— yn ymarferol, yr oedd yn ei adina hod drwy yr oll c'i fywyd gweitihiol. Yr oedd yn ei adnabod fel dadieuydd mawr ao fel barnwr mawr, ac yr oedd hefyd yn ei adnabod fel cyfaill cywir a didwyll. Yr oedd wedi myned, ac yr oedd y wlad wedi colli un 01 ddynion mwyaf y dydd, am ba reswm nis gallai efe adael i'r cyfle hwnw fyned heibio heb dalu teyrnged i'w goffadwr- iaeth. Gan droi at waith v brawdlys,_ dywedodd y Biarnwr fod yn bleser ganddo sylwi nad oedd ond ysgafn, gyda golwg ar ei ansawdd a'i swm, 11 -aw ac yr oedd hyny yn anrhydedd i'r sir ac i'r bobl a drigent yn y cyloh. CYHUDDIADAU YSGELER. Ellen Evans (54 oed), Caernarfon, yr hon a. ddesgrifid fel golchwraig, a gyiiuddwyd o gain- drin yn greulon ei phlentyn anghyfreitlilawn, d'r enw Marv Turner, tairarddeg oed. Erlyn- wyd gan Mr trevor Lloyd (yn cael ei gyfarwyddo gan Meisiri J. T. Roberts a Davies), yr hwn a eglurodd mai y Gymdeithas er Atal Creulondeb at Blant oedd wedi ymgymeryd lag erlyn y gyhuddedig. Yi oedd y wxaig wedi _byw yn gyfangwbl bron ar odineb, ac ofnai fod ei hesiampi hi wedi achosi i'r ferch ddilyn ol ei thraed. Yr oedd y wraig yn feddw y diwrnod y galwodd arclygyd'd y gymdeithas, a<? nid oedd bwyd yn y ty yr oedd hefyd brofion, pan ddelai'r gyhuddedig adref ^n feddw" yn hwyr' ar v ncs, y caffai yr enetli ei chloi allan. Yr oedd yr enetli, er pan ddechreuwyd y gweithrediadau hyn, vn cael edrych ar ei hoi mewn Cartref yn sir Gaer.—Yn ei thystiolaeth addefodd yr eneth fod ei mam yn arfer rhanu el bwyd gyda hi.— Oaf odd y rh'eithwyr y gyhuddedig yn ddieuo-g, a gollyngwyd hi yn rhydd. John Davie's Trevor (26 oed), argraphydd, a I gyhuddwy d o ymddwyn yn anweddus at Maxy Tiumer, geneth dan unarbymtheg oed. Ym- ddiangosodd Mr Trevor Lloyd (cyfarwyddedig gan Mr L. R. Thomas) i erlyn, tra yr oedd Mr E'-alph Blankest yn amddiffyn (wedi ei gyfar- wyddo gan Mr Nee). Yr amddiffyniad oedd fod yr eneth wedi dweyd ei bod clr unar- bymtheg oed.—Oafwyd Trevor yn d d i e f, cr, a beirniadodd v Bmuwr yn lied lym ai y ftaith iddo gael ei gadw yn y carchar ei- yr 20fed o Awst, yn lie ei ollwng allan ar ei feichiafaeth Dygwyd y cyffelyig gylmddia di yn erbyn W. Williams (30 oed), pobydd ond, yn ngwyneb y canlyniad yn yr achos arall, ni ddygwyd tys- tiolaetliau yn mlaen, a rhyddhawyd y cyhuddedig. CELU GENEDIGAETH. Kate Jones (21 oed), moxwyn deulu, a bled- i,odd yn euo-g o gelu genedigaeth ei phlentyn gwryw anghyfreithlawii yn Llanwnda yn mis Medi diweddaf. Mr T. E. Morris (cyfarwydd- edig gan Mr L. R. Thomas) oedd yn erlyn. Ymddangosodd Mr Montgomery (yn cael ei gyfarwyddo gan Meistri Carter, Vincent, a Douglas Jones) iros y garchares, a dywedodd nad oedd un amheuaeth fod yr eneth ddim yn gwbl gyfrifol am yr hyn a wnai pan yn cyflawni y trosedd. Yr oedd ei thlad a'i mham yn barod i edrych ar ei hoi os gollyngid hi yn rhydd.—-Y Barnwr a'i dedfrydodd i un diwrnod o garchar, yr hyn a olygai ei rhyddhau ar un- waith. AHOHOLIJI EI WRAIG. John Roberts (48 oed). Infant-lane, Bangor, labrwr, a ddedfrvdwyd i naw mis 01 garchar am ymosod yn greulawn ar é wraig ar yr 16eg cvfiso'. Erlynwyd gan Mr Montgomery (yn cael ei gyfarwyddo gan Mr S. R. Dew). .Æ!8L'8;

Pigion o'r ^Drycb.' YR 1UDDEW A'R CYMRO. Yn ei anerchiacl yn Eisteddfod Lerpwl, tynodd y Maer Lojis Samuel Coli-en gymhariaeth ddydd- ( tol rhwng yr Iuddew a'r Cymro. Dywedai fod y ddau yn ymlyngar wrth en hieithoedd gwreiddiol, fod y ddau yn hoff o'r delyn; with ei delyn v canai Dafydd ei salinau. Yr oedd y salrnau fel y ccnid hwy gynt, hefyd, yn debyg i'r penillion gyla'r Cymry. Hoffa yr Iuddew, fel y Cymro. y cywair lieddf, araf, pruddglwyfus; ond darfu y gymhar- iaeth cyn iddi ddaugos dim, o fudd ymarferol. Pan y disgwylid rhywbeth buddiol, wele y Maer )1:1 jfigan na fwriadai fyned i mewn i'r pwnc yn hcdaetliach. Gadawodd y pethau goreti heb eu llefaru. Anghofiodd ddweyd wrth y Cymro y ffordd 1 fyw lIe y mae y brain yn trengu, fel y gwnaeth yr Iuddew ar hyd yr oesau, ac y gwna hyd ddiwedd amser. Nid oedd y pethau ddywedodd Louis Colieii (, nemawr gwertli; gall pawb eu med<lu a pharhau yn dlawd. Y pethaul Hni" lefarodd y M.1er fyddent yn werthfawr i bob Cjmro. NID DYN TOES OEDD. Dywed Beriah Eyans yn "Diwygwyr CVmru "Lie v caffai Whitefiekl wrandawiad tawel a pharch- P8, dygai Howell Harris am ei ben ymowdiadau gwarthus." Gadewir yr argrafi gan yr uchod mai ar Howell Harris oedd y bai, nid ar yr erlidwyr. Hysbysir i ni gan hanes i Whitefield fod mewn enbydrwvdd bywyd droioii. Gwnaed ymosodiad bwystfilaldd arno yn Moorfields, Llundain, un tro, ac ymosodwyd arno gan ffwl gyda chl'eddyf. Ym- osodwyd ar Wesley, hefyd. yn yr un modd. Gwnaed ymosodiad cywilyddus ar Charles Wesley, "bacli- gen nobl," chwedl Powell Ciierdydd, yn y Werddon, a dygodd yr iK-helreithwyr yn Dublin gwyn yn mlaen o fod Charles a naw o'i gyfeilbon yn "persons of iU-fame," yn "vagabonds" ac yn "common dis- turbers of his Majesty's peace;" a chymeradwyent er trawsforio-eii transportio, chwedl y SaJs! Charles ysgrifenodd "Jesus: Lover of my Soul." Nid ar Howell Harris oedd y bai fod yr erlidwyr yn ymosod arno y mae yn arfer gandJynt erioed. Ymosodasant ar Cliarles Wesley, ar John ei frawd, ar Whitefield, ar Paul, ar Stephan, ar loan Fed- yodiwr—torwy-d pen loan; ac ymosodasant ar y p'ophwydi. Erlidiwyd yr Atliraw hefyd. a lladd- a; yd yntau. Un o'r adiiodau cyntaf ddysgasom e*'ioedv>edd hono "Jerusalem, Jerusalem, yr hon wyf yn lladd y prophwydi ac yn llabyddio y rhai a anfonir atat, ac yn diweddu, "ond nis llwneeh I" 11], Yr oedd H.H. yn "ei rhoi Iii" i deyrnas y diafor jr. ei oes, a rhydd hynv gyfrif am yr erledigaeth. GWYtBODAETH DRWYADI., Ynuldengys mai gwybodaeth a esgeulusir yn vawr yn mhlith yr Amexicaiiiaid, ac yn y gyfun- dh-aetii addysgol Americanaidd, yw siilebiaeth. Yn ddiweddar. daeth Bwrdd Addysg Chicago i d !■ a 11 fod disgyblio'ii yr ysgolion yno- ya (idiJf iawn yn y ddysgeidiaeth o iawnosod- jad gwaii».r!ol aelodau y wyddor mewn geiriau it -1 delycivwelyd at yr hen ddull o ddysgu hill^lni. Yn Nhalaetli New York yn ddiweddar cnhaliwyd "spelling bee," a. chafwyd i I fod rhai c broffeswyr dy.v-g-cidiaetliau yn y, ) gymydogaerh yn an alluog i sillebu geiriau cvtfredin IUwwm cyffrediAi dros anwyl; odaeth 0 I egwyddoricn deohreuad dys-geidiaeth yw uchel- gai.s am wybed y cmiioI a'r diwedd. Y mae hwn yn fai mwy cvffredin nag a. feddylir. Y mae egivydd<»rifn dysg a gwybodaeth fel sylfeini adeilad allan o'r golwg; 11C, felly, cavvn fod ysltryd yr oes lion yn gyru yn mla-en i otuwchadeiladu. er eu g'Veled, cyn seilio du hnnain, fel y dylent. Ynfydrwydd tyddai dyn yn bry«lo i osod to ar ei dy cyn gorpben- y syl- faeniad yn foddhaol ond, er hyny, gwneir llawcn <> b-erbr.u o'r fath, acniwelirfod dim allan I it Ie. Gynifer o e-frydwyr sydd yn ein colegau yn Nglivmru. yoi myfyrio r Lladin, y Roeg a'r Hd)1a"g, hyd yn red, ac heb fedru ysgrifenu brawddeg » iaith eu taamau yn iawn. Gynifer sydd yn ein plith ag eisieu barddoni a gwneud englynion cyn gallu cyfan-scKldi iliyddiaeth. Gyniter sydd ag eisien pregctliu cyn dysgu beth i'w bregethu. Gynifer sydd ag eisieu clod on thcitlau dysgeidia-etli cyn meddu y ddy.^geid- ia-eth ci hun. Gynifer sydd ag eisieu myn'd i'r nefoedd ac heb wybod nemawr ddim to yt ffordd yno, y gwirionedd a'r bywyd. Y mae yn y mwyafrif mawr o blant Add(1¡ awydd am gyrhaedd y nod heb deithio y ffordd neu g, gyflawni y gwaith. Dyna. y cyfeiliornad penaf —y jjriamount issue, chwedl y gwladyddwyr—- yn llwyddiant pob creadur 0 ddyn rhesymol. Y mae y dyn ymarferol yn brofiadol o hyn, a'r dychymygwyr a'r "duffers," chwedl Wil Bryan (Daniel Owen), gredant yn amgen.

Idrwyo Amaethwr Cymreig am GrarAlondeb Dydd Llun, yn- Ngwrecsam, eyliuddwyd Samuel Eyans, IMelin y Nant, Coedpoeth, gan y Gymdeithas Frenhinol er Atal Creulondeb at Anifeiliaid, am gamdrin moch ar Medi 27ain. Ymddengys fod birch gyda moch byehain, perth- ynol i amaethwr cyfagos, yai crwydro ar dir y diffyitydd, a gwelwyd 11 y diITJuydd gyda. rhyw- fath o facih yn ei law, ac yr oedd y moch yn gwaeddi. Yehydig ar ol hyny bu farw yr hweh, ac fe ganfyddwyd fod ynaj glwyf ar ei hcchr. Y roedd yna glwyfau hefyd ar y moch byehain. Yr oedd rhai cyfarwydd yn bainu fud y clwyf- au wedi cael eu hachosi gan y bach. Dirwy- wyd y diffynydd, yr hwn a wadodd iddo gyffwrdd a r anifeiliaid efo'r bacih, i 2p 12s 6c yn cynwys y cosita-u.

Amlwch Hewn Tywyllwch. Y mae Cynghor Plwyf Amlwch wedi bod mewn ymrafael gyda, Chwmni y Nwy, ac mae yr aiighydfod wedi terfynu yn ngwaith y cwmnri. yn atal y nwy o'r lampau cyhceddau, gan adael heolydd y dref mewn tywyllwch. be y trwbl hwn wedicodi allan o'r tretlii. Yr oedd Cwmni y Nwy heb da.1ll y trethi dyledus, a chymerodd yr awdnrdodau weithrediadau cyfreithiol. Ar y llaw arall, yr oedd ar yr awdurdodau swm mawr i Gwmni y Nwy am oleuo yr heolydd c-yhoeddus ond gan na-s gellid gosod hyn fel "set-off" am drethi, dialodd Owmniy Nwy trwy dori ymaith gyflenwad y nwy. Y mae anghyfleusdra mawr wedi ei achosi, ac y mae gohebu a Bwrdd Llywodraeth Leol wedi dechreu. Y swm dyleduA oddiwrth y cwmni yw oddeutu 26p, tra y dywedir fod y gwrth-hawl yri cyrhaedd 65p.

Golygfa Frawyolms n10Wn 2glwys. DYN AJH DAN. Yn EglwJs Pedr Sant, Budleigh Salterton, nos I-au diweddaf, fe gvnlielid gwasanaeth diolchgarwch am y cynhauaf pryd y cymerodd digwyddiad le a barodd ddycliryn anarferol i'r gwyddfodolimt. Y p-regethwr oedd y Parch L. C. Price, rheithor Ansford. Castle Cary; ac yr oedd y gwr parchedig newydd gymeryd ei de,st-yn. pan y darganfyddwyd fod cot a wdsgaji dyn ieuano o'r gynulleidfa ar dan ac yn fflamio'n ffyrnig. Fel y stryglai efe i dynu y got oddiam danc, rhuthiai y merclied allan mewn braw ac ofn, ac yr oedd y cvffro mwyaf yn bodoli hyd nes rheddwyd "F tan allan. Yr oedd yr adeilad cysegredig yn orlawn ar y pryd. Enw y dyn icuanc oedd Bolt, o- Colaton Raleigh, ac ma-e yn aelod o gor Eglwys Bicton. Ym- ddengys fod ganddo yn ei boced foes llawn o fatches, a xhywfodd neu gilydd bu iddynt danio. Llosgwyd ef yn doist yn ei freichiau cyn y gallwyd diffodd y tan. Aethpwyd' yn mlaen gydia'r gwasanaeth ar ol cryn lawer o oediad-

Llys Yd ado] Bangor.- Cymihalnvj d y llys hwn ddydd Mawrth, «-er- n-ron y Mater (Heiiadnx J. El Eob-erfc), -Mr Thomas Rolierts, Mr W. Pughe, a Dr. Lan^ford Jones. 0 YMDDANGOS AYi Y 43AIN TRO. Cyhuddvyyd dyn -oednmus, o'r enw Roibert Jones o fod j-n feddw ac afoius yn Betliesda. -y Rhingv] Owen a ddywedodd fed y diffyn- ydd ar yr achlysnr p-resenol vn bur feddw ac yn gnraeddi ac yn creu terfysg cyffredinol.—Dywed- odd yr Ueharolygydd Harris mai hwn oedd y 43a.in tro i Jones ymddangos ü flaen yr ,'nad(}n.-Gododd y Fame arnn y delirw)" ü 20s a'r c-ostau, ntu 0 ffarchar. { OYHUDDO GWR Q Nl^WEIDIO EI WRAIG. John Rotbertfl, 7, Infant-lane, Bangor, a gyhuddwyd 0 wneud niwed cowherd difrifol 1 IC) iw wra,g, Elizabeth. Roberts, yrhonaymddang- (feodd yn y llys gyda r}lV/ n llau ai)) ei } Erlymd gan Le&arolygydd Karri.^ ac vr oedd yr aclios- wedi ei wrandaw unwaith yn fiaenoroi. Elizabeth Roberts y cyhuddedig) a ddywedodd ldcli fyned gyda'i gwr i Landudno am ddiwrnod ar yr 16eg c'fisol, a dychwelyd am ddiwrnod ar yr 16eg c'fisol, a dychwelyd oddeutu naw or gloch yn yr hwyr. Hwyliodd swper i'w gwr, yr hwn oedd dan ddvlanwad diod. Ni fuasai yn gwneud un niwed iddi oni- bae ei fod) mewn died. Curodd ei gwr hi ar ei th?loen gydn. phote. nes yr aeth yn ddideimlad. Wedi i Mrs Jane Hughes, 9, Infant-lane, roddi tystiolaeth, o ) Y Cwnsitabl Jones (38) a ddywedodd ei fod wedi cael ei alw i 7, Infant-lane. Ca-fodd y wraig yn eistedci ar gadair a'i gwrneb wedi ei m-chuddio gan waed. Dywedodd hi fod y cy ud edlg wedi eil chicio en gwmpas a'i dyr-nu- flr 01 J,,en T>hoteI. Y> swyddog a anfonodd am ddoctor a-- chymer-odd y dyn i'r dda-lfa. Dangosodd y tyst b-oicel doredig a gafodd yn y ty. Tra: yr oedd y doctor yn trwsio archolMon y wiaxg yr oedd Y gwr yn yfed chwisgi o hotel fechan. Traddodwyd y cyhuddedig i pymervd ei dreial yn y brawdlys.—Mewn atcbiad i'r Fainc, divwedodd y diffynyad y biiasai'n dda ganddo pe gal lent, gael meichiau. La,brwy ydoedd efe, wedi dyfod Lar,e! v.-v.—Gwrthwynebai yr heddgeidwaid. ac felly "^rrthododd y Fainc dderbyn meichiafaeth. ASIEYWION. Toriad yr Bed dwell.—John Cauifield Bangor, ASIEYWION. Toriad yr Bed dwell.—John Cauifield Bangor, ai (gyhuddwyd gan ei va-aig. Ellen Cauifield. o doTi vr heddyrch. Yr oedd ei gwr, meddai, wedi bygwtli ei lladd, ac yr oedd arni ei ofn.— RliAvymwyd y diffynydd 1 gadw'r heddweh am -mis yn y swm o- 5p. Iaith Ddi-wg.-—Mr W. t H. Worrall, arolygydd iechydol darn (jfoirphoiraeth Bangor, a wysiodd amryw fer-oaed a.m ddefnvddio iaith anweddus yn yr heolydd cylioeddus. Einilr Davies a ddirwywvd aV costau. Rath Roberts 5s a'r io?-ta<u. Susanati 2s 6c a'r costau. Creulondeb at Geffy-—Owen Griffith, IJlan- cidanielfa.b, a- wysiwyd J'" n yr Arolygydd Dcnvt-y, R.H.P.C.A., ;a-.j aclioi-i i geffa-l gael ei weithio mewn cyflvrr anghymwy-s.—Dij-wywyd ef i 5s a'r c- siau. (;r1( ('wrtaifch.—Mr W. H. Worrall a wysiodd Rowland J ones, gwas fierm, mewn srwasanaeth y-r. C.wviabsdda, am droseddu deddfan lleol y ■Gorpboraeth Irwv gertio gwT- iaifti i-r hyd JI"g-h-kec'i;, ar v 13eg a'r ,17eg cyfiyol, yn ystod oriau at waherddir gan y dedd- fa.u lleol i gertio cwrtatth- y dref. Dywed- odd yr Arolygydd ei fod wedi rhybuddia'r diffynydd amrvw weithiau.—Y Fainc a cidiivry- odd y d'ft'ynvdd 5s a'r ccstau.

Y fford-l fwvaf sicr golli eich iechyd eich iian ycyw parbaii i yfed iechyd. da pobl eraill. Cyfarchwyd merch fechan gan foneddwr y dy- ld o blaeii "Pa mor hen ydych, fy ngerleth. i?" "Hen!" ebai yr eneth mewn syrdnd nid ydwyf ii yn hsn o gwbl yr wyf fi yn reit newyd.-l."

ARGLWYDD ALVERSTONE, I Yr Arglwydd Brif Farnwr newydd. Yr Arglw Brif Fa:rn',T llCWy:J.

Marwolsetii ydY1: Hewn Capel. An-hoswyd cjffro mawr yn nglulpd Seion (M. C.), Gwrecsam. 110s Fairrth diweddaf, trwy farwolaeth sydyn un o'r blaenoriadd, 1r John Jones. Liverpool Hcue-e. Yr oedd y boneddwr ymadawe'lig wrtbi yn dechrel1 y gwasanaeth sir y pryd, a tlira Yn darllen Salm efe a syrthlodd i lawr yn farw yn hcHcl ddlrybudd. Yr oedd Mir Jones yn 72 ml wydd oed. ac wedi bod mewn masnaeh. yn y dref am agos -i haner canrif.

,w_ t Mawr yw ffyddlondcb gwraig. Hi 11-i wrth ei gwr er pob siomedigaeili a chreulondeb ar ci ran c-f ac er holl wgo y byd. Ond am wisgo bonec er y tl, wra, hi mo hyny na wna myn dyn i, tae I :q;, vlt, safio'r Goron. "P:1. faint- ydi gWGrth- h,n," "Tri a cbwech." "Y in;-e hyny yn bris uchei, onid ydyw?" "Nag ydi. yn siwr i cbi; v mac v 'drugs' ynddo yn- gostns lyfeddel." "Ffeiyilydd ydwyf fy 1mB. "0 felly ,r wir. Wei, w: tll g-n-rs. y pris i clli ydi grot."

.}g. t,l. b L. 1) UODiOF O'R DEBEUDIR. ^il-gyehwy-nwyd tair o felinau yn Ngweithiau Platiau Alcan y Blaina, ddydd Llun. Bwriada y Due a'r Dduces o Efrog dalu ym- weliad ag Arglwydd ac Arglwyddes Llangat-wg ar y 29ain o'r mis hwn. Dirwywyd wyth o 'bersonau yn Abertawe, dydd Iau, i'r swm o 13s 6c, am iddynt fasnachu ar y Sabboth. De-allwn fod Dr. Guraos Jones wedi gadael Porthcawl, a'i fod yn awr wedi ymsefydlu yn Llanbradach, ger Oaerphili. Y mae Syr Lewis Morris wedi addaw llywyddu y cyfarfod pan y rhenir gwobrwyon yr Y sgol Sirol yn Nghastellnedd y mis nesaf. Cafodd deg o fecligyn ieuainc eu dirwyo yn Nglynn Ebbwy. yr wythnos ddiweddaf, i'r sivm o Ip bob un, am iddynt chwareu cardiau ar y Sabbotix yn Waunypond. Cynhaiiwyd ciniaw Undeb Amaethyddol Caer- dydd, yn y Maltsters' Arms, Llandaf, nos Feraher. Llywyddid gan y Cynghorwr Sidney Robinscai. Yn nghyfarfod Cynghor Dosbartli Mountain Ash, dydd Mawrth, rhoddwyd gorehymyn i gau y&golion Ynysbwl, trwy fod y scarlet fever wedi tori allan -yno. Derbyniodd diaconiaid eglwys y Metihodistiaid Calfinaidd, Giants Grave, ger Briton -Ferry, lOOp tuag at drysorfa yr eglwys oddiwrth fon- eddwr o Ogledd Cymru. Penodwyd Dr. A G. Tribe gan brif aTloygwr y ffactxis i fod yn feddyg i roddi tystysgrifau o 9-n dan Gyfreithiau y Llaw-weithfeydd dros ran- barth Dinesig y Rhondda. "Christmas Evans" oedd testy n darlith ddyddorol a draddododd y Prifathraw 35dwards yn nghapel yr Annil>ynwyr, Patet-rtreet, Grangetown, yr wythnos ddiweddaf. Eliagfynega Mr D. Beynon, goruchwyliwr ad- nabyddus y mwnwyr, y bvdd. cyflogau y mwn- wyr Cymreig erbyn Chwefror nesaf wedi codi dros 100 y cant uwchlaw safon 1879. Gcrwedda Catherine Kelly, 33, Russell-street, Roath, mewn sefyllfa beryglus, yn Ysbytty Caerdydd,' mewn canlyniad i ymo-sodiad a wnaed arni gyda phoeer, yn ol fel yr honir, gan ei brawd. Prydnawn dydd Mereher gosodwyd ceryg coffadwriaethol capel Annibynol Saesnig yn N00 Barry, gan Cadben Murrell, yr Henadur J. C. Meggitt, Mr H. R. Paul, a Mr John Hayes. Anrhegwyd y Parch J. Solon R-ees, gweinidog eglwys Annibynol Bethania, Aberaman, ag oriadur aur hardd gan eglwys Annibynol Gym- reig Abertileri. yr hon yr oedd efe wedi ei syl- faenu. Siewn cyfarfod a gynhaliwyd yn y Barry, nos Fercher, hysbyswyd fod y swm o 143p 10s 6c wedi cael ei dderbyn oddiwrth y Cynghor Sirol, fel rhoddion ar y g^vaith a wnaed yn ystod y tymor diweddaf. Anrhegwyd Mr Josepli H. Evans, crefftwr o dan Gwmni Tredegar, yr wythnos ddiweddaf. a phwrs o aur, a ffon brydferth, ar ei ymadawiad i Ddeheubarth Affrica, lie yr oedd wedi bod yn dal swydd hwrsig o'r blaen. Gwneir trefniadau i roddi derbyniad teilwng i Arglwydd Tredegar ar adeg ei ymweliad a'r dref hono i agor y pare ardderchog y ma-e efe wedi ei anrhegu i drlgolion y lie hwnw. Gofynir i'w arglwyddiaeth benodi diwrnod i gaiio y sere- moni hono allan. Cafodd y Mri J. H. James, arwerthwr, Gladys-terrace, a James Lewi, cgydd, Windsor-' street, Trecynon, Aberdar, eu hen wi, ddydd Mereher, am ysedrl wag; yn Ward Rhif. 2 y Gadlys, ar v Cynghor Dosbarth, trwy farwolaeth y Parch Benjamin Evans. Gwneir trefniadau yn Abertawe ar gyfer ethol- iad y Cynghor Sirol. Trefnid mewn cyfarfod a gynhaliwyd yr wythnos ddiweddaf i wneud cais ar i Mr W. H. Edwards, nerchenog Gweithiau Dur ao Alcan y Dyffryn, ddyfod allan yn ym- geisydd dros y ward a gynrvchiolid gan Mr Daniel Edwards. Er nad ydyw yr Ardalydd Bute newydd ond 19 mlwydd oed, y mae > wedi cael yehydig o brofiad eisoes o fywyd cyhoeddus. Fel bachgen, agorodd bare a doc yn Nghaerdydd a dywedir fodi ci sefyllfa hynod, fel yr unig fachgen o Babydd, yn mron, mewn ysgol gyhoeddus fawr. wedi gwneud cryn lawer "iddo gael annibyniaet-h cymeriad. Trefnir i dair o gynhadleddau pwysig mewn cys- ylltiad ag addysg gael eu cynal ar dri ddydd Gwener olynol; set, Cynghoét Coleg Prifysgol Abexwstwyth ar y 25ain o Hydref; y Bwrdd Canolog Cymreig yn yr Amwythig, Tadhwedd 2il; a Llys y Brifysgol yn Nghaerdydd, Tach- wedd 9fed. Yn y cynulliad diweddaf y bTdd y ra.dd o B.D. yn cael ei chyflwyno am y waith gyntaf. Oynhaliodd Pwyllgor Gweithiol Porthladd Abertawe gyfarfod dydd Ia.u, er cymeryd o dan ystyriaeth y cwestiwn o ddewis lie i godi y doc newydd arno. Yn mysg v rhai oedd yn bre- senol, yr oedd Syr John Llewelyn, Mr J. A. Thomas, A.S., Mr Graham Vivian, a Mr Grif- fith Thomas, y cadeirydd. Y lie a ddewiswyd ydoedd yr un i'r dwyrain o weithiau Lambert. Bernir y bydd i'r grist 0 gaxio y doc newydd hwn gyrhaedd miliwn a haner o bunau. I Prydnawn dydd Sadwrn cyixhaliwyd cyfarfod I mawr o rai sydd yn gweitbio- ar Ffyrdd Haiarn Dyffryn Taf. y Barry, Rhymni, a CSiaerdydd, yn v dref ohf. lh-shysodd v cadeirydd fod Syr Vvilliam Lewis wedi rhoddi ar ddeall iddo ef fed y cwcstiwn o ffurfio Bwrdd Cymod o dan ystyr- iaetli y cwmni. ac y gwnai yntau ei oreu o blaid y eyfryw. Pa-siwyd penderfyniad yn ffurfio yr egwydclox fwried d ei gario allan trwy v Bwrdd lxwnw a phemxhvyd y pwyllgor, ar y dealltwr- iaeth, os na. chydweithxedai v cwmniau, ei fod yn meddu gi:.llu i gymeryd y cam angenrheidiol i ffurfio bwrdd cymod, mevrn eysylltiad, os oedd yn be»sibl, a'r mwnnyr ao undebwyr masnachol eraill. Yn Mrawd'.vs ChwarteTol sir g, yr hen a gynlialiwvd yn Abertawe, ddydd Merc-her, bu y Brrnw" Gwilvm V> illiams yn gwrandaw cyhuddiad a ddydd yn erbyn Thomas Adams, t-aniwr, ac Alfred Coleman, arwyddwr, o ymyr- aeth mewn modd anyhyfreithiawn a. Charge's Hawkins, gyrwr r^iriant. a lihaniwr, o'r enw Fecbe?, tra yr oeddynt hwy yn dilyn eu dyled- iwyddau yn adeg y stre'¡ ar Ffordd Haiarn Dyffryn y Taf. Cafwya hwy yn euog, [I, ded- frydwyd hwy i dri mis o garchariad b.ob un. Gwnacth y Barnwr Williams sylwadau cryfion ar yinddygiada-u y earch«Tcrion, a dyTredodd fod I yn rh-aid a-mddiffvn v -ryfra-ith, a bod yn rhaid i ddyninn gael rhvdd'd i wertliu eu llafur heb gael eu Irrflonyddu- a'u bygwth. I Dygwyd person o'r enw Albert Charles Crow- Ic-y-, ret.iwr.rd lkmg, o Porth TaP>ot, o flaen- yr ynadon yn CasnewTdd, d'rdd Mereher, a goc'chyinyn-vTycl iddo r-ael ei roddi o dan ofal heddgeidwa.d L undain, ar y cyhuddiad o ladrata srer/ia-u o Sherw>n 1-strcet, Piecadily Cireu?, Lbmd-v'r!. Honir i Cr-wlev .gael ei ddal vn oeicio gwertliu modrwy ddiemwnt werth- hï,1: yn Casnewvdd r, ■chLvm^rvr'd ef i r:ffinf YT heddgeidwaid. ran y dywedodd ei fern, yr hon oedd wedi marr,, via- y fodTwy. Wedi cael allan nad oedd <1"m gwir re yr ystori bono, dywedodd Crowley idd'* ysbeilio y fedrwy o flw-eh. gemau "► oneddiges mewn gwesty preifai yfe lalmdain. Gwertlvwyd un fodrwy am tv yn Ngl-aereiydd. Llwyddtvyd i drhfd o hyd i'r rhan fwyaf o'r geTvuivi. y rhai OflE ;11 d,ra gwert.-ifavr. [ Cj'chwynodd Madam Adelina-Patti (y armies Caderstrom) o Gasteil Craig v noS i v11 j1! Lundam dydd Mercther; a ch-anodd yn Neuadd Frenxiin-oi Albert dydd Iau a dvmaVr unig waith i'r brif gantores wneud ei hymddang- OSlad yn y brifddina-s yn ystod tymor yr hvdref. Dywedir m'li yr miig brifyegol yn y deyrnas y mae m-nngloddiOT yn cael eu cydnabod yn briodol ydyw Prifysgol Cymru. Rhoddodd Dr. Hunter, cadeirydd yr Tnaclon pi-i I yn Mhontypijdd, ddydd Gwener, y rliieni oedd yn esgeuluso anfon eu plant i'r'ysgol ar eu gwyiiadwriaeth, mal y diwrnod hwnw oedd Tr olaf i roddi y ddirwy uchaf o 5s, ac v byddai i'r Fainc gymeryd mantais ar y' Ddeddf* Sen- eddol newydd, a gosod dirwy vn .amrvwio o 5s i 20s. A Dywedir fod yna agos i 40ain o acho&ion or dwymyn typhoid yn Pontiottyn. Y mae yr ysbytty arbenig yn llawn yn bresenol. Cynhaiiwyd cyfarfod chwart-erol Cynghor Sirol sir Frycheiniog yn Aberhonddu, ddydd Gwener, o dan lywyddiaeth Arglwydd G-lantisik. Y dydd o'r blaen oafwyd Elizabeth Tulk, 33ain- mlwydd oed, gwraig David Tulk, 23. Sebastopol-street, Abertawe, wedi inarw yn ei gwely. CSafodd -eisteddfod iei chynal yn Treforris, dydd Sadwrn, melwn eysylltiad a chalel Calfana (B.). Cor "Scion (B.), Treforris, oecl. y buddugol yn y brif gystadleuaeth goraV,-1. Cynhahwyd cenlx.Tdv-.Pth ddirwestol yn Mhontypxidd, yr ^wtiine^s ddiweddaf. An-erch- wyd y cyfarfodydd gan 5Ir W. Pear. *>n, Leeds, ac amryw enwogion o Gymru. Llosgodd bachgen, o'r en_v John Samuels, mab i labrwr o 8, Robert-street, Philgwcnlly, Caisnewydd, dydd G-wener, wrth chwareu a'r tan a bu farw yn union ar el hyny. Yn Nghyfarfod Bwrdd Gwarcheidwaid Cas- newvdd, dydd Sadwrn, darllenwyd llythyr oddi- wrth Dr. Reidv, yn yr hwn y rhoddai ei f-wydd i fyny fel swyddog meddygol rhanbarth Maes-y- (-wmer. Gwiiaeih William Webb ci y mddangosiad o flaen yr ynuhm yn Nghaerdydd. dydd GweneT, am y 93alll waith, ar y cyhuddiad o fod yn afreolus, ac arfer iaith anweddaidd yn Bute- stxeet. Anfonwyd ef i garchar am saith. niwrnod. Hysbys-a "Y Drych'' am farwolaeth y Parcn W. E. Evans, ,g>VEinidDg" Eigh-s Gynulleidfaol y Pererinion. Plymouth, Pa., Unol Dalaethau yr Ameafcai. c, Pencader 'oedd Mr Evans, ao yr oedd yn dr-a. adna-byddus yn Nehendir Cymru. Y mae Cynghor Trefol Abergafenni wedi penderfynu yn unfrydol wahodd yr Henadur Williams, yr henadur hyna-f, i dderbyn y swydd 0 faer; y mae vn ymddangos fod Mr Williams wedi amlygu ei barodrwydd i gydsynio a'r cais. Anrheg'wyd Eelward James, mab leuangaf Mr Thomas James, Ty Cane:, Porthcawl. bathodyn y Gymdeithas Ddyngarol, am iddc achub dyn rhag boddi yn Porthcawl. Nid ydyw y bachgen ieuanc ond l-5eg mlwydd oed. Mewn cyfarfod o drigolion Hirwain, dydd Gwener, pasiwyd penderfyniad unfrydol yn galw sylw Cynghor Dosbarth Dnie-sig Abexdair at y dwfr budr oeddynt yn ei gael o r ddwir- gronfa newydd; ac yn gwrthod talu treth y dwfT nes y ceid diwygiad yn nglyn a hyn. Arddanglcb-wvd cryn lawenydd yn Ystrad lithondda nos* Iau, ar ddychweliad y Preifat Jesse Stade, o'r die hwnw, o Ddeheudir Affrica. Yr oedd Stade wedi bod yn cymend rlian yn ymgyrchoedd Spion Kc-p- Co.enso, a rhyddhad Ladygrnitlh, yn <rv-st^> 1 ag ymgyrchoedd eraill. Y mae v Prifathraw Fairbairn. yr hwn sydd wedi b')d ar ymweliad a G-ogledd Oymru yn ddiweddar, wedi addaw bod yn bresenol yn nghyfarfod ordeiniad Mr J. Morgan Jones, myfyriwr o Gel eg Mansfield, yr hwn, yn ddi- weddar, sydd! I.wedi ymgymeryd a gofalv gweinidogaethol eglwyB Annibynol Saesnig Aberdar. Dygwyd John Donald Breeze, hen ddilledydd, o flaen yr ynadon yn Aberteifi. ddydd Gwener, ar y cyhuddiad o ddianc o'r tlotty. Ymddengys fod Breeze wedi bod yn ngharchar am feddwdod, a throseddau eraill, amryw weithiau, a phen- derfynodd yr yn-adon ei fed i dreilio tri mis eto. Dywedir ei fod yn arfer trculio ei Nadolig fel ymwelydd a charchar ei Mawrhydi.

CYFFRUDINOLRWTTDD; BRONCHITIS. Ma-e yr afiechyd hwn yn bur gyffredinol yn Mhrydain- Fawr, a theby^ol fod mwy nifer yn dioddef oddiwrth "bronchial catarrh'' no. nemawr ddim anhwylder arall. Y mae person- au sydd wedi eael un ymosodiad o "acute bron- chitis," bron bob amser ar ol hyny yn agceed i be-sweb gyddfol gynted «g y cant yehydig anvyd ac -oerfelne-a pryd bynag t bydd ycyfansoddiad islaw ei safo-n arferol. I'r dosbarth hwn o ddioddefwyr y mae Angiex's Petroleum Emul-sion yn paffaeliad arbenig. Lleddfa y pesweh yn ebrwydd, rhwyddha v poer » newidia ei nodwedd, ac mae yn glanliau y bilionen (membrane) enynedig ac afiach. Ar yr un pryd efe,a, gynortlrwya weitlrrediad y eylla a'r coluddiom, a mawr w-elTha vr iechyd cyffredinol. Mae yn hyfryd i'w gymeryd. a-e yn cytuno gyda'r ystumog fwyaf delicate. I'w cael gan fferyllwyr ac mewn yst erf eydd cyffyriau. Byddwch orfalus i ofyn am Angier s Emulsion, a ph-eid- iwch cymeryd dim arall yn ei le. Nid oes i efelvchiadau wneir o petroleum e". lire el in yr un effaith, a gall hyd nod brofi yn mweidioL Dim ond i cihwi grybwyil enw y papyr hwn, fe anfollir i chwi sample bottle yn rhad a rhydd ar dderbyniad 3c i dalu y cludiad. The Angier Chemical Co., Ltd., 32, Snow Hill, London, E.C.

Mvnegiad o'r Hwythi o leehi anfonwyd allan Borthmadcg yn yrtod y CDwaxter yr. weddu Medi Madn, 1S00 — Oakej- Slate Co., Ltd. Per vessel, 8333 tons 4 cwt 2 qrs. per rail, 6689 tons 14 cwti. total. 15,5c tons 18 cwts. 2 qrs. J. W. Greaves and Per vessel, 3365 tons 0 cwts. 2 qrs. per rail, 3205 trns 8 cwt*. 3 qrs. total, 65-0 tons 9 cwts. 1 qr. MaenoSeren Slate Co., Ltd. Per v«?sd, 1573 tons ■0 cwts-. per rail, 1380 tons 4 cwt? 1 qr. total, 2953 tons 14 cwts. 1 qr. Votty and Bov.ydd Slate Co., Ltd. Per vessel. 1502 tons 4 cwt,. 1 or. per rail. 2027 tons 4 cwls. 1 qr. total. 5329 tons 3 cwt.s. 2 qrs. Park and Croesor Slate Quarries: Per vessel, 129 tons 7 cwts. 2 qrs. Craig Diu, Slate Quarries Per vessel, 102 tons 10 cwts. par rail. 1038 tons 4 ewt. 1 qr. total, 1140 tons 11 ewis. 1 qr. New Rhosydd Slate Co., Ltd. Per vessel, 60 tons 12 cwts. 2 qrs. per rail, 942 tons 18 cwts. 2 qrs. total, 1003 tons 11 cwts. New Welsh Slate Co., Ltd. Per vessel, 56 tons 5 cvts. per rail, 894 tons 4 cwts. 1 qr. total, 950 tons 9 cwts. 1 qr. Grand total Per vessel, 15,482 tons 14 cwts. l'qr. per rail. 16.177 tons 18 cwts. 1 qr. total, 31.660 tons 12 cwts. 2 qrs.

CymecLroldeb yw y pbyvyg goreu. Crefydd yw sylfae-n pob Heddweh a'r ncf(dd yw y eyl-eiilgarwely goreu. Y mae pob dye cyfrwys yn an ones t, neu by-Id T cvfle evntaf a all Bu-datigoliaeth wrwl ydyw diaUdd; ei ryEbryd ydy-w DJgno cy dwy bod. Pe byddem yn gwybod gwir werrh petnaii, brddem yn eymhrrol rydd oddiwrth ^.r.figea. *,Beth vw iiw"w y gall pob dyn ei o-r.d »as gi-31 bvtli web-id yn'mha 1c y rhinwyd ef' D'.r r. ° Un "tro. ysgrifenai bachgen yn at ei dn-cl _«'g <ld oddicartrsf 4od ei gwn baeb v.; tyfu bub dydu, a» weithiau ddwywaith yn y dyod. Yr oedd y Browne ddei-id.leg ft bbsnt. Bywedy,yd w:tl.o: 'V pf r yr un feir.t o Kant ag oci'd van 4?-'<ob. t- b>- ] yn'ao "t\{. < y rii e- Duw Jac b ùit1 am dauynt." ,N?d e<r, clo Kid tri dia'1' n-h-nrd l <?r yast gy- ho-eddw d y rr: newydd c* nv«f yn Evrron. Ni chymer n'.1 un s-'l-n ie- -■ n ImV.l-'ih r.r gyfer yili ya rui.iU: uielb- H>T1.

Barn Meddyg Yswedaidd ar y BwcrLid. Dywed goihebydd y ''Times" nad yw Dr. J. Hammar, o Gothenburg, yr hwn fu yn gwasan- aethu fel meddyg i'r Bweriaid yn ystodi y rhyfel bresenol, wedi ei foddio o gwbl yn y dynion y bu yn ceisio eu' gwasanaetliii. Ni ddangosai y Bweriaid yr un; radd o ddiolehgaiwch iddo am y gwaith mawr a wnaeth yn ep plith a'r drafferth1 a gafodid gydai darpariaethau anghyfaddas. Yr oedd dan orfodaetln yn anil i geisio ei ddefn- yddiau ei hunan. er m wyn bod yn alluog i wneud ei waitih yn briodol, ac yn y diwedd ystyriai y TTI Bweriaid1 ei lafur draul fel peth caniataol. Ond gwe'odd Dr. Hammar rai dynion rhagorol yneu plith, er eu bod yn hodlol anwybodus a dallbleidiol, heb- ganddynt ddycliymyg o gwbl am eehryslomrwydd rhyfel a gallu a nerth y Prydtinwyr. Ell; hyny i gvd. yr oedd y mwyaf- ijif o honynt yn ddosbarth isel iawn. Dywed- odd eu bod yn bared i gynorthwTyo naill y llall, hefyd nad! oeddynt yn hunanol; ond clywedai ef na welodd. ddosbarrli mwy liuinanol erioed. Meddyliai poh un o honynfc yn gyntaf .ac yn ddiweddaf am daiio ei hun. ac am ei ddyogel- wch, ac yr cedd hyny i raddau helaeth iawn i'w gyfrif am eu gorchfygiad. Ystyriai Dr. Ham- mar fod txigolion y Dnlaetli Rydd yn well ym- laddwyr fel rheol na thrigclion y Transyaal. Dangosai y Bweriaid barch mawr i'r swyddo-gion Prydeinig oeddvnt yn garcharorioai. Buasai rhywun yn tybio mai hwynt-hwy- oeddynt yn oarcharorion wrth en liymddygiad. Rhoddai rhai o'r swyddogion orchymyn iddynt, ac nfudd- hacnt, hwythau ar unwaith.

Y mas dynion wedi bod mor ofergoelus, os nad ops rhai felly yn awr, a chre-du fod tynged dyn yn dibymi ar y dydd y genir ef. V mae rhigyiaau ni::gu ar gael yn awr yn "yr iaith uesaf atom, yn cynwys y gred lion. Y mae un o honynt yn rhedeg fel livn: — Plant; ar ddydd Llun yn landeg gaivil ilae plant cydd Mawith 0 ras vn llawn Cain plant dydd M-erciisr fyd o wae; A theitbio 'mli.ell wna plant dydd Iau Plant dydd Owener sy'n hoff o haulfryd Caiff phint dydd Sadwrn la.bro'n ddiwy'd Ond phmt gaiff ar ddydd Sui eu geni Sy'n dda eu byd, yn Iloii, a heini.

TYWYSOG COR-ONOG SWEDEN A NORWAY ,dd wedi ei .benodi yn Regent oherwydd afiechyd Y Brenin Oscar.

Y Modd y Dathlwyd Buddugoliaeth Ryddirydol yn Nghaernarfon, GWYR Y TORCHAU TAN GERBRON YR YNADON. Tr oedd Llys Bwrdeisiol Caernarfon yn or- lawn ddydd IJun, pan yr oedd achoion dyddorol i ddod gerbio-n mewn canlyniad i'r cynhwrf a nodweddai y modd y bu i ran o'r Blaid Rydd- frydol ddathlu eu buddugoliaeth ddiweddar yn Mwrdeisdrefi Arfon. Am wneud niwed maleis- us i eiddo Mr H. Lloyd Carter, Craigwen, gwys- iwyd y personau canlynol:—Henry Parry a Richard Parry, Mountain-street; John Jones, Hendre-street Owen Thomas Owen, Groeslon Dav;d Davie?, Garn-ons-streetj Edward Hughes, Hill-street E. Jones-Parry, J Tithebarn-street; D. L'oyd, Pool-street; ao Owen Salisbury, Clarke-street, Yr oedd dau arall, W. Glynn Griffith, South Pen'rallt, ac Hugh Hughes, Evans's-court, wedi eu gwvsio am: gyffelyb dros- edd i dy Mr J. W. Jones. Castle-square. Erlyrtai yr Arolygydd Rowland, ac amddiffyn- ai Mr Ellis Davies (Mri R 0. Roberts a Da- vies). Cymerwyd yn gyntaf yr acho-s yn erbyn David Davies, a- dywedodd yr Arolygydd Row- land i orymdaith gael ei ffurfio- y Lun ar ol etholiad y bivrdeisdlrefi, ac aetiipwyd at. dy Mr Carter, eyfreithiwr, lie y torv/yd ffenestri a chced. Yr Hcddgeidwad 22 a ddywedodd iddo- ddilyn yr orymdaith at dy Mr Carter. Yr oedd oddeu- tu 40 neu 50 yno. Gwelcdd D. Davies yn dyfod allan o'r ardd ac yn tanio coeden. Ni cihlyw- odd ffenestri yn cael ei tori.-CTu--sholvi-d: Yr oedd yn noswaith dywyll. ac yn bwrw. Aeth- pwyd i dy Mr Carter ax- hvd Ion. Ysgubcrwen. Yr oedd gydag ef yr Heddgeidwad Lloyd. Yr oedd y crowd wedi cyrhaedd i ardd Mr Carter cyn iddo ef gyrhaedd yno. Ni ddarfu i 0. Salis- bury na nab ddyfod ato ef i ddweyd fod y crowd yn yr ardd. Yr oedd yn sicr iddo weled D. Davies yn dyfod o'r ardd. oherwydd yr oedd yn adtnabod -ei wyn eh. Ni fu yn siarad gyda dyn o'r enw Herbert yn nglyn a'r mater hwn. Yr oedd yn eit-haf sicr o berthynas i D. Davies ac yr oedd yn hollol iSic.T! o'r lleill.—Gain y Fainc: Buoat yn ngardd Mr Carter oddeutu dau funud cyn iddo ei fyned yno. Yr Heddgeidwad 50 a ddywedodd ei fod gyd- a'r tvst diweddaf ar yr achlysur. Gwelodd nifer* o ddynion yn ngardd' Mr Carter gyda ffl-amdorcliau. Yr oedd yna foneddiiges yti v lie fel pe buasai wedi dyfod o'r ty. Yr oeddynt- yn hwtio y foneddiges, a gwaeddent, "Lloyd George am b\dh a "Cyrnol Piatt- yn y gwter." Yr oedd yn sicr iddo weled D. Davies.—Croeshol- wyd Yr oedd! yn sicr 0 D. Davies. ond nid oedd yn sicr o'r lleill. Gwelodd ef yn yr ardd, a phan ddaeth allan gyda fflamdorch o'r ardd yr oedd yn hwtio a gwaeddi. Mr Carter a. ddywedodd fod y coed wedi eu niweidio, a'r glaswellt wedi ei sathru, ac yr oedd dwy ffenestr wedi eu tori. Maluriodd un o'r ceryg .dda-rlun oedd ar y mur, 8C fe gododd i fyny un gareg wrth ymyl cTyd y plentyn. Nid oedd ganddo ef ddim o gwbl i'w wneud a dygiad yn mlaen yr acho-s ion hyn. Mr Ellis Davies a ddywedodd ei fod wedi ei gyfarwyddo i yrnddangos aT ran y diffYIlyddion ao i ddatgan gofid fod unrhyw niwed wedi ed wneul. Nid oedd dadl nad oedd rhai o'r dorf wedi rhoddi ffoadd i'w teimladau mewn modd amlwg, ond fel y gwyddai pawb yr oedd teim- ladau plaid yn rhedeg yn uchel ar y pryd. D. Davies a ddywedodd ei fod yn g-weithio yn y cei hyd bum' munud i bump. Yr oedd yn gofalu .am gapel Bedyddiol Caersalem, ac yr oedd yno mewn cyfarfod srweddi ar y noswaith dan sylw hyd haner awr wedi wyth. Aeth i'r cei i gl-oi swyddfa Mr R. N. Davies. Wedi hyn aeth i fyny Stryd Llyn, lie y cyfarfyddodd yr orymdaich. Yr oedd ganddo luniau Mr Lloyd George, ac aeth a'r rhai hyn i dai nifer o gym- ydogion. Yr oedd oddeutu naw o'r gloch y pryd hyn. Nid oedd yn yr orymdaith o gwbl, ac ni fu yn Nortih-road y noswaith hono. Mewn gair ni fu yn agos i dy Mr Carter. Griffith Jones, Snüwdon-street, a ddywedodd fod D. Davies yn ei dy ef oddeutu haner awr wedi naw ar y noswaith dan sylw, pan y daeth bachgen bach v tyst i mewn ac y dywedodd fod y crowd wedi myned at dv MT Carter, ao wedi niweidio coed ynex Gwnaeth D. Davies y sylw fod hyny yn ormod o beth i'w wneud. Rhoddwyd tysticlaeth gan Mm Ann Jones, Mrs Williams, a Irs Jones, Snowdon-street, i'r perwvl ddarfod i D. Davies alw yn eu +ai hwv oddeutu naw o'r gloch ar y noswaith dan sylw, Taflodd y Fainc yr achos allan. Mr Llcyd Carter a- ddywedodd fed rhai o'r dynicn gyhurldid wedi cyfaddef eu bod wrth ei dy, ac yr oeddynt wedi anilygu eu gofid eu bed yno o gwbl. Dywedodd wrthynt nad oedd yn dymuno o gwbl bod yn ddialgar—eu bod oil yn hoffi ymlad 1 eu brwydra-u a bod yn gyfeillion wedi i'r frwydr fyned drosodd (cymeradwyaeth yn y llys). Yr oedd efe yn derbyn eu hym- ddiheurad mor bell ag yr oedd a fyno efe a?r achos, end yr oedd yr heddgeidwaid wedi dtweyd wrtlio- iddynt wieled dau ddyn yn gwneud niwed, ac yr oeddynt yn rhwym o ddivyn yr yn mlaen yn annibynol ar yr hyn allai efe ddweyd. Dywedodd y Maer a Mr J. R. Pritchard fod arweinwyr y Blaid Ryddfrydol' yn gofidio oher- wydd yr hyn a ddigwyddodd. ai svlwodd Mr R. o. Roberts fod yn ddrwg gan Mr Lloyd George pan glywodd am y cynhwrf. Sylwyd yn mhellach gan y Fainc fod Mr J. W. I Jones, Castle-square, ffenestr ty VT hwn a d-or- wyd. yn dymuno ar i'r cyhuddiad yn erbyn y diffynyddion gael ei dynu vn d. Cytunodd yr heddgeidwaid a hyn, a thaflwyd allan yr achos- 10T1. Cyhuddwyd Harry Parry, Mountain-street, o 10T1. Cyhuddwyd Harry Parry, Mountain-street, o fod yn feddw ac afreolus ar y noson o dan sylw, yn y Maes. Rhoddwyd tystiolaeth gan hedd- geidwad a'r Arolygydd Jones i brofi yr aohor, Dywedodd y diffynydd ei fod yn berffa-ith sobr ar y noson o dan sylw, ac nid oedd yn canu o gwbl. Taflwyd yr achos allan.