Gwalia

-==- Mir Balfour yn Birmingham. ARAETH EFFEITHIOL. Ni->3 Jau, yn nglyn a Chynadletkl y Cyandeith- jf4'* Undabol a Cheidwadoi. traddododd Mr ^"four araeth o flaen eynulliad aruthrol, yn tffitingham. Arglwydd PlymoutJi oedd yn y a chyfoiriodd yn deimlad'wy at- afiechyd s I'r if Weimdog. Uhocd dexbyniad brwd i Mr Balfour, yr hwn J*r ddiichreu ei araeth a ofidiai eu bod heb gym- 'ha, egniol Mr Chamberlain, gwleidyddwr a j anfarwol yn m'hkith y rfiai a lyw- dynghed y ond yr oedd Mr Cham- ^ia-in, er yn alisenol o ran y corph. yn bresen. o ran yr ys»brvd. We £ « aw ,0 b.-u JjwyiTtiau ,r araeth:- jj^yiai y Blaid Goidwadol bob amser fod yn «Qmocrataidd. Nis ga'lent ojod i lawr reolau j<wn du a gwyn partlied yr hyn a gyfanwddai yr^igarwch i blaid. Rhaid oedd iddynt gyd- j-^tliio ac anghofio eu gwahaniaethau bychain. oedd pwnc cyfnewid y toilati wedii oolli ei Ufif1, e,r wedi ciri'l nerth. Yr oedd yn hollol jj^rn a'r eynulliad fod mwy o angen nag cr- adolygu y tollilau a phertiiy-riae y wlod hon a ^fchnadoedid tramcr. #nf <^au ddvlanwad mawr wedi tueddu i greu »Vf d'onrwydd yn mKlith y cyhoedd gyda'r dlndre^n do'.iaw'l ag ydoedd mewn grym er's genhedlaeth. Ceid gwledydd eraill yn 0u^to amddiffyn eu maenacsh a niweidio masnacii oil jv 8wrth-ymgeiftv.ry r, ond yr oedd ein Swyddia vn ddia/'lu vvrth lunJo eytundebau gwlad- yj\a6tWL Nid oedd yn cweryiia gyda gwled- j fjf tramor; ond gyda'r rhai a w.rthodcnt wisgo'r 1 oedd at eu galwad. r (0Vjxinabydd«.i ei fod ar y cyntaf yn ofni pa | yr v y Sweithredai po&i Masnach Rydd o fewn i he rod rae t h, lie oeid cynifer o wahanol ad- I d(i''au' ^nd ar ol y Gynadlodd Drefedigaethol iiweddaf nid oedd achos i ofni mwyach. r) b^d^'r Ceidwad'wyr mewn swydd vfory, i a ?^^aswydd gyntaf fyddai galw'r gymadledd ydaeth i derfyn mor swta. Yr oedd ad- I y nia-nt. yn angenrheidiol i o-mcanion y cy1iiid. I °<?dd ymda.itb Sosialaeth yn un o nod- I Vwl '°n r amscrja,u- Gredai fod .SosiaJa-e-t.h yn j ,j0[l ddimystriol, nid i'r cyfalafwyr, ond1 i'r \v>v °"' oil (ovmeradvvyaeth). Polici yr Undeb- rlif °<d (iwygiad cymdeitha<>ol. ac yr oedd I 5p, Jsia-d hoilol yn neddfau'r t hod ion ac er gwelia iUfa yr hen yn angenrheidiol.

Taiir paid wleidyddoi Cymru hoddyw—plaid D. A. Thomae, yn gyrnwywxiig o'r aelod hynaf t-ros Fertihyr yn uni.g; plaid ElLia J. Griffith, yn gynwy.^cdig o'r Parch John Hugh Edwards a'r aeiod • t.roti Fon; a phlai-d Gyniraig, sef y gwedd- in o'r aelodau, tan arweti.mad Mr Alfred Tharrrao.—"Kelt" Llundain. Mao yr eneth ieuanc o Gymraew, o'r enw Eira Gwyn, yr hon sydd i yrnddangos yn Ll-unr dain ddiwedd y mis hwn. wedi ei. darganfod, moddir, gan rhyw foneddigeSau ocdd yn aros yn Ficerdy Pwilho'i. Tm. yn.cerddeti ar y traeth, clywsa.nt hi yn canu I gyfetlia-nt y pobydd lie- o'. Tarawyd hwy gymaint gan ei llais fel y casglasant ownt o arian, ac anfonasant hi i'r Royal Acadeany of Music.

I BEDD Y DYN GWYN. 1 yj Sk FRED CRIPPS, gynt aelod o'r West Coast B H TO- r Constabulary, a ddywed:—" Cefais glefyd yn H IzJ Cape Coast Castle rai misoedd yn ol, a'm gad- H j awodd gyda theimlad lluddedig nas gallai dim H I ei ddileu nes i mi roddi prawf ar Nervlettes.' 9 t | Zsfc' oec^^ teimlad o benysgafnder a Iludded arnaf, S V Cyl j IfpjjfPlr. ODt^ mae eich meddyginiaeth at y giau wedi B K gwneyd imi deimlo yn gryf ac y mae fy mhen yn B J y hoilol glir. Wedi'm hargy'hoeddi o'r-effaith dda MSS mwi mae 'Nervlettes' wedi gael arnaf fy hunan, an- H fonais rai i ffwrdd i'm hen gyfaill Sub-Inspector '■ i. WlM F 1f « 7* Allan, pa rai yn ddiameu fyddant yn ddefnyddiol. H RMM B II), Rock Avenue, Gillingham, Kent, Q it 30ain, 19°7," .:} .{. Gwledydd coralyd llawn aftecliyd yw CAPK COAST CASTLE a SIERRA LEONK, pa rai .a adawant y claf. B ol adenill iechvd yn fwy marw na byw. Dinystrir y cyneddfau gieuol ao y mae r Iludded sy'n B ai'rn yn anescrikadwy. Achoeodd Nervlettes wellhad yn achoa Trooper (Jrippe sydd yn ddim llai B rhyfeddol. Derbyniwyd milocdd o dyrtiolaethau o natur gylMyb yn hyaby3U am ailu gwellhaol B rhyfeddol "Nervlettes." Ni chyst prawf ddlm. Gwna B COLEMAN'S I 1WELLA LLUDDED GIEUOL A PHENYSGAFNDER I il A ydych yn foddlawn i roddi prawf ar [ I gael "Nervlettes" yn ihad anfonwch y B jfi 'rvlaites? Yr ydych! Felly anfonwch toron i J. Chapman a'i Gwmni, Cyf, Norwich, B w| V toron a cheisiwch gyflenwad pa rai a anfonant gostrejaid ar unwaith wedi B | „ — talu ei chludiad. B 1 f\f /? S~~f O M J ^(iddL'v,Vp^e„raIgia. ARWYDOWCH V TORON HWN. I ■ Poen yn y cefn, curiad y palon, penysgafnder, B 49 d'ff1 gieuol, llewygcn, iselder ysbryd, ENW H TH ar^hwaeth a gwendid, diffyg gwaed, CyFE]Ki « h ^'s 8a'l Nervlettes" wella mewn pum B B a phe gallent ni byddai'r gvvelhantau S3 K •W'hosol. Rhaid i chwi gymeryd dwy ''GWALIA," Tachwedd 19, 1S07- |sj H '^erv!uite''bob dydd ar ol cinio am wyth- Wedi'r prawf rhad gellir prynu"Nervl ||| « e?s °>n y dcchreuwch deimlo budd gwirion- ettes gan unrhyw fferyllydd neu ystordy w l i'r giau. Meddygol am I/I, 2/9 neu 4/6 y gostrel. g R Anfonwch y Toron i J. CHAPMAN a'i GWMNI, Cyf., NORWICH. g l .> .,f'i. A

PLENTYN PWY ? HUNANOOFIANT HOGYN 0 ARFON. Y LLEIDR—PLESIO'R DORF-POCEDAID 0 ARIAN-CARTREF NEWYDD—Y CER- BYD RHYFEDD. Pen welodd y bobol oedd o gwmpas fod flfeidar ivodi ca-el ei ddal, 'J'oedd na hwro na Ju riood siwn beth, A roe dda nhw yn crowdio o gwmpas fel na taoa'r gwaioh ddim yn gallu diano tasa fo wcdi mectdwl am hyny. Yn wir, mi feddvlis i ar y decora fod rhai o'r dyn- ion am daiu iddo to iioio'u ftyn a'u dyrna, a hanar eti 1-add oyn i'r gy.,raifih gael eyfilt i ym- drin a'i aohce. 'Roodd na ddau no dri o swydd-ogion erili wodi dHvad i'r fa,n erbyn hyn, a 'roedda n'hw yn cydiad yn dynn yn inreichia'r boi, ac yn parotioii i iynd a io i itii o'r v-itatelloedd. Ac 'jx>edd un o hcniy mhw wedi go. yn i mi Iynd i ohwilio am yr æJIl wraig oedd vv-ea'i oolli ei phwirs, a dwad a hi yno er mwyn iddi hi diystio ma hi oedd parohenog y prea Ond nid hawdif oedd symud o'r fan- 'Ro<>dil pawb isio vsgwyd iHaw ihefo mi, lie roi androa « tslap ar fy ysgvvvdd, a 'f'<dd'Wll i lei lIiÆal mewn oawali, inob fedru svrrmd yn ol na bl-aen- Gwaeddodd riiywun toe "Gadewcli i na wne-ud oaagliad i'r gwrou!" "la, ia medda dwsina o leisia. A mi dyniodd y mwy'êI,' o hony inhw ei het, a mi ro'th rwbath i mewn. A woUy'n mi pitsiodd hi rownd1 yn mltob eyfeiriad, a roedd 1IJ. ewn arian yn tincian iel awn c-awnd ar do suic. 'Roeddwn i yn teiinlo yn owil ofnataan, a mi fasa'n -ci,ta gin i tasa'r ddaoar yn agor ao yn fy nghymeryd 1 i mewn i'w pherteddi.on. Ond 'toedd dim dianc 'Rwan, maohgan dewr i!" medda'r dyn mawr, gan e-styn yr het tuag at a i, "pwy bynag y-da olhi, 'ry-da chi yn ha-oadu tipyn o gydna- byddiaetih am eich gwoithroa1. Gymerwoh yr arian vna, a 'ry.dw i yn gro-boithio y bydda nbw o ddefnydd mawr i dll Tydw i ddim yn gwbod faint ay na yn yr bet, ono1 03 ydi pawb ey wedi oyfranu yn meddwl cymaint o Jionoeh ohi ag ydw i, na na ,wan reit eylweddcl yn dwad i'ell riian. Mi geiwiuis i ddeud wrtho ifta(i oeddwn i yn Jymurio oymeryd gwobr am neud yr hyn oadd ond dy'ledswydd eyml- Ond toedd dim mym- ryn o iws- "Cymerwoh nhw, inaoligart i mg(ld-a fo. dim cywilydd mown doj-byn gwobr baoh am neud hyd yn nod ddylc-ikwy^kl. Cymerweh n.hw, bob tiima gooh, a. gr.ewch y gora o hony illhw A mi fuo raid i mi istwffio'r arian i'm pocedi. Ac wrth tieud :hyn, hei,o'fil gwynab yn got-h gan gywilydd, mi sylwis fod na aur ac arian yn mysg y darna. Tra 'roc-dd hyn yn mynd yn mhon, 'roedd y ewyddogion a'-u careharor, fel minn^, yn m-othu syrnud o'r e-ix;t-. 'R-ced-a' y dorf fawr r{1 pe wodli gneud ati hi i'w cadw nhw yno its oedd1 y scrpmoni o droisglwyddo i mi drosodd- 'Roed'd pawb y,n ohwerthin j-n braf erbvn hyn, a po fwy a' 'roedd y swyddogion yn bjigv.-tih ao yn owyno po fwya 'roedd pawb yn gwiteddi hwre ao yn cadv riot. OiSd ar 01 y ooremoni, mi wnaod ffordd i'r swyddogion basiot. a ffwrdd a n'hw, « boixil o gwni'iE.s yn can eu dyrna ao yn ysgvrnygu d-antcadd yn ngwynab y Weidjr tra 'rcedcl o yn paaio. 'R.oedd y oreadmr yn ymadangos vn 1.1 ipa iawn erbyn hyn, ac yn edrach mu-r ddi- galon a Hygod.an mewn p wee dad o d'dwr- Stwlliodd y swyddog ara.ll a minna yn ngllY- feiriad y tren, i ohwilio am vr hen wraig, a mi igawsom hyd iddi hi reit, ar od.ro y dorf, yn epio o'i ohwmpas yn ttoroalonua, ac yn mathu dirnad betili oed-d -wedi achosi y fat-ii fwst.wr. Pon welodd hi fi, mi waeddodd allan yn gyn- byrf'us: "Dyna fo un o'r llaciron! 'Roedt? o befo'r Hall Well dono, swyddotr. am ei (idal "Rhoswoh fun.ud, miadam," medda'r ewydd- og yn bwyllag, ""rydia chi wedi gneud camgy- riteriad. Ma'r Jlaidar yn y ddal fa, a hwn ydi'r Iw/ohgan a'i daliodd. Ma'r pwrs yn safF, ao 03 byddwch obi tyolat a dwad I.O.o nu, mi gewon ei weld yn y sw.}xrdfa.' Edrychodd vr 'hen wraig druan arna i yn dynar. "Madd&uwoh i mi, maohgan i," medda hi, '"toeddwn ti yn meddwl o wrtJl eich ab y baisa chi yn gneud bn moir sal hefo h-on wraig, a ma'n dda gin i ddeill nad yd i ohi yn gyfaill i Leidar. Ileiiflith ar eich pc-n, lraa-oligan anwyl i, am gymoryd traffartb i am- <Pdiffvn hen wreiigan unig!" A mi wehn lygaid yr hen fenyw yn llcnwi hero d-fi,grii, Ir-a "rc,-edd hi rn ceisio diolch i mi- A 'rooddwn i yn teimilo fod mil waiiih fwy o worth yn ngeiria yr hen wraig nag yn y swm o arian oeddwn i wedi dderbyn. 'Roadfd y dorf wodi tenemo grvn dipyn or- byn hyn, a 'ro?dd yn hawdd i ni 'ill tri wnoud ■ein ffordd yn mlaen ar hyd y platfform. Ar oil mynd aLktn o sylw v bohol, 'roeddwn i yn fceitnilo cryn blesar wrbh geisi.o cyfri vr arian vn a!?t yn ay mhocad. a cnael allan wrth deimlo ymyLc-n* y cJarn.a pa rai oeddvnt --i-i arian a pha raii oeddynt gopar- Gwedi cyrhaedd un o'r Kwyddfeydd, aed a'r hen wnaig a minna i mewn, a gwelwn awyddog mawreddog iawn yr olwg arno yn sefyll vno he'o lot o fan ewyddogion a phLsman re ddau o'i gTvropas- 'Roedd y lleidar yn saff yn ngaf- ael tri o hony mihw, a mi welwn fod yr "hand cuffs" giLoewon yn dynn nm eH arddyna. "Dyma hi y wraig, syr," ebai un o'r dyn ion wrth y dVn mawreddog, "a dyroa'r baohg-an ddaru ei ddal." 'Roedd yn hawdd gweld fod yr holl stori wedi oi had-rodd, ond oer hyny 'rcedd rhaid i'r hen wraig fynd trvvy yr hall ihanas wcdy'n, ac yna mi alwyd arna inna ,i ddeiul y cwbwl a wydd- wn, o'r arwsar yr eis i i'r tren hyd y weithrad o!af yn y ddrama, sof dal y l'eidar a.r y plat- fform. Da iawn., moRclwn ebai'r swyddbg, "ryda ohi w-odi gneud cymwynas i gynvdeithp.e." Wedy'n mi eglurwyd y b -fi.> raid i'r hen wraig a minna fod yn barod i {dwad i lyo barn pan fydda ga'lwad am hyny, i roi tyatiolaeth yn erbyn y lleiidar. A mi gy-mervvyd enw yr lien wraig, ac vna gofynwyd i nvinnta am fy enw a'm eyreiriad- 'Roeddwri 1 mewn ponblath. Yn y tren. '.noodd'vvn i wedi i>enderfvnu cvmeryd enw ne- wxdd ispond pan ddeu-wn i i'r dtro fawr. Toedd yir onw gefis i ar y cychwyn Idim yn perthvn yn iawn i mi, no 'rjodchvn i yn tybiad1 in-I oedd fawr o nawiad mown jxliosio fy hunati ros v onwn i allan beth ot-da yr enw prioio! mi ddeudis ina mai f'enw oedd Tudor Itœ,g. Ond wyd'dvv'^ i <Ji.11 bo i ro gyfeiriad Pet-h od i fachgan d-dwad i dro fawr ar ben ei hu-n ihol.) w,b -:idi p'liO 'roedd o yn mynd. "P'le ryda -c-u yn byw go ynodd v swycidog. "Toies gin i ddim t-rigfan yma ar hyn o bryd," meddwn i. "Rydw i wedi dwad i Birmingham i "ohwlilib am waifch, a 'roadd'vvn i yn bwriadu lojio yn rhywla nes y caf hanas job." "Oeegynooh cihi ddim t,c,rth,nas-i na ffrindia yn y dre?" oedd cwestiwn y swyddog. "Nag oes," ebwn ina. "Oes!" inedda'r hen wreigan, oedd yn g'wrarido. yn a.stud a,r y sown*. "Ma gyno fo ffrind'caion yna i, ac 03 daw o i arcs hefo mi, ma' oroeso tiddo- fo!" A mi edrychodd ariia i fol tasa hi. yn edraoh ar lab iddi .lii ei hunan- A mi deiniLis. rhyw gynhesrwydd -^rhyf^d'efc ituar, ati hi- 'Roeddwn i yn .tointlo nlod i wedi dwad o hyd. i ffrind gwirioned-dol o'r diwadd- Hyd yn nod n,e buaswn^i :hob,deimJo hj-ny^nooacl na-olwg m-or daer- a thynur yn llygaid yr ben wraig fel na fac#a'n hawdd gwrthod oi ohynyg oaredig. "'Roedd giin i fachgan nobl fel hwn unwaith," medda'r lien wraig, ei llygaid yn llenwi. "Dioiloh yur fawr -i cihi," moddwn i wirthi hi, "mi "Da iawn," ebai'r »\vy.ddcg, *'mi_ fyddwn yn gwybQd i b'lo i anfon am dwiloch ill dau. Mi gewohwbod lnewri nryd i ddwad i'r llys." Ao ar ol y3g'.r^'d Iknv a-g ef, mi aeth yr hon Wraig a mina allan o'r swyddfa ac allan o'r stesion- ,RoMdA n i yn teimlo mo-r g..irt-efol, hefo'r lien wraig fol p-c taswm vn luidwaen er's blynyddoedd- A 'rooddan i'n deoHra teimlo rhyw biesar mowii byWyd am y tro cynta er's llawar d Unig-rwydd'cedd S r hyn ocdd wedi bod yn lletii-u fy vwbryd ;oyWd, ac- mewn owmni cv- fdili 'rooddwn i n teimlo yn fwy tebyg i mi tv hun- A 'roolld,vr hen fonyw Ititha yn ymddangoa yn bapus hayd- 'Ma'i dJàli ofnatsan gin i bod chi- yn dwatl hefo mi," medda hi, gan pvmeryd fv njraich, "rydw i yn ben wreigan uni" iawn, a mi fydd yn dda gin i gael cwmni am chydig." "Ond wydd-cich chi ddim pvVy vdw i," med'd- wn i wrthi lii; "mi a Hwn fod yr un o'r oca in p;. inwva dryoionus dan Jta'ml "0 na. !,P. medd:t .).I. Hood(lwn i wed'i sylwi arnooh yn y tren,, a 'roeddwn i yn moddwl am fy mab fy hun a gollak er cymaint o flvnycld- oedd, 'RoediV o yn facbgan dewr a: d:t, a ryda chi yn debyg itwn iddo fo ar v pryd." "Ond mi dda.ru'oli fy nQphvbuddo i o fed' yn Ijartnar i'r lleidar 11 i. "Do, maohgan i" medda hi, "ond mi w-ne? ihyny yn hoilol yn erbvn -fy nghalon. 'Roedd v ffaifch y'ch bod ohi wedi cvlhrn j.llin inor sydyn ar ol 1 ma gael allan Jy nghollad yn ymddangc^ yu amheus iawn." j 'Roedda ni yincerdda.d ifyTiv un o brif beol- yd-d y d-re erbyn hyn. a 'roeddwn i yn gweld' petha yn od iawn ar ol bod cyhyd yn y wiad. 'Roedd twrw y bobol a'r cerbyda a'r st-wfhan a'r oyfchru yn dcVigon i ddyrysu dyn. "Mi gawn gerbyd i fynd a ni adra yn nhop y istryt," medda'r hoo wraig wrtha i. Mynd adra 'Roedd y geiria yn swnio yn feluiS iawn, yn nghaiwl yr anialwch o estron- iaid. Mynd adra! 'Roou'dwn i yn teimb fel pe bawn i yn mynd adra mown gwirionadd. A phe bae yr hen wreigan yn berthynas ages 'i mi, tydw i ddim yn meddwl y baswn i yn teimlo yn fwy cyfoillgar tuag ati hi. 'Rooddwn i yn lioio cdrach arni hi yn cerdd- ad wrth l'oohor, bofofi gwalli gwyn dan y fonat. bacth dwl, a'i gwar yn gam fel pe basa hi wadi bod dn bWYiJa creulon ami i ofidac, h rw a. 'Roeddwn i yn synu braidd gweld un mor hen yn gallu broodio mor ddeheuig ao ysgafn trwy ganol y dor" fawr. O',r diwadd stopiodd wrth yniyl oarbyd mawr oedd yn irhedag ar liudli haiarn wooi eu grusod vn uiighanol v et-ryt- 'Roedd na injan baoh sgwat. hefo to t-rosti, a 6horit yn dwad allan ,I.:rwv uw:i.I yn y top, yn owffian o flaen y cer- byd, a 'roedd y Qwbwl yn ymddangos yn od iawn i rrui, (I'w barhau.)

Testyn Siarad yn Mangor. Yr ysgwrs y mae pob un o hor.om fwyaf hoff o'i chlywed yw hono pan y dywed cymydog vvrthym 01 fod wadi dvoddef fel ninau, wedi ei wella, a pha feddyginiaeth a'i gweliiiaodd. rheswm fod yr hanesyn canlynol adrodd- wyd gan gymydog nid yn unig yn ddyddorol i lawer o horiom yn Mangor, ond y mao yn fudd- iol hefyd. Mr John Jones, 3, Alma-place, Bangor a ddvwed:—"Mao yn bloser genyf gymeradwyo Doan's backache kidney pills, gan eu bod wodi gwnouthur llawer o ddaioni wedi i bob cynur arall gynygiais fethu. Cymerwyd fi yn wael dros flwyddyn yn 01 gydag .ii'iwyldeb vr elwlod. Yr oedd y poenau o-'ylch fy Iwynau yn ddifrifol; weithiau deucnt trnaf mor sydyn fel nas gailwn beidio Hcfain, a byddent fcl po yn cymeryd fy anadl ymait-h. Wedi gwvro nou blygu byddai raid i mi gael cynorthwy i .rod 1 drachefn, neu afael mewn rhywbeth i godi fy° hunan yn uniawri. Rhoddais brawf ar amryw wahanol gyfTuriau, ond yr ooddvnt fel pe yn aneffeithiol. j 1 r^i "Un diwrnod yr ooddwn mor ddrwg U > aeth fy mhriod í chwilio am flwch o Doana backache kidney pills, a pherswadiodd ti i'w ovm-ryd. Rhoddodd y rhai hyn gymauit es- mwvthyd i mi nas y parheais i'w cymeryd, ac yn awr vr wvf yn iach eto. Byddaf yn cymeryd do^n o Doaii's backache kidney pdls yn awr ac yn y man. gan y gwelaf fod v feddyginiaeth yn fy nghadw yn iach.—(Arwyddwyd) John-Tones.^ Nid vw o un defnydd gwella anvyddian } anhwyfdeb; gwnant ddvchwelyd. Rhaid 1 chwi wolG; I' achos; yna cewch wellhad parha.ol. Gwnailf Doan's Backache Kidney Pdls wella yr elwlod afiach. l»a rai ydynt achoa y dyfrglwjt, anhwylderau v dwfr a.'r yswigen. crydcymalau, grafol, y gareg, doltie cefn, a phoenau yn y Iwviiau a'r ti.^lodau. i tu Mai Do-an's Backache Kidney Pills yn udau cwlit a naw ceiniog y blwch (c'nwa blwch am dri swllt, ar ddog a naw cemiog). Gan yr hall PV'ervllwyr ac ystordai, neu yn umongyrcaol oddl- vrth KcsUr-McOlelhn Co.. 8.Weds-street, °x- fcril-tr<3et, London, W. Gwellhavsyd Mr Jone <.an Doan's; gofahveh eich bod ohwi yn cael DOAN'S."

Ynadlys Pwllheli. CYHUDDIAD 0 LADRAD YN ERBYN GWRAIG. Dydd Mercher, Dr. S. W. Griffith yn y gad- air. gwrandaivvd yr achosion canlynol yn yr Y naÚ; Y8 llcihQd. CYFLEUSDRA ARALL IBoo. Yr Aroiygydd Jones a ddywedodd fod Hugh Dotlabrwr, gerbron, ar ohiiiad, ar y cy- Hu-Via-d o feddwdvid. Uohiri-wyd yr achos or mvvyn rhoddi cyli^usdra i .Dol^on ddiwygio a. ao-'ai-i yn weil am ei w"aig »4 ^lant tlodion. oec'd y difTyn^dd' gml*- J" Rhoddodd y Cadeiry?tei rJ-tJUSra- GrmfOl ^a\rn iddo, a pharwyd iddo 53 (gatl gyl-y3 y ccotau). MEDDWDOD. CS-huddwyd. T. ISnidgas. Llanaelnaiarn, o fo; owtlod. Dirwy 2s &c, cost-au fe 6c. CY HUDDIAD 0 LADRAD YN ERnY; GWRAIG. Gaynor Davi-cs, Pool-street, Nefyn, a wyo- ivvvd gan yr Aroygydd Jonea am ddwyn o ^iop v Mri Stead a Simpson, Pwl-lheli. bar o plip- 'r,rs" a pilar o osgidiau, y dydd JJun blaen- oro' Tysiiodd Mr Jones Siop Glaefryn. 01 fod oi yn ci'jgv.ydd sefvll yn news ei feiop pan y gwelodd de ddynes gyferbyn ag ef wrth ftenestr jiop v Mri Si cad a S'.mpvon. Gan fod ganddi "cape" am d'atii, a chan e.i bod yn gafael yn V **e>ii{>i>or»" a'r oi.gidiau hongient y tu al an i'r (Fenestr. gwyliodd hi. Sylvvodd efe arm yn iynu i lawr linyn o ".slippers, yn rhoddi un o houynt dan ei "cape, ac yn gosod y gwcddilt yn ol. C-redai iddi hefyd roddi par o esgidiau dan oi "cape." Hyebysodd yn gyfrinachol Mr Oliver Lloyd, goruchv.yliwr yam yr hyn a wosai.. W. Oliver Lloyd ddywedodd iddo fyiied ar ol y didvncs a'i gwylio. Gwelodd hi wrth eiop yn Pen!Ian-street, hefo'i rneroh, yn edrych ar y "slippers." Holwyd hi yn nghylch yr eiddo, a dywedodd hathau mai camgymeriad oed-d wedi dfgwydd, ae y talai hi am y "61ippcr,CI." Cafodd harer eoron ganddi i dalu am dan-ynt. ACtJ1 of i chwilio am newid. Erbyn iddo oi gweied hi drac-hefn yr oedd yr Aroiygydd Jones gyda hi. Yr Aroiygydd Jones ddywedodd iddi hi redeg yma.:th pan wclodd ef. Dilynodd Yntati bi, a phan yr oedd hi yn dal un o'r "dippers" j fyny yn ei l!aw,-diegynodd par o esgidiau odan ei cape" i'r llawr. Gwadodd kkli eu dwyn, ond dywedodd fod camgymeriad wedi digwydd. Mown i Mr Davies, yr hwn ymddang- osodd dros y gyhuddedig. dywed&dd ci bod dan ddylanwad diod. Mr Davios gyfaddefodd yn ffurfioi ei bod yn euog. a dywedoidd ei bod yn ddynes nerfus iawn, a.c yn arfor cao". ffitiiau em blynvddoedd. Oherwydd' hyn, erfyniai ar yr ynadon j. beidio ei ohosbi fol troseddwr, oherwydd, pe y gwnaent effeiiJiiai yn niwoid-iol ar ei hiechyd. Dynes barchuo (toxld ac eiddo ganddi. ac ntid eedd un- rhyw reswm arianol dros iddi gymeryd yr eiddo. Gorchymynwyd iddi dalu y ccstau (34s), ac addaw oadw'r heddweh am flwyddyn yn y swm o lOp.

Dyfodol Mr Lloyd George. PIIOPHWYDOLIAETH CYFOESOLYN SEISNIG. Un o gyfoasOlaon blaenaf y doyrnas yw y "SalJurdiay Review," a chan mai Mr Lloyd George yw "Dyn yr Awr," traebhir arno yn y rhifyn diweddaf. Wele ddvfyniad :— Credwn fod Mr Eloyd George wedi dringo, yn ymarforol.* i ri8 uchaf yr ysgol. Gocrohest ae ryfcM.ldoi ydoedd, ac y mae yn rhy gryf oi ben i'w g(>Yi yn awr wedi cyrhaadd yr uchelfa. Fe ddichon rhyw ddydd—o boeibl—gael ei hun yn y Tryfcorlys, ond nid yw yn gredadwy y bydd byfh yn; Brif ArgTwydd yno. Ni raid i arweinydd y blit-id Rvddfrydol fed yri bendefig "nae yn aolod o'r hen ddosbarfch ilywodr- aetihol; ntae'r, Pr-if Wemidog yn profi hyn yn ddigon cfi.r. Ilwyrach na raid iddo fod yn ddyn a ddiwylliwyd yn iin o'r yegol-ion goreu n&u'r Brifysgol. Ond or-etlwn er hyn y bydd un al:a.wd.cl yn angenrheidiol ynddo, ac er holl al-lu a synwyr da Mr Lloyd George y mae yn diift'ygio! yn yr a-r.^awdd hwn. Y mae'r arieawdd hwn, nad hawdd oi dde- ffin.io. i'w gaol yn unig yn mh'lith y rhai a ga.vsa.nt "addy&g uwc-hradaoi" ac wedi cymysgu yn rhydd gyda'r "dotbarthiadau uchaf" vu y yn rhydd gyda'r "dotbarthiadau uchaf" VIl" y vvlad hon..

SYLFAENU YSGOL. Dydd' Sadwrir, gesodwyd tair oarog cyTaen .v-Jii'otl elfenol newydd' yn Gwaenysgor, sir Ftiuit, gun Mri J. W- Summers, Y.ib, T. W. HughAf, Fnint. a M- A. RaLi, sef Sais, Cymro, a Groivgwr- Rhood gwlodd ar yr achlyisnir i ni-f'-r o wahoddod'igiom yn M^a Hull, pla^ Mr Ra.'ii. -+-

Y Mae Arnaf Eisieu Hold- royd's os Gwelwch yn Dda. jaines Swift, Atercliffc, Sheffield, a ddy- wed "Rhoddodd y dogn cyntaf ryddhad 'mawr i mi. Mae un Blwch o'r Peleni hyn wedi gwneut.hur mwy o ddaioni na'r holl gyfinriau wyf wedi gymeryd." Mae Hol Jroyd's Gravel Pills yn feddygin- aeH) lwyr at Graf el, Lumbago, Poenau yn y Cefn, Dyfrglwyf. Afiechyd yr Elwlod, Gowt, Sciatica, a Chrydcyinalau. Os na foddlonir c'.wi dychwelir yr arian. Is l^c gan bob (Teryllydd, yn rhad drwy y post., 12 stamp. HOLDROY D S, Mcdical Hall, Cleckheaton. Yorks.

Man-Ddaliadau Amaethyddol (Ert-hygl Arlbcri: Dyfynir yr erthygl a in se roi a ganlyn o'r "North Wales Chronicle" am yr wythnos ddi- weddaf i Er mai anaml y ceir unfrydedd yn nglyn aD unrhyw bolirl o bwys yn Nghyngor Sir Gaer- narfon, penderfynasant, gyda'r umrydedd ax brwdfrydcdd mwyaf, fanteiao ar eu ga-llu o oan Ddeddf Man-Ddaliad-au 1892. Meaur 1 a luogi r bobl i bwrcasu y tyddynod ag y iment yn den- anfiaid .iddynt. yw hwn, a Mesuir a basiwyd gan Lyw-odraeth Geidwadol ydyw. Er u Ddeddf fod mown grym am byrntheg llllyncdd, dymar aoiilysur cyn.taif i unrhyw awdurdod Hcol .vn y deyrnaa fanteiaio arm 1 gynorthwyo amaethwyr i berc,henogi y man-ddaliadau o dan ou gofal. Yr hyn a^arodd i'r Cynghor Sirol symud yn y cyfeinad hwn ydoedd arwerthiant rufer o fa- ydd ar ranau o Ystadau y Penrhyn a r Facnol Yr oedd hwn yn fater o'r pwyesigrwydd mwyaf i d,enautiaid y ffermydd hyny. canya, yn ami, goi.yga new id tirfeddianydd newid an.odau r deiiantiaeth, ac achosa hyd yn oed^y riiaS^'S am hyny bryder mawr i'r tenant. Mae yn debyg fod hyn yn fwy cymhwywado! at yr am aether bach nag at y ffermwr mawr. Glyna r wrth ei vchyclig acen, gan deimlo fod eu <ddyfod- ol yii. dibynu ar hfydy. Gwyr, pe byddai idd-o olLwng ei afael, y byddai dwsin yn barod 1 gym- eryd y denantaaeth oddiarno, ac, am hyny, gwna yr oil yn oi allu modd na chy:l hi. Gwrteit-hia r tir. ac yn ami gwaria ei oil, a mwy, 1 fttocio r ffeini, ao mewn llawer achos fe olygai ei gaa- ael fwy na'i ddinys-tr. I gvfarfod a r cyiryw achosion v pasiwyd Doddf fendithfawr 1892. a sylweddollad o'r ffeithiau hyn a barodd i wyr W y Milwriad Evans, megys cynrychiolydd tior- feddianwyr y sir, a Mr El "la Davios. A.S., cyn- rychiolydd y dosbarth ilafurawl. i ymyry-d er budd yr amaet-hwy.r hyn. 0 tafbwynt- wlead- yddol vr ydym o angenrheidrwydd yn wrthwyn- ebol ac yn gryf felly, i Mr Da vies. Fodd bynag, ni d'daliir ni gan ystyriae-thau po'iticaidd modd na. welwn ci barodrwydd a'i. weithgarweh ar yr achlyLur hwn. Gwr anmbyriol ei farn yw ef. fel y dengys oi waith. yn ym-ranu Ty y Cyff- rodin yn erbyn ei blaid ci hun yn ystod tyrnor (-I i w,,i,'d af y Senodd. CaJwyd ancrchiadau gwerthfawr yn nghyfarfod y Cynghor Sir, ga.n Mr Lloyd Carter a Mr Peter Melntyre. Tra yn cefnogi cynliun bwriadedig Mr Ellis Davica. defarodd y ddau hvn yn gryf yn erbyn ymoaod- iadau dijalw-am-danynt areithwyr Radica.aidd ar y tirfeddianwyir fel dosbarth. Dangosodd Mr Molntyre fod llwyddiant y cynUun yn cibynu cymaint ar evvydys da y tirfeddianwyr ag a gynorthwy y Cynghor Sir. Yr oedd yn abl i ddangoe, hefyd. fod landiordiakl GogledA Cym- ru wodfi profi eLsoos, mcwn modd ymarfero1, eu bod yn bur awyddns- gwneut.hur yr hyn ag y ee.isi.ai y Cynghor yn awr ei wneuthur. Aeth un tirfeddianydd mor bed a chynyg gwerlhu i bob tenant ei fferm ci hun, gan adaeltair rhan 0 bedair o'r arian pwrcavs ar wystl i'r tirfeddian- ydd, yn 01 3 y cant o log—cynygiad ag sydd yn un gwel.1 hyd yn oed nag eiddo y Cynghor bir ar hyn o bryd. Fodd bynag. teg yw ychwane-gu i'r ofl o aelodau y Cynghor Sir, gydag ychydi.g eithria-dau, gydnabod haeifrydigrwydd tirfedd- ianwyr oir Gaernarfon tuagat- eu tenantiaid. Talodd Mr 1<11i6 Davies dcyrnged ucheli i hael- frydedd Arglwydd Penrhyn, yn arbenig, yn y cyfei/iiad hwn. Ymddengya fod y modd i weitiirodu dan Ad- mn 17 o Ddeddf 1892, er gailuogi tenant ddyfod yn berchenog ei rfemi. yn Hyroi ond etfeic-hiol. I dd-echreu, rhaid iddo fod yn denant y cyfryvv fferm. Golyga y geiriau "Daliadau byohain" fi'ormydd heb fod yn ddim mwy na 60 o aceri. Rhaid i'r tenant wneud trefniant gyda'i dir- feddianydd i brynu' fferm. Golyga'.r gair "trefniant," o dan y Ddeddf, brynu mewn ar- werthiant gyhoeddus, neu mewn modd cyfrin- achol. Y cwbi ag sydd yn angenrheidiol yw fod yn rhaid i'r tenant fod yn bwreasydd. Wedi pwrcasu, neu drefnu i bwrcasu. mae y tenant yn neissaf i ofyn i'r Cynghor Sirol am fenthyc.ad arian. Rhaid i'r Cynghor Sir gael kicrwydd mai'l' tenant yw'r prynwr, ac fod y pris ofynir yn un rhesymol. Wedi cael boddlonrwydd ar y pen hwn, gall y Cynghor Srel roddi cynorth- wy arlanoi i-ddo ar log. Podair rhan o bump o'r arian pwrcan geir gun y.Cynghor Sir; hyny yM) pe oaf fferm yn werth iMOp, ge'air'bebthyjsr 800p gan y Cynghor SÏ-r. ac fcity yn mlaen, ar &'Y-fa-it,t' d,d yn ol y prisiau. Bydd yar hyn yn ol z, y cant y flwyddyn. Bydd i'r Pub- lic Loan Conrmisoioners roddi yr arian i'r Cyng- hor Sir, iac yna. bydd i'r Cynghor Sir ei roddti ar log i'r amaet-hwr. Bydd yr ad-daliad i'w wneud yn ol swm cyfartal yn flynyddol. or.d nid yw cy.fnod yr ad-dalu i fod yn fwy na deng mlynedd a deaigain. Fe V;,CiIr fod y cyfrifoldeb o ofal'ii am beda-ir than o bump o'r arian pwrcai yn gorwedd ar yr amaet-hwr ei hun. Yn ychwaiicgol at hyn, gorfodir ef i dalu oi drouliau ei huri yn y muter i'r Cynghor Sir. Gall y t.reuhau hyn redeg i fyny i ddeg y cant, a rhaid oi ychwanegu at y 3! y card o log a. godir ar yr arian fenthyeir iddo. Galwodd Mr Lloyd Carter eylw at hyn. Nid yn unig bydd raid iddo dalu y 3 y cant o '.og yn flynyddol, ond bydd raid iddo hefyd ad- da'u rhan o'r arian pwrcas. Awgrymiad doeth Ia-rail gan Mr L'oyd Carter ydoedd fod pob a-ehos i gad ystyriaeth arbenig. Gallai yr hyn a ym- udango-ai yn weithrcd o garedigrwydd mewn un achcs fod yn weithrod OJ greulondeb mewn un arall. Pvhoddi rhaff am ei wddf ei hun fydd- ai d'yn wrt.h ymnvymo i ad-dala yr hyn na allai ddisgwy'l ga-li-u gwneud hyny; a. byddai'r Cyng- hor Sir a'i temtiai i wneud hyny yn unrhyw- beih ond caredig. Gwylir gyd-a dyddordeb mawr yr arbrawf Nvro!.L- yn sir Gaernarfon gan Gyng- horau e.raill. a chan dirfeddianwyr yn Lloegr yn ogystaf a C'hymru.

PE RYG LON NIWLTACBW E DD. PA FODD I OSGOI PNEUMONIA A PLEURISY A GWELLA BRONCHITIS. Ystyrir Tachwedd fel y mis gwaet.'naf o'r flwyddyn, gyda'i niwi oer, llaith, a niweidiol i'r ysgyfeint. Mae yn fwy poryglus oherwydd nad ydyw y cyfansoddiad wedi cynofino a'r dydd:au ocrion, ac yn llai abl i wrthaefyll enyniad yr ysgyfeint ac anhwylderau y gwddf. Mao dy- oddefwyr oddiwrth bronchitis parhaol yn ofni Tachwedd fel cynyrchydd sicr y i>eswch parhaol yna. Y flwyddyn hon mae meddygon yn prophwydo tymhor eithriadol ddrwg at pleurisy a pneu- monia, a. dywcd hin-fesurwyr arbenig y bydd y dywydd yn hynod oer o Tachwedd 12fed i ddi- wcdd Mawrth. Mae Peps, y feddyginiaeth hylaw ryfeddol, mewn ffurf tabled sylweddel-3, feddyginiaoih aiff yn uniongyrchol i'r ysgyfeint yn gyffur rhgorol at anhwylderau y gwddf a'r fyiiwes sydd mor ami yn Nhachwedd niwliog. Yn nghartrofi y bobl mao y tablodi hyn wedi dwyn dynion, morched, a phlant- a. brest.iau gwainiaid yn llwyddianus drwy ymosodiadau y gauaf di- weddaf, yn rhydd oddiwrth bob pesweh, anwyd ac anhwyklerau y gwddf. Mae meddygon llwyddianus led-led y wlad wedi rhoddi croesaw i'r tabledi rhyfeddol hyn yn eu galwedigaeth ddyddiol; meddyginiaeth sydd yn berffaith rydd oddiwrth holl nodweddion at gas gwlvbyron, Nid ydych i wneud dim ond cymeryd y Peps tabled o'i amwisg arian, ei roddi ar v tafod, ac anadlu yn drwrn o'r noddau gwellhaol ledaenant. yn axaf fel y todda. Mae noddau rhyfeddol Peps yn t-reiddio yn naturiol i gonglau pellaf yr ysgyfeint, yn rhydd- nau y ffle-m, yn gwel'-a y. manwa anafwyd gan besweh parhaus, yn difat'ia pryfetach afiechyd, ac yn esmwythau a lleddfu enyniad a dolur. Mac y pesweh gwaetnaf yn cael c i wella. yn gyflvm ac effeithiol dan driniaeth Pcps, a gwna v pwddf a'r fynwes gaaglu nerth nowydd y ddvddiol. Er mwvO, eich dvogslwch eich liunain gwrth- all odwcn bob efelvchiadau. a nhob ovnivs?^dd gwlvb a loKonges rhad at besweh, y rhai vdvnt wdi eu Ihvvtho -•>. chwgwbeiriau. GwelwV-i vr enw amlwg by-—Peps—ar bob blwch Is l^c a 2s 9c.

Ceidwadaeth yn Mwrdeisdrefi Fiintf Aide Air J. EJdon Banker, JC.C- yr ymgels- ydd t'eidwadol yn Mwrdeisdrefi Ffiint. yn yr et-lialiad ddlweddaf, wedi tynu ci ymg^iclaoMi yn ol. Aiff arwoinwyr y b aid yn'mlaen i efhcl ymge^ydd nowydd. Awgrymir y rhai canlynol • —Arglwydd Hugh Cecil, 'y Mivwriad Howard] cyn-ymgev-ydd Ceidw.ulol yn Ffiin-M Jlr H. E. Voc". Brynypyfi, Overton;*Mr. J. L'oyd Price.. Tr-effyrion, cyn-ymgeisydd Ceidwadol Bwrdens- d~r>fi 'Fflint; Mr W. J. P. Storey, Prec-wylfa Rhyl; a Mr H. A. Tiiby, Rhyl.

MARW A.S Fore Sul, bu farw Mr Hammand, A.S. dr.M (.'ir'o'.v, yn y Werdd-jii. Afiechyd y galon oedd yr achos Y EAIS" WETHI ETO. Tra vr oedd Mr Asquitli yn aneroh eyfarfod yn Nuneaton, nawn Sadwm, afionyddid arno- vn bc.rliaiu gan y mcrohed awyddant am bleid- laifi. Bu bwrw ailau 23 o'r meiched cyn y catd heddwoh-

Marwolaeth Syr LewisMorris BARDD, YSGOLOR, A GWLEIDYDDWR- Drwg genym orfod oofnodi marwolaeth y bardd a'r y&golor Syx Lewie Morris, yr hyn a gymerodd le foreu Mawrth, yn ei drigfod, Ponbryn Hou,so, Caorfyrddin. Drwy farwol- aeta oyll Cymru un o'i meib mwvaf urddasol- Yr oetid yn fardd oooth, yn wweinydd doeth, a gwnaeth Jawor ar ran y mudiad addysgol yn y Vywysogaeth. Mab hynaf y d'iweddar Lewis Edward William Morris a Sophia. (merch John Hughes, Caerfyrddin) ydoedd, ao ie'i ganed ar y 26am o Ioraawr, 1833. vieda ood yn ysgolion Oowbridge a Sherborne fe aeth i Goleg yr Iesu, Rhydychain, He y gradd'iodd yn M.A. Cafodd alwad i'r Bar yn Lincoln's Inn yn 1861, lie y gweinyddodd fel "conveyancing counsel" am ugain mlynedd—yn ymneillduo yn 1881. Y flwyd'dyn hono deirbyniodd y 6wydd o ysgrifen- ydd mygedol i Brifysgol Cymru i'r hon bu'n ddirprw-gangheliydd a fchrysorydd am beth arnser, tra ar ol hyny bu yn is-lywydd Coleg Prifysgol Aberystwyth. Yn 1872 y oyhoedd'odd ei gynyrchion bardd- onol oyntat; yn y flwyddyn a nodwyd y oy- boeddodd ei "Songs of Two Worlds" (o dan vr enw "Ysgrifenydd Newydd"), a chymaint oedd v galwad fel ag y eyboeddVyd amryw ar- graphiactau o'r oyfryw ar unwaith- Yn 1874 ac 1875 oyhooddwyd ail a thrydydd gyfrol. Yn 1876 ao 1877, draohfn, cyhoeddocLd yr hyn a yotyrir fel ei gam-pwaith barddonol, "The Epic of Hades." Yn 1879 cyhoeddbdd "Gwen: a Drama in Monologue;" yn 1880, "The Ode of Life;" yn 1883, "Songs Unsung;" yn 1886, "Gyoia;" a daliodd i ddyfal gyianeoddi hyd y diwedd. Cynyrcfo barddonol pwysig. arail a ffyhoeddodd yn 1890 jdcedd "A Vision o. Saints;" ac, ar arohiad Brenhinol, cyfaneodd- od.d farwnad ar achlysiir marwolaeth Duo Clar- enoo- Canodd hetyo, ar gaia yr Ol-serld, ar achlysur priodas Ty wysag a Thy-wysoges Cym- ru. Rhyddfr-ydwr oedd Syr Lewis Morris o an ei dctaliadau g^vleidyddb.1, a. bu am gyfnod yn is-gadeirydd Pwyllgor Polit-icaidd y Clwb Diw- vgiadol. Gwnaeth amryw geisiadau aflwydd- latius i gyrhaedd Ty y Cynredin, ac yn 1886 yr oedd yn vmgeitjydd aflwyddianua droa Fwrdeis- d'refi Peniro- Yn 1896 gwrrawd Lewis Moris yn faroh- og, a daeth hefyd yn "Jubilee Medallist and Knight of the Redeemer of Greece." YR ANGLADD. Rhood gweddillion y ditweddar Syr Lewis Morris i orwedd ddydd Sadwrn dan gyagod ywen gauad-fsrig yn Mymvont- Llangunnor, Sir G-aerfym'din. Gweinyddwyd gan Itegob Ty- d-diewi, yn oael ei gynortbwyo gan Archddiacon Cae^rfyrddin a'r Parch D- D. Evans, fioer Llan- gunnor. Er mai annghyhoedd cedd yr angladd cynrycliiolid' ynddi amryw gyrph cyhoeddua. Melhodd y woeddw. afiechyd, fod yn bre-^enol yn yr arwyl-

Newyddion Dyddorol. h08 gwyr y glebcr yn eyhoc-ddi mai Metho- dic ti aid yn ujiig eydd i dderbyn graddau an- ■l'hydeddus Prifysgol Cym-ru y tro na-af. Aii nid oea gwyr teilwng yn mhlith yr enwadau eraill, tybed?—"Kelt" Llundain. Wrth ddar'liitfcio i Gymdeithas Dynion Eg- liwys Loegr, yn Rhyl, y nceon o'r blaen, sylw- odd y Parch John Jii.vher, llhcithor y Cdn. Llanelwy, mai leu-an oedd yr hen ffurf Gyrn- reÜ ar John, ac yr oedd efo yn meddwl fod John Jones yn Saesneg, os geUid dweyd fod dim yn Samneg. Oddiwrth Ieuan yr oeddynt, yn. cael Ifan. ac wedi hyny Evan. Felly, yr oedd Evan Evans yn fwy o enw Cymraeg 11a John Jonee; a pho bellaf yn ol y byddai idd- ynt Iynoo, lledaf yn y byd a welient 0 John J ones. IiLADRON IEUAINC. Yn Heddlya Gwrecsam, ddydd Gwener, cy- huddwy-d 4iAu fachgen, Richard Startey Wil- liaans a John Pryfhcrch, o (iort i mewn i ys- tordy, a lladrata oddiyno nifer o grwyn. Prof- wvd achco blaenerol yn erbyn Williams, ac an- I fonwyd ef i Yggol Ddiwygidot am bedair blyn- edd, tra y gorohvmynwyd i Prytherch gap! "bias y fedwen." .'q -YN r Y. Mae Mr Tennyson Smith i arwain cyf re?- o gyfarfodydd dirwestol yn Nghonwy yr wythnos hon. Gwneir y trefniadau ar gyfcr ei ymwel- iad gan nifer o ddirwestwyr ileol, cadeirydd pa rai yw Mr Cynwal Jones, a'r Parch B. Menai Francis yw'r ysgrifenydd. YSGiOL RYDAL MOUNT, COLWTN BAY. Dydd Gwencr rlianwyd y gwobrwyon blyn- yddoi. i ddiegyblion Ysgol Rydail Mount. Col- wyn Bay. Llywyddvvyd gan Mr J. L. Barker, a chydag ef yr oedd y Parch John S. Simon (llywydd y Gynhadledd Wesleyaidd) a Mr T. G. O-iborne (y prifathraw), yn nghyda-g atdodau corff Ilywodrtottiol yr ysgol. ETHOLIAD YN FFLINT. Ddydd Sadwrn cymerodd etholiad le yn mwr- deisdref Fflin-t i lanw eedd a aeth yn wag ar y Cynghor Trefol drwy ddyrchafiad y Cynghor- ydd R. F. Harrison yn henadur. We'e'r can- I lyniad:— Thomas John Williams (C.) 401 William Howarth (R.) 347 Mwvafrif 54 1 1 Y CENEDLAETHOLWR. Yr oedd Mr Alfred Elias. y bargyfreithiwr ieuanc sy'n arneanu dyfod allan fei ymgeisydd Cenedlaothol yn Sir Pffirit, yn anerch Cymry Fyddia-id 13-iotio y noson o'r baen ar ragolygon ei "biaid," a dyna ddywedai: Pe ceid haner can' mil o Gymry i danysgrifio coron yn y flwyddyn, fe geid cronfa. o 12,500p ddigon i dalu 300p yn y flwyddyn i Gened'actholwr drOt; bob etholaeth yn Nghymru. HER EU CYGLOG, Yn "LlaÍs Llafur," mae un o'r beirrriaid yn Eisleddfod A be rt awe yn cwyno'n erwin oherwydd peidio c3rdr.abod ei wasanaeth ef a'i frodyr. Llafuriodd am dair wytnnct>. ebai, gyda beini- iadu cvnyrchion llenyddol, rhoddodd wythnos o'i am.er yn ychwancgoi adeg yr Eisteddfod, ar ei fwyd ei hun, a thaiu crog'bris am Jetty, tra yr oedd rhai o'r "artistes" cerddorol 'bondi- grybwyll yn oaei eu trigain punt cyn gadaei Abertawe. Awgryma fod- yr holl feirniaid i enyddol yn uno i roddi'r gyfraith ar y pwyli- gor. GOLYGYDD NEWYDD. Ddiwedd y flwyddyn bydd y Parch Richard Humphreys, Chatham-street, Lerpwi. yn tcrfynu ei dymor ilwyddianxw o dair biynedd fel goiygydd y "Drysorfa," ac yn cael ei ddilyn gan y Parch J. E. Davies (Rhuddwawr), eghvys Jewin, Llundain. CWMNI PIER LLANDUDNO. Mae'r ewmni h wn, trwy eu cyfreithwyr Mri Chamberlain a Johnson, yn bwriad-u apelio at Fwrdd Masnach yn y Senedd-dymhor nesaf aan archeb a'u guduoga. i ledu y pier, eodi a chadw arno adeiladan, prynu tiroedd arbenig, goeod i lawr dramffordd, cyflenwi trydan. a gwneud rheolau a man-ddeddfau ncwyddion. JOHN ELIAS YN LLUNDAIN. Noc Sadwrn, trn-ddododd y Pa.rch John Wil- liams, Brynsiencyn. ddarlifli yn nghapel Char- i.nig Crofs, Llundain. ar "John E- ias o Fon." Y cadeirydd oedd Mr Lloyd George, a thraeth- odd fod ganddo ffydd ddiffuant yn nyfcdol (lymru, oedd wedi huno am oesau, ond a ddeffrodd i ymgyrhaedd am ogoniant uwch nag a fu'n eiddo iddi. erioed o'r blaen. BYWYD YN NHY'R C'YFFREDIN. Dyna desiyn darlith y ncwyddiadurwr dawnus, Mr Spenccr Hug-ho gerbron cynu.ieidfa fawr yn Llandllrlno nc Wener. Bu'n gweini fel gohebydd yn y Ty am 15 mlynedd, ao yr oedd y ddarlith yn dryfrjth <> l!a¡;c"jef1 difvr. HEIGIO'R AFONYDD MQ Bwrdd Pysgodfcydd. Eitionyid am hei,, Iu'r afonydd a 5000 o frith.'11 a. fanvvJ yn nyfroedd lad Dinbych, IEUAN GLAN GEIRI0\ YDD. Nos Wener. gerbron Cymdeith'i* G"ied!aeihel Gymrcig Maunceinion, traddedodd y Parch T, O. Jouee. (Tryfan) ddarli'tih y 1 Ieuan Glaii Cl-oiri -,IlyJd.. Ei MK! weldlon a.mlyc:lf cedd ci r,ch at fro ei ;tbyd, ei wiiid- garweh. a'i dynerweh. YR ANRHYD. W. ORMESB Y-GOP.E YN NGWRECSAM. Nos Wener bu yr Anrl./d. W. Ormcsby-Gore, ymgeisydd etholedig y Ceidwadwyr dros Fwr- deisdrefi Dinbych, yn anerch Undebwyr Gwrc-c- sam. Anerc-hodd dri cynul'iad—y Clwb (Vid- wa.do1, Cymdeithas Geidwadol y Boneddigesau, a'r "Mil Undebwyr."

Creirfa Qenedlaethol Cymru. Cynhaliwyd cyfarfod o Lys LI y wod raeth wyp Creirfa Gencdlaethol Cymru, ddydd Mercher, yn Nghaerdydd. Syr Alfred Thomas, A.S. lyw. yddni. Oyfeiriodd y Cadeirydd yn deimladwy iawn at farwolaoth Syr Lewis Morris, a chynyg- iodd eu bod yn cofnodi eu teimlad dwya o goilcd y wlad drwy ei farwolaeth. Syr John Williams, wrth e-iiio, a ddywedodd fod Syr Lewis yn un o feibion mwyaf Cymru, a chyfeiriodd yn arbenig at ei waith droe addyisg.. Penderfynwyd fod Rheowr y Grcirfa yn cael cyfiog o 500p i ddechreu.

Owaeledd Sydyn y Prif-Weinidog. Aohotrwyd cryin fraw yn oriau man boreu Iau gan waeledd sydvn y Prif Weimdog, yr hwn a arhosai gyda Mr Ii. Davies, A.S.. yn Down House, Bristol. Galwyd yr holl feddygon lleol at Syr Henry Oampbeil-Bannermau. Yn ddi- wed-daraoh. anfonwyd am ci feddyg ei hun o Lundain. Taenwyd hyd y wlad y newydd nisi anhwyl- dob dfifrifol ar ei gaion oedd yr ac-hos, ond cy- lioeddodd y meddygon mai achos gor-waith oedo yr anhwysdet*. Anfonodd y Prif Weimdog beilebyr oi hunan fel y canlyn: — "Rhag ofn i adroddiadau bara-nt ddychryn gael eu faenu ffiøwn newyddiaduron, achos gor- walth yw fy ngwaeledd, ac yr wyf yn g well a yn gampiui.—Oaimpbell-Banncrman."

Clwb Cymreig Llundain. Doal i gynyddu mae aood-aeth y Clwb Cym. re-ig yn Llundain, ac yn nghyfarfod diwoddaf y pwyiiigor, cthoiwyd amryw aelodau newyddion, yn eu pli:th Arglwydd Kenyon, E&gob Ty- ddewi. Mni Alfred Armer, D.P.H., M.D. (Aber- maw); W. Thelwall Thomas, F.R.C.S. (Ler- pwi); W. T. Oay, D.P.H. (Cacrgvbi); 0. M. Edwarda, M.A. (Bwrdd Addysg); R. J. Ed- wards, Y.H. (Cae.rgybi); W. Powis Jones (Ao- ton); George Jones (Caerdydd); L. Paoe Wil- liams (Croydon), etc. Mr John Thomas (Pen- cerdd Gwalia) fydd gwahoddedig y clwb i ginio a roddliir er ei anrhydeddu ar yr 28ain eyf. isoi.

Ffair Fenyn Conwy. Dydd Gwenor y cynhaliwyd y ffair flynyddol hon. a. throdd alan yn llwyddiant. Fed arfcr, cynygiodd y Gorphoraeth wobrau am yr yin- enyn goreu gynygid ar werth. Mrs Roberts, Liewen!, Dinbych, oedd y berrniad, yr hon & ddywedodd fod yr ymenyn ddangc&id o well ap- wdd na'r hwn ddangosid y flwyddyn ddir weddaf, ac yr oed-d yno ydhwancg o hono. dvfarniadau:— Ymenyn pot (agored): 1. Miss Liord, Lan« rwst; 2, Mrs E. Williams; 3, Mra J. H. Jon CM, Pontrefoolas. Cy&tadfeuiaeth i drigolion Undeb Conwy a. phlwyfi EgLwy.vbach a L'angernyw: 1. Mi,I Lloyd; 2, Mr Owen Owen. Maenan; 3. Mrs Ed- wards, Llangernyw. Ymenyn ffren (agored): 1 ac a rberti-g, Mi» Lloyd; 2, Alit3 Nixon, Taiycafn; 3. Mrs Batty, Conwy. Cyfyngedig i drigolion Undeb Conwy a phlwyfi Eglwysbaoh a. Llangernyw: 1, Mir* Nixon; 2, Misa Lloyd; 3, Mrs Ed-warde. Agored i arddangoswyr n-ad oeddynt wedi eniit gwoibr mown oysfcadleuaet.h flaenorol: 1. Mr* Batty; 2, Hughe3, Roewen; 3, Mrs Wí- iiame, NaniyoerrigLsa.

Eisteddfod Gadeiriol Cefnywaen. C'i'RDDAU JALWYDDIA-NUS. Cynhaliwyd yr Eisteddfod lwyddianus hon n01 Iau, nos Wener, a iiawn a no Sadwrn, ao y: ocdd y cynulliadau yn lltKA-og iawn. Y ptil feirniaid ooddynt :-Ckrddoriaûlh, Mr Glyndwr Richards, Abcrpenar; lien ac a wen, Parch R, R. Morris, Ffestiniog; C'o!f, Mrs Vaughan Da- vies. Caernarfon^ L'ywyddwyd noa Wener ga;i Mr P<-nlir Williams, Bangor, a'r arwoin ydd yfl y ddau gyfarfod ddydd Sadwrn ydoedd Mr 0. Caerwyn Roberts, Bangor. Enillwyd y priC wobrau fel y canlyn:—Unawd arbenig. Mr R. R. Thomas, Rhostryfan; unawd bass, Mr Rad- ford Jones & Mr R. R. Thomas yn gyfartal; unawd soprano, JMrN Foul keg Roberta, Bryn- refail; unawd tenor, Mr Rathbone Evans, Taly- sarn; prif adroddiad, Mr Tom Davies, Upper Bangor, a Miss Mary Jones, GaL'.tyfoel, yn gyfarhpi; i-,ellillion coffe. am y ddiweddar Mr-j Gwladys Hughes-Jon cs, yr ad rod des hyglod, Doiltiiolfryn. Ymgeisiodd pump am y gaditi. dderw hardd. a barn wyd pryddeet Mr R. R. Thomas, Rhydwyn, Mon, yn fuddugol. Cadeir- iwyd ei gynrychiolydd gyda rhwysg dan arwein,- iad Oaerwyn. Yn y brif gy&t&dieuaeth gorawl, Cor Egiwys Liandinorwig a en&lodd, a «hor plant Llanrug yn y gysfad'euaeth arall.

Cynghor Trefol Caernarfon, TOLLAU'R FENAI. Cynhaliwyd cyfarfod o Gynghor Trefol C'aer- narfon, nos Fa wrth, y Mac r (Mr R. Gwynodd- on Davi<js) yn llywyddu. TOLLAU R FENAI. Adroddodd Pwyigor yr Aber iddynt. fod In ystyried y pwnc o ba pan belied y geliid glani-s teithwyr o'r ddeutu i'r afon mewn cychoU proifat Itcb dalu toilau. Ymddengys. odicfc'iwrtk weithred a wnawd .yn 1874, rhwng y Comnida. sioik-rs 01 W<rodt> and Forests a'r Cynghor Tref- Ql, fod haw-iau y Cyng"hor yn ymestyn o Aber- monai i r rraii gyferbyri ag Eglwys Llanidan, ac fed ganddynt, gan hyny, hawi .i godi boLiau bereonau neu 11 wyddau a gymerid i'r ian o'r tu fewn-i'r ddau bwynt a nodwyd. Goifynodd Mr John Pr iohard a oil id codù. foli ar bc-ivjon a e'ai mown cweh a'r ochr Mail? Dywedt-dd Mr Peter Angel mai caled fyddai oodi toll ar hereon, yn enwedig ar y Sabboth, pan na fyddai cyfleusderau eraill i groesi. Dywedodd Mr J. T. ftobcrU (cadeirydd, Pwyiiigor yr Al)t'r) fed gan y Gorphoraeth hawl i godi roll pan gjimerid pobl dro* yr afon, OIH nid elai can bclled a dweyd. pan eiai pobl dros- odd mewn pleserfad, y byddai i'r Gorphoruetfa. roddi yr hawl hono mewn grym. PWNC Y FFORDD NEWYDD. Darllenwyd Mythyr oddiwrth Mr Harding, goruchwyliwr Ystad y Faencl, yn dweyd, gan nad- oedd yn debyg yr ymgymcrid a gwnouthur ffordd newydd yn Twthiii. fel agy bwreidid un- waith, fod y rhodd o dir gvnygid gan Mr Aasheron-Smith i'r amcan hwnw yn cael ei thynu yn ol. Cyfwynwyd y mater i fy 1 w Pwyl'gor y Pril- ffyrdd. TAI DII-DFNANT. Adroddwyd gan yr Aro'ygydd lechydoi fod 41 o dai.gwag yn y drcf, rhenti pa ra.i a amryw. iont o Is i 4s yr wythno=. I GYNRYCHIOLI Y CYNGHOR. Erholwyd y Dirprwy-Faer (Mr W. G. Thomas) yn aelod o Lys Llywodraethwyr Coleg Piitypgol Gogledd d-ymru, ac ethoiwyd Dr. K. Parry ar Bwyllgor lechydoi U'.tdig Sir Gaernar- fon.

PENWAIG YN NGHAERGYBI to .Dydd Sa-dwrn yr -oedd bau t'a- rgybi yi heigio gan Jbenwaig,. a bron na tho.-v.yj rhwydi yl • pysgodwyr wrth ou codi. Gai imled biff y mor gwerthid y penwaig yn ol dvg M'n gciificg.

PESWCIi HENAINT Bortgddites 70 oed wedi ei gweila. Achos Hhyfedd. Yeliydig o ti-e-i bcbl sydd yn rhydd oddiwrth besweh parhaol, mv.y neu lai tuewn rhyw ivurf neu gilydd; felly, mae yr a-droddiad canlynol a wollhad hon wraig 70 oed, ddyoddcfodd oddi. wrth. besvich parhaol, ac a roddwyd i fyny gan y meddygon, gaa Vena's Lightning Cough Cure, o ddyddordeb ncillduol. Mr T. It. Pumis, 75, Mount Pleasant, Southampton, a vsgrifena "yn wir lWW'Il rhaid I Hit ddueyd wrthveh am y gweilhad rhyfeddol wnaath Veno's Light- ning Cough Cure yn achos mam fy ruhriod, lien rilig 70 mlwydd oed. Cymer-.vyd hi yn wael gyda i»heswclt diwg, ddaeth yn 1111 parhaoi, a dywedodd y meddyg 11a ddeuai byth yn iach wedyn. Fodd bynag. yn gwybod am rinweddau rhyfeddol eich Cure, rhoddudd brawf arno, ac v mae wedi ei llwyr w'I.1, a dywed hi na buasai fyw cmibae am eich meddyginiaeth adnabyddus." Veno's Ligli. ning Cough Cure yw y feddygin- iaeth bliraf, (idyogolaf, a mwyaf iaehol allan at besweh a'' anwyd, bronchitis, asthma, catarrh. dolur gwddf, crygni, pesweh henaint, pesweh plant., a holl anhwylderau y fynwes a'r ysgyfeint. Pris 9ie. Is lie, a 2s 9e, gan bob fferyllydd ail mown ystordai yn mhob man.

Q\v eu.cyfarfod, ddvdd Gwener, penderfynodd ^'Ksidwaid Llanelwy roddi y ciniaw Nadolig H .r°» i ddeiliaid y tlotty, ond gwrthodwyd •jatau cwrw. ''doH-lna^ -v ^arc'1 A- J- M• Green wedi tra- bregeth ffarweJ fel rlhoithor Helygen, oH«| yr oedd wedi. oi dal a.m y 17eg mlyn- diweddaf. diweddaf.

GWLEDD Y CYMRODORION. Cynhelir cintaw blynyddol y Cymmrodorton. vn y Whitehall IWoms, Dlundain, ar y X2fed o Ragfyr- Y llywydd fydd Syr John Rhys. DUtagwylid Dr. Douglas Hyde -fel pj-if west, 000 gan ei fod' yn dyoddef afieohyd dwys ofnir nas gaU fod yn br<i>&nol

GWEITHFA GWENWYN Sydd yn Meithrin Miliynau o Bryfetach. Y woithfa fwyaf lwyddianus i filoedd o'r pry- fotaoh mwyaf jnarwol yw. y cprph dynol. Nis gall organau dyn wneud mwy na. swm arbenig, felly os rhoddwn ormod iddynt wneuthur yn y ffordd o dreulio bwyd anghymwys, neu gaol ym- warod o awyr llygredig, ac felly yn mlaen, a pheidio oymoryd digon o awyr iaoh ac ymarfer- iad i'w cynorthwyo yn eu gwaith, ni theflir y mater gwenwvnllyd allan, eithr ail sugnir cf i'r cyfansoddiad, a ffurfir nifer dirifedi o bryfetach peryglua, pa rai a wnant eu hanfadwait-h drwy eioh gwneud yn wael, gwan, lluddedig, tenau, a di-waod, ac achost anhwyldorau yr ystumog, a'r elwlod. Pan y cymer anhwylderau fel yr uchod to, dylid cymeryd Dr. Gassell's Tablets, y feddygin- iaeth newydd ac crfeithiol, wnaed i fyny yn ddiweddar o gynghor meddyg arbenig adna.- byddua, ac a werthir gan bob fferyllydd am 10Ac. Mae gofyn mawr am y feddyginiaeth deuluol hon, wedi ei warantu yn bur a diberygl, ac y mae bob dydd yn cyflawni canoedd o welliantau rhyfeddol mewn achosion o ludded gieuol a chorphorol o bob math; ac fel yn diddymu pryfetach a mater gwenwynllyd, .1 ao adeiladu onawd iach a chadarn, gwaed, aagwrn a gowyn. Mao Dr. Caasell's Tablets yn uwch na dim arall.