Gwalia

Esg-ob Llanelwy ac Ysgolion Canolradd. Beirniad difloe^gni a goriest y cydnabyddir Esgob Lliunelwy, a'r dydd o'r blaen mown anerch- iad a draddododd dae.h gweiuyddiad ysgolion canolradd ein gwlad dan ei sylw. Baich ei ar aeth oedd fod traul yr ysgolion hyn yn Nghymru yn fwy nag a ddylai fod, nad oedd yr offeithiau yn foddhaol, a bod gormod o swyddogaeth anny- munol yn nglyn a'r gyfundref.n. Gwyddis mai sefydliadau bychain yw'r mwyafrif o'r ysgolion hyn, ac nis gellir codi na chynal ysgol fcchan ar yr un draul ar gyfer pob pen ag a wneir yn y sifydliadau mawrion oni bydd y safon y.n is. Gwir yr ymffrojtir yn nifer yr ysgolion, ac y ceir hwy yn nghyrhaedd plant pob ardal. Man- tais ddiamheuol yw hyn, ond mantais y telir yn ddrud am dani, a dwyn y wlad i ystyricd hyn yn dd'.ai. oedd auncan yr EBgob. Nid efe yw'r cyn- taf i sylwi ar y nifer lluosog a fethant yn arhol- iadau ysgoloriaeth y Brenin, a dylid ar bob cyfrif ymroddi yn drwyadl er codi safon yr ysg lion. Dyma faes toreithiog i Mr Owen M. Edwards, Prif Arolygwr yr Ysgolion, ymchwil iddo.

Llywydd Bwrdd Masnach. Mawr yw dyled Bwrdd Masnach i Mr Lloyd Georgo a mawr yw ei ddyled yntau i'r Bwrdd. Y swydd yn ddiau fu'n foddion i droi yr areitv.ydd cyffrous a thanbaid yn wladweinydd ys yrbwyll, ac a roee iddo gyfle i amlygu ei allu yn y cymer- iad hwnw. Ond Mr Lloyd George, yn anad un- dyn, a gymhwysodd y Bwrdd i gyfarfod angen yr ocs gan roddi bywyd ei bersonoliaeth ei hun ynddo. Coir gohebydd y.n y "Times" vn aw grymu y priodoldcb i'r Llywodra th roddi uwch saflo i Fw,dd Masnaoh, a diau fed yr awgrym hwn yn ddyledua i raddau i wasanaeth Mr Lioyd George mewn dau gyfw.ng diweddar, sef helynt gwyr y rheilffyrdd ac annghydfod y gweithwyr cotwm. Haedda warogaeth am a wnaeLh, a ch-aiff hyny yn ddiwarafun. Ond y mae'n am- hsus a fyddai yn fwy effeithiol pe oodid ei gyflog o ddwy i bum' mil o-buntu, canys cyn ac ar ol ei benodiad i'r swydd a weinydda yn awr nodwedu- id ef gan awydd i fod yn gyhoeddus, a hy.ny pan gaffai fwy o feirniadaeth lem nag o fawl a.m hyny. Er hyny, diau na chodid gwrthwynebiad po byddai i'r Llywodraath wobrwyo ei lafur a'i lwydd trwy ei ddvrehafu i iod yn Ysgrifenydd Gwladwriaethol Masnach. Trwy hyn o id en- graipht o swyddog yn dyrchafu swydd a swydd yn dyrchafu swyddog.

"Hogyn o Sir Lancaster." t Dyna'r enw roea Mr Lloyd George arno ei hun wrth gyfarch y gweithwyr cotwm ar derfy.n yr annghydfod. Ao y mae felly, canys ganwyd ef yn Manceinion. Hawlid y diweddar Mr Glad- sone fel Sais, Ysgotyn, a Chymro, a gwyr Llywydd Bwrdd Masnach pa fodd i drwsio ei blu at liw y dwfr. Henffel iawn ydoedd ei waith ar yr achlysur a nodwyd yn galw ei hun yn "hogyn o sir Lanoaster," ao yn cyhoeddi yn Nghymru mai Cymro ydyw; a diau fod y callin- eb hwn o'i eiddo yn cyfrif i raddau helaeth am ei boblogrwydd, er nad yw yn hawdd i feidrol- ion cyffredin synied am un dyn yn Gymro a Sais yr un pryd.

Yr Ymg-eisydd a'i Gynorthwywr. Gwra.nda.wyd achos dyddorol gerbron y Barnwr Moss yn Llys Sirol Pwllh li, ddydd Mawrt pail y dygodd Mr A. Ifor Parry, cyfreithiwr. gyng- haws yn erbyn Mr Howell Williams, Y.H., Llun- dain, i hawlio 23p 10s am wasanaeth honedig. Prof'vyd vn vstod gwrandawiad yr achce ddyfned oedd awydd Mr Howell Williams i fyr-ed i'r Sen- &dd. Daeth allan fel ymgeisydd yn otholaeth Eifion, no am i gvnorthwvo \no taJodd 88p neu, y.n ol 4s 4s y dydd i Mr Parry. Arall ddewis- wyd, fodd bynag. Daeth cyfle arall yn Nwyrein- ttarth Sir Ddinbvch, a cheisiodd Mr Williams argyhoeddi ei blaid yno i'w fabwyniadu yn ym- geisydd. Cynorthwywyd ef yno hefyd gan Mr Paxrv, ond Mr Hcmmerdo a ddewiswvd. Ga.n na chalodd Mr Parry y gydnabyddiaeth a ddis- gwyliai am ei wasanaeth yno anfonodd gas am dano, ac yn mhen yspaid derbyniodd saith gini. Yn Ngorphenaf neu Awst diweddaf apeliodd Mr Pa.rry at Mr Williams am fenthyg 50p, ond caf- odd ateb mai rheol Mr Williams oedd peidio rhoddi bcnthyg arian. Dygodd Mr Parry gynghaws yn mlaen. lIonid drcs yr amddi- ffynial mai fel gwasana/:th cyfaill yn hytrach na swyddog yr ystyrid eiddo Mr Par. y yn Nwy- reiribarth Dlnbych. Rhoes y Barnwr ddyfarniad dros y diffynydd. x.

Gwarthegr Cymreig. Yn y tyn.hor hwn o leddest rhoddir cr.yn sylw j anifeiliaid pa. gedig, a clwir nifer o arddangos- feydd ac arwerthiantau lie gwelir y gorcuon cig- og. Wrth adolygu y pasgedigion yn r' ai o'r prif ardda- gosiadan Seisnig, dywed y Farm.r and Stockbreeder," cyfoesolvn ddvry sylw arbenig i'r gam,'hen lion o amaethyddiaeth, fod gwartheg Cymreig wedi wella cymain; fel,nad oes cyrlmar- laeh -hvii,-d(:Ii nt a'r rhai d' angm;lJ flynyddaa yn ol. "G vir," f) ychwanegir, "na cheir yn awr yr uuTnrOact1! oedd 'no and.vg cynt yn y dos- barthiadau ivn, ord v mae'r mww r wedi gwolhi vr anaawdd vn ddirfawr mor bell ag v m e cyn- Vrc1- 1 cig mewn polwg, a dyna sv'.n tnhebgorol w&d"r cvfan. Ni1 cer1r; vn yr arddan-?r,sf^(Ll eleni wo',1 anitVliaid ar e-vfer eu lladd na'r rhai o r-wogaeth Gvmreig." P^awf pHlach c'u r arro- iaet.h°ydoedr! y prwiau rhasrorol gaed am danvnt. a da i ffermw'vr fvdd cofio na bvdd anhawsder i o-ael arian da lie bo'r ansawdd yn uchel. I

Athrawon Arfon. Dwys yw cwvnfanau athrawon y nr hon. ae ma.. eu bf-irniadaet.h IJ.r ymddvgridau y Pwyll gor Addvst' vn dra Jlym. Mvneeid vn yr til- rcml,il-td a ddarllenwvd vn eu evfar^ I fod eu ewynion vn cvmeryd aswedd ddifrifol, as y ffvnai anfoddlonrwydd dwfn yn ou plith am nad oedd irraddfa o srvflosrau w-di ei dwvn i weithrediad, am fod cynifer o addewidion wedi eu tori, a-c am yr ymddygid mor lipa at luaws oedd wcdi gweinyddu am fl nyddau yn flyddj lawn. Mynegid fod yr holl amgylchiadau dan ys'yriaet:i Undeb Cenedlaethol yr Athrawon. ao wedyn Y rhyfeddod yw fod pobl syml gyffredin yn tybied mai braf iawn yw byd yr at.hrawon. Bu' adeg pan yr ystyrid amae hwvr .yn arch-gwynfa wyr y greadigaeth, ond rhaid iddynt edrych ati .neu aiff y lIawryf i'r rhai sy n "gweini 'mysg eginau man."

Pry,dn.a,%vn Gwellcfr, wedi gostyriigiad y llif, oanfvddodd Mr Edwards. IJanraton Fawr, gorph Mr J. Davie?, Trefoctan—ei ]gy»iU a,J gymydog—yn a'cm Tanat. yohydig belldeir or fl0Cre"dir fod Mr Davie«, yr hwn ocd'd r<n 65ain mlwydd oed, yn dychwelyd o Farohnad Croeis- oswailt, nos Fercher, ao loWo 6yrtihio odd-iar droed-bornt ger y fan y oaod ei gorph, a ohan droed-bornt ger y fan y oaod ei gorph, a chan fod y noson 'yn dywyll a'r Utf yn grryrt iddo golli ei fywyd..

PASTIWCH HWN I FYNY i'ch adgoffa am feddyginiaeth syml at Wendid Gieuol a Chorphorol. Torwc-h y paragraph 'hwn. allan a phastiwcli ef i fyny ar gongl eieb drydh neu ar gefn drws eioh yetafell-wely, neu tiy-wle He y dvgy.na eioh, llygaid arno. er eidh adgoffa co y teimlwch yn lluddedig, wedi "rhedeg i la.wr," ofnus, ncia os y dyoddefwcli oddiwrth dddffyg gwaed, diffyg treuliad, coll ciia,w,d, elwlod gweiniaid, gwendid, neu unrhyw fEurf o ludded gieuol a chorphorol, fod meddyg- iniacth dldycgel, ac effeithiol i'w dhacl gan bob fferylly,dd am y ewm bychan o 101c, yn ffurf Dr. Cabell's Talbletn. Mae y feddytginiaeth. new- ydd a syml lion, sydod wedi ei gwneud ar gyngor mcddyg arbenig adnia'bvdduB, yn achosi gwell- ian-baiu rbyifeddol y,n mhobman menvn aehosion fel yr tushod, a chytuna meddvgon, ffor; llwvr, a'r cy'hoed'd yn gyflfredinol fod Dr. Caeseil's Ta'blots yn didi-cl.cLaxil y oyffur goreoi wnaed erioed fel meddyginiaeth deuluol bur y geilir dibynu arni ai wencLid- giotiol a chorphorol.

Cyfarfod Ceidwadol yn Bethesda. AREITHIAU GAN MRI ALFRED HUGHES A DAVID WILLIAMS. PYNCIAU'R DYDD DAN SYLW. Er gwaethaf yr hin amnymunol a'r ffaith fod at-dyniad' arall yn y d f. daeth cynulliad Llu- osog i Ysgol Glanogwen, nos Sadwrn, i wran- daw Mr Arthur Hughes. y>r ymgeisydd Ceid- wadol diroe Ar-on yn yr etiioiiad diwedidaf; Mr David WilHams, bargyfreitihiwr, Llundain. a Mr M. E. Ne, Caernarfon. Roooo derbyniad brwd a gwranohwiad astud iddynt. Y cadeir- ydd ydoedd Mr Richard Morris, a chaed gan- ddo anerohiad' byr a tharawiadol. Mr Arthur Hughes, yn nghw.rs ei araeth. a eyhvodd mai dyma'r tro cyntaf er adeg yr eth- oLiad iddo gyfar-rd etholwyr Bethesda, ac vr oedd yn faloh o',r cyfle. Fel callJyniad yr eth ol'iad, cyrrryohiolid Cymru yn y Sened«i gan Hotyn du, a dylid gwneud rhywbeth i'w sy- mud ytmaith. Ni ohynryohiolid Ceidwa-a'wyr na'r Blaid .Mgiwysig yn y Senedd, ao vr oedd hyn yn wrtiiun. Ar gyfartaledd v plel'a lieisiau a roed i'r Ceidwadwyr yn Nghymru yn yr eth- oliad. dylasenit feddu o leiaf do'eg i'w cynryoh- ioli yn v Senedd- Ceid o flaem y wlad y cwest- iwn o Sosialaeth a'r hen gvdnabod DADGYSYLLTIAD Dymunaa'r Rhyddfrydwyr liefyd ddiddymu Ty'r Arglwyddi. ond g-,A-aii iawn oedd y gri hono. Cwynai Mr Birrell i'r Arglwyddi falurio ei Fesur Addysg, ond beth oedd y gwir ffeith- iau ? Dymun.a.i yr Arghvyddi orod. adran yn y Mesur a allaogai riem i gael addysg i'r plant yn y grecydd a dd- 'vmunont--adr-in oorffaith re- symol (clywoh, elyv.o1^ Gc.fyncn.t hefyd am i'r ysgolion Eghvy.si" 4 athrawon cymwys i ddH,gu y plant y intmiadau'y rhierii, a gofynid hefyd am aster a u i blant "I" Eg- Iwys yn ysgeilion y Cynghor gael dvsgu y gre- fydd a dd'ysgid iddym.t ar y Sul. Nid gwir i'r Arglwyddi wrthwvnebu BLWYDD DALIADAU I'R HEN, Mr Chamberlain oedd y cyntaf i ddwyn y nvtor hwn yn mJaen—(clywoh,ciywch);—ond ofer cedU son am dano hob fod digon o arian wrth law i'w gyfanfod. Honid nad oedd Tv vr Ar- glwyddi yn oynrychiotli barn y wlad ond a oedd Ty v Cyffredin yn gwneud hyny fel ei cyfan- aodàd yn awir ? (olywoh, cilywch). Yn mhob gwlad waroiddiedig oeid Ty ucha.f. Gan gy- feino at DdadgysylUiad svhvodd Mr Hughcs i'r PARCH EVAN JONES, CAERNARFON, fyncd i'r Gymadledd yn Ngihaerdjci'd a chyng- hoiri yr Ymncillduwyr i beitlio cyn)cryd eu har- wain ymaith fel defaid. Rhoed' cymoradwy- aeth i'r sylw, ond gynted y daet4 Mr Lloyd George yn mlaen cyijiewidiodd y.r holl "yllla. Gwrthdyetiai y eiarad'wr yn gryf yn erbyn y syniiad fod yr Eglwys a'i chlerigwyr yn wrth- gonedlaethol- Na, yr oodd yr hen Eglwys o'i dvddiau boreuaf wedi macthu Cristionogion a gwlatll^arv^vr y mai a wnaethant fwy i'w gwlad na'r gwdadgarwyr eegrwth oodd yn oeis- io ei beirniadu- Ad.olygodd ei hanes a'r cyf- ieithiaduu o'r B-ibi i b1'o11 ei bwynt. DRYGEDD SOSIALAETH I Gan ymwnoud a Sosialaeth, anwir hollo) medd- ai, ydoedd yr honiad y byddai o fawr fudd i'r gweithiwr. Nid gweithwyr fu'n llunio Sosial- aeth, ond athronwyr a dysgawdwyr y rhai a dybient y gallent newid yr holl fyd tra n eistedd yn eu cadair freichiau. Ceid llawer o gynlluniau Sosialaidd, ac un ydoedd eiddo yr Ellmyn Carl Marks, a awgrymai i'r Llywodraeth feddianu holl gyfalaf y wlad a'i ranu yn gyfartal yn mhlith y bobl, ond ddeuai y cynllun hwn byth i weithred- iad. "Trwy chwys dy wyneb y bwytei fara" oedd y rheol Ysgrythyrol. Nid oedd Sosial- aeth- yii gwella pethau; yr unig feddyginiaeth oedd DIFFYNDOLLAETH. Mynai eu gwrthwynebwyr fod allforion y llechi yn cynyddu, ond yr osdd yr atforion hefyd; yn wir, yr oedd cymaint ddwywaith o leciii yn dyfod i'n gwlad ag a elai allan o honi. Yn 1906, an- fonodd Ffrainc 20,000 ond ni phry,na.ant ddim al genym oherwydd y doll drom. Nid oedd angen iddo ef drafod annhegweh y gyfundrefn bresenol yn Bothesda parthrd y fasnach lechi, canvs dy- oddefent ormod oddiwrthi i fod yn ddall i'w heffeithiau (cymeradwyaeth). Mr David Williams, yn nghwrs ei a.nerchiad. a ddywedodd, er fod y mwyafrif Radicalaidd yn y Senedd yn un mawr, ni ohynrychiolai ond 53 y cant o etholwyr y wlad. Yr oedd. yn wir, i'r blaid G idwadol gael ei irorchfygu yn yr Ethol- iad Cyffredinol, ond sut? Gyda mynegiadau anghywir yn nghylch llafur Cliincaidd, etc.— mynegiadau ag yr oedd gan y blaid Ryddfrydol ei hun gywilydd o honynt erbyn hyn. Gallesld disgwyl na buasai raid iddynt yn sir Gaernarfon -lie yr oedd y Radicaliaid mor gryf—wrth fyn- egiadau gau o .'r,fath, ond fo wnaethant hyny, ao aethant mor bell a siarad am gaethion ar v bryn- iau Cymreig. Calonog oedd gweled fod y Ceid- wadwyr wedi gwneud yn well yn y mater o bleid- leisio yn yr etholiadau gymerasant le er yr Ethol- iad Cyffredinol nag a wnaethant yr adeg hono (ciywch clywch). Yr oeddynt wedi clywed llawer yn ddiwcddar yn nghylch Sosialaeth. drwy yr hyn y bwriedid rhanu cyfalaf ao etddo ymysg pobl nad oedd ganddynt hawl iddynt. Tra nad oedd gs.n y Rhyddfrydwyr bolisi, yr oedd y Ceid- wadwyr yn dal yn bleidiol i'r egwyddorion ag y safasaiit drostynt yn 1906. Wrth ymwneud a .Diff^dellaeth, dywedodd Mr Williams mai prin y gellid honi mai hwy oedd yr umg genedl syn- wvrol yn y byd, ac eto yr ^dd y ^enhedloedd eraill wedi mabwyaiadu diffyndol'aeth. Elai Prydain Fawr i'r Almaen am wahanoi .nwyddau, a deuai'r Almaen i'r wlad hon 1 brynu, ond y D-wnai hyny o dan delerau gwahano] Ni or- fodid hwy i dalu toll drom. Yn jr ethohad ddi- wedtf ymffrostiai'r lUdicaliaidynngayn.dd mflqnaeh v wlad gyda Masnacn Rydd honedig. Svwe^ent ,ms gallai dim effeithio ar ein ma,- j »f ■ ro<ld hvnv i'w gysoni niyncg- ^Mrnov. Grorge yr hwn, ddeuddeg mis yn d1™ N&S. 'a^ongjf-chai ei huny Mr Williams, "d™. ™ ,ydd arnom »».«. ymddwj n Mr Lloyd tuagat\nt egwyddor dros yr hon George werh Clywch). Ond mae J tollau yn e5,"n" arcMdI MrM. Bethesda ar ei y„?/riur(]0(] eba^ drrumd i Blaid Geidwac.h-. i cySiylltiad a Gallu- gal!,flW^lr Ndtdya.mhe.uJth nad oedd y T™o dan anfantais oherwydd y tollau wlad hon o aa } dl <kl erani ac yr oedd ■ tr}„ S^'f^^drwm ar y gweithwyr^ y tollau -y „ chwarclwyr Bethesda. Y ac, yn an^d nob, ar enja^^ y^ fo<ldlon ar y TW"|Wff?y Ao vr oedd vn sicr nad oeddynt— Yr o«a,l y toad, Icchi ,n dioddi'l oddiwrth brinder adeiladu, ac^efvd am y defnyddid llechi tramor lie F oedd yn myned vn miaen. Goddefid 1 genhedloedd tramor anfon umrhyw ^m o l^m vn dr'i-do]] i'r wlad hon, tra y oodid y tollau c-.inlynol ar lo^hi Cyimre-g mewn gwledydd o.raill. Yn yr Almaen codid toll o ICP 2c y dun,ell; yn R.ws,a, 19s 8c; ac vn vr America. 20 v cant. Tra. v bu ovnydd blvnyddo! o 79.000 o dunelh yn y llechi fn-i* d'"vadforiwyd o'r wlad hon mewn pum' mlyn- edd. yr oedd'lleihad yn vr allforiad o 62.000 o diinoJli yn flvnyddol. Yr oea-d y Bla-id Geid- J wadol bob OLWCT yn eymeryd buddian.au y ,g-wpj+Jnvvr i vstvriaeth, ac yn ystod yr aimsor y i w bu y Blaid Cf.id'wa,do,! mown awdurdod d.diwedd- a.f yr oeddynt wedi gwneuithnr mwy i'r gweith- iwr nag a wnaeth y Radicaliaid erioed, er eu bod yn addaiw llawer. Ar gynvg Mr Huighes, Ysgol Glanogwen, yn meJ ei eiiio gam Mr Williams, Lknllechid. pas- iwyd pleidlais o ddiolchgarwoh i'.r eiarad-wyx.

Angladd Miss Lloyd George. Cludwyd corph y ddiweddar Mair Eluned Lloyd Gea< ge o Lundain i Griccieth ddydd Llun, gan gyrhaedd yr hen gartref yn hwyr y nos. !!Iewli lIllrws o orsafoedd ar y fFordd ymgynullodd tor- fevdd i amlygu eu cydymdeimlad a'r teulu galar- us. Dydd Mawrth yr oedd dwyster dwfn yn Nghriccielih. Cauwyd yr holl fasnachdai, ac nid oedd odid ffenestr heb len drosti. Yr oedd y dydd yn braf,a'r haul yn tywynu'n siriol. Syml iawn oedd y gwasanaeth. Gorweddai y corph dros y nos yn Garth Celyn, cartref Mr William George. Yn y ty cyn cychwyn gwein- yddwyd yn deimladwy gan Mr William Wil- liams, blaenor hybarch eglwys fcchan y Bed- yddwyr, o'r hon v mae Mr Lloyd George yn anlod. Darllenodd Salm ciii., a gweddiodd yn effeithiol. Yna oerddodd v galarwyr, tu ol i'r elor-gerbyd, Mr Lloyd George ar fraich ei ewvthr, Mr Richard Lloyd; Mri R. Lloyd George a Gwilym Lloyd George (meibion), gyda'u hew- ythr (Mr WTm. George). Wedyn Syr Alfred Tho- mas, A.S., Mr Herbert Lewis. A.S., Mr William .Tona^ A.S.. Mr Llewelyn Williams. A.S., Mr Herbert Roberts. A.S., Mr A Rhys Roberts, Llundain; Mr W. II. Clarke, Iler.adur Robert T on.as Mri G. P. Williams, W. H. Wi'l-ams, T or,aq Mri G. P. Williams, W. H. Wi'l-ams, Dr. Livin«r?tone Davies, Mr William Williams, a'r Parch Jchn Owen. Yr oedd yr arch o dderw plaen ac arni v geiri^J a ganlyn"Mair El- uned Lloyd Georgo. Bu Ifcvw Tachwedd 29ain, 1907. Oedran, 17 mlwydd. Ceid pump o flodeu- dyrch ar yr arch. B;r a svm) ac yn Gvmraeg ydoedd y gwasan- &(-1 h wrth v bedd. v Patch John Owen vn gwern J rldu. Da -ll^nodd ranau o'r laf Corinthiaid a Llvf" y Datgu Idiad. a gweddiodd yn deimladwy iawn. Ar v iford.) o'r fynwent torodd Mr Llovd (' eorg,) lawr yn 11 wyr. ac arweiniwyd ef ymaith gan ei ewytlir. Golygfa ydoedd a gyffrodd bob calon. ———■

Marwolaeth Brenin Sweden. Bu farw Oscar II-, Brenin Sweden, fore Sul yn Stockholm.. Yr oodd ei Fawirhydi yn or-wyr i Bea-nadb'tito, ai-weinydd enwog Napoleon, a ganwyd ef ar yr 21am o Ionawr. 1829. Aeth i orsoclld Norway a Sweden ar y Illfed o Felli, 1872. Y Brentin newydd yw ei f ab hynaf, Gustav, a aniwyd yn Moliefin. 1858. Cjiroedd- odd y Brenin nowvdd broola.ma^iwn wrth gy- moryd (T.vfuiau y llyv.oilraotii, yn nghwrs yr hwn y talodd deyrnged uoht" fywyd y brenin smada w'edt.g.

Meddyliwch mor dda yw "Lemco." d Mewn purdeb mae Lemco yn sefyll yn uchaf. Mae yn well ac yn fwy cyfunol na'r te biff a wneir gartref. Ymddirieda y meddygon ynddo. Gwyddont fod "Lemco" yn cael ei ddar- paru o anifeiliaid hoilol iach, ni chyffyrddir ef a Haw o gwbl, a gwylir ei wneuthuriad gan wyr cywrain, ac yn derfynol dadansoddir pob rhan ohono gan Dr. Voit a Dr. Rubner cyn ei roddi ar werth. Felly mae yn hollol bur a diogel. Mae deuddeg ar hugain o gwpanau boreu- bryd o gawl nerthol yn mhob jar 4 owns. Byddwch sicr fod y gair LEMCO ar bob jar, yr arwydd masnachol dyfeisiedig gan gwmni Li-big er eich amddiffyn chwi rhag efely- chiadau. LEMCO, 4, Lloyd's Avenue, London, E.C. .A

Hawl am Geisio Nofro Liong. ACHOS DYDDOROL YN MilWLLHELI. Gwrandawyd yn Nyled Lys Pwllheli, dydd Mawrth, a.'r thawl David Wililams a David R. Jones. Porthmadog, a'm 5Qp yn orbyn Cadben Woods ac u.n arall; perchenogion y Hong "Teal," yr hon aothai &r dimethell ger Aberdaron yr haf ddiweddaif Mr J. Jones Morris, Porthmadog, oodd d,rci yr hawl wyr, a Mr Cnadoc Davies, PwU- heli, dros y diffynwyr. Honid i Woods arwyddo cy tun deb a'r hawiwyr dan ba un yr oedd yr olaf 'I i getso nofio y llong. Dywedodd Williams iddo ce, bai-otoi y cy'tundeb, rhoddi llytnyr-nod arno a'i anfon i Blackpool i Woods; y darfu i Woods bcllebru ei fod yn derbyn y eytundeb a'i air. wyddo. ond na. thalai am letty y gweithwyr. t Dechrcuiwyd parotoi y licwig at ei nOho, ond [ daeth Woods yno, a dywedodd ei fod wedi* | gwerth i y llonig. Oynygiodd lOp aim y gwaitb f wn aothai yr hawl wyr. Gofymusmnf hwythau 60p ( V diffyniad oed,d na ddiarfu Woods ddim ar- wyddio y eytundeb, ac fod yr iuawlwyr wedi m|ned yn mliaen lbe?o'r gwaith hetb ateb y pel le byr. Galwyd D. WilliaimB eilwaith, ac aeth ar ei lw nad eedti erow neb ar y oytundeb pan yr anfon- wyd ef i Woods. Dangoswyd y cytundeib. Yr oedd onw Woods wedi ei yKgrifenu ar drawls y "stamp." Dywedodd y Bairnwr (Mr W. Evans) fod yr hyn a ddiywedwyd gan y partion yn fater di- i frifol iawn. Ar ol hir ddteudleu pellach, gorchymynodd y Barnwr fod i'r oofrestrydd edrych i mewn i faivylion yr hawl, a rhoddodd ddyfarniad yn ffefr y swim a geid yn ddyledus i Williams a Jones

Yn Heddlyn Gwreosam. ddydd Gwener, q- huddwyd George Burt, tabrwr. ar ei gyfaddof- iad ei hun o ladratta "mackintosih," eiddo j Owmni y Cash Clothing. Gan ei fod wedi ei gyhuddb o ladradau bum' gwaith yn flaenorol y flwyddyn hon yn ardal Manceinion anfonwyd ef i garohar am dri mis-

Ir- ASK FOR (? tttTt B"5.RT I II TEAS V "■j SIMPLY DELICIOUS J | 1/4.1/6,1/8 & 2/. I 1 UNITED KINGDOM TEA CO., I j EMPIRE WAREHOUSES, LONOOR. jt SOLD BT I UPPER BANGOR..J. & A. Hopson. COLWYN BAY E. Francis Evans PK MAENMA WR..L. Williams. CARNARVON Jones & Co. BANGOR M. & J- Jenu. BANGOR William J. Owen. liii ,i Ej,*R Thus. Evans. LLANGEFNI Llewelyn Thomas. AMLWUH it. Jones. CKMAES BAY R. R. Jones. PWLLHELI Saml. Lloyd, I AND FROM H ALL LEADING GROCERS AND STORKS | IN THE UNITED KINGDOM. 'í I I THE HEALING VALUE, 1 | In the treatment ef J t ¡ ACHES AND PAINS, ¡ I 8f I & of I I aUMN'S j embrocation (1 I I is too firmly established j i: to need pressing. I f Bottles, ald.. 1/11, 2/9 & 4/- j 2 2 111 I CO.,Slpugn, England.

SALES BY AUCTION. Messrs. Wm Dew & Son, ALl i iu.Mii-.KS. BANGOR and LLANDUDNO COUNTY OF CARNARVON. IN THE FAMOUS AGRICULTURAL DIS- TRICT OF LLEYN. and in the Parish of CLYNNOG. SALE OF OUTLYING PORTIONS OF THt VAYNOL ESTATE. V§ LSSiLS WM. DEW and SON have been it I instructed by Charles Garden Assheton Sim; h, ii.tj., to OFFER FOR SALE bi l'l i>iC AUCTION, at the TOWN HALL, P vv i_,Luii.L.i, on TUESDAY, WEDNESDAY, anu lUoiiSDAY- DECEMBER 10th 11th, ami 12.h, commencing each clay at One v'oiock, iNuujeioas Yaiuulxe FARMS, iii. DvVELLING-llOUSES, aai cecUAU^iv 1/noice BolLDlNU SUES, with a ue.i-Jieeurecl UKAJUND RXI, as lol- lovvc — IN i HE PARISH OF LLANBEDROG. lkxr.viog, L>>6-uocii, Uoufron, the tour Hold, IDb" ol iatj y Aijuvad, ian-y-Aiy nyud iarm, Cue Uicws, Larred L'avvr and Allotment, and West Quarry (on Lease). lU-Ei i iixvicti OF LLANGIAN. Tai-y-l'an, iau y bryn. i\y tn-y-Caccwn, 1) n y L-oeu, oertldwi, üup, Muriau, Caetell- I tjuu-icn. Lraiob, Rhaudir, bryn Ceuhin i>iyu Leuuu li.1.wr, Meiin-Soch, Casied, u-y-iMnc, iyuuyn Uwyn. Liawr-y-Dref, Deu- giitvvuu. uiawi-y-uref, Baiuch Bach, Ta.sarn, iiryu Lieweiyn, (Jaeau, a.nd Fcun leal, and eeveiai cnoioe ouiiu.ny &jies anu wed secured UJOUIKI turn is, aujouiing Abersooh. 1.\ i Lx.tti Vr i^L,ii^i2.NGAN. AND ii\ iidE VILLAGE OF ABERSOCH. u.au.lJoa, Benar Laf, Limekiln, fckiafc Buwun i i aril, t'uei Utlice and Land running dowu to the Bedcn. The Benar Farms as divined into Lous, Pen-j-Bryn, (Jreigir Wen, fcrou Vcu, oi\>ii-ji-Eidil, the Marchroee Farms, Lsurio. iyuUyn i ^goc-u Ccuut. iyuuyn imgocn (James Hugiius), Hendy, Pen-v.Waen, Cim, Pani-y-brtLLUic-r Mawr, Nanipig, the several Crowracn rarms. Corn, RliLl, Bryn-Ceiyn-Bach, Hwicn-y Ciawtid Ucnai. Bwloh-y-Clawdd leaf, Ytigubor lien, i'yduyn Peiswyn, Bryn Ceiyn Uciiaj, iy n Lon, Bryn Geiyn lsaf. Nant, bryu-du. uioen.aiiu, Larreg-Hii.lU, Pen y Uroes and Pen yr A.it. Pen y Greet Cottage and Land. Caeteli, Casteii Cottage, Garreg .uur.y- Uwpwi, Ciian-lawr, Tyddyn-y-Twio, Munau, Ouan Cciitii. lyuuyn Pricciau, i< run ti.eu.og, Bryn-yr-Ouy u, Rhos, Mynydd y-Ciiaa .-Mieeprta-iiio, allu several well secured Ground (tents on V ma Residences, and Licensed Pre- ill uoe5. IN THE PAIUSH OF CLYNNOG. Heugwm Farm The whole of the above named Properties compute .1 rotaj area of 36.20 ACRES or thereabouts. Particuiars and P ans and Conditione of Sale may be obtained of Ñlers Hastie (Solicitors for the Vendor), 65. Linco-nts iun Fieids, London, W.C.; of Messrs Carter, Vincent and Co., Solici- tors of Carnarvon and Bangor; at the Auction- eers Institute, 34. Russ(U-kquii.re> London; or ot tihe Auctioneers, at their Othcos. at Bangor or Landudno. COUNTY OF DENBIGH. RUTHIN. IN THE VALE OF CLWYD. Ie of VALUABLE FREEHOLD FARMS, amaii portions ot which are divided into CHOICE BUILDING SITES. 1* ESbRS WM. DEW and SON will OFFER 1M. tor SALE by PUBL1U AUCTION, at Uie tliJlt.L, KUIHIN, on MUMDAi, DECEMBER Ibth, at 2 o'clock in the afternoon, .be FREEHOLD FARMS of FF¥NUGiON and MERLLYN comprising over 225 etc res. Ffynogion Farm, comprising about 113a. 3r. Op., will in tne first instance be offered a6 vile Lot, Lot 1.-Fj<YNOGION (pa.rt of), 91a. lr. 15p., /lakes a ruce residential property, with good ■neadow arta other land. Lots 'i to la.—Comprising 45,222 square yards, or thereabouts, are choioe BUTLDLNG SPIES, tanding cloee to Eyarth Station, and having .;000 ruad frontages. Lots id to «SU.—MERLLYN FARM, compris- ing Ilia lr. 3(Jp., will in the firet instance be ottered in one lot. Lot ly.—MERLLYN (pa.rt of), 93a. lr. 2p., :8 a email residential property, with good land. Lots 2U to 23.—About 15,457 square yards; well as Lots 24 to 30, about i2,509 square yards; and Lots 31 to 3b, the latter Lots being of IffyuogIon, comprising about 63,404 -quare yards, are all good Budding Lots, close o Evartli Station. All the above Lots will be offered as set forth in the Particulars and Plan ot Sale, or in such IjOts as may be determined upon. Partiou.ars. Plans, and Condi nont, of Sale may be obtained of Alderman Evan Jones, Bodremg, Bala; ot Messrs Carter, Vinvent and Co., Soui- JltorB, Carnarvon and Bangor; at the Auction. ew-s tnstnute 64. Kueteu-square, Lonuon; or ot- the Auctioneers, at their Ofhces, at Uangor <U»0 I..Jd.laluUIJU. OiUtS, U b OUfLYING POftTlOiMS OF THE PINRHYN ESTATE. IN THE COUNTY OF CARNARVON. IN THE PARISHES OF ABERDARON, LLANDEGWNING. LLANENGAN, AND LLANGIAN. MESSRS WM. DEW and SON have been in- 1 structed by the Right Honourable Lord Penrhyn to OFFER FOR SALE BY PUBLIC AUCTION, at the TOWN HALL, PWLLHELI, on MONDAY, DECEMBER 23rd, at 1.30, the following VALUABLE FREEHOLD PROPERTIES. IN THE PARISH OF ABERDARON. A. R. P. Lot 1.—Caeau Ty'n Llan (formerly part of Bodernabwy) 4 0 24 Lot 2.-Bodûrna.I.JWY 62 0 29 Lot 3.—Penclref (part of) 45 0 15 (ditto) 0 1 32 Lot 5.—Cefn Coch (paxt of) 4 3 1 Liot 6.—Ditto (ditto) Erw Fforchog 2 3 22 IjOt 7.—Penrayn Cano] 15 2 29 Lot B.-Morfa. Bach and Cae Howel (part ol) 20 3 25 Lot 9.—Cefn Non-a (part of) and Felin Aberdaron (Coan Mill) 18 0 35 Lot 10.—Coal Yard 0 0 Loot 11.—Wheelwright's Shop 0 0 6i Lot 12.—Freehold Ground Rent with reversion to the Rack Rent, well scoured on Bay View Villa. Aiso Part of Felin Abordaron (annual tenancy) 0 0 32* Lot 13.-Cae Howel (part oJ) 2 1 18 Lot 14.—Mur Melyn 54 0 18 Lot 87 3 21 Lot 16.—Gwythrian 118 3 31 Lot 17.—Ty-Ie-af or Rhedynfra 75 3 10 Lot 18.-H.hœ-y-Bela 17 1 31 Lot 19.-Bodermud-Iea.f 72 3 9 Lot 20.—Cae Mur 5 2 11 f-AOt21.-Pcn-y-Cwffi 5 0 21 Lot 22.—Llanilawen-Fawr 88 0 28 Lot 23.-Ty-Mawr 66 1 5 IN LLEYN.—PARISH OF LLANENGAN. Lot 24.—Towyn .116 0 19 PARISHES OF LLANDEGWNING, T.T.AM. ENGAN AND LLANGIAN. Lot 25.-Plas Neigwl or Neigwl Plas360 1 27 PARISH OF LLANDEGWNING. Lot 26.-Ncigwl-Ganol 124 1 7 PARISH OF LLANENGAN. Lot 27.-Penrhyn-.Ma.wr, etc.129 0 39 Total Acreage 1499 0 32 It is believed that rich veins of minerals uiwier- I", Lot 27, and as such minerals as belong to the Vendor are to be included in the Sale, the offer- ing of this Lot to Auction must be of import- ance to Mine-n?., Speculators, and others Particuiars, Plans and Conditions of Sale may be obtained 10 days prior to the Sale day, of tt<rs Carter, Vincent and Co., Solicitors, Ban- and Carnarvon; at the Auctioneers' Insti- tute, 34, Russell-squaro, London; or of the Auctioneers, at their Offices, at Bangor and Llan- dud no. T. W. Griffith. AUCTIONEER. VALUER, HOUSE & ESTATE AGENT. Town Mail Chambers, Llandudno. l^latiduuiux Telephone 0299. SOUSE. POPERTY and ESTATES MAN AGED, AND Rt > COLLECTED IN LLANDULUSO AND DISTRICT. FURNISHED OR UNFURNISHED HOUSES TO iVI OR FOR SALE. A. Gerbron ynadon Lianehvy, ddyiM LIun, cy- mddwyd Henry Christopiior Pearson, Hydro, Llandudno, o yru yn orw-yllt ger mur y Deon- !y, Lianehvy, a <lirv,yw>-<i' ef 5p a 2p 178 ge o cstau- Dir\vy.vyd ef hetyd i swllt a 138 o wtau am nad oedd goletini tu ol i'w fodur. SALES BY AUCTION. Mr. John Pritchard, BANGOR, TREFFOS, LLANSADWRN, ANGLESEY. IMPORTANT SALE of MODERN and VALUABLE ANTIQUE FURNITURE, BOOKS, PICTURES, HORSES, SAD- DLERY, POULTRY, AGRICULTURAL IMPLEMENTS, HAY, and other Effects. MR JOHN PRITCHARD is instructed by Robert Coulthard, Esq., who is leaving the district, to SELL BY PUBLIC AUCTION, on the Premisee, distant about 2 miles from Menai Bridge and from Llanfair Station, TUESDAY and WEDNESDAY, DEC. 10th and 11th, 1907, at 11 a.m. prompt., the whole of the Outdoor Effects, comprising briefly a well-bred Chestnut two years old Hunter Gelding, Chestnut threE years old Hackney Pony, 13.1 iiati,1,4 (LTOl<en to the saddle), by "Julius Caesar" out of "Queen Bee;" a Brown Hackney Foal, Dun Mountain Mare Pony, tive years old, 12 hands, with Foal; Pedi- gree Welsh Cow, to calve in April;-about 100 old English Gajne, Black Leghorn, and Cross- bred Poultry, and about 20 English Game Ban- tams, Poultry Houses, Incubators, Foster Mothers, Coops, Sitting Boxes, etc., about 17 tons of weil-harvested Hay, Six Heaps of Man- ures, Agricultural Implements, Horse-power, Shafting and Pullies, an excellent Float, good Cart, and frame, Water Cart, Pony, Irish Ja.unting Car, Single and Tandem Harness, Sad- dlery, Iron Gates, Slate Vi^ier-is, Gaivon'.M'd Iron Tank, Garden Tools, etc., together with the grand Old Oak Furniture, which for generations have had a resting-place in this old Mansion, among which may be mentioned Jacobean Oak Refectory Tabie, Oak Panelling, a Match lews Cak Sideboard, 1622; a fine Cwt, bwrdd Tridarn, a Jacobean Oak Cabinet or Dresser, Dower Chests, Gate Tables, Old Jak Cabinet v tl m-uble top. Oak Press Cupboard, 1725; Oak Single and Arm Chairs, Antique Sexagonal Table, 3 Grandf artier Clocks, 6 Marqueterie ln-iaid High-back Chairs, Water Colour Drawings, Engravings, air Assort- ment of Modern Household Furniture, and other effects. On view Monday, Dec. 9th, from 1 p.m. to 3 p.m. Catalogues of the Auctioneer, Bodhyfryd, Bangor. rpo BE SOLD at Treffos Sale, by epecial permission, Chestnut Filly, three rising four years, 14 hands, broken to saddle, and Har- ness, the property of Mr William Richaius, of Bangor. BANGOR. IMPORTANT TO BUILDERS, JOINERS, FARMERS, AND OTHERS. MR J. PRITCILA.RD will SELL BY PUBLIC AUCTION at AKVONIA iioiLDIiNUS, and in a Yard adjoin- ing tne CRICKET FIELD, L. L) J-1, on Flu DAY, DECEMBER 13, 1907, at One p.m. prompt, tne STOCK-IN- j-KADE of BUiLiDr.KS' PLANT, comprising S-kUfoiamg Poles and Planks, Roofing Slates, Backs, iiles, Ladders, Timber, Fiooiii^g i>oarus, 1, 2, and 3-inoh Beards, Galvanised Iron Sheets, Wiicel Barrows, Hand Cart, Paint, Oik, Natjia, Rapes, Glass, Joiners ) Henoh-es, Slu,pe D.t:>k, Slate Pillars, Slate Slabs, 42 and 6-in. Dram Pipes, Gas-Fittings, and otaer Effects. Bouhyfryd, Bangor (Telephone 47). el MENAI BRIDGE SMITHFIELD. TWENTY-SIXTH GREAT PRIZE FAT STOCK SALE. MR JOHN PRITCHARD begs to announoe I that his ANNUAL SALE of FAT SrOCK lor the CHRISTMAS MARKETS will be neld on MONDAY, DECEMBER 16tn, 1907, at Eleven a.m. The Entries comprise 1UU How. of ono-iee Fat Bullocks, Bulls, Heiiers and Cows, most of wJiich have been specially fed for this Sale; 400 Prime Fat Snro-panire and Cross-bred Wether, Had-bred Yearling Wethers, Lleyn WetneJns, and Welsh Mountain Ewes and We there, ako four choice Fa.t Lajiibs (irom two to three months old). Judging at Ten a.m. Salo to commence at Eleven a.m. Catalogues may be obtained of the Auctioneer, Boouiyiryd. Banyor. •N- b- There will be a Supplementary Sale on DECEMBER 30th, 1907, entries for whioh can now be received. cl NORTH WALES. CITY OF BANGOR. IMPORTANT TO HOTEL PROPRIETORS, BREWERS, WINE AND SPIRIT MERCHANTS, AND OTHERS. MR JOHN PRITCHARD is instructed by Trustees to ck*:e an Estate to SELL BY PUBLIC AUCTION, at the QUEEN S HEAD CAFE, BANGOR, on WEDNESDAY, the 18th day of DECEMBER, 1907, at Two p.m., in such lot or lots as may ttlere be dcciued upon, the Valuable, Free, and Fully-Licensed FREEHOLD HOI EL, with the Yard, Stabling, Coach-housee, and Garden, known as THE BELLE VUE, UPPER BANGOR, which has for many yea. e enjoyed a first-class reputation, and wheie a ve.iy extensive and lucrative business has been oarried on by the present tenant, who has been in cccu- poatiun on annual tenancy for 37 years at the low rent of E80 per annum. The Goodwill of the business will be included in the Sale. The Hotel contains fooir^Entertaining and eight Bedrooms, good Smokeroom, with Bar, Bathroom, good Cellairaige, etc. Abo the cc-rnmadious Freehold Yard adjoining the Hotel, en one side, now held by the tenat,t of the Hotel as Livery Stables at a yearly rent of £ 20; and J The FREEHOLD DWELLING-HOUSE, SHOP, and PREMISES adjoining the Hotel on the other side, and now let on a yearly tenancy foir JB40. Thia couid be converted into a Whole- sale and Retail Spirit Business, and the ul>por rooms thrown open to the Hotel at a triilin"- outlay, and thus give increased Bedroom acooiiT- modation. Together with the DWELLING-HOUSE, SHOP and PREMISES, in the occupation of Mr Brit tain, with the largo Yard and Buildings, for years UIS-ed as a Slate and Monumental Yajd Grosts Rental £ 41. And the DWELLLNG- HOUSE, GARDEN and PREMISES, No. 1 SUMMER HILL-TERRACE, with possession. Plan and particulars may be obtained of the Auctioneer, Bangor; or Messrs Carter, Vincent and Co., Solicitors, Bangor and Carnarvon. COUNTY OF ANGLESEY. In the PARISHES of LLANWENLLWYFO and LLANEILIAN, about 3 miles from Am- lwoli. 2 SALE by AUCTION of the delightfully situated Freehold Residence known as BRYN-Y-MOR with Ornamental Grounds, Garden, Stabling' Coaeh-house, Out-buildings, and Plantations now in the occupation of Miss Gervis, CAn sJlOrt lease, together with a Field and Plantation in hand, the whole comprising an area. of 15a lr. 13p. Also a Freenold 20 Aore FIELD adjoining, suit- able for the erection of a good Residence, Bungalows, or Villas for the siummer season in a favourite locality. MR JOHN PRITCHARD wil1 SELL by PUB- LIC AUCTION, at the TOWN HAD ^?ofN/9,°nn THupDAY, dumber i9th, 1907, at 2.30 p.m., the aix^ve Varna-blo Pro- perty, subjoct to such Conditions may b" there and then produced, and in such I^t or Lots as may there and then be decided upon. Particulars may be obtained of, and a Plan of the Property seen at tne Offices of Messrs J. Rice Roberts and Laurie, Solicitors, Llangefni and Beaumaris, or of the Auctioneer, Bodhyfryd, Bangor. c Messrs Gillart and Sons, MACHYNLLETH and TOWYN. COUNTY OF MONTGOMERY. NEAR MACHYNLLETH. SALE of a WELL-PLACED RESIDENCE and CHOICE FARMS. MESSRS GILLART and SONS are favoured ITJL with instructions to SUBMIT TO PUBLIC COMPETITION, at the LION HOTEL, MACH- YNLLETH. on TUESDAY, DECEMBER 10th. 1907. at 2.30 o'clock in the afternoon Valuable FREEHOLD ESTATES, situate within a short distance of the well-known market town of Machynlleth ino-uding an attractive and picturesque Residence and several very desirable Farms, as below:- A. R. P. Lot. 1.—Ogofawr 36 0 28 „ 2.—Bwlchcroesfaen 10 3 14 3.—Ogofaeh 12 3 18 „ 4.—Nowlin 24 2 7 „ 5.-Gelliguch 63 0 15 6.-Fellnrhisglog 47 2 39 „ 7.—Garthgwynion Isaf Residence and Troedyrhiw Farm 179 3 26 375 0 27 Particulars, etc.. may be obta-ined from Edmund Gillart, FÆq., Solicitor, or the Auc- tioneers, both of Machynlleth. 2016c MOCHYN CALONG G. Lladdwyd mochyn, ddydd LJnn, yn Devizes, ao wrth ei agor cafwyd fod ganddo ddwy galon. Yr oedd yr anifail yn berffai iach. MUSIC. PIANOFORTE, SINGING, HARMONY. LESSONS. JONES-OWEN, L.T.S.C., F.C.M., (LOMO.), Music Master, Bethesda County School. Local Sec., London College of Music. CANDIDATES prepared for Examinations of the R.A.M., T.C.L., L.C.M., etc. Many Successes. Bangor and Penmaenmawr visited weekly.—For terms, apply MINAFON, BETHESDA. DAJNLEDD GELLIR ytoweled a DR. JONES, Crurg Owen (near tho Railway Station), Bangor, bob Dyci lau, yu No. lb, LLEDVVIGAN-ROAD. LLANGEFNI. yn MANGOR, bob dydd ond Dyddiau MawrtH ac lau. Yn LLANERCHYMEDD (wedi symud i dy Miss Owen. Druid House), o Ddeg tan Un. Ac AMLWCH, o Ddau tan Bump, gyda Mr Hughes, stationer, 8, Market-street, Gorphenaf 2il a'r 30ain; Awat 27ain, Mcdi 24ain, Hydref 22ain, Tachwedd 19eg, a Rhag yr 17eg. Yn MKTHESDA, LLANBERIS, ac EBEN- EZER. Dydd Mawrth cyntaf ar 01 Sadwrn tal. AcClbfcN 1 S of all KINDS SICKNESS, EMPLOYERS' LIABILITY, BUituLiiiu anu t'iDELITY GUARANTEE RISKS, INSURED AGAINST by the HilLWAY PAliic.Ntitilo ASSURANCE CO CAPITAL (Fully Subscribed), ZI,000,000, CLAIMS PAID, £ 5,000,000. 64, COBNHiLL, LONDON. A. V iAiN, Secretary. AGENT. — Mr R. Edwards, London and North-Western Railway, Holyhead. Liverpool Wileo: NORTH J Oil .VST. Agents Required in Unrepresented Dintricio. 7282 ThE PIONEER. RENOWNED GKOCSRX AND PROVISION STORES, IViAtS-d^yAiiS;, PwLLnELl. L" INEST Selection m Hams and Hacon, JL Butter and Cheese, Teas and Coffee, at f r rices witiiin the reach of all. W. J. BATTERBEE, Proprior. PUBLICATIONS. YN AWH. YN BAhOD. CHWECH 0 GAROLAU NAOOLIG POiiLOGAIDD. VT GEIR1AU gan y PARCH W. MORGAN, jL ii. A. (Peiitio), a'r UiiiivUDORlAETii gan ^jrvLLii SlMPx-Ti. 1.—Cenwch fWyn gamadau. 2.—Ol Sereai Jüew. 3.—iieth ydyw r seiniau per? 4.—Jbcndiuiiwn Di, etn Duw. 5.—Mae 1:oou rhwng net a llawr. 6.—Heady w unwyd Uuw a dyn. PRIS CElNiOG YR UN. YN YR HEN NODiANT NEU SOLFA. Te Deum (Hen Nodiant) gan Frederick Hel- more yn Gymraeg. Pris Dwy Geiniog. Mae gaiwad inawr am Gerddoriaeth Mr Sim- per; cynydaa y g.voruiiant yn liynyddoi; mac rnwy na. 4g o Filiyiiau o Gopiau wedi eu gwerthu. London: WEEKES and CO., 14. HANOVER-STREET, W. 187g THE GREAT GUIDE TO SUCCESS FOR 1908. IF you are a Farmer and your crops fail, or if you are m doubt about buying or selling, iCAPHAEL S ALMANAC wi.i teil you the exite, times to fee your crops, and wnen to buy and teil. If you are a gardener and your flowers, fruits, or vegetab.es fail, RAPHAF*L ALMANAC will tell you when to now, p-aiit or transplant, so that your garden will be tho wonder and admira- tion of ale. if you are a. lover and your courtship rough and thorny, the ALMANAC will tell you me exact times to court and marry with the greatest iedcity. If you are in Doubt and Perplexity regarding the future and know not which way to turn, this ALMANAC contains Birthday Information lor every day whereby you may see what Fate has in store for you. It tells you when to buy, sell, seek employ- ment, trave.. remove, speculate, hire servants, bake brow, fish. etc.. and contains numerous useful tables, etc. 120 pages. Price 6d. post free 7d. Foulsham and Co., 4, Pilgrim St., Ludgate Hill. E.C.. and at all Stationers and Book- atalls. CAMBRIAN RAILWAYS COMPANY. rilO BE SOLD BY PRIVATE TREATY the JL several Stacks of weil-harvested HAY. of the growth of 1907 (excepc where otherwise stated), standing at the under-memionoo Stations on the Cambrian Railways, and estimated to contain the respective quantities, more or less, a!so under-mentioned, viz.:— Estimated Estimated STATIONS. WEIGHT. S CATIONS. Weight. Tons. 'i'ous. Fcnns Bank ill rhree Cock" 4 Bettisfleld 4t Talgarth 8 Wiexham 7 Lianbrynmair 2 Llanfjllin 64 (ilaudj ti No. 1 8 Pool Quay n" No. 2 2 Buttington 4; Y nyslas 5 WelKhyool No. 2 6 Borth 8l Montgomery oow Street 4! No. 1 2J Aberdovey 3 No. 2 3i Yarmouth J'ct'n 7 Abermnle No. 1 3i enniaonvool **4 „ No. 'I i>| lantiedr and Kerry (1906) H Pen.-a n Newtown No 1 1> i arlech vl908) « No. 2 5 „ (1907) Llanidloes (H)..i6 7 „ 1'> o. 1 f5 Ltaniiiloes (liWV 6J al-arnau St. Harmons !> ccieth Doidowlod eiercu For further particulars, and to treat, apply to S. WILLIAMSON, Osweetrv, November, 1907. Secretary. — .j VACANT. RS GRIFFITII, REGISTRY OFFICE, I, in ST DAVID'S-ROAD CARNARVON, has several good Servants, Cooks. H.P Maide, and Genera;6 for Private Houses and Hotels. 2052c FOR SALE VARIOUS. lU .ViUi n^uc. n.very Mother i. wfio vaiues the Health and Cleanliness of her child ehouid use H A H. R ISO ¡" ::) i<.ivL,i NURSERY POMADE. One j.ppiica.^iv>ii kins ali Nits and Vermin, beaunhtL- j.nd strengthen the Hair. In TlDS. 4d and Jd. Postage Id.—Geo. W. Harrison, Chemist. ii8, Broinj-street. Reading. Sold by Chemifcib:— Agent for Bangor: J Bowen. Chem:t Uarnar- ,uLl; it. liobeits. Chemist. Bangor-street. Atoer- ystwyth: W. M. Jones, Chemist. L.andudno: J. Wuuei, -^uust. Holyhead: J. Hugnee, Chein- 1 408o Carnarvonsnire tilllpostlng Company. I THE Bil. posters for Carnarvon, Pwllheli, JL Nevin, Criccieth, Portmadoc, Penygroe6. Beddgeiert, Pcrtdinorwic, etc. Parcels for Nantiie Vale, Ciynnog, Llanberis. Lbenezer, and Pwllheli district to bo addressed to 16. GAOL-STREET, PWLLHELI; and for all other places to the Head Office, 20, CASrLE-i.^UARE. CARNARVON. Fel oamlyniafl y cais wnaed ar ran tpefhdal- Wjtr y FeLionel 1, tteallir fed Mr Assheton-Smitn wedi adnewyddu ei gynygiad o dir or oodi neu- add gyhoedyus led!, yn ngiiyda'r ileohi a't doi. Ynnva'odd Mr Thoimas Jones, cysiryofciolydd y CVnig'ho'r Sirol. a Mr Assheto'n-Smith yn Mharc y Faeiiol, gyda'r canlvniad uchod, yr hwn a rycM fawr fod.dJonrwvdd yn y pentref. fGoddard's j Plate Powder B For Cleaning Sih'er.Eleclro PlateA* | I So!d everywhere V: 2fr> a. 4/s j| 1 PÚBLlC ANNOUNCEMENTS. PRELIMINARY NOTICE. A GRAND BAZAAR AND SALE OF WORK WILL BE. HELD AT LLANGEFNI EARLY IN SEPTEMBER, 1908, IN AID OF THE TIU' Restoration of the Rectory AND CHURCH HOUSE FUNDS. II N SEes J REV. O. R. OWEN; o I W. G. 9, NANT TERRACE.

Y LLANW YN CODI. Nid hir yr erys trai. Er i'r Blaid Geidwadol adcg yr Etholiad Cyffrodmol gael 01 gwthio gan i etnohvyr anwadal ar y tywod, y itia-"r llanw wedi codi yn dra uchel er yr adeg hono. Yn y sir lion caed arwyddion sicr o ddeiiroad y bhud, ac ni raid ond cyfeirio at ci llwyddiant mewn etti- oliadau diweddar i broii'n ddi^auisyniol ci bod yn ■odemll fiafr a ohsfnogaj.h. Yn ystod yr wyth- nosau diweddar cynxialiwyd cyfres o gyrddau brwd a Jlwyddianus mewn lunryw ardilceud, ac y niae'r riiagolygan yn gloewi beunydd y gwelir ymgeiswyr y blaid yn fuddugol pan ddaw'r cyile i ddatgan barn. Y nos o'r blaen bu arddangosiad llwyddianus yn Llandudno, pan yr anerchwyd cynulliad Ilu- osog gan y Mil. yr Anrhyd. II. Lloyd Mostyn, Arglwydd Kenyon, Mr Bridgema.n, A.S., Mr W. R. iv. Ma" iwarlng, a Mr R. S. Cnamberlain. Yr oodd y cyfarfod drwyddo yn brawf o'r galluo<-dd cryfion sylii cefnogi Ceidwadaeth yn y dref hono. Fel y syiwedd y Mil. Mostyn, yr oedd y blaid yn bendcrfynol o ddwyn allan ymgeiswyr yn mhob etholaeth; ac ond caeb pybyrwch ac ym- roddiad, cryf oedd yr hyder y gwelid cyf.newid- iad yn nghynrychiolaeth y wlad. Yr oodd y dun; difloesgni y traethwyd ar bynciau'r dydd, mogys Ty'r Arglwyddi, Aadysg, Diffyn-dolket.1, a Sos- ialaeth, yn galluogi yr etholwyr i werthfawrogi yn ddyfnach y polisi dyogel sydd yn rhaglen y Ceidwadwyr. "Mae dyfodol y blaid yn dibynu ar y gweithwyr"-dyna'r arwyddair a bwysleis- iwyd bron yn mhob cyfarfcd, a dilys nad ofer y evii-i elliad i awchlymu yr arfau ac ymfyddmo y,n gadarn yn erbyn y pleidiau sy'n peryglu budd- ianau yr Ymherodraeth. Yn y cyfarfod llwyddianus fu yn Methesda noe Sadwrn, traethwyd ffeithiau a hawliant ystyriaeth y dosbarthiadau gweithiol yn arbenig. Dadlen- wyd twyll a pheryglon Scsialaeth yn efethiol gan Mr Ar.iiur Hughes, a phwysleisiodd ef, Mr David Williams, a Mr Nee trwy fyncgiadau di- wrthdro a ffigyrau hyawdl fod iaciiawdwi a-jth faonachol y wlad i ddod-nid trwy Sooialaeth- ond trwy gyfnewid y gyfundrefn doliawi or am- ddiffyn buddianau y deyrnas hon ri-ag cystad- leuaeth ajinheg y tramo. wyr. Yr oedd gwerth a nerth arbenig yn yr areithiau o.ierwydd y cymhwyoiad hwy at amgylchiadau neillduol yr ardal, ac fol y sylwodd tin yr oedd Bethesda yn dyoddef gormod oddiwrth y dirwasgiad yn y fasnach loohi i fod y.u ddibris o'r diwygiaLau a gymhellid. Ceir arwyddion yn mhob cyfeiriad fod y llanw Ceidwadol yn codi, a daw yn y man yn ddigon cryf i ysgubo ymaith luaws o'r hen ayniadau a eafant ar ffordd budd a chynydd y bob!.

Y NADOLIG AR TLAWD. Daeth "Rhagfyr a'i ddydd byr bach," ac eisoes oeir llygaid y milc^dd yn sirioli yn y rhag- olwg am lawenydd y Nadoiig. Gwelir cysgod yr hen wyl anwyl yn mhob ardal, gweddnewidia y ffen-eetri, a beichir estyll y marchnadoedd a'r masnachdai a'r nwyddau sydd yn ddiysgar oddi- wrth y tymhor hwn ar y flwyddyn. Arlwyir pasgedigion breision, ac o hyn i ben tair wythnos bydd miloodd o dda tewio.n a phluog wedi cwrdd .a'u diwedd i sicrhau llawnder ar fyrddau y v/lad. Tymhor llawnder a llawenydd yn anad dim yw tymhor y Nadolig, ac yn ei sgil ceir cioeeaw brwd ac addfwynder cyffredinol. Dyblir y Uoniant trwy gofio am blant anffodion, a thraidd y teimlad da hyd yn nod trwy furiau trwclius y tlotty, a c'naiff y deiliaid eu gwala a'u gweddill o ddaioni danteithiol. Nid yw ugain canrif wedi peri i ddynoliaeth anghofio bendith a chanadwri y Nadoiig cyntaf a fu erioed, ao nid oes arwydd pa-il na blinder ar y defion i anrhydeddu yr wyl. Gvvir fod llawer arferiad wpdi myned i golli- lluaws wedi myned tuhwnt i adgofion yr hynaf, ond y mao ysbryd goreu yr oil yii aros, a chlych- au'r Nadoiig yn parhau i gludo'r genadwri ddwy- fol ac i seinio carolau cyfnod newydd gwell a melusach i blant dynion. Nid yn unig y mae cysgod y Nadolig yn gyf- ryw a ganfyddir, ond hefyd y mae yn cael ei deirnlo. Da.w tynerwoh rhyfedd a meddylgar- wch trugarog i feddianu cymdeithas; chwdir am le i drugarhau, ac y mae'r tlawd, yr a,ngnenus, y digartref, a'r dinawdd yn cael eu cofio. Gwir yr haoddant gael eu cofio yn Hawer mwy mynych, ac y dylai ymysgaroedd tosturi gael eu cyffroi ar eu rhan yn amlach; ond y mae'r ffaith y dethlir y Nadolig trwy hynawsedd a rhoddion yn gosod ar yr wyl urddas a gwerth, ac yn cyfrif yn fwy nag unpeth am y bri diball a roddir arni. Daw atom yn nglianol y tymhor mwyaf diswyn a cbaled o'r Swyddyn, pan fo lluaws yn dyoddef newyn ac anwyd, ac iddynt hwy y mae'r wyl yn hvfrylwch oalon am y derbyniant trwyddi. Eit'^r gwir yw v gair mai gweil yw rhoddi na der'.vn, a cnai.'t y cyfranvvr y fendith ddeublyg o Join ci natur ei hun a lloni natur y sawl a dderbyr a o i law. Corio hyn yn ystod y dyddiau nesaf fydd yn f odd ion i iawn fwynhau yr wyl agoshaol.. Cei.' amryw gyrndeithisau a gwyr tyner eu cdon a hael eu hysbryd e^o-^s yn trefnn'n effeit'i- if I ar gvfe v tlawd. Yn Mangor y mae'r pwyll. gor sydd er's hlynydda.u bellach yn gweithio mor :-ago 01 i'r amoan hwn ac yn diwaJIu miloedd bob Nadoiig a chiniaw blosns, heblaw rhanu tun- elli.o 13 i gvnhesu a sirioli aelwvdydd, wedi dech- reu eu gwaith. Yn anffr.,dua hu'r ca piiadau yn graclrfol leihau. fel nad ocdd y moddion i ddi- wallu'- angen gvmaint ag a ddymunid. Ohe-r- vydd hyn, crefa'r pwyllgor yn dar am efnog. aeth gvnyddol eleni, a chredwn na raid ond hys. bvsu hyn na ddaw Uu i ymarfor eu haelfrydedd fel y caffo pob anghenus yn y ddinas gyfranogi o'r arJwy. Trefnir yn gyffelvb mewn lleoedd er- aill, a lie nad 008 trefniant oeir digon o le i dru- garh&u. Na hidler trugaredd, ac na wneler ar- ddangosiad o elungarwch-y Haw anwel a'r llaig distew all gymhwyso'r bahn oreu, a chofied pawb eiriau tlyion Ceiriog fod "Duw yn edrych ar- nynt trwy lawer gwyneb Ilwyd."

Y Diweddar Mr W. A. DeW. I Yn marwolaeth Mr W. A. Dew, a ddigwydd- I odd mor ddisyfyd, foreu Gw-ner, cyll Banger a Gogl^dd Cymru foneddwr oedd a'i enw yn air teuluaidd mewn cylch eang, ac arwerthwr nad oedd yn ein gwlad yr un mor adnabyddus na nernor ei well. Prin y oeid unrhyw eiddo tLol o bwvs yn myned dan y morthwyl nad i'w law yr ymddiriedid ei werthiant, a gellid nodi lluawa o arwerthiantau pwysig y gweithredodd ynddynt. 0 bosibl mai'r rhai a enillodd i'r ymadawedig yr enwogrwydd mwyaf ydoedd eiddo y < iweddar Ardalydd Mon, pan y t.eimlai yr Loll deyrnis ddyddordeb ynddynt. Bu'n gymwyna^wr gwvcii i amaethwyr fel ysgrifenydd Cymdeithas y Gwar- th g Duc.n, a golygydd llyfr y deadelloedd. itrn flynyddoedd cymerodd ran flaenllaw vn rovwyd cvlioeddus y ddinas lon, a dringodd o wJ yn gynghorydd i'r Faoroliaeth. Yr oedd yn Eg- Iwyswr ffyddlon ac yn Geidwadwr pybyr. Medd- »i. la-.ver o hynaw edd yn ei natur, yn ei gylch yr oedd yn dra phoblogaidd, ac n ei fusnes nod- weddid ef gan graffder ac uniondeb. Dwys yw'r gofid o'i golli mor annisgwyliadwy.

Lladd yn Drugarog. Ni t al dim i'w fwyta heb ei larld, a cha.n fod lladd yn anhebgor i fyw dylid tr fnu i'r oruch- wyliaeth for mor ddiboon ag sydd modd. Mae gwahaniaoth rhwng lladd a lladd. a gellir gochel rhag llawer o greulondcb trwy ofal a meddylgar- wch. Yn MhwH'iefr, yr wythncs I on, ard-Umg sir offei-yn nowydJ i derfynu hoedl da corniog. Yr ar £ er gyffredin yw i'r cigydd s:fyl! o flaen yr anifail a rhoddi iddo ddyrnod farwol y.n ei dal- cen, eithr y mae'r Gymdeithas er Atal Creulon- deb at Anifeiliaid wedi dwyn allan amgen dull a etyb yr un amcan. Saif y cigydd wrth ochr yr anifaiJ, a gesyd ddryll i orp wys ar ei dalcen; yna trwy gyffwrdd gwifren gollyngir bwl d o'r dryll i ymenydd y creadur, ac y mae'r farwol- aeth yn ddisyfyd. Diau yr ardeangosir y dull newydd hw.n o ladd yn Mangor, Caernarfon, Llangefni, CMrgybi, a threfi eraill. »