Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
15 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
MESSRS. DEW & SON, AUCTIONEERS, BANGOR AND LLANDUDNO. The firm, in consequence of the death of Mr W. A. Dew, will be continued under the management of his eldest son, Mr W. C. P. Dew, assisted by his brother, Mr Noel A. Dew, with the members of the su.veying and clerical staffs, who have been in the service of Messrs. Wm. Dew and Son for between 20 and 30 years. Mr W. C. P. Dew, who is a member of the Auctioneers' institute of the United Kingdom, served arti- cles with the well-kr> Cardiff Auctioneers and Land Agents, Messrs. Stephenson & Alexander, and has for several years taken an activa part in his late father's business. Mr Noel Dew served articles with Messrs. Douglas and Minshull, Architects & Surveyors, Chester, and for the last 18 mon hs has also been associated with the firm's business. Messrs. W m Dew & Son, At t < ..I BAGOR and IJ,ANDUDNO SALE OF » OF THE PfePtrin t it fcoiAlfc. IN THE COUN TY OF CARNARVON. IN ltLli PARISHES OF ABERDARON, .UiaANDEGVVNLNG. LLANENGAjN, AND 1^1 -AiN Gi AiN. MESSRS WM. 1) W and SON have been in- structed by tne Honouraole Lord to UfcJjlvU SALE Ui PUBLIC AVllU, at the i U\VN H ALL, PWLLHELI, On MuNDA*, DECEMBER 23id, at 1.30, the ioilOVMtig VAkwASLE FREEHOLD PROPERTIES. IN l'liu. PARISH OF AiiERDARON. A. R. P. Lot 1.—Cacau Ty'n Lian iformeriy part ot Bodernabwy) 4 0 24 Lot G. lX,UtJ,I¡<.i.U"Y 62 0 29 Lot 3.—,fe uuj«i ipu-rt úf) 4 0 15 (uillo) u 1 62 Lot of) 4 3 1 Lot 6. — Ditto (WlLU) Erw Fiorchog 2 3 22 Lot (.—f cur.i^ii Cauw lo 2 <9 Lot 8. Motta Hacn and Cao Howel (part oi) 20 3 25 Lot y.—Ce>tn (part oil and Felin Aoerdiuon (Corn Jul ill) 18 0 35 Lot 0 0 6 Lot Shop 0 0 6 Lot 12.—Freenoltl Ground Rent with re ver.-i;>ri to the Rack Rent, Weil 6toured on twty view Villa.. Aiso Part of Felin Aberdaron (annual tenancy) 0 0 32! Lot 13.-vao Howel (part oJ) 2 1 18 Lot 14.—Mur Melyn 54 0 18 Lot 15. -De-ugla.ad 87 3 21 Lot 3 31 Lot 17.—Ty-Laf or Rhedynfra. 75 3 10 Lot 17 1 31 Lot 72 3 9 Lot 5 2 11 Lot 5 0 21 Lot 22.-LJanda.wen-Fawr 88 0 28 Lot 23- —Ty-Mawr 66 1 5 1M LLEYN.—PARISH OF LLANENGAN. Lot 24.—Towyn 116 o 19 PARISHES OF LLANDEGWNING LLAN- ENUAN AND LLANGIAN. Lot 25.—Plas Neigwl or Neigwl Plas360 1 27 PARISH OF LLANDEGWNING. Lot 26.— Neigwl-Ganol 124 1 7 PAtUSll OF LLANENGAN. Lot 27.-Penrnyn-.Ma.wr, etc. 129 0 39 Total Acreage 1499 0 32 It is believed that rich veins of minerals under- lie Lot ZI, and as SUM minerals as belong to the Vendor are to be included in the Sale, the offer- ing of this Lot to Auction must be of import- ance to Miners, Speculators, and others. Particulars, Plans and Conditions of Sale may be obtained 10 days prior to the Sale day, of Mo carter, Vincent and Co., Solicitors, Ban- gor and Carnarvon; at the AuctloneeJ15" Ineti- tute, 54, Ruseell-square, Lofldon; or of the Auctioneers, at their Offices, M Bangor and Lian- du-dnoi Mr H. Parry Jones. AUCTIOEER, HOLYHEAD. 4-HORBE POWER PORTABLE STEAM ENGINE, by Clayton and Sbuttleworui, in orftt-claes wofiung order, practioaiJy 1/1 brand new condition, only worked for about a fort- Wght. For particulars, apply to H. Parry Jones Auctioneer, lixcnange Buildings, Holyhead. 2162c Mr. F. J. Larson, F.A.I., 01 uie AUCTIONEERS' INSTITUTE, INCORPORATED, AUCTIONEER, VALUER, ESTATE AGENT. TO THE COUNTY COUNCIL OF CARN AR V ON Sill Ris. County Chamber*, Uaadu«no. Established 1883. T. W. Griffith. AUCT1 UNxuiiR, VALUER, ttUuan. m ESTATiS AGENT. Town Halt Chambers, Llandudno. i'.leg I" ■ Oliui, iiUttiiuucvi, luftilUUtilMX ieispiKxw 0296. HOlsE POPERii And ESTATES MAN. AGED. AND K.1. CULLRUI'KIJ IN LLA-NDbu.NO AND DISTRICT. OR HOUSES TO .1 OR FOR SALE. CAMBRIAN RAILWAYS COMPANY. mo BE SOLD BY PRIVATE TREATY the J. several Stacks of wen-harvested HAY. of the growth of 1907 (except where otherwise stated), standing at the under-mentioned Stations on the Cambrian Railways, and estimated to contain the respective quantities, more or leee, under-mentioned, viz.:— Estimated Estimated STATIONS. Weight. STATIONS. Wei-ht. Tons. Tons. Fenns Bank 11J Three Cock-> 4 BettuiieiU i'ai garth 8} Wieihuin 7J L.lanhrynmair 2 UUuiijilin bi ilanayti Mo. 8f PuoJ Quay 7&" tto. 2} Buitiugt jn 4i tiyalas 5 Yt eishpool No 6iorth 3i Muutgumery ow Street 4t No. 21 uerdovey is No. 8t irnaouth J't; 7! Abermule ;nniaenpooi ai Nu. b tubedr au 8i Penaan 4 Newtowu N.. b .rlech il90o) 7 N'. 6 n (1907 Llanidloes (19 1 i r II Liianiaioed (ll- arnaa 6 St. Haruiono lJl Dj'Uowlod erch For further parucu^s, and to treat, apply to S. WILLIAMSON, Oeweetry, November, 1907. Secretary. Carnarvonshire billposting Company. mIlE BiLpoBtere for Carnarvon, Pwllheli, A Nevin. Criocieth, Portmadoc, Penygroes. lieddgeiert, Portdmorwic. etc. Parceis for Nantile Vale, Clynnog. Lianberis. Ebenezer. and Pwiihcli district to bo addreesed to 16, GAOL-S'l RtCET PWLLIiELI; and for all other places to the Head Office, 20. CASfLR-SQUARE- CARNARVON. FOR Sali VARIOUS. IMPORTANT TO MOTHERS.-Every Mother who valuee the Health and Cleaniincsa of Mr child abound use HARRISON'S "iUkL.ia.tiUi." NURSERY POMADE. One application kills all Nita and Vermin, beaurifies and strengthen the Haxr. In Tics, 4t<f and 8d, Postage Id-—Geo. W Harrison, Cbemutt. 116, broad-street. Reading. Sold by Cbenuxto:— Agent for Bangor: J Bow en. Chemist. Carnar- von: R. Roberta. Chemist. Bangor-street. Aber- Tttwyth: W M. Jonee. Chemust. Llandudno: J. Holyhead: J. Hughes, Cham. mL 40&) SALES BY AUCTION. Mr. John Pritchard, BANGOR, NORTH WALES. CITY OF BANGOR. IMPORTANT TO HOTEL PROPRIETORS, BREWERS, WINE AND SPIRIT MERCHANTS, AND OTHERS. MR JOHN PRITCHARD is instructed by Trustees to cloee an Estate to SELL BY PUBLIC AUCTION, at the QUEEN'S HEAD CAr, BANGOR, on WEDNESDAY, the 18th day of DECEMBER, 1907, at Two p.m., in such lot or lots aa may there be decided upon, the Valuable, Free, and Fully-Lioeneed FREEHOLD HOlEij, with the Yard, Stabling, Coach-houses, and Garden, known as THE BELLE VUE, UPPER BANGOR, which has for many yeaxe enjoyed a liret^claes reputation, and where a Very extensive and lucrative business has been carried on by the present tenant, who has been in occu- pation on annual tenancy for 37 years at the low resnt 0.£ JE;80 per annum. The Goodwill d the businees wih be included in the Sale. The Hotel contains four Entertaining and eight Bedrooms, good Smokeroom, with Bar, Bathroom, good Cellarage, etc. Alco the commodious Freehold Yard adjoining the Hotel, on one side, now held by the tenant oi tho Hotel as Livery Stables at a yearly rent of £20 and The FREEHOLD DWELLING-HOUSE, SHOP, and PREMISES adjoining the Hotel on the other sid, and now let on a yearly tensuicy for £40. Thie could be converted into a. Whole- sale and Retail Spirit Business, and the upper rooms fchrowi; open to the Hotel at a trilling outlaj,, and tiiua give increased Bedroom accom- modation. Together with the DWELLING-HOUSE SHOP and PREMISES, in the occupation of Mr Brnta-ui, with triO largo Yard and Buildings, for ywucs used iM5 a Slate and Monumental Yard. Grots Rental JE41. And the DWELLING- HOUSE, GARDEN and PREMISES, No. 1, SUMMER HILL-TERRACE, with possession. Plan and particulars may be obtained of the Auctioneer, Bangor; or Mcas.ra Carter, Vincent and Co., Solicitors, Bangor and Carnarvon. COUNTY OF ANGLESEY. In the PARISHES of LLANWENLLWYFO and LI ..A N EI LI-AN, about 3& miles from Am- lwcb. SALE by AUCTION of tho delightfully situated Freehold Resilience known as BRYN-Y-MOR, witii Ornamental Ground. Garden, Stubling, Coach-iiOUde, Out-builuing", and Plantations, now in the occupation of Mi&s Uervis, 011 short lease, together with a Field and Plantation in hand, the whole comprising an area of 15a 1: 13 p. Also a Freehold 20 Acre FIELD adjoining, suit- able for the erection of a good Residence, Bungalows, or V 111 as for the summer reason in a iavouuto locality. MR JOHN PRITCHARD will SELL by PUB- LIC AUCTION, at the TOWN lLALL LLANGEFNI, on THURSDAY, DECEMBER 19th, 1907, at 2.30 p.m., the above Valuable Pro- perty, subjcct to such Conditions may be there and then produced, and in such Lot or Lots as ma.y there and then be decided upon. Particulars may be obtained of, and a Plan of the Property seen at tne Offices of Messrs J. Rice Roberts and Laurie, Solicitors, Llangefni and Beaumaris, or of the Auctioneer, Bodhvfrvd Bangor. c PUBLICATIONS. THE GREAT GUIDE TO SUCCESS FOR 1908. IF you are a Farmer and your crops fail, or if you are in doubt about buying or selling, RAPHAEL S ALMANAC wil tell you the exact times to see your crops, and when to buy and seil. If you are a gardener and your flowers, fruits, or vegetab.es fail, RAPHAEL'S ALMANAC will tell you when to sow. p.ant or transplant, eo tha.t your garden will be the wonder and admira- tion of aiL if you are a loyer and your courtship rough and thorny, the ALMANAC will tell you tie exact times to court and marry with the greatest felicity. If you are in Doubt and Perplexity regarding the future and know not which way to turn. thia ALMANAC contains Birthday Information for every day whereby you may see what Fate has in store for you. It teik you when to buy, set!, seek employ- ment, travel, remove, speculate, hire servants, bake, brew, fiah, etc.. and contains numerous useful tables, etc. 120 pages. Price 6d. post free 7d. Foulsnam and Co.. 4, Pilgrim St., Ludgate Hill. E.C.. and at all Stationers and Book- stalls. CLERICAL. V17ANTED, Welsh Curate, in sole charge of Cerrigydruidion parkb, for 1908. Salary £140, and unfurnished Rectory. -Apply, Rector, Ccrrigydruidion, Corwen. 2100c SITUATIONS VACANT. A GOOD COOK-GENERAL, thoroughly trustworthy, required for Anglesey, im- mediately good character essential; email family.—Apply, Box 2139, "Chronicle" Office, Bangor. o APPRENTICE.—Wanted Apprentice to Car- penter and Joiner's Trade.—Apply to S. Bond and Sons, Builders, Belgrave-road, Co.wyn Bay. 19420p BAKERY and CONFECTIONERY.—Wanted, a strong Boy, as Apprentice.—A^pply, J. Humphreys, Stores, Upper Bangor. 2172c COOK-GENERA-L required for a small family; Churchwoman preferred; Housemaid- Waitress kept-—State age, wages, and when dis- engaged, Mrs Vaughan Jones, Groes, Denbigh. 19547p EVENING EMPLOYMENT. Spare Time Agents Wanted for well-known Assurance Socicty.—Apply, Ga.rnett, Waverley, Rhyl. 19675p FARM BAILIFF Wanted; msod to all kind of work on Farm; married; no children.— Address, M.W., "Pioneer" Offices, Coiwyn Bay. ■_ 19552p_ flOOD HOUSEMAID-WAITRESS Wanted.- VJT Apply to Mrs Nunn, Coed Helyg, Coiwyn Bay. 19682p GENERAL, West Kirby; wages £18; no wash- ing; two Ladies.—R., Brynhyias, Rhudd- lan. 19673p ClENERAL Wanted.; good plain cook; good reierenccs.—Miss Hensley, Bon Air, De- ganwy. 19689p tl OOD GENERAL Wanted, at once, for Tref- 1" riw good reference.—Appiy. Mrs Edwards, Aber Deulyn. Trefrtw. 19493p GEN&A.L SERVANT Wanted, age 20 to 30, VJT must be clean, neat, and able to wash. State wages and reference. — Address, M. 1. "Pioneer Jfbce, Coiwyn Bay. 19496p HOUSEMAID Wanted for a quiclplace in the Conway Valley. Wages £20. Must be neat Needlewoman.—Address, M. X., "Pio- neer" Offices, Coiwyn Bay. 19561p RS GRIFFITH, REGISTRY OFFICE. 1, ST. DAYID'S-ROAD. CARNARVON, hae. several good Servants, Cooks. H.P Maids, and Generals for Private Houses and Hotels. 20520 NURSE. for Boy, lb months (at present in i.™ Llandudno); Protestant; strong, early riser, willing to sew. waah. and iron; references, age. and particulars to Mrs Bennett, G.P.O., Llandudno. POST BOY Wanted and assist in Yard; must r be an experienced driver and abstainer.— Apply, with references, Victoria Hotel, Llanxwst. RESPECTABLE GIRL Wanted, about 17 or JUt 18, to do housework and assist with chil- dren.—Apply, Cooke, The Library, Abergele- road, Coiwyn Bay. 19566p RHYL FOOTBALL CLUB require good Gcal- JLt< keeper for the Combination Team. Must bo Amateur. — Apply to the Secretary, J. P. Joaies, 24, John-street, Rhyl. 19618p i, 1 u. i Ut r u u .60. HIGH-ST. wi^x- JLk/ MA DOC. — Mm Humphreys has excellent Situations for respectable women as Generals. Cooks. Housemaid, etc.. for next tern. (Pen- tymbor). REGISTRY OFFICE for Servants of all Uiasees. — Mrs A. Ephraim, 3, Tany marwd- terrace, B.aenau Festiniog 19214p ^UPERIOR General; small private family; l!o k5 washing; plain cooking, all general work; oomfortablo home; wages to begin £ 12.—Ad- dress, "N.P. "Pioneer" Office, Colwyn Bay. 19654p SMART Business Man Wanted; trustworthy; not afraid of work; outdoor employment; Liberal commission; splendid opening for man with energy, wishing to improve his position.— Address, "Win," Box 2143, Office of this Journal. ;r ANTED, a good General, for family of 1'1' three in Atherton (9 miles from Man- chester), age over 20. able to wash, must be ciea.n and trustworthy; wages 6s ód per week.— Address, with references, Mrs Darbyahire, West Bank Atherton. near Manchester WANTED, Headmistress, Bottwnog N.P. TV School; salary £8°. per annum.—Apply, Rector, Bottwnog, Pwllheli. 2141c WANTED an Apprentice for Ladies' and tt Children's Outfitting, Fancics, etc.—Ap- ply, Williams, Compton House, Bangor. PUBUC NOTICES. CAMBRIAN RAILWAYS. CHRISTMAS HOLIDAYS 1907. TRAIN ARRANGEMENTS. ON SUNDAY, DECEMBER 22nd. and CHRISTMAS DAY, DECEMBER 25<ih, the following Trains will run at the usual Sun- day times:— The 8.49 am. tmin Afonwen to Pwllheli. The 9.0 a.m. train Pwllheli to Dclgeliey. The 4.25 pjn. train Dolgelley to P-wllheli. The 6.40 p.m. train Pwllheii to Afonwen. The 5.55 p.m. train Barmouth to Machyn- lleth. For timos at Intermediate Stations, see Spe- cial Bills. C. S. DENNISS, Oswestry, General Manager. December, 1907. TENDERS. TO BUILDERS AND CONTRACTORS mENDERS are invited for the ERECTION X and CONSTRUCTION of a NEW COUN- CIL SCHOOL, at PENMACHNO, near Bettwsy- oood. Plans and Specification to be seen on and after MONDAY, DECEMBER 16th, with DR. WILLIAMS, MOSTYN VILLA, PENMACH- NO. Sealed Tenders, endorsed "Tender for New Council Schooi at Penmachno," to be sent to MR E. R. DAVIES, Secretary of Education, CARNARVON, not later than TUESDAY, the 31st inst. The Committee do not bind themselves to accept the lowest, or any Tender. ROWLAND LLOYD JONES, M.S.A., County Architect. 14, Ma-rket-street, Carnarvon, a.nd 36, High-street, Pwllheli, December 11th, 1907. TO BUILDERS AND CONTRACTORS TENDERS are invited for the ERECTION JL and CONSTRUCTION of a. NEW COUN- CIL SCHOOL, at LLANFAllLFECiiAN. Plans and Specilkution to be i-eeii on and after MONDAY, DECEMBER 16th, with MIH-S WILLIAMS, Head Teacher, C A ER SALE VI SCHOOL, LLAN FAIRFECHAN. Sealed Tenders, endorsed "Tender for New Council School at Llaniairfechan," to be sent to MR E. R. DAVIES, Secretary ci Education, CARNARVON, not later than TUESDAY, the 31st inst. The Conunitteo do not bind themselves to accept, the lowest, or any Tender. ROWLAND LLOYD JONES, M.S.A., County Architect. 14, Market-street, Carnarvon, a.nd 36, High-street, Pwllheli, December lltn, 1907. Music PIANOFORTE, SINGING, HARMONY. LESiauNi). JONKS-OWTN, L.I.O.J„ F.G.M„ (LQM.), Music Master, Bethesda County School. Local fcec., London College ot Music. CANDIDATES prepared lor ivxaminations of C the R.A.M., I.C.L., L.C.M., etc. Many Successes. bangor and Penniaenmawr visited weekly.—For terms, apply MI-NAFON, BETHESDA. DANEDD GELLIR yinwelcd a DR. JONES, Jr»ig Owen (near the iwuwa; station), Bangor, bob Dyud lau, yn Nu. Hi. -L^DVVIGAN-ROAD. LLANUEfNi. Yn MANGUR. bob ayuo und Uyddiau Mawri" so lau. Yn LLANERCHYMEDD (wedi symud i dy Miag Uwen. Druid House;, o lideg tan Un. Ac AMLWCH, o Ddau tan liuiiip. gyda Mr Hughes, stationer. 8, Market-siicei, Gorphenaf 2ii a'r 30am; Awat 27ain, Aieai 24ain, Hydref 22ain, lachwedd 19eg, a Rhag yr iïg. yn METHESDA, LLANbERlS, ac EBEN- EZER. Dydd Mawrth cyntaf ar ol Sadwrn tal. THE PIONEER. RENOWNED GROCERY AND PROVISION STORES, MAES-&<JOAHK, PWVI-LRILLI. FINEST Selection jn Hams and Baoon, Butter and Cheese, leas and Coffee, at Prices within the reach of all. W. J. BATTERBEE, Proprietor. ACIUEN J 5 or ül1 KIN US SICKNESS, EMPLOYERS' LIABILITY, BUhubaui. anu I?iUiiLiTY GUARANTEE RISKS, INSURED AuAINST by the RAILWAY ASSUfiAKCfi CO CAPITAL (Fully Subscribed), £ 1,000,000, CLAIMS PAID, £ &,U00,000. 64, CUHMniLL, llOftDON. A. V lAxN, &ccxetary. AGENT. — Mr R. Eawards, London and North-Western Railway, Holyhead. Liverpool Uince: NURlli JUili\-ST. Agents hequired in Unrepresented Divtrici^. 7292
G watta.I
G watta. I DYDD MaWKTH, KnAUf 17, 1907. ARAETH IARLL CAWDOR, Yr oedd y cyfarfod mawr fu yn y Penrhyn Hall, Bangor, nos lau, yn derfymad godidog i gyirm o gyrddau llwyddianus a gyn..aLodd yr Undebwyr yn y sir hon. Cafwyd ynddo areith- iau gUeu ac argyhoeddiadol, ond canolbwyntiai y dyddordeb peAaf yn ajierchiad Iarll Cawdor, un o bndfigiùn blaenaf oin gwiad, ac aelod o'r Ty bygythir ei ddymchweliad gan gymfor o'r Wrthbiaid y dyddiau hyn. Fal y gwelir yn yr adroddid a geir mewn col- ofn a.»sill, vr OO':dd t,ri phwynt i aiaeth yr Iarll, sef 'a- Ty yr Arglwyddi, (b) Y Pwno Addy-g, (c) Diffyndollaeth. Dyna'r tri phwnc sy'n cyif- roi yr oes ac yn peri y dadkuon ffyniicaf yn mhlirh y gwaiianol bleidiau. Gwrthbrofodd yr haeriad fod yr Argiwyddi yn autl pob deddfwr- iaetli et oudd y bobl. Nis gwyddai am un engraifft i gadarnhau y fath honiad, ond-ac y m'.I.e'n werth i bob darilenydd ystyried hyn- gwyddai am luawb o mgroiphtiau y rhoes yr Ar glwyadi gyfle i'r bobi ddatgan eu barn ar gwes- tiynau hanfodol bwysig i'w bywyd. Onibae yr Arglwyddi amddifadid hwy o'r hawl hwn. Yn mhellach, gwyddai &m engreiphtiau pan y bu i'r bcbl, aherwydd y oyflo a gaw&ant, ddatgan barn cwbl groea i old-io y Llywodrat th. Dyna resym- eg ddiwrthdro dras i'r Ty Uchaf fodoli, canys y mifurfia'n fath o arolygydd dros fuddianau y bobl. Alolygodd yr Iarll gwrs deddfwriaeth ddiweddar er cyhawnhau yr Arglwyddi yn eu bymddygiadau, M yr oedd yn ddigon difloesgni i draethu pe gofynid iddo bleidleisio etc ar yr on pwyntiau y pleidleisiai yn gjffelyb. Yn nglyn a'r pwnc addysg, ei diactl fawr oedd mai'r cynllun a.'r egwyddor ddylesid fabwysiadu, oe ooddys am ddiwygio Deddf 1902, ydoodd nawl y rhieni i bendorfynu pa ryw addysg gref- yddol & gyfrenid i'r plant yn ysgolion elfenol y wlad. Ceir gelynion ysgolion Eglwysig yn croch- lefain am ryddid a chydraddoldeb, ao eto yn barod i ormeeu ar ryddid a chydwybod rliienL Rhaid i gofnogwyr addysg fydol fod yn barod i roddi i eraill yr un rhyddid ag a hawliant eu himain. Mae Eglwyswyr yn benderfynol o am- ddiffyn hawljau rhieni fel mater o degweh, ao yn y safle hon credwn y rhoddir iddynt gefnog- aeth mwyafrif mawr et.holwyr y wlad. Diffyndollaeth oedd y trydydd pwynt yn yr araeth afaelgar. Maentumiai y byddai i ddiryw- iad masnach a chynydd v dosbarth diwaith &gor llygaid y wkd mewn modd nas dichc-n dim arall ar y drygodd eydd yn dilyn yr hyn a gamenwir yn I' Fasnach Rydd, ac argyhoeddir pawb mai Diffyn- dollaeth i amddiffyn ein buddianau yw yr unig gynJlun i gadw ffyniant mas:;achol y deyrnas. Rha.id eangu sylfeini trothianu Ni rydd neb groesaw i "omserau drwg," ond 00 y deuir trwy- ddynt i deimlo fod ein oyfundrefn bresenol yn gwbl anaddas i angetnion prseenol & dyfodol y eenedl daw daioni o'r drygedd. 1 Ucholgais Liancludne. Tref gynyddol yw Llandudno, ao fel y gwoddai i "Frenhines y Glanau," yn ol yr enw a roddir ami gan ei thrigolion, nid bodd- Ion yw ar ei safle bresenol. Rheolir hi gan Gynghor Dosbarth, a gwyr craff yn gweled yn mb-ell yw yr aelodau. Teimla Iluawo o iionynt fod safle y dref yn haeddu iddi urddaa uwch na Chynghor fel sydd gan drefi bach, cyffredin, di- nod Llanfairfechan, Penmaenmawr, Bethesda, Llanrwst ac eraili ellid enwi; ac er mwyn yrn- ddyrchafu yn ngolwg y byd ceir rhai o drigolic.n Ilan Tudno Sant yn awyddu am iddi gael brein- len i'w chorphori, fel y caffo Faoer mewn urdd- wisgoedd a defodau m&wreddog ar aohlysuron cyhoeddus. Nid oes unfrydedd hollol gyda'r mudiad, a barnu oddiwrth gyfarfod o drethdal- wyr a gynhaliwyd nos lau er y oeid llu yn cyineradwyo y syniad. Caiff y preawylwyr gytie Its Ebrill nesaf i bleidleisio ar y mater. » • t Rhaib Dafydd Jones. i/ariia y aairprwyaeih a benodwyd dro yn ol i chwilio hanes rhaib anniwall Dafydd Jones ar ororau Gogledd Cymru. Caed eisoes ddigon o dyetiolaethau i euogfarnu troæddwr cyffredin M i'w alltudio am ei gamymddygiad; ond nid oes odid ddim yn tycio gyda Dafydd-pooro. wawd ar ben ym.Jr< ehi<>TJ goreu y rhai fynant ei gaetn- iwo a cnwal y caerau cadarnaf yn ei ddittledd. Lu'r draul i geiaio ei gyfyngu yn enfawr, a daeth llu o gwmniau rheilffyrdd, perchenogion tirol, ac eraill i dystio i'w erbyn gerbran y ddir- piwyaeth. O bcsibl, y bydd i'r Llywodraeth maef o law geisio doddfu i'r mor, ac y mae'n llawn bryd cy.-neryd rbyw gwrs i atal ei raib. Llyncodd feusydd cyfain i'w grombil, ac oni atelir ei rwyeg bydd Cymru fechaa yn gradliol kinau, a "tywod lie bu teiau" yn dra buan » Merlod Cymreigr. L< ei y sylwetu yr wythnos ddiweddaf, y mae r rywogaeth o wartiieg Cymreig trwy fawr ym- (I'fch .1 gofal wedi gwella yn ddirfawr yn ystod bhnyddaa diweddar, a chydnabyddir eu gwerth y;\ yr arddangosfeydd blaenaf a'r marchnadoedd tjwyaf. Ceir mudiad y.n awr ar droed i weila anrawdd y merlod Cymr?ig. Cydnabyddir nad 00.5 o'u maint eu caletach na'u gwell at lawer pwrpas, ond hyd yn hyn ni roed iddynt end thy dig sylw, a llai fytli o arolygi;icth. Ar gs ArgJwyd t Mostyn. gofynwyd i Gynghor at- Fflint ddirgymhell mesurau i wella ac a:olygu y merlod bach prydferth a gwaiana&thgar Hyn. Mae hyn o ddyddordeb a budd i amaetnwyr, a'r syndod yw iddynt aros cyhyd yn ddifiaw a diofaJ. Bellach ar ol i'r pwnc gael syiw aw- durdodau cyhocddus, gellir disgwyl trefniadau effeithiol i gyrhaedd yr amcaruoii da mewn golwg. it Ad-di-efnu Seddau Sir Ddinbych. yn ami v ceir cyn-amt gwu a ..o.j:_Ij rhwng deupart-h ag yn sir Ddinbych. Gwktd aULC h- yddol dawel a thencu ei phoblogaeth yw un pen iddi, tra y mae'r pen arall yn llawn gweithfeydd prysur ac ardaJoedd poblog. Mewn cyfarfod arbc.nig o Gynghor y Sir, ddvdd Mcrcher, dou- wyd a chynllun gcrbron i ad-drefnu y seddau fel ag i roddi rhagor o gynrychiolw/r i'r parfch- au ge.ir yn MaeJor, ar y tir fod y boblogaeth fawr yn cyfiawnbau hyny. Teimlid dyddordeb dwfn yn y oynllun, ac yr oedd cynrychiolaeth luosog yn bresenol. Traddodwyd araoth gref i wrthwynebu y cynllun ga.n Mr Gomer Roberts, a thrwy gyfrwng ffeithiau a ffigyrau parthed gw-rth trethianol a thrcthiant, cydmariaethau a dadansoddiad o safleoedd y gwahanol ardaloedd lui yr oead a wneiont a uudciian-,u y s.r, liwydd- odd i ddarbwyllo mwyafrif ma-Wr i bieidleisio yn eroy.n y oynllun. Felly, orys y seddau a'r gyn- rychiolaetii mogis cynll. # Y Odlrprwyaeth Eglwysig. Diau y bydd 1 ebtedoiaaau diweddar y Ddir- prwyaetn hon ben i'r Ymnetllduwyr tfrorni yn aruthr, canys gwrthodwyd derbyn swm helaeth o dystioiao-'hau ar y tir nad oedd a wnelo a r amcani >!i mewn golwg nac o fewn eylcn ym- chwili:vl y Ddirprwyaeth. Fel gwr hyfcdr i wahaniaothu ac ysgar rhwng yr hyn sydd fudd- iol ac angenrheidiol i'r pwrpas, ihaid cydnabod awdurdod y Bamwr Vaugnan Williams; ac er 1 rai o'r dirprwyon eraill wrthdystio ar rai pwyntiau, ao i lu o V mneillduwyr feirniadu ei ymddygiadau yn lJym, ni phar dim i'r dojethawr wyro oddiwrth ei farn oleu a ehadarn. '1t Han-.sydd Charles o'r Bala. Mynegir fod y Parch D. E. Jenkins, Dinbych, er's yspaid bellach yn ymchwil yn ddyfal i fywyd a gwaith Charles o'r Bala, a phan y cy- hoeddir ffrwyth ei ddyfalwch prophwydir yr achosir cryn gyffro yn myd llonyddol Cymru. Nid yw'r genedl wedi anghofio y ddadl fawr fu rihwng y Parch John Morgan Jones a Mr Bariah Evans parthed Mowel Harris—rnao tine yr &rfau yr; aros o hyd ar y maes. Beth bynag fydd effaith darganfyddiadau Mr Jenkins, y mae ymchjviliad goneet gan hanesydd diragfam yn haeddu mawrhaid, ac ni raid ofni da gudd- iad goleu o ba le by.nag y daw. Adwaenir Mr Jenkins fel lienor ystyrbwyll, a disgwylir yn aiddgar am ffrwyth ei lafur presenol. '1' Hudollaeth y Wlad. Dwfll yw hudoliaeth y trefi poblog i'r ieuaino. 0 flwyldyn i flwyddy.n c?ir miloedd yn gano y parthau gwlodig i geisio bywoliaeth mewn ardal- ctdd poblog lie y ceir amrywiaeth a dwnawr, a lie mae'r cyflog ar raddfa uwch nag a delir yn iihaweiwch y broydd amaotbyddol. Nid oea un- dyn a dariodd gyfnod yn ninasoedd mawrion Lloegr neu wlad arall na theimlodd fod eithafion yn cydgwrdd yno—golud dirfawr yn ymyl y tlodi dyfnaf, arwyddion o wynfydedd yn gyf- ochrog a thruenusrwydd calonrwygol, moothau a phleser yn gyfymyl ag angen ac adfyd. Yn gyffredm ceir y rhai a fagwyd yn nliawelianau y wlad dan gysgod y bryniau. ar finion y gloew afonydd, gerllaw y meusydd blodeuog, yn dyheu am ddychwelyd i'r hen fangre, canys y.no yr orys eu caJon ac yno y canolbwyntia eu dymun- iac'au bounydd. Nid yw dadwrdd y ddinas brysur wedi gallu dystewi y Hef ddi taw fain sydd yn nwfn eu henaid am dawelwoh broydd mebyd. Ond gwan yw'r rhagolvgon y llwyddant i emill eu tamaid wedi y dychwelont dan amod- au presenol amaethyddiaeth a bywyd gwiecug. • • t • "Yn ol i'r Tir." F ;I engraipht gryfed y dyhewyd nodai Mr Jos- F ;I engraipht gryfed y dyhewyd nodai Mr Jos- eph Fels, awdurdod cydnabyddedig Bo- bynciau tirol, fod cynifer a mil yn ymgais am 21 o ddal- iadau amaethyddol yn Yn gyffelyb 61' ceir yn mhob sir yn mron. Mae'r bobl yn newynu am dir, a gogwydd amlwg yr oes at br wylio drachefn yn mhell o swn byddarol masr.ach ac o olwg yr adfyd sydd ddivsgar oddiwrth fywyd y dinasoodd mawrion. Codir "gardd-ddinasoedd" mown parthau o Loegr. a mawr yw'r ymdrech I gael byw ynddynt. D:au fod hon yn noawodd ]ach, ;vc y bydd i'r awydd yn nghwrs amser lunio moddion ac amodau gwell i roddi i'r bobl a geis iant. Cred rhai o wvr craff y deyrnas mai y pwnc iirol yw sail diwygiad mawr cymd ithjtsol y dyfodol. ac mai yn y cyfeiriad hwn y dooh. reuir dadry* dyrysbynoiau yr oos--y doooorth di- waith, gorboblogiad, tlodi, a thrueni cynifer lac hawdwriaeth "indeithasol fyddai dwy.n y bobl o'r wterydd aflan i'r lrWyr iach yn ol at na ur, capvs wødi'r t'yfan hi yw athiavies plant dynion, ac ar oi mynwes wyryfol y ceir y baradwys fwyaf ddymunol.
Trysorfa Coleg Bangor. ------
Trysorfa Coleg Bangor. Nos Ferdher, cynhaJiwyd cy-farfod yn y Queen's Hall, Llunxlain, i'T aancaji o gefnogi'r mudiad i gynorthwvo trysorfa adeiladu Coleg Prifysgol Gogledd Cymru. Llywyddwyd gan Mr PridhaTd-Jonee, cadeirydd Pwyilgor y Brif- ddinas, ac yr oedd yn breeenol y Parch Hart- well Jones, rheitbor Nutfield; y Pa-rch J. Crowle EiMs, y Parch J. Maohre-tih Reee, y Parch Her- bert Morgan, y Pardh John Humphreys (City- road) a Mr W. E. Daviea, yïr ysgxifenydd myg- edol. CynrycihioiMryd y oolcg gan y Prifathro (Syr Harry Reiehel), yr Athro J. Morris Jonee, a Mr L D. Jones (TIow T-ogid). Dadlenodd Mr Vincent Evens, trysnrydd mygiedol Pwyllgor Llundain o'r a adeiladu, reebr o gyfraji- wyr Llundain, a dywedodid fed y oyfanswm, i fyny i'r prepenoJ, yn ll,958p. Pasiwyd pender- fyiuad i gefnogi'r mudiad.
Yr Ystorm Fawr.
Yr Ystorm Fawr. COLLI LLONG A 25 0 FYWYDAU. Dywedir na fu ear's blynydxfe-u yetorm mor erwan air y mor a'r un a aohoeodd gymaint o gotilliecSion air dir na'r hon fu ddyddiau Gwenear a Sadwtrn diwedJiaf. Y golled iwyaf ydoedd drylliad y eowner ddur saith-hwylbxeai "lliocnae W uawson" ger y Scilly IetlaindB- Dyma'r llong fwyai o'i bath yn y bvd. Aeth i'r oreigiau a bocModd 25 o'r d-wy^aw. Aohubwyd y oapten a'r pilot ar ol dyoddef QOOnynt galedi mawr. Fore Sad-wrn, tira yr oedd nifer o didynicm y llong rhyfol "Speedwell" yn mymed i'r Ian er treuiio eu soibiia.'nrt, Nadclig golchodd moryn mawir dlros y bad a.'u cludaa. a caollodd wytih o honymt eu bywydau.
RIIYDDFRYDWYR ARFON.
RIIYDDFRYDWYR ARFON. Trofnir i gynal cyfarfod blynyddol Cymdeithas Ryddfrydol Arfon yn Mhenmaenmawr, Rhagfyr 17 a 18. Y noson cynt bydd Mabon. A.S.. Mri J. Herbert Roberts, A.S., a Wm. Jones, A.S., yn anorch cyfarfod yn Llanddeiniolen, a chymer- ant ran hefyd yn y cyfarfod blynyddol.
Newyddion Boreu Llun.
Newyddion Boreu Llun. DYRCHAFIAD AROLYGYDD. Dyrchafwyd Mr T. H. Edwards, eoruchwyliwT Cwmni Yswirio y Prudential yn Nghaernarfon, i oruchwyliacth y cwmni ym Penfro. GOSTWNG PRJSIAU ETO. Oherwydd yr iseJder parhaus yn y faaoaoh lechi mae perchenogion rhai o chwaralau Sir Gaernarfon pendcrfynu gootwng y prisiau eto. Bydd i'r gostyngiad hwn fod o 5 i 10 y cant, a chynrychiola hyn leihad o tua 40 y cant ar brisiau bedair blynedd yn ol. BYWYDFAD ABERMAW. Cyfarfu yr Arolygydd Rowley y pwyllgor lleol cfaia am fywydfad yr Abermaw, ddydd Gwen- &r, pan y penderfynwyd ail-drefnu y dwylaw, a gwahoddir ceiaiadau am aelodoth. Derbyniodd po'b aelod o'r criw yn y bad pan aeth allan i war- ed u y bysgot-Iong "Flora," Pwllheli, dair wyth- cos yn oJ, bymtheg swllt gan Sefydliad y Byw ydfad. ac anfonodd Lady Jones-Gibb, gyflwyn- odd y bad presenol i'r Sefydliad, 5p i Mr Rhys Jones (ysgrifcnydd mygedol), i'w rhanu rhwng y criw fel rhodd Nadolig.. MARW YNAD. Ar ol afiechyd byr, bu farw Dr. J. W. Wil- liams, Gwroceam, nos Wener, ac efe yn 63 mlwydd ood. Bu'n feddyg yn Yspytty Ogledd- OIl Llundain, ac wedyn aeth at ei dad i Wrec- sam. Efo oedd swyddog meddygol cyntaf y dref. Dyrchafwyd ef i'r ynadaeth. Priododd ohwaer Syr Edward Evans, arweinydd y Bktid Ryddfrydol yn Lerpwl. A.S. MON A R MERCHED. Me vn cyfarfod yn Nghae-rgybi, nos Sadwrn, sylwodd Mr Ellis J. Griffith, A.S., ei fed yn ffafrio riioddi'r etholfraint i ferched, ond nis gallai gyt<ino dull i sicrhau y fraint. Y DDEDDW FILWROL NEWYDD. Wrth ranu'r gwobrau i Wirfoddolwyr Pen- maenmawr, nos Sadwrn, sylwedd Capten Jenkins pad oedd ganddynt ddim i w ofni oddiwrth y c'deddf til" rol ndwydd, am eu bod yn Mhen inaenmawr yn da chymwys. Sylwodd y Mil. Darbi^'iir-j mai atnean y ddeddf oedd gw.netld y fyd'tir mor werincl ag ctdd modd, ac yr oedd ganddo ef syniAd uchol am dani. TAFLU'R ACIIOSION ALLAN. Yd Hed<liys Caergybi, ddydd Sadwrn, cyhudd- wyd Miohacl prif stiward ar fwrdd yr "Anglia," < ladrata esgidiau. Arnddiffynwyd ef ga.n Mr E. J. Griffith, A.S Taflwyd yr achoe allan, a. thvnodd Mr Lloyd Carter y ddau achoa arall yn ol. ATHRAWON MON YN CWYNO. Mae athrawon Men wedi pasio .nifer o bender- fyniadau yn datgan. nas gallant gydsynio a pho- lisi Pwyllgor Addysg y sir gyda goiwg ar nifer a chymhwysderau athrawon i'r ysgolion.
Dirprwyaeth Rhaib y Mor. --
Dirprwyaeth Rhaib y Mor. TY.STIOLAETH 0 SIR GAERNARFON. Cyfarfu y Ddirprwyaeth ymclhwil i raib y mcr yn Llundain ddydd Meircher, dan lywydd- iaeth Syr William F. Foulkes. Y prif dyst oedd Mr William Dawson, prif bsiria.ri.ydd cyn- orthwyol Owm.ni y London and Nortdi_Western, yrhwn aroefi fanylion yr amddiffjnfejdd a rhwng Conwy a JJanfa.irfoc.han—rmwiau trwehus yn banaf. Rheibiodd y mor bedair trcedfedd er 1889; o flaen. go rv- af Llan/airfeolian a dher- Uaw Ponmaenmaiwr aeth a 13 modfedd yn ystod 17 mlynedd; rhwng Pen<maen,bach a Pthenmaen- mawr er 1889 rheibiwyd dyfnder o dlctwy droed- fedd a thair modfedd. Yn Sir Ddinbych, rhwng Abergele a'r Foryd, gwaxiwyd eymiau enfawr; ac yn ystod 18 mlynedd, gortyiigcdd y traeth tua dwy dxoedfeidd. Bu raid codi safle y liinell ger Rhyl i fod u/wchlaw pen-lktnw y mor. Yetyrid fod y nheilffordd yn berffaith ddyogel gerllaw RJhyl. Rhoes MT Vaughan Da vies, A.S., hanes y mawr ddefrod a yn y Bortii a. Cheinew- ydd, Sir Aberteifi. Gwariwyd 800p a.r amddi- ffynrfeydld yn y Boirth, ger Atx?rystwyth. Dydd lau, Uywyddai yr Anrlhyd. Ivor Guest, A.S., a, psharhawyd y dystiolaetih parthed Sir AberteiS. Rhcea Mr W. B. Jono; peirianydd Ymddiriedodwyr Porthladd Caernarfon, fanylioo am y mor a'i amddiffynfeydd yn Abermenai. Dydd Gwener, rhoes Mr J. E. Greaves dyst- iolaeth am sefyllfa Bir Gaernarfon. Yr oedd y mor a'i giifaehau yn meeur tua 120 milldir. Oherwydd n-atur greigiog y glanau oeid amddi- ffynfeydd naturiol rhag amrhaith y mor. Yn Ngftiriooieifch ysigulbwyd ymaith 125 troedfedd er 1835—yr oedd hyn am belldter o oh wart er milldir I i'r go rile win gear Craig y Castell. rr dwyrain yr oedd yr anrhaith yn ddiweddaraoh ac heb fod bwysicod. Priodolai am y difrod i'r Haith fod meini mawrion wedi G:.1 oymeryd o'r traefch at adeiladu. Gwaherddir ihyn yn awr. Yr oedd y Cyng-hor • Dosbarth wedi adeiladu mor- fuiriau amddiffynol ar draul o 3750p. Oododd yntau bed'air eumddiffynfa. Y gost oedd 29Op, neu as 60 y droedfedd. Yn Afonwen y bu'r difrod rrnwyaf. Yno golcbwyd ymaath 36 erw o dir yn ytifcod y oa.n' mlynedd daweddaf. Cod- odd yr Anrhyd. F. G. Wynne dhix amddiffynfa yn mhen gorllewinol y bau, ac yr oeddynt yn ateb y pwrpas yn dda. Cxk>cLd Cwmni y Cam- brian Ihe'fyd amddiffynfeydd. Ceid y mor yn tafellu y tnaeth yn Llanbedrog, Rhiw ac Aber- d'aron, 00 yn Ngihlynneg i'r gogledd-orllewin, ond nid oedd y difrod yn ddifrifol iawn. Yr oedd amddiffynfeydd effeitihiol ond heb barhad ynddynt wedi eu ccdi gan Mr Addic, goruchfwyl- iwr Mr Wynn. Ni cheid difrod ar finion cul- for y Fcr.ai. Enillwyd liawer o dir hefyd yn y Traeth Mawr, Porthanaclog. Yn y flwyddyn 1798 llhccd y g'W.rthglawdd eyntef ar draws genau yr afon. Gkudyn gan M.r Maddoeks. Yn 1810 cwfbLhaodd yr un boneddwr y mor-glawdd oerig—milldir o hyd—ar drawe genau yr afon. Trwy hyn, enillwyd eddemtu 4500 o erwau— 1500 erw o dir da., 3000 erw o drix tywodlyd ac agotred i gaei ei orIiIOo gan yr afon. Ccstiodd 'y gwrthgiawdd cerig 100,000p. Yn Ystuanllyn, rihwng Porthmadog a Chx-iccieth, enillwyd tua. 400 erw trwy godli clawdd 200 mlynedd yn ol. Enillwyd tir hefyd yn rogenau'r afon Dwyfor, rhwng Criceieth ac Afon Wen, a cher Pwynt Pen U aha in, heblaw mewn parthau o Feirion a. Mon yn gyfages i Sir Gaernarfon. Rhoes Mr Greaves wedyn ei syniadau pa fesurau eliid gymeryd i atal rhaib y mor, a cbredaa y gellid ymddiried y gwaith i'r Cynghor- a.u Sirol, y rhai allent oooodi Pwyllgor Amddi- ffyn y Glanau. Gohiriwyd J Ddirprwyaeth hyd ddecfhreu Chwefror.
Nodachfa Eghvysig yn Ngholwyn.
Nodachfa Eghvysig yn Ngholwyn. Aeth Countess Dundonald, a cfcyda hi Lady Jean CodhKnie, yn ei cherlryd motor o Gestell Gwrydh i Golwyn, ddydd Mawrth, am- can o agor nodricWa codd i'w chynal yn y Neu- add Gynull, mewn cyeyiltiad ag Eglwys Seisnig St. John. Ca.fodd yr Iarlles dderbyniad brwd- frydig, a thraddedodd anerohiad bert. Dywed- odd y Fioer (y Paxch John Griffiths) fod y ddy- led wedi go«twng o 8Q0p i 24Op er mis Gor- phena.f diweddaf, ao nid oedd yn ormod disgwyl y olirid y gweddill dyledus gyda'r nodachfa cklewddvdd bresenol. Siarndwyd hefyd gan y Parch LI. A. Richards, y Parcel H. E. Mocatta, a. Dr. Wood Cyflwynwyd blodctLgiwm hardd i Lady Dundofflflld gan Miss Kathleen Heenan, meroh y Cynghcrwr Ha.mmersley Heenan. Agorwyd gweifchrediadau dydd Mcrdher gan Mir, R. Williams Wynn, pried y Milwriad R. Willitmg Wynn, D.S.O., Llanelwy.
Mae'r Nyo Ddywed Pobl Bangor…
Mae'r Nyo Ddywed Pobl Bangor yn Brawf Da. Pan y gwelwn y peth ein hunain. Pan mai ein cymydogion sydd yn dweyd. Ni eliir cael gwell tystiolaeth. Nid yr hyn a ddywedir lilldiroedd o bellder yw. Dyma maent yn ddweyd yn Mangor. Mrs M. Griffiths, 37, Orme-road, Bangor, a ysgnfena:—"Yr wyf yn cael pleser mewn ar- gymnell Doan's backache kidney pills, canys y maent yn feddyginiaeth ragorol at yr elwlod. Maent wedi fy Uwyr wella. o ymosodiad drwg o annwylder ar yr elwlod. "Yr wyf wodi bod yn dioddef am iawer o flynyddoedd oddiwrth yr elwlod; yr oedd y poenau yn fy meingefn yn ddifrifol; ao yn awr ac yn y man yr oedd math o boen cnoawl yno, yn enwedig wedi i mi fod yn gwneuthur gwaith y ty. Prin y gall wn ymsythu ar brydiau, ac aj adegau ni allwn gael gorphwysdra priodol y nos o achos y poenau. "Er pan y gwellhawyd fi gan Doan's back- ache kidney pills nid wyf wedi dioddef dim an- hwylder ar yr elwlod. Defnyddiais dri blwch o'r peleni, ac y maent wedi fy adfer i iechyd— teimlaf yn well mewn liawer modd.—(A«-wydd- wyd) Mary Griffiths." A ydych chwi yn dioddef oddiwrth Boen yn y Cefn, Cur Pen Anhwylderau Dyfrol, Chwydd- iadau yn yr Aelodau, Poenau yn y Cymylau, neu Deimlad Blinedig parhaus? Maent oil yn ar- wyddion o afiechyd peryglus yr e-lwkid. A ydych ohwi yn dioddef oddiwrth Grydcy- malau, Dvfrglwyf, Grafel, Neuralgia, Poen yn yr Arenau, Effeithiau elwlod g^veiniaid neu afiaeh ydynt. Bydd i chwi eu gwella os y gwellhewch eich elwlod. Nid yw Doan's Backache Kidney Pills yu addaw ond an path; maent yn cryfhau elwlod cryf ac afiach, ac felly yn iaoha-u pob anhwylder yr elwlod. Oom's iytel;e. kidney pills yn ddau swilt a naw ceiniog y blwch (chwe' blwch am dri swlt ar ddeg a raw ceiniog). Gan bob ff^rvllwr. ac yn mhob ystordy; neu yn riiad 1 !d rwy y post am yr un Lris, yn uniongyrahol oddiwrth FostrT-McClellan Co., 3, Wells-street, Oxford-street, London, W. Pe'eni Doan oedd y rhai roisant wellhad i Mrs Griffiths, Oxford-street, London, W. PeJeni Doan oedd y rhai roisant wellhad i Mrs Griffiths,
Advertising
-FJ Y'GWALSA'A'HGwfdAll W L Ohorwydd y Gwyliau yr wytihiios nesaf cyhoeddir "Y G wall a FOREU LLUN. Anfoner pob gohebiaeth gyated ag y bo modd- D.r;ai pob hanes e:n cyriiaedd erbyn foreu Sadwrn-goreu oil os an- fontr yn gynt. Bydd y rliif-n neeaf yn RHIFYN INADOUG, a cheir YlloGO lenyxKlaaiettti ddyuaorol ar gy-lar yr wyu, gan gynwya CAROLAU MEL US, STRvAEON DIo^aN, YSURIFAU DAWNUS. Rhodder Ardhebion am dano yn Ddioed- j
Trychineb mewn Glofa Gymreig-'
Trychineb mewn Glofa Gymreig- SAITH WEDI EU LLADD. ) Brydnawn Sadwrn, digwyddodd tanchwa. J barodd i faith o ddynion golli eu bywydau, nglofa'r Dinas, Gilfach Goch — dyffryn ffordd yn Nglhwm Rhondda. Oafwyd hyd 1 corph oiaf oddeutu wyth o'r glooh y nos. D**K gcewyd gwroldeb mawr yn yr ymchwil am. I trueniaid oedd yn y pwll, a chaed fod B&j wedi meirw a phumnp yn fyw. Wele enwau rhai a laddwydWatkin Evans, Aberoerdy^ road, gwr priod a dau blen.tyn ganddo; Wilb-a^ j David, Fair View, gwr priod, dau John Jenkins, Sherwood-terrace, jpweddw, y phlentyn; Richard Evans, Brynbcg, dyn txriod; Nicholas White, Coronation-street, priod, pum' plentyn; Wiiliam White, dyn & briod, mai> yr uehod; a John Miles, Aberoerdj1*' road, dibriod. Nid yw ttohos y danchwa yn hysbys. Nid yw ttohos y danchwa yn hysbys. ""J-
ADDYSGWYR MALDWYN. øf
ADDYSGWYR MALDWYN. ø f Mewn oyfarfod o Bwyllgor Addysg Maid: ddydd Llun, hysbyswyd fod 15 o blant y wedi eu troi o ysgol o dan reolaeth addysg Sir Amwythig oherwydd nad oedd dig0 o le iddynt. Gwneid trefniadau ar eu cy*e./ Penodwvd Mr J. R. Jones, Llanidloes, yn r athraw ysgol Llandinam, a phonderfynwyd 0°*^ yagol newydd yn Aberhafesp, yagol newydd yn Aberhafesp,
Advertising
Ystad y Faenol.
Ystad y Faenol. ARWERTHIANT FFERMYDD YN LLEYN. CYNYGION BYWIOG A PHRISIAU DA. Dyddiau Mawrth, Morcher, ao lau, cynhal- rwyd arwerthiant pwysig iawn a.r ffermydd a thiroedd at adeiladu, etc., yn Lleyn, pertiiynol i Yetad y Faenol, Yn yr hyebyi&ebion, enwyd y Mri W. A. Dew a'i Fab fel arwerthwyr, ond bu fe.m Mr W. A. Dew y dydd Gwenec blaenorol, yr hyn a barodd gyffro a gofid mawr yn myisg pawb a fwri-adent gynyg prynu yn yr arwerth- iant. Yr oedd Mr Dew yn foneddwr a gerid yn ddirfawr yn y wlad fel dyn ac fel arwerthwr, Darfu i Mr Alexander, Caerdydd, cyfaill myn- weuol i'r ymadawedig, ymgymeryd a'r aoróh- wyi o werthu yr eiddo, gan gael ei gynorth- wyo gan Mr W. C. P. Dew, mab hynaf yr ym- adiawcdig. Cyflawnodd Mr Alexander ei ddy- ledewydda.u yn foddhaol iawn, ac nid oes ond y clod mwyaf yn ddyledus i Mr W. C. P. Dew am y dull y oynortihwyodd e-fe yn y gwaith yn ystod y tri diwrnod. Dangosodd fedr a riiwyddineb mawr fel arwerthwr. Yr oedd liawer o bobl yn bresenol yn Neuadd Drefol PwiPlieli, lie y cyn- helid yn arwerthiant, bob dydd, y rhif lluoeooaf ddlydd Merohej-, trwy fod y farchnad yn cael ei chynal y diwrnod hwnw. Y cytfreitihwyr ceddynt Mri Hastic, Llundain, a Mri Lloyd Carter, Vincent, a'u Cyf., Bangor a Ghacrnarfon. DYDD MAWRTH. Datyanodd Mr Alexander ei ofid fod yr am- ser wedi rhedeg cyn dechreu. Y boreu nwnw y daetnai efe i'r dref. Cymerwyd peth amser iddo fyned oddia-mgylch i weld yr eiddo. Cyfeir- iodd at farvvolaeth ei gyfaiil, a dywedodd ei fod ef (Mr Alexander) yn-o fel cynrychiolydd yr yim- adawedig. Baneddwr goneet a chywir oedd Mr Dew. Ymdrechai Mr Alexa.nde.r ga.rio yr ar- werthiant yn mlaen ar yr un llinellau ag y bu- aaai Mr Dew yn wneud pe yno. Enillasoi yr ymadawedig ymddiriedaeth pawb. Dyruhafcdd y ewydd o arwerthwr i eafle uchcl iawn. Nid oedd Mr Alexander yno am nad oedd nob o deulu Mr Dew yn alluog i gyflawni y gwiaith, ond oherwydd fod profedigaeth y tculu mor fawr fel nas gillai Mr W. C. P. Dew deimlo yn iawn dan yr amigylchiadau i fynoo. drwy yr oil or gwaith. Cynygiodd bleidlais o gydymdeim- lad a'r teulu. Cofnog-od-J Mr Richard Roberts, cyfreithiwr, a dywedodd fod Mr Alexander wedi dyfod yno i gynorthiwyo Mr W. C. P. De.w, yr hwn oedd i ga.rio yn mlaen arwerthiant mor bwyaig tra- nceth ar ol claddu ei dad. Yr oedd yr ym- adjawedig yn gyfaiil y tenantiaid bob ameer. DESGRIFIAD YR ElDDO. Desgrifiodid Mr Alexander yr eiddo oedd i gael ei werthu. Perthynai i Mr Aseiheton- Smith, a chynwysa-i fformdai, lleoedd at gadw defiid, tir i adeiladu tai arno, tiroedd pori, etc. Rho^iid yn ysitod yr arwerthiant gyfleusderau i'r tenantiaid brynu eu ffermydd. Perthynai i rai o'r lotiau wert'h ar wahan i ystyriaethau amaethyddoh Gellid eu dadblygu yn niglyn a darparu lleoedd i ymwelwyr, etc. PIUSIAU A'R PRYNWYR. Yna awd yn mlaen hefo'r gwerthu. Cynygiwyd yn gyntai lotiau 1 i 4, Talyfan, Llaiitgian, yn meddiant Mr W. Adams. Gwerth- wyd i Mr M. T. Morris, Caernarfon, am 710p, dros Mr O. Morris Owen, Ariandy y National Provincial, Llundain. Latiau 5 a 6, Tanybryn (tenant, Mr Hugh William,?.). Gwerthwyd am 870p i'r tenant, yn nignanol uchei gymerad wy aeth. Yr oedd un boneddwr yn cynyg yn gaJed yn ei erfoyn. Lot 7, Nythyoaown (tenant, Mrs Mary Wil- liams). Prynwyd gan y tenant am 980p. Lot 8, Ty'nycoed (tenant, Mr John Jones). Tyawyd yn ol am 1400p. Lot 9, Tanymynydd, plwyi Llanbedrog. Caed cynyg oaled am hwn, a phrynwyd yn y diwedd gan y tenant, Mr Evan R Jones, am 715p. Lot 10, Cae Diows. Y cynyg uchaf wnaed gan y tenant, Mr O. Owens, sef 800p. Tynwyd yn ol. Lot 11, Bodwrog (tenant, Mr Richard Wil- liejiie). Gwerthwyd i Mr John Owen, 19, Churcfh-street, Blaenau Ffestiniog, am 1275p. Lot 12, Geufron. Prynwyd gan'y tenant, Mrs Jane Evans, aan 120p. Lot 13, Bysooch, yn m-eddiant Mre D. Mack- intosh. Prynwyd gan Mr H. Hughes, ar ran ei chiwaer, am 15Gp. Lot 14, Gareg Fawr, yn meddiant eynrychiol- wyr y ddiweddar Mrs Euzabetih Pritohard a Miss L. J. Waltere. Prynwyd gan Mr Owen Williams, ar ran y oynryahiolydd. Lot 15, Tanymynydd, yn meddiant oynrych- iolwyr Airs E. Pritchard. Prynwyd gan Mr' Owen Williams, dros y cynrydhioJwyx, am 120p. Lot 16, Tanymynydd (tenant, Mr W. Wallis). Prynwyd gan y tenant am liOp. Lot 17, Tanymynydd (tenant, Mr D. Evans). Prynwyd gan y tenant am 120p. Lot 18, Tanymynydd <tena.ru, Mrs Mary Evans). Gwerthwyd i'r tenants am lOOp. Lot 19, Chwarel Settfo Tanymynydd a Mynydd Tir Cwm-wd. Tynwyd yn oi. am 22Op. Lot 20, Oerddwr. Prynwyd gan y tenant, Mr Robert Owen Jones, am 460p. Lot 21, M-uxiau ac Y 'Rhedyn (tenant, Mr O. Griffith Jones). Tynwyd yn oJ. Lo.t 22, Shop, yn moddiant Mr O. Griffith Jones. Tymvyd yn ol. Lot 23, Braich. Prynwyd gan Mr Evan Jones, tenant, am 300p. Lot 24, Rhandir Fawr (tenant, Mr J. Ro- berts). Gwerthwyd i Mr M. T. Morris, Caer- narfon, am 2500p, ar ran Mr O. Mwrris Owen, IJundain. • Y cynyg uTvchaJ gaed am lot 25, Ty'nymur, oedd 1150p. Tynwyd yn ol. Lot 26, Bryncethin. Prynwyd gan y tenant, Mr D. Evans, am 540p. Lot 27, Bryncetiim Mawr. PTynwyd gan Mr J Jones, tenant, am 660p. Y cynyg uwohaf gaed am Castell March (lot- iau 28 a 29) oedd 7500p. Tynwyd yn ol. Lotiau 30 a 31, Faoh. Tynwyd yu ol am 2700p. Lot 32, Craig-y-Mor (prydkeol), liMn o Cas- feell (rhfydd-ddahsidjol), la. 2r. ofp. a dynwyd i mewn- Lotiau 33 a 34, 2a. Or. 32p, tir at adeilad'u, ger y Fach a Castell. Abe.soch, wertnwyd i Mr Winterbotham am 190p. Aeth Lotiau 35, 36, 37 a b8 ger yr un lie, i'r uin pryn-wr am 300p. Ni wertfiwyd Lot 39 (Glanaber). Aeth rhent Glasfor (Lot 40) i Mr Hugth Hughes, Aberystwyth, am 80p. Lotiau 41 a 42 (tir at adeiladu yn Abereooh) hrynwyd gan Dr. R- H. Griffith. Nefyn ao Abersooh, am 60p- Rbadi o Castell (Lot 44) la. 2.r. 16p., werth- wyd i Mr J. Herbert Thomas, Nefyn. pria, 160p Rhan arall o Castell, la 2r. 36p. aeth am 40p i'r Parcfti H. It Roberta, rheitbor, Lkm- engan. Melin Sooh a'r ty, 7a. 5r. 39p., werthwyd i Mir R. O. Partridge, Abersooh, am 760p. Di- weddwyd y gwaitlh am y diwrnod! yn awr- Y dtcbyniadau oed dyn t 9280p. DYDD MERCHER. Cynorthwywyd Mr Alexander gan Mr W. C- P. JJew i wertnu rhai o'r lotiau fieddv-w. lJang- osodd ^.edlmei-wydd mawr- Etg-lur ydoedd fod dyddordeb dwfn yn cael ea deimlo yn y g-wieit^rediaaau- IAanwyd' rhem- au helaeth o'r oriel heddyw. PRISIAU A PHRYNWYR. Wedi i Mr AJexander ail adrodd rhan o'r hyn ddywedasai dydd MawTth, dechreuoctd -r y gwaith. (Jreigirwen oedd y lie cyntaf gynygiwyd. Ei aoeuaetii 42a. 2r. Op- Aeth yr eiddo am 1500p, i Mr it. Tnotmas. y tenant. Lotiau 47 a 48 (Fronoleu a LLeferin), 41a. 2r. Op-, a ddaeth yn eiddo i Mrs Jane oohnsom am 7UOp. Cynygiwyd 200p i ddedhtreu am Penybryn, la. 2r. Op., gan Mrs Laura Roberts, y tenant- Rnedodd y cynygion i iyny yn gyflym. ond cafodd y tenant y lie am 410p Unwyd Lotiau 50, 51. 52. 53, 55 a &,i Cyn- wyeerut Llytnyrdy Abersooh, rhan o Benar View, Glandon, y.r Odyn, Benar leaf Cottage, ty cyonod. etc. Cododd rhywun wrtnwynebiad i'r lino, ond dywedodd MT Alexander fod yr eiddo yn oael ei ddal yn ymar-eroj, gan un tenant. Tynwyd y gwrthwynebiad yn ol- Prynwyd y crwbl gan Mr R. O. Roberts, y tenant, am 1350p. Ni werthwyd ardireth (ground rent) y Vaynol Hotel- Yn wepaf oyrtygiwyd Benar Isaf a Benar House, 5 aoeir- 300p oedd y oynvgiad oynitaf. Ajebnpwyd i fymy i 700p, ao yna dorbvrniwyd lOp a 5p fed cynygion, a tbarawyd yr eiddo i lawir am 760p i Mr Mai ley, BronthaAog, Aber- sooh. Pan ddaothpwyd at Lot 59 cynygiwyd i fyny hyd 420p, a dywedodd Mar Alexander fod Mr S. Andrewes yn baxod, drwyddo c-f, i roddi 425p am yr adioinfa (Pan Benar). Cododd Mr Wm. Williams, Tyddyn Cailod Abemsoeh, 5p eto, a daeth efe yn eobifeddwt y lie am 450p Ni phirynwyd ground rent Aber House, Aber- aooh- PrynodnJ Mrs Ellen Davies, y bonant, ground rent Rose Vilia, am 120p. Mr Wm- Thomas, Gerallt, Nefyn, oedd prynwr 4a. 2r. Op o ram o Benar, am 385p. Mr Artlnen 0. Owen, PwiHieJi, ar ran owsraw. roddodd 700p am ran arail yn nieaw 5a. 2r. On. Efe hefyd brynodd Pen lienar a Morfa Fain- yin, am 190p- Prynwyd ground rent Carisbrooke gan Dr. R. H- Griffith, y tenant am 170p- Lotiau 67 a 68 (Bmar Mawir neu Benar Uohaf, yn nghyda. tir pari (y cwbl tua 9a. 2r Op),
Ystad y Faenol.
gycihwynwyd hefo 400p- Pan gyrhaeddwyd tarawyd yr eiddo 1 lawr. und hawllai {fywy^ydd yr ew.;ldo. Khioddwyd y lot 1 iJ". druo.jiem, a gwert-hrwyu 111 am 7i0p i Mr Evans, Sefton Park, Lerpwl. E.« nefvd od<i ran arail o isen ar neu Mori a Fain-yn, 120p- Gound rent St. Tudwal's Villa i. wertlr"J* i Mis 'lftiomas Panry. Portiamadog, am lbOp- Aeth Caeau ao Ysgubor Lon, ii6a- 3r- Mr Lloyd hfd'w^iirds, Narahoron. am 950p nghanol udlPJ gymoraci'wyaeth. Ni werthwyd y Felm lsaf (Lot 71)- Bryn Llewelyn, 19a. lr. Op., a ao. i Robert Williams, Aborgele_road, Coiwyn Cyf unwyd lotiau 73, 74, 75 a 76 (ial^™l 106 acea*. Prynwyd yr eIddo gan Mr Edwards. Naraboron, am 3900p. fie I. bryirtodd Baracn (Lot 77) am iliOOp. -js ^^Op gynygiwyd uciuai am Deuglawdd- ddaeth i iyny at y swm gofynedig. Yna d'aecJipwyd at LlawT-y-Dref (W- Hughes) a LlawT-y-Dref (H- a J. P. (iri&wk Fltarrrnydd adnabyddus iawn yn Lleyn yw y Yn- Cafwyd 3600p gan y tenant am y Fltarrrnydd adnabyddus iawn yn Lleyn yw y ro hvn. Cafwyd 3600p gan y tenant am y blaow af, ond na werthwyd1 yr aLaf- Aeth Tyddyn Gwym, 191 aoer, i Mr Witf Pierce. Rhyd-ddu, am 4200p.. Gwort;hwyd Hy rydie noeu Lamb i'r tnaia (Mr John Jeffreys) am 40Cip. 550p dalodd Mr Jajuce- Huglies (tenant) lyddvn Talgoch Lsaf, 18 aoor. Ni dhynygiodd' neb ddim am Cim (282 a/}* lOOOp oedd prif Mesara Wm. Evans a BUIiJ. phroy Roberts, y tenantiaid, am Hendy Peciywaen, 39 aoor. Cafodd Mrs Catherine Williams, y tenant Tyddyn TaJgooh Uohaf, am 4COp. Rihoddodd y tenant (Mrs inliry Parry) 200P am Marohros. nou Tyddyn Talgoch, 6 acer- Ni wertnwyd Mount Pleasant (Lot 88) Rnan o Marahros neu 'I'yddyn xakpoch, ™ aeer, brynwyd gan Mr G. Jones, y tenant. 520p.. Y lot olaf gynygiwyd oedd R-hif 90, sef Ma ros neu Tyddyn Talgoali. 19 acer. Uafodd J. Jones, y te nail t, yr eiddo am 560-. Swm dterbyruadeui y dydd, b.475p. JJiuu lAij. J-ot yi, sef Pant y Uamueu atiawr 69a- lr. Opt* aetm am Vujp 1 twixsna a Gntfitii Gr^' huis, oynryontolwyr y <uwed*lar denaut, aIXI, llwp. I -iviir Wm- VVilliams, ar ran y tiiweddar uexia11^ | brynodd Brymre-tui a Tyddyn ialgooh tuaU auai-, am 70i>p. R/wm o CrowTaoa, tua 6 acwr, brynwyd auai-, am 70i>p. R/wm o rOWTaan, tua 6 iour, brynwyd -10 Mås ivL. Pifiroe. y tenant, am ejup. Partn araji o Urowaractt, H aoor, afwyd gall Mr OOiin iiuglkes, y tenant am qOp. Lot yd (urowrAca), b aoer, olauawyd i La"" am 2/0p i ivins d ane Evans, y tenant.. Cadrbeu D- Evans, Mela,' Liannor," bryno^ Naru,p*g, 23a. 3J-. Op., am ^dp. iferm actoabyckius y Corn, LUoengan lW^ Wr-iUam^ y temamt; oedd y lot nesal- Cy^ wynoad y tenant heio cynygiad o 1150p. A6*? e. 1 fyny 1 14U0p- Tao-awyd y lot iddo ei dywetiwyd fod yno gynygydd arall am yr 8w,Ii- Riboddwyd y lot x iy,ny draoiiein, gwerttiwyd na i Mj Artnen Owen, acu 1525P ran owsmer. JW Mr W. Parry Williams, y tenant, gaf()()" Brynmelyn Bach (14 acer) am 400p. Cyttetyb bns rod.dodd Mr Jonn Williams lynlon (tua 12 aoer). Ymudawyd a liryn Odyn Ldiaf am 1 r tenant (Mr Grithth W xliiams).. t> Jones> y daliedydd v gTveirth'^ Bwitah-y-Clawdd Uoaaf am oiiOp, ac i'r leo^ I (Mr W Williams) yur aetn Rnxei am 1020p- Mire Margaret Jones y tenant gatocUi Cedyn Isat, am 160Gp 11, ynwyd Ftarm y JNaat yn ol. Aetn Jiryndu i Ma- J. T- RicthardB, Sitto Vifca, Abmswa. am 125p. Mr ttiirioox, Atwraoon a Birmongliam, o01^ prynwr Uwlon-y-Ukawdd Isai. am Tturj. Caiodd ivxre Catnenne wutuams yogub,4 Hon, e* ihein gartrei, am lOOOp 1 yu<iyn Peiswyn. uia 3d aoer, dynwyd yn am 7/op, ond gwer&uwyd wedyn i Cad ben 60^ I muai domes am bUop. 1 Caiotui Mr Evan Evans, Mur-y-CVDwl y hswtnrw am 3i!0p. Mir Wm. ixuguiea a Mia Lydia Hughes bffft* ) asaaKt eu dauaciiaeuh, CJJw1 h awr, am ouup I Mr ddiui Kaoiiurds, lydttyn rwtc, uoaoth fØ bera.ienog y lie mwinw trwy daiu 340p. lOOOp roddodd Mrs Gwen Williams Ci^ Uottai, aui ei iiiedi I Ni weutinwyd Mumau. I Aetn lyddyn Pnciau i'r tenant (Mr Jo10 Gritiith) am 400p- Y tenant (mx Ow«tn Griffith.) brynodd PeoT mynydd neu Bironneulog am £ 310p. 1 Rttoddwyd 300p am i>iyn'jtxxiyn gan Mrs Evans, y tenant. Evans, y tenant. 130p oedd paus Ty'n Rhos, cartref y a r prynrwir (Mr W. WiliLiams). 2&0p roddodd Mr Jdhn Jones aim ei hen g^' I t^et, tsed Casbetill. I Aeth Caecell Cottag-e am 70p i Mr David < berta. y tenaait. Prynodd tenant Careg Haul (Mrs Jane W* ^ms) y lie hwnw am 190p, a Phonygroes a Penyrallt a aetih yn eiddo 1 Mr Thomas beris (tenant) am 135p. 80p dalodd Mr Josiah Elitis, y tenant, a01 I Penygroes Cottage. I lymwyd Greenland yn ol, on<} gwerthwyd I Gareg Lwyd 1 Mr Evan Roberts, y tenant, 440p. I Gareg Lwyd i Mr Evan Roberts, y tenant, 30 440p. I Ni ddaeth Bwlcfcg-wynt a rhan o Nant'i FYVI I ar amoajTubris, ae ni ehafwyd cynycion Louaa 129. 130, a 131, na <^aith am ^t & (Heng-wm, 255 acer). Terfynwyd y g-weithrediadau. Cyfamsyrmai y derbyniadau oil dros 60,000p* GWERTHU PREIFAT. • D^lawdd (110 aoer) i'r tenaJ^ laid (Ai" Itoberts) am 3160p, a Cim (282 ac* l Mr Robert Evans, Tyddyn Gwyn, am 3700p* l Mr Robert Evans, Tyddyn Gwyn, am 3700p. NODION. Yr oedd liawer o bersonau yn cynyg yn byn rhai o'r tenantiaid. Pan geilai rhai °'f tenantiaid eu ffermydd, byadent yn cynyg S* tenantiaid eu ffermydd, byadent yn cynyg Yo erbyn tenantiaid ffermydd eraill- CANMOLIAETH I GWMNI Y "NORTH I WALES CHRONICLE" A'R "GWAL1A-" Dywetlodd Mr Alexander dydd Mawr^* | wrUi ediryoh ar lyfr argraphedig yn cynw vs niaO' I ylion yx arwertmant, a'r hwn lyir oedd ei argrapnu gan Gwmmi y "Korth Ohromioie" a'r "Gwalia," fod yr argraphwa^ a'x dull y dygwyd y llyfr allan yn glod a>»^ f i'r Cwinju- |