Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

15 erthygl ar y dudalen hon

YR AELWYD GYMREIG.! !

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

YR AELWYD GYMREIG. CYMRU FYDD BARRI. AT OLYGYDD Y "BAIRY HERALD." Mit GOL.,—Byddwch mor garedigachaniatau gofod fechan i mi i wneyd sylw byr ar lythyr y Parch W. H. Pritchard yn y rhifyn cyu y diweddaf, ac i ddiolch iddu am ddangos ei fod yn teimlodigono ddyduordeb yn Nghymdeithas Cymru Fydd ae yn y genedl a'r iaith Gymraeg i roddi ysgrif i ni ar y mater yn yr Aelwyd Gymreig. VYel, g-yda hyn, at y llythyr. Rhaid i mi ddyweyd yn onest fy mod yn rhyfeddu fod dyn galluog fel Mr Pritchard wedi ysgrifenu cymaint yn y tywyllwch. Y luae lhan fawr o'i ysgrif yn ymdrin a. dwyn Saesueg i fewn i gyfarfodydd y Gymdeithas ar achlysuron neillduol, &c. Wei, nid dyna oedd yn fy llytbyr I, ond dywedais yn eglur mai cyfeirio yr oeddwn at sylw o eiddo "Cymrpig- ydd parthed dwyn y Gymraeg i fewn i Wyl Dewi y tro diweddaf. Diulch i chwi, Mr Pritchard, am ddarllen fy sylwadau. gyda manylrwydd. Tipyn rhagor o fanylrwydd y tro nesaf, frawd, a bydd yn sicr o fuel yn help i chwi fod yn fwv -yda'r pwiie. Chlywais I neb yn achwyn ar fod dynion yn defnyddio ambell i air neu frawddeg Seisnig yn y cyfarfodydd pan fyddai hyny yn fantais iddynt; yn wir, caniatawyd i un ddarllen ei bapur yn yr iaitb fain y tro diweddaf, wedi cad eglurhad ganddo ;tr y cysylltiadau, &c. Ystyria Air Pritchard fod areithiau cynrych- iolwyr y gwahanol genedioedd Dydd Gwyl Dewi diweddaf a thuedd ynddynt ÏI1 symbylu i fwy o weithgarwch, &c. Wn I ddim pa areith- iau oedd y rhai hyny, ond gwn y gallai y rhan fwyaf a aelodau y Gymdeitbas wneyd yn llawn cystal (heb son am well) yn ddifyfyr; a sicr genyf y buasai peth eywilydd ar lawer Cymro oedd yn bresenol os na allai ddyweyd mwy o synwyr, a'i ddyweyd yn well hefyd, na llawer o honynt, a hyny yn hollol ddifyfyr. Etc dywed Mr Pritchard mai amcan y Gymdeithas ydyw "creu dyddordeb a brwdfrydedd yn mynwesau y Cymry tuag at en gilydd, ac i'w goleuo ar bynciau ag sydd yn dtil perthynas a. Chymru, &c." Da iawn yr ydyni yn bollol yr un farn. Ond ai nid wrth gael cyfarfod gwir Gymreig y 11 cl gellid gwneyd hyn oreu ? Y mae aelodau y Gymdeithas wedi bod yn llafurio drwy y gauaf, ac y maa llawer mwy yn d'od i Wyl Dewi nag sydd yn d'oi i gyfarfodydd y Gym- deithas felly, dyrna gyfle i daflu tipyn o'r tan Cymreig i'w mynwesau hwythau gan rai sydd z, yn llawn tan drwy y gauaf. We], 'nawr, at destun ruyfeddod InClwr Mr Pritchard, set fy mod yn dyweyd mai fy mhrofiad I erbyn yma yw, nad yw y dynion sydd eisiau Saesneg i fewn i bob peth yn werth i wastraffu amser i wrando arnynt." Diamheu genyf fod hwn yn destun i ryfeddu am dano, ond dywedaf hyn Credaf, pin d,leuwch chwi, Mr Pritchard, mor gyfarwydd a hwy a mi, y byddwch yn barod i ddyweycl yr un pfth am danynt. Buwyd yn poelli i geisio cario Cym- deirhas Cymru Fydd yn y blaen yn y dd w y iaith yn Trefgattwg er mwyn y dosbarth yma am bedair blynedd, IV'S iddi farw yn lan o'r darfodedigaeth, ac yr oedd un ag y daethpwyd a Saesneg i fewn i Wyl Dewi y tro diweddaf er ei fwyn yn aelod yno—o'r hyn leiaf, talodd y swm anferth o swllt unwaith, a gwelais ef yno ddwywaith, pan oedd yno destun pwysig iawn dan sylw a faint callach oedd unrhyw un o'i araeth Gwyl Dewi diweddaf ? Culni wir' Mae'n ddigon i godi cyfog ar ddyn wrth feddwl fod dynion yn Tiit-ddwl Luai boneddigeiddrwydd ydyw i Gymry droi eu gwyl genedlaethol yn Saesneg, er mwyn i rai gael dangos eu hunain. Gwir fy mod wedi bod yn gyfranog yn y cam- wedd yma oiicl yi- ydwyf yn edifarhau mèwn sachliain a Iluclw. Na. bydded i ni fel Cymry o hyn allai-i gwrdd a'n gilydd ar Ddydcl Gwyl Dewi, a chael cyfarfod llawn o'r tan Cymreig, nes tanio ein eydgenedl yn y lie, nes eu codi fel un gwr i ddyfod altan o blaid pethau Cymreig. JJrwg genyf fod sylwadau anmherthynasol Mr Pritchard wedi peri i mi fod dipyn yn faith; ond nis gallaf lai na rhyfeddu a rhyfeddod mawr dros ben at y ddau baragraph diweddaf yn ei lythyr. Gallaf ei sicrhau nad oes ynddynt ddim i mi yn bersonol; a drwg iawn genyf ei fod wedi ymostwng i awgrymu y fath syniadau am neb o'i frodyr Wn I ddim am un aelod o'r Gymdeithas yn teilyngu y fath fustl chwerw ond dywed Mr Pritchard nad ef yw yr unig un sydd yn culeddu syniadau or fath yna. Gwn am lawer sydd yn credu mai yn Gymraeg y mae oreu i gario y Gymdeithas yn y blaen ond nid wyf hyd yma wedi deall mai culni crebachlyd ydyw hyny. Mae ganddynt bob parch i genedloedd a ieithoedd eraill yn y lie, ond credant mai lie y Gymraeg yw Cymru Fydd. Cyn terfynu, dywedaf yn ddifloesgni pan gyll Cymdeitbas Cymru Fydd gydymdeimlad y rhai hyn y bydd ei hoedl hi ar ben. Yr ydwyf yn methu yn glir a deall beth barodd i'r brawd fyned i'r cyfeiriad yma. Nid oedd dim yn fy llythyr I—ac, mor bell ag wyf yn cofio, nid oedd dim yn llythyr "Cymreig- ydd"—i'w arwain i'r cyfeiriad yoDa. Gwnaeth ef yn syml adolygu tipyn ar y tymhor diweddaf, gan gymhell eraill i ddadgan eu barn ar or- phenol y Gymdeithas. Gobeithio y gwna eraill Z, hyny mewn ysbryd Driodol, gan geisio at lwyddiant y Gymdeithas. —Yr eiddoch yn frawdol, J. D. DAVIES.

BARDDONIAETH.

NODION. I

BARRY TRADES' COUNCIL.

BARRY DOCK POLICE.I

MONDAY.

CLAIJI FOR SALVAGE SERVICES

ENGINEERING ENTERPRISE AT…

BARRY SCIENCE AND ART.

VALE OF GLAMORGAN RAILWAY.

THE" HERALD" BOOKSHELF.

AUG, 1897 BARRY RAILWAY. Sundays.

BOYS' BRIGADES IN CAMP.

Advertising

OUR WEEKLY DIAKY.