Y Tyst

t Y WERS SABOTH OL. t f —— i Y WERS RYNGWLADWRIAETHOL. ❖ 1 9 § Gan y Parch. D. OLIVER, D-D,, t TREFFYNNON, f 0 HYDREl" iyeg.—Eliseus yn Iachau Naamaii y Syriad.—2 Bren. v. 1-10, 14. Y TESTYX EURAIDD. Ae a ddywedodd, Os gall wrandaw y gwrandewi ar lais yr Arglwydd dy Dduw, ac os gwnei di yr hyn sydd uniawn yii Ei olwg Ef, a rlioddi dust i'w orchmynion Ef, a chadw Ei holl ddeddfau Ef; ni roddaf arnat un o'r clefydau a roddais ar yr Aifftiaid oherwydd Myfi yw yr Arghvydd dy iacliawdwr di.Exodus xv. 26. ?J  ? j RHAGARW?INIOI<. fi j « i I >■ I Y MAE lianes gwellhad Naaman y Syriad yn un o'r hanesion mwyaf adnabyddus, ac yn llawn o'r addysgiadau pwysicaf. Y mae yn ymddangos fod brenhiniaeth Syria wedi gwanychu yn fawr erbyn dyddiau Naaman gan ymgyrchoedd Ahab a brenin Assyria ond nid oedd wedi ei llwyr ddarostwng. Aflonyddent yn ami ar Israel, gan ddwyn eu meddiaiinau a'u caethweision. U11 o'r arweinyddion mwyaf llwyddiannus yn yr ymgyrchoedd ysbeilgar hyn ydoedd Naaman. Fel cadfridog dewr ac anturiaethus perchid ef yn fawr gan Benhadad II., breiiiii Syria ond yr oedd yn walianghvyfus. Yn Israel buasai hyn yn ei angliymwyso i bob swydd, ond yr oedd yn wahanol yn Namascus. Trwy offerynoliaeth nierch o dir Israel arweiniwyd Naaman at Ivliseus y proffwyd i geisio gwellhad, a iachawyd ei liiewn ffordd hynod syml. Saif yr hanes yn yr Hen Destament fel dameg y MabAftadlon yn y Testa- ment Newydd, ac y mae y prif wirionedd a gyf- leir yn debyg yn y naill a'r llall. Daw trugaredd ac ewyllys da yr Arglwydd mewn modd amlwg i'r golwg, a hynny i bob dyn-nid yn unig i'r Iddew, ond i bawb. ESBONIADOI,. Adnod 1. A Naaman, tywysog lln brenin Syria, oedd wr mawr 3-ng ngolwg ei arglwydd, ac yn anrhydeddus canys trwyddo ef y rhodd- asai yr Arglwydd ymwared i Syria ac yr oedd efe yn wr cadarn nerthol, ond yr oedd yn wahan- glwyfus.' Naaman. Ystyr yr enw ydyw, Pryd- ferth yr olwg.' Tywysog Uu. Prif lywydd y fyddin (commander-in-chief). Ei arglwydd. Benhadad II. Yr oedd mewn ffafr neilltuol gan y brenin yn gystal a bod yn brif lywydd y fyddin. Gallwn gasglu ei fod yn feddiannol ar dalentau cryfion, a'i fod wedi bod o wasanaeth neilltuol i'r brenin ac i'w wlad, ac mewn canlyniad ei fod. wedi ei djdyrchafu i'r swydd ucliaf yn y wlad. Yr Ar- ghvydd. Jehofah. Etc ydyw llywydd y byd, ac y mae yn teyrnasu ym mreniniaethau plant dyn- ion. Yr oedd Syria yn gystal ag Israel dan Hi lywodraeth. Dyma ydyw y syniad a ddysgir i ni yn y Beibl. Ymwared. Y mae y gair a gyf- ieithir ymwared yn golygu llwyddiant o bob math. Y mae y cyfeiriad uniongyrchol, hwyrach, at ymdrech Syria i ennill ei hannibyniaeth ar ol cael ei darostwng gan frenin Assyria. Yn y rhyfel hwn yr enwogodd Naaman ei hun. Ni chawn unrhyw gyfeiriad yn y Beibl at y rhyfel hwn, ond y mae monuments Assyriaidd a ddar- ganfyddwyd yn cyfeirio at ryfel rhwng Assyria a Syria yn amser Benhadad II. Y mae Jehofah yn cyfryngu yn amgylchiadau cenhedloedd a breniniaethau. Gwr cadarn nerthol. Yr oedd yn faeslywydd anturiaethus a llwyddiannus, ac yn wrol fel rhyfelwr. Ond yr oedd yn its. Yn y byd yma nid oes neb yn berffaith dded- wydd. Y mae rhyw discord ym mheroriaetli felysaf bywyd. Er holl anrhydedd a mawredd Naaman, yr oedd yn wahanglwyfns. Ni ym- ddygid at y gwahanglwyfus yn Syria fel yn Israel (gwel Lef. xiii. a xiv.). Yr oedd Naaman yn dal y swyddi uchaf, ac yn cymdeitliasu ag eraill yn ddiwahardd. Yr oedd Naaman mor fawr ag y gallasai y byd ei wneutliur, ac eto ni wnelsai y caethwas gwaelaf yn Syria newid croen ag ef Adnod 2.■-—'A'r Syriaid a aethent allan yn fin- teioedd, ac a gaethgludasent o wlad Israel lances fechan a honno oedd yn gwasanaethu gwraig Naaman.' A'r Syriaid a aethent allan yn fintei- oedd. I ysbeilio Israel. Nid oedd rhyfel agored rhwng y ddwy wlad, ond byddai y naill a'r llall ar y terfynau yn afionyddu ar eu gilydd. Yn un o'r ymgyrchoedd hyn dygwyd llances fechan o wlad Israel. Sicrhaodd Naaman hi i wasanaethu ar ei wraig ei hun. Y mae yn amlwg ei fod wedi gweled rhywbeth neilltuol ynddi. Nid ydym i gasglu mai byddin Naalllall a dxtygodd y llances. Buasai hynny yn gweithredu yn rhy agored yn erbyn Israel, ac yn gyhoecldiad o ryfel. Pwr- casodd Naaman hi, y mae'n debygol, yn y farch- nad lie y gwerthid y caethion. Adnod ).A hi a ddvwedodd wrth ei meistres, 0 na hydc1.ai fy arglwydd o flaen y prollAvyd sydd yn Samaria canys efe a'i hiachai ef o'i wahan- glwyf.' A hi a ddyvuedodd wrth ei meistres. Y mae yn amlwg ei bod wedi sylwi ar bryder ei meistres, yn codi oddiar y ffaith fod ei gwr yn wahanglwyf us. Yr oedd hyn wedi ennill ei chyd- ymdeimlad. Un diwrnod rhoddodd amlygiad i'w theimlad 0 na fyddai fy arglwydd 0 flaen y proffwyd yn Samaria.' Gelwid gwlad Israel weithiau yn Sam aria am mai hi ydoedd prif- ddinas y wlad. Yr oedd gan El is ens dy yn Sam- aria (gwel 2 Bren. v. 9 a vi. 32). Yr oedd y llances wedi cfyAved am y gwyrtliiau rhyfedd a wnaethai Eliseus ac er hwyrach nad oedd wedi elywed am dano yn iachau y gwahanglwyf, eto nid amheuai nas gallasai yr hwn a godasai y marw yn fyw wneud lrynny hefyd. life a'i hiachai ef o'i wahanglwyf. Yn llythrenuol, Casglai ef o'i wahanglwyf.' Cyfeirir at arferiad yr Iddewon o wahanu y gwahangleifion rhag dyfod i gyfarfyddiad a neb. Y mae y llances fechan hon yn link bwysig yn yr hanes. Y mae yn nodedig am ei ffyddlondeb, ei charedigrwydd a'i chydymdeimlad, yn gystal a'i ffydd. Adnod un a aeth ac a fynegodd i'w arglwydd, gan ddywedyd, Fel hyn ac fel hyn y dywedodd v llances o wlad Israel.' Ac un c, aeth. Naaman ei hun, y mae yn debygol. Gallwn yn hawdd dybiec1 ei fod yn barod i wneud unrhyw beth, ac yr oedd geiriau y llances wedi dal ar ei feddAvl. Adrodda hwy ANrth y brenin. Adnod 5.—'A brenin Syria a ddywedodd, Dos, cerdda, a mi a anfonaf lythyr at frenin Israel. Ac efe a aeth ymaith, ac a ddug gydag ef ddeg talent o arian, a chwe mil o aur, a deg par o ■ddillad.' A brenin Syria. Benhadad—mab nen addolwr Hadad, diiAV Syria. Yr oedd hwn yn enw swyddogol ar frenhinoedd Syria. Dos, cerdda. Dos ar un wraith. Yr oedd y brenin yn awyddus i Naaman gael iachad, ac anoga ef i fyned. A mi a anfonaf lythyr at frenin Israel. Jehoram, mab Ahab. Tybiai mai y ffordd sicraf .i gael gwasanaeth y proffwyd ydoedd anfon at y brenin. Ac efe a aeth yrnaith. Gan ei fod yn myned i ofyn cymvvynas, gofalod.d Naaman fynd a rhoddion gydag ef—rhoddion cyfatebol i'w safle a'i gyfoeth. Nid oedd arian bathol yn arfer- edig yr adeg yma, felly y lllae'n anawdd pender- fynn gwertli yr hyn a ddygai gydag ef. Tybia rhai eu bod yn werth tua £ 10,000. Yr oedd yn beuderfynol, os gallai rhoddion o arian ac aur ddylanwadu ar y proffwyd, i fyned a digon gydag ef i wncud li3rnny yn effeithiol. Adnod G.—' Ac efe a ddug y l^-thyr at frenin Israel, gan ddywedyd, Yn awr pan ddel y 11ythyr hwn atat ti, wele, anfonais atat ti Naaman fy ngwas, fel yr iachait ef o'i wahanglwyf.' Fel yr iachait ef o'i wahanglwyf. Cymerodd brenin Syria yn ganiataol fod Jehoram, brenin Israel, yn hollol adnabyddus i'r proffwyd, ac y gallasai gael ganddo wneuthur popeth a ewyllysiai. Felly nid oedd angen ond iddo orchymyn er cael gan y proffwyd weithredu. Adnod 7.—'A plian ddarllenodd brenin Israel y llythyr, efe a nvygodd ei ddillad, ac a ddy- wedodd, Ai Duw ydwyf fi, i farwhau, ac i fyw- hau, pan anfonai efe ataf fi i iachau gwr o'i wahanglwyf ? gwybyddwch gan hynny, atolwg, a gwelwch mai ceisio achos y mae efe i'm herbyn i.' Ele a rivygodd ei ddillad. Wedi i jehoram ddarllen y llythyr, tarawyd ef a dychryn. Efe a rwygodd ei ddillad yn ol arferiad Dwyreinwyr pan mewn gofid. Nid oedd yn deall ystyr y cais, gan 11a wyddai yr hyn ddyweclasai y llances. Ai Duw ydwyf ii ? Ystyriai fod y gwahanglwyf yn anfeddyginiaethol. Yng ngolwg brenin Israel yr oedd yr hwn oedd yn ei afael fel un wedi marw. Byddai ei wella yr un petli a chyfodi y manv yn fyw. Nis gallasai neb wneud hynny ond Duw. Ceisio aclios y in(te efe i',ni heybyit i. Gofyn peth amhosibl er mwyn cael esgus i ddyfod i ryfel yn ei erbyn. Y mae yn debygol fod y brenin wedi rhoddi yr eglurhad hwn ar lythyr brenin Syria i'w swyddogion o'r neilltu. N. ddaeth i'w feddAvl lioli am Eliseus. Hwvracli nad oedd y telerau goreu rhyngddo ag Eliseus (pen. iii. 14). Adnod 8.A pliaii glybu Eliseus gwr Duw rwygo o frenin Israel ei ddillad, efe a anfouodd at N, breiiiti, gan ddywedyd, Paliaill y rhwygaist dy ddillad ? deued yn awr ataf fi, ac efe a gaiff wybod fod. profiVyd yn Israel.' A phan glybu Eliseus. Daeth gofid y brenin yn wybyddus i Eliseus, ac anfonodd ato i'w geryddu am ei anwybodaeth a'i ddiffyg hyder yn Jehofah. Yna rhydd iddo orchymyn i anfon at Naaman i dd}"fod ato ef. Ac ele a gaiff wybod. Er gwrtli- giliad y brenin a'r bobl, yr oedd Jehofah am amlygu Ei allu trwy Fi broffwyd. Adnod <■).—■' YnaNaalllall a ddaeth a'i feirch ac a'i gerbydau, ac a safodd wrth cldrws t:5. Eliseus.' Yna Naaman a ddaeth. Daeth at ddrws ty Eliseus. Safodd yno yn ei gerbyd, gan ddis- gwyl y proffwyd. Nodir ei fod wedi myned a'i feircli a'i gerln-dau. Diau y tybiai y buasent yn liiAvym o ddylanwadu ar y pi-off wyd. Adnod iio.- -'Ac Eliseus a anfonodd ato ef ci gennad, gan ddywedyd, Dos ac ymolch saitli waith yn yr lord-donen a'th gnaAvd a ddychwel i ti, a thithau a lanheir.' A c Elisells a anfonodd ,lc El i setis a ctii l o;o(l d ato ef gennad. Gehazi ei was. Gallai fod Eliseus am ddysgu Naaman i beidio golygu fod golud nac urddas ddynol yn meddu un radd o deilyng- dod i dynnu sylw Jehofah. Felly nid aeth ei hun ato, ond danfonocld ei was. Dos, ymolch saith watth yn yr Iorddonen. Nid am fod unrhyAAr rin- wedd yn nyfroedd yr Iorddonen, ond i brofi ei ufudd-dod a'i ffydd. Nodir saith gyda golwg ar ddwfr glanliad y gwahanglwyf (Lef. xiii.). Dyma hefyd oedd y nifer perffaitli. A 'th gnawd a ddyeh- wel i ti. Yr oedd y gwahanghvyf 3'n bwyta y cnawd. Adnod 14.. Ac viia efe a aeth i waered, ac a ymdrochodd saith waith yn yr Iorddonen, 3-11 ol gair gwr Duw a'i gnawd a ddychwelodd fel cnawd dyn bach, ac efe a Ianhawyd.' Ac Ylla efe a aethi waered. Digiodd ar y cyntaf, ond per- swadiwyd ef gaii ei weision i wnend prawf. Aeth i AAraered i'r Iorddonen, ac a ymdrochodd saitli waith. Gellir casglu oddiwrth hanes dymchweliad caerau Jericho mai y seithfed tro y cafodd iachad. Felly danghosodd ffydd yn dyfalbarhau i wneud gorchy 1113-11 y proffwyd. Fel cnawd dyn bach. Yn glir ac yn iach, ac 3-11 hollol rydd oddiwrtli y gwahanglwyf. GUVVNIABAU AR Y WERS. i. Fwy oedd brenin Israel ? Pwv oedd brenin Syria ? 2. Pwy oedd Naaman y Syriad ? Pa fodd yr oedd wedi dyfod. i'r fath anrhydedd a pharch ? 3. Profwch fod Naalllall, er yn wahanglwyfus, 311 mwynhau cyfeillgarwch a chymdeithas ei gyd-cldynion. Beth oedd y ddecldf gycla golwg ar y gwahanglwyf yn Israel ? 4. Pwy oedd yn gwasanaethu ar wraig Naaman a pha beth a ddywedodd hi wrth ei meistres ? Beth gylllhellodd Naaman fyned at wr Dttw ? 5. At bwy yr actli Naamau 311 gyutaf ? Pain y clychrynllodd brenin Israel wedi darllellllythyr brenin Syria ? 6. I'a fodd yr arweiniwyd Naainan at Eliseus, a pha dderbyniad a roddodd y proffwyd iddo ? 7. Beth gymhcllodd Naaman, er ei fod Avedi digio, i ufuddhau i orchymyn y proffwjxl ? 8. Beth fu canlyniad yr ufudd-clod ?