Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
4 erthygl ar y dudalen hon
j MOUNTAIN ASH.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
j MOUNTAIN ASH. CYFARIIODYDDSElfYDLU Ar ol 12 mlynedd o weinidogaeth lwyddiannus yng Nglandwr, Ffynnon Taf, derbyniodd y Parch D. Stanley Morgan alwad i'r ddwy eglwys Seisnig yn y lie uchod, a chynhaliwyd ei gyfar- fodydd sefydlu y Sul a'r Llun, Medi 26ain a'r 27ain Gwasanaethwyd y Saboth gan y Parch D. Eurof Walters, M.A., B D ac am 2.3oddydd Llun daeth cynhulliad da ynghyd i groesawu'r gweinidog i'w faes newydd. Dymunol oedd gweled cynrychiolaeth mor gref o'i hen eglwys yng Nglandwr, oblegid profai fod Mr Morgan yn ddwfn yn eu serch wrth ymadael & hwy. Dechreuwyd trwy ddarllen a gweddio gan y Parch Pryce Evans, B.A., Caerffili, a llywydd- wyd yn fedrus gan y Parch D. G. Rees, Eglwys- newydd. Cafwyd anerchiadau byrion llawn croesawgan rai o swyddogion y ddwy eglwys :-Mri T. Williams, H. Heath, P. Close, H. Evans, J. Powell; a chan ddau o swyddogion Glandwr— Mri Jacob Davies ac Isaac Thomas. Heblaw y ddau ddiweddaf, cafwyd anerebiad pwrpasol gan Dr Thomas, y meddyg poblogaidd yn Ffynnon Taf. Yna galwyd ar y Parchn Tawelfryn Thomas, Groes Wen; Burgess a J. Phillips, Mountain Ash; Rowland Hughes, B.D., Tylorstown; Morgan Jenkins, Abercynon; R. G. Berry, Gwaelodygarth; Joseph James, B.A., Llan- dysilio; a J. Morris, Caerdydd. Dygid tystiolaeth uchel gan y siaradwyr i Mr Morgan fel cyfaill a phregethwr, ac yn sicr nid yn ami y ceir brawd mor hoff ymysg y brodyr, a thystir gan bulpudau'r sir ei fod yn gennad da a derbyniol yn yr eglwysi. Nodwedd amlwg arall yn yr anerchiadau oedd y parch a delid i Mrs Stanley Morgan gan bawb a'i hadwaenai. Gwnaeth ei lie yn ddwfn yn serch eglwys Glandwr, a r cylch, ac yn ddiameu fe enilla'r un lie iddi ei hun ym Mountain Ash. Yr oedd cyfeillion ac ewyllyswyr da eraill yn y cyfarfod y bwriedid cael gair ganddynt pe buasai amser yn caniatau, sef y Parchn Evans, Pontypridd; Jones, Efailisaf; Thomas, Llan- trisant; Penry Thomas, Ebbw Vale; Derfel Roberts, Hirwaun; Davies, Soar; Davies, Pen- rhiwceibr; Eurof Walters, M.A,, B.D.; Albert Morgan, Arfon; ac Anthony, Abercwmboi. Anfonodd amryw weinidogion a lleygwyr air i ddymufio'n dda i'r gweinidog yn ei gylch newydd Yn yr hwyr pregethwyd gan y Parchn Joseph James, B.A., LlandysiJio, a Jonathan Evans, Penarth. Bendith y Pen Bugail ar yr undeb. ,+- CYIIAILI1. ——.
Advertising
Hysbysebu
Dyfynnu
Rhannu
TABOR, ABBRG WYNF1.—Sul a LIun, Hydref ;odd yr oglwya uchod ei 3ydd a'r 4ydd, cynlialiodd yr eglwys uchod ei chyff fodydd banner-blynyddol, pryd y preg- ethwyd yn rytnus a nerthol gan y Parchn P. E. Price, Glandwr, a D. Marlais Davies, Cwmafon. Arosed bendith ar y g wirioneddau draddodwyd mor felus a buddiol.
Marwolaeth a Chladdedigaeth…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Marwolaeth a Chladdedigaeth y Parch. Owen Thomas, M. A., Llundain. IfjHunodd y gwr da uchod yn ei breswylfod yn Dunsmure-road, Stamford Hill, N., Saboth, Hydref lofed. Mab oedd i'r Parch John Thomas, D.D., a Mrs Thomas, Lerpwl. Ganwyd ei iddynt yn Glyn-nedd, Morgannwg, yn 1850. Symudwyd ef gyda'r teulu i Lerpwl yn 1854. Yn y ddinas honno y codwyd ac yr addysgwyd ef yn grefyddol a bydol. Cafodd ddygiad i fyny ardderchog. Derbyniodd addysg ar gyfer gwaith y weinidogaeth yng Ngholeg Lancashire a Phrif- ysgol Caergrawnt, lie y graddiodd yn M.A. Yn 1879 neilltuwyd ef i waith y weinidogaeth yn eglwys yr Amiibynwyr Seisnig, Treflynnon, sir Fflint. I/lafuriodd yno am naw mlynedd mewn parch a dylanwad cynhyddol. Yn 1888 syinud- odd i Poole, swydd Dorset. Tref arforol yw Poole ar aberiad yr afonydd Trent a Frome. Ni pherthyn i'r dref unrhyw wyehter cynllnn nac adeiladwaith, ond y wlad o gylch sydd dra swynol. Masnach y lie gynhwysa wen canvas cryf i wneud hwyliau llongau, nyddu rhaffau, adeiladu yachts, allforio ymborth, clai i wneu-d lestri a phibellau, a dillad parod. Ceir yno tua deuddeg mil o drigolion. Bu Mr Thomas yno yn llwyddiannus a dedwydd iawn am dair blynedd. Yn 1891 symudodd i Middleton-road, Kingsland, Dalston, Lliindain, yn olynydd i'r Parch W. Justin Evans. Cafodd yno addoldy eang ddalia fwy na mil o bobl, gydag organ ddymunol i gynorthwyo y canu. Codwyd y capel yn 1847. Y Parch Clement Dukes, M.A., oedd yn weinidog yne) yr adeg honno. Ymddeol- odd hwnnw o waith y weinidogaeth yn 1873, wedi bod am 36 mlynedd yn weinidog ym Middle- ton-road. Bu farw Mehefin r 7eg, r 876. Gosododd y gynulleidfa gof-faen am dano ar fur yr addoldy oddifewn. Mae newidiad mawr wedi cynieryd lie yn y parth liwimw o Dundain erbyn hcddyw. Nid yw y niasnachwyr, y swyddwyr, y crefItwyr a'r lien- orion galluog, cyfoethog ac addolgar yn byw yn y rhanbarth. Symudasant allan ymhellach i'r wlad i fyw. Poblogir y tai heddyw, lawer ohonynt, gan amryw deuluoedd, duw y rhai yw eu bol, cartref y rhai yw y dafarn, cyrclifan y rhai yw y picture palaces, y music halls, y chwareudai a lleoedd iselwael. Anhawster dirfawr yw cadw eglwys yn fyw mewn parthau fel Kingsland a'r cyffelyb. Rhaid cyfaddasu ffurf y gwasanaeth ryw gymaint i gwrdd a chwaeth dosbarth arben- nig ddeuant i'r ardal i fyw a thrigiannu. Erys rhai o'r hen deuluoeM yn golofnau ffyddlon yn yr addoldai. Ni hoffa y cyfryw weled y new- idiad angenrheidiol yn cael ei wneud yn null a ffurf y gwasanaethau i gwrdd a gofynion cynull- eidfa newydd o safle israddol i'r cynulleidfaoedd arferent addoli cyn hynny yn y capelau. Cref- yddwyr cyfoethog a heidiant yn domennau ar eu gilydd i eglwysi goludog lie na ofynnir iddynt wneud dim, gan adael i eglwysi nad ydynt gyf- oethog eu hamgylchiadau yn herwydd dyfodiad gweithwyr tlotach i fyw i'r ardal, farw. Nid mawredd galluoedd ac ymdrechion gweinidog bob amser brofir gan eglwys luosog, ond y lie y saif yr addoldy ynddo. Ni wyr neb fawredd gallu ac ymdrechion gweinidogion lafuriant mewn eglwysi yn rhanbarthau o Lundain ydynt yii myned i lawr. Ardal felly yw Kingsland, lie y bu y Parch Owen Thomas, M.A., yn llafurio am bum mlynedd ar hugain. Pel dyn, nodweddid ef gan gywirdeb, lledneis- nvyeld a brawdgarwch. Yr oedd yn hollol ddi- absen. Ni lefarai yn ddiraddiol am neb. Meddai allu i weled y da sydd ym mhawb, ac i fawrhau hwnnw. Nid oedd yn ymwthiwr. Ei natur oedd enciliol a hollol ddiarddangosiadol. Ni waeddai, ac ni chlywid ei lef yn yr heol. Cryfder byw yn iawn oedd ei nerth ef. Yn ei fywyd yr oedd yn fonheddwr Cristionogol, llawn o weithredoedd da, lledniesrwydd a chywirdeb. Yr oedd mor ffyddlon a'r goleuni. Pel pregethwr yr oedd 3-11 alluog. Ni safai yn rheng flaenaf cewri y pulpud Seisnig, ond er hynny yr oedd yn gryfach, yn alluocach, ac yn fwy nerthol pregethwr o lawer nag y tybiai ei fod. Gwrandawsom ef droion yn pregetliu, ac argyhoeddid ni yn wastad ei fod yn ddyn o feddwl cryf, disgybledig, o ganfyddiad gyfriniol glir, ac o ymdeimlad byw ag hanfodion bywyd a bodaeth ysbrydol. Yr oedd yn ddarllenwr eang a dwfn. Gwyddai yn dda gynnwys llenyddiaeth hen a diweddar. Cadwodd feddwl agored i dder- byn i fewn wirioneddau newyddion. Glynodd yn ddiollwng wrth hanfodion yr Efengyl. Bu yn athraw da i ieuenctyd, yn oleuni gwir i fedd- yliau ymchwilgar, ac yn ddiddanwch grasol i'r hen a'r galarus. Cyflawnodd waith mawr mewn lie anawdd. Pel gwleidyddwr yr oedd yn Rhyddfrydwr pybyr. Credai mewn Eglwys Rydd. Mor wahanol oedd yn hyn i gyn-weinidog y City Temple Ni wyddem ble oedd hwnnw mewn athroniaeth, diwinyddiaeth na llywodraeth eglwysig. Ceid y Parch Owen Thomas, M.A., ymhob peth yn eglur a gloyw fel grisial. Poenid ef gan y rhyfel presennol. Ni chredai ei bod yn iawn i fren- hinoedd i wneud rhyfeloedd, ac yna gorfodi meibion Uafur i'w hymladd drostynt. Bu ei fywyd yn werthfawr mewn gwahanol gylchoedd. Cyfoethogodd lawer ar lenyddiaeth Gymraeg a Saesneg. Ysgrifennodd ef, gyda chy- mortli y diweddar Barch J. Machreth Rees, Gofiant galluog i'w dad, y Parch John Thomas, D.D. Bu am dair blynedd yn oruchwyliwr i Gymdeithas Genhadol IJundain i'r eglwysi Cym- raeg yn y Dywysogaeth a'r trefi Seisnig. Nid oedd yn gymaint ymladdwr a'i enwog dad, 11a chwaith yn gymaint arweinydd ag ef. Ond yr oedd sefydlogrwydd, penderfyniad, ymlyniad a dygnedd di-ildio yn ei natur. Ei brif alluoedd oeddynt gywirdeb, lledneisrwydd, ewyllys gref, a dygnedd. Buasai wedi ei lethu er's blynydd- oedd onibai am ei alluoedd hyn. Bu yn gwaelu am y tair blynedd ddiweddaf. Blinid ef gan yr un dolur a laddodd ei dad, a'i frawd Josiah Thomas, Y.H. Hunodd yn esmwyth y Saboth, Hydref lofed, gan adael gweddw, merched, ac un mab i alaru ar ei ol. Dydd Ian, Hydref 14eg, aethpwyd a'r corff i'r capel ym Middleton-road, lie y gweinyddwyd gan y Parchn H. Harries, M.A., Clapton, a J. Morgan Gibbon, Stamford-hill. Aethpwyd oddi- yno i Gladdfa Gyhoeddus Abney Park, Cerdd- odd y gweinidogion yn ddau a dau o flaen yr elor-gerbyd o'r capel i'r bedd. Gweinyddwyd wrth y bedd gan y Parchn J. Morgan Gibbon ac 0. 1,. Roberts, lerpwl (yn Gymraeg). Trucni 11a chanesid emyn Gymraeg wrth y bedd cyn ymadael, lierwydd Cymro yn y byd Seisnig oedd Owen Thomas drwy ei oes. Gwelsom yn ei angladd y Parchn G. W. Keasey, P.R.H.S., T. Morgan (Greenwich), H Elwyn Thomas, W. Steen, Joseph James (South Hackney), W. Justin Evans, H. Wallace Sims (Lower Clapton), R. Sirhowi Jones (Greenwich), Evan Williams (Dalston), John Hillman, Glan- nant Davies, H. J. Howel, W. Fleming Williams, Ewart James, 0. L. Roberts, J. Morgan Gibbon, I-I. Harries, M.A., D. C. Jones, Mri B. Rees, W. Rowlands, Plowel Thomas, Mrs W. Lloyd Owen, Mrs Tudor Evans, Mrs Evan Price, Mrs Machreth Rees, a nifer fawr eraill o'r eglwysi Cymraeg. Bu y Parch Owen Thomas, M.A., yn ffyddlon i'r achosion CYlllreig yn Llundain. Huned mewn hedd. Nawdd y Nef fyddo i'w weddw a'i blant. Tyfed ei annwyl fab ieuanc i fod yn weinidog enwog fel ei dad a'i daid a'i frawd, John Thomas, D.D., ac Owen Thomas, D.D. (M.C.), Derpwl. Bu y Parchn J. Machreth Rees ac Owen Thomas, M.A., am daith gyda'u gilydd yn Unol Daleithiau America. Maent heddyw wedi cydgwrdd yn y Wynfa tuhwnt i orlif byd. Henffych i'r dydd cawn eto gwrdd Yn Salem fry oddeutu'r bwrcld.' D. C. JONES. Mae y Parch J. T. Gregory, gweinidog galluog Peniel, sir Gaerfyrddin, yng Nghlafdy Guy, Tlundain, wedi bod dan driniaeth feddygol. Dion .gennym wybod ei fod yn gwella yn dda, ac y disgwylir ei weled yn fuan mor iach ag erioed. Ein dymuniadau goreu iddo ef a'i briod a'u teulu ieuanc Hon.—D. C. J.
[No title]
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
—Mae'r Capten Peris Williams yn cael hwyl ryfeddol gyda'r milwyr Cymreig yn Winchester. Mae wedi ei dorri allan at y gwaith, a'i Feistr Mawr yn ei fendithio yn amlwg. Bendith arno. -Drwg gennym ddeall mai para yn wan ac isel y mae yr Hybarcli Davies, Cadle ond disgwyliwn, gyda bendith Duw, glywed newyddion siriolach yn fuan. —Adroddiad sobr yw un Cymanfa Ddwyr- 1 einiol Bedyddwyr Morgannwg ar gwestiwn yr Iaith Gymraeg yn eu heglwysi. Profa fod cyflwr pethau yn eithriadol o ddifrifol, a bwriadwn ddyfynnu yn helaeth ohono yn ein nesaf. Mae pethau lawn mor ddif- rifol yn yr eglwysi Annibynnol. 0 resyn —Rhaid i ni o ddiffyg gofod ohirio adolyg- iadau pwysig am wythnos arall. Ni bu'r Dysgedydd erioed yn well, ac mae'r cylch- gronau oll-y Cennad Hedd, y Tywysydd, Dysgedydd y Plant a Chymru'r Plant-yn rhagorol. Mae'r Welsh Outlook y peth goreu yn ei gylch ei hun gyhoeddir yng Nghymru. Mae Robert Roberts yn dra diddorol i ni yn rhifyn Hydref am y daw i gylch ein hen gartref, ac mae ei gyfeir- iadau lleol yn hynod gywir, yn ol y tradd- odiadau glywsom am Lewis, Maesygroes, a Wil Fawr, a Thomas Jones y Corbri. Ond yr ysgrifau eraill rydd wir werth efallai ar yr Outlook, ac liiaent yn hynod gryf a chlir. Lledu y mae y rhyfel, a mwy difrifol fyth yw cyflwr pethau yn ein ltywodr-I aeth gartref. Onid yw yn bryd i eglwysi Crist fynd ar eu gliniau ddydd a nos i lefain am ymwared oddifry ? Caled a difater yw cyflwr pethau yn ysbrydol.