Y Tyst

GWELLHEWCH EICH ECSIMA. lacha INOLAK holl Afiechyd y Croen. Bydd i Inolak dynnu allan yr holl amhur- eddau allan o'ch croen; bydd iddo ladd egin afiechyd, lliuiaru ysfa, a symud plorynod, crofenau neu darddiantau. Gwnaeth Inolak lawer iachad rhyfeddol o'r math gwaethaf o afiechydon y croen. Miloedd o'r rhai oeddynt ddigalon oherwydd methiant darpariaethau eraill a glywsant yn drugarog am Inolak ac a wellhasaiit eu hunain. Na fydded i chwi gael Ecsima, Crachen y Clafr, Plorynod, Cornwydon, Tarddiantau, Tar- oden, Brech yr Eilliwr, nac unrhyw anhwylder perthol i'r croen. lachewch eich hun a Inolak. Mae'r gymeradwyaeth oddiwrth y rhai a well- hawyd wedi peri galwad mawr am dano. Ond os yw eich fferyllydd allan o stoc, anfonwch at y Perchenogion—66, Whiteladies-road, Bristol (1/3, 3/ a 5/- yn rhydd trwy'r post). I N 0 LA K lachad Anffaeledig i'r Croen.

CYFARFODYDD CHWARTEROL. | CYFUNDEB DWYREINIOL CAER- I FYRDDIN. Cynhaliwyd Cyfarfod Chwarterol y Cyfundeb uchod ym Moriali, Tycroes, nos Fercher a dydd Iau, Mehelin y 13eg a'r 14eg, 1917, dan lywydd- iaeth y Parch. R. Gwylfa Roberts, D.Litt., Llan- elli (Cadeirydd y Cyfundeb am y flwyddyn). Dechreuodd y Parch. G. Jones, Capel Newydd Hendy, y Gynhadledd trwy weddi bore dydd Iau am 10.30.—Darllenwyd a chadarnhawyd cof- nodion y cwrdd diweddaf, a bod enw'r Parch. W. H. Harries, Penrheol, yn cael ei ychwanegu at rcstr y rhai oedd yn bresennol yn y Gynhadl- edd ddiweddaf.—Peuderfymvyd fod y cwrdd nesaf yn inyued i Grugybar, a'r Parchn. W. Trefor Davies, Llanelli, G. Jones, Hendy, a Rowland Evans, Llanelli, i bregetliu ar bynciau -y cyntaf ar fater i'w benderfynu gan eglwys Crugybar, yr ail ar Hawliau Criit a'r trydydd ar Ddirwest.'—Rhoddodd y Parch. D. Lloyd Morgan, D.D., Pontardulais, rybudd y byddai'n cynnyg yng Nghynhadledd y Cwrdd Chwarter nesaf, fod Cyfarfod Chwarter i'w gynnal yn y Cyfundeb hwn pan fyddai Cymanfa'r Sir yn cael ei chynnal yn ei chylchdro yn y Cyfundeb Gor- llewnol.—Darllenwyd llythyr cymeradwyaeth yn trosglwyddo'r Parch. D. Davies, Blaenau Ffes- tiniog, i'r Cyfundeb hwn fel gweinidog rheol- aidd, pregethwr cymeradwy, a brawd hynaws. Yna penderfynwyd rhoddi derby-dad croesaw- gar i'n brawd i'n breintiau, ein cyfrifoldeb a'n cymdeithas. Ei gyfeiriad presennol ydyw—y Parch. D. Davies, 7 Pemberton-avenue, Burry Port.—Pasiwyd pleidlais o gydymdeiinlad a'r brodyr a'r chwiorydd canlynol Mrs. Lewis, gweddw y diweddar Hybarch D. Lewis (Dewi Medi), Llanelli, yn ei galar a'i cholled ar ol priod mor hawddgar. Mrs. Roberts, priod y Parch. Dr Gwylfa Roberts, Llanelli, yn ei chystudd, a llonnir ni wrth ddeall ei bod wedi pasio drwy'r driniaeth law-feddygol yn llwyddiannus. Dy- munwn iddi adferiad cyflawn a buan, a bendith Duw arni hi a'i phriod, a'r ferch sydd yn tyfu i oedran tegwch a thiriondeb. Y Parch. W. J. Williams a'i briod, Carway, yn eu galar ar ol brawd Mrs. Williams, yr hwn fu farw yn y rhyfel ar y Cyfandir. Gweddw a theulu'r diw- eddar Mr. William Jones, Tuliibld, yn eu galar mawr ar ol priod hoff a hawddgar, yr hwn fu hefyd yn amI wg yng ugwaith y Cyfunde b. Teulu Mr. Lewis Price, Tycroes, yn eu galar ar ei ol, yr hwn hefyd oedd yn swyddog amlwg y111 -Moriah, Tycroes. Parch. J. Davies, Capel Isaac, yn ei alar ar ol ei chwaer, yr hon gladd- wyd yn ddiweddar. Parch. D. Lloyd Morgan. D.D., Pontardulais, ar ol nai iddo. Yr ydym fel Cyfundeb yn dymuno i'r perthynasau hyn oil gysur a thangnefedd yr Arglwydd Iesit.Peli- derfynwyd nad ydym yn cyhoecldt Adroddiad y Cyfundeb eleni.—TerfyiUNyd 3- Gynhadledd drwy weddi gan y Cadeirv'dd.—Yr oedd yn bresennol y Parchn. R. Gwylfa Roberts, D.Litt., D. J. Davies, B.A., T. Orchwy Bowen a J. Evans, Llanelli; D. Lloyd Morgan, D.D., a G. Jones, Pontardulais; D. J. Moses, B.A., Tycroes S. Harries, Cynghordy D. Bowen, Hermon T. Davies, Llangennech; J. Davies, Llanwrda; J. C. Evans, Llandebie; J. H. Rees, Burry Port; W. H. Harries.. Penrheol D. B. Richards. Crug- ybar; E- Edwards (E.), Tycroes; T. M, Price, Llannon; D. Harford Evans, Crosshands; L. Berian James, B.A., Penygroes; J. Morgan, D. Tegfan Davies a D. E. Harries (S.), Amanford W. Bowen, Penygroes Mri. W. Llewelyn, Y.H., W. Evans a T. J. Rees, Amanford D. Harries, New-road. Llanelli; John Jones, Pare Owen; T. Jones, Cefnfedw, a J. Ll. Evans, Blaenceiieli, Gwynfe Daniel Williams, Cefneithin Parchn. Mostyu Owen (M.C.), Tycroes; T. M. Francis (M.C.), Capel Hendre; W. M. Davies, B.A. (M.C.), Treorci D. S. Davies (B.), Sarou Evan George (B.), Capel Hendre; E. T. Jones (B.), Amanford T. Roberts (B-), Penybanc Mri. R. Evans, Post Office, Cross Hands J. Davies, Plas, Llanedi ac O. Parry, ysgolfeistr, Tycroes. I Y MODDIOX CYHOKDDUS. I DecJireuwyd oeclia nos Fercher am o o r glocii gan y Parch. D. Richards, Myddfai, a phreg- ethodd y Parchn. D. Rhydderch, B.A., Capel Seion, a J. H. Rees, Burry Port-y cyntaf ar bwnc, ar gais y Cyfundeb, a roddwyd iddo gan Moriah, Tycroes.—-Bore Iau, am 8.30, cynhal- iwyd cwrdd plant. Dechreuodd y Parch. W. H. Harries, Penrheol, a phregethodd y Parchn. W. H. Harries, a D. B. Richards, Crugybar.— Dechreuwyd oedfa'r prynhawn am 2 o'r gloch gan y Parch. T. M. Price, Llannon, a phregeth- odd y Parchn, D. Bowen, Hermon, a Dr. Gwylfa Roberts, Llanelli.-—Dechremvyd oedfa'r hwyr am 6 o'r gloch gan y Parch. D. H. Evans, Cross Hands, a phregethodd y Parchn. T. O. Bowen, Llanelli, T. Davies, Llangennech, a T. Thomas, Llandeilo—yr olaf ar Ddirwest ar gais y Cyf- undeb.—-Gwnaeth Moriah drefniadau ardderchog ar gyfer derbyn y Cwrdd Chwarter, a haeddent y bleidlais o ddiolchgarwch a basiwyd iddynt am eu derbyniad caredig, ac i'r chwiorydd siriol weinyddent wrth y byrddau.—Cafwyd cynull- iadau lluosog ac astud, a phregethu grymus a nerthol. Dymunwn fod ymweliad y Cwrdd Chwarter wedi bod yn gysur ac ysbrydoliaeth i'r eglwys. a'r gweinidog yn Tycrocs ac i'r ardal- I oedd oddiamgylch. J. Evans, Ysg.

I Gwnewch ef yn Gyhoeddus. Mae cyhoeddusrwydd yn cyfrif. Edrycha pobl Merthyr am dano. Beth am yr adroddiadau a gyhoeddwyd o bryd i bryd yn y blynyddoedd a basiodd ? A ydyw'r gwyr a'r gwragedd a'u gwnaethant yn sefyll at yr oil a ddywedasant ? Mae Merthyr Tydfil am gael gwybod. Darllenwch air y dyn hwn o Ferthyr Tydfil. Dyma'r math o brawf y mae'r cyhoedd yn gwylio ac yn disgwyl am dano. Ar Gorffennaf 2lain, 1909, dywed Mr. F. Overbury. o'r Willows Gas Works, Merthyr TydRl :—' Diau mai annwyd a ddygodd ymlaen yr anhwylder ar fy arennau. Cawn ar amserau boenau swrth a pharhaus ar draws fy meingefn llwynau. Weithiau byddent o natur frathol, a eliawn hwynt yn boenus iawn, gan fod yn rhaid i mi blygu llawer wrth fy ngwaith fel gas-stoker. Poenid fi hefyd gan benysgafnder a phoen yn y pen, a blinid fi hefyd gan anhwylder troethol. Yr oeddwn wedi treio'r holl fedaygiuiaethau eraill, ond ni wnaethant ond ychydig, os dim, lies i mi. Yna dechreuais gyda Doan's Back- ache Kidney Pills. Cefais y rhain y feddygin- iaeth oreu a gymerais erioed at anhwylder yr arennau. Credwyf eu bod yn ardderchog, a bydd i mi bob amser eu cynieradwyo. (Arwyddwyd) F. Overbury.' Yn agos i saith mlynedd yn ddiweddarach, dywed Mr. Overbury :-I Yr wyf yn holliach, a byfh yn cael dim trafferth gyda'r arennau. lachaodd pelenau Doan's fi saith mlynedd yn ol.' Pan mae'r arennau yn afiach, gwenwynir yn raddol yr holl gyfansoddiad. Dyna'r rheswm fed anhwylder yr arennau mor ddifrifol, a'i fod mor ami yn diweddu'll angheuol. Glanheir a gwell- heir yn dyner yr arennau gan Doan's Backache Kidney Pills, ac felly rhwystrant yr achos o anhwylder yr arennau, poen yn y cefn, cryd- cymalau, dyfrglwyf, anhwylderau troethol, grafel, llesgedd, gwendid a syrthni annaturiol. Gan yr holl fasnachwyr, neu 2/9 y blwch oddiwrth Foster-McClellan Co., 8 Wells-street, Oxford-street, London, W. i. Peidiwch a gofyn am belennau at y cefn neu'r arennau, ond goiyunweh yn'eghtr am Doan's Backache Kidney Pills, yr un fath ag a gafodd Mr. Overbury.

I Porth madog. Priodas Caplan.—Yng nghapel Salem, Porthmadog, bore Mercher, Gorffennat y 18(ed, unwyd mewn gl&a briodas y Parch. John Edwards B.A., gynt o'r Capel Coffa, yn awr yn gaplan yn y fyddin yn Ffraino, A Miss Hilda Frances McLean, merchMrs McLean, Gwynle, Porthmadog, a'r diweddar Mr. Robert McLean, un o arweinwyr yr Enwad yn sir Gaernarfon. Addnrnwyd y capel gan ddwylaw caredig, a llanwyd ef ar yr achlysar gan gyfeillion y ddeuddyn ieuanc. Gweinyddwyd gan y Parch. W. J. Nicholson, gweinidog Salem, brawd-yng nghyfraith y briodferch. Rhoddwyd y briod- ferch ymaith gan ei brawd hynaf, Mr J. Charles McLean, F.R.C O., Aberystwyth. Gwasan- aethwyd ar y briodferch gan ei chwaer, Miss Eunice McLean, a'i dwy nith-Miss Irene Davies a Miss Mair McLean; ac ar y priodfab gAp ei gyfaill ali gydefrydwr yng Ngholeg Aberhonddu, y Parch. Evan Howell, B.A., B D Johnstown, Gwrecsam Wedi mwynhau'r wledd briodasol yn nhk mam y briodferch gyda llu o gyfeillion agos, cychwynnodd y pir ieuanc i dreulio'r dyddiau met i Sir y Llynnoedd. Bwriadai'r Caplan ddychwelyd at ei waith pwysig yn Ffrainc tna diwedd mis Gorffennaf. Hir oes a dedwyddweh pur i'r pir ieuanc yw dymuniad eu lliaws cyfeillion.

amgyffred yr iaith a llenyddiaeth Seisnig. Ceir yn y Gymraeg lawer o'r elfennau sy'n gwahan- iaethu'r Saesneg oddiwrth iaith a llenyddiaeth Deutonig Germani, o'r hwn gyff yr hana y Saesneg. Casgliadau. Cydfarna awdurdodau addYSgOl1 heddyw y gellid rhoi i blant Cymru I wybodaeth drwyadl, nid yn unig o'r Gymraeg a r Saesneg, ond hefyd o unrhyw iaith arall a fyddai' 11 zvir wasanaethgar iddynt yng ngyrfa bywyd or ol Ilaw. Gellid sicrhau hyn drwy estyn blwyddynneu ddwy ar oes y plentyn yn yr ysgol-a bydd hynny'n fwy angenrheidiol nag erioed wedi yr elo'r rhyfel heibio yn wir, bydd yn hanfodol os yw Cymru i ddal ei thir yng nghystadleuaeth cenhedloedd y byd. Rhaid peidio anghofio'r ochr fasnachol o werth ieith- oedd. Pe ceid athrawon cymwys, gellid cael lie i'r Rwsieg a'r Yspaeneg yn nosbarthiadau uchaf yr ysgolioll, os estynnir oes y plant am flwyddyn ynddynt. Tra yn cofio fod un o bob pump o drigolion Cymru yn ddyfodiaid o genhedloedd eraill, nis gallwn anghofio mai aberth cenedl y Cymry a wnaeth ei Chyfundrefn addysg yn bosibl. Ac os, fel yr hyderir yn awr y gwneir, y gosodir holl Addysg Cymru yn hollol rydd, yn sicr nid gormod yw disgwyl i'r dyfodiaid diethr hyn, a fanteisiant ar Addysg Rydd Cymru, gynorthwyo hyd y medront y genedl Gymreig i sicrhau ei huchelgais cenedlaethol mewn addysg. Mae'r elfen estronol ym mhoblogaeth Cymru er dydd- iau'r Rhufeinwyr wedi cael ei llyncu i gorff cenedl y Cymry. Gwneir hynny ymhen cen- hedlaeth neu ddwy a'r newydd-ddyfodiaid estronol presennol yn ein plith. Nerth mawr i'r genedl Gymreig a fyddai fod holl drigolion Cymru yn medru iaith y genedl. Gellir sicrhau hyn os rhoddir ei lie priodol i'r iaith Gymraeg ymhob dosbarth ymhob ysgol. Dyhead Cymru heddyw yw unoli, cydraddio, cenedlaetholi a gwerineiddio ei holl gyfundrefu addysg o ddosbarth y babanod i fyny hyd ddosbarth graddau prifysgol. Gwel na eill sicr- hau hyn hyd nes y caffo reolaeth gyflawn a dilyfiethair ar yr holl gyfundrefn ymhob gradd ac agwedd ohoni. Pan gaffo'r cyfryw reolaeth, pan ganiateir iddi y rhau gyfreithlon fo'n digwydd iddi o grants y Uywodraeth, a phan y ca hithau gyfrannu i Gyllid yr Ymerodraeth yn 01 cyfartaledd ei chyfoeth i gyfoeth y gweddill o'r deyrnas, bydd Cymru yn abl ac yn barod i waddoli addysg gwerin Cymru yn llawer mwy hael nag sydd yn bosibl tra bo pethau fel y gwelir hwynt heddyw. (Y diwedd.)