Y Tyst

CYFARFODYDD CHWARTEROL CYFONDBB CBREMGION. I Cynhaliwyd Cyfarfod Cliwarterol y Cyfundeb uchod dyddiau Mawrth a Mercher, Awst y yfed a'r 8fed, 1917, yn Hawen. Cyfarfu'r Gynhadledd am 2.30 o'r gloch dydd Mawrth, pryd yr oedd yn bresennol y Parchn Thomas, Llanou (cad- eirydd) Evans, Llanbedr Evans, Aberaeron; Proff. Lewis, M.A., Aberystwyth Davies, D.D., Castellnew-NrCid Emlyn Evans, D.D., Hawen; Williams, Llechryd; Dalis Davies, Beulah Griffiths, Maenygroes James, Aberteifi J ones, Gwernllwyn Davies, Llandysul Davies, Horcb Jones, Brynrhiwgaled; Jones, Y Wig James, Pisgah; Aniaii Jones, B.A., Ceinewydd; John, Gwyddgrug Proff. Jones, M.A., Aberhonddu; Geler Jones, Caerdydd Jones, Eryl, Llanbedr Mri. Timothy Richards, Llanbedr Ben Davies, Y.H., Horeb Jenkin Davies, C.C., Cross Inn J. Jenkin Morgan (Glan Berach), Glanaman, ynghyda nifer o leygwyr ac aelodau o'r eglwysi cyldliynol. Dechreuwyd trwy weddi gan y Parch. D. John, Gwyddgrug. Wedi cadarnhau cofnodion y cyfarfocl blaenorol, per,(terfyiiNi,yd- 1. Fod y cyiarfod nesat yn 01 y gylclires i fyned i Bow Street ym mis Tacliwedd. 2. Fod y Parch. Dan Evans, D.D., Hawen, i bregethu yn y cyfarfod nesaf ar y pwiic rhodd- edig, sef Llais yr Ysbryd at yr Eglwysi Heddyw.' 3. Pasiwyd fod Mr. D. M. Lloyd, Llanarth (cyn-fyfyriwr o Goleg Bangor, a gwehudog newydd Talysarn), yn cael llythyr trosglwydd- iad o'r Cyfundeb hwn i Gyfundeb Gorllewinol Arfon, gan ddymuno iddo bob llwyddiant yn ei faes newydd. 4. Dygwyd Trysorfa Achosion Gweiniaid y sir i sylw'r Gylihadledd, gan ddymuno ar i eglwysi'r Cyfundeb wneud eu goreu i symud y ddyled sydd yn aros ami, ac i chwyddo eu casgliadau tuagat gynorthwyo'n well rai o eglwysi gwan y sir. Pasiwyd hefyd i adfer y rhodd arferol i eglwys Brynrhiwgaled, sef £ 15. Cafwyd gair hefyd gall y Parch. R Evans, Llanbedr, ar y Drysorfa Gynorthwyol, ac apel- iodd at yr eglwysi oedd heb symud ynglyn a'r achos teilwng hwn i wneud hynny'r cyfle cyntaf posibl er cwblhau'r gwaith yn y Cyfundeb. 5. Pasiwyd pleidlais o gydymdeimlad a'r Parch Cynfelyn Benjamin yn ei alar oherwydd colli ei briod. Dywedodd amryw o'r brodyr eiriau car- edig iawn am dalentau Mr. Benjamin fel bardd a phregethwr, a dymunwyd iddo nawdd y Nef yn y dydd bliu. 6. Darllenwyd llythyr d'iddorol iawn, yn llawn o atgofion hyfryd am sir Abcrti ifi, oddiwrth y Prifathro Giiffith Jones, B.A., D.D., Coleg Brad- ford, yn diolch i'r Cyfundeb am ei ddymuniadau da iddo fel Cadeirydd Undeb Cyimlleidfaol Lloegr a Chymru. Dymimodd yntau i'r hon "ir oedd wedi chware rhan mor amhvg yn hanes rhyddid gwleidyddol a chrefyddol Cymru bob ysbrydiaeth i wynebu'r clyfodol ac i adfywio crefydd yn y tir. 7. Gwnaeth y Cadeirydd gyfeiriadau at bres- enoldeb Dr. Davies, Castellnewydd Emlyn, yn y Gynhadledd, ac at y dysteb sydd ar droed i ddathlu ei Jiwbili yn y weinidogacth. Dy- munodd i'r dysteb bob hwylustod yn y sir. Cydnabyddwyd y cyfeiriadau gan Dr. Davies mewn araith yn llawn o'i brofiad crefyddol fel cennad i Iesu Grist am dros 50 mlynedd. 8. Llawenydd gan y Gynhadledd oedd gweled yn ein plith Proff. Jones, M.A., B.D., Aberhon- ddu; y Parch. Geler Jones, Caerdydfl; Mr. Arthen Evans, Barry, a'r chwaer Moelona' Croesawyd hwynt yn galonnog, a chafwyd ych- ydig eiriau ganddynt oil. Gorfienllwyd y Gynhadledd trwy weddi gan y Parch. Dalis Davies, Beulah. I Y MODDION CYIIOEDDUS. I Nos Fawrth pregethwyd yn Beulah gan y Parchn. James, Pisgah, a Johns, Gwyddgrug; yng Nglynarthen gan y Parchn: Jones, Bryn- rhiwgalled, a Jones, Capel y Wig; ym Mryn Moriah gan y Parchn. Geler Jones, a Jones, Gwernllwyn ym MvVlchygroes gan Proff. Jones, Aberhonddu ym Mryngwen.ith gan y Parchn. Thomas, Llanon, a Williams, Llechryd; ac yn Hawen gan Proff. Lewis, Aberystwyth, a Dr. Davies, Castellnewydd Emlyn. Am 10 o'r gloch dydd Mercher pregethwyd gan y Parch. Aman Jones, B.A., Ceinewydd, ar y pwnc, sef 'Athrawiaeth yr lawn yng ngoleuni'r amgylchiadau heddy w,' a chafwyd ganddo bregeth fyw, ffres a nerthol iawn ac ar ei ol pregethodd y Parch. E. Evans, Llanbedr. Am 2.30 o'r gloch pregethwyd gan y Parchn. B. Davies, Llandysul, ac Esger James, Aberteifi. Nos Fercher pregethwyd gan Proff. Jones, Aberhonddu, a'r Parch. Gwilym Evans, Aber- aeron. Dygwyd y rhannau arweiniol ymlaen gan y Parchn. Jones, Eryl, Llanbedr Williams, Llech- ryd J ones, Brynrhiwgaled; a'r Cynghorwr Jenkin Davies, Tirgwyn. Hyfryd oedd talu ymweliad ag Hawen ac a dyffryn tlws Troedyraur ym mis Awst, a hyderwn fod 3iniweliad y Cwrdd Chwarter a'r fro lonydd, ifrwythlawn hon wedi bod yn ysbrydiaeth iddo ac yn gyfrwng bendith i'r trigolion. Darparodd eglwys Hawen yn helaeth ar gyfer cysur yr ymwelwyr mewn ymborth, lletydai a cherbydau, a diolchwyd i'r gweinidog siriol ac i bobl ei ofal am eu llafurus gariad. Llandysul. BEN Davies, Ysg.

Gydag Un Llais. Cyduna Pobl Merthyr ar Gwestiwn Holl-bwysig. Clywir llais y bobl dros yr holl wlad. Mae Merthyr Tydfil wedi uno yn y cyhoeddiad cyff- redinol. Siaredir allan yn ddifrifol ac agored gan drefwyr. Yr wythnos hon rhoddir adroddiad a phrawf personol gan wraig arall o Ferthyr Tydfil o'r hyn y mae Pelennau Doan wedi ei wneud iddi. Mehefin igeg, 1915, dywed Mrs. Williams, 8 Tydfil-terrace, ger yr Eglwys, Quar, Merthyr Tydfil Blinid fi gaii boenau llym, trywanol ar draws fy nghefn oedd yn fy llethu'n lan. Nis gallwn orffwyso mewn unrhyw ffordd. De- chrcuadd fy ngofid gyda'r arennau ar ol cael annwyd, a dioddefwn hefyd oddiwrth gur mawr yn y pen a phenysgafnder. Gwelid yr arwydd- ion arferol o'r anhwylder. Ond wrth weled fod Doau's Backache Kidney Pills yn cael eu huchel gymeradwyo, cymerais rai ohonynt, a chan fy mod yn cael rhyddhad cymerais rliagor ohonynt. Erbyn i mi gymryd tri blychaid yr oeddwn yn hollol rydd o'r gofid, ac ni ddychwelodd y poen, er i mi gael iachad ddeuddeg mis yn ol. Yr wyf bob amser yn dweyd wrth fy ffrindiau am gymryd Pelennau Doan pan glywaf hwynt yn cwyno am boen yn y cefn neu arwyddion eraill o arennau afiach. (Arwyddwyd) A. Williams.' Chwefror IGeg, 1917-yn agos i ddwy flynedd yn ddiweddarach-dywed Mrs. Wiiiiams:—'Da gennyf ddweyd nad wyf wedi cael un gofid oddi- wrth fy arennau er yr adeg y gwellhaodd pelennau Doan hwynt rai blynyddoedd yn ol.1 Crydcymalau cyhyrau'r cefn a'r llwynau yw llwynwst. Deffrowch yn y boreuau gyda phoen efrydd yn y cefn, a phoenau llym yn saethu trwoch pan yn plygu neu yn codi o'r gadair. Achosir llwynwst gan sur troetliol yn enynnu ac 3-11 cynliyrfu giau neu gyhyrau'r llwynau. Cynorthwya Doan's Backache Kidney Pills yr arennau i daflu allan y sur gwenwynig hwn trwy'r gyfundrefn troethol. Gan yr holl fasnachwyr, ileu 2/9 y blwch oddiwrth Foster-McClellan Co., 8 Wells-street, Oxford-street, London, W. i. Peidivvch a gofyn am belennau at y cefn neu'r arenuau, ond gof- ynnwch yn eglur am Doan's Backache Kidney Pills, yr un fath ag a gafodd Mrs. Williams. 4

Glaniad y Ffranood. Diwrnod Hawen i eglwysi a chymdogaetbau yw diwrnod derbyn gweioidogion yn 010 dir Ffrainc wedi gwasanaethu gyda'r Y.M.C A. am fisoedd Y mae'r Parch. Samuel Bowen, Ramab, Treorci, yntau er yr 21ain o'r mis diweddaf yn ol ym mynwes ei ddiadell. Bid hysbys hyn i'w in cyfeillion a fyn ymweled neu ohebu hg ef; ac mi wn y bydd gan y cyfaUl hynaws lawer i chwedl gyffrous o etor ei brofiad i'w hadrodd. Y mae inni eto ddau gyfaill a chymydog i'w disgwyl yn ol, aef y Parchn. W. T. Gruffudd, B.A., B.D., a J. C. Jones, Tynewydd. Nawdd y Tad tyuer fyddo tiostynt ar dir a thon. F. J.

GURNOS, YSTALYFERA.- Cynhaliodd yr eglwys uchod ei chyfarfod hanner-blynyddol dydd Sul a nos Lun, Awst 12ted a'r 13eg, pryd y pregethwyd gan y Parcb. Gwilym Rees, M.A., Soar, Merthyr.

bobl mewn arweinwyr, ac ymddiriedant ynddynt ar 01 eu cael ond aflonyddir arnynt gan gys- tadleuwyr a chystadleuaeth, ac am hynny maent beunydd fel mewn drain a dyrysni, yn chwilio am ucheldir rhydd. Y mae llygedyn gwau o oleuni i hyn yn adroddiad y Ddirprwyaeth Fren- hinol sydd wedi bod ar ymchwil i achosion yr aflonyddwch parhaus sydd cydrhwng Cyfalaf a I Llafur, lie y cydnabyddir fod yr aflonyddwch yn hen gwyn, a'i fod ar ei gynnydd, ac y tyr allan yn waeth nag erioed ar ol y rhyfel; ac mai'r feddyginiaeth ar ei gyfer yw fod eiddo ac elw yn dod yn eiddo i'r cyfangorff, ac nid yn cael eu troi i unigolion a chwmnloii-daii allu sydd yn tlodi'r mwyafrif ac yn cyfoethogi'r ychydig. Sut i ddwyn yn ei hoi yr ymddiriedaeth fawr hon ? Ei chael i'w lie tuagat Dduw yng Nghrist Iesu. Sieryd yr eglwysi lawer am dani yn dod yn ol yn y rhyfel. Y mae'r gred yn Nuw yn dod yn ol yn y rhyfel hefyd. Derfydd anffydd- iaeth fel yr eir i'r trenches, Nid oes yr un inffidel wyneb yn wyneb a'r gelyn. Ond mae'r eglwysi wrth son am hyn yn ceisio rhoi clogyn ar eu gwanfiyddiaeth eu hunain. Y trioedd cyplau amlycaf yn yr eglwysi heddyw yw anwybodaeth a balchter, hunan-gyfiawnder a bost, hunanol- deb a bod uwchben digoik Os ydyw'r eglwysi am ddod i'w lie yn hyn, y maent i ymgolli yn hollol o'r cyhoedd am 3 i 5 mlynedd, i fod yn hollol ar eu pen eu hunain, i fywyd o fyfyrdod a gweddi ac ymgysegriad, i bregethu ond ych- ydig, ond i ymweled llawer a bugeilio'n dda ac i ddysgu llawer, gan ddechreu gyda Rhodd M am ac agweddion elfennol crefydd ;—i ym- neilltuo o'r golwg fel hyn, fel Moses ym Midian a Phaul yn Arabia, cyn dod allan i waith cy- hoeddus eu bywyd. Ond och mor anodd ydyw hyn, ac mor anodd credu hyn, ac nior ffol y neb a ddywed hyn Onid cynllun Shakespeare ar ad-uniad yr eglwysi a'r enwadau ydyw y goreu ? Y goreu, yn wir Nage, bid sicr. Ie, nage ar ei ganwaith drosodd. A common Christianity behind all denominational loyalties is one which we should steadliy hold before our- selves, and encourage by every means in our power.' A ydyw'r eglwysi'n rhy lawn o enwad- aeth a rhodres, ac yn rhy lwiii o Gristionogaeth ac edifeirwch, i garu'r un Duw sydd ac i garu cyd-ddyn ymhob man ?