Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
4 erthygl ar y dudalen hon
Hermon, Plasmarl.I
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Hermon, Plasmarl. I Cyrddau Blynyddol.-Cynhaliwyd y rhai hyn eleni Medi'r Isfed a'r i6eg, pryd y pregethwyd gan y Parchn. H. Seiriol Williams, Pontardawe, a H. M. Hughes, B.A., Caerdydd. Cawsom hin ddymunol, cynulliadau llusoog, a'r Efengyl yn cael ei phregethu gyda bias a dylanwad mawr. Yr oedd yn dda gennym weld a chlywed Mr. Hughes wedi gwella mor rhagorol ar ol ei afiechyd blin. Mae'r ddau ddyn da uchod yn fawr eu parch gan y saint yn Hermon. Anrhegu Ysgrifennydd yr Eglwys.-Amgylch- iad diddorol a gwerth ei groniclo oedd anrhegu ein hoff ysgrifennydd, sef Mr. W. Roger Thomas, brawd annwyl ac ysgrifennydd ffyddlon a gofalus -un sydd yn cymryd poen a thrafferth gyda chyfrifon yr eglwys, ac yn gwneud hynny yn ddidwrw ar hyd y blynyddoedd. I ddangos ein hedmygedd a'n parch iddo, cafodd ei anrhegu ag oriawr aur ardderchog. Cyflwymvyd yr anrheg iddo gan Mr. W. Williams, diacon hynaf yr eglwys, a siaradwyd ychydig eiriau ymhellach gan y diaconiaid Thomas Williams a Joseph Rees, a chan ein gweinidog annwyl, y Parch. J. P. Gough. Dymunwn iddo hir oes i wasan- aethu'r eglwys fel ysgrifennydd a diacon. ggj BARAN.
\ Y WERS SABOTHOL. \ i y WERSBOTHOL.…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Y WERS SABOTHOL. i y WERSBOTHOL. i Z Y WERS RYNGWLADWRIAETHOL. 2 1 I I Gan y Parch. D. EUROF WALTERS, 6 ? M.A., B.D., Abertawe. ? HVDREF yfed.—Salmau Gwaredigaeth.—Salmau i xxxv. a cxxvi. Y TKSTYN EURAIDD. Y rhai sydd yn hau mewn dagrau, a fedant mewn gorfoledd.'—Salm cxxvi. 5. YNG Ngwcrsi y tri mis diweddaf cawsom Judah yn g\vyro at ddinistr yn gyflym, ac yn y diwedd gwelsom ei thrigolion yn cael eu caethglndo i Babilon. Rhoddwyd i ni gipolwg ar rai o'r caethion yno, a chlywsom Ezeciel-yn calonogi ei gydgenedl yn eu dydd blin. Ond nid oes gennym hanes yn un llinyn am gyfnod y gaetli- glud fel ag a gafwyd am y cyfnod cyn hynny yng Ngwersi'r chwarter olaf. Yr ydym i gofio fod pobl Judah erbyn hyn yn wasgaredig-rhai yn yr Aifft, rhai yn yr hen wlad, a llawer ym Mabilon; ond o gylch y caethion ym Mabilon y try ein gwersi. Y mae proffwydoliaethau Ezeciel yn awgrymu llawer iawn am fywyd y rhai hyn ar lan afonydd Babel.' Deallodd Ezeciel werth y gaethglud i'r genedl, a daliodd ar ei gyfle i'w pharatoi ar gyfer dyddiau gwell. Nid oes gennym le i gr,dli i'r Idd^won gael eu lluddias gan y Babiloniaid yn eu harferion cref- yddol a chenedlaethol. Diau iddynt orfod llaf- urio yng ngwaith adeiladu Babilon, a thebyg iddynt gael eu trethu yn drwm, canys cyfnod adeiladu mawr ydoedd ym Mabilon. Yr Ar- glwydd a gofiodd Ei gyfamod a'i bobl, ac a wnaeth iddynt gael trugaredd gan y rhai oil a'u caethiwai' (Salm cvi. 46). Ymcldengys eu bod yn byw yma a thraw yn gwmniau dan gyfarwyddycl eu henuriaid eu hunain (Ezeciel iii. 15 a viii. I). Gellir meddwl am y cwnmiau hyn yn dilyn yr un gorchwylion-trin y tir, &c.a.g yng ngwlad eu genedigaeth. Ond yr oedd llawer OhOllYllt hefyd yn ninas Babilon, ac ynLlyfr Ezra ceir awgrym o bwysigrwydd a chyfoeth y rhai hyn (Ezra ii. 65). Awgryma Llyfr Daniel fod rhai ohonynt yn dal swyddi o bwys yn y deyrnas. Yn y rhan gyntaf o'u caethiwed, braidd nad oedd yn well arnynt nag ydoedd yn eu hen gartref. Profedigaeth fawr ydoedd ymgolli 3-111 mywyd Babilon, a cholli golwg ar yr hen wlad ond yr oedd hiraeth am Jerusalem yn cynnal gobaith am ddychwelyd yno. Hawdd deall mai dychwelyd i Jerusalem i addoli Jehofah, ydoedd uchelgais y caethion hynny ydoedd pwnc yr ymddiddanion, baich y proffwydoliaethau, a thestyn can y beirdd. Wrth afonydd Babilon, yno yr eisteddasom, ac wylasom, pan feddyliasom am Seion.' Os anghofiaf di, Jerusalem, anghofied fy neheulaw ganu (Salm cxxxvii). Ac wrth feddwl am Jerusalem, aeth yr hiraeth am ddychwelyd yn weddi am ddinistr Babilon. Nid cyfnod segur fu hwn yn hanes yr Iddewon, canys y pryd hwn y cyfansoddwyd llawer iawn o lenyddiqeth yr Hen Destament. Wedi colli cymaint, aeth y caethion i feddwl am hanes eu cenedl; gwelsant gamsyniadau'r gorffennol, a deallasent berthynas dirywiad crefydd a moesau a dinistr. Hynny sydd yn eyfrif am fod Llyfrau Hanes yr Hen Destament mor wahanol i Lyfrau Hanes yn gyffredin adroddir yr hanes er mwyn ei wersi. Deallwyd sanct- eiddrwydd yr Arglwydd yn well, a gwelwyd mai mewn ufudd-dod i'r Arglwydd yr oedd diogelwch y genedl. Ond er yn cydnabod camsyniadu'r gorffennol, gwelai addolwyr Jehofah anhawster hefyd yn eu tynged. Hwynt-hwy yn unig oedd yn addoli'r gwir Dduw, ac eto hwynt-hwy gai ddioddef. Paham y cai'r cyfiawn ddioddef, tra y blagurai'r annuwiol fel y lawryf gwyrdd ? Diau mai i'r cyfnod hwn y perthyn llawer o'r llenyddiaeth sydd yn ymwneud a'r cwestiwn hwn, megis rhai o'r Salmau, ac efallai'r pennaf o'r llyfrau, Llyfr Job. Yr oedd Jeremiah wedi rhagfynegi term y gaethglud. 'A phan gyflawner deng mlynedd a thri ugain, Myfi a ymwelaf a brenin Babilon, ac a'r genedl honno, medd yr Arglwydd, am eu hanwiredd, ac a gwlad y Caldeaid ac Mi a'i gwnaf hi yn anghyfannedd tragwyddol' (Jer. xxv. 12). Cyn dyfod yr amser i ben, yr oedd digwyddiadau neilltuol yn arwyddo gwar- edigaeth i'r caethion. Dilynwyd Nebuchadresar ar orsedd Babilon gan nifer o frenhinoedd llai galluog a phan oedd Nabunaid (neu NabonMus) a'i fab Belsassar yn teyrnasu, ymddangosodd gallu cryf yn ei gymdogaeth, sef Cyrus brenin Elam, yr hwn a orchfygoctd y Mediaid. Ar y cyntaf, wrth goncro'r Mediaid (gelynion Babi- lon) ymddangosai Cyrus fel gwaredwr y Babi- loniaid ond gwelwydCYll hir bod golwg Cyrus ar Babilon hefyd. Cawn sylwi yn y Wcrs nesaf ar Cyrus a'i waith. Adnabyddodd y proifwydi offeryn yr Arglwydd yn Cyrus. Pel hyn y dywed yr Arglwydd wrth Ei eneiniog, wrth Cyrus, yr hwn yr ymaflais I yn ei ddeheulaw, i ddarostwng cenhedloedd o'i flaen ef.' Myfi. ydwyf yr Arglwydd, ac nid arall, nid oes Duw ond Myfi gwregysais di, er na'm hadwaenit (Esaiah xlv.). Diau i'r Iddewon gael mesur o erledigaeth pan ddaeth cyfyngder ar Babilon ond nid hir y parhaodd, canys nid hir y bu Cyrus cyn cyniryd Babilon. Pel y ceir sylwi yn y Gwersi nesaf, difynwyd ei fucldugoliaeth gan waredigaeth yr Iddewon, a chaniatad iddynt ddychwelyd i'w gwlad. Nid yw'n syndod bod genuy-ni lenyddiaeth ar gael a nod rhyfeddod wrthynt ddychwelodd yr Arglwydd gaethiv. cd Scion, yr oeddym fel rhai yn breudd- wydio.' Er nas gellir rhoddi amser cyfansoddiac1 y Salmau sydd gennym fel Gwers, y mae eu rhed- iad yn awgrymu gwaredigaeth fawr, a phriodol y safant fel rhagymadrodd i'n Gwersi ar y dych- weliad o Babilon. Ond y rhagymadrodd llawnaf i'r dychweliad ydyw'r rhannau hynny o broff- wydoliaethau Esaiah (pen. xl., &c.) gyfeiriant at y waredigaeth. Y11 y Salmau cawn brofiad y gwaredigion ar gan, megis y cawn yn ein hemynau brofiadau'r saint yn eu gwaredigaeth o afael pechod. Canys IJyfr Emynau ydyw Llyfr y Salmau casgliad o emynau llawer oes. Am Salm lxxxv. gellir dweyd fod y Salmydd yn rhoddi myiiegiad o deimlad y gwaredigion ar ddechreu'r dychweliad. Y mae'r waredig- aeth wedi cymryd lie, ond nid yw'r dychweliad yn gymaint llwyddiant ag y disgwylid. Y mae llid mawr yr Arglwydd wedi cilio, ac eto nid yw ffafr yr Arglwydd yn gyflawn. Nid yw pethau megis y buont gynt, nac yn ol gobeith- ion y gwaredigion. [' Dychwelaist gaethiwed Jacob (adnod I). Oni throi Di a'n bywhau ni, fel y llawenycho Dy bobl ynot Ti ? (adnod 6) •] [' Tynaist ymaith Dy holl lid troaist oddi- wrth lidiowgrwydd Dy ddigter (adnod 3). 'Ai byth y digi wrthym ? A estynni Di Dy soriant hyd genhedlaeth a chenhedlaeth ? (adnod 5).] Ond o adnod 8 ymlaen cyfyd y Salmydd uwch- law'r blinderau presennol, a gwel ddyddiau gwell yn agoshau. Dichon fod y rhan gyntaf o'r Salm yn mynegi teimlacl y gwaredigion, *a'r rhan olaf obaith y Salmydd a'r Proffwyd. N!:> gellir bod yn sicr gyda golwg ar gyfan- soddiad Salm cxxvi. chwaith, ond y mae yn taro amgylchiadau'r dychweliad o Babilon'. Pan edrychai pethau dywyllaf ar gaethion Babilon y daeth tro ar fyd ac y cawsant eu gwared. O'r braidd y gallent gredu'r newydd eu bod i ddychwelyd i'w gwlad. Ychydig oeddynt ar y dechreu, a gweddxai y rhai hynny am lwyr adferiad y genedl. Dychwel, Arglwydd, ein caethiwed ni, fel yr afonydd yn y deheu (adnod 4). Amser blin gafodd y gwaredigion i ddechreu, a thueddent i ddigalonni. Am hynny, ceisia'r Salniydd eu calonogi Y rhai sydd yn hau mewn dagrau, a fedant mewn gorfoledd,' &c. (adn. 5 a 6).
Family Notices
Hysbysiadau Teulu
Dyfynnu
Rhannu
GENr, PRIODI, A MARW. PRIODASAU. DAVIES-JONBS.—Medi 5ed, yngnghapel Salem (M.C.), Dolgellau, gan y Parch. Mr. Pierce, gweinidog, W. Bryn, mab hynaf Mr. D. Davies, M.E., Coegnant House, Maesteg, a Margaret, merch hynaf Mr. R. Jones, Prif Gwnstabl sir Feirionydd. DA vIES-JONBS.-Dydd Mawrth, Medi 18fed, yng nghapel Soar, Merthyr Tydfil, Mr. Ben Davies, mab Mr. David Davies, Drefnewydd, ger Rhymni, a Miss Gladys Jones, merch Mrs. J. Jones, Tanybryn, Penydarren, Merthyr Tydfil. Gweinyddwyd ar yr achlysur gan y Parch. Gwilym Rees, M.A., Merthyr. Rhoddwyd y briodferoh ymaith gan ei brawd, Mr. Martin H. Jones, Penygraig. Gwasan- aethwyd ar y briodferch gan Miss Annie Davies, Caerdydd (ohwaer y priodfab). Gwasanaethwyd ar y priodfab gan Mr. Edward Evans, Prince Town. Yr oedd hefyd yn bresennol Mr. John Davies, Drefnewydd (brawd y priodfab), a Mrs. D. Evans a Miss Lily Jones, Tre Evans, Rhymni (perthynasau'r priodfab). Wedi boreufwyd yng nghartref y briodferch, ymadawodd y par ieuanc i lannau'r m&r ynghanol dymuniadau da cyfeillion lawer. Yr oedd yr anrhegion yn Iluosog iawn. Mr. Ben Davies yw ysgrifennydd ariannol eglwys y Graig, ger Rhymni. Hir oes o ddedwyddwch a gwasanaeth iddynt ar eu gyrfa briodasol, yw dymuniad llu o'u cyfeillion.
DARIvLENIADAU BEIBLAIDD.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
fodi i gydnabod a derbyn yr Arglwydd Iesu Grist fel yr Hwn sy'n rhoddi i ni y gwir fywyd. Pan y gadewir i'r Gair gael ei gyfle, bywiol yw efe a nerthol. Nid wyf yn ol i neb o'ch darllenwyr mewn edmygedd o bregethu a phregethwyr, ond ai ni chyfyd llawer o'n hanawsterau heddyw o ddi- eithrwch y cynulleidfaoedd i Air Duw ? Priodol y gofynnodd un i frawd a haerai fod yr hen bregethwyr yn fwy ysgrythyrol na'r to pres- ennol—' Wel, ai nidoedcl y gwrandawyr felly hefyd ? Dywedir wrthym gan rai yn deall arwyddion yr amserau y bydd raid wrth fwy o bregethu esboniadol yn y blyuyddoedd nesaf. Cyn belled ag y mae cymhwyster ein brodyr ar hyn o bryd yn y weinidogaeth yn myned, yr ydym yn teimlo'il hyderus y ceir pregethau esbon- iadol gwerth eu cael eithr rhaid i ni addef yn rhydd nad yw'r Ysgol Stil a'r Dosbarth Beibl- aidd yn codi ond ychydig mewn cymhariaeth o wrandawyr deallus a derbynwyr aiddgar o genadwri'r pulpud. Ai nid dyma'r mannau gweiniaid wedi'r cyfan ym mur yr Eglwys yn y dyddiau hyn ? Pa faint o syniud ymlaen sydd wedi bod yn hanes eu deiliaid ar bynciau fel Ysbrydoliaeth y Beibl, Perthynas Athrawiaeth a Phrofiad, Credo a. Buchedd, y Deyrnas a'r Byd, Crist a Chymeriad, &c. ? Oni ellir gwneud rhywbetli i gael ein dosbarthiadau Y11 fwy o gyrddau paratoad ? Ai ni ddylem ddal wyiiebau ein disgyblion yn amlach ar aelodaeth eglwysig ddeallus, ddefnyddiol, ddefosiynol yn ein hym- wneud a hwynt ? Ai ni ellid cael un o'r ddau gwrdd pregethu sydd yn eglwysi Morgannwg bob blwyddyn yn gwrdd o ddarlleniadau Beibl- aidd, ac yn lie gofyn i'r bobl ieuanc ddod a'u programmes canu i'r cwrdd, gofyn hefyd iddynt ddod a'u Testamentau ? Gwaith rhwydd yw galarnadu uwchben y diffyg chwaeth a'r prinder diddordeb yn yr eglwysi mewn cysylltiad a'r Beibl. Ped ymunai nifer o eglwysi yn. yr un cylch i gynnal dos- barthiadau a threfnu darlithiau ar y modd i gyfraiiiltl,, Gai,, gallem do ddisgwyl i'r gen- hedlaeth a ddaw fod yn deilwng o'n tadau. Gofynnir yn bathaus yn y dyddaiu hyn pa mor barod ydym fel eglwysi i dderbyn y bechgyn pan ddychwelant o'r rhyferthwy ? Terfynaf gyda dyfyniad o lythyr un ohorynt sydd ym mynydd-dir yr Eidal, a chredaf ei fod yn nod- weddiadol o droad meddwl a chalon llawer eraill: Daeth i'n pennau mai peth hyfryd iawn fyddai cael Ysgol Sul fel yn yr Hen Wlad, ac un prynhawn Sul cawsom ddosbarth o bump atwei gilydd. Darllenasom y bennaf gyntaf o Iago, ac eiithom drwy ei banner mewn sylwadau. Nid oedd neb ohonom wedi gweld Ysgol Sul ar 01 gadael Cymru, ac nid oes eisiau dweyd mor fawr y darfu i iii- fwynhau'r Ysgol Sul gyntaf yma. Hyd y gwelaf, y mae gan y Cymro well chwaeth at lenyddiaeth Feiblaidd na'r Sais. Ni charwn dclweyd ei fod yn fwy crciyddol, ond yn sicr y mae i'r Cymro chwaeth at y Beibl nad yw'n nodweddiadol o'r Sais.' A ydyw Cymru'r cyfnod nevvydd am esgeul- uso'r ddawn a rodded iddi, a'r ymlyniad wrth gyfraith yr Arglwydd sydd wedi ei gydwau a'i hanes goreu ? Yr eiddoch, &c., fn P f JJ Cwmbach. R. HUGH DAVIES.