Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
21 erthygl ar y dudalen hon
Bwrdd Qwarcheidwaid Penrhyndeudraeth.
Bwrdd Qwarcheidwaid Penrhyndeudraeth. Dydd Mawrth eynhatiwyd y Bwrdd uch()d, Mr Owen Jones yn y gadair. Mr J. Bennett Jones, y awyddog eluseno!, ddy- wcdodd nad oedd ganddo ef yr un achoa i'w ?dwyn gorbron y Bwrdd—y tro cyntaf i.'r fat? "cth ddigwydd yn banes ei ddosbarth. ADOLYGU'R RHESTRAU. Mr J. Bennett Jones a ddywedodd fod adolyg- iad rhestrau yr al!an-gynorthwyon yn ei ddoa- bartt) ef wedt goatwng y oyfanawm 178 yn yr ?ythnos. Yr oedd y goetyugiad yn Ffestiniog yn 16s 6c, ac yn Ynyacynhaiam l6s. YR ARCHWILYDD A'R CADEIRYDD. Mr William 'Hiomaa gyQwynodd achos dynea yrnadawedig gerbron y Bwrdd. Bu y ddynea i&fw wythnos yn o!, ac nid oedd efe wedi t-alu yr allan-gynorthwy am yr wythnoa ddiweddaf. Gweithredai cfe feHy yn tinot a gorchy-myn yr trchwiiydd. Y Cadeirydd a gredal fod yr archwUydd allan o'i te Fe ddyUd t*!u yn ot oyf&rtaledd y dyddt&u. YMDDIRIED I'W ANRHYDEDD. Ar ot i Mr WHham Thomas, y swyddog elusen- el, roddi hajio dyn tl&wd yn Ffestiniog, gofyn- odd y Cadeirydd i'r Bwrdd ddangoa ymddiried- aeth yn y dyn, yr bwn a adw&enai y Cadeirydd yn dda. Ef&Htn y gwn&i d&ngos yrnddiriedaeth yn Mirhydedd y dyn ddaioni iddo. Os na worth- tawrogai y dyn hyny, cynygid y ty iddo.—Mab- wysiadwyd yr awgrymiad. YN DDIOLCHGAR. D&rUenwyd Uythyr oddiwrth J&ne WiiUania, Madoc-atreet, PorthmtMlog, yn yr hwn y dio!cn&I hi i'r Bwrdjd a Mrs Caason am eu car&digra-ydd tuag ati yn ystod ei mawr waoledd.-Aethai dan 'Kriniaeth taw-feddygo! boenus iawn ARLAN HEN WREIGAN. D&rganfyddwyd 57p yn nhy y ddiweddar Mar- ?Met HumphreyB, Comhill, Porthmadog, a bu tarw yn aydyn. Derbymmsai hi 50p 14s o'r ptwyf, *o apeUai pertbynaa tddi am yr arian. Talwyd 6p 12a am ei ohtaddu.—Gohiriwyd yr achos oher- wydd abaenold&b y olem. CONDEMNIO CYNGHOR SIR ARFON. Derbyniwyd aroheb oddiwrth Gynghor Sir Meirion am 5565p, a darUenwyd y tnanyiion yn ng1yn a phob p!wyf. Y Cadeirydd a ddywedodd-fod Cynghor Meirion yn batrwm i Gynghor Arfon. 1:1 CydweLai Mr LIewetyn, a ohynygiodd Mr D. towden Jones eu bod yn protestio yn erbyn y oostau mawrion etid tddynt gan Gynghor Sir Arfon. Cefnogodd Mcs Caason, yT bon a gondemniodd y Cynghor am wart<? arian ar adeitadau ccNtua. Pasiwyd y cynygiad yn unfrydol.
Paun yn "Owneud Am Dano"¡…
Paun yn "Owneud Am Dano"¡ Hun." Gohebydd un o'r papyrfm Saismg a. enfyn yr ?a?a tara.wiadol a gTnuyn:—Balchter ac ymnrost H'tgolion Poft Sonligh?-e?f y baradwya lanwedd "c y trig gweithwyr Sebonfa fawr Mr W. H. Lever—ydocdd p&un a phauno a bigcnt ac a borent hyd lawntydd gleiaion y Uan. Ond vn ffod-, bore dydd Mawrth diweddaf, crwyd- ?dd y baunes o't Man?rch arf?ro), ao a a<eth i'r nordd halam, Ue y'i Haddwyd gtui tin o'r ami :Im a radajit heibio. Dyna He y bu y paun y:t erwydro i chwiiio am ei gymar a'i gywely drwy'r Cydd, ac yn nadu'n dorcatonus drwy'r pentref; a thtianoeth—ddydd MercbN'—fe'i o<ted yntau'n farw ae wedi ei ta<M g?m dt?n yn yr nn fan ag y !iaddeald ei ba<tnoa y diwrnod cyct- A'r pwnc ey'n ddadJ ntwug pentrerwyr SunJight ydyw Ai poeni I farwotð a dd,arfu'r ptmn. ?"? ?wnfuj am daao't bun?" Fod creadtrrMmd "'ddynot yn cyQawnj hunanladdiiad By naith, obl-egid mynych yr udodd oi ei hun i farwo16et.h ? t'edd m?!s<,r neu felatfes. g?n wrt-hod pob "?yd a chyimr nc? trengu.
[No title]
Nid oas dim mor o&MMtwy & ohydwybod ddrwg. Os mynwTi oobe! peohod, txttc eiateddwn wrth <'?ws temtaaiwn. A a)! rhywun ddyweyd pa. rodd y mae gneu- a.ti afonydd yn Uetadh BA'u penau ? Byddai yn dda iawin amom pe byddai mor Olbaw,ld genym gyH&wni pechod a-g ydyw gcmyTn bi gyfadcw,
Bwrdd Owarcheidwa!d PwHhen.
Bwrdd Owarcheidwa!d PwHhen. Dydd Merchcr y cynhaliwyd cyfarfod y Bwrdd hwn, Mr J. T. Jones yn y gadaLr. ACHOS LODES FACH. DarUenwyd )tythyr oddiwrth y Tad Peter Merour, offeiiiad y Genadaeth Babyddo) yn y dref, yn dweyd fod Lleianod Plaa Tirion yn barod i gymeryd Ftossie Colborn, 14eg oed, o'r ty, ei cbadw yn rhad, ei dysgu, ei hyfforddi i wnio, gweu, cogini.o, etc. Cai y GwarcheidwaJd ddyfod i'w gweied pan y dymunent. Daeth y meistr &'r lodes o Saen y Bwrdd. Holwyd hi gan y Cadeirydd, a dywedodd ei bod yn dymuno myned i'r Lleiandy. Bu yno yn SitenoroL Cododd Mr John Wi!Iiams i ofyn cwestiynau iddL Gwrthwynebodd y Cadeirydd. Dywedodd y plentyn ei bod hi yn hoffi y He, pan yr oedd yno o'r blaen. Pasiwyd Iddi fyned t'r sefydliad. DEDDF NEWYDD Y PLANT. Galwyd oytw at y ddeddf hon. Enwodd y swyddogion eluaenot y bob) a gadwant blant am dai. Rhifent tuag 20ain. Ond credid fod mwy na hyny yn yr Uideb, a gwneid yinobwHmd petiach. Y Cadeirydd a ddywedodd fod yn angenrheidiol gahv sylw at y ddeddf hon. Darfu iddo af wneud hyny yn y capet yn Nghricctetb. Dylai I)regethwyr a blaenoriaid y oapeli eiarad aj' y mater yn y capeU. Mr W. E. WiUiams: Mae amaf ofn, Mr Jones, nad ydyw y blaenoriaid n&'r pr&gethwyr ddim yn gwybod mwy am y ddeddf na phoM erailL Mr J. F. Roberta a gynygiodd fod Uaw-ieni yn caet eu hargraphu a'u rhajiu, yn cynwys rhybudd- ion yn nghylch y ddeddf. Miaa Pughe Jones a farim.i y g&JLu y gwem- yddesan ymgymeryd a gofalu am y plant. Y Cadeirydd a gondemluodd hyny. Nid oedd gan Gymdeithasau y Gweinyddesau hawl i yTn- yryd a dyledswyddau y Gwaro!teidwttid. Gohiriwyd y mater ETHOL GWEINYDDES. Ymgeisi&i chwech am te gweinyddee yn y ty, ac yr oedd y pwyHgor wedi dewia dwy allan o'r ohwech i ymddangos gerbron y Bwrdd. Yr oedd j gaji y ddwy dyatysgrif&u rha.goro!. PIeidi?ts- < lwyd trwy y tuge). Droa Miss Laura Pritchard, Overdale, Manchester (gynt o Chwiiog), 17, dros Misa Jones, Police Station, PwlIheU, 12.
Y Parch. Dr. 0 nartweit Jones.
Y Parch. Dr. 0 nartweit Jones. LLYWYDD UNDEB CYMDEITHASAU CYM- REIG LLUNDAIN. Yr offeiriad dysgedig o Nutfield yw'r Hvwvdd am y tymor sydd ar dorfynu, ac ni roddodd nob well gwaaanaetii i'r Undeb na'r Parch G. Hart- well Jones, D.p, Bu'n ymwelydd diwyd a'r gwahanol gymdeithasau sydd o fewn cylch yr Undeb, a chan fod y rhai hyny yn mhob owr o Lundajn, hawdd do&U yr anbaw.tterau ar ffordd y sawt a geisia fyced ar ymweliad a hwy. Er mai gwemidoga?tbu i d<:teade)! Seisnig yn &rdal Redhj!! mae Dr. Jonea, etc i gyd, does yr un gwelnidog yn fwy oyson yn nghyfarfodydd Cym- reig LIundam nag efe. Mae yn un o'r gwyr b)aen!Iaw gyda Chymdeithas y CymmrodorMn, yn atddgar troa Iwyddiant yr Eisteddfod yn Llundajn, &c yn gefnogydd p&rod i bob gwaith yn ng!yn a'r Eg!wys yn mhlith M g?nedi yn Llundain a'r trefi cytohynot-
[No title]
Y peth oer&f yn y b-,d-llawr !leont i'ch traed cofbh ar foreu gauafo!. I Y p&tih poetihaf—o&riad genoth dwy ar bym- tlwg oed. Y peth hlr&f—prM yet-om eioh oyfatiU. Y peffi byra! --oof yr bwm fydd yn bafttMis yn benthyoa aman odd!ifafniocb. "Gyfaill," ebal niamia&wr wrth Wyddo! "ti a doraaat fy addeTvid." "0, na mtrwoh," medd- ai P<Mi, "galial wneud un araJ! cysta! a hitnaa eto." Bydded weH g?nyoh d<n!yn y doeth na ch?e! Gam fod bywyd mor fyf, ymdreobwoh fyw jm bir mewn bya' &mge<r.
Advertising
Don't be bashful I tmsjst on hawing SunMght Soap. It is impossibte for any argument in favour of Sunlight to be more convincing than a trial of the soap. Its merit will prove more than modesty may claim for :t. A thriving industry stands by virtue of its efficiency. The makers are determined that at all cost Sunlight Soap shaH be pure. LEVER BRQTHEKS, LIMITED, PORT SUNLIGHT. L The name LEVER on tMp it a Guarantee of Purity and BxceMence. S 5(
ClDghrair y Gwasanaeth Cenedtaetbot.
ClDghrair y Gwasanaeth Cenedtaetbot. CYFARFOD BLYNVbDOL CANGHEN BANGOR. ARE!TH!AU GWLADGAR A BRWD. CynhaJiwyd cyfarfod biynyddol aelodau c-a-ng hen Bangor o Gyngrhair y Gwaaanaeth Ceaedl- aet-hol yn y Y.M.C.A nos Fercher, Arglwydd Penrhyn yn llywyddu. ETHOL SWYDDOGION. Canon FajrchIM a, gynygiodd aii-et-boliad Ar- glwydd Penrhya fei JJywydd. Yr oedd &nw ei lwykidiaeth, meddai, yn gryfdwr mawr i fud- ithd o'r fath, a pne o&td bcneddion fel Argtwydd Penrhyn a.r hyd ? lied y wiad yn teimlo dydd- ordob byw yn y Cynghra.ir byddai ci Iwydd?ant yn ddiajnheuot (cvrneladwyaoth). EiJiwyd gan y Milwnad Savage, a chariwyd yn unfrydol Wrtb ?ydnaLod, iryJwcdd Argtwydd Penrhyn el fod yn derbyn y ewydd gyTda phleeer. Ar gynygiad Argtwydd Penrhyn, yn c&eJ ei <?Liic pan Mr H. King, aH-?tboIwyd y PwyUgor Gvr?iMnoI, ac ychwan?gwyd atvnt Mn T. Down- ing, G H. Reatd, a'r Parch J. E. Morrice. Pcnodwyd y Moor (Mr H. C. Vinoaot) yn gadcirydd y pwyHgor. Ar gynygia<d y Milwriad Savage, yn oae! ei <-iHo gan Mr J S. r,,dwaaxle, ail-etholwyd Mri T. Gotta a I. W<u'taki yn gynnTthwywyr mygedol. YMDDISWYDDIAD YR YSGRIFENYDD. Mr D&vid Owon a o6duM foe! Mrs Stewart, fu'n yf?nfeBydd mygedol y ganghen er pan ei ffur6vyd, yn dymuno ymddiawyddo. Pica?r oedd ganddo gynyg Mr J. 8. Edwarda, Bryn Hydd, i withrodu y &wydd o y&grifenydd fe-! oty.nydd i<tdi. Da oedd ganddo hysbysu fod Mr Edwarda \Y?di datgan ei fwria.d i gymeryd y swydd, a Mrs St-ewart we<hi addaw rhoddi pc'h cymhortli Ktdo. Cynygiodd fod ym<Miswydd'ad Mrs Stewart yn c&et ei dderbyn gyda gond. a'u bod yn gofyn i Mr J. S. Edwards ei hoiyrm. Mr Wilson Clarke a eiliodd, a mabwy&iadwyd ChwaoogwyJ enw Mra Sbewa-rt at y PwyUgor Gweithiol: TaJodd Mr Henry Lewia w&rogaeth uchel i lafur Mrs Stewait, a chynygiodd fod oofnodiad o hyny yn caet ei gMlw- Eiliodd Mr H. F. Perkjns, a cha-riwyd. Ail-ethohvyd Mr David WiiHama, N. P. Bank yn archwiiiwr, a Mr W. Pughe yn drysorydd.
Y CYFARFOD CYHOEDDU5.
Y CYFARFOD CYHOEDDU5. AREITHIAU GAN ARGLWYDD PENRHYN. SYR R. H. WILMAMS BULKELEY, BAR-, AC ERAILL. Daeth cynuUa&d Uuosog i'r cyfarfod cyhoeddua yn yr hwyr. Liywyddai Arglwydd Penrhyn, ac a.r y Jlwyfan gyda.g ef yr oedd Syr R. H. Wi.- liajns-ButkeLoy, Bar.. Mrs N. P. Stewart, M&cr Bang-or (Mr H. C". Vincent), Canon Fairchiid, a Mr Henry L&WM. Yr oedd hefyd yn bresenot yn mhath eraill Mr R. C. Trench, Mdwriad H. Savage. V.D.. Dr. Orton, Mri F. W. Turner, Belmont; D. Waiia-ms, N. P. Bank; G. H. Reed, J. Smith, Lloyds Bank; W. Bayne, T F. Dargje, H. F. PerkuM, D. Owen, W. 0. CbtTke, Capten Brewster, Mr S. R. Dew, a Mr John Robert. Ar y seddi bla.en&f ceMi y Bangor Ruiiway In&hibjte 'Roys Brigade yn edrych yc hardd yn eu huTdd-wisgoedd. Ar ol 1 Canon FajrduM ddiolch Argtwydd Penrbyn ain ei ddyddordeb dwfn yn y Y.M.C.A., ac iddo yntau gydnabod gan tidatg&n ei lawen- vdd am Iwyd-d y a&fyd!!iad, d<u'!tenodd Mrs Stewart lythyM.u yn daig&n gofid am eu habsenoldeb oddiwrth y MUwrtad Syr T. H. Maj-aball, C.B., yr Anrhydeddua AHoe Dou?ta?-Penn&nt, Captcn Langdon, R.N., Syr HAny ReicheJ, Mr Warteki a Mr Wic. Jones, Pendyfrryn. Cyfhvynodd JMra Stewa-rt hefyd yr adroddtad b)ynyddol yn dangoa i'r gAnghen gyQawni gwaith rh&go"pl, ao yn mynegi fod Dawer o ymroddiad ar m rhan. Dangosai'T adroddiad ananol fod gweddhi mewTi Haw o lip 4& 3c- ARGLWYDD PENRHYN AR BWYSIG- RWYDD AMDDIFFYN Y DEYRNAS. Rhoad d'erbyniad brwd i Arglwydd Penrhyn pan gododd i draddodi ei araeth. Yr oedd wedt gwraitdo gyda dyddopdeb ar frawddeg o)af yr adroddiad "mat ymdredh yr unigol sydd yn cyfansoddi nertji yr oU, ac mai dyledøwydd po.b un oedd gweitJ:modll dros ou Bronhin a'u gwlad" (cymeradwyð). Ni thybiaJ na bu er's btynydd- tm law?r °r rwy cyfa<ddas i gynulHad o'r fath, o&nys yr oetctd y wJ?d wedi cyifr&i drwyddi parthed ein htniMMtffyinad fat teymaa. Hyd yn ddiwedd&T yr oeddym wed! byw m?wn paradwyfi fFyJi&td. gaji gredu fod ?m s&So yn ?northrech, edthr gyda go&d &c a?rswyd y deallwyd a.m eefyll- fa. 'ein Uyjtgea. Am y tro cynt&f ?r pan a<eth etn gwlad yn aJtu mawr yr oeJdynt mewn pcrygl o gcHi y aa&e o feistrea y mor. Tybid y bua<MH gosod ?m Hyngee gryfed ddwyw&ith &g eiddo UDrbyw wlad &.raJJ yn ddigonoJ, dthr profwyd fod Gormani parthed liongau ac arfau yn cyfart&l ,v <M nad yn rhagori arnom. Yr o?dd hyn yn aafyllf& <Mifrifol i&wn, ac yr o&dd yn anhebgorot i bawb ganM ei wlad ystyrlcd yn ddyfaJ pa Ie y salem. Cetd a-nesmwythyd yn mhlith pob dos- barth? ac yr oedd ya ang?nrhMd cadw ein gor- uch&ha?th ar y mor. Nid oedd a?n dr?ethu gajr i ddarostwng ein byddtn sefydlog na.'r Fyddtn DtriogaettioL Dymunai i'r fyddin sefydlog fod yn luosocach. ac yr oedd yn sicr y gwncint y Tirioge,othw-yr eu gorou i roi cyfrif da o honynt eu hunain pe digwyddai fyaed yn gyfwng yn hanes y wlad. Y cweatiwn, fodd bynag, oedd a aHai y Fyddin Dniogaethol gael digon o hynprdd- t yn yr amser a, bennwyd iddynt; a e]lid eu dyagu i drin arfau yn y fath fodd ag i amddiffyn ein gwlad yn effetthiol po ceisiai gelynion or- esgyn y wlad hon. GalJeht d«nnlo'n sicr pe pen- derfyna'i gwlad arall oreagyn Prydain y da.nfon- Mit yma <-u milwyr gorou. Ai beg fel!y dijBgwyl i'r Tiri(>ga-athwyr fyned i'r maea yn erbyn blaen- ion milwrol teyrnaa araJl? Rhaid edrych ar y materion hyn' o safbwynt ymarferol (cymcradwy- wth). Yrooddynt yn faJch o'r Tiriogacthwyr fe! yr oeddynt o'r Gwirfoddolwyr, ond rhaid ym- wneud a'r cw.estiwn mown rnodd rhcoymol, a gofyn pa fodd y dfeuai arnynt wrth wyhebu Uu- oedd wedi eu hyfforddi yn briodol (cymcradwy- aeth)? Dywedid yn fynych wrtbynt mai cefnogi auiwria'eth orfodol yr oaddynt. Nid gwir hyny. Yr hyn a g<'fnogent ydoodd fod pob baohgen iach yn caef ci hynorddi i wn?ud ei ran €r a.m- ddifFyn ei wlad pe golwid am hyny (cymeradwy- aeth). Yn aicr yr oeddynt yn ddigon gwtadgar- i geTsio amddinyn eu gw!a'd pe deuai gaJw. Nid oedd ond un at4,biad i'r ew,-etiwn yr oedd eu gwia? yn worth ei hamddiSyn. yn werth ym- drechu er oi mwyn a gwneud aberth ar ei rhan. Pa fodd y ga.Uent gyrhaodd sane o ddyogelwch? Oredai Cynghrair y Gwasanaeth Cenediaethol mai trwy roddi dysgyblaeth a hynorddiant i'r bechgyn. Nid oedd dim yn afresymol yn hyn, ac yr oedd hyn yn cyfansoddi gw&hania&th mawr rhwng ariiqinion y Cynghrair ac eiddo milwr- ia<eth orfodol. Byddai y ddysgybla.e.th o'r fan- Mis fwvaf i'r bechgyn eu hunain. Nid oedd mil- wr heb fyned dan dtdysg?'blaeth o worth o gwb!. Yn wir yr oodd d13gy.bla.eth yn ddwy ran o dajr o'r hyn gyfanaodd<M hiwr. Byddai groreu y gen- ed! ar ei heniU hefyd- Bu aJ<eg unwaith pan o&dd y wla<d hon yn gallu ymifrostio mewn gwyr mor ncrtttol o ra-n cprph <t n?b, ond nis pe?id horiBt hyn yn a.wr. '0 gario al!an amoantam y Cynghrair, nid yn mug cymhwysent eu bechgyn at arnddiffyn Ru gwlad, ond bydd?nt yn gwcHa gra?n y genedl am geneJIðau. Hyd?rai y bydtd&i i h&wb a g&rent eu gwlad witeud a ail- ont i ddenu erajJI i ymuno a'r Cynghrair trwy ddc-fnyddio pob rhesym?g ? feddent a thrwy <Mangos y dylcnt wj?ud rhywbeth i amddiifyn gwlad oedd mor anwyl iddynt a thros yr hon yr oedd eu cyn-dadau wedi ymladd mor wro! (uche'1 gymoradwyakth). YN EISIEU—PARODRWYDD. Mr Henry Lewia, Bangor, a Jda.tgfmodd ei faJchd'er fod cangben Bangor o'r Cynghrair yn aii, 08 na<d cyntaf, o ran nifer yn NgogMd Cymru, ac yr oedd y Sajth hon yn ddyle-dim yn benaf i tafur yr ysgrifenydd, Mrs Stewart (cy- meradwya,eth). Yn ngolcuni amgyk'hiadau di- weddar. nid oedd modd dweyd pa mor fuan yr ymoeodid a.r ?in gw!ad, ac Mty dyla? pawb baro- toi ar gyfer argyiwng o'r fath. Oeid yn Nghyng- hrau' y Gwasana?th C?nedla?tbo! dfan o orfod- a?th, canya amcanai at orfodt y Dywodra?th t gymejyd y fath feaurau M ag t orfodi pob dyn it?ch a chymhwyN yn y wi&d i b&rotot ar gyt&r cyQawni c<t ran er amddiffyn ei wlatd. Paham np. chatd gorfodaoth yn y nMtor hwn? Yr oedd addyag yn orfodo!, yr oedd rhoddi y oowpog yn off odd, ac fe'n gorfodid i wncud Ua.wer o both au ar&til (oymcradwyaeth). Atobai ll&wer trwy <*fyn, Ai Htd yw Uyn&m ya 4dtg<m 9W i ataJ goreagyntad? Yr oedd am eu hadgQfio o'r ff::llÍthi'r ymarferion llynge601 y flwy4v..i ddi- wOOùai bro6 y galiai yr adran hono o'n Jtyng'es a gynrychioiai y gelynion lanio 40,000 o S:wyr ar ein gianau. Gwir mat yn ystod adcg o riv/i y bu byn, o<nd digwyddai mwl ar adeg rhyf. fei ar adeg arali. Rtxaid oedd cael byddin gK! i gyf- n'erthu y Uyngcs. Ooucr mai ac nid Tra.faLgar a Jorodd rym Napoleon (<ywch, clywch). Yna dartuniodd Mr I.,ewis yn J. byw y drygood 'a'1' trueni a achosid pe bygyth t rbyf- el \Ti y w!ad hon, ddibynai ar wiedydd f-nU am f) 'd.efnydd.iau bwyd ac anhcbgorion en.; I. Dad kuai mai parodrwydd trwyadi i wvnebit ,,ob ar- gyfwng oedd yr unig fodd i ddileu y fath drych: ineb, Etc am hyny cymheHai bawb yn ?ryf 1 ymuno a'r Cynghrair (cymer.adwya,eth), ARAETH SYR RICHARD WTLM \MS- BULKELEY, BAR. Syr R. Williams ButkeJey, Bar., ar ot .-yfeirio at y cyffro yn nghylch y Uyngea, a na fu y wld hon odid enoed yn fwy byw cwce- tjwn o amddiffynia.d ocnediðol nag hyn o bryd. Cynygiodd benderfynia,d yn trwymo a?I<xiau y Cynghrair i wn?ud yr oJl.yr' ? ?'tu i gymbeU eu cyd-ddin&ayddM?h Y cyn&?nd'e! yr ang€tnrhfMd, a'r f&Qta.M a ddeiiHiad o hyKorddiant milwroJ oyffMdmoi. Os methM c)"ü11un. Fyddin DtrMgaetbot, yr unig both eitxd g&el 0000 rhyw ffurf o hyifordkiiam), gorfodol. ef m'ai goreu po gynta.f y deuai. Unwalth y <Banai y .y rh&gfarn yn crbyn gwasanaoth gorfodt cred&i ef y d<eu.n yn boblogajdd i&wn. O'r hyn ileia?. hyddai yn gynawn. Nid cy6a.wn oc<M an dyn roddi ei hun dan hyfforddia<nt miiwro! a TwiMud berlh er mwyn ei wlad. tra y o&id dyn arall yn tp&ulio ei a.mser yn gwyHo g<MTMStau bo{ droed ac yn ysmoeio aigarenAu (cymeradwyaeta). Hwyr ach y dc.fnyddid y ddaj) ma? gwlad ryjd oedd hon. a bod gwasa.nooth gorfodol yn gr i rydd- id. Credai of weithiau fod ganddynt <trmod o r3,4did-(cymemdwya4Dth,)-ac y bui tipyn o (kiisgyblwtb gyd&'r rhyddid yn --ida. i zam-b (cy- m,,radw-yaoiJi). Gwnelai weU dynton c bonynt yn gorphoroi a moeacd (cy-rnera.dwy-8.ee:u). Yr oedd yn Uwyr argyhoe,&dedik y d&uai gwth go'rfodol ryw ad-eg neu gilydd. Y cwestiwn oodd, A ddou&i yn fuan? Hwy oedd i benderfynu hyny (eyniexadwyaeth). CYFRIFOLDEB CYMRU Maer Banger (Mr H. C. Vincent), wrt.h g?f- nogi y pejtd?Tfyniaid, a eytwodd ei fed Mn gyf- yngu œ sylwadau i gyfrifoldeb Cymru yn ar- berug B?yd&'r pwnc hwn. Noa WyJ D<?i. m?wn gwledid yn Mhorthacthwy, ayiwodd Me H. R. Daviett, wyr i un o wyr mwyt? a?iwyt a aanct- aidd yr Ymneillduwyr yn y g&nrif ddiweddaf, y Parch Henry Reea, fed y C*ytnry yn avv-, yn Uanw dial o'r saQ<x)edd mwaf cymiol nid y:t unig yn y Dywyaogt?eth end droa yr hoH D?"ma& Gy<- ujtol, ac mawn parthau erai.U o'r byd- is ent gyfra.n<?gt o gyn?ustarau a br?inti. yr Ym- hetrodra'eth fawr hen b?b ymgymeryd a dyled- awydda? a chyfrifoldeb yr Ymberodra-eth h?fyd yn eofn dros eu gwtad a'u cartreR. GDfa'eL oedd y pa-rtjtpr hwow a gyniera:i yr boU el..u end na nnelai ddim o'r gwaith, ac oa a'dwa<jnai ef ei gydwiadwyr nid poM f<-J)y oeddynt am fod. Beth aJlent wn-NW? Yr oedd ef wedi byw i weled Cymru yn rh<xMi'r arweiniad i Loegr fwy nag unwajth, a hydertu y rboddai Uoegr irw<anlad t Gymru gycta .r maier hwn pan mtwMth y syl- w-eddolent eu cyfrifoHeb ac y gwydd-e-ut I)eth a ddMgwyI'd ganddynt (cymeradwyaeth) Nid am- oaji Y Cynghrair cedd curo'r awyr, a" md oedd yr .a.borth a ofynid yn f&wr. Pa w na.eth a ofynid i wlad oedd yn detlwng o'r ,.Í1w os na ch.eQd a.b&rth ymjdo? Dywedid fod ftk-.16dau y Cynchrair yn dyoddef oddtwrth y cl<?; d hwnw a ?wid jrngoaetb. Nis gwydda.) beth <dd vatyr y gair, canye ni bu'n aJb! i'w &kffini, ond cred- ai mai math o wag-ymfFrdst a oher. wy<M cwery} ydoMJd. Ctedai y -oil mai y ba?hg.en a.wy&f dyc-id?g?* -?.?\j.ta<i<ts.Lr <)&dd hwnw wydd&i aut. r dd<efnyddto ?i ddymau i amddICFyn eoi hon ac i amddtn'yn y gwa-n I\'r gorthrymedig. GaJtai y byddat yr amaer yn hir oyn y galwai Uo?r ar ei meibion i'w ham- ddfn'yn, ond ni ddylent anghono y gaJIa? yr ajwaa ddod yn nghynt nag y breuddwydient (cynrer adwyaeth). a Oefnogwyd Y penderfyniad hefyd gan Sergeant Major John Roberts, yr hwn a ddesllrJfiodd gysyUtiad a mHwriaeth <!r'a 20 m!ynedd, ao a. n gymheUai'n gryf wyr ieuainc y wlad i ymrestru a myned dan ddiagybtð a hynorddiant Y DIOLCHIADAU. Argiwydd Penrh-y-n a hysbyaodd ymddiawyd'd- La<d MM N. P. Stewart, gan dd&bga.n fed y pwyll- gor yn dymuno cadw oofnodMd o'u gwerthfawr- ogiad o'i gwasa.naeth M yagriJfenydd. Mjs Stewart a ddywedodd ei bod yn dymunc diolch i'r pwyllgor am y penderfyniad. Gondiai 'orfod ymddMwyddo, end oadwai el dyddordeb y?i y mudiad yn fyw. Da. oedd ganddi gymeryd y swydd ar y dIoohreu, ac yr oedd yn sicr na ondiat am hyny. Yn Mr J. S. Edwarde cafTai'r gang- hen olynv?M mednM. a nydcrai y rhoddair pwyHgoT yr unrhyw gefnogaeth iddo ef ag a roed Mtdl hi. Cynygiodd Mr Davtd Owoo. ddtolch ) awdur- dodau y Y.M.C.A. am fenthyg y neuadd i gynal y cyfarfod. EUtodd Mr H. F Porkins, a chydna- byddodd Canon FaJrchtM. Mr Darg?o a gynygiodd ddtotch cynea Ar- glwydd P?nrhyn am ?ywy<?du, a chariwyd hyn gyda chym?radwyaetb. Arglwydd P?nrhyn, wrtli gydnabod, a ddywed- odtd maj pleser mawr iddo oedd Uywyddu. a hyd- orai y byddai i'r cyfarfod chwanegu rhtf aelodan v CynghraiT (cym<-radwyaeth). Credaj ma.i po fwyaf y Heda?lid gwvbodaeth am amcampn y Cynghrair mwy&f yn y byd o bob! a ddeuatiym- peabru a.'r mwyaf fyddaj ci Jylanwad ar y LIyw- odraeth i ofalu am antddiiTymad eu gwlad. Ar 01 oanu yr Anthem Genodla.ethol berfynbdd y cyfarfod.
Brawdiys Chwartefot Meirion.
Brawdiys Chwartefot Meirion. Cynhaliwyd yn y Bala, ddydd Mawrth diwedd- af. Yr oedd nifer dda o UstuBiaid yn brenol. Gwaith pwysicaf y Llys y tro hwn oetid pcnodi o!ynydd i'r diweddar Mr Wynne, Peniarth, {el Cadeirydd; a disgynodd yr anrhydedd ar Mr Os- mond WiUianM, A.S., yr hwn oedd eiaoea yn ddirprwy. Yn ddirprwy-gadeirydd, dewiswyd Mr Price, Rhiwiaa. Nid oedd un achos troseddol dd'od p&rbron, feUy cySwynodd y Milwriad Bur- ton, Eryl Aran, yr UcheI-Sirydd, bar o fenyg gwynion I'r Cadejrydd.
Wed! Ctoffi EVwy nraed Dr\\…
Wed! Ctoffi EVwy nraed Dr\\ g. Do!urtau Wedi eu GweMa a Chfoen Newydd wedi ei dyfu Zan gan Zam Buk. Gwaith oaled a. aefyH H&wer—pronadau oyn'- redt]i g-.vrsgedd a mamau—a wanhaodd g<oeaau a Chraed M.rs Kirby M y pallodd ei chro<m a gwrthododd waHa gan umfhyw be-tJi bebl&w Zam-Buk. Wrhh ah&bydd llool, dywe.dodd Mra Kirby, dpig yn 1, Buxton AY€nu&, West DMb- bury. Mmh,,t, "Ddwy ftynjedd yn 01 yn dilyn djifyg ieohyd, dccthreucdd fy ahraed achoei trwbi. Daeth y oroen yn bocama ac yn enywl a di&gynodd ym- athh fet cen. yn <mwedig tua'r byscdd, tte yr oeM yn boenais Mtwn. Dyoddefaafi t&wer ober- wydd i'm traed <)hwychlo; tnewn gwirioriedd yr <Mdd'wn ya gtotf ym y ty, yn anaUoog i "W'iBrgo dia.u. "A ddafth eicth traed mor ddrwg aj un- w-ajth?" gofynodd y oobydd. "0 naddo! Adbos o don i fyny yn raddot ydoedd ac nis gallai e!iau cyffredin ei ataJ. Gwma<e)t.h un e!i rhad gam fteryHydd fy nhraed drwg yTi Hawer ywaeth. Yr <Mdd y croeji a'r en.awd yn edrydh mor sycth A difywyd. Un tro Uwyddais i hercian t'f heot a phrynais Zam Buk gaB i m; gJywed Ila,er am dda.!<mi y balm g-welr,haol hwn. Pan ddyohwlelais i'r ty oym- hwys&M ef aj- fy nlhtraed dojurua a synwyd fi wrth yr --withyd g'efads oddiwrtho. Yr oedd yn MeaM- gwytio y modd y diny.st.riai Zam-Buk y oroem m-airw. yn gwellø.'r do!urm.u cnynoi ac yn admewyddu y croeia." "? bydd&f yTt oa<e't mirhyw draFcrth gyda'm tracd yn <?r. Mae Z&m BuJc wedi cymcryd y boen a,'r cfuwydd yn Hwyr ym&ith a garchuddjodd fy ntM-tLed a chroen oryf ac iaoh. Mao y pteaer A trafodd Mrs KIrby drwy Z<ua- Buk yn gaml-&ct gwncutnutrtad arddercho.T Y dd&rpa.ne?h s?dhnn h<m, nca otiir ei enwi cydM eJiau fhad & braa na wu&tit unrhyw ddjuom pe y hwbier hwynt .am amser inaitli. Nid yw y r-hain aj y goneu ond nMm bethouach dit&ngen- rhaid ac md ydynt o unrhyw werth M y gwelir wr<;h abseooooIdeb oy€em-Md &t cozem&, peiia ulow", & oboeeau drwg. Mae yn ddoeth a* yu «uUfa.wr t brynu Zam-Buk. obarwydd mae gan ZMn-Buk ha.wHau &rgr?P?edtg i'r aei eydd ? w pe<w? *o v cMM ? h<te4<tu pob btwi. ?
CynZhor Dinesig Bangor.
CynZhor Dinesig Bangor. ADLONIANT AR Y LANFA. I SWYDDOGION A'U DYLEDSWYDDAU. Cynhaliwyd cyfarfod nssol y Cynghor hwn ddydd Mercher, y Maer (Mr H. C. Vmoent.) yn Uywyddu. Yr oedd befyd yn bresenoi: Henadur- iaid Henry Lewi?, Hugh Savage, W. P. Matthews, J. Evan Roberts, Cynghorwyr R Jojres Roberts, Edward Jones, Richard Williams W. Bayn<), John Williams, Myrddin Jones, David Rowlands, R. J. Williams, Dr. Rowland Jones, J. Pentir W.!U.ta.m&, J'obn Roberts, 0. Owen. Charts Pozzi, Joseph Daviea, 0- R. Hugbes, yn nghyda'r awyddogioc. AMRYWION. Ponderfynwyd rhoddi 70p yn yr &mcangyf- r!fon at brynu "fire eseal)e." Yf Bu mawr gynydd yn ngwneuthuriad nwy. Penderfynwyd e?tyn y pibefti nwy 220 llath tu- hwnt i'r tiotty ar goat o 44p, gan fod ajnryw yn y parth hwnw yn awyddue am oteuo eu tai gyd& nwy. Mynegwyd fod y ma-rw-restr &m 6s Mawrth yn ol y radd o 16-44, a'r gonedigaeahau yn 18.56. Y Hynedd yr oodd y rhestrau am yr un mia yn 17.64 a 24.48. Penderfynwyd cynogi un i ddysgu y gwtdth o glaf weinyddea yn yabytty y clefyd&u b?mttM. ADLONIANT AR Y LANFA. PwyIIgor y Lanfa a gymeradwyent ,fod Mr Towyn Thomas, Look, sir Stafford, i gael ei gySogi i gyuonwi adio?uant amrywia?tbo! ar y I&nfa o'r Uungwyn hyd Medi 17€g a.r pySog o 9p yr wythnos- Mr Thomas i ?a?el yr boU gaagli? a<tau ac anaji oddiwrth gadein&u, a'r Cynghor I ofaJu a.m yr hoU argra?hu, ac eithno y rhagJeni. Mr D&vid Owen.wrth gynyg yr adroddiad, a 'Lidywododd fod y Tryaorydd Bwrd?isiol yn creda yn gryf fed ad?oniajit yn denu pobi i'r Ianf&. Bu'r pwyMgor hefyd yn f?odus i sicrhau dyn proMadol &g ydoodd yn Gymro, a mwyafni M gwmni yn Gymry. Yr oeddynt wedi enjU ctod' ? ad?nwyr, ac wedi ca<el yr ajtrhydedd o ym- ddangos o 8<K;n y TeuJu Bre.nhinol yn Windeor. Ofnai ef (Mr Owen) y .byddai'r diJEryg yn nglyn a'r i&nfa eteni yn fwy nag erioed, a dylent felly wneud yr oil yn ou galiu i gefnogt yr adiomant a ehwajiegu pobLogrwydd y lanfa. Mr Joseph Davtes a. sylwodJ m&i y preaenoldeb yn yr adioniant aj y ?anfa mown Mynyddau fa oodd a gantyn:—1901. 40,305; 1902, 38,964; 1903. 40.365: 1904, 43,793; 1905, 40,355; 1906, 49486; 1907. 31,761; 1908, 29,500. Mr David Owen a sylwodd mAi ofer hoUol oedd cy&wyno'r m&ter i'r pwyllgor yn ol gan naa gaUent wneutbur dint. Mabwyffioowvd cym.M'adwyaeth y pwyllgor, heb ond Mri Owen Owen -A R. Jones Roberts yn plejdtio'r gwe!Iiant. Y NIWAID I'R '-TORBAY Adroddai PwyHgor y La.n.fa iddynt yatyried aane y peirianydd parthed y niwadd i fcrwedydd y "Torbay," ac o ystyried el wasanaeth Mr a. ffyddlwn cymeradwyent iddo pae! ei gerydtdi yn Uym, a'i hysbyu pe digwyddai y fath both cto tMt byddai gan y cwrnni ddim Fw wneud ond ei. tJdiawyddo, a bod ei gyflog i gael ei os- twng 5s yr wythnos am y&paJd o ddeuddeg wythnos. Ar ol i'r' peinanyd<f gae? et geryddu gan y CadtMrydd, dt.g8.nodd ei ofid am y dig- .yyddtad, ac add?awodd fod yn ofalua iawn yn y <tyfodoL OynYl{io.ld Mr Jena's Roberts, fel gwel!ia.nt, fod cynog y pciriaiiydd i fod. yn 30s heb gyfyng- iad &mser o gwbl, a bod y niat-or i'w adystyried etc yn y dyfodo!. Ni cha<ed neb i &Ilio hyn. Y U.YFRCRIJ. RYDD. Mr John WnH&ms a. ddywododd fod cwynton oherwydd oau Y LlyfrgeJl'Rydd am 9 yr hwyr, gan fod hyny yn ajighyfieua lawn i wasanaeth- wyr y masnachdai Sylwodd Mr W. P. Matthews fod y mgyrau yn da.ngoa nad oedd y preaenoldeb rhwng naw a deg yn yr hwyr yn cynawnh&u agor y LlyfrgeU y &wr hono. DIOLCH I SWYDDOG. Y Pwyligor Arianol a trymera<dwyent fod diolchgarwch yn oaai et gyHwyno i Mr Smith Ow<m, y trysorydd, am twyddo i ga<J 52p 8s o gyfrif treth yr ijtcwm i gyFLid y ddmas. Mr John Roberta a graded y dyM talu i <wyddog oyhoeddus pan wnelai rywbeth y tu- aJtan i'w ddyl?dswydd&u. Arferiad drwg, medd- at ?f, oedd dioich i ewyddogioji cyhoeddus & dderbynient daJ am gynawni eu dyledswyddau. Mr 'JonRoberts a ategai hyn, gan haoru eu bod yn ymddwyn at y swyddogion fel pa b&emt foia-riaid. Mr W. P. Matthewa a Mr Henry LewTS a &m. tygent y gred fod gwas&naeth y trysorydd ar yr acMyMtr hwn yn gyfryw, a dellynga ddiolch- garwoh. Y M&er a sylwodd fod y gwrthwynebtad yn arnddifadu gwait-b y pwyHgor p'r graslonrwydd ? ddymun.ent ddangoa. Aethai y tryaorydd 01 Sordd a fkngolg ffdr ac yni ga.n a,rbed anan i'r dref. Pf gweithredtd yn ol yr ogwyddor a prymhaMid gaji Mr John Roberts a Mr Jones- Roberta, fe'u harrnddifadjd o'r bawl I ddamgos mawrhad a dilolchg&rwch o'r cadfridogion o'r eriyngeswyr 'enwog a wasanaethent eu gwlad. Yr oedd yr awgrym i dalu yn anSodus, ac yr oedd ef yn aicr na ddymunat Mr Smith Owen t r pwnc o da!Iad ddod gortiron, gan ymfoddloni fod y CynghoT yn ?i yatyrted yn waa da a fEyddl&wn ("Clywch, clywoh ').
-------Eisteddfod Genedtaethot…
Eisteddfod Genedtaethot Colwyn Bay. Cynha.!iwyd cyfarfod o BwyUgor Gweithiol yr Eisbeddfod uchod noa Fercher, Mr JamM Amph!ett yn Uywydda. Syjwodd y Parch P-etor Jotlea fod pob enwad heblaw y Bedyddwyr yn cael cu oynrychioli yn mhHUi y beu-ntaid yn adraji y farddoniaeth, ac ar ran 150,000 o Fedyddwyr Cymru hoffai wokd BedydcHwr yn oael ei benodi. Penderfynwyd ychwanegj <?nw GwtK ?t Dyfed, Pedrog, Bcrw, GwynedJ. Elfed a Cad van. P?nd?rfynwyd m&i "Yr Haf" fydd t?yn y gada.ir, ac y m&e'r Mri Alien a'u Meibion am roddi oada:r yn anrbeg i'r pwyllgor. GWYL Y CYHOEDDIAD. p,,ndorfynwyd myned trwy'r ddefod o gy- boeddt yr Eiateddfod ddydd Mawrth, Medi 7fed, a dilynir gyda c'hyngberdd. Bydd cyleh yr Or- aedd ar Fryn y Faner (Flagstan' Hill). Ceir y maen Hoe oddi&r ystad Mr David Lewis, Eithui- iog, cadelrydJ PwyUgor yr Oraedd, a dygir y draul o gludo y maen mawr i b&n y bryn gan Mr Walter Wiiteh-d, perchenog y saQe. Amcangyfnfir y dra-ul gan y gwahapol bwyM- gora.u yn 1032p, aef 267p t'r PwyUgor Llenyddo? 500p i'r Pwyl!gor Cerddorol, a 165p i BwyUgor C&M a Gwyddor. Mynegodd Asaph, yr i,sgrifenydd, fod 89p 98 wedt eu hadd&w yn wobrau arbenig fel ca.nlyniad anfon cylchlythyr allan; a chyda.r rhodd o'r gadair farddo! ac addewtdion cradi yr oedd y cyfa?swm yn 292p.
Coteg HyMorddiado! (logledd…
Coteg HyMorddiado! (logledd Cymru HELAETHU Y GWAITH. Gan fod Cynghorau Sirol Mon ac Arfon wedt cymeryd droeodd Goleg Normalaidd Bangor, trefnir t helaothu yr adeHadau M y byddo u& ynddynt i 120 o fyfyrwyr, a chodir adran new- ydd ar gyfer 80 o efrydeaau. Mynegir yn awr fod siroedd DmbYch a Fflint w<di ymuno yn y rheolaeth a'r cyfrifotdeb. fel y dygir y draul ychwanegol gan bedair dr. Y m&e Bwrdd Add- ysg ntd yn unjg wedi cadarnhau y cynllun new- ydd, ond cyfrana 75 y cant o'r draul i'w gario alian. Yn wyn-eb hyn y mae'r pwyJigor wedi gosod y gw&tth o h?acthu y aefydliad i'r Mri WHcox, Northampton, am y pria o 35,M9p, yr ieaf a gynygiwyd. Dechreuir y gwaith y mis tMaaf-
[No title]
Na dhyaawned p&thau dibwys ar draul esgeu- luao pethau pwyaicaoh. Cydwybod dyn ydyw y cyfaill mwy&f ffydd- l&wnL a gwertM&wr a. fedd. Y pebh tryni-,vf-ptegebh htr a.r nawn tesog. Y path ysgarnaf-Llogdl wag. Y peth tm\-a-f4a.fod dyn pan .yon myned adref o'r daf&m Me?Ti brawdtya yn ddiiwedd&r tystiaj gwraig yn miUaid ei ma.b & tiayngfu "ei fod yn ajfe.r g?-eitMo af y tyddyn 'er paji anwyd ef." Y cyfretthiwr ym ei chroesbo1Å a ddechreuodd ofyn, "A ydych c'h\vi yn dweyd fod (Moh mab yn gwaihhi'o a'T y tyddyn cr pan anwyd ef?" "Ydwyf," ebai y wraa'g', "Beth oedd ganddo ef i'w wneud y tlwyddyn gynt&f 1" "Sugno," oedd yr aieb Y mae Mri Joao{?h CrosnBLd &'u Cwmni, Cyf., <t'r Efaamio Co., Ltd., wedt eu penodi yn wnea- thurwyr Mbon i'w Ftwrbydi Ymheco&ol Suttan Twvai. q, t
0 Belt ac Agos. -
0 Belt ac Agos. Ai1-e4iliotwyd Mr David Davies, A.S-.yn t!ywydd oamgiten atr DrefaM-wyn o G yr Yniherod"kdi. w w w PRIODAS EURAtDD. Dydd Mawnth daJbhlodd Syr Pryoe Lady Pryoe-Jonea, DoJ'orw, Drefnowydd cm priodas eu.raMid. a chanwyd olycbau yr Egiwya Btwyfol, H.e y.r 1.l1l'W"yÙ bwy baner 0&11' mlynedd yn 01. Cynwynoddyg'waaaaa<et:hyddton iddynttestt artan b&rdd ar yr acMyauf. w < Y GREIRFA GENEDLAETHOL GYMREIG Hywyddm Mr Wm. Jones, A.S.. ddydd Mer- ober dros BwYl4m y G.rerrfa Genediaethol GymreM' ym Ng)haerdydd & Syr Atfred Tbomat droayCyBshor Y master dan yatyriaeth oedd idrefnuyr adeaJtadnewycML GWAHODD YR WYL. Y nme mudiad atr dnoed yn Aberystwyth i waitodd Eisteddfod Genedl&etbot 1911 i'r dpef hono. Bu'r pwno dam yatyn&eHi y Cyttgttor Tœfçd ac fe'i oyitwynw'y¡d i bwyUgm-. Rithaf pe& Fttaaat gwabodd yr AjMbddeFwydd yn amlaoh yBo i ofyn "A oes heddwoh?" < <t EWYLLYS Y DIWEDDAR DR. PROBERT. Profwyd ewy!!ys y diweddaf Dr. Probert, prif- aihro Coic? Anntt?no! Bai& Batngor, gan et fab, Mr Edgaf Lewis PM?bert. Bu E&rw'r Prif&thfro &r y 29Mn o Rh&g'fyr diweetdaf. Cyf&nswm gwe Eli iddo ydoedd 4534p 78 110. tt TRWYDDEDWR AM 57 MLYNEDD. Hye&ysir matrwotaeth Mr John Uoyd, Ante- tope Inn, Rbydymwyn. un o wyr mwy&f hyaby-a sir Fainit D&Iiodd drwydded y dufarn am 57 mIyntedd. Egtwyswtr a COOidwadwr ydoedd, & bu gtrnddo raji yn nadbtyET'ad gwedtMcydd pJwm yr &rdal. w w DWFR I YSGOL PENMACHNO. Mewn cyfaj-fod o Gyngthor Gwiedig Geirow ydd ddydd M«rober, daj-Ltenwyd Ilytb),r.. oddt- with Bwyollgor Addysg Sitr Gaemarfon a rheot- Wyr ysgol PennnK-hmo yn gc&Yn i'r Cyng<hor ail gysylttu yr ysgal newydd a'f bibell ddwfr. -ir 01 tra.fodaetJh hi)r, pemderfyMwyd oydsymo a.r yr &mod fod y pwyllg-or Addysg yn talu 5p yn flynyd" am hyny. < w 21 MLYNEDD MEWN UN YSGOL. Dydd Mercher, yn Ysgo! Penfforddelen, gcr Caernarfon, cySwynwyd i Mr a Mrs W. Ellis awrlais, ttysau, ac &!bum i offhau unfed mlwydd ar hugam Mr Ellis fel ptTfathraw. L!ywvddai Mr H. M&nander Jones, a chynwynwyd v rhodd- ion gan Mr J. H. Thomaa, oyn-gkrc y Bwrdd Ysgol. < < < « DAMWAIN AR DRAMFFORDD LLAN. DUDNO. Dydd lau, aeth dan g&rbyd ar dramHordd Pen y Gogarth, Ll&nduduo, i wrthdarawiad. Neid- iodd rhai o'r teithwyr aUan, a chafodd un ni- weidiau tost ac eraH! eu hanafu ryw gymaint. Dyma'r ddamwain gyntaf a ddigwyddodd er'a chwe' btynedd ar y dramffordd bon- Cvhoedda'r Swyddfa Ryfel fod Mr Osmond Wi'Uama, A.S., Argtwydd-Ragtaw Sir Feu-ion- ydd, wedi derbyn y swydd o Lywydd Cym- deithaa Siro! y Fyddin Diriogae-tboi, fe! olynydd i'r diweddar Mr Wynoo, Peniarth. Fet yr addawodd t nifer o. berohenogion new- yddiadurotL mae Mr Winston Churchill yn pry- sur ymohebu gyda'r gwabanol gwmniau rheil- Syrdd o berthynas i'f taUadau am gario pafseH newyddiaduron, y rhai sydd yn anbeg, medd y rbai y perthyn iddynt. ? < <t w Mewn oyfarfod yn y Ba!a, ddydd Mawrth, pasiwyd i droagiwyddo Market Vautta, Btaenaa Ftestiniog: Nag's Head, Dinaa Mawddwy; a Cross Foxes, Li&ndnUo, am iawn < Sonir am amryw o woinidogion Cymreig a fwriadant ymweled a'r America, yn ystod y Swyddyn hon. Yn eu mysg mae'r Parch T. Charles WUKams, Porthaethwy, a'r Parch Wm. Reoa, Hundain Gyda'r amcan da o geiaio tynu staen y plwy* oddiar b!ant y Tloty, y mae Gwarcheidwaid L!an- elwy wedi penderfynu mabwyaiadu'r cynllun i'w rhoi allan t*w magu draw ac yma hyd aelwyd- ydd yr ardal: yr Undeb i'w diUadu. ao i dalu tri swllt y pen am fwyd a tiety pob ptentyn o'r tair i'r dog oed, < <t Y maa But i drin gardd yn rhan o gwrs addysg bechgyn Ysgol Sir Drefaldwyn, ac yn nghyfarfod Pwyligor Addysg y Sir, a gynhaliwyd ynnhrall- wm, ddydd Hun diweddaf, sy!wodd y Cadeirydd (Mr Rd. Jones):—"Y mae o fwy pwys dvsgu'r Hanciau sut i drin gardd a thyfu !)ysfwyd a difa cynrbon na'u gorfodi, er engraifft. i sych-ddysgu castiau Heban amtwreiciog fei Harri'r Wytb- fed." < <t Y rhai'n yw'r pen-seiri (architecta) ay' wedi eu dewis i gael cystadtu am y goreu i gynHun o adeilad Hyfrgei! Genedtaetho< Cymru, eydd i'w godi yn Aberystwyth:—Mri A. M. Mackenzie a'i Fab. Hundain; Mr 8. K. Greenalado eto; Mr H. T. Hare. etc; Mr H. P. Adams, etc; Mr A. Harnson. Birmingham; a Mr Reginald Wynn ? i?P. ?'?'' ? ?' ? ?? ? w w Y mae Eglwvwyr Porthmadcg wedi pender. fynu codi Egiwya newydd, gwerth 2000}i, yn Borth-y-GesL, rhyw hanpr milltir tuaHan i'r dref y tir yn cael ei r&ddi'n rhad gan Arglwydd Har-p !ech. Y maent hefyd am godi persondy newydd yn Ynyscynhaiarn. ao ychwanegu at Drvaorfa Gwaddol yr Eglwya. Gotyga hyn draul o 3000p, at yr hyn y cyfrana Mrs Ignatius WHuams, Hen- dregadredd, 600p. Yn mynwent Ynyscynhaiarn y cydgymysga Hweh y Uenor E!Us Owen, Cefny- meusydd, efo Hwch y telynor Dafydd y Gareg Wen. Gwedi d'od a!lan am yn agoe i bedair btynedd- ar-ddeg, y mae'r "Negesydd." papur dimai Cym- raeg CorrM a'r arda!, wedi d'od i ben ei Mwrn- ai. w < < Y mae Abermaed. ger Aberystwyth, pa'as y dtweddar Mr Pugh Pugh, wedi cael ei gvmeryd gan y Tywysog Taxia, o Belgium. S:uf'y pataa ar ie hynod o ddymunot, ar tan yr afon Rheid- io!. w <t w Ceir hysbyaiad yn "Y Drych" am farwotaeth Mr Thomas Hughos, Eaat Bangor, Pa., Unol DaLaethau yr America, yn 76 mlwydd oed. Yr oedd Mr Hughea yn fab i'r bardd a'r pregethwr adnabyddus Hugh Tegai. < < <t < Yr oedd Miss Violet Chartesworth i fyned o dan arhoHad yn L!ys Methda!i.ad Edinburgh; ond ni wnaeth ei hymddangosiad unwaith eto: a dywedodd yr ymddiriedotwr iddo dderbyn goheb- iaeth oddiwrth Dr. H. Beckett Overy, yn rhoddi tystysgrif nad oedd mewn cySwr cymhwys I ym- gymeryd a'r daith o Lundain, ac i adae! ei bystafcU, i ymwneud a busnesa o unrhyw natur Feny, cafodd yr arhonad M ohirio. Ar yr 20fed, yr 21am, a'r 22ain o'r mis hwn y oynhelir Cymdeithasfa Chwartero! Mcthodistiaid CaLflnaidd Gogledd Cymru, yn Mhorthaethwy. Dywedir fod Mrs Pankhurst i gymryd rhan mewn cyfarfod yn Casnewydd, y mis hwn. Hys- byeir y bydd Mrs D. A. Thomas yn lIywyddu. Cafodd Mr Ivor Foster, y "baritone" adna- byddua o Dooheudir Cymru, yr anrhydedd o g-anu mewn parti oedd yn cael ei roddi can eu huchelderau brenhinol, Tywyaog a ThYwyaoces Cymru, yn Marlborougrh House Rhoddodd ei ddatEraluad o "GIorioua Devon" Edward German foddhad mawr. Gosodwyd careg aytfaen Eg!wyady newydd yn Regent-street, Gwrecsam, prydnawn dydd L'un gan Syr Foster Cunliffe, yr ymgeMydd Ceidwadot gorchlygooig yn etholiad Dwyreinbartb Sir Ddin- bych- Dydd Lkm bu farw y Parch Gwerfyt James, yr hwn, rhyw ddougain mtynedd yn o!, oodd yn )m o'r gweinidogion mwyaf blaenttaw gyd&'r Bcdyddwyr yn Nghymru Y mae y Parch Canon Lewia, Seer Yatrady. fodwg, yo ?wot!t o'i gystudd diweddar Gyda.'r amcan o hyrwyddo &mcMnon y blaid y mae CymdeithM Ryddfrydol G71D1'6Ï¡ wedi M telydlu yn Liundaiii.
Trafferth ar Drafferth.
Trafferth ar Drafferth. Yn GYNTAF CRYDCYMALAU. YNA ECZEMA, yn DATBLYGU ODDIAR ONB* FEL. Y DDAU ANHWYLDE8 YN ILDIO Y!t UNION I DR. WILLIAMS' PINK PILLS, Mac ym& ddartun tar&wmdot o'r hen ddiharab nad yw trafferthion yn d'od eu hunain, yn afieob- ydon Mra Catherine Burgeaa, 56, Fumao& HiD, CheaterReM. ArwØÏJùDdd oerfel eym! t gyflwr, anhrefnus yn y Gwaed, ac acboaodd hyn ddat- blygiad cySym daa o'r amhwykbr<m mwyaf acjfyr a phoonoa, Orydoymalau ao Eczema. O'r dt' wedd, cymefodd Mrs Burgeaa Dr. WtHMnQft' Pink Pills for Pale People, a thrwy T gwaed cyfoetht og ooch pflanwyd gan y pelom kyn, Uwyr welle hawyd hi. Yn desgrifio ei bacboa obobydd6 Tj4 ind Ooverheafed: Calight 4 CA<M. Rheumatism with Eczma: Dr. WiUtlUNS' pink Pills Cured her. dywedoddMMBuf. ??:—"A?iMtm Mt drohirundtwmod bIiD, a & erMtref yn redig, ao yn orw Ya urn. ton, iln y gwyct, a oheftua M. Dtteth peoyagain- der &m&f, t!oeg<n fy llygaid, a rhedtu t<K- &u oerion i tawr w gwm fy ngbefn. "Yna. dilynM poMt. &a difrifot yn fy ysgwyddau a'm ccfn, ao o'r diwedd poenid fy mrMohiau a'm coeejm gan boen<m Uymi<Mi. Mown ych. ydig d?yddi&u, di- fethwyd6?<mC!ryd- oym&iau, o'm hya. gwydd&u i'm trapd. 'Yn hwyrach, oof. &Ia fy niod yn di- oddef oddiwrth ddi- nysr gwacd. Amhhr. wyd fy ngwaed gran yr oerfe), ac yr oedd hyn yn gwanhau fy nghyfansoddiad Yt oeddwTi yn Hmedig, ofnua, ac yn hynod we!? Yr oodd y gwendid a thrueni Crydcymalau ya gwneuthur yr ymdrech !eiaf yn anmhosiM. ao anbawdd oedd t mi edrych ar ot gwaith y ty. Yn fu&n ffurnodd ptorynod ar fy nghroen, a Hed- aenodd enyniad anifyr iawn drosof. Profodd hwn yn Eczema, a gwnaeth olwg atgas arnaf. Yr oeddwn wedi rhoddi prawf ar wahano! g)-ffuriau at y Crydcymalau, ond heb ryddhad: ?M yn gvybod m&i aBachyd yn y Gwaed oedd eczema, ac wedi i'm redeg i }awr, ac yn ofnus. penderfynaia roddi prawf ar Dr. WiHiams' Pink t?La. gan fy mod wedi dar!)?n am achosion mwy- at aahawdd ya caei eu gweUa can v petcnau hyn. "Cefaia gySenwad, a cbymeraia hwynt yn rho- olaidd. Ar ot ychydig ddyddiau o druua?h, ?wenhaodd fy n?au. a diHanodd v pocnau yn fy nghoeeau, ysgwyddau, a'm breMhiau yn gyf- ?m. Fet y parheaM ?yda Dr. WiDiams' Pmk ? a?onwyd fy ngwyt.htM.au a ?waed ncwydd. a choUaM y gweiwder a?ach oddiar fy n?wedd. Yna gadawodd poenau y Crydcymatau fi, ao vr oedd enyaiad y croen a'r Eczema yn cynvm ddi. Hanu. FarheaM ?yda'r dnniaeth. a fweHhaodd fy icchyd cyffredmo! yn rhyfeddot. Mewn yclt- ydig tawn o amser, diaancdd t)ob arwydd o Gry,deynu"m, Eczema, a Difiyg Gwaed, a Uwyr weuhawyd 6. Dyma brawf stcr o w<H-t,h mawr. at anhwylder- au m&wnpt ac aHan<?, y Gwaed Coch, Cyfoeth&c. na e!hr M gae! ond trwy Dr. WiUiams' Pink Pil? Drwy r gwaed. newydd yma cyH-enwa.'r peteni hym ddigonedd o nerth, giau orynon. a cbroen .acht ?blir. H?Haw D?yg Treuliad, Crydcymatau. ao Ec?ma?maenth?yd wedi ?welta Gw&ncHd. Di. ?.T??'.??y?erau Gieuo'. Dawns St. VHua, a Phar!ya; yn anrnhnsladwy hefyd at an. hwyMerau marched. & 9c y blwch, neu 15s 9o am chwech? yn rhad drwy'r post. oddiwrth Dr. Wdlmma' M?bcme Co.. 46. Hotborn Viaduct. Lo?oo.Hefyd. gan bob dotiwr: ond ni wS Dr'????? ?''?' ? ?fynwch am rM
Yr Arddangosfa Genhadot Eglwysig.
Yr Arddangosfa Genhadot Eglwysig. Agorir yr uohod yn y "Royal Agricultural h? L??'°' M?en 8fed. abydd yn agored hyd Gorphenaf 5ydd. Bydd hon yn un o'r"S. ?? '°? ??? ??? ?"? y y wlad hon. Rhaid y bydd yn eang a chyn. wysfawr pan gofiwn fod yn rhaid wrth 10,000 o ddwyiaw i ddwyn y gwaith yn mtaen, ac t bydd yno ddim Htu na 80 o "siopau" Tramor. M???? ? ?.?" ?? y? Eistedd. fod Genedtaetho!, yr "Extubiti<>ns." a'r « Church Pageant yr un wythnoe, ao y bydd trauu rhad yn rhedeg t Lundain o bob rhan o Gymru.
Cantorion Eisteddfod Uundain.
Cantorion Eisteddfod Uundain. ??? cantonon yn ng!yn a'r cyngberddau ?Mteddfod Hundam ?009 wedi eu Mcrhau ao mae r enwaii fe!ycan!yn :-Y oyngherdd cyntaf: Soprano, Miss Edith Evans; tMor. Mr CyntaM Gibba; baritone. Mr Ivor Foster a Mr David Evans. Yr ad gyngherdd: Tenor, Mr Herbert Ernlyn; soprano. M?s Amy Evana; oontraHo, MiM Gw!adya Robert; unawd ar y berdone? M? Lkweta Davies. Y trydydd cynghenS (neu'r cyngherdd Cymreig): Soprano. Miss Gor- trude Hughes contralto, Mirr, Dilys Jones; tenor. ?V? ??? bantone, Mr David Hughes tetynores, Mias BesaM Jonoi!; canu penuUon, E<M Dar; unawd ar y orwth. Mr Philip Lew.s. ?? ??"" ? ? ? ??'s ? ?"u Tn yr Elateddfod ?_hun ydynt: M? Gertrude'Rey. nolda, Miss Towena Thomas, Miss TiHy Body. oomb? a Mt3s Hannah Jones. Mri Gwynne Da. VMS, Gwifym Wigtey, D. BrazeU, a John W<? ters.
[No title]
Ni-d bechgyn y wlad yn unig sy 'n wirion. Vyf, logodd Sermwr fachgen o'r dref. ac anfonodd 6f dros y bryn i w?ed a ocdd bram ar y cae yd Mwydd ei hau. Pan cldychwelodd dywodod<! fod ycaewedi ? twyr orchuddio a brain. "We!, mi ddarut ?udychryn nhw i <rwrdd, d?byg?" meddair fiermwr. "Naddo. abebodd y bacligen. A?.??? '.?y<? ?YB ?"w bigo yn miaen. Meddyuajs mat ?ch bra.in cht oeddan nhw syr Stopiwchr Rhoed yr ata!fa ar y mo-Jur, a bu twrf megis taranau wrth i'r o!wvmon arafu yn ou cbwyldro. pan giywid y ga'r 'awdurdodot hwn, a gwynebwyd y gyrt?ydd gan y Cwn&t-aM Huws, fu yn ymguddjo tu ol i'r drain. "Ea- gusodwch n. syr." ebe'r swyddog yn ymchwydda o bwysigrwvdd, ac yn tynu allan ei tyfr a'i be-n&l, "ond yr ydych w<?di gyru yn orwyUt droe ran arbenig or ffordd hon." "Dim o'r fath behh," atebodd y modurwr; "ac h-oblai- hyny— "Wel, os na cho?iiwch chwi H, m) a!waf y'RhingyH, g?n mai ?fe oedd yn nodi yr am?er. Mao vn y cwt rrochyn acw." "Peidiwch trwblo," a .t.(--bcxid v Mail mown munyd. ''bydd&i yn w?H gcnyf da!u h&n?r cant o ddif?'yon n? thori ar beddwch y rhingylI, ac yntau or ei gimaw." MiB& Sma.rt: "Yn wir, yr wyf yn dal &Ilan y gall dynes wooud unrhyw beth y gall dyn c! wneud.A(Ir Jones: "O! na, nis g&U dynca wneud mewn busœs arwertliwr.Mi-.is Smart: "Lot i gyd. Gwnai cyata! arwerthwr &'r un dyn."—Mr Jones: "We!' med'dy!:wch am ddyn<a ddibr:od yn wfvll i fyny o Ha-en torf ac yn dweyd: 'Yn awr, fonoddigion, y cwbt aydd am&f eisieu ydyw cynyg
Advertising
MONEY LENT AT SHORT NOTICE. A UVANCK8 of Large or StMd) Amoontx (from JblO upwards) granted without detfty on Promissory Note os!y NO BILLS OF SALE TAKEN MODERATE TERMS. NO APPLICATION FEE3. BUSINESS CONDUCTED STRAIGHT. FORWARDLY. Fu!l information auppfied either peraontdty, ot by poet, free of cost, and all enquiriea treated with conSdenoe. Repayments trraagred to tuit borrower')) convenience.—Appty to CtORCE PAYMZ and WOMa< Cr«oent rotd, RhyL Znt&bUshod H70. soft