Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
14 erthygl ar y dudalen hon
TRO I'R AIPHT.
TRO I'R AIPHT. G-v-N GOUONWY JONES. III.— Y Ty a'r Teulu. Yr ooddym yn liolii cvnllun yr aiiedd-dai yu yr Aipht. Cyutedcl eang, cyfleus, myn- edfa nniongyrchol 0 hono i bob ystafell yn y tv hefyel esgynfa i nen y ty. Y mae yn bosibl liefvd esgyn i'r nen oddiallan i ambell im o'r tai. Hawdd iawn ydoedd i'r dynion I) viiv ddwyn y claf i "nen y ty," yua ei ddi- doi a gollwng on cyfaiil i lawr at draed y Meddyg Mawr. Y mac f nen y ty vn wastad, a gwneir eryu ddefnydd 0 hono, cysurasyny poothder mawr. Mvnvch y gwelir tell ts a hammocks ar nen y ty, yn hollol fel yn amser Nelieniiah, "a hwy a wnaothant iddynt fytliod bob un ar ei nen Yr oeddvm yn teimlo yn Red cliwitliig am nad oodd 110 in yn yr ystafelloedd, dim aehvvd. Y mae yn auhaAvdd rvwfodd i (iyniro gymervd i mown y syniad o gartref ar wahan i Aelwyd a lie tan, a rhaid i'r Cyniro liyd yn nol yn vr Aipht gael lie tan, ac un o'r pethau cyntaf a wiia pan yn meddwl declireu byAv yno ydyw chwilio am ryw gongl i osod i fyny store lieu grate, a cliaol gwreiehionen o dan ynddi, yn enwedig gyda'r nos. Ycliydig o dan charcoal ddefuyddir yn y gegin i barotoi yniborth, &e., ond ni feiddia neb roddi ei droed yn ylle cysegrodig hwnwlieb ganiatad arbenig y penpobydd. A dyna beth arall ymddangosai i mi ar y cyntaf yn bur anghartrefol, er ein bod yn aro-, g.),-(Ie L'r Cymreig mwyaf twymgaloii a clirocsawus mewn bod, ydoedd gweled dynion, io dynion duon yn gwnevd pob Gwaith ty. Dyn du yn ysgubo'r llawr, dyn du yn gWlloyd y gwoly, dyu du yn trill y baban. Und rhaid dweyd eu bod yn cyflawni migor- ucliwvlion yn ddeheuig iawn, ac nid ydYUl yu sier nad vdynt yn gwnevd hyny o'r braidd yn fwy siriol a dirwgnaeh na Morwynion Glan Meirionydd, nou o leiaf rai 0 honynt, y dyddiau hyn. A mwy na hyuy, y maent yn gweitliio am gyfio: bvchan iawn, ac yn byw ar eu bwvd eu linnain, a hyny feallai am yr ystvnaut lanver o ymbortli fvryteir gan Ewroaeaid yn aflau, a byddai iddynt liwy ei fvrytayn groes i'w daliadau crefvddol. Y mae y dosbarth yina o ddynion sydd yn gwasanaothu mewn teuluoedd fel rheol yn lanwaith, yn gynil, ac vn oaest-; ac 3:11 hynod o fEyddlon i'r rhai v maent yn eu gwasanaothu. Nid oes ball ar eu gofal am berson ac eiddo v nieistr. Ni raid darparu ystafell yrely i'r gwasauaetbyddion hvn. Oddiallan y maent: vn eysgu, wrth ddrws y ty, a braint fawr yw cael gonvedd ar lawr i gysgu wrtli ddrvrs Ystafell y Meistr. Hen arferiad oto, onide, "U rias a gysgodd gyda'r gweision wrth ddrws vstafeii y brenin." Gwoll gadw drvrs yn nhy fv Nnw na tlirigo yn. mhebyll annuyvioldeb." Wrth y rhan f-\v o annedd-dai vn enwedig* yn y wlad fe welir y ffigysbrcn a'r wyddeu va 1 laguro, a'r perdhenogioii yn eistodd o dany-t i ymochel rhag pelydrau I I tcsog ;) 1' liaul, "Pob un dan oi wiawydden a than ei ffigysbrcn ei liun." Nis gwn am un olygf i osod all-an y syniad o hcdlwch, o s'ibiant a gorphvrysdra, na gweled un o'r brodoriou yn lled-orAvedd o dan ei wiawydden neu ei ffigysbrcn ac ami un welsom felly, a dyna ddywedeni, 1' Wei, d'acw ddyn heb neb i'w ddyehrynu, d'a-cw ddyu wrth ben ei ddigon, heb boon na gofal daa oi fron." Y Illao yr ardd, y winllan, a'r berll tn, yn cael gryn sylw yn yr Aipht. Yr oedd golwg ardderchog ar yr Orange Groves ya mis Ionawr, y jdvunu yu'>'udJfall dan jfiivrd toreithiogo lÓ'. Yr ooddym yu meddwl fod gwell bii, oranges gwlad yr na dim a brofasom erioed o'r blaen, old feallai mai tybiaeth ydoedd, a hyny ohenvydd y nnvrydd-dob a'r swyn o dyna y ffrwytii oildiar v preu dwylaw ein huaain. Y mae y brodorion yn ddiau wedi deall fod gwerth yn hj'n yu ngolwg yr ym- welwyr. Yr oeddynt ya cynvg deg o oranges o'r fasged am geiniog; ond os eutvnu oddiar y coed (t'u dwylaw ein liuuain nid oedd ond pump am geiniog. Yr oedd un creadur bychan yn ein liadgoffa vii fyuych am gartref, sef Aderyn y to. Y mae bran yr Aipht yn wahanol i'n bran ni, y march, yr asyn, y fuwch, 311 wahanol, a chreaduriaid. eraill yn wahanol i'r eiddom 111. Ond am aderyn 37 to yr Aipht, y mae yr un ffunud ag adeiyn y to Cymru, yr un o ran lliw, yr un mor brysur a hyf, ac yn fuan iawn yn d'od o hyd ilyybod pwy yw ei gyfoilliolJ, hyddai tyrfa o honynt bob boreu wrth ddrws ein hystafell yn clisgwyl am y briAvsion, ac mor Cymreig ydoedd enswna'r olvrg arnynt fel y byddem Avrth ddefOroi yn iybied mai yn Nglivmra yr oeddvin, ac yn dechreu dwrdio y creaduriaid bach plygein- iol am ein eloffro mor foreu, a hyny yn Grymraeg ond ni fu yn demtasiAvn o gwrbl siarad Cymraeg wrth yr asyn na'r fnwch, y maent yn rhai rhy rnllhbyg i rai Cvniru. Un boreu, aothom am dro dnvy y ineusydd, a gAvelein hen yr yn eistedd ar laAvr, a llinvnau yn ei ddwylaw. Ychydig bellder oddiAvrtho yr oedd rhwyd iawr, a (IA-Iia oedd yn ei wnüyd, dal adar y to, ac erlmi holi cawsom fod llavrer o Avertliu ar adeiyn v to hyel heddvAY, a'i "bris yn y farchnad yn bur dehyg yr un fath ag 3Tdoedd pan ddywoclodd yr AthraAv Mawr, Oni wertliir dan adeiyn y to ei- ff oni Averthir pump o adar y to or dwy tfyrling." Dau am ffyrling, pump am d(IN,v, (IN-na fel y gwelir yn v farchnad hyd y dydd IIAVU,—bob yn ddau, a bob yn bump.
Y NEGESYDD.
Y NEGESYDD. Os NIVUKSYDD tydd foddiou—diwylliad I wella gwlad Fciriou Llcdaener ei dynta- don. Oes helaeth cyfoesolijii. Canol y llwybr rhag cwynion-a gadwo 'N gydwedd a'i ameaiiion Na tliyfed mewn eithafion Sala hwyl 'r oes oleu hon." 'Iremadog. AMTD Einox. f ) ii ei Slain mhci/dtl oed).
GAXWYD.
GAXWYD. DAA'IFS.—Jlehefin 13eg. yn 111, Gumiersgatc Terraee, ]\liddlesboruiigli, priod Mr. W. J. Davies, art mmier, ar fereli.
PRIODWYD.
PRIODWYD. 3100nr.— PIUCE.—Mehefin 12fed, yii nghapel C ier- isalem, Abenuaw, gan y Parch. J. Gwyuoro Davies. yn inhresenoldeb y cofrestrydd, Mr. H. G. Mmtre, 40, Eversley Street, Liverpool, a Miss "Winifred T. Price, Glasfryn House, Abermaw.
PIGION.
PIGION. M i" ilr. W. H. Morgan wedi ei ddewis yu vingeisydd Khyddfrydig dros iVrdeis- drcii Diubyeh.. M aw a cyfarfod o gyfranddalwyr y Libera- tor pas'wyd cynlluii Mr. Wheeler, swyddog lly.s y mothdaliad, i drosglwyddo eirldo y tair cvindeithas i gymdeitlias newydd. (Jafnogwyd hyn gan y Parch. Stock'veil Watts. Oollodd y Rhyddfrydwyr eisteddle yn Ysgotland yr wythnos ddiAveddaf dnvv i Mr. Baillie, coidwadwr, gynieryd lie Dr. Mac- gregar fel aelocl dros Sir Inverness. Tm- ddiswyddodd Dr. Macgregor am na daygai v Llywodraeth Fesur Tir y Croftwyr, fel yr tJ 0.1 .J oedd ef yn gofyn. Y caiilyniad o hyn oedd iddo wnevd rhodd o'r sedd i olvll y Mesur. Gwaroder ni rhag ymgeiswyr iiiympwyol. MARWOLAETH ANDRONIOUS Crofidus gellym gofuodi marwolaeth y r71 lienor adnabyddus Mr. ,T. W..Jones (Audro- lienor adnabyddus Mr. ,T. W..Jones (Andro- nicus), Caernarfon, yr hyn a gymerodd le nos Sadwrn diweddaf. Ysgrifenai yn ddi-dor i'r Genedl a chyhoeddiadau eraill. Yr oedd pobpetli a ddenai o elau ei law yn ddyddorol a phohlogaidd. Gwnaeth lawer i oleuo ei Avlad liiewn gwleidyddiaeth, ac er fod ei Ryddfrvdiaeth yn gref, yr oedd iddo gyfeill- ion cyues ymhlith pob plaid. (xadawodd briod, plant, a pherthynasan, ynghyd a'r genedl i alaru ar ei ol. Yr oedd yn fravrd i Mr. (xoroirwy Jones, Prestatyn, awekr y llythyian addysgiadol a blasus ar ei ynvwel- iad {i'1' sydd yn ymddangos yn awr yn em colofnau. V" L
O'R FFAU,
O'R FFAU, GAN LLEAV. Y dvclcl o'r blaen derlavniodd Mr. 1). J. Lewis, o Golpg Trefecca, ahvad gynes oddi- wrth eghvys Saesneg (M.O.), Mountain Ash; a'r Parch D. Evans (B.), Machen, i eghiys y Temple, CasncAAydd. Y mae y naill fel y llall v.^ali dringo 3rn ucliel fel pregethwyr o uniawu-gredo. Mown cyfarfod jioliticaidd hinryutog a g3rnhaliviyrl yn ddiAveddar yn Llandrindod, Ü,j oj ti pin yr oedd yno lyAvrai yn ceisio dylanwadu iiinvy arnyut 011 liunain nac ar neb arall, il.w3aldodd YllO un o ATVI* yr awell gAana-chu y peiiill godidog a galllyn 'Rwy'n haner credu ambell dro Fod pob. gwleidyddvrr maes- o'i go, Ac mai dvledsvydd Oymro pur Yw gyru'r giwaid maes o'r tir." Y mae olor plwyf Llangynno yn 113 o flwvddi oed. GrAvnaed hi yn y fi\ryddvn 1782. Ac y mao hyd eto yn cael ei defimhlio pan tydd galw am hyny. Chnthod yr alwad i fugeilio eghrys An- nibynol Paddington, Llundain, a wnaeth y Parch. T. Eynon Davies, Glasgow. Brawd yw efe i'r enwog a'r adnabyddus Ossian c Bournemouth. Ac nid gonnod fvddai (h.-oyd fod Mr. Davies yn un o'r pregothwvi raAiyaf poblogaidd yn yr Alban. Sicr fed calon pob OVmro yn euro yn gynes tuigato, gall mai un o'n teulu ni ydyw. l">3iminwn longyfarc-h Mr. Abraham Davies, UlanvATern, ar ei ddoAvisiad Aai flaenor yn eghYYB barchus Libanus (M.C.), Borth. Y mae teilyngdod y rhan fynychai yn cael ei wei*thfawi*ogi. Y Rydd wedi cael ei ddewis i fugeilio eglvrvsi Ijianegiyn a'r Bwlch ydyw y pre- gethvrr gwyeh, a'r brwdfiydig y Parch. David Jones, Llangwm, ger Cor- Aven. Dymunir ei lwA'ddiant yn fawr yn ei faes llcwvdd. </ Dam*,vain a dnidd allan yn ang-cuol oedd AT un a ddcrbyniodd, 3* brawd care-dig William Morgan, o Aberystwyth yu Aauvl Goginan, dydd MaAVrth eVIl y diweddaf, dnv syrthio allan o'r cerbyd a'i cludai. (.^aihaliAvvd trengholiad ar ei gorph a phasi\vyd rheithfarn yn unol a'r tystiol- aethau. Pan ofyuid gan ITAVUU i'r diweddar Barch. Griffith Jones. Trogarth, os oedd y clock ya "A'dyw," meddai yrhenbatriarch, y mae speicen fawr o'i gefn i'r Aval." ,ITN-t. tyt, Mr. Jones bach, faint sycld rhyngddo a chloc y dref." "IPedair milldir yn union," oedd yr atebiad ffraeth apharod, gan mai hyny oedd Tregarth o Bangor. Y mae codi^iaAvn am dori aniod priodas wedi myn'd yn beth cyffredin; gallasem feddwl, ac mae yn biyd i'r llanciau edrych ati. Yn mrawdtys Caernarfon y clydel o'r blaen, cafodd Thomas Williams, amactli wr, dalu can' punt o iawn inn Jai-io Ellen Evans, am dori amod. Ac yn Mrawdlys Mon, John Jjnes, Penfcraeth, dalu triugain punt i Mary Owen, Llaasadwrn, a-ll yr un camwri. Edrycher ati lanciau bach, nid rhai i gell- wair yn orinodol a hwyni y rhyw deg or fod iddynt en swvuion. (!\aaro svdd yu eyjlym ddringo Yllyw Mr. Thomas Lewis, M.A., B.D., brawd y Parch. H. Elvet. Lewis, Llanelli. Y mae v iiewi-dd ei bciiodi yn athraw Hebraeg yn Ngholeg Anuibyaiol Sir Lancaster, fel oivnydd. i'r di- weddar Barch. Dr. Alexander Thompson, yr hVDl fu farw yn ddiAveddar. Pan oedd y Senedd yn parotoi at ohirio (Iros y Sulgwyn, c3iiierodd anuyw lieAAydtliaduron pwysig gyfle i gyfeirio yn garedig at lAAwddiant Mr. T. E. Ellis, A.S., fel whip y blaid Uvddfiydol. Yr oedd rhyw ddosbarth yn ofni v buasai y blaid yn dioddef 311 fawr fhwv dd3Trchafiad ei rag- tiaeuvdd i Dy yr ArghAyddi. Ond y mae yn dda geman fod 3a* holl ddarogan wedi troi is allan yn ;nigliv\.ar, ac fod Mr. Ellis yn awr yn cael ei 3rst3Tried yn un o'r whips mwyaf llwyddiam18 y bodwaredd ganrif ar bymtheg. Deallwn mai g-wrthod yr ahvad a dder- byniodcl i Hermon, Dowlais, a wnaeth y Parch. Michael Williams, Cilfynydd. Erys gyda phobl sydd 3-11 ffv-ddlawn i'r gwirion- edd, ac yn dangos parch i'r Aveinidogaeth.
Y NEGESYDD.
Y NEGESYDD. Dymunaf dy longyfarch ar dy ddyfodiad cyntaf i'n mysg. Y mae dy wisg yn lan a chryno, a'th genhadaeth yn dderbyniol d.digon; ond wfft i'th ddiwyg, ac awgrymaf i ti gael dy dori ar dy draws fel y byddi yn bedair dalen. Byddi felly yn fwy hylaw i mi wybod dy neges, a bydd mwy o gyfartaledd rhwng dy arwynebedd a'th drwch dithau. Da genyf i ti gael yr anrhydedd o ddwyn ar dy Avyneb, ar dy daith gyntaf, ddarlun o'r dyn d.fir-sef y diweddar Mr. David Evans, Cem- mes. Ei ragorach nid adnabyddais. Os ydyw ei fywyd ef i fod yn index i'th gymeriad di, y- mae i ti ddyfodol disglaer. Fel mab ieuanc hynaws a thangnefeddus, tybiaf na bydd genyt wrthwynebiad i mi roddi gair o gyng-or ar dy gyehwyniad, neu ynclrwedl y gethwrs, roddi i ti bregeth charge. Yn iaf, ymdrecha i fod i fynu a'th enw. Cymerodcl cly rieni, neu ryw un, neu ryw rai at yr anturiaeth o'th fedyddio, a'th enw bed- ydd fel y gwyr pawb a'th adwaena ydyw NEGESYDD. Yrwyfyn lioffi dy enw; ond y peth oeddwn yn ddweyd oedd am i ti ofalu byw yn deilwng o'r enw. Gwylia fod genyt neges tuag atom, ac nid dyfod 0 gwmpas ein tai fel math o dramp bratiog llymrug, heb fod genyt neges 0 fath yn y byd. Wnei di gofio fod gwahaniaeth rhwng dweyd rbywbeth a rhywbeth i'w ddweyd. Os dweyd rhyw- beth i lanw amser a wnei, gelli edrych am le beddrod wrth droed y Gadair, a hyny heb fod yn faith iawn ond os deui ar dy neges gyda rhywbeth i'w ddweyd, y mae i ti groesaw i'n tai, a hir oes i'n gwasanaethu. Yn ail, Rhaid i ti beidio adnabod neb yn ol y cnawd. Dos at fwthyn y tlawd ac anedd y gweithiwr, a dywed y mae i ti groesaw i ddweyd dy gwyn wrthyf. Dos eilwaith at bal- as yr Y swain a dywed yn Saesneg wrth gwrs, Clear stage and no favour, sir. Gochel 0 un tu ymollwng i seboni a chaboli a chodlo rhyw bersonau arbenig byth a bcunydd, nes y bydd dy drwyth ganmoliaethus yn cldigon i godi cyfog ar geffyh Os bydd .neb mewn angen cefnogaeth, neu yn teilyngu gair o ganmoliaeth, bydd yn ddigon gonest i wneyd hyny; ond heb adnabod neb yn ol y cr.awd. Gochel o'r tu arall gilio rhag dweyd y gwir, heb adwaen neb yn ol y cnawd. Rhaid i ti fagu a. chultivatio cheek a gosod dy wyneb fel craig gallestr o blaid gwirionedd. Eto gofalJ gadw o graf- angau y gyfraith. Edrych fod y gwirionedd genyt, a dywed ef heb ofni gwg na gwen neb. Disgwylir na bydd i ti ganiatau dy wasanaeth i neb gael saethu at, ac ymosod ar gymeriadau a phersonau o'r tu ol i ffugenwau, neu ollwng allan eu llysnafedd o dan gysgod enwau tybiedig, mcgis John Jones, &c. Os byddi yn euog o'r pethau hyn, dywedaf yn dy wyneb yn bowdwr y bot ti. Yn 3ydd, Ymdrecha fod yn amserol. Y mae diweidarwch yn niweidtol yn mhob eylch. Os bydd neb yn eysgu yn o hir yn y boreu, bydd ei Avedd yn llwyd a buan y bydd yn y deead. Os am ladd unrhyw gymdeitlias, gofaled ei hae.Iodau beidio cyfarfod yn rheolaidd. Ac y mae dyfod rywbryd, rywbryd ar ol dy amser yn sicr 0 fod yn angeuol i tithau. Os byddi yn metlm cael dy negesau yn barod mewn pryd, bydd yn well i ti godi yn foreuach, a myned yn ddiweddarach i gysgu. Fodd by nag, gofall na bydd i oerfel na gwres, rhew nac eira, pru:- urdeb na diogi dy rwystro i gychwyn i'th daita mewn pryd. Cofia fod pryilondeb yn hanfod- 0] i'th lwyddiant, Yn 4ydd, ac yn olaf. Rhaid i ti beidio bo 1 y I yn enwadol. Bydd llawer llygad yn gwylio dy gamrau a dy gerddediad er gweled osgo pwy fydd arnat, pa un ai John Calvin, neu John Wesley, neu John Senter, neu John y Bel- yddiwr. Rhaid i ti beidio bod y naill na'r I! d'. Pe bae i ti fod yn Shon Gorph, byddai y Shonod eraill yn barod i'th gicio o'u tai. Pe digwyddit debygoli i Shon Senter, cait weled Shon Gorph yn troi gwyn ei lygaid arnat. Cofia fod yn Negesydd, ac nid yn Shon o fath yn y byd. "Myfyria yn y pethau hyn, ac yn y pethau hyn aros, fel y byddo dy gynydd yn eglur i bawb," ac os gwnei y mae i ti hir oes a Duw yn rhwydd. Amen. SlOR.
TYSTEB MR. R. T. EDWARDS,…
TYSTEB MR. R. T. EDWARDS, CORRIS. Syr,Diolchaf i chwi am ran o'ch gofod gwerthfawr yn eich newyddiadur newydd, Y Negesydd, er galw sylw y cyhocdd at y sym- ucliad uchod, yr hwn sydd fel yr addcfir yn gyffredin, yn un o'r symudiadau mwyaf tcilwng ar lawer cyfrif a fu gerbron o gwbl. Fel y mae yn wybyddus, yn Llundain y mae y gwr ieuanc sydd yn wrthddrych teilwng gwneuthur o honom dysteb iddo, ac yno o dan addysg yn y Coleg Brenhinol; ac y mae yn dda genym allu dweyd ei fod yn d'od ymlaen yn rhagorol, 'ac yn dwyn ffrwyth cyfatebol i'r breintiau a dderbynia yn y Brifddinas. Ond y mae hyn yn tybied costau, nid ychydig arno, ac i barhau felly am dymor etc a hysbys ddigon yw, nad oes gan R. T. y moddion angenrheidiol i gyfarfod y treuliau enfawr y mae ynddynt ar hyn o bryd. Oni fyddai yn resyn fod talentau disglaer yn gorfod aros heb eu dadblygu oherwydd difiyg moddion ? Wele, drwy y symudiad uchod gyfle i'r wlad i gefnogi yn sylweddol ymdrechion penderfynol dyn ieuanc i esgyn ysgol dysg. Mae ein gwrthddrych, fel yr addefir yn gyff- redinol, wedi bod yn hynod o wasanaethgar yn yr ardaloedd hyn, mewn ffordd 0 wasanaethu fel cyfeilydd mewn cyfarfodydd cyhoeddus per- thynol i bob enwad yn ddiwahaniaeth, a gwna hyn oil yn rhad ac ewyllysgar ac am hyn y mae yn ddiameu y bydd ugeiniau yn teimlo yn faleh eu calon o gael cefnogi achos mor wir haeddianol o gefnogaeth. Da genym allu dweyd fod y symudiad yn cael derbyniad calon- ogol, a chroesaw cynes 3riiiliob man ei gosodir i lawr, a dyna, mi obeithiwn, ellir ddweyd yn y diwedd, y ca groesaAV gan bawb drwy y cylcli.-Yr eiddoch, &c., Meirion House. H. WILLIAMS, Ysgrifeuydd.
__--------_.__----MARWOLAETH…
MARWOLAETH A CHLADDEDIGAETH Mr. DAVID THOMAS, Deiwerlas. Y mae genym heddyw y gorchwyl o gofnccll marwolaeth y gwr da uchod a gymerodd le dydd Mercher, Mehefin 5ed, yn ei breswyFod, Rock Villa, yn 80 mlwydd oel. Yr oedd efe J yn un o'r dynion mwyaf careiig a gyfarydd- ly asom, parod i wneyd cymwynas i bawb, a bu yn ddiacon flyddlon am lawer o flynyddoeid yn nghapel yr Annibynwyr, Derwenlas. Mae yr eglwys a'r ardal wedi cael colled fawryn eifar- wolaeth ef; a chwith iawn fydd gweled ei le yn wag mewn cylchoedd lawer heblaw yr eglwys y perthynai iddi. Gymerodd ei angladd le dydd Llnn, Mehefin iofed. Darllenwyd rhanau o'r Ysgrythyr wrth y ty gan y Parch. R. E. Jones, Talybont; a chaed anerchiadau gany Parchn. R. O. Evans, Samniali, a W. Perkins, Pennal, a gweddiwyd gan y Parch. E. Wnion Evans, y gweinidog. \Vedi canu Emyn, yr hwn a rodclwyd allan gan y Parch. H. W. Parry, Abcrllefenni, cych- wynwyd am gladdfa y teulu, yn mynwent Eglwj's Machynlleth. Gweinyddwyd yn yr Eglwys gan Canon Trevor; ac wedi gorphen y gwasanaetli ar lan y bedd, caed anerchiad gan y Parch. H. Edwards, Birmingham, a gweddiwyd gan y Parch. J. Jones, Machynlleth, a rhoddwyd Emyn i'w ganu gan y Parch. Ffrwdwen Lewis, Corris. Heblaw y gweinidogion a nodwyd, gwelsom yn bresenol y Parchn. J. Llewelyn, Borth; T. Griffiths, Fforge W. S. Jones, M. A., a Mri. D. Smith, ac E. Rees, Machynlleth. Yr oedd yr aiirl tdcl. yn un o'r rhai mwyaf a welsom erioed yn y parthau hyn, ac yn ar- ddangos yn amlwg fod yr ymadaweclig yn barch- us yn ngolwg yr ardalwyr. Nawdd y nefoedd fyddo dros y teulu galarus a'r perthynasau yn gyffredinol. zny -c
TALYBONT.
TALYBONT. "Y NEGESYDD." Dvmunir llongyfarch y Negesydd ar ei ymweliad cyntaf a'r gymyd- ogaeth hon, ac os bydd ei reges mor dda yn v dyfodol a'r tro hwn, nid oes dadl, na chai-f groesaw cynes gan lawer o'r trigonon. Yroedd angen mawr am newyddiadnr o'r fath yn y parthau hyn, gwnai fyny dd ffyg y newyddiad- uron eraill sydcl YI1 eylehredeg--sefyrhar,eoion lleol. Pa mor swynol bynag ydyw hanes Lloegr i'r Sais, Cymru i'r Cyniro, a'r iwerddon i'r Gwyddel, mae swya hefyd yn newyddion lleol Canolbarth Cymru i iiloedd o'r trigolior. Disgwyliwn gael y neges hon gan y "Neges- ydd." ADEILADU—Mae yr ysbryd hwn wedi disgyn yn helaeth ar y gymydogaetb. Mae Mr. James Jones a'i feibion, London House yn ad- eiladu masnaehdy cang, yr hwn fydd yn adc'- I urn i'r lie. Gwneir gwelliantau mawiion yn y White Lion Hotel, adeiladir dau Villa gerll i\v y pentref tvc. Gweithfaol- -Bellach mae hen waith Esgairhir yn gweithio yn gyson, a lluiws mawr yn cael i birhaus. M ie y rhagolygon yn yr ystyr weithfaol yn well nag y bu er's blynyddiu. I", C ,'MAXL'A GKRDDOKOL.- Fel yr ai llwyt'aau Israel gynt i c Gwyliau ar- benig, felly y mae Annibynwyr gogledd Cer- edigion yn cyfarfod bob Mawrih-gwyn yn Nhalybont ac Aberystwyth bob yn ail i gynal Gwyl Ganu. Tro Talybont oedd eleni, ac nis anghofir y Gymanfa yn fuan gan y torfeydd oedd wedi dyfod yn nghyd. Gwneir yr Undeb fynu o eglwysi Aberystwyth, Talybont, Llan- badarn, Salem, Bethesda, Clarach, Borth, Pensarn, Creulan, Tabor, Cwmcrfin, Comins- eoch, Beulah a Llangwyryfon. Canwyd yn swynol a nefolaidd, o dan arweiniad byw Mr. D. \V. Lewis, Brynaman. Llywyddwyd y gwahanol g-yfarfodydd gan y Parchedigion R. E. Jones Talybont, J. Davies, Bethesda, a Mr. Edward Jones, Elgar, C. S, Y HWRDD YSGOL—Cynhaliwyd cyfarfod rhe- olaidd y Bwrdd nos Iau, yn bresenol y Parchn. J. Davies R. E. Jones, Mr. J. Williams a Capt. J. James. Derbyniwyd adroddiad yr arholwyr, yr hon a ddangosai fod sefyllfa yr Y sgol ar y cyfan, yn dra boddhaol. Pasiwyd i sicrhau gwasanaetli Kate Davies, a J Nelson yn monitors. LLWYDDIANT.—Lhvyddodd Miss Ethel iones, Shop, i gipio y wobr o gini am adrodd yn Eisteddfod Welshpool. Er nad yd- yw ond tua 10 oed, mae yn nodedig am ei gallu i adrodd, ac os caiff fyw, mae dyfodol dysglaer yn ei haros. SYLWEDYDD.
CORRIS.
CORRIS. Y BWRDIJ YSGOL. NOS lau, Mehefin xjeg, Yn bresenol Mri. M. Roberts, Cadeirydd, W. R. Williams, fs-gadeirydd, Rhys Owen, R. Williams, J. P. Jones, a D. Ifor Jones, Clerc. Ar ol ail ddarllen ac ystyried llythyrau cym- eradwyol y goreuon o'r ymgeiswyr i'r swydd o Ysgolfeistr yn Aberllefenni, penodwyd Mr. Morris Williams, o Llanllechid, ond yn awr yn Ngholeg Nottingham, yn unfrydol i'r swydd. Penodwyd y Cadeirydd a'r Clerc i ymgynghori i'r Inspector o bcrthynas i'r gweddill o'r Staff yn Aberllefenni.
Y TYNGWR.
Y TYNGWR. Sicryd ryw echrys eiriau,cnwa ddiawl, Enwn, Dduw fel chwarau; Swn anwn sy'n ei enau, lor o hycl a fyn earhau. Gwna elyu o'i Gynhaliwr,—nid vr-tyr Dosted yw ei gyfhyr Mae gwedd a charlam y gwr I wlad iligoedd-elyw, dyngwr. J. J., Ty'-Nyjtit kicit.
!MIS 31 AI.
MIS 31 AI. Mai siriol, gloow, mis yrtwel glaiar, Mis yr eginau, mis y wawr gynnr, 3fis gwiw y deifion, mis y gwcw lafar, l\Ii" y goedwig yn Ilawn miwsig adar Yu wir, mae Duw yn iilircm da^ar—wcitliiou, Ie, yn ddigon o netoudd liygar. J. J. TY'XYHHATCH.
Advertising
E. FRANCIS, Watchmaker, &c., CAHNC, attends at BRIDGE STREET, CORRIS, on Satu' days, June 22nd and 29th, being the pay days at Braichgoch and Aberllefennni. Ail kinds of Watches and Clocks Repaired. Watch Glasses, Keys, and Mainsprings fitted. Agent to the l WATERBURY WATCH COMPANY