Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
13 erthygl ar y dudalen hon
YR ETHOLIAD OYFFEEDlNOL.
YR ETHOLIAD OYFFEEDlNOL. Y mae Arglwydd Rosebery wedi ymddiswyddo, a'r ffosylaidd Arglwydd Salisbury wedi cymeryd ei Ie lei Prif- weinidog. Daeth hyn oddiamgylch gyda sydynrwydd annisgwyliadwy. £.r fod mwyafrif y Idywodraeth wedi lleihau yn ddiweddar, m thybiwTd y gorchfygid y Llywodraeth ond ar un o'i phrif fesurau. Ond fel arall y bu. Taflwyd hi allan ar gynygiad cymhar- ol ddisylw, ynglyn a chyilemv ad cad- daarpariadau. Yr oedd y cynygiad yn gofyn am ostyngiad o ioop. yn n ghyilog yr Ysgrifenydd Rhyfel. Gan i'r cynygiad lwyddo drwy fwy- afrif o,saith, yr oedd o angenrheid- rwycld-yn gerydd uniongyrchol ar Mr. Campbell Bannerman, tra na bu yn yr oes hon yr un gweinidog mor boblog- aidd ag ef yn y swyddfa hon. Am ddoethineb y cwrs a gymerodd y Llywodraeth mewn canlyniad, nid yw o un diben manylu arno bellach. Nid ydym yn ameu mohono ychwaith. Mae mater pwysicach yn cael ei wthio arnom. Gan y byddwn yn nghanol yr etholiad ar fyrder, rhaid i'r Rhydd- frydwyr ddeffro yn ddiymdroi at eu dyledswyddau, neu daw y gelynion ar .ein gwarthaf, a chwalant ein rhengau. Mae gan y Rhyddfrydwyr gymaint a hyn o fantais ar eu gwrthwynebwyr fod ganddynt wladlywiaeth a mesurau wedi bod yn y Senedd a gymeradwywyd gan y wlad. Nid yw y Toriaid yn cynyg dim sydd yn werth gan y dos- barth gweithiol na'r amaethwyr eu derbyn. Dywedodd Mr. Chamberlain amser yn ol fod yn ormod peth cym- eryd Arglwydd Salisbury ar ei air, a threfniant y Toriaid yw ymgadw rhag rhoddi addewidion pendant am fesurau diwygiadol. Nis gall y Toriaid, heb wadu eu hegwyddorion, roddi add- ewidiongonestamddiwygiadauteilwng Y mae y Toriaid yn fedrus mewn gwneyd addewTidion teg a rhosynog, ond ni bydd y cyfryw yn ddim ond taflu llwch i lygaid y bobl, er mwyn i'w rhagrith hwy gael dianc heb gael ei weled. G-opeithiwn na chamarwein- iant yr etholaeth yn yr argyfwng pwysig" presenol i Gymru a'r Iwerddon. Nis gall dim petrusderfod am ddi- ogelwch Meirion, gyda'r mwyafrif o 3238 yn yr etholiad diweddaf. Nid oes wrthwynebydd all ddwyn ei choron ymaith. Ond y mae dwy gynrychiol- aeth Maldwyn yn wahanol. Bydd yma frwydrau c'aled, ac os enilla'r Rhyddfrydwyr y dydd, talant y draul yn dda, caiff effaith drydanol ar Gymru. Y mae y blaid yn ffodus yn eu hymgeiswyr, sef, y profedig Mr. Humphreys- Owen, a'r Rhyddfrydwr diamwys Mr. Owen Philipps. Go- 'beithiwn weled yr holl ryddfrydwyr yn ymuno fel un gwr i sicrhau budd- ugoliaeth fydd yn anrhydedd ar yr! hen wlad. Wrth yr etholwyr dywed- wn:-BYDD\CH vVYR, NA HUDER CHWL GAN ADDEWIDION, AC NA DDYCHRYNER CHWI GAN FYGYTHION.
Y WEINYDDXAETH NEWYDD.
Y WEINYDDXAETH NEWYDD. Y mae y personau canlynol wedi eu hapwyntio:— Arglwydd Salisbury, Prif Wein- idog a Gweinidog Tramor. Due Devonshire, Arglwydd Lywydd y Cynghor. • A. J. Balfour, Prif Arglwydd y Trysorlys. J. Chamberlain, Y sgrifenydd y Trefedigaethau. Sir M. Hicks-Beach, Canghellydd y Trysorlys. G. J. Goschen, Arglwydd y Llynges.1
TRO I'R AIPHT.
TRO I'R AIPHT. 1 GAS GOIIOXWY JOSES. IY."—1" Tjj a'r Tculu. Yn yr anedd-dai y lhoddwyd cisoes fyr- ddesgrifiad o honyiit, v -prcswvlia v i'han hono o'r boblog-aeth a elwir yn gyffrodin y dosharlli canol,—leiillioedd fol rheol mown amgylchiadaii clyd a cli Y mao hefyd yn yr Aipht halasau oaiig-a gorwveh llo y mae yn trigo y tywysogion. pendefigion, a mawrion y tir ;—adeiladau eang wedi eu eyfaddasu ymliob model i gyfarfod a niocth- usnvydd diaihebol y dwyreinwyr.
CYMANFA ANNIBYNWYR ,v r- MEIRIofc
CYMANFA ANNIBYNWYR v r- MEIRIofc ^yiiTiali^ yd yr uchod yn Diaas Mnwddwy, Moho"n. lofed a'r 1902" (,'vnhaiivryd vgyn- hadledd am 2 o'r glocli. y dydd cyntaf, dan lywyddiaot-h y Farcli. J. Walters. Brithdir. PanderfyuATyd fod y cwrdd chwaiter IlS f i'w gynal i-it v Pyffryn v Parch. C. Davlos. Bethel, i bregethu ar bAvnc, a'r Parch. H. J. Huws i agor yr ymddiddan ar gymdeithasau ein pobl ieuainc. Y gymanfa y flwyddyn nesaf i'w chynal yn Blaenau Ffestiniog; Mr. J. Hughes, Cor won, i fod yn gadeirydd am y flwyddyn. Pasiwyd penderfvniadau o ddiolch i'r Llywodraeth am ddwyn i'r Senedd Fesurau Loral Veto a Dadgysylltiad yr Eglwys. Hefyd, o gydymdeiiniad A breuhines, pobl, a'r cenliadon, yn Madagas- car yn yr argyfwng presenol yn hanes y breuhines, pol)l, a'r cenliadon, yn Madagas- car yn yr argyfwng presenol yn hanes y wlad. Pygodd y Parch, J, Hughes, Tan- ygrisiau, i sylw achos y genliadaoth, a'r trefniadau i ymweled a'r eglwy^i ar ran y drysorfa gan'uihvyddol sydd eto heb ei gorpheu. Cafwyd ychydig o eiriau ychwm- egol gan amryw frodyr. Dechreuocid y mocUlion cylioeddin nos Fawilh, pryct y pregetliwyd gan y Parclin. Dayies, Trelecli, a Kees, Bryjigwran. Boreu Mercher, cynhaliwyd cyfeiilach grefyddol, dan oth Parch. J. Hughes. Cafwyd anerchiadau gan y Parchn. Price, Llau- faclireth; Elfed L-°wic'; Da-vies, Trelech; Owen, Glandwr, a ■e:, ihyngwran. Am 10, ar y maes, pregethodd Parchn. H. Elvet Lewis ac 0. R. Owen, Glandwr. Am ddau, Parchn. H. Ilees, Bryngwran, a B. Davies, Trelecli. Am G, Parchn. H. Elvet Lewis ac 0. H. Owen, Glandwr. llhoddwyd pob croesaw gan y cyfeillion yn y Dinas yn ol eu harfer i'r lliaws a ddaetliant ynghyd. Yr oodd (ynulLiad y dydd olaf yn liiosog iawn, y gwrandawiad ov 1..) I t.i L yn astud, ac arddeliad ar y weiiiidogaotli.
CYMDEITHASFA DOLGELLAU
CYMDEITHASFA DOLGELLAU Cynhaliwyd Cynideithasfa Cliwarterol y Gogledd yn Nolgellau, Mehefhi 19eg, 20fed, a'r 2 Llywydd Dr. Griflith Parry, Carno; ysgrifenydd, Parch. John Owen, Wyddgrug. Daeth y cynrychiolwvr ynghyd yn bur gylfre linol y dydd cyntaf. Pendcr- fynwyd fod y (xymdeithasfa nesaf i' w chynal yn Mangor, Awst 27, 28, a'r 29. Yn ngwyneb y Ilenyddiaeth anghvwir ac afiach- us sydd yn caol ei lledaenu yn bresenol gan y blaid Eglwysig, llochyyd pwyllgor gan y Gymdeithasfa, ac anogAvyd i'r Cyfaiiodydd Misol benodi pwyllgorau cyffülyh i arolygu goleno, a gwrthweithio, y caniddarluniadau a wneir o'r Cyfundeb ac o Ynmeillduaeth. Darllenwyd papyr maith a uianwl ar y Sacramentau" gan Dr. Griffith Parry, a chafwyd ymddiddan arno. Cyflwynwyd tri o weinidogion o'r America, sef y Parchn. T. J. Price, George Lamb, a T. R. Jones, y rhai svdd ar vmweliad a' r wlad lion. Cafwvd anerchiadau gallcldvllt. Dywedodd Mr. Lamb ei fod yn byw yn y Gorllewin pel], ao yr oedd ef wedi talu ymweliad a thref, a chafodd allan fod dros 3,.500 o Gymry yu y dref hono yn perthyn i'r Mor- moniaid. Dydd I iu, am haner awr wedi wytli, cyn- haliwyd cvfarfpd pregctlnvyr yn ngliapel bethel, Piyd y traddodwyd anerchiad gan y Parch. J. Pritchard, Birmingham, ar" Ber- thynas Athrawiaoth;a Bachedd." Yr un adeg cynhaliwyd cyfarfod y blaenoriaid yn y capel Saesneg, pryd y darllenwyd papyr gan Mr. Owen Owen, Croesoswallt, ar yr "Ysgol Sabbothol a'r Cymaufaoedd." (Tyn- haliwyd cyfarfod ordeinio am 10 o'r glooh, yn ngliapel Salem. Yr oodd y capel yn llawn at y dfysau. Dechreuwyd gan Parch. T. P. Jones, o'r America. Yr ocdd 18 yn cael eu hordeinio. Traddodwyd yr araeth ar Natur Eglwys gan y Parch. Griffith Bilis, M.A., a'r gan y Parch. Thomas Gee. Parhaodd y gwasanaeth dros dair awr a-3 yr oedd drwyddo yn un o'r rhai goreu a mwyaf effeithiol a gynhaliwyd. Am ddau o'r gloch, rhoddwyd hanes yr ajhos yn y sir gan y Parch. John Davies, Bontddu. Yll Y cyfarfod hwn hysbyswyd fod y Parch. G. Ellis, M.A., yn parotoi coiianfc y Parch. Edward Morgan; a bod Dr. T. C. Edwards I yn parhau i fyned ynilaen gyda chotiant ei dad. Pregethwvd ar y maes am 5 gan y Parchn. T. P. Thomas, N. Y., a J. Cyn- ddylan Jones, D.D. CynhaliAvyd cyfarfod eyhoeddus yn yr hwyr i ymdriu ar y cen- hadaethau. Dydd Gwener, pregetliwyd yn ngliapel Bethel gan y Parchn. John Owen, Vvvdd- grug, a John Pritchard, Binniugliam. Ar y macs yn ystod y dydd, Parchn. Abraham Poheris, Hugh Jones, D.D., John Williams, J. Cynddylan Jones, D.D., W. Prydderch, a D. Llovd Jones, M.A. Cafwyd hin ffafriol, y cynulleidfaoedd yn dra lliosog a'r weini- dDgaeth dan arddeliad.
MACHYNLLETH.
MACHYNLLETH. Ncs Wcncr Mehefin 21ain, 189.3, cyn- lialiwyd Budd-Gyngherdd yn Neuadl y Dref er cynorthwyo y brawd icuanc Arthur Caffiy, Clerk ar y Cambrian Pailways, gwaf-anaethwyd gan gantorion lleol, Misses M. Luniloy, Jane Jones, Frances Lewis, Mri. J< liu Ijuuihw, Isaac Jones, David Morgan, Edward Jones, H. n.Humphrey;" Joseph Jones, John Lewis, vn nghyd a Clioi- Un "ebol y Graig. Miss Evans, Grocer, ar y P an >, a Miss C. J. Williams fel Cyfeil- ydd. Llywvddwyd gan Edmund Gill art Ysw., yn ddoetli, a chafwyd anerchiad pwr- pasol i'r amgylchiad. Bu y cynglierdd yn iin yddiant, yn gerddorol ac yn arianol. Teilynga pawb ddiolchgaiwch a chyaier- adwyaeth gyftredmol am gvmeryd yr amcan teilwng hwn mewn llaw. (A:\IAXFA. GEIIDDOIUJL.—Dydd Llun, Meh. 24tin, cynhaliwyd Cymanfa Gerddond Aunlbyhwyr" Mach^'nlleth a'r cybhoedd. Ai'weinydd—Parch. W. Emlyn Jones, Tre- I'oiTi's. Llywydd—Parch. E. Wnion Evans, I) nv; nlas. Dechreuwyd yr odfa 2 o'i gloch gan y Parch. W. Perkins, Pennal, a chafwyd anerchiadau gan y Parchn. Josiah Jones, Machynlleth, ac R. 0. Evans, Sam- mah, yna aed yn .mlaeii a gwaith y cyfarfod sef, c-anu y Tonau yn ol y Rhaglen. Dech- reuwyd cyfarfod yr hwyr am 5 o'r glocli gan y Parch. H. W. Parry, Aberllefenni. An- erchwyd y cyfarfod gan y Parch. G. P. Thomas, Aberhosan. Boddhawyd ygynull- eidfa luosog oedd wedi yingynull a, cierdd- oriaetli o'r fath oreu, a chafwyd gwledd ragorol yn y ddau gyfarfod yn ol tystiol- aeth yr Arweinydd neullduol. Gobeithio bydd i holl Eglwysi y cylch gafodd y fraint o glyvved yr awgrymiadau gwei-t.hfawr a buddiol a gftfwyd gan yr Arweinydd, en gosod -at eu hystyriaeth yn y dyfodoi; ac yn auibyuol ar y cauu, nae':t.' hyn a ddywodwyd V ganddo yn werth ei gofio a'i fabwysiadu. Cyfeiliwyd yn fedrus fel arfer gan Miss C. J. Williams, mae bellach yn cael elhystyr- ieb yn hollol gartrefol ac yn meddu pob cymhwysder at y gwaith. Darparwyd llun- iaeth yn IT Ysgoldy cyxagos am y pris rhes- ymol o 4c. yr un, a bu liyn do yn llwydd- iant perffaith. Mae Mr. T. L"onard, Ys- grifenydd ysyniudiad liv,-si yu haeddu can- moliaeth ueho], yn ngnyd ag aiiuyw frodyr a chwiorydd fu yn gwasanaethu. Gobeithio y bydd i'r Pwyllgor yn y dyfodoi gofio trefnu yn well yn nglyn a'r Trains; bu hyn yn dipyn o rwystr i gael cyllawn c-hware-teg yn nghyfarfod yr lnvyr/am fod y gynull- eidfa a'r cantonon yn anesmwyth ynghvlch y Trams. Hyderwn y cpir gwell trefniadau yn y cyfeiriad yma y tro nesaf. Cymerwyd rhan gan yr Eglwysi canlynolAberhosan, Carno, Cwmiiine, Corris, Aberllefenni, Llanbrynmair, Nebo, Jjlanidlocs, Drefnew- ydd, Giasbwll, Denvenlas, Soar, Llanwrin, Penegoes, a Machynlleth. Canwvd dwy Anthem gydag arddeliad: — "Deuwch ataf fi." gan Mr. I>. AY. Lewis, Brynanian, ac Ymadawiad," gan y Parch, D. Phagfur Jones.
NODION 0 TOWYN.|
NODION 0 TOWYN. CVNGHKRDD.—Nos Wcncr, y eg cyfisol, cynhaliwyd cyngherdd yn yr Assembly Rooms, er cynorthwyo John Jones, yr hwn a adwienir oddiwrth bob John Jones arall fel John Jones j y camvr.. Brodor o'r gymydogaeth hon ydyw erioed, ac wedi rhoddi llawer o'i wasanaeth mewn cyngberddau a chyfarfodydd llenyddol, &c., yn y dref a'r cymydogaethau. Mae cin cyfaill wedi bod yn wael ei iechyd er's amser, a dymunoloecld gweledv drefyn dangos ychydig 0 ofal am un o'i hen drigianwyr pan yr oedd gwir angen am hyny. Cadeirydd y cyngerdd oedd y Maer, yr hwn sydd lix-nod a burod a medrus gyda pob symudiad daionus. Cym- erwyd rhan gan amryw, ac yn eu mysg gwnaeth Mri. Williams a Roberts, ysgolfeistriaid Aber- dyfi, eu rhan yn rhagorol. Chwareuodd y Towyn Brass Band yn rhagorol gyda'u hoffer- ynau hefyd, DISGWYL GWLEDD. —Ar y 241.in a'r 25ain o'r mis hwn, disgwyliwn am wledd feddyliol o'r fath orea, gan fod cwrdd pregethu y Wesleyaid yn cael ei gynal, pan y disgwylir y Parchn. John EVBns, D.D., a Hugh Jones. Rhagorol, onide ? Pwy byth cldymuna well ? Gweddiwn am fendith yr Arglwydd ar ei wcision anwyl, a dywedwn ninau, Da fydd bod yma." IAiTH ANWEDDUS.—Poenir pobl dda Towyn gan yr iaith ddrvvg a arferir g-an ieuenctyd y dref, a hyny hyd yn nod ar y Sabbath. Yn wir, mae gwneyd llwon a chymeryd enw Duw yn ofer wedi myned yn beth cyffredin yn y dyddiau yma. Ac er fod y gyfraith wladol wedi gosod rhybuddion ar y parwvdydd yn erbyn hyn ychydig o sylw a rydd yr heddgeid- waid i droseddwyr y gyfraith hon. Paham y mae rhai yn cael eu goddef i sefyllian ar gonglau yr heolydd yma i dyngu a rhegi, a hyny ar y Sabbath ? Er's ychydig amser yn ol bu Gwyliedvdl yn Merthyr Tydfil, ae yn mhlith pethau a dynodd ei sylw oedd gwaith yr hedclgeidwaid yn rhwystro sefyllwyr ar y conglau. Ni oddefir iddynt aros munyl yno. Pa bryd y daw trefydd a phentrefydd y Gogledd i efelychu y Dehcudir yn hyn ? CvNHAUAt'.—Yn ol pob ymddangosiad, prin fydd y cnydau eleni. Ond da yw meddwl yn ngwyneb hyn fod gob lith cael cyilenwad oV gwledydd tramor, rnewn g'wair a grawn. Diolch vw ein dyledsivydd am fasnach rydd (J'rca trade). Mewn ngen ac eisiau y buasem oni bai am hon. GWYLIEDYDD.
CYNGHOB PLWYF LLANBRYNMAIR.
CYNGHOB PLWYF LLAN- BRYNMAIR. Nos Wener, MeheSn 7fed. Presenol: Mri. Daniel Howell, cadeirydd; R. Bennett, R. Morris, J. Watkin, R. Owen, J. Davies, J. S. Evans, T. Hughes, D. Peate, ac Evan M. Jones, gyda A. P. Howell, clere. YR ELUSENAU. Darllenodd y clerc lythyr oddiwrth y Charity Commissioners yn cynwys llawer o fanylion ynglyn ag elusenau y piwyf. Y maellavvero gytncwi Jiadau wedi cymeryd lie er p111 adawyd yr avian i'r plwyf fel nad oes modd c irio allan lythyren yr ewyilysiau yn awr. Cynhelir cyf- ariod o'r Cynghor eto i ystyried y mater, ac i dynu allan schema i'w dylhvyno i syLv y Charity Comnission rs. DWFR PEXDDOL A'R WINIXAX. Yr oedd y clerc wedi cael gorchymyn y Cynghor diweddaf i ysgrifenu at Syr Watkin a Mrs. Seymour Davies, y cldau dirfcddianydd, i o'yn iddynt ddwyn dwfr i'r ddau ben tret, ond ni ddaeth atcbitrl oddiwrth yr un o honynt. Pasiwyd fod y clerc i anfon etc aty:t ac i bwyso arnynt- dmatl., biad. bu.in. l.I.Vv i URAL Dywedodd Air. Evan M. Jones mewn atebiad o.yniad, ei fod ef gosod matery llwybrau I) flaen y Cynghor Dosb lith, ac fod y Cynghor hwnw yn barod i ymgymeryd a birwsio y llwybrau hyny fyddai yn arfer cael eu trwsio gan yr Highway Board. FFYRDI), Darllenwyd llythyr oddiwrth Gynghor Plwyf- 01 Llaneiiyl yn gofyn am gydweithrediad y Cyng-hor i ail agor ifordd o Nantyreira heibio Prysgenwyl a Cwmcarnedd i Lanbrynmair. Pasiwycl ar gynygiad Mr. E. M. Jones, yn cael ei eiiio gan Mr. David Peate, fod cynrych- vvyr o'r ddau Gynghor Plwyf i gyfarfod a'u gilvdd i v-styried y mater Daeth cais oddiwrth amiethwyr o'r Pennant yn gofyn am drwsio y ffordd fawr o'r Crugnant i Taranon. Pasiwyd ei bad yn cael ei chvm- eradwyo i sylw y Cynghor Dosbarth. Pasikycl. fa) cais yn cael ei wneyd at Syr Watkin yn > gofya am iddo adeiladu gwestydÏrwesto1 neu ¡ roddi tir at hyny yn yinyl gorsaf y rhcilffordd. Dygodd y cadeirydd i sylw yr angen sydd am ychwaneg o dai i weithwyr yn y plwyf, gan nad ydys yn adgyweirio yr hen dai nac yn codi rhai newyddion, a'n bod yn apelio at y tir- feddianwyr ar y mater, er mwyn y gweithwyr eu hunain a'r amaethwyr. Siaradodd amiyw ar y mater, ond gohiriwyd ef hyd y Cynghor nesaf.
ABERANGELL.
ABERANGELL. FESTRI NEWYDD.—" Gwell hwyr na hwyr- ach." Da genym weled fod y Methodistiaid yn y lie yma yn penderfynu sylweddoli yr ang- en hwn. Brysiwch gyfeillion i'w dd^yn oddi- amgylch. RIIODD.—Anrhegodd Mr. Reese, C. M. yr Ysgol. SuI a chloch, ac hefyd, Bibl Saesneg i'w roddi ar y pulpud at wasanacth llawer o Saeson sydd yn yr ardal. Talwyd diolch iddo am ei garedigrwydd. Y DWFR.—Sychder mawr sydd yma a'r chwarelau wedi seifyll o eisiau dwfr er's pythef- nos, o herwydd prinder dwfr. IAI JSEWVDDION.-—Mae y tai yn brin iawn yma. Gobeithio yr hysbysa y Negesydd y rhai sydd am sfieculatio, fod yma le iawn iddynt i roddi eu harian allan. J- W.
ABERMAW.
ABERMAW. YMWELWYR.—Mae y He hwn yn brysur ym. ienwi ag ymwelwyr, eithr er cvmaint eu rhif, ofnir hycl yn Awst y gellir yn briodol ddweyd "eto y mae lie." Cw MNI R SAIN. Er swyno'r Saeson a'r Cymru a phawb a phob peth arall sy'n hofti diliau'r delyn, mae un cwmni wedi eu ffafrio trwy ddyfod i gytundeb a'r Cyngor Dinesig, lie ceir un dyn gwync yn.dewis dynwared dyn du, ac yn attynu plant a hen bobl, ac felly yn ymarferol gydnabod mae mab Ham yw'r bon- eddwr Uwyddianus i dynu pres o logellau Saes- on ar draeth y Bermo. Felly un gwybedvn pen ddu yr haf a chorff amryliw er dala pys- god penweinion sydd ar yr enwair.
CYMANFA YSGOLION METHODISTIAID…
CYMANFA YSGOLION METHODISTIAID DOSBARTH TOWYN. Cynhaliodd y Methodistiaid Calfinaidd y gymanfa hon, 1 ba un y perthyna 1 o wsgolion 1 1500 o ysgolheigion, yn Aberdyfi ar y '"jjun- wyn. Yr oedd y cynulliad yn boblogaidd ) iwn, y capel Cymraeg wedi ei lenwi yn ystod y prydnhawn a'r hwyr. Cynhaliwyd cyfarfod j'r cynrychiolwyr y boreu yn y capel Saesneg, pryd y dewiswyd Mr. W. Roberts, B. Y., Bryn- crug, yn llywydd, a Mr. Justin Williams, B.Y., Aberdyfi, yn ysgrifenydd, am y 12 mis dyfodoi. Yn y prydnhawn,. llywvddwyd gan Mr. J. R. Thomas, B. Y., Abergynolwyn, ac anveinivvyd* y canu gan Mr. E. Rowlands, Pennal. Holwyd y plant gan Mr. J. Maethlon James, rowyn, a'r dosbarthiadau dan 21 oed gan y Parch. J. D. Evans, Towyn. Llywyddwyd cyfarfod yr hwyr gan y Parch. J. D. Evans, ac arweiniwyd y canu gan Mr. D. Hughes, Abcidyti. Yn y cyfarioi hwn dadganwy L Vital Spark (idarwood', a'r gydgan Haleluwia" (Handel), yn dra effeithiol. Holwyd y dosbarth hynaf yn vr Hytforddwr iii., gany Parch. R. Owen, M.A., Pennal. Gwobr- wywyd yr ymgeiswyr buddugol fel y canlyn Prif draethawd, Miss Amy Owen, Aberdyfi; westiynau, Mr. D W. Morgan cwestiynau 1 9 y ysgrifenedig, Mr. H. NV Vaughan, Aber- gynolwyn traethawd i rai dan 21 oed, Mr. D. W. Morgan, lIlllp o deithiau Paul, Rowland Davies, Aberdyfi arholiadau ysgrifenedig i iai dan 21 oed, D. Bell a J. Hughes vn i^yfar- tai arholiad ysgrifenedig i rai dan 16 oed, Idwal Davies, Aberdyfi. Gwobrwywyd nifer liosog y i N'chwaneg, a rhamvyd tystysgrifau a a ddvs u'r liyflcrddwr, Holiedydd Bach, R H dd Mam, a'r Tonic Solffa. Ar derfyn cyi- ar.od yr hwyr, pasiwyd pleidlais o ddiolch i Mr. J. R. Thomas, B. Y., Abergynolwyn, a Mr. J. Jones (Geufronydd Bryncrug, am eu gwasanaeth fel llywydd ac ysgrifenydd, ac i'r cyfeillion yn Aberdyfi am eu darpariaethau caredig i'r cynrychiolwyr. Chwareuwyd yn fcdrus ar yr IUlrmOnÙlIlt gan Misses S. Jenkins ac S. Hughes. "I Di genym weled fod Miss Margaret E. Davies, Towyn, wedi eniH y drydedd wobr a'r bronze medal yn Arholiad Cymdeithasfaol Gogledd Cymru am y flwyddyn hon.
Advertising
E. FRANCIS9 Watchmaker, &c., CARNO, attends at BRIDGE STREET, CORRIS, on Saturdays, June 22nd and 29th, being the pay days at Braichgoch and Aberllefennni. A II kinds (if Watches and Clocks Repaired. Watch Glasses, Keys, and Mainsprings fit Agent to Cc WATERBURY WATCH GOMrANY
Palasau
Palasau 0 feini costus wedi eu naddu wrth fesnr," "ffenestri yn rliesi goleu ar gyfei-goleu," eu tyrau a'u rliag'furiau" yn rlioddi ar ddeall i'r toithiwr draw fod rhywim iiiawr yn bvw yno. Y mae un rhan o'r palas yn cael ei neillduo yn gyfangwbl at wasanaeth y merelied. Y mae y ffeiiestri yn y rhan yma o'r adeilad wedi eu cysgodi gan ddellt, -iiiath o latticework yn eyfateb mi dybiwn i'r Dellt y sonir y:4 fynych ani U, aiio yn y Beibl. Mam Sisera a e'Siy-bliodd (hwy y fien sir, ac a waeddodd drwy y delit," &c.. Fe all y rliai oddifewn i'r deUt yr hyn sydd oddiallan, ond nis gall neb- %'ddo- oddiallan weled yr hyn sydd oddifev. y y merelied yno, yn omvi'dig y dosbarth nwcliaf yn ystyried mai sdr-ui o'r imvyaf arnynt ydyw i feibion (os na byduent yn bertliyn- asau agos iawn), weled eu gwynebpryd, ac fe wneir pob ymdredl i osgoi hyn. Pan ant allan i'r heolydd, gorchuddiant eu gwyneb- au; pan elont i'r addoldy y mae ynole arbenig iddynt ar wahan i'r dynion. Fe allant liAvy weled y dynion, ond nis gall y dynion eu canfod hwy. Y mae y palas yn gvffredin wedi ei amgylchu a iiiiir uchel. (Jddifewn i'r mur y mae "gorddi a plier- llanau, ae ynddynt brenau o bob l'yw Ifrvrytli; "n wyni coed a llynoedd dwfr," ymysg pa rai y gall merelied y palas ar adegau neillduol rodio yn clmrel hob ofni eu canfod gan estroniaid. Y mae eto ddos- barth arall o anedd-dai, sef Tai o glaii" "y rhai sydd a'll sail mewn pridd." Mewn hinsawdd nad yw yn eifeithio ond ychydig am oesau maitli ar adeilad o feini, y niae y tai o glai Arclir mor fynych yn yr Aipht yn ddarluniau tarawiadol a phrudd o'r hyn sydd frau a darfodedig,—dyna yw c-ti hanes: y rhai a falurir yn gynt na gwvfyn." Cartreli yr auiaethwyr a'r llafurwyr yn y pentrefi ac yn y wlad yw y rliai Iiyn, ac y mae golwg ailan a gresynus iawn arnynt. Llety yr anifail o dan yr un tû, Lin f-iied- fa iddo, a thrigfan ei berchenog. Ileb ddodrefn ynddo, megis cadair neu fwrdd; y teulu yn eistedd yn gylch ar v llawr, yr 1./ 1./ I./ 0.1 ymljorth mewn llestr yn y canol, a phob un yn estyn ato a'i law nooth, heb lwy, heb gyllell, na fforeh, na dim o'r cyfryw bethau. Yn wir, y llmo ymhlith hyd yn nod y dos- barthiadau uwchaf o'r brodorion Avrtlnyyn- ebiad cr}-f i wneyd defnydd o'r gyllell i fwyta. II. Llawer liefyd a bres\fyliant yni'a a thraw mewn ■, Pabellau f tenU), cyifelvb i'r i4iai a wolir gan y sipiicm crwydrol ymwelant a'n gvrlad ni. Y- mae yno deulu yYi I-) Nv fel hyn ar fin y Sordd yn gyfagos i'r ly yr oeddym ni yn aros ynddo yn Alexandria, sef gwr mewn gwth o ocdran a'i (ldy-y Avraig a iluaws o blant, heblaw iiifer o ddefaid, a geifr, ac asynod,—oil i bob ymddangosiad ar y cyfan yn Imiod gytuu a dedwydd. Y mae gan y teulu liwn ddwy babell,—un fühan, ac un fawr. Yn y leiaf trig y wraig anmlilantadwy, yn y fwvaf prcswylia y wraig sydd lawen fam plant, a'i phlant gyda In. wrtli gwrs. Un boreu digwyddai cyfaill i mi fyned lieibio i'r lie, gwelai y ddwy wraig yn sefyll ar y llecyn tir cydrliwng y ddwv baboll, yn ffraco fel y medr merelied ymhob gwlad; yr lien wr yn eistedd ar lawr yn ysmo.do yn hamddenol a digyffro. 0 dipyn i both aeth y ddadl yn boethach, daeth yr ewinedd a'r dyrnau i'r frwydr; gyda hyn, wele yr hen wr yn codi ar ei draod, a chan ledu ei freichiau yn y modd mwyaf urddasol, llefai yn awdurdodol "Ymshi," ".EAVCII ymaith-'—ac mewn amrantiad bu tawolwch iuawr, diangodd y ddwy wraig am cyntaf bob un i'w phabell ei huii. (iresyn na feddai gwyr v wlad lioit..N- fath ddylanwad ar y gvrragedd, onide? Y mae gwragedd gwiad yr Aipht yn ufudd iawn i'w gwyr. Y mae yn gyfroithlawn yno i ddyn i'od yn wr lllWY nag un wraig, pedair os myn ond fe ddywedir fod yr arferiad liwn yn prysur ddiflanu. Ni feiddia gwraig yno anufudd- hau i'r gwr, oherwydd gall ei rhoddi ymaith oddiwrtho yn hynod ddidrafforth." Ni raid iddo ond dweyd wrthi hi dair gwaith yn olynol, "Yrwyfyndy ysgaru. di," ae nid yw mwyach yn ivraig iddo, ond gall el phriodi drachefn. Gall ei phriodi a'i hysgaru dair gwaith, ond ar ol y drydedd waith nis gall ei chvnieryd drachefn heb iddi yn gyntaf briodi un arall, a'i liyvSgaru gan liwnw; ac fe ddywedir fod hyn yn or- clnvyl ac yn foddion bywioliaeth fras i rai dynion, sef am swm penodol fyned clrwy Ifurf o briodas gyda gwraig, yurt (i hysgaru yn uulg er mwyn iddi hi gael bod ar dir cyf- reithlawn i ymhriodi y hedwaredd waith a'i gwr cyntaf. Braidd na ddywelwn '•cyf- reltlilawn yw i wr ysgar ei wraig am bob aclios yu ngwlad yr Aiph+, a dichon mai dyma'r paham y mao y gwragedd vno mor L .0 0 ufudd i'w gwyr,