Y Negesydd

EISTEDDFOD GADEIIIIOL COKRIS. Cynhaliwyd yr Eisteddfod hon ar y 4ydd o Orphenaf. Gyda chryn bryder yr aeth pobl yr ardal i orphwys y noswaith flaenorol gyda golwg ar y tywydd trwy ei bod wedi gwneyd tywydd mor arw y nosweithiau blaenorol. Ond boreu dydd yr wyl diflanodd pob piyder o'u mynwes gan mor deg a chadarn yr ym- ddangosai yr wybren. Tanbeidiai yr haul ei belydrau llachr fel pe yn benderfynol i wneyd ei oreu dros yr Eisteddfod er denu pobl yma. Ond ni ddaeth yn agos yr hyn a ddisgwylid. Ni ellir rhoddi y bai am hyn ar y tywydd; ac ni wyddem wrth ddrws pwy i'w roddi. os nad wrth ddrws rhai o'r aelodau oedd yn hynod 0 anffyddlawn mewn presenoli eu hunain yn ) pwyllgor. Yr oedd y cystadlu yn weddol 'iosog, ond yn rhy leol; ac y mae yn debyg mai y gwaith o ranu gwobrau yr unawdar oedd yn peri am hyn. Edrychem ymlaen] am Eisteddfod mwy cyffredinol ond rhaid i ni ddweyd ein bod wedi ein siomi. Hwyrach ) bydd yr Eisteddfod nesaf yn fwy deniadol, ot cymer y Pwyllgor i fyhy awgrymiadau Z% r Gwynedd, a cheisio bod yn fwy call pan yn trefnu y gwobrwyon. CYFARFOD Y BOREU. Dechreuwyd trwy i Mr. Dyfed Lewis ganu can yr Eisteddfod, Gwlad y Delyn." Yna cafwyd anerchiadau gan y beirdd. Cystadleuaeth unawd alto, Wyres fach Ned Puw." Ymgeisiodd 7. Goreu, Catherine Joel Pierce, Corris; 2il, Susanah Davies, Aber- dyfi. Traethawd, "Ysgolion Nos—eu gwerth a'u dylanwad (i rai dan 25 oed). Ymgeisiodd 4. Goreu, Mr. Joseph Evans, Pantperthog. CyheitPad 0 Gymracg i'r Saesneg. Ym- geisiodd 5. Goreu, Lewis Jones, Dolgellau. Unawd Soprano, Mercli y Morwr." Ym- geisiodd 3. Goreu, Miss Sophie Lewis, Corris 2il, Sally Roberts, Abergynolwyn. Anerchiad gan y Ltywydd, Principal Roberts, Aberystwyth.-Yr oedd wedi arfer dal meddwl uchel o drigolion Corris, ac yn credu fod yr Eisteddfod hon yn brawf fod hwy yn cymeryci rhan yn y pethau pwysicaf sydd yn gwneyd i fyny ein bywyd gwahaniaethol ni fel Cymry. Yna gwnaeth gyfCIflad at y diweddar Mr. H. Ll. Jones, fel un ag oedd wedi bod yn wastad yn rhoddi ei gefnogaeth i'r hyn ag oedd yn dyrchafu dyn. Gobeithiai, hefyd, y rhoddid pob cefnogaeth i'r hwn sydd wedi dyfod i gymeryd ei le, i'w helpu yntau i rodio yn yr un llwybrau. Yna rhoddodd air byraryrYsgolion Nos. Dywedai, hefyd, fod yn ddyledswydd ac yn angenrhaid rhoddi pob cefnogaeth i v/eith- W3rr Cymru i gyraedd at y pethau uwchaf mewn llenyddiaeth,—yn rhyddiaeth a barddoniaeth. Heb iddynt gael pob gwrteithiad nis gallant gymeryd eu lie ar unrhyw fwrdd cyhoeddus. Yna anogai yr ieuenctyd i ddarllen mwy 0 farddoniaeth, a gwnaeth gyfeiriad a defnydd sylweddol o'r darn canlynol gan Elfed :— Dos di i'r chwarel, fy mrawd, Gwna'n fawr 0 dy dymor gweithio: Os yw'th wisg a'th damaid yn dlawd, Drwy hyny cei lai o'th demtio., Dilyn di'r aradr, fy mrawd, A'r gwynrew yn cnoi dy fysedd: Llawer cynhauaf a gawd, A'r hauwr mewn gro yn gorwedd. I enau y ffwrn, fy mrawd, Dos dithau i'th waith cyncfin Gwell i'r gwres gael ysu dy gnawd, Na bod rhwd ar flaen dy ewin. Cana dy gAn, fy mrawd; Cana-a doed a ddelo Bu Milton unwaith yn dlawd, A pharadwys dan ei ddwylo." Beirniadaeth ar gyfansoddi T6n. Ymgeis- iodd 3. Goreu," Presto." Unawd contralto, Bedd y dyn tlawd." Ymgeisiodd 2. Goreu, Mis:; Catherine Joel Pierce 2il, Miss Maggie Burton, Carno Beirniadaeth canii- ± Mynydd," Ymgeis- iodd 6. Goreu, Dewi Mai, Blaenau Ffestiniog, ac Ap Ither yn gyfartal. Cyfieithiad o'r Saesneg i'r Gymraeg. Ym- geisiodd 8. Goreu, Mr. R. Ll. Jones, Pen- rhyndeudraeth. Yna aed at brif Item rhaglen y boreu, sef cadeirio, ac wedi darllen beirniadaeth faith gan Gwynedd (yr hon a ymddengys yn ein rhifyn nesaf), cyhoeddodd Mr. Tom Owen, Hafod Elwy, Dinbych, yn fuddugwr. Anerch- wyd y bardd buddugol gan Mri. Henry Jones, Aberllefenni; Wnion ac Ivor Jones. CYFARFOD Y PRYDNHAWN. Beirniadaeth englyn Amen." Ymgeisiodd 13. Goreu Mr. Peter Evans, Aberllefenni. Can, Gwlad yr Eisteddfodau," gan Miss Georgina Hughes, R.C.M., Leswood. Cystadleuaeth corau plant "YTylwythTeg." Ymgeisiodd 3. Goreu, C6r Ty'nyberth, dan arweiniad Mr. H. S. Roberts; 2il, Dulas Juvenile Choir, dan arweiniad Mr. John Lewis 3ydd, cor Aberdyfi, dan arweiniad Mr. Evan Davies. Araeth gan y cadeirydd, Joseph Evans, Ysw., Fronygog. Unawd tenor, "Hoffwlad fy ngenedigaeth." Ymgeisiodd 8. Goreu, Mr. J. Lumley, Mach- ynlleth; 2il, Mr. Elias Edwards, Corris. Can, "Deeper and deeper still," gan Mr. Dyfed Lewys. Unawd baritone, "Y Banerwr." Goreu, Mr. H. R. Humphreys, Machynlleth 2il, Mr Hugh Jones, Corris. Parti j6, "'Rhwn a bery'n ffycldlawn i Dduw." Goreu, Parti Mr. James Lewis, Corris. Deuawd, "Y Morwyr." Goreu, Mri. J. Lumley ac H. R. Humphreys, Machynlleth. Pedwarawd "Beth sy'n hardd." Goreu parti o Fachynlleth. Can gan Miss G. Hughes. Cystadleuaeth y Seindyrf, Worthy is the Lamb "ac" Amen." Goreu Seindorf Dref- newydd 2il, Seindorf Corris. Ymddengys y feirniadaeth yn gyfiawn yn ein rhifyn nesaf. Drwg genym na ddaeth yr un c6r mawr na ch6r meibion ymlaen. Beth oedd y rheswm ni wyddis os nad y cyfyngiad yn y rhif. Wele fater astudiaeth eto i'r pwyllgor. Y CYNGHERDD YN YR HWYR. Llyw3rddwyd gan David Evans, Ysw., Mach- ynlleth. Yr oedd y rhaglen fel y canlyn:— Selections gan seindorf Corris. Can, Angus Macdonald," Miss Hughes. The Storm Fiend," Mr. Wilfrid Jones. Deuawd ar y fiitzno, Misses Hughes, Brynawel, a C. J. Williams, Machynlleth. "y Ddinas Sanct- aidd," Mr. Dyfed Lew3rs. "Y Nefol Gan," Miss Georgina Hughes. I f3'ny bo'r n6d," Mr. Wilfrid Jones. Anerchiad gan y Llyw>'dd. Gwnewch ofyn i mi," Mr. Lfyfed Lewys; encoriwyd, "Fy Mam." "Hoff Wlad fy ngenedigaeth," Mr. John Lumley. Going to Kildare," Miss Hughes; encoriwyd, Entreat me not to leave thee." Deuawd, "Flow gently Deva," Mri. Dyfed Lewys a NVilfricl Jones; encoriwyd, "Myfanwy." "Serande," Mr. Dyfed Lewys. Diweddwyd trwy ganu yr anthem genedlaethol. Er fod y rhan fwyaf o'r caneuon yn hen ad- nabyddus i'r cynulliad, eto yr oedd y mwyafrii yn teimlo rhyw newydd-deb ynddynt o dan ddwylaw y cantorion. Ar y cyfan, cafwyd cyngherdd da. Gwasanaethwyd fel beirniaid gan Mri. Gwynedd E. Wnion Evans John Owen David Owen Carno Jones W. J. Davies, a Tom Price, Merthyr. Cyfeiliwyd gan Miss C. J. Williams, Machynlleth, a Miss Ella Hughes, Corris; ac arweiniwyd y tri chyfarfod gan Gwynedd.

I'R FRWYDR. Mae'n debyg fod prysurdeb y Llyw- odraeth yn dadgorffori y Senedd yn codi oddiar y dybiaeth fod y Rhydd- frydwyr yn anmharod i'r etholiad; ond camgymeriad yw hyn. Er i radd o ddigalondid ymdaenu arnynt yn y dechreu nid ydynt wedi hepian, a hynodir yr holl wersyll yn awr gan benderfyniad a brwdfrydedd. Nid ydym yn gwadu hawl y Toriaid i ymgeisio am gynrychiolaeth Meirion, ond ni welwn pa fantais a gant iddynt eu hunai,n trwy daflu y Sir i gynwrf etholiadol, os nad er mwyn rhoddi cyfleusdra i dynu un o'u boneddigion o'i ddinodedd, yr hwn sydd, mae'n debyg, yn awyddu am gyhoeddusrwydd byr-barhaol. Buasai yn fwy gweddus iddynt blygu i'r anocheladwy yn y sir. Ond gan fod raid ymladd, deued y Rhyddfrydwyr a'u harfau gloewon allan yn ddiymdroi a brwdfrydig. Y mae trefniadau ac ysbryd y blaid yn wir dda, ond y mae perygl iddi fod yn or-hyderus, ac felly esgeuluso canfasio a myned i'r poll fel cynt. Byddai unrhyw ostyngiad yn mwyafrif Mr. T. E. Ellis yn cynyrchu crechwen yn mhyrth y gelyn, ac yn atalfa yn ngherbyd y diwygiadau cenedlaethol. Ceir yn awr y cyfleusdra mwyaf manteisiol i bleidio egwyddorion rhyddid, oherwydd y mae Mr. Ellis yn cynrychioli Rhyddfrydiaeth bur, a Mr. Owen Doriaeth yr un mor ddiledryw. Rhodded y Rhyddfrydwyr y fath rwyg yn rhengau eu gwrthwynebwyr, fel y caffo y wlad lonydd rhagllaw. Y mae anerchiad Mr. Philipps, yr ymgeisydd Rhyddfrydig dros Fwrdeis- drefi Maldwyn yn dangos ei fod yn wleidyddwr democrataidd. Mae ei wyneb at gyfiawnder i'r boblogaeth trwy wastadhau sefyllfa cymdeithas, fel y byddo dynionyn cael bywyd dedwydd a'u parchu am eu gwerth ac nid am hyny o eiddo sydd ganddynt mewn tai a thiroedd. Am ben hyn pleidia Ddad- gysylltiad a mesur tir radicalaidd, ac os gwna y rhan Gymreig o'r sir ei dyledswydd, dychwelir ef ac adferir enw da y gynrychiolaeth. Bu Mr. Humphreys-Owen yn anerch llawer o'i etholwyr yr wythnos hon, ac ymwel a lliaws o fanau y wythnos nesaf. Os myn yr amaethwyr a'r gweithwyr ddiwygiadau tirol, maent i'w cael gan y blaid anfonodd y Ddir- prwyaeth Dirol i Gymru. Sicr yw os adffurfir y Weinyddiaeth Ryddfrydig y dyga fesur i'r Senedd aiff yn mhell i ddadwreiddio'r deddfau tirol anghyf- iawn presenol. Mr. Gladstone rodd- odd amaethwyr Ulster ar eu traed, ac yn awr pleidiant yr ymgeiswyr Rhydd- frydig. Mae Mr. Humphreys-Owen wedi rhwymo ei hun i fesur gorfodol a sicrha renti teg, sicrwydd tenantiaeth, ac iawn am welliantau. Pleidleisied yr amaethwyr drosto. Mae bywyd llawer o honynt yn yr ymdrechfa hon. Os etholir Mr. Robert Wynn i'r Senedd bydd yno fel cynrychiolydd y tirfedd- ianwyr ac nid yr amaethwyr. Gobeith- iwn na bydd neb mor ehud a phleidio rhaglen mor dlawd a chamarweiniol ag eiddo yr ymgeisydd Toriaidd hwn.

MESUR CYFRIFOLDEB MEISTRIAID. Y mae y mesur uchod, pa un a basiwyd gan Dy y Cyffredin y Senedd-clymor cyntai o'r Weinyddiaetli Ryddfrydig, wedi cael ei daflu allan fel petli hollol anmhwrpasol gan Dy yr Arg-lwyddi. Y mac eu hamddiflyn- iad am y weithred wedi cael ei gymeryd i fynv gan Mr. Chamberlain, a'r mwyafrif, os nad y cwbl, o'i bleidwyr. Addefir illai nid am nad yw Mesur Cyirifoldeb yn eisiau ei taflwyd allan. Y mae cymervd y tir yna yn gyfryw na fentra unrhyw un ei gymeryd sydd a'i fryd ar fod ar y blaen fel gwleid- yddwr. Y mae y gweithiwr yn galw yn uchel am y cyfryw fesur, ac or mor ddifraw a difvwyd ydyw weithiau ynghylch ei iawn- derau a'i allu i'w liamddiffyn, eto y mae yn allu rhy gryf yn y cylch gwleidyddol i'w an- wybyddu na'i wrtliwynebu. Y tir ar ba un y mae y rhai sydd yn am- ddiffyn gwaith. yr arglwyddi ydyw, nad yw yn ddigon eang i amddiffyn hawliau y gweithiwr, ac felly yn fesur aunlieg a di-alw am dano. Ac or mwyn ceisio dangos mai hwy oedd yn iawn, mae y blaid amddiffynol hon yn penderfynu dwyn allan Fesur arall i wneyd i .fyny yr holl anghenion. Y mae y Mesur hwn wedi ei dynu allan a'i gyflwyno i I)y yr Cyffredin gan Mr. Chamberlain. Dywodir maidwy noclwodd arbenig sydd yn cymeradwyo y Mesur fel un da yw, ei fod yn fyr a syml. Un o'r prif a'r bwysicaf o'r adranau yn y Mesur yw yr ail, yr hon sydd yn ymyraeth (^t'r swlii o ad-daliad a ddylai y gweithiwr gael am anafiad damweiniol pan yngweithio, oddieithr i'rddamwain ddigwydd drwy weithred ddiesgeulus y dyn ei hunan. Y mae yr adran vn darpar mewn achos o farwolaeth neu analluogiad cyfangwbl y swm cyfartal i gyflog y dyn am y tail' blynedd blaenorol i'r ddamwain neu y swm o loOp., pa un bynag o'r ddau swm fydd mwyaf. Nid ydym yn gwybod pa beth ddywed y gweithiwr ei hun am hyn, ond i un o'r ochr allan i'r dosbarth gwrithiol y mae y swm yn ddirmygus o fychan. Y man y gweithiwr y dyddiau hyn yn anffortuuuf? yn digwydd a hod yn very cheap article; ond, a dweyd y lleiaf, y mae ar y eyfan yn werth llawer mwy na 150p. i'w wraig a'i deulu. Ychwanog mewn achos o analluog^ul am ei oes, y mae y swm hwn yn edrych yn wrthunllyd o fychan. Fe all dyn fyiv achos fel hyn am flynyddoedd lawer, a thrwy hyny y mae y teulu, nid yn unig yn colli yr hyn fuasent yn ei dderbyn drwy ei gyflog of, ond y mae yn rhaid chwilio am ddarpariaethau tuag at ei gynal ef hefyd, a thuag at hyn oil y maent i dderbyn y swm o 150p. 11 Fel mater o ffaith, ni fydd ganddo ef a'i deulu ddim i'w wneyd ond myn'd i fyw ar y plwyf. A dyma waith y blaid sydd yn honi eu hunain yn gyfeillion y gweithwyr. Y mae eu henw yn berffaith nodweddiadol o honynt,—Ceidwad- wyr!

TRO I'R AIPHT. V.A ■■■ ■ ■- — S l. Q-an OoRONWY JONES. VI.- Y Ty a'r Teulu. Yr wyf yn cofio fy mod un Sabbath mewn dosbarth o fechgyn, a'r wers dan sylw ydoedd marwolaeth Lazarus. Wedi darllen y gyfran o'r benod yn ofalus, dyma un cwestiwn ofynwyd gan yr athraw: Ymhen pa faint o amser ar ol marwolaeth Lazarus y cymerodd y gladdedigaeth le ? Wedi eraffu yn fanylach, fe welai y bechgyn ei fod yn cael ei gladdu yr un diwrnod ag y bu farw; oblegid dywed yr hanes yna yr lesu wedi dyfod, a'i cafodd ef wedi bod weithian 'bedwar diwrnod yn y bedd/ ac yn union ar ol i'r Iesu ddyfod yno fe glywir Martha pan yn ymyl y bedd yn dweyd "y mae efe weithian yn drewi; y mae yn farw er's pedwar diwrnod." Rhaid felly ei fod wedi ei gladdu yr un diwrnod ag y bu farw. Yna eymerai yr athraw fantais i. egluro i'r dosbarth fod yn rhaid <S claddu y meirw yn hinsawdd desog y dwyrain heb goll amser, y mae y corff yno yn "gwoled llygr- edigaeth" yn llawer cyflymach nag yn y wlad hon. Pan ddaw brenin braw i'n plith ni, y mae rhywbeth yn anisgwyliadwy ynglyn a'i ddyfodiad bob amser, hyd yn nod pan fyddo y claf wedi bod yn dihoeni yn hir; dyna glywir yn ami, myn'd yn sydyn yn y diwedd; neb yn disgwyl y rhivygwr mawr pan ddaeth, a mawr fydd y gorchwyl o barotoi gogyfer a thalu y gymwynas olaf. Ac y mae rhyw duedd ynom yn y wlad hon i gadw y corff yn liir, yn wir, yn rhy hir yn fynych er diogelwcli iechyd a cliysur y byw. Ond yno fe gleddir mewn ychydig oriau, ni raid yno wrth wyth awr a deugain o rybudd. Ni raid aros am arch, ond rhwymo y corff wneir "draed a dwylaw mewn amdo" (bandages), a chludir ef tua'r bedd ar elor Ond er fod y corff fel hyn yn cael ei gladdu yr un diwrnod, y mae dyddiau galar yn parhau yn hir, yn ol desgrifiad byw .Jeremiah, "Edrychweh a gelwch am alar- wragedd i ddyfod, a danfonweh am y rhai cyfarwycld i ddyfod a brysio, a chodi cwyn- fan fel y gollyngo ein llygaid ddagrau, ac y difero ein hamrantau ddwfr." Fe welir y rhai cyfarwydd, chanters, yn eu gwisgoedd gwyn a inelyn yn arwain yr orymdaith tua'r bedd yn chantio yn wylofus, acfe welir galar-wragedd cyflogedig yn oisfodd ar y llawr tufewn i'r cyntedd yn y ty yn canu yn gwynfanus. Gwnant gyfeiriadau mynych yn enwedig at rinwoddau yr ymadawedig. Byddant hefyd yn gwjdio pob cyfle i ddwyn ar got berthyn- asau ymadawedig y lliaws ymwelwyr ddeuani bob dydd i gysuro y teulu, ac mown modd meistrolgar yn fjmych yn ail agor hen friwiau, a thrwy hyn yn codi cwynfan, nes peri fod "llygaid yn gollwng dagrau" ddyddiau lawer. Y mae yn arferol, hefyd, ar adegau neillduol, megis Mair, gynt fyned at y bedd i wylo. Ceir yno engreifftiau o ddodi costrelau yn llawn o ddagrau y galar- wyr yn y bedd gyda'r marw. Llawer a glywsom yn enwedig gan yr hen bobl am y gostrel ddagrau. Llawer o odyn glywsom am i'r Dyddanydd Mawr "gostrelu dagrau" y profedigaethus n ond nid yr ystyr ydyw sychu dagrau a chysuro y gajarus, eithr cadw ar gof y dagrau fel y maent—arwyddion o alar neu edifeirweh, fel yr awgrymir yn niwedd yr adnocl-" Dod fy nagrau yn dy gostrel, onid ydynt yn dy lyfr di," sof llyfr coffadwriaeth. Y mae hen syniad yn eu plith, fod ysbryd yr ymadawedig yn ymweled ar brydiau a'r talp o glai y bu yn trigo ynddo yn y fuchedd hon; a thybiant fod iddo weled ar- wyddion yn ei fedd fod ei gyfeillion yn eofio ac yn galaru am dano, yn ychwanegu at ei ddedwjrddwch yn myd yr ysbrydoedd. lien syniad paganaidd, yn ddiau, ydyw hwn, wedi ei drosglwyddo ar aden traddodiad o oes i oes er's miloedd lawer o flynyddoedd, ac yn profi yn eglur fod y drychfeddwl o anfarwoldeb yr enaid, ac fod byd ar ol hwn, a'i wraidd yn ddwfxi yn y fynwes ddynol. Gerllaw dinas Cairo y mae y fynwent brydeinig. Llecyn coediog, prudda:dd, piydferlh, yn cael ei gadw yn drefnus. (xwclsom lawer o enwau Cymraeg ar y bedelfeini o rai a hun- asant yn yr Aifft, milwyr gan mwyaf. Ond ein neges beaaf ydoedd, cael golwg ar. feddrod y cyfaill cu, J. D. Bryan. Ryw ddeng mlvnedd yn ol, aetli o Gaernarfon i'r Aifft, er cael adfywiad nortJi ac iechyd, ac i bob golwg, gwellhaodd lawer. Pender- fynodd aros yno am rai blynyddau, agorodd fasnach yno gyda rhagolygon disglaer iawn ond yn Üdisynnvth, tarawyd ef i lawr gan y typhoid, a syrthio'lfl yn -aeth iddo. Tra yn syllu yn hr-aetiiiawu ur dy ei hir gartref, cawn fy hun yn sibrwd yn alarus, "0 na allwn ddwyn dy esgyrn gyda mi i Gymru fâcl,-i hen wlad dydadau;"ond t'awn a eon, y mae llwch John Bryan yn eithaf diogel, yn mhriddellau dyffryn y Nilus, ac ar ganiad yr udgorn diweddaf a gyfodir mewn anllygredigaoth, a gyfodir mown gogoniant."

ABERDYFI. MARWOLAETH.—Nos Sul, Mehefin 23am, bu farw Mrs. James, gweddw y diweddar Capt. W. James, Pier House, Aberdyfi, yn yr oedran teg o 71. Yr oedd wedi bod yn wael er's gryn amser, ond disgwylid yn fawr y byddai iddi gael adferiad. Ond fel y dymunai yn ei chystudd, cymerwyd hi adref i ogoniant gan adael tystiolaeth glir fod yr lesu iddi yn Waredwr ac yn bresenol i'w harwain drosodd. Gwasanaethwyd wrth y ty dydd ei chladdedig- aeth gan y Parch. J. Cadvan Davies, Towyn. Yr oedd cynulliad lliosog a pharchus wedi ym- gasglu dydd Iau canlynol, i hebrwng ei gwedd- illion i fynwent henafol Llanfihangel. Gwas- anaethwyd yn yr eglwys ac ar lan y bedd gan y Parchn. Curad Talybont a J. Edwards, Aber- dyfi. Y prif alarwyr oeddynt Mrs. Lloyd a'i phriod, Pant Llanegryn Mrs. Howell Jones a'i phriod, Llundain a Miss James. Yr oedd hefyd yn bresenol y Parchn. E. Mostyn Jones, Aberdyfi; H. Owen, Porthmadog J. Howell Jones, Llundain; Mri. E. Rees, U.H., Mach- ynlleth a lliaws o berthynasau a chyfeillion 0 Towyn, Abergynolwyn, Borth, Tre'rddol, a lleoedd eraill. Bydd symudiad y chwaer hon yn golled neillduol i'r eglwys Wesleyaidd yn y lie drwy fod ei thy wedi bod mor agored i dderbyn gweision yr Arglwydd. Pregethwyd pregeth angladdol nos Wener diweddaf gan y Parch. Cadvan Davies. LLONGAU COED.—Y mae dwy long fawr yn ddiweddar wedi cyrhaedd yma gyda llwythi 0 goed. Un gyda llwyth i Mr. Williams, Dref- newydd, a'r llall i Mr. Chidlaw Roberts, Aber- dyfi.

LLANBRYNMAIR. YR ETIIOLIAD.Bu cefnogwyr Mr. Robert Wynn yn cadw cyfarfod' yma nos Wener di. weddaf, Gorphenaf 5ed. Cadeirydd, Mr Edward Morgan, Wynnstay Hotel. Siarad- idwyd ya y cyfarfod gan Syr W. W. Wynn Dr. Jones-Morris, Porthmadog; a Mr. H L. Smith, agent Syr Watkin. Siaradwyd gan Sy Watkin am dros awr. Baich araeth Sy Watkin ydoedd ccisio slicio pen ei denant- iaid am nad ydoedd wedi rhoddi dim yn ol iddynt y tro diweddaf yn eurhent. Y mae rhai o'r amaethwyr wedi ifromi yn aruthr wrth Syi Watkin am beidio dychwelyd dim iddynt y t;.( diweddaf, ac y maent yn bygwth pleidleisio yi erbyn Robert ei frawd. Ond methai SN-i vVatkin a gweled ei fod yn deg iddynt ddial ar Robert, druan am yr hyn yr oedd ef yn gyfrii- )1 am dano. Yr etholiad diweddaf yr oeddym yi cael ein hanog i votio dros Robert am ei fod yr un o deulu anrhydeddus WTynnstay, ac yr "rawd i Syr Watkin. Y tro hwn, yr ydym yn cael ein dysgu i votio drosto a-r ei deilyngdod ei hun a'r blaid y mae yn gynrychioli yn unig, —-peidio son am bersonau na theuluoedd.

ABERLLEFENNI. Dydd Mawrth, Gorphenaf 2il, ar ol hir nychdod, bu farw Mr. Henry Jones, Brews, yn 50 mlwydd oed, gan adael priod a dwy ferch 1 alaru ar ei ol. Bu gydol ei oes yn Aberlle- fenni, ac yn aelod gyda'r Methodistiaid. Gwr tawel, hcddychol, a gweddus ei rodiad ydoedd. a gadawodd ar ei 01 dystiolaeth o sicrwydd m wlad well i fyw. Claddwyd cf y dydd Ltu can- lynol yii n^nwent Rohoboth, Corns. yddwyd ar yr achlysur gan y Parch. J. J. Evans.

MACHYNLLETH. Cafold penodiad yr heddgeidwad E. Hamer i'r swydd o serjeant ei gadarnhau gan yr Ysgrifenydd Cartrefol. PYSGOTA .-Llawer 0 gyhuddo, bygwth, a chospi, y dosbarth gweithiol sydd wedi bod am bysgota anghyfreithlawn yn yr afonydd, pa un bynag a oeddynt yn haeddianol o hyny a'i peidio. Ond yr wyf fi yn dal allan mai y gwyr mawr gan mwyaf, yw y poachers mawr, ac na phetrusa llawer o honynt am foment dori'r gyfraith, os gallant gyraedd eu hamcan o ddal y pysgod. Yr wyf yn ofni fod sail i gredu fed z, pysgota anghyfreithlawn ymhlith y dosbarth a elwir yn "foneddigion" y dyddiau hyn yn afon Dyfi. Edryched y gwylwyr ati, a bydded iddynt alw y cyfryw i gyfrif o flaen yr awdur- dodau priodol. CYNGOR DOSBARTH TREFOL. —Cynhaliwyd y Cyngor, Gorphenaf yr 2il. Arglwydd Henry V. Tempest yn y gadair. Cyfiwynwyd adrodd- iad Pwyllgor yr Heolydd. Galwodd yr arol- ygydd sylw at yr eiddo a'r celfi a roddir ar y llwybrau yn heolydd y dref. Gadawyd y mater yn Haw yr arolygydd. Ymddengys y rhaid cael caniatad y Cyngor i erlyn yn y cyfryw achosion. Pasiwyd fod i'r unrhyw bwyllgor wneyd ymchwiliad i'r holl Iwybrau yn y dref a thuallan, yn cynwys llwybr ger ffynon y Garshwn, ac at lwybrau cyhoeddns sydd wedi eu cau. Hysbysodd y cadeirydd ei fod yn anrhegu y Cyngor a'r sêl. Diolchwyd yn gynes iddo am ei garedigrwydd. s

ESGAIRGEILIOG. Dydd Sadwrn, Mehefin 29am, cynhaliwyd cyfarfod er gosod careg goffadwriaethol y Tabernacl, sef capel newydd gan yr Anni- bynwyr yn y lie uchod. Daeth cynulliad lliosog ynghyd. Llywyddwyd y gweithrediadau gan y Parch. Josiah Jones. Y peth cyntaf a wnaed oedd gosod y gareg gan Miss A. L. Williams, merch fechan Mr. a Mrs. Williams, Rhiwawel, yr hyn a wnaeth gyda thrywel arian a gyflwyn- wyd gan Mrs. Ann Lewis, aelod hynaf yr eglwys. Oherwydd y gwlaw, agorodd y Methodistiaid eu capel i gynal y gwasanaeth dilynol. Cymerwyd rhan yn y gweithrediadau gan y Parchn. R. O. Evans, E. W. Evans, H. W. Parry, D. F. Lewis, G. P. Thomas, Mr. R. Jones, ac eraill. Hysbyswyd fod y tir i adeiladu y capel arno wedi ei roddi gan Mr. J. Williams, Rhiwawel. Cyfranwyd yn helaeth eisioes at yr amcan ac ymhlith eraill, cafwyd 20p. gan Mr. Evan Thomas, Birmingham a 5p. gan ei fab, Mr. E. D. Thomas. Rhoddwyd anogaethau i eglwysi cryfion gynorthwyo y gwan yn yr amgylchiad hwn. Yr oedd yma achos i'r enwad tua deugain mlynedd yn ol, ond cafodd ei symud y pryd hwnw i Gorris.

CORRIS. CYFARFOD DAUFISOL.—Cynhalioddy Meth. odistiaid gyfarfod daufisol yr Ysgolion Sul yn Ystradgwyn, Sabbath, Mehefin 23am. Yn bresenol, Parch. R. Rowlands, gofalwr; Mri. Hugh Evans, llywydd; E. Williams, ysgrifen- ydd, a chynrychiolaeth dda o'r ysgolion. Am 10 o'r gloch, agorwyd y mater, Ffyddlondeb gyda'r Ysgol Sul," gan Mr. J. Griffiths, Ratgoed, a thraethodd eraill arno. Wed'yn holwyd am ansawdd yr ysgol yn y lie gan Mr. Morgan Jones. Cafwyd fod gradd o esgeulus- dra mewn rhai aelodau yn ei mynychu. Am 2 o'r gloch, holwyd y dosbarth canol yn Joshua i. gan Mr. E. Williams, a'r dosbarth hynaf yn i, Timotheus i., gan y Parch. R. Rowlands. Y cyfarfod nesaf i'w gynal yn Esgairgeiliog. MARWOLAETH.—Dydd Iau, Mehefin 4ydd, bu farw Mr. John Edwards, Gwynfryn (Pen- rhiw gynt), yn yr oedran teg o 88 mlwydd. Brodor o Ddolgellau ydoedd, ac yn fuan wedi dyfod i Gorris ymbriododd, a bu iddo deulu lliosog mewn plant, wyrion, ac or-wyrion, y rhai sydd bellach yn ngwahanol ranau y byd. Yr oedd yn un o golofnau yr achos Wesleyaidd If hyd ei oes faith yn y lie. Gwasanaethodd swydd blaenor am dros haner can' mlynedd. Yr oedd yn nodedig yn ei ffyddlondeb i ddilyn '1011 foddion gras. Bu yn ddirwestwr selog o rychwyniad y symudiad dirwestol. Bu yn ;asglydd i'r Feibl Gymdeithas am dros 5° nlynedd, a phan y rhoddodd ei swydd i fyny, mrhegwyd ef gan y Fam Gymdeithas yn Llun. lain a Beibl hardd a chyflwyniad hardd iddo /nddo am ei wasanaeth ffyddlawn ar ran y Gymdeithas am y tymor hirfaith. Gadawodd Beibl hwn i'w wyr hynaf. Cafodd iechyd da ir hyd ei oes i wasanaethu mewn byd ac eglwys tc ni bu ei afiechyd ond byr. Gellid dweyd lad oes amheuaeth nad yw yn awr yn un o oreswylwyr y wlad well. Claddwyd ef y dydd Sadwrn canlynol yn mynwent Eglwys Corris, )ryd yr ymgynullodd torf anarferol o liosoe. Gwasanaethwyd wrth y ty gan y Parchn. R. lughes a J. Roberts, Machynlleth, ac yn T eglwys ac wrth y bedd gan y ficer, y Parch, Z. J. Edwards.

YBEDUI. Er cadw earn rlvi £ anrnio-y bedol Bob icleg geir dano, Cymortli ar ctaitli, gwaith y 00, Campus i atal cwympc. Long Creek, Iowa. W*. OWEN.

DYFFRYN DYFI. D.. fy,iitdau allan o gan, Golygfa o ben yr Allt," ger Machynlleth. Ha dacw Ddyffryn Dyfi, Ymleda ger ein bron, A'l rwn ar mvys yr Arran, f I A'i draed ger gwely'r don; A Dyfi trwy ei ganol Fel llinyn arian ddaw, I Cr.m ddytrhau y dolydd, r A'r blodau ar bob li,w. s p Hen afon Ddyfi enwog, I mi hyfrydaf fan, Ar foreu tawel heuiog, Yw rhodio ger ei gian r I wylio y cymylau fol pe baent bob iii,, Yn nofio vn < i\ A'r haul yn tynu'i llun. Y moelydd heirdd uchelgrib, Ei hen gyfoedion hi, M i ut liwyriuur fel yu hoffi Ymdrwsio ger ei Hi, M d drych yr adlevyrclia f. Eu delw trwy bob un Pw.. WH nad vel ny'r 1l1oelvdd '1 Yn hoffi gwel'd eu llun. Dacw fryniau Sir Feirionydd N e irycli y^j^w^'uaau i gilydd Am y cyntaf vn vmo^tyii I gaol golwg ar y dyffryn Edryeha it W'-Lrhiavi'ii hcrfeiddiol Ar y bryniau cyferbyiiiol Ond mae'r dyffryn trwy yr oesau 'N cadw heddwch rhwng y bryniau. Machynlleth, GI.A.Dnx.