Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
5 erthygl ar y dudalen hon
-------__--_ Jldgoftcm am$orris,
Jldgoftcm am$orris, GAN Y PAROII. EVAN JONES, CAERNARVON. X. Mab hynaf Winffre Dafydd oedd Mr. David Davies y siop. Myn'd oedd ar- wyddair y cyntaf. Codai gyda'r wawr; taflai olwg dros y caeau; piciai i'r ffactri; galwai heibio y gwehyddion; a byddai yn barod i fyned i'r fan a fynai cyn i braidd neb o bobl gyffredin y ddinas godi o'u gw'lau. Pwyll oedd arwyddair yr ail. r;0 daldra llai na'r cvffredin, safai yn sytli fel saeth; ceid ef braidd bob amser y tu ol i'r counter, a bob amser yn gwisgo cap. Sjaxxl iawll, fel of ei liunan, oedd ei fasuachdy; ond yr oedd yn rhyfeddol o lawn. Tyfai ei fasxxach gyda'r ardal; ac yno yr ai yr ardalwyr braidd am bob peth. Yr oedd yn ddiarebol am ledixeisrwydd ei natur, a'i synwyr cryf. Nid wyf yn cofio ei Aveled erioed wedi ei gythruddo, ac yr oedd yn bur sicr, pa beth bynag a ddywedai, na byddai iddo yntau byth gythrudclo neb. Meddai y farn addfetaf braidd ar bob peth I mewn byd ac eglwys. Yr oedd yn ddarllen-1 wr mawr, yn enwedig mewn materion gwladol, ac yn IvliyddfrydvT doetli a chyd- wybodol. Yr oedd wedi ei eni i arwain a llywodraethu; ac o horAvydd liyny yno yr ai pawb am gyngor, pa un bynag ai am grefydd ai am gyfraith, am fasnach neu am wleid- yddiaeth, am bethau personol neu bethau teuluaidd. Mewn gair, efe oedd oracl y gymydogaeth; a mynych y dywedai yr hen wr AVn iff re Dafydd, ei dad, pan fyddai rywbeth dyrus yn cael ei roddi o'i flaen: Gwell i ch'i ofvn i Dafydd," Cadwai geffyl a gig. A phan y byddai yn myned oddicartref, troai allan fel gwr boneddig. Gwisgai yn Aveddaidd, a phob amser ar yr adegau hyn yn drwsiadus, fel pin yn y papyr. Trwy ei gysvlltiadau eang, ei saile anrhydeddus, ei wybodaeth helasth, ei farn addfed, ac yn neillduol trwy ei synwyr cryf, a'i fedrusrAvydd digymar i drin dynion, ac i osod yr hyn a gredai oedd yn iawn gorbron yn y Avedd oreu, nid gormod vw dwoyd ei fod yn un o'r dvnion mwyaf dylanwadol mewn cymdoitlxas, pa un bynag a'i gwreng a'i boneddig. Daliai ei dir gyda'r pendefjg, ac yr oedd yn gyd-ostynged- ig a'r rhai isel-radd. Mewn crefydd, nid oedd yn meddu ar brofiad ac ymroddiad ei dad a'i daid, ond yn ei phethau allanol nid oedd neb o'i flaen. Pan oedd eisieu oapel newydd, nis gallesid synxud hob ei farn cf. Pan oedd eisieu bugail, efe oedd raid fyned ar ei ol. Efe ydoedd arolygwr yr Ysgol Sul; ac yn lioll amgylchoedd y eysegr ei farn of oodd raid sefyll. Heblaw yn ei fasnach eang, rhedai ei feddwl craff a chir hefycl ar yr anturiaethau a ymagorent o'i flaen yn y wIad. Os oedd gan rywun chwarel ar worth, nen waith mwn, nou ryw wythien cisiau pi phrofi, ag of y bvddid yn ymgynghori. Gwariodd lawer o'i arian yn ngweithiau plwni Caelan a Melin-llyn-pair, a buasai yn bloser genyf allu ychwanegu ei fod mor hvyddianus ag ydoedd o anturiaethus- Gwraig a llawer iavrn ynddi oedd ci 0 briod, Mrs. Davies. Yr oedd hi llawn mor selog gyda'r AVesleyaid ag ydoedd of gyda'r Methodistiaid. Yr ocdd yn rhyfeddol o groesawgar i bregethwyr y naill enwad fel y llal], a llawer dadl frwcl a fu rhyngddynt. Bu iddynt deulu lliosog, oil yn dwyn rhyw raddau o nodwedd y rhieni ond y penaf a'r nxAvyaf adnabyddus o lionynt yn ddiameu ydyw Mr. AY. R. Davies, cyfreithiwr, Dol- gellau, a chrwner Sir Eeirionydd. Dygwyd ef i fyny fel cyfreithiwr yn Llundain, yn yn swyddfa y Cymro gwladgarol Gwrgant. Y mae yn awr Avedi ymsefydlu er's blyn- yddoedd fel cyfreithiwr yn Nolgellau, yn ysgrifeixydd Ysgol AYaddoledig Dr. Wil- liams o'i deehreuad, a goiuchwyliwr etlxol- iadol y blaid Pyddfrydig yn Sir Fcirionydd. Coffa da am dano ef a minaU-Yll ddau lefryn, ac efe yn ieuanc iaii-ii-vii chwilio am bleiclleisiau i'T ymgeisvdd Phyddfrydig, wrth oleuni y lleuad, dros fynyddoedd a thrwy gymoedd Corris a'r amgylchoedd ar adeg etholiad y Brenin Dafydd: "A chip from an old block."
O'R FFAU
O'R FFAU GAN LLEW. Yn ol pob tebyg, fe ohirir y Senedd yn mis Medi nesaf hyd lis Chweiror nesaf. Yn ol barn Gurnos y mae y geiriau Rhyddfrydwr -Undebol a I I Nob-Lichodon- osor yn pori gwellt" yn gyfystyr. Mr. David Jenkins, Mus. Bac., Aber- ystwyth, oedd y cyntaf yn Nghymru i gaol y gradd o A.C., mewn cerddoriaeth Soiffa. Enillodd Mr. Jenkins y gradd a enwyd yn 1867, pan yn ddeunaw mlwydd oed. Deallwxx y bydd y bardd Coronog Cadfan Davies, wedi gwnryd ei breswylfod yn Beaumaris ymhen rhyw ddeufis. lydcl hyn yn gaffaoliad mawr i'r Monwysion, ac y nou gosod ar dir gobaith i gael aiiil i eisteddfod bellach yn Mon. Y mae y Parch. J. H. Jowett, M.A., gweinidog eglwys gynulleidfaol St. James's Newcastle-on-Tyne, wedi ateb yr alwad a gafodd i fed yn olynydd i'r diweddarDr. Dale, Birmingham. Dyn ieuanc ydyw Mr. Jowett, ychydig dros ei ddeg-ar-hngain, ond y mae wedi codi yn gyflyin er pan yirmeillduwyd ef i gyflawxx waith y weinidogaeth yn mis Hydref 1889. Y mae yn bregethwr godidog, ac wedi gwneyd gwaith efengylwr yn Newcastle. Y mae'r Proff. Anwyl o Aberystwyth wedi ymgymeryd ag 3rsgrifenti a'r faterion Celtaidd i gylchgrawn a gylLoeddir yn yr Almaen. Golygir y cyhooddiad gan Dr. Kuno Meyer, o Liverpool, ac eraill. Dealhvn fod Dr. Meyer yn ysgolor Celtaidd gwych. v Y mae ffynon GwenfErewi, yn Nhreffynon, yn para i dynu sylw, a lliaws mawr o borer- inion yn dyliio vno o bob ewr o'r wlad. Dydd Sabbath cyn y diweddaf, buwyd gyda rhwysg mawr yn gosod darlun o Fiir- 8aiites y Cyngor Da," mewn ysgrin yn Bglwys Gwenffrewi. Gwnaed yr achlvsur yn un rliwysgfawr, drwy orymdeithio, canu, a phethau eraill, a'r Tad Scoles o Luudain iu yn gwasanaethu am y clycld. Dwrdia y Toriaid yn Lichfield ddoisebuyn erbyn otholiad Mr. Fulford, gan haeru mai trwy freib a llygrodd y buddugoliaetlxodd efe ar ei gyd-ymgeisydd. (hid prin y credwn oto fod syhvedd yn y bygythiad hwn. Yr ydym o galon -it dymuno llorigyfarch Pedrog ar ei lwyddiant yn onill cadair eis- teddfod gadoiriol Llanelli, ac i'r un graddau y llongyfarchwn LICAV Ijhvyfo ar ei waith yntau yn enill y goron ar y testyn—" loan y Disgybl Anwyl." Y wers ellir ddysgu wrth ddarllen newydd- iadur Mr. T. M. Ilealy, pan yn traethu ei farn o berthynas i'r Etholiad Cyffredinol i'r Iwerddon yw, mai gwell fuasai iddynt ofyn, nid am ymreolaeth mwyaeh, ond yn hytrach am ymwahaniad llwvr oddiwrth Brydain. Yn unol a gorchynxyn Esgob Exeter dar- llenid gweddiau o ddiolchgarwch ymhob eglwys o fewix yr esgobacth am fod yr etlvol- iadau wedi troi o blaid y Toriaid. Yn sicr, y mae efe mown angen am ddoetliineb, gan nad beth am ras. Tebygol iawll y lru. unwaitlx y buasai Cadair lywyddol Ty v Cvffredin yn cael ei gwneyd yn destyn CAveryl, nid rhwng y Rln'ddfry'dv.'yr a'r Toriaid, ond yn hytrach ymysg y glymblaid IJndobaidd. Mynai un dosbarth o honynt droi Mr. Gully o'i swydd, am y l'heswm ei fod yn Phyddfrydwr, a gosod Tori yn ei le. Diau mai hyn fuasai Ir. Balfour yn lioffi ei weled yn cael ei Avnevd. Ond aotli y dosbarth arall yn gryfach, ac felly hAvy a orfu. Teimlent na ddylasai swydcl y Ucfarydd rliag byth cael oi darostwiig i fod yn "asgwrn y gylo- ii yn y byd gwleidydclol. Modddvnag, dewisir Mr. Gully heclclyw (dyddLlun), heb ymryson na, chynen. Eel yr oedd y llestr "Angelica" o Gaer- dydd ar ei mordaith o Bordeaux i Barry gvda Uwyth o good at Avasanaeth pvllau glo Morgan\>*g', hi a darawodd ar y v ci-eigiau gerllaAv Milfford, yn gynar foreu Gwener, a sxxddodd cyn ychydig fyuydau. Yr oedd 18 o bersonau ar ei bwrdd, yn cynwys gwraig a nai y cadben, ond llwyddasant i gyd, ac eithrio taniwr o'r enw Davey, i gyrhaedd Ynys Skokham. Yr oedd yn niwl tew ar y pryd, ac yn foreu hynod dywyll. Achub- wyd y criw oddiar yr ynys yn y prydnawn, gan yr agerlong "M. J. Hedley," yrhon a'u dygodd i Bristol. AYedi lxir guro y perthi, y mae eglwysi Annibynol Pencader yn nghyfundeb Cere- digion wedi penderfynu yn unfrydol a'r roddi galwad gynes i Mr. T. Lloyd Jones, o Goleg Newydd Llundain, i ddyfod yn weini- dog arnynt; ac mae Mr. Jones, yn ol fel y deallwn, wedi arwyddo ei barodrwydd i dderbvn y cyfryw. Graddiodd y gwr ieuanc gobeithiol hWIl yn Mhrifysgol Lli-in- dain pan yn efrydydd yn Ngholeg Preshyteraicld Caerfyrddin, ac wedi hyny o'r Coleg Newydd, gracldiocld mewn duAvinydd- iaeth yn Mhrifysgol St. Andrews yn yr Alban, nxae felly yn ysgolhaig gwych, ac yn bregethAvr cymeradwy. Boed iddo lwyddiant yn ei faes eang.
NODION 0 TOWYN.
NODION 0 TOWYN. GWIRFODDOLWYR.—Eel yrhysbysAAyd meAvn rhifyn o'r blaen, ymwelAvyd a'r dref gan ganoedd o'r Gwirfoddolwyr. A'r Sabbath diweddaf, dychwelasant "un i'w faes ac arall i'w fasnach." Gwnaethant lai o stwr wrth fyn'd o d'od eleni na'r troion blaexxorol. Wrth \ol'd pobl Llanegryn a Bryncrug yn tyru i iawr yn lluoedd prydnhawn Sul er cael golwg ^arnynt, braidd na chredwn fod angen am.genhadwr yn ychwanegol er ym- ATmdrechu efengA-leiddio Y rhan lion'o'r ivlacl. CYNGHSRDDAIT.—Cynhaliwyd 3 neu 4 o'r rhai hyn yn ystod yr wythnos ddiweddaf. Y cyntaf er talu am tennis ground at wasanaeth y dref neu at wasanaeth rhyw ychydig bersonau o'r dref. GAvael nad allai y cyfoeth- ogion dalu am ffrwyth eu nwmplvyon eu hunain hob dd'od ar ofyn y dref. Yr ail, er cael organ nowydd yn yr Eghvys Wladol, mae ysbryd canu yr eglwyswyr yn uwch ar ol vr etholiad diAveddaf. Druan o Eghvys- wyr TOAATVII Maent er's 10 mlyixedd yn casglu y SArxir byclxan o 300p. Dengys hyn yn axxxhvg nad ydynt eto wedi dvsgu cyfranu at allanolion eu crefydd. Dylai y bobl sycld yn cael talu am 011 110fengyl gan erail], ofalu am y pethau allanol exx hunain. Cerddwch at yr Annibynwyr, y AYesleyaid. a'r Methodistiaid, chwi dd iogwyr, ediyclxAvch ar y gwaith AVixaethant hwy, a bydded anxoclx gywilydd. Dim ond 300p. cisiexx gasglu gan bobl sydd yn disgwyl cael ou hanrlxydeddu gan baAvb, ac eto yn nxetlxu cyxhaedd y nod bychan lllown deg xnlynedd o amser. Ehag y fatlx. ddiffyg ysbryd gAveithio a chyfranu gii-ai-ed ni Arglwydd daionxis." Y trydydd gyxxgherdd oedd er elw i'r band, a gallwix ddwoyd mai o'r tri hyn, yr olaf oedd y mwyaf toilwng i'r dref ei gyixortliAvyo. o'r dref wedi cael digon ar swix ,v band am amser yxx awr gan y Gwir- foddolwyr, fel y gall y band cartrcfol gael seibiant.
EISTEDDFOD GADEIRIOL COUPvIS.…
EISTEDDFOD GADEIRIOL COUPvIS. PRYDDEST: "YR YMFUDWR." ( Pdrlwd). (9) Tcithiivr.—Ysgrifenydd lied wasg-nrog- yw hwn. Y mae el fr,wddegau yn gyffredin yn hirion ac anghryno. Ysgxifena yn'y mesur di-odl, a chlolfa-'r gorfan mewn llawer man trwy osod yr acen ar sillau na ddylai, megis:— AAredi eu harddu a tlxynerwcli Duw- — Yn ami fywyd ac angau law yn ILIAV— Fynwcs Edcnaidd o rlodionos harcld- Yno'r ymfudwr penderfynol, dewr,— Tywallt ei theimlad mewn ochenaid ddofn— Eraill a Avasgwyd gan dreialon byd— Wemi arnynt, ond gwyneb gwelw'r lloer— Ei iaith a'i wlad-eIfen sy'n enaid i." Dcfnyddia eiriau unsill megis llwybr yn ddeu- sill, a therfyna linellau gyda geiriau bychan, ysgafn, a gwan. Gydag j'chydig mwy o ofal gallasai yn hawdd osgoi hyn, a dylasai fod wedi gwneyd hyny. Dcfnyddia ambell i frawddeg rhy eithafol, megis Y mynydd sydcl mor lien A Bydded Duw.i'r mcddwl ieuainc, hwn Yw Cysegr Presenoldeb,' lor ei hun, A cholii'r mynydd fyddai colli Duw." Nid barddoniaeth yw syniadau gwyllt eithafol yn ymylu ar ryfyg cableddus Yn nxlxellach, teimlwn bod yr ynxgeisj^dd hwn yn troi gormod yn yr unfan. Ccisio dychnxygu a desgriiio'r teimladau sy'n llanvv mynwes yr ymfudwr a Avna gan mwyaf. Yn y tri tudalen olaf yn unig y ceir son am ymfudwr, a ciiyfeiriad terfynol at y ffaith mai "ymfudwyr ydyi-ii oll." Fadd bynag, teimlwn fod gan yr ymgeisydd hwn ryw fath o allu nid bychan, ond ei fod yn rhy hoff o redeg gyda'r air yma a'r gair arall i ddwyn peth myrdd o fan fraw- ddegau dibynol i mewn, gan adael ei nod uniongyrch, nes gwneyd y gwaith yn ddiiias i'w ddarllen (10) Aft Emrys.—Y mae'r ymgeisydd hwn yn ysgrifenydd rhwydd a naturiol; a cheir yn ei bryddest rai darnau da, a tharawiadau hapus. Cymerer a ganlyn fel engraifft "Ond buan o'r cwmwl, gwibfellten ddaeth allan A galw'r elfenau i ddeffro wna'r daran, Y ddrychin a alwai ynghyd ei byddinoedd, A'r storm yn ei digter ysgydwai'r dyfnderoedd, Gwynt newydd-anedig ymladdai fel arwr- Defnyddiai ei arfau fel pe bai'n hen filwr,— Trywanai yr hwyliau—alaethus oedd gweled Y Hong mor ddigymorth a gweddw ddinodded." Ond er hyn oil, yr ydys yn teimlo mai rhy am- gylchiadol yw'r cyfansoddiad drwyddo. Egyr trwy ddarlunio penteulu mewn tlodi yn gweddio ar i Dduw agor fFoi*dd iddo o'i gyni. Golygir ei fod yn derbyn atebiad mewn breuddwyd, yr hwn a sylweddolwyd trwy dderbyniad llythyr oddiwrth hen gyfaill yn amgau tal cludiad dros y mor iddo. Yna ciesgrifir Emrys yn cychwyn, a'i wraig yn ei ddilyn i'r porthladd amheuon pruddaidd yn llanw ei fynwes yn ystod y fordaith ac yntau yn graddol fagu gwroldeb ysgrifeniad llythyr adref ar ganol y mor ystorm yn codi, ac yntau'n gweddio ar i Dduw ei thawelu; cyrhaeddiad tir, lie y gwelai bawb yn hapus, ac o'r herwydd yn datgan gobaith fel hyn, Os Duw ewyllysia, medd Emrys dan wenu, Fel hyn byddaf finau, fel hyn bydd fy nheulu." Oddiwrth y braslunyna, gwelir nad yw yn cym- eryd golwg digon eang ar ei destyn. Nid yw desgrifio ymfudiaeth un gwr fel yna, yn cym- eryd i mewn yr hyn a olygir wrth y testyn, "Yr Ymfudwr." (11) Azve/ Mat.—Y mae'r ymgeisydd hwn yn ysgrifenydd syml dros ben, ac y mae ei gyf- ansoddiad yn cael ei iiodweddu gan naturiol- deb mawr, ac yn meddu ar nid ychydig o swyn Dyma'r cyfansoddiad mwyaf pleserus i'w ddar- llen yn yr holl gystadleuacth. Y mae'n lied lan oddiwrth frychau gramadegol; ond erhyny defnyddia ffurf liosog yr enw yn lie ffurf y ferf megis fflachiau yn lie fllachiai; ymrithiau yn lie ymrithiai soniau yn lie soniai meddyliau yn lie nxeddyliai. Egyr ei bryddest trwy ddat- gan ei fwriad i ddilyn yr ymfudwr,—■ 0 oedran diniweidrAvyddnnebyd gwyn I lawn aeddfedi-wydd wedi hyn— 0 gyfnod esmwyth gwsg breuddwydiol gryd I frig uchelgais oes yn mhellder byd." Gwir destyn y gan yw ymfudwr o'r cnw HYWCI, ac nid Yr Ymfudwr. Desgrifir ef yn blentyn yn myned i lan y llyn i hwylio'i gychod bach,' ei hoffder o hanes anturiaethwyr ac o ymgomio a Jim y morwr, ei garwriaeth a'i ymadawiad. Er bod y bryddest yn ddeunaw tudalen, y mac Awel Mai wedi cyrhacdd yr eilfed ar bymtheg cyn gweled o hono ei ymfudwr ar fwrdd y Hong; ac oddiwrth hyn gwelir nacl yw yntau wedi llwyr sylweddoli ystyr y testyn. Y mae yn y bryddest lawcr o ddarnau tlysion, ond gallasai amryw o honynt wneyd yn llawn gystal i ryw un arall ag i'r ymfudwr. Nodwn er engraifft ei ganig serch,— Hardd ydyw Uiwiau'r enfys gain, Hardd ydyw'r rhosyn ar y drain Ond harddach ydyw'r darlun svdd 0 fewn fy nghalon nos a dydd." Hardd ydyw'r lloer ar ael y nen, Yn llechu yn ei heurog len, Ond mil mwy hardd yw'r cneth lan, A droes fy nghalon i yn dan. Mae hon fel gwyladcllili dlos, Yn siriol wenu ar y rhos Neu fel yr ewig ysgafn-droed Yn llamu'n ddistaw drwy y coed. Ei gAvallt sy'n gorphwys ar ei phen Fel un o aur nen, A'i gruddiau fel dau rosyn hardd, Yn clotio holl i-osynau'r ardd." Rhaid dAveyd fod Awel Mai yn dadblygu'r cymcriad yn sAvynol, ond teimlem ei fod yn terfynu cyn haner gorphen ei waith. Buasai dadblygiad manwl fel yr eiddo ef yn gofyn tri chant- linellau yn rhagor i ddesgrifio'r ym- fudwr yn ei waith a'i ddylanwad ar y byd. Er mwyn gwneyd y cyineriad yn gytlawn, buasai yn ofyn ol desgrifio ei fywyd priodasol, ei lafur, ei ymdrcchion, ci anhawsderau yn y fro estron- ol, a'r bendithion sy'n deilliaw i craill oddi- wrtho. FeHy, anorphenedig yr ystyriwn y bryddest hon. (12) Byron.—Pryddest dda ar y cyfan yw eiddo'r ymgeisydd hwn ond dechreua'n an- hapus so-i ill, "dracth" ei destyn. Y mae'r traeth yn llwm er ei fod yn eang, ac felly y mae'r ymadrodd yn swnio'n hynod a digrtf. Dengys y llinellau canlynol y dylai (tud. 20), dalu mwy o sylw i'r corfanau, "Ymlcda cyfandir ci freich croesawgar I'w dderbyn idd ei gol, Hon wena'r ddaear Ide y sang ci draed, tra y llenyrch gwylicion A Edeneidtlir gan ei gu ymdiechion. Y diifaethwch droa'n ifrwytixlawn ddolydd Gan yr yd a'r gweiriau, fel tonau gweiydd, Yn nwylus chAvareu gyda'r rnwyn aweion Tra y llcthir gwellt gan y tywys breision A'r aer bersawrir gan y mill a'r blodau Addurnant ddolydd yr heirdd fyrddiynau." Rhaid condenxnio cyfnevA-idiadau mynych, ac afreolaidd fcl yna mewn corfaniad. Beth bynag fo'r mesur a ddewisir, dylid cadw ato; ac i'm tyb i, nid oes dim clod yn perthyn i fethu neu bcidio gwneyd hyny. Heblaw hyn nid yw'r awdwr mor 0 fill us ag y dylai fod am gysylltiad priodol rhwng gwahanol ranau'rgan, er engraifft, Dac:\v ef Urddasol deyrn y goedwig lxeb ymdroi Drwy ganol mwg a than yn IIoi z, Y goedwig drydd o'i ol yn ddaear werdd, Rhuadau ddiorseddir gan felodaidd gerdd. Yn ol rhediad yr ymadrodd o ol y llew y trydd y goedwig yn ddaear werdd, ond eglur yw mai 9 ol yr ymfudwr a fwriadai Byron ddweyd. Wele engraifft eto. Sonir am yr Eshimo,- "A'i deulu'n siriol lu mewn bwth o rew." Yna dywedir, Rhyw loer i haul efengyl ddwyfol ydyw. Jt Yr Eskimo yw'r lloer yn ol rhediad yn ym- adrodd, ond at ymfudiaeth y bwriadai'r awdwr i'r gair gyfeirio (gwel tud. 18). Ei linellau agoriadol ydynt,— 0 awen hygar, pan ar draeth fy nhestyn, Moes im' dy goethus nawdd i feiddgar ddilyn Y gwron dewr, draw i bellderoedd daear, Ymfuda'n eon ar ei rawd ymchwilgar." Sonia am yr ymdawiad, y tfarwelio, y fordaith gyda'i hystorm, ac wed'yn hinon, a'r glanio. y Yna traetha'n helaeth am ffrwyth Ilafur yr ym- fudwr yn yr Amerig, Awstralia, a manau eraill. Sylwa ar ofal rhagluniaethol Duw am dano, a chyfeiria at ei hoffder tuag at wlad ei enedig- aeth, a therfyna gyda chrybwylliad cnffredinol ar ganlyniadau bendithfawr ymfudiaeth. (13) Adlais Hiraeth,— Dyma bryddest dda eto. Egyr yr ymgeisydd ei gyfansoddiad ar hwyrddydd, pan yr oedd arwyddi on natur .yn dweyd wrth amaethwr ei bod yn bryd noswylio. Yna golyga bod ysbryd antur wedi dytod i gwrdd a'i ysbryd ef pan yn ei gwsg, gan ddangos iddo fanau hyfryd gwlad bellenig, ac iddo felly ddeffro'n ymfudwr. Cymer gipdrem ar yr ymadawiad, y fordaith, a'r glanio. Di- lynir ef yn y Avlad dramor, yn archwilio'r tir, yn ymgymeryd a gwaith, yn llwyddo, yn cyf- arfod a chroes trwy ymosodiad y brodorion, yn penderfynu efengyleiddio y rhai hyny, a heddwch yn deilliaw rhyngddynt trwy hyn. Yna ceir bod trafnidiaeth i'r hen wlad yn dilyn o'i wladgarwch, a dangosir mai tevrn amryw- iol ddiwylliadau ydyw. Terfyna trwy gyfeirio at ei chwant i newid gwlad, a'i ymadawiad a' c byd. Yn awr, er mai amaethwr yw gwrthrych y gan, nid ag ymfudwr personol neu unigol y mac'r awdwr yn ymdrin, ond gweithia'r gan allan yn y fath fodd fel ag y ceir y personol yn ymgolli yn y cynyrchiolydd, yr hyn yr esgeulus- odd amryw o'i gycIymgeiswyr ei wneyd. Ond nid yw heb ei wallau a'i wendidau. Nid yw y rhan flaenaf agos mor lin na chystal a'r olaf. Yn y rhan flaenaf ceir ambell i linell dywyll, ac amryw linellau heb fod yn ogyhyd eu hesgeir- iau ac yn cynwys amryw o dor-corfaniadau. Yr wyf yn cyfeirio yn neillduol at y darn sy'n clechreu, Dadseliodd ei fwriad i'w serchog wraig," ac yn terfynu, Yn gAvyiio symudiadau mor a nef." Yr wyf wedi nodi allan y llinellau sydd i'w condemnio. Nid nod o ragoroldeb mewn bardd yw ceisio ymddangos uwclxlaAv rheol; H gorcu po gyntaf yr elo'r dynwarediad hwn o blith y to o feirdd sy'n codi. Efelychu gwendid yw. Ond fel y mae Adlais Hiraeth yn myned rhagddo dengys fwy o ofal gyda'i fydryddiaeth a dengya hefyd ei fod yn fwy cyfoethog mewn drychfeddyliau na'r un o'i gydymgeiswyr. Teimlwn hefyd ei fod wcdi gweithio ei gynllun allan yn fwy rheolaidd a chyllawn na'r un o'r llcill. Afraid yw dyfynu. I)N-ma'r diNN-eddglo: "Tra'r seren hwyrol unig rhwng crinion ddail y coed Yn gwylio'i Avyrion bychain yn chwareuo gylch ei droed, Ehedodd ei fyfyrdod tudraw i'r seren fad A tlxeimlodd yn ei galon ryw chwant i newid gwdad. Y bad a gjTchodd Arthur a deimlodd dan ei draed, Ac aAvel lern yr afon a glywai'n fferu'i waed Fel niwl ar goed yr Hydref y rhewai'i olaf hun, A phlygodd yntau'i ben i ddweyd- Ymfudwr yw pob dyn. Gellir dweyd bod Byron yn dda ond y mae yma ei Avell. Wedi manwl ystvried rhagor- "iaethau a diflygion yr oil o'r cyfansoddiadau, ac yn enwedig y ddau olaf a enwyd, nid oes genyf yr un petrusder i gyhoeddi nxai, yn ly marn i, Adlais Hiraeth yw'r goreu, ae mal iddo ef y perthyn Cadair Eisteddfod Corris eleni. Hyn ar air a eliydwybod medd GWYNEDIX. [Fel y cvhoeddasonx o'r blaen yn ein hadrodd- itc- iad o'r eisteddfod, y goreu ocdd Mr. Tom Owen, Hafod Elwy, ger Dinbych].
ABERMAW.
ABERMAW. YR y SIRGI.. Dydd Mercher, cynhal- iwyd cyfarfod o'r Ewrdd Llywodraethol, ac eraill i wobrwyo plant yr Y sgol Ganolraddol am y fwyddyn a basiodd, yn y Masonic Hall. Mr. W. J. Morris yn y gadair. Rhanwyd y gwobrwyon gan Mrs. Charles Williams* I i'r rhai canlynoi :—Cath. Rowlands, Artlxog Maiy Jane Jones, Elsie Jones, Sarah Evans, Lizzie Ann Jones, E. jenes Williams, L. Evans, John Jones, Blodwen Adams, J. Phillips, G. Brymer Jones. Ysgoloriaethau ar ddcrbyniad i mewn :—Sarah Parry ac Evan O. Edwards, Abcrmaw; W. H. Griffith, Llan- bedr; R. J. Richards, Dyffryn Hugh Evans, Arthog; a WiHiam Morris, Abermaw. Y rhai canlynol i barhau yn eu hysgoloriaeth tu Catherine Rowlands, Blodwen Adams, Peter Meredith, Elsie J' n Laura M. Da a George B. Jones. Y mae yr ys-ol hon wcdi bod yn bur llwyddianus yn ystod y flwyddyn.