Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
9 erthygl ar y dudalen hon
ALUN AR ESGOB HEBER.
ALUN AR ESGOB HEBER. Ganwyd Reginald Heber, D.D., yn Malpas, sir Gaer, Ebrill 2iain, 1783. Pan yn 17egoed, aeth i Rydychain, lie cafodd y radd 0 B.A. Derbyniodd urddau eglwysig, a thraddododd ddarlithiau yn Rhydychain. Etholwyd ef yn bregethwr yn Lincoln's Inn. Mehefin 16eg; 1823, hwyliodd gyda'i wraig a'i blentyn i'r India, i'r dyben 0 gymeryd lie yr Esgob Middleton, yn Calcutta, a glaniodd yno, Hydref y iofed. Yn Trichinopoly, ar y 3ydd 0 Ebrill, 1826, cafwydefwedi marw, yn ei faddon tra yn ymdrochi, yn dair a deugain mlwydd oed. Fel awdwr, y mae yn fwyaf adnabyddus drwy ei hymnau a'i farddoniaeth gyssegredig. Y mae amryw o honynt i'w cael yn y Gymraeg. Maent yn orlawn o deimlad dwfn ac efengyl- aidd. Yr ocdd ei dymmer yn addfwyn a'i galon yn haelfrydig, a gwnaeth waith mawr mewn tymmor byr, i efengyleiddio India. Cyfansoddwyd marwnad glasurol iddo gan y Parch. John Blackwell(Alun), argyfer Eistedd- fod Dinbych, yn Medi, 1828, yrhon a farnwyd yn oreu. Yr oedd Alun, 0 ddechreuad cyffredin. Glowr oedd ei dad yn byw yn Mhonterwyl, Wyddgrug, a phrentisiwyd y mab yn grydd, gyda AViliiam Kirkham. Yr oedd Kirkham yn hoff o farddoniaeth, ac yn dipyn o fardd ei hun. Darllenodd Blackwell, yn helaeth farddoniaeth Gymreig a Seisnig; ac enillodd wobrau mewn Eisteddfodau taleithiol. Tynodd ei dalentau sylw boneddigion, fel yr estynwyd cymorth iddo i'w dadblygu. Cafodd fyned i Goleg yr Iesu, Rhydychain. Penodwyd ef yn gurad Treffynnon; ac wedy'n, cafodd fywioliaeth yn Manordeifi, lie y fu farw, Mái 1ge9, 1840, yn 43 mlwydd oed, a chladdwyd ef yn mynwent Manordeifi. Mae ei gyfan- soddiadau yn meddu teilyngdod 0 radd uchel Mae CeiniuJi Altai, yn cymvys rhai o'r darnau prydferthaf a mwyaf gorphenedig, a choeth sydd yn yr iaith Gymraeg. Yr ydym yma yn difynu rhan o'i Farwnad i'r Esgob Heber. Lie treigla'r Caveri yn donau trylywon lihwng glenyddlle chwardd y pomgranad a'rpin Lie tyfa perlysiau yn llwyni teleidion, Lie distyll eu cangau y neithdar a'r gwin Eietedclai Hindoo ar lawr i alaru, Ei ddagrau yn llif dros ei ruddiau melynddu, A'i frou braidd rhy lawn i'w dafod lefaru, Ymdorai ei alaeth fel hyn dros ei fin. Fy ngwlad! 0 fy ngwlad, lie gbrwedd fy nhadau Ai mangre y nos fyddi byth fel yn awr Y seren a dybiais oedd sercn y boreu, Ar iiawn ei diegleirdeb a syrthiodd i lawr Y dwyrain a wenai, y tymmor tywynodd, A godre y cwmmwl cadduglyd goreurodd Diegwyliais am haul—ond y seren fachludodd Cyn i mi weled ond cysgod y wawr. Yn araf, fy mrawd—paid, paid nnobcitliio, Gwnui gam ag addewid gyfoetliog yr lor A ddiffydc1 yr haul am i eeren fachluc10 r Os pallodd yr aber, a sycliodd y morr Na, na fe dclaw bore bydd un Haleluia, Y11 ennyn o'r Gauts hyd gopaau Himalaya, Bycld baner yr Oen ar bob clogwyn yn India, U aelgerth Casgliur liyd i draeth Travancore. A hwyrach mai d'wyrion a gasglant y delwau, A fwrir i'w wadd ar bob twmpath a bryn, I'w gosod ar feddrod pin Heber yn rlleratt-- Ei gyfran o ysbail ddymunodd cyn hyn Heber ei enw ddeJfrodd alarnadau,— Gydymaith mewn galar, rlio fenthyg dy dannau, Cymmysgwn pin eerddi, cymmyfgwxi ein dagrau, Os dinodd y gerdd bydcl y 11 ygad yn llyn. 0 Gor Triclionopoly cadw c1i'n ddiogel Weddillion y sant i fwynliau melus liun, Pan ferwo y weilgi ar lan Coromaudel, Gofynir adt'eilion ei babell bob un Ond tawed ein pruddgerdd am beimill melusaeh, A ganodd ein Heber ar dannau siriolach Yn arwyl y bardd a pha ocilau cymmhwysach Ddilynir ei elor na'i odlau.ei hun? "Diangaist i'r bedd—pa'm galarwn am danat, Er mai trigfa galar a niwl ydyw'r bedd Agorwyd ei ddorau o'r blacn gan dy Geidwad, A'i gariad gwna dduuos yn ddiwrnod o hedd. Diangaist i'r bedd—ac wrtli adael marwoldeb, Itliwng liydcr ac ofn, os unwaith petxusaist, Agoraist dy lygaid yn nydd tragwyddoldeb, Ac angel a gaiiodd yr anthem a glywaist."
ABERDYFI.
ABERDYFI. Dydd Ian, yr 22ain cyfisol yn y Farelmadle, cynhaliwyd ymclnriliad dros Cynghor Sirol Moil-ion, i gais Aberdyfi am ffurfiad Cynghor Dosbarth Trefol i'r He ar Avahan oddiwrtli Towyn, a ffllrfjad Cynghor cyffelyb i Towyn Gwledig a plilwyf Penllal Y I Hrprwy WAT oeddynt Henaduriaid Evan Joups, Bala, E. H. Jonathan, Ffestiniog, ar Chmghorwr Morris Thomas, Corris. Dros gais Aberdyfi ymddangosodd Mri. John Rowlands, Mach- ynlletli, William Jones, J. Hughes Jones. Cadhen Le wis, ac Edward Davies. r n or prif resvmau a cldygid dros ei sefydlu oedd tn meddianu y tir evffredin. Yn erhyn, Mri. Arthur Hughes, bargyfreitlmvr, W. H. Dav- ies. Dolgellau, II. Haydn Jones, J. Maethlon James ar Parch. J. Rowlands, ficer. Yn erhyn cysylltii trefgordd Cefnrhosuehaf ar Cyng'hor cynygiedig, ymddangosodd Mri. W. P. Owen, Aberystwyth, A. Wright a David Davics. 0 blaid ffurfio y Cynghor Dosbarth i Towyn gwledig a phhvyf Pennal, Mri David Evans, Gwerniago, ac E. Eyans, Gesail. Cafwyd eistcddiaclmaith a dadleu- wyd yn gryf o bobtu. Bydd penderfyniad y Dirprvryvryr ar y mater yn cael ei hyshysu yn y Cynghor Sirol a gynheliryn Ffestiniog, y oed o'r mis nesaf.
Jldgofton am (|>orris,
Jldgofton am (|>orris, GAN Y PARCH. EVAN JONES, CAERNARFON. XII. Bu gweinidogion penaf y corff, rhwng De Z-- zn a Gogledd, oddyddiauMr. Charles, o'r Bala, hyd yr adeg y tymvyd ef i lawr, i wneyd lie i'r adeilad liardd presennol, yn gweinidog- aethu yn hen gapol Corris. Yr oedd yno eglwys drefnus, llawn o waith, a llawer 0 gymeriadau teilwngo goffadwriaoth helaoth. Dyna Mr. Hugh Roberts, y pregethwr. Nid wyf yn cofio i mi erioed ei glywed yn pregethu ond yr oedd yn un o'r pregethwyr mwyaf selog, melus, a cliymeradwy, drwy yr holl wlad. Ni byddai byth yn ol o;gyhoedd- iad. Dechreuodd bregethu gydag enwad arall. Ni chly wais mo hono erioed yn rhoddi anair i'r enwad hwnw, na neb yn yr enw-ad hwnvv yn rhoddi anair iddo yntau, ar ol iddo ei adael. Daeth yn Fethodist selog; asiodd yn d I'wyadl a threfn ei enwad mabwysiedig; ni chly wais iddo newid dim ar ei hen olygiad- au ar drefn yr efengyl; a gwnaeth y cwbl mor ddiddolur i bawb ag yr oedd modd. Gallasai yn hawdd fod yn sarff yn fy ffordd, a gwneyd lie dyn ieuanc yn .faich iddo, ac nid yn gysur. Yn hollol i'r gwrthwyneb y bu. Derbyniodd fi a. breichiau agored. Cynorthwyodd fi a'i holl galon. Dywedai y gair goreu a allai am danaf yn mhob man, a thaflai fantell eang ei gariad dros fy anmherffeithrTvydd. Yr oodd yn ddirwestwr i'r earn, a phan awgrymais yn gynil wrtho rywrbiyd, pan oedd yn myned o gwmpas i gasglu at yr wyl ddirwestol sydd yn cael ei chynnal yng Ngliorris bob Idwyddvn er dechreuad dirwest y gallai y sefydliad fod wedi goroesi ei ddefnyddioldeb, ac y dylai roddi lie i ryw- beth arall gwell, cefais ar ddeall ei fod yn wr o benderfyniad di-ildio yn ogystal ag 0 wresowgrwydd a thynerweh diledrith. Ni fynaifodcymaint a bwlcli yn yrlien sefydliad; a daethym man yn gwbi i'r un golygiadau gia( au ag ei. Adnabyddai Mr. Roberts ei Ie yn mhob man ac ar bob amser, ac yr oedd yn hardd a cliymeradwy ynddo. Ar y 11 aw dde i'r pregethwr, yn yr hen gapel, bob amser eisteddai Owen Jones,— tad y Parch. David Jones, o Lanllyfni, ac o Ruddlan ar ol hyny. Yr oedd doniau lawer yn Owen Jones. Daliai ef y goreu o bob peth a pha beth bynag y cyfEyrddai ag ef, efe a'i goreurai. Gwrandayrai yn syn fvfyriol; a pha sylw bynag o worth a fyddai yn y bregetli, byddid yn sitr o'i gael gyda Hog, gan Owen Jones, yn y seiat ar ol. Ac os na byddai dim byd neillduol yn y bregeth; byddai Owen'Jones, yn bur sicro gael rhyw- beth gwerth i'w ddweyd oddiwrth y testyn. Anfynych y cyfarfyddid a mwy o athrylith naturiol mewn dyn gwledig. Ac yr oedd yn dduwiol gyda hyny. Cymerwyd ef yn glaf; ac Avrth fyned i ymweled ag ef ryw ddvdd Sadwi'n, i'r Ddol wracli, neu Eeliii y ffridd, nid wyf yn sicr pa un—ar fy ffordd i Fach- ynlleth, yn nghwrs llawer o ymddiddan, digwyddais ddweyd,—"Wei, Mr. Jones, beth pe byddai raid i chwi farw ?" A'i ateb pnrod a dibetrus oedd, "Wei, fe allai na fyddai waeth i mi yrwan Ac folly y bu. 1 37 A dyna Jane Roberts, y Siop neAvydd. Yr oedd hi yn ddiau yn fam 3-n Israel. Yroedd yn iach, yn gryf, a'i liwyneb mor agored, synwyrol, a charedig ag y dichon i neb fod. Nis gallaf annghofio ei dorbvniad cyutaf i mi. Er yn gyifi-edin, vr oedd yn drwyadl foneddigaidd a hunan-feddiannol. Wedi myned dros lawer o bethau, a'm synu gan ei synwyr cryf, ac eangder a iii, ei 9 gAvybodaeth, o'r diAvedd trodd i fy holi. "Mr Jones," meddai, "a ledrvrch clnvi ddAveyd Avrihyf ii mcAvn pa faint o an;s(r y liydd i lythyr gvrhaedd o'r wlad hon i'r fan a'r fan V" gan enwi rliyw le yn eithafoedd y dwyrain. "Wei na fedraf fi, yn siAvr, Mis Roberts," meddwn inau. "Wei, vnte," meddai, To fedrweh chAvi ddweyd wrthyf pa faint o ffordd sydd o'r fan a'r'- an i'r fan a'r fan yn Unol Daleithiau America '?" We], yn siwr," meddAvn inau, y mae hwna dros fy mhen i eto." F(,]!A-, meddai hithau, "yr Avyf yn siwr y gellwch fy nghylarwyddo pa fodd i ddanion i'r lie a'r I lie yn Australia ? Wel, meddwn inau, yn bur synedig, na fedraf fi, yn wir." Aethym allan gan deimlo fod fy ngwybodaeth ddaearyddol yn bur brin, a'm crib wedi ei thori yn bur llwyr. Cyn hir iawn aethym yno i'w gweled eilwaith. Ac mor wired a dim, dyma fi dan arholiad daearyddol un- waith eto, calettach na'r llall. O'r diwedd, yn lie cymeryd fy holi ganddi fel hyn i'r clawdd bob tro, mi drois inau i'w holi hithau, "Yn enw pob rlieswiii, Mrs Roberts, meddwn, betly sydd yn peri i chwi fy holi fel hyn, a phoeni cvmaint arnoch eich hun am leoedd na Avelwch chwi mo honyn' nhw byth? Nid chwi ydyw yr Ysgrifenydd Tramor, aie ?" "Nage," meddai dan chwerthin, fel pe buasai wedi ei gogleisio dipyn gan fy nghwestiAvn. Mi ddywcdaf i chwi," meddai. Y mae genyf naAV 0 blant, ac y mae gynyn' nhw i gyd adenydd go gryfion. Mae nhw wedi ehedeg i bob ewr o'r byd; a dyna sydd wedi dysgu daearyddiaeth i mi." Mi a'i gwelais hi yn y fan. Yr oedd yn hen wreigan ryfeddol o ddeallus a chrefyddol. Dro arall dywedai wrthyf, W}rddoch chwi, Mr. Jones?" Beth ?" meddAvn inau. ialao y bachgen oedd genyf yn y fan a'r fan, yr wyf yn bur sicr, wedi marw. Marw!" meddwn inau, glywsoch chwi rywbeth ?" 44Naddo, ddim," meddai hithau. -'Wei," meddwm, beth sydd yn peri i chwi feddwl hyny ?" Y mae o yn sicr o fod," meddai hithau yn benderfynol. "Wel," meddwn inau dra- chefn, "beth sydd yn peri i chwi ddweyd hyny mor gryf ?" Mae o wedi many er's haner blwyddyn," meddai, "ac mi ddywedaf y I i chwi sut y gwn i hyny. 'Dyw yr Ar-I glwydd yn gwneyd dim sylw o fy ngwTeddi drosto. Mae fel pe byddai yn dAveyd am i mi beidio gAveddio. Mae o'n sicr o fod wedi marw." Ac felly yr oedd.
O'R FFAU
O'R FFAU GAN LLEW. Y mae Byddin yr Iachawdwriaeth, iiie(ld.r, ar fedr declireu gweithio yn Ynys Malta. Aeth 92 o agerlongau a llongau hwyliau hyd gamlas Manchester yr Ayythnos o'r blaen—49 i town, a 43 allan. Collodd y Brigantine Tyne ar ai-fordir Lumvig, Denmarc, yr Avvtlmos diweddaf. Yr oedd yn lbvythog 0 lechi o Borthmadoc am Copenhagen. Fel y canlyn ATr englynodd un o'r hen feirdd Cymreig i gusan merch:— Sipiais fodd-gwifcdd-go fasAvedd, G wef y si an mnlysion, Duw a fwriodd diferion Mel gafod hyd dafod hon." DyAvedir fod Mr. Keir Hardie am fyned i'r America i ddarlithio, gan ei fod wedi methu a sicrhau sedd yn Nliv y Cyffredin. I in. Ond pa un bynag am liynv, hysbAsir ganddo ef ei hun fod un boneddwr wedi eynyg myned yn gyMfol tiii holl golledicn dyfodol y labour Leader. Nid dnyg, Avir. Dydd Llun cyn y diweddaf, cychwynodd v PrifathraAY 11obort, o Aherystwytl], yn ngliAvmni y Parch. 0. L. Roberts, Pwllheli, tua'r Cyfnndir. Switzerland, yw y Avlad ddewiswyd ganddynt i dreulio ni gAA"yliau ynddi eleni. Bydd ycliydig Ayytlmosau 0 seibiant yn gaffaeliad i'r ddau ii-i, llyn, ar ol llafur caled a diflino. IlAvyl ryfeddol gafodd Dyfed yn Ysbvlty Yslwyth v 110s o'r blaen, vrrth draetlm ar Wlad y Pyra.midiau." Traethai y dar- lithydd eiiAvog ar Avahanol nodAveddion y wlad, a'r gAvalianiaeth sydd rhwngy bywyd dwyroiniol a bvwvd y Avlad lion. Yr oedd y ddarlilh dnryddi Yll dclyddorol ac adeiladol, a phrofodd y Parch. D. Ys\ Jones, rontrhyd- ygroes, ei hun yn gadeirydd medrus. GosodAvyd carog sylfaen capel Saisnig Bagillt i lawr dydd Mercher o'r blacn, a (heir fod amryw o foneddjgion Avedi bod Avrth y gorcliAvy], nlCgys y Mihvriad Barnes, AVaen, Mri. Ishmael Nnms, Fflint, A. Whit-ford, 1 jlwyndy, L. D. Jones, Bangor, Mrs. Waterliouse, Trrffynon, Mr. llawlins, Hhyl, Mr. I). Huglies, Parch. E. Johnson, Caer, a'r Parch. R.. Thomas, gweinidog llafurus y lie. Bwriadir ci Avncuthur yn ddigon eang i oistedd 1ua 800, a chyst 70()p. Llwydd fvddo yn canlyn yr ymdrcch. Y mae Dr. Pan Jones ar yr olwyn eto, oblegid dydd Iau diweddaf, cychwynodd ar daith darlithyddol arall yn ei van, drwy y Dywysogaeth. Cyd-deithir ag ef gan amryw o foneddigion eraill, ai amcan ydyw, egluro egwyddorion Cymdeithas Cenedlaetholiad Tir, neu mewn geiriau mwy syml: "y ddaear i'r bobl." Bendith fyddo ar ei ben, a dyweded yr holl bobl, Amen. Ymddangosodd yn y Graphic am yr wythnos o'r blaen ddarlun rhagorol o Ilwfa Mon yr Archddcrwyrdd, wedi ei gymeryd oddiwrth ddarlun a dynodd yr arlunydd enwog Proff. Herkomer, yr hwn oedd yn fcirniad y celfau yn yr Eisteddfod Genedl- aethol yn Llanelli, ac y mae y Proff. wedi gAvnevd anrheg i Ilwfa o'r darlun gwreiddiol, yr hwn a dderbvniwyd yn ddiolchgar gan y bardd-bregethAvr enwog o Llangollen. Drwy ryw ddamwain nad ydys yn gallu ei hesbonio, torodd tan allan yn un o )-staf- ellodd s wyddfa y Faner; a chan fod yr ystafell yn llawn o lyfrau a phapyrau, cynlorodd y flainau afael ciyf niewn ychydig iawn o amser. Yn ffodus, gwelwvd y mwg gan Mr. Howel Gee, a dechreuodd y gweitnwyr ymosod arui i gario dwfr a gwnaed cymaint ag oedd 3-11 eu gallu i ddiffodd y fflamau. Daeth y tan cliffocldwyr i'r lie ymholl ychydig fynydtiii, a llwyddwyd i ddiffodd y tan cyn iddo 3-mledu a gwneyd llawer o ddifrod; ond achosodd y ddwfr a ddefn3rddiwyd beth dinystr ar llwyddau a gedwid 3-n yr ystafolloecld is-laAV. BrwA-dr boetli gafwyd yn Goginan ynglyn ag etholiad BAvrdd Ysgol Dosbarth Melin- dAvr, yr hon a gymerodd dydd Ian cyn y dinveddaf. Yr oedd saith o ymgeiswyr ar y maes, am sedd pump. A phan woiaed can- lyniad pol yn hysbys, y rhai cantynol oedd y i)ersonau llwyddianus:—Joseph Pany, TY- I]v,'3'd, 184; Daniel Williams, Ciwran, 15*0; John Morris, Pandv, 146; Jolin Rowdands, arolvgwr budreddi, 139; Moses Roderick 130. Er nad oedd yr etlioliad yn cael ei hymladd ar unrhyAv gAvestiAvn neillduol, eto yr oedd yn un or rhai poethaf er sefydliacl y Bwrdd. Brodor o Tah-bont, Ceredigion, yclyw J Parch. J. W. Jones sydd wedi ei alw i gymeryd gofal gAveinidogaethol oglwys Annibynol y Coity, ger Penbont-ar-Ogwy. Y mae yn faes rhagorol i un o alluoedd a chymwysderan Mr. Jones i Aveithio, ac nid oes amlieuaeth nad ydyw y frawcloliaeth hon wedi bod yn ddoetli 3-n ei ddcAvisiad. Y mae wedi profi eisoes 3-11 Nghilycwm, Llan- ymddyÏl'i, ei fod yn Aveinidog ffyddlon a gofalus, a theimlir anfoddlonrATA-dd mawr yn ei ArmadaAA-iad,a cheisir 3-mhob modd ei ddarbAAyllo i arcs pyda phobl ei ofal prescnol. CA'ferf3Tdd 3m y gvvr lnvn 3- pr(\gelhAvr a'r cerddor, clau beth nad 3-dynt fel rhcol yn cyd-gyfarfod yn ngAveinidogion ( AIDIU.
ABERYSTWYTH.
ABERYSTWYTH. Y CYNGOR TREFOL.—Ayrst 20fed, iNIr. Peter Jones yn y gadair. Ar pynygind Mr. Mr. R. J. Jones, a chefnogiad Mr. Hopkins, pasiwyd penderfyniad yn y Cyngor fod yr amser presenol yn gvfaddas i WIlPyd cydna- byddiaeth gylioeddus o wasanaeth Mr. Win. Lewis, ar laAver 0 nchlvsuron meAvn gwaredu 3-mdrochwvr l'hng boddi, a 1 od 5p. yn cael ei roddi at yr amcan, a'r clerc ymgymoryd a galw ar y Gymdeilhas Freiniol Ddyngmol i roddi TIAVS am Avroldeb iddo. DyAvedodd un aolod uad oes amheuaeth lHdnl yn foddion i uchub dros haner cant o fywydau. TAr I'R GAVEIXHAVYR.—DarllcnAA-yd pender- fyniad y PwA-Ugor a gymerodd y mater hwn dan eu fystyriretj). ymlia un yr anogid y Ci-iigor i osod y cae ar y Morfa Mawr, sydd yn gAV3rnebn yr afon Rheidiol, vr hwn oedd 3-31 eiddo i'r -Gorphorincth, at Avnevd tai Bamai 3- ijwydlgor y hycldai yn vreil i'r cyhoedd adeiladu nag i'r Cy Mr. C. JSC. Williams a ddy-Avedodd na chariwyd allan awgiymiad y cyn gor i fabwysiadu Adrati 3 o'r Ddeddf, sef fod i'r Gorplioriaeth oi bun fentlivca arian i adeiladu tai i'r dosbarth gAvoithiol. Yr oodd liyn Avodi cael ei vrneyd mown llawer o drciydd g-ycla mantais i bod oclir. Yr oodd llaAver o'r gweitliAvvr nad allant gyda'u cyflog Avvthnosol godi tai iddynt eu lamain. Cadbcn Doughion a ainlicuai yr ongen maAvr am dni. tAvnv IiAvn o'r etholiad 3-11 Tachwodd; eto, JJr. Thos. Griffiths a bleidiai roddi y <ytlrusdra i'r gAveithwA-r eu hunain. y rhai a adeiladenf dai yn oi eu hangen. os ceid tir ar rent teg. Pcndorf\ nAAyd tiosglv.A'ddo y ddau gyulhin eihvailh i sylvr a- pA-ndlgor.
TREFEGLWYS.
TREFEGLWYS. AORODDIADATJ'R YSGOLION.—Yn ol adrodd- iad Arholydd ei Nlawrhydi, nid oedd arhol- iad ysgol Staylittle yn foddhaol, ond yr oedd ysgol Llawragh-n yn well. Yr oedd adrodd- iad Ysgol y Pentref yn hysbysuei bod wedi ei dysgu yn dda, a'r arholiad yn y pynciau elfenol yn dda.
CEMMES.
CEMMES. BWRDD YSGOL.-Y mae archeb wedi dyfod i ffurfio Bwrdd Ysgol i'r plwyf hwn, ac y mae y personau canlynol wedi cael eu henwi, sef Mri. Ellis Breeze, Ffriddfawr; John Edwards, Rhydygwiail ucha', Wm. Francis, Aberhiraeth Reuben Norton, Dolcorsllwyn Hall, a Wm. Richards. Rectory. Mae y tri blaenaf yn Ymneillduwyr, a'r ddau ddiwedd- af yn Eglwyswyr. Etholir hwy yn ddi- wrtliwynebiad.
NODION 0 TOWYN.
NODION 0 TOWYN. RIIANU Y PLWYF.—Cynaliwyd eyfii-fod cA-hoeddus yn y Neuadd Drefol, nos Lun diweddaf, er dod i ddealldwriaeth gyda golwTg ar y fantais neu'r anfantais o raniad y phvyf. Deallwyf fod pobl Aberdyfi, wedi. bod yn gAvaeddi am -Tfoiiie Hide." Olld prin mae rhai o'u cYlllydogion yn credu eu bod yn gYlllWYS i'w Ghael. Cynaliwyd ym- cliAviliad i'r mater dydd Itu, yn Aberdyfi. Deallwyf mae gAvingo yn gryf yr oedd yr Aherdyfwyr eisiau iiiviied arnynt eu hunain. Ond a chaniattau eu bod yn cael ymreolaeth, pwy gant wed'3-n i aefyll rhyngddynt rhag iddynt ymladd a'u gilydd ? PREGETHU AR LAN Y MOB.—Yn mysg y lliaws ymwclwyr ar He yn mis oedd yr haf, mae amiyw bregethwyr, a theimla rhai o honynt nas gallant fod yn ddistaw pan ar eu holidays-, os nad ellir d-, wey(I am rai o'r dosbarth hwn, mai dyna'r unig adeg ag y maent yn pregethu. Ymddyga rhai or CA-fiyw pan yr ymwelant a Chymru yn yr haf, fel pe yn dyfod i fysg pobl nad ydynt yn clywed efengyl. Ond druain o honynt., mae plant y dosbarth lleiaf yr Ysgol Sul, yn g3 iiiAvys i ddA sgu duAviiivddiaeth i'r pregoth- wyr hyn, os 3^3111 i farnu eu duwinyddiaoth wrth en pregethu. Nid yclyw y dosbarth hwn wedi deall yr cfcngyl eu huuain. Pe y dalient ar y cyfleustra tra yn Nghymru yn yr haf, o fynychu yr Ysgol Sul, er nnvyn dysgu yehydig ar C'gwyddorion crefydd, bydclai gobaith iddynt felly ddyfod yn atliraAvon, os oes dysgu ynddynt. Ond ofni In I yr ydym fod rhai o'r dosbarth hwn yn rhy hunanol i ddysgu. Clywais nad yw y pregeth- wyr hyn yn m3 n3 chu ty addoliad eu hunain; rhodianant oddiamgylch hyd nes y bydd y gwasanaeth drosodd yn 3- Capeh'dd. Y g iacha dy hun." CYNGHERDD ETO—Nos Wener, 23ain cyfisol, rYllhaliwyd Cyngherdd. Mac y cyngherddau yma 3-n 3-stod misoedd yr haf, mor lliosog ncs bron a rnynod yn onnod felly i dynu SAIAV o gwbl; gorinod o ddim nid yw dda." en pcth sydd i'w weled yn arnlwg yn y datgaiiAAyr ydyw yr Armdrecli a wnaent i dynu sylw, nid trwy en canu, ond trwy eu fficisffoedd • os byddent i ganu-neu 3-n hytrach geisio canu mown cyngherdd. Gwelwch liwv dranoeth, a spectol ar eu trwvnau, brest wen fawr a choler stiff, dros eu clustiau. Byddai yn dda i'r dosbarth hunanol hwn, yn feibion a morched edrych vn fvmclF ar ddarluniau Madame Edith W3ime, los Morlais, a Llew Llwyfo, &c., i yr ocddganddynt i-li-vwbeth i dynu sylw 9 y bob], heblaAV tpedol a choler wen. DAU ANGEN To-wi-N.-Cysgod ar gawod o wlaw ar lan y mor; a chvllrusdra gweddus "Urinal," yn y chef. Mae Ieddygybwrdd wedi galw sylw at hyn lawer gAvaith yn ei adioddiad (rfport) bhnAddol galluog. Hvderwn y bydd i'r Cyngor Aveled eu ffordd yn glir i llioi 8rlw gweithredol i hyn yn fuan. GWYLIEDYDD.
[No title]
Safodd Castell Harlech a'i warc-hodlu dros Si,,ii-I T. ar ol i'r oll o'i- castelli Cyiiireig a Seisnig roddi i fYllU i blaid Y Senedd Y Dó Oliver, TwrgAwn, mewa preg- oth aiigladdol ar y < (liir Barchn. Dr. Sa 1 aiders ac Edward Mathews dro yn ol, a ddy wedai fod y Methodistiaid Calfinaidd yn iladd eu pregethAvvr. Yr oedd Dr. Saunders meddai wedi pregethu 10,000 o weithiau mewn 3rsbaid 25 mh-nedd. J. Tilorgan, Aberllcfeni,oeddATnfuddugolam gneifio yn Arddangosfa Abcrgynolwyn folly llaiic 0 cliAvarelAvr yn curo y Ifermwyr sydd a niantoision giyn lawer yn eangach yn 3; eyfclriad yma.