Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
9 erthygl ar y dudalen hon
AM BRIODAS.
AM BRIODAS. GAN DR. D. REES, BRONANT. Mae genyf neges i'r NEGESYDD i'w gario i bob teulu yn y cymydogaethau lie mae yn myned. A dyma fe,—Gweddus yw priodas ynmhawb fel bydcio y gwely yn ddihalogedig. Fe ddylai gwr a gwraig faethu y teulu, a'u hegwyddori ymhob peth da, dylcnt lawenhau gyda eu gilydd, a chario beichiau eu gilydd, ac heb fod yn chwerw y naill wrth y llall. Mae cariad parhaus yn troi y dwfr yn tVill melus, ond os oera cariad, fe aiff y gwin yn ddwr, h.y., pethau cysurus yn anghysurus. Llysieuyn sydd i fod yn gynes yn barhaus yw cariad ymhob hinsawdd. Ni dclylai yr un o'r pethau na'r cynheddfau canlynol fod mewn gwr Bod yn ddiotal fel Esau; yn rhy anystyriol fel Jephtha; yn rhy feddal fel Ahab yn rhy fwyn fel y Lefiad yn rhy ynfyd fel Nabal; yn rhy anmhwyllog fel Lalllec; yn rhy ufudd fel Herod yn rhy sarug fel Cain yn rhy an- hwsmonaidd fel y mab afradlon; nac yn eiddigeddus fel Jeboseth; yn falch fel Haman; yn odinebus fel Reuben; yn der- fysglyd fel Ismael; yn gybyddlyd fel Laban ac yn anfoddlawn a clichellgar fel Ahitophel. Hefyd, y gwragedd a ddylent edrych ati rhag bod yn falch fel Jezebel; yn gyffrous fel Miriam; yn ffals fel Dalilah yn surllyd fel Fasti; yn rhy arglwyddiaethus fel Ataliah; yn rhy wawdus fel Mical; yn ddiystyrllyd fel Agar; yn gelwyddog fel Saphira; yn atgas fel Herodias; neu heb ddim llywodr- aeth fel Euodias yn anhygar fel gwragedd Esau; yn demtiol fel gwraig Job; yn anllad fel gwraig Putiphar; yn wibiog fel gwraig y Lefiad; yn ddichellgar fel gwraig Jero- boam yn gwrthwynebu fel gwraig Lot; yn anwadol fel gwraig Samson. Caled yw, ac a fydd ar y mab a briodo yr hon y mae llawer o'r nodau hyn ami; a gwae y ferch a briodo y mab y mae llawer o'r cynheddfau uchod ynddo.
Jldgofton am ^>orrts,
Jldgofton am ^>orrts, GAN Y PARCH, EVAN JONES, CAERNARFON. XVII. Blwyddyn i'w chofio yn hanes Corris, fel yn hanes Cymru, oedd y flwyddyn 1868— blwyddyn yr etholiad cyffredinol. Dad- gorfforwyd y senedd ar y dydd olaf o Orphenaf, a chymerodd y pleidleisio le yn mis Tachwedd. Misoedd o brysurdeb di- gyfl'elvb oedd y misoedd hyny drwy yr holl deyrnas. Yn Sir Feirionydd, yingeisiai y Brenin Dafydd, o Gastell-Deudraeth, yn erbyn Mr. W. R. M. Wynne, o Beniarth ac ni chlywid fawr o swn dim ond swn etholiad drwy yr holl sir. Ardal Ryddfrydig i'r earn oedd ac ydyw Corris. Buasai yn anhawdd iddi beidio bod felly. Khyddfrydwr o'r iawn ryw oedd perchenog chwarel Aberllefenni—Mr. B,. D. Pryce, Cyfronydd, wedi hyny, Arglwydd Rag-law Sir Feirionydd- Rhyddfrydwr oedd Wmffre Dafydd-un o hen bleidwyr Syr William Wynne, o Faesyneuadd. A Rhydd- frydwr oedd Mr. David Davies, ei fab, yr hwn, ysywaeth a fuasai farw yn hynod ddi- symwth ar y 7fed o Fawrth, y flwyddyn hono. A Ehyddfrydwyr braidd bob copa oedd yr holl chwarelwyr. Yn mysg eraill cymerwn inau fy rhan yn gyflawn yn yr etholiad. Gweithiwn a fy holl galon; nid oes arnaf yr un gronyn o gywilydd gydnabod hyny heddyw. Every- thing is fair in loye or war." Gan dybied hyny, mae'n debyg, mewn cyfarfod yn Aberganolwyn i bleidio Mr. David Williams, cyfeiriais at Ysgol rad Llaaegryn. Yr oedd athraw yr Ysgol lion-yparch. Griffith A. Jones, M.A., yn awr 0 Gaerdydd—yn ddefodwr eithafol. Efe ydoedd person Llanegryn. Derbyniai gyflog fel Athraw yr Ysgol Ead, ond cyflawnid ei waith fel athraw yn yr ysgol gan un o'r enw Mr. Goodman Humphreys, ac yr oedd rhai o blant yr Ysgol yn cael eu gwisgo melyn gwisgoedd gwynion i ganu a gwneuthur defodau yn y Llan. Mewn gair, nid gormod yw dweyd fod gwaddol yr Ysgol hon, a phob peth perthynol iddi, yn cael eu camddefnyddio yn erchyll. Yr oedd Mr. Wynne, hynaf, o Beniarth, a,i fab, Mr. W. R. M. Wynne, yr ymgeisydd, yn ddau o ymddiriedolwyr yr Ysgol hon, a ehynhyrfodd yr hen foneddwr —Mr. W. W. E. Wynne, yn enbyd pan gyfeiriais at yr Ysgol, yn nghyd a chysyll- z;1 tiadau hen deulu Peniarth a hi. Bygythiai roddi cyfraith libel arnaf, ac ar y Cambrian News, yn yr hwn yr ymddangosasai y cyfeiriadau ati. Fel y gallesid disgwyl, parodd hyn gyffro ofnad wy drwy yr holl ardaloedd—Mr. Wynne, o Beniailli, yn myned i roddi cyfraith ar Evan Jones I Ond yr oedd genyf ragor wrth fy nghefn nag a feddyliodd Mr. Wynne yn ddiamheu. Dyn- oethais yn drwyadl y camwri a wneid yn nglyn a'r Ysgol, a gwelodd Mr. Wynne, yn well fy ngadael yn llonydd na'm lierlyn. c) I Hen gadno cyfrwys oedd y Brenin Dafydd, o Gastelldeudraeth. Mewn cyfarfod ryw I noswaith yn Bryncrug—yn ymyl Peniarth, palas Mr. Wynne, yr oedd yn bresenol inewn cyfarfod, ar holl wlaci wedi dyfod yn ngliyd. Digwyddwn inaufod yno, ac yn dweyd gair. Nid oeddwn ond llefnyn difarx—fel heddyw. Ond gyda fy mod ar fy nhraed, pwy welwn, er fy syndod, yn codi oddi draw, gan dclyfud ataf, ac ysgwyd Haw a mi yn y modd gwres- oeaf, gan ddal fy llaw am gryn dymhor, yn nghanol cymeradAvyaeth byddarol y dyrfa fawiyond y Brenin Dafydd: Synwn at y peth; ond deallais wedi hyny fod fy llythyr- au yn y Cambrian JVeivs wedi tynu sylw pendefigion yr holl sir, ac wodi dweyd cryh lawer yn erbyn etholiad Mr. Wynne, ac o blaid buddugoliaeth Mr. Williams. Nid vvyf yn credu i Mr. Wynne hynaf, byfch faddeu i mi. Ac o ran hyny nid oedd am&f finau ddim o'i eisieu. Ond y mae yn dda, genyf gaelycyfie i gydjiabodlliawsrhiiiwedd- au Mr. Wynne, fel dyn, a Christiou, a gwladwr, er yr holl. helynt yn nglyn ag Ysgol Ead Llanegryjjj.. Dranoeth, mi dybiaf, .ar ol cviai'fod Bryn- crug, yr oedd y Bresrai..Dafydd, i ddyfod i Gorris—ddydd Sadwrn, y Meg o Dacliwedd, y 1 1868. Diwrnod bythgofiadwy. Mi a'u gwelaf hwynt yn dyfod—Mr. Williams, Mr. Holland, Mr. R, D. Pryce, Mr. Charles Edwards, o Ddolserau, ac eraill, yn llu mawr iawn. Cynelid y cyfarfod—os da yr wyf yn cof,-o-yn Siloh, capel mawr y Wesleyaid. Gan fod yn rhaid i mi fyned oddi cartref at y Sabbath, nid oedd dim i'w wneyd (gan na chawn fod yn ddystaw), ond i mi ddweyd gair yn ngliyntaf. Felly fu. Cafwyd eyfarfod ardderchog. Ac wrth ddychwelyd i Ddolgellau o'r cyfarfod hwnw, dyma genad yn dyfod i'm cyfarfod wrth Fin- fiiordd, yn dweyd fod Mr. W. R. M. Wynne wedi cilio o'r maes a thafiu y cwbl i fyny. Mewn amrantiad dyma'r fintai yn bloeddio fel gwallgofiaid. Neidient o'r cerbyd. Lluchient eu hetiau i'r gwynt. Bloeddient nes crygu. A'r dofaid ar mynyddoedd mewn syndod beth oedd yn cymeryd lie. Y dydd Mawrth canlynol, Tachwedd yr 17eg, aethom yn finteioedd i Harlech, i gyhoeddi fod Wynne wedi ei guro, y Brenin Dafydd, wedi enill y maes, a Meirion Fawr yn rhydd 1
ABERYSTWYTH.
ABERYSTWYTH. LLYS YR HEDDGEIDWAID. Medi 30ain, Ilenadur David Roberts, yn y gadair, cyhuddwyd Griffith Jones, Blaenau Festiniog, am gardota yn y dref. Hedcl- 'd 11 I geidwad 0. T. Owen, a ddywedodd iddo ei ddilyn i Cambrian street, oddeutu podwar o'r gloch dydd Sadwrn, a daliodd ef yn y weitlired o gardota, a phan siaradodd ag ei ciciodd y diffynydd yr heddgoidwad, a rhedodd i Swrdd. Daliodd ef pa fodd bynag, gwrthododd gymoryd ei handcuffio, a'r diwedd fa go "I" N-cl ei gludo mown cerbyd i orsaf yr hcddgeidwad. U Dyfarnwyd ef i ddau fis a Jlafnr caled am yr ymosodiad. Hydref 2il, J. J. Griffith, Ysw., yn y gadair. Cyhuddwyd Thos. Ellis, gyriedydd, Llanbadarn, gan yr heddgeidwad John Jones, o achosi rhwystraeth trwy adael cerbyd a dau geffyl ynddo yn Terrace road, ,am amser hir ac afresvinol. Dywedodd y oJ ..i faingc fod yn bryd rhoddi terfyn ar y rhwystraeth parhaus yma a dirwywyd y diffynydd i 5s. Dygwyd cyhxiddiad cyifoly b yn erbyn F. Bennisoxi, Terrace road, perchen- og ccrbydau. Addofai y diffynydd y trosedd, ond dyinimai wybod paham y goddefid llawer o foneddigion yn y dref, i wneud yr un peth heb i'r heddgeidwaid eu galw i gyfrif. Dywedodd. y faingc nad oedd, ond yr achos hWJl gor eu bron ar y pryd, ond yn ddiau yr edryciiid 0 hyn aliair i'r inator. Ehodd-wyd dirwy arno o 5s. yn nnvrys y c-oslau. Dirwywyd David Jones, llafurwi*, Noj-lh Parade, i 5s. yn cynwys y eostau, aui xeddv/dod.
CEMMES.
CEMMES. CYNGHOR PLWYFOL.—Cynhaliwyd dau gyfariod o'r cynghor uchod yn ystod y mis diweddaf, y naill ar y lOfed a'r llall ar y 28ain. Yn y cyfarfod cyntaf buwyd yn trafod gohebiaethau oddiwrth Fwrdd y Llywodraeth Leol, a'r Charity Commissioners, ac hefyd oddiwrth y OYllgor Sirol mewn porthynas i wahanol faterion, a gadawyd hwynt ar y Bwrdd er mwyn talu sylw i ohebiacth oddiwrth Gyngor y Dosbarth mewn perthynas i'r Llwybr Troed sydd yn arwain o'r Cemmes i Llanwrin, ynghyda'r Bont dros yr afon Ddyfi. Mae y Bont ar hyn o bryd yn beryglus i'w chroesi, a bydd y draul o wneuthur pont newydd yn rhywle tua deugain punt yn ol amcan-gyfrif yr Ùztpector; felly yn gymaint a bod y llwybr dan sylw, ynghyda'r bont wedi arfer cael ei hadgyweirio gan yr Highway Board am fwy na phymtheg mlynedd, ac hefyd yn wyneb y sefyllfa anfoddhaol y maent ynddo ar llyn o biyd, penderfynodd y Cyngor ymwrthod yn hollol ar cyfrifoldeb o'i hadgyweirio, a dymanasant ar Gyngor y Dosbarth gymeryd y mater mewn Haw mor fuan ag y mae modd. Yn y cyfarfod diweddaf, pender- fynodd y Cyngor adgyweirio yr oil o'r liwybrau eraill sydcl yn y plwyf eu hunain, ae etholwyd pwyllgor i gymeryd y mater o adgyweirio y liwybrau dan eu gofal. Pasiwyd fod dau lwybr neillduol yn y plwyf i gael eu hadgyweirio heb golli dim amser. Hefyd, pasiwyd penderfyniad yn galw sylw y Cyisgor Dosbarth at amryw ffyrdd yn y pI wyf ag ydoodd wedi cael eu hesgeuluso gan yr Highway Board, ac yn dymuno arnynt dalu sylw lddynt gan eu bod yn wir angenrheidiol er cysur a chyfleusderau teithiol i'r plwyfolion. Cyn terfynu y cyfarfod, tynwyd archeb allan er cyfarfod treuliau y Cyngor am yr haner blwyddyn yn terfynu ar yr 28aincyn-fisol.
LLANBRYNMAIR.
LLANBRYNMAIR. CYNGHOR PEWYF.—Llan, nos Iau, Hydref 3ydd. Presenol,—Mri. Daniel Howell (cadeirydd), John Davies, J. Silvan Evans, David Peate, John Edwards, Eufus Owen, Eichard Humphreys, Evan M. Jones, Richard Morris, A. P. Howell, clore. Hefyd yr oedd y ddau overseer yn bresenol, Mri. Richard Breese, Brondderwgoed, a Vaughan Evans (Atha), yngliyd a Mr. Eichard Williams, district surveyor. YR ELTTSENAU.—Eimcn Mary Brees. Dar- llenodd y clercy llvthyr canlynol oedd wedi iy ei dderbyn ynglyn a'r elusen hon:—"At Gynghor Plwyf Llanbrynmair. Foneddig- ion,—Mewn cyfarfod o ymddiriedolwyr elusen Mary Breese, a gynhaliwyd yn yr Ysgoldy Brutanaidd, nos Lun, Medi OOain. Penderfynv/yd yn unfrydol nad oes gan Gynghor Plwii Llanbrynmair, yr un hawl I In 11 i'r elusen a nodwyd uchod, a'n bolyn parlwll i ddal ein gafael yn yr elusen, ac yn cymeryd amser i ystyried y ffordd oreu i'w defnyddio yn unol ag ysbryd, ac hyd y byddoyn bosibl yn unol a ilythyren yr evvvllys. Arwyddwyd dros yr ymddiriedolwyr, D. Stanley Davies, cadeirydd." Elusen Morgan Lloyd.—Dywed- odd Mri. John Davies, a Richard Morris, y ddau ymddiriedolwr sydd wedi eu penodi gan y Cynghor, iod y Parch. I). A. Jones, wedi trosglwyddo 116g yr arian uciiod iddynt hwy, aii bod yu awr wedi eu rhoddi yn y bane yn eu henwau hwy fel ymddiriedolwyr y Cynghor Plwyf. LLAWLYFR SWYDDOL.—Cynhwysa y llyfr hwn y rheolau scfydlog (standing orders J ac ystadegau dyddorol iavrn mewn perthynas a'r plwyf. Argraffwyd cant o gopiau o'r llyfr. Cafodd pob un o'r Cynghor gopi yn rhad, a gwerthir y gweddill am 3c. yr un. Gellir eu cael gan Mr. A. P. Howell, y clerc. Pasiwyd fod y hill am ei argraffu i'w dalu yn ddioedi, £ 2 7s. Ge. PwrixLGOii TUETHOL.— Cynhaliwyd y pwyllgor hwn o liacn y Cynghor, am 5,30 o,r o dan lywyddiaeth Air. J. Silvan Evans. Bu ymdrafodaeth faith a'r dretbiad amryw o dai newyddion yn y phvvÏ. EHYBTIDDION 0 v GYNYGION.—(1). Dywed- odd Mr. J. Silvan Evans, y 1rnld ef vu y cyfarfod ncsaf, yn eniyg- v fod yr arian a dderbynir oddi wrth yr oiasenau yn cael eu defnyddio i ffurfio ysgoloriaeth yn Ysgol G anolraddol MaehylletJi, i gael ei dal gan blant o Ijauluynmaiv. (2). Dywedodd Mr. John Edwards, Post Of!u-e, y bydd ef yu v Cynghor nrsfftif, yn galw sylw at rai arferion pur isel sydd yn ifyuu yn mliiith ieuenctyd, ac ereill, ac y bydd yn cynyg penderiyr.i.' d ar y mater. Cyfarfod nesai y Cynghor i xod yn Ysgoldy y gwaelod, nos Lnl, Tach wedd 7fed.
..... "ADWYON SYDD AM DEWI."
"ADWYON SYDD AM DEWI." Crybwyllwyd yn y rhifyn diweddaf am far- wolaeth Dewi Glan Dulas" yn yr Unol Daleithiau. Trigianodd am amser yn Arthog a Corris, lie y dangosodd yn dra ieuanc duedd farddonol gref. Cymerodd ei enw barddonol oddiwrth afon Corris Bydd yn ddyddorol gan lawer yn ddiau gael yr hanes canlynol am dano, yr hwn yr ydym yn ei ddyfynu o'r Drych. Marwolaeth a Chladdedigaeth Barchus DAVID O. MORRIS (Dewi Glan Dulas). Yn Glan Dulas mae barddas a beirddion Heddyw'n alarus am ddoniol wron Gwr lion ei arwedd garai llenorion, A bardd rheolaidd gwylaidd o galon Hwn nyddai gynganeddion-yn nwyfus, A'i hwyl ddifyrus, yn fawl ddyferion. Gwyndaf. Anadlodd y tra awenyddol fardd Dewi Glan Dulas ei anadl olaf am haner awr wedi deuddeg o'r gloch, nos lau, Medi 5ed, yn mhreswylfod Robert W. Jones a'i briod garedig, West Pawlet, Vt. (Mr. Jones yn frawd i'r diweddar John W. Jones, Y Drych, gynt), yn 42ain mlwydd oed. Ei afiechyd oedd tumor of the brain, dan yr hwn y treuliodd fisoedd yn ddioddefgar a thawel. Caethiwyd ef i'w wely am tua chwech wythnos cyn ei farwolaeth, a chafodd bob gofal a thriniaeth. Genedigol oedd o Beddgelert, Arfon, mab i Owen a Margaret Morris, ac os clywais yn iawn cyfarfu ei dad a damwain angeuol yn y Gorseddau pan nad oedd Dewi ond pedair mlwydd oed. Gadawodd Dewi ei gartrefyn gymharol ieuanc, ac aeth ar dramp, 'fel y dywedir, i ardal Corris, Sir Feirionydd. Yr oil oedd ganddo yn cychwyn oedd pren mesur a chyllell naddu, a chafodd waith chwarelwr yno, yr hon grefft a ddysgodd yn dda. Yno hefyd y dechreuodd ei dalent yrnddadblygu, ac y daeth i sylw fel bardd. Cafodd ei urddo yn fardd yn ol Braint a Defawd Beirdd Ynys Prydain, yn 1875, ar ddydd Gwener yr Eisteddfod Genedlaethol yn Pwllheli. Nid wyf yn cofio am ond ychydig o'i gyfan- soddiadau. Yn 1877, cyfansoddodd awdl "Y Gadair Ddu," erbyn Eisteddfod Genedlaethol Caernarfon, ond trwy ryw amryfusedd, nid aeth y cyfansoddiad i'r gystadleuaeth, ond cafodd I ei hargraffu erbyn dydd yr Eisteddfod. Enill- asai amryw wobrwyon cyn hyny. Daeth i'r wlad hon 14 mlynedd yn ol; ac ymsefydlodd yn y lie hwn Cyfansoddodd lawer, ac enillodd tra y bu yma dair cadair—y iaf yn Bangor, Northampton Co., Pa; yr 2il yn Fair Haven, Nadolig,. 1890; a'r jedd, yn Middle Granville, 1893, ar y testyn "Gwroldeb, Efe hefyd oedd y buddugol ar awdl Aur yn Eisteddfod Utica, Calan, 1893, o dan feirniad- aeth Pedrog, Enillodd hefyd ar Farwnad i'r diweddar Owen Evans, West Powlet, Vt., heblaw afrifed o englynion a chaneuon swynol. Dywedir fod ei feddargraffiadau lliosog yn wir gymeradwy a naturiol. Mynwentydd Cymru ac America, er mor farw, a gadwant yn fyw, ie, y 11 fyzv, enw Dewi Glan Dulas tra bo awen a pharabl Gymreig. Fel beirniad yr oedd Dewi yn grafT, manwl a naturiol, ac hefyd yn ddysgedig; ac yn y cysylltiad hwn, caffai ei arabedd ddiarebol ychydig o raff, fel y dywedir. Yn lie blino a diflasu y gwrandawyr, byddem bob amser yn dyheu hyd yn nod am feirniadaeth hwyliog Dewi. Pe y testyn mor sych a charthen 0 ben Gilboa, byddai bob amser yn hwyliog a gwlithog, o thynai fel 0 bob ysgerbwd er budd a lloncler, i'w wrandawyr. Rhcddai fyn'd a bywyd ymhob cyfarfod. Pan ddigwyddai bwlch gwnai Dewi ef yn fryn meillionog, He yr ymhyfrydai pawb aros i weled a chlywed yr hyn ddymunent syllu a gwrandaw arno. Yr oedd hefyd yn fiaenllaw gyda phob symud- iad o blaid y gweithwyr. Gweithiodd yn egniol ar gychwyniad Undeb y Chwarelwyr, ynghyda ffurfio ei rheolau a byddai bob amser yn barod 1 aberthu llawer o gysuron er mwyn ei gyd- weithwyr. Teimlir mawr golled am dano yn nghylchoedd y chwareli. Yn Awst, 1894, talodd ymweliad a Chymru, i weled ei fam, a'i frawd, a'i chwaer, y rhai sydd yn aros yn bresenol yn Llanllyfni. Daeth yn ol yn Tachwedd, 1894, er mwyn cyfarfod ei ym- rwymiadau erbyn y gwyliau ond ni chafodd ond ychydig o iechyd wedi dvchwelyd. Cymerodd ei angladd le ddydd Sadwrn, Medi 7fed, pryd y daeth canoedd ynghyd i dalu y gymwynas olaf iddo. Cychwynodcl Undeb y Chwarelwyr 0 breswylfod R. W. Jones am gapel y T. C., gan araf gerdcled bob yn ddau Z, yno ffurfiasant yn ddwy reng tra y bu y rhai oedd yn gofalu am ei weddillion yn myned i'r addoldy. Gwasanaethwyd yn ei angladd gan y Parch. Thomas M. Owen (A.), yn wir effeith- oddiar y geiriau: "Y boreu y tyf ac y blodeua, prydnawn y torir ef ymaith ac y gwywa." Yr oedd ei angladd yn un o'r rhal mwyaf trefnus a welwyd erioed yn y lie. Aed a'i weddillion i'r White Cemetery, West Pawlet, a dodwyd ef i orwedd yn nghanol dagrau canoedd o gyfeiliion. Nawdd y nef fyddo dros ei fam oedranus, a nerth a gaffo i ddal y brofedigaeth chwerw. Dystawodd, do, cwympodd campwr-y beirdd I'r bedd, archenglynwr, 0 fawr fri oedd Dewi'n dwr-tlws ganodd Ein Ion a'i naddodd yn gynganeddwr." J. CYNFRIG JONES. PENDERFYNIAD UNDEB Y CHWARELWYR Gan i Ragluniaeth ddoeth Duw weled yn dda gymeryd oddiarnom drwy angeu ein hawddgar ac awenyddol fardd-Lywydd Dewi Glan Dulas, Yr ydym ni, Cyfrinfa No. i, Undeb Chwarelwyr Vermont a New York, wedi pasio penderfyniad i unol ddatgan ein hiraeth am ei bresenoldeb siriol, a'n colled o'i wasanaeth parod, galluog, a gwerthfawr, bob amser i'w gydweithwyr. Dros y Gyfnnfa—JohnE.Grimth.nywydd; Rt. L. Lewis, Ysg. Arianol; C. C. Morris, Ysg. Cof.
[No title]
Mae Henry M. Stanley, yn Canada. Un o'i amcanion yn myned yno yw edrych i mewn i adnoddau Gogledd-Orllewin Canada, dros y llywodraeth Belgiaidd, fel lie i ymfudiaeth Belgiaidd. Hwyliodd Cor Bronhinol y Boneddigesa,R. 0 4,u dan arweiniad Madame C. Novello DaYi, am yr Unol Dalieithau. Cynhaliant 70 o gyngherddau yno, yn dechreu yn New1 York yr wythnos hon. Mae Arglwydd Vane Tempest, wedi anrhegu Machynlleth a set, ac y mae dyddor- deb hanesyddol yn perthyn i'r linn sydd arno. Mae y sel wedi ei gwneyd ar ffurf sel Owain Glyndwr. sydd yn yr Hotel de Gambrose, Paris, a darlunia y tywysog yn llywyddu ar Senedd yn Machynlleth oddeutu 1402. Mae Glyndwr yn eistedd a'r gadair gref gyda gorchudd uwch ei ben, a Llew Powys, wedi ei baentio ar gefn y deyragadadr. Ar y ruban y mae y geiriau Insel Gyffredin y Rhandir Dinesig, Machynlleth." Cymerodd cythrwfl le rhwng y Tyrciaid a", Ariiieniaid, yn Caercystewyn y wythnos ddiweddaf, a barhaodd am ddau ddiwrnod, ymha un y lladdwyd pedwar ngain o'r Armeniaid. Nid yw y cwestiwn Armenaidd, namyti nes i'w drefnu etto, er fod Twrci a Lloegr, yn rhwym dan gytundebau Berlin a I Cyprus, i roddi diogelwch i fywydau a meddianau yr hen genedl hon. Yn ol pob tebyg parha y "rhyfel grefyddol" i fyn'd yn mlaen, nes y symuda Llynges Lloegr, i orfodi y Sultan i roddi i'r Armeniaid hawliau dynoliaeth.
LLANELLTYD.
LLANELLTYD. Cynhaliwyd cyfarfod o'r Cvnghor Plwyf, yn mha un y rhoddwyd diolchgarwch i I Z!) Air. C. E. Williams, Dolmelynliyn, am ei garedigrwydd a'i vrasanaeth yn codi myneg- fys yn nghroesffordd Llanelltyd, i gyfar- wyddo trethwyr ar hyd y gwahanol ffyrdd. Da fyddai i foneddigion eraill ddilyn ei esiampl yn hyn,. pan y mae ymwelwyr wrtli y miloedd yn chwanegu bob blwyddyn, yn y Sir, ac ni wyddant o gwbl, yn fynych pa gyfeiriad i fyned ar eu teithiau. CORRIS. Cynhaliwyd arholiad mewn gwneyd ymenyn, yn Llangollen. Yr oedd deg o ymgeiswyr am ddwy ysgoloriaeth, yr hyn gynwys addysg yn Ysgol Laeth Lleweni, Dinbych. Llwyddodd Miss F. Corrisande Edwards, iiiorel-i ficer, Corris, i fod yn mlaenaf yn y gystadleuaeth. Nid yw ond un-ar-bymtheg oed, ac yr oedd yr ieuangaf zn yn y gystadleuaeth, a'r ieuangaf ond un yn Ysgol Laeth Lleweni. Y SGOLORIAETHA u-OJ nhaliwycl cyfarfod- yclel yn Corris, Corris U chaf, ac Aberllefenni. o blaid sefydlu ysgoloriaethau yn un o'r Ysgolion Oanolraddol, cyfyngedig i blant Plwyf Talyllyn, ac er cof -itii y diweddar brif athraw yn Ysgol Corns—Mr. II. LI. Jones. Ni ddaeth cymaint a ddisgwylid yn nghyd, ond yr oedd yno nifer dda 0 bersonau sydd yn arferol 0 symud mewn materion cyhoeddus a thraethwyd yn oleu a gwresog o blaid yr amcan. Yr ydym yn ofni fod gonnod o ddifrawder yn inhlith lliaws o'r gweithwjT yn manteision y cyfryw addysg i'w plant neu buasent yn bresenol. Er mwyn plant talentog a gobeithiol y cyfryw y bwriedir ffuriio yr ysgoloriaethau hyn yn benaf.
[No title]
Llwyddodd Mr. Cliarles Romp, mab Mr. K-'irip, prifathraw Ysyoi iJwcbraadol Merthvr TydJil, a diweddar, o Machynileth, i cii,"Il ysgoloriaeth yn n-holeg Caerdydd, gvverth 40P a mynediad rhkd i addysg y Coleg am ddwy [Hyncdd