Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
18 erthygl ar y dudalen hon
ARDDANGOSFA. ABERGYNOLWYN.
ARDDANGOSFA. ABERGYNOLWYN. Dydd Sadwrn, Awst y I4eg, cynhaliwyd y bedwaredd Arddangosfa Arddwrol, a da oedd genym weled, mai myned rhag-ddi mewn liawer ystyr y mae. Ni bu erioed yn fwy poblogaidd, er i ni weled gwell cynyrch a lluosocach hefyd. Er pob peth gellir dweyd am dani mai llwyddiant mawr fu arni. Wele restr o'r rhai llwyddianus. DOSBARTH A. E. J. Jones. Water Street; W. Roberts, Water Street O. Owen, Llanegryn Street; R. Pug-he, Egryn Cottage T. Evans, Water Street; R. Jones, Penymeini, Mrs. Edwards, Gwernol House R. Evans, Llanegryn Street; S. Pughe, Rhiwlas W. Jones, Bryncrug; W. Humphreys, Llanegryn street R. R Ellis, Bryneglwys hall; W. W. Jones, Bryncrug; W. J. Williams, Talyllyn St.; J. R. Pugli, Railway Inn D. W. Jones, Water St.; Mrs. Williams, Pandy square; Miss M. A. Roberts, Tanybryn; Mrs. Meredith Llanegryn St.; Mrs Humphreys, Llanegryn St.; D. O. Jones, Cantrybedd. DOSBARTH B. Am yr ardd oreu, i William Humphreys, 2 Evan J. Jones. Gardd facli wrth y ty, i William Humphreys, 2 Mrs. M. Meredith, 3 Evan R. Morris. DOSBARTH C. White Cabbage, i Parch. R. W. Jones, lovvyn 2 J. Morris, Towyn. Red Cabbage, I J. Morris, 2 R. W. Jones. Marrow, John Morris. Celery, John Morris. Turnips, 1 T. Parry, P.C Corris 2 W. M. Williams, Braichgoch. Spring Onions, i J. Morris, 2 R. W. Jones Autumn Onions, 1 J. Morris, 2 R. W. Jones. Potatoe Onions, John Morris. Carrots, J. Morris, 2 R. W. Jones. Rhubarb, i R. W. Jones, 2 Rees Evans. Parsnips, J. Morris. Leeks, i J. Morris, 2 Win. Jones, Bryncrug. Peas, T. Parry, P.C.. 2 J. Morris. Broad Beans, i W. M. Williams, Corris 2 Rees Evans. Parsley, i Johr, Morris, 2 Rees Evans. Pytatw, Early Kidney, i J. Morris. 2 Rees Evans. Early Round, 1 John Morris, 2 D. W. Jones, Water St. Cut Flowers, Dahlias dwbl, W. M. Williams. Ffrwythau, Afalau, Miss Daniel, Towyn. Late Kidney, i John Morris, 2 Rees Evans. Late Round, 1 John Morris, 2 Rees Evans. 6 Largest Potatoes, i R. W. Jones, 2 W. M. Williams. DOSBARTH D. Am y Dorth Wen oreu, Mrs. C. Lewis, Llanegryn St. Bara Ceirch, 1 Mrs. Jones, Bwlchcyfyng; 2 Mrs. Lloyd, Felin. Ymenyn, i Mrs. Roberts, Tanycoed isaf; 2 Miss C. Evans, Hendrewallog. Wyau, J. Andrew, Bwlchcyfyng. Mel, John Jones ac A. Jones, Abertrinant, yn gyfartal. ZIY DOSBARTH E. Ffon oreu, Mr. D. E. Lloyd, Felin. Inkstand, E. E. Roberts, Llanegryn St. Hollti llechi, dosbarth Iaf, R. Pughe ac Edward Pughe yn 6 gyfartal. Ail ddosbarth, I T. R. Davies, D. Pughe a J. D. Rowlands yn gyfaital. Trydydd 6y 1 J. Owen, 2 M. E. Roberts. Tyllu yn ddwbl, John Evans, Aberllefenni, ac Evan Jones; eto yn sengI, Edward Evans, Corris. Gwneyd rhaff, i David Jones, Abertreinant; 2 Jacob Humphreys, Llan. Am y pren troi rhaffau, H. Davies, Hendy. Arluniaeth, Map o Sir Feirionydd, i R. R. Thomas, Board School; eto Blodeuyn neu Lysieuyn, i R. Pughe, 2 T. Pughe, 3 T. Pughe. Gwniadwaith, Print Quilt, Mrs. D. 0 Jones, Water St. Hearth rug, i. Miss L. Owens, Tanycoed; 2 Mrs. E. Jonas, Bwlchcyfyng. Crys Gwlanen, 1 Miss M. Edwards, Pontygarth 2 Mrs. A. Owen, Water St. Clwt ar Frethyn, I Mrs. E. Jones, Bwlchcyfyng; Mrs. E. Humphreys, Aber. Par o Hosanau i ddyn, i Mrs. M. J. Roberts, 2 Mrs. C. Williams, Rhydyrnain. Grand Trotting, i Mr. Evans, Hendre- seifion 2 Mr. Roberts, (ieu.), Perfeddnant. Cwn, ci defaid goreu, J. Jones, Nantyreira; 2 J. Roberts, Perfeddnant. Cwn adar, i L. Pugh, Rhiwlas 2 D. J. Evans, Pandy Square. Terriers, i C. E. Harrison, 2 Rees Evans. Gweithio'r cwn defaid, 1 Joseph Hughes, Penygareg 2 J. Owen, Abercorris. Cneifio, i John Morgan, Aberllefenni 2 G. Evans, Gwastadfryn. Am y ddwy fuwch oreu i ffermwr yn talu dros 2op. o rent, W. Jones, Tynybryn eto i rai yn talu dan afcp., i H. Jones, Water Street, 2 G. Evans, Tanybryn St. Hwrdd blwydd a haner, H. Evans, Maesyllan; (to oen hwrdd, W. Jones, Tynybryn. Hwrdd unrhyw oed, i R. Roberts, Dysefin 2 W. Jones, Tynybryn. Mamogiaid, i W. Jones, Tynybryn 2 Ed. Jones, Hendrewallog. Moch, i Mrs Edwards, Gwernol House; 2 David Rees, Penygareg. Cathod, i Mrs. A Rowlands, Llanegryn St.; 2 A. C. Owen, Llanegryn St. Iar a'r Ceiliog (White Leghorn), i Robert Roberts, Ynysgate 2 John R. Pughe, Aber; eto unrhyw rywogaeth, E. Evans, Braichgoch Farm. Iar a'r Ceiliog (Indian Game), i J. Rees, Aberllefenni. 2 D. Roberts, Aber.
ON HIRE.
ON HIRE. PONY AND TRAP. Apply to J. PARSONS, Loudon House, Corris.
DOLCELLEY r.ULAl DISTfiiCT…
DOLCELLEY r.ULAl DISTfiiCT COUNCIL. PUBLIC HEALTH ACTS. Mae cwynion yn cad eu yuweyd fod bud- reddi, cyrph defaid, a chreaduiiaid eraill yn cael eu taflu i'r afon yn Corris ac Aberllefenni a Chwm y Ratgoed. RHODDIR RHYHUDD drwy hyn y cosbir pwy bynag a ganfyddir yn cyflawni y trosedd ar ol y dyddiad hwn. Drwy orchymyn, Awst isfed, 1897.
Y BYD A'l GYTHRWFL.
Y BYD A'l GYTHRWFL. Digon terfysglyd yw cyflwr y byd mewn llawer rhan yn awr,-eyiiliyrfitidau, rhyfel- oedd, a son am ryfeloedd mwy yn cael eu darogan. Mae llwythau ar derfynau Aft- ghanistan a Chitral wedi ymosod ar ratiau o diriogaeth gogledd-orllewinol India, fel y tybir drwy gydsyniad jr Ameer. Achlys- "urodd llwyddiant Twrci yn y rhyfel diweddar i symbylu y Mahometaniaid peiiboetli i dori yr heddweh a Llywedraeth India, am yr ainheuant fwriadau Pry dam tua g atynt, wedi iddi ddvvv flynedd yn ol, er gwaethaf gwrth- dystiad y Ehyddfrydwyr, feddianu Chitral a'r mynedfeydd i Afghanistan. Anfonir bydd in gref i ostegu yr ymgyrchoedd sydd eisoes wedi acliosi tywallt gwaed. Dan orchymyn ein Llywodraeth, aeth y fyddin Aiphtuidd ynUlhellach i gyfoiriad y Soudan. Ar ol brwydr galed, yinha un y lladdwyd aniryw o'n swyddogion a'u milwyr, cymer- wyd Abu Hanied, ac nid yw hyn ond deohreu ar y gwaitli o orchfygu lluoedd y Mahdi. Mae'r ymdrafodaeth lieddweli rliwng- T,vrei a Groeg yn cael ei hatal oherwydd zn gofynion trymiou Twrci am iawn rhyfel, a gwaith Goiinani yn galw am reolaeth y (jalluoedd ar g-yllid Groeg, gyda meddiant 11 gan Dwrci o run bwysig o Tliessaly, hyd nes y tolir y ddyled. Drwy liyn, g-osodill itu- nibyniaeth Groeg mewn perygl, am lias gall dalu yr iawn na chodi eel wyn. Parha y Galluoedd i roddi llaw rydd i'r Sultan i gigyddio yr Armeniaid fel y myn. Mao Crete yn cael ei llywodraethu neu ei cliam- lywodraethu gan ddau allu gwrthwynebol, y rhai yn fynych a ddeuant i wrthdarawiad. Wythnos yn ol, brad-lofruddiwyd Senor Canovas, Prifweinidog Ysbaen, teyrn o wladweinydd, gan Golli, un o'r Anarohiaid, yr liyn barodd fraw drwy lysoedd cox-onog 111 w rob. Nid oes yn y deyrnas hon waed yn ei heolydd, ond coir anghydfod beunyddiol gyda chwestiwn llafur. Mae degau o filoedd o'r peirianwyr allan o waith am fod y moistrlaid yn gwrthod caniatau wyth awr y dydd i weithio. Mae'r angliydwelediad yn eliwarel y Penrhyn wedi parliau er's deng mis, a'r ddwyblaid yn dal mor wydn a'u g-ilydd yn eu gofynion. Felly mae'r sefyllfa y pryd hwn i raddau helaeth yn dywyll a phruddaidd; hunanles yn elfen lywodraethol a ehyfiawnder yn cael. ei sarnu.
MESUR IAWN GWEITHWYR.
MESUR IAWN GWEITHWYR. Dylai gweithwyr fod yn gydnabyddus a many lion y Ddeddf newydd sydd yn ihoddi ad-daliad iddynt am ddamweiniau. Darpara y Mesur i'r meistr dalu i'w weithiwr am unrhyw ddamwain os na bydd yn ganlyniad eam-ymddygiad bwriadol o eiddo'r g weithiwr os yn analluog i ddilyn ei waith am dros bythefnos. Ar ol yr ail wythnos, caiff dderbyn lianer swm ei gviiog wytlmosol yn adeg y ddamwain, ond ddini i fod yn fVfY na 1 p. yr wythnos. Mewn aclioa o farwolaoth, os gadawa y gweithiwr rai yr oeddynt yn ymddibynu arno, y swm a delir i fod yn ol cyflog y tair blynodd blaenorol, ond ddim i fod yn llai na 150p. 11a thros SOOp. Os na bydd gan y gweithiwr rai yn ymddibynu arno, mae costau meddygol a chladdu i'w talu, lieb fod dros lOp. Cauir allan o'r Mesur weiaion amaethyddol a morwyr. Daw y Ddeddf i rym yn Gorplienaf nesaf.
REILFFORDD Y CAMBRIAN.
REILFFORDD Y CAMBRIAN. Mae Colonel arolygydd dros ny Fwrdd Masnach wedi cyHwyno ei adroddiad am y ddamwain erchyll gymerodd le yn Welshampton ar y llinoll hon. Dywed heb betrusdei mai yr aclios o honi oedd cyflwr drwg y floidd, yr hon oedd anigonol i ateb i bwysau ac ysgydwad y cerbydau trymion a'r cyflyrndra. y gyrid y tren. Yn ol ei farn ef, nid oedd a fynai cerbyd y Lancashire a Yorkshire a'r ddamwain. Awgryma fod yr boll. linell yn cael ei liarchwilio a'i chryfhau, ac hyd nes y gvvneir hyny fod y treniau i redeg yn arafach. Gwelir fod ei gondemniad yn hollol groes i farn y rheithwyr, a thystiolaeth y peirianwyr yn y trengholiad.
HELYNT Y PENRHYN.
HELYNT Y PENRHYN. Mae y newyddion diweddaraf yn fwy calonogol am yr anghydfod yn y eliwarel uchod. Sicrheir fod trafodaeth ddistaw yn myned ymlaen rhwng- swyddogion Arglwydd Penrliyn, y rhai nad oes perthynas rhyng- ddynt a'r chwarel gyda chynrychiolwyr y dymon, a bod amryw o'r anhawsderau wedi eu symud o'r lfordd. Hyderir yn gryf y bydd y pleidiau yn cytuno a'u g'ilydd yn fuan, fel y gellir rhoddi y cynygion o flaen cyfadod cytfredi^ol o'r jweithwyr.
TOWYN.
TOWYN. YR YSGOL SIROL.— Llvvyddodd ysgolorion o ardal Coi-i-is i basiu yr arholiadau a ganlyn :—Oxford Local Examination, 1st Division, H. AV. Evans, Tanyfaens Corris U chaf; 2nd Division Joiies, Victoria Buildings. Theoretical and Chem- istry, Ed. Jones, Victoria Buildings, 1st Class; H. W. Evans, Tanyfaen, 2nd Class. CYXGERDD. Nos Wener, cynlialiwyd cyngerdd er budd yr Ysgol Sirol, ac yroedd yn un o'r cyngerddau nnvyaf uvvchraddol gynhaliwyd yma erioed; ac yr oedd y z,Y I cynulliad yn anarforol luosog. Gwasanaetli- wyd gan Madam J. Thomas, Miss Lucas, a Mr. Maldwyn Humphreys, Cor Meibion Llanegryn, Mr. II. 11". Humphreys, Miss May Poberts, R.A.M., a Master Derwont Clement. Llyvvyddwyd rhan gyntaf y cyngerdd gaii Mr. Evans, Pronygog, a'r ail ran gan Dr. Grosholz, yr hwn a roddodd grynhodeb o hanes a g'waith yr ysgol o'i sefydliad yn 1894, hyd yn bresenol, yr hyn a ddangosai draul fi-twr, ond fod gwaith pwysig a sylweddol wedi ei gyllawni. (Jydnabyddodd hefyd yr help mavvr gafwyd mewn arian, &c., gan y boneddwr Mr. Corbett. Er cyngerdd y llynodd yr oeddynt wedi gvvario I,OOOp., tra yr oedd yr ysg-ol ei hun yn costio 5,OOOp. Yr oeddy trefniadau wedi eu eario allan yn y modd goreu poeibl dan oral yr ysgrifenydd llafurus Mr. E. J. Evans. IjLY YU YNADON. Cynlialiwyd dydd Mawrtli diweddaf. CA]t])OTA, W. Thomson, Lerpwl, a gyliuddid o'r trosedd hwn. Dywedai y cyhuddedig mai chwilio am waith yr oedd ac wi fu erioed o'r blaen o flaen y faine. Gollyngwyd ef yn rhydd. MEDDWDOL. — John Bell, Aberdyfi, a gyliuddid o fod yn feddw ac afreolus ar yr 21 a in o Gorplienaf. Dirwywyd ef i Is. a'r costau.—James Davies a gyhuddid o'r un trosedd ar yr un adeg. Dirwywyd ef i Is. a'r costau.—Charles Williams, Pennal, am fod yn feddw a herio rhai i ymladd ag ef a ddirvvywyd i 2s. a'r costau. CYHUDBIAD o LADUAI>.—Cyliuddid Hugh Thomas, cariwr, Tovvyn, o ladrata pedair silver-plated harness rings, gvverth 4s., oddiar J. Jones, Bry tided vvydd. Ar ol ymchwiliad inaith, ymneillduodd y fainc. Ar ol dycli- welyd, cylioeddasant eu bod wedi cael y cyhuddedig yn euog, a'u bod yn ei ddirwyo 1 1 j). a'r costau, neu fis o garcliar. Caniat- awyd pythefnos iddo dalu.
NODION 0 DDYFFRYN MAWDDACH
NODION 0 DDYFFRYN MAWDDACH Cynlialiwyd ffeiriau wyn Tynygroes a Lian- fachreth dyddiau Sadwrn a Llun. Dywedir mai isel ydoedd prisiau yr wyn eleni. Yr oedd digonedd o borthmyn yn y ffeiriau. Heidir y dyffryn hwn a'r ffyrdd y dyddiau hyn gan ymwelwyr a phleser-deithwyr. Eu cyrchfanau penaf ydynt y bryniau aur a Rhodfa y Dibyn (Precipice Walk.) Y mae gwaith copr ac aur y Glasdir yn gweithio yn rheolaidd, a rhai canoedd o weithwyr yno. Y mae y gwaith hwn yn ddiau yn un o'r mwnfeydd cspr goreu yn y wlad. Deallwn fod gwaith aur Gwynfynydd wedi sefyll dydd Mawrth diweddaf, o herwydd prinder y llwch melyn. Hyderwn y cymerir y gwaith i fyny eto gan gwmni arall, oblegid nid oes amheuaeth nad yw y bryniau hyn yn gyfoethog o fwnau. Helaethir addoldy yr Annibynwyr yn y ¡ Ganllwyd, ac y mae y gwaith yn myned yn mlaen yn foddhaol iawn. Bwriedir cynal cyfarfod pregethu ynddo arachlysureiagoriad. Trwy garedigrwydd Mr. Williams, Dolmelyn- llyn, caiff y ddeadell addoli yn ystod amser yr adgyweiriad, yn yr Eglwys a adeiladodd efe yn ddiweddar yn y pentref. Dyma esiampl dda i foneddwyr eraill. Gwerthfawrogir gweinidogaeth y Parch. Mr. Davies yn fawryn y cylchoedd hyn. Dydd Sul diweddaf, bu farw merch fechan, pedair blwydd oed, i Mr. a Mrs. E. Jones, Dolfrwynog, Llanfachreth dan amgylchiadau adfydus. Ymddengys iddi y iios, Sadwrn blaenorol, tra wrthi ei hun yn y ty, fyned yn rhy agos at y tan, gyda'r canlyniad i'r elfen ddinystriol gydio yn ei dillad a'i llosgi. Yr oedd Mrs. Jones newydd fyned allan o'r ty, pan glywodd yr eneth yn gwaeddi ac yn rhedeg allan trwy y drws, a'i dillad ar dan. Llwyddodd i ddiffodd y toln mewn ychydig' eiliadau. Ond er pob ymdrech o eiddo y rhieni a'r meddygon, bu y fechan farw y dydd dilynol. Cydymdeimlir yn ddwys a'r teulu yn eu profedigaeth chwerw.
ABERMAW.
ABERMAW. Cynhaliwyd Bazaar er budd yr Ysgol Ganol- raddol yn y dref, yr wythnos ddiweddaf. Yr oedd yr eiddo a arddangoswyd yn lluosog ac amrywiol iawn. Yr oedd cymaint a deg o fyrddau wedi eu gorlenwi. Cafwyd cynull- iadau da, a gwnaed m'archnad ragerol cyfan- swm y derbyniadau yn 6^1 p. Agorwyd y gweithrediadau dydd Mawrth, gan Mrs. Wynne, Peniarth, ac ar y dyddiau dilynol, gan Dr. W. Williams, Penarth, Mrs. Williams, Heiigwm, a Dr. Lloyd, U.H. Mae yn ddyledus crybwyll am ymdrechion egniol y cadeirydd, y Parch. J. Gwynoro Davies, a'r ysgrifenyddion Mri. O. W. Morris, a J. A. Rowlands i wneyd y Bazaar mor llwyddianus.
[No title]
Mae gan W. W., Dolgellau, Stoc Enfawr o Watches, Jewellery, &c., e'r mathau goreu am y prisiau mwyaf rliesymol. Fe dalai yn dda i lawer un ddod i dref Dolgellau a Gorris, Aberllefenni, ac Abergynolwyn, &c., er barnu drostynt eu b4n4iil,
---LLANFAIRCAEREINION.
LLANFAIRCAEREINION. IvIIKLLPFYKDl) YSGAFX. lJll Co). Houghey, un 0 Ddirprwywyr y Pheillfyrdd Ysgat'n, dros routes y pedair rhoilffordd twriadedig, Tanat Valley, Llanfvlli n-j Jangynog, MHifod Valley, a Llaufair-Tiallwm. Vr oedd peir- ianwyr y gwahanol b-vvllgorau gydag ef.
PENRHYNCOCH, CER ABERYSTWYTH.
PENRHYNCOCH, CER ABERYSTWYTH. POBL ARMENIA.'—Awst iofed, traddodwyd darlith odidog yn y lie hwn, ar y testyn uchod, gan y Parch. E. T. Jones, Llwynpia. Aeth y darlithiwr drwy ei waith mewn modd deheuig, dyddorol, byw, ac adeiladol, gan gynhyrfu a rhoddi ysbrydiaeth i weddio a gweithredu dros y rhai a ddioddefant oherwydd eu hargyhoedd- iadau,
05 alit biattli a u.
05 alit biattli a u. ARDDANGOSFA CORRIS. Syr,—Mae y P»vyllgor, ar ol gwneyd eistedd- iadau pwysig yn ddiweddar, bron a pherffeithio t, y trefniadau gogyfer ag un o'r Arddangosfeydd Z, I mwyaf llwyddianus ar lawer ystyr a gynhaliwyd ly yma erioed. Mae pob cystadlauaeth wedi eu gorlenwi, ac yn ngwyneb hyn mae y Psvyllgor wedi penderfynu agor yr Arddangosfa i'r cyhoeddam 1-30 o'r gloch. Ynfuan wedi agor, bydd Cystadleuaethau Tyllu, Hollti, Cneifio, yn cymeryd lie, er rhoddi ffordd i'r Gystadleu- aeth Fawreddog ar BBRAAYF CWN DEFAID gymeryd lie, hyd y gellir, am 2.30. Bydd 2Tain o Gwn yn cymeryd rhan yn y gystadleuaeth yma, llawer o honynt wedi enill yprif wobrwyon mewn cystadleuaethau o bwys. Disgwylir i'r Stewards fod yn y cae am 9.30 a'r Beirniaid am 10.30. H. WILLIAMS, Ysg.
CHAUTAUQUA BRYDEINIG.
CHAUTAUQUA BRYDEINIG. Perthyna aelodau yr uchod i wahanol Ysgolion Sabbothol yn y deyrnas, y rhai a ffurfiant yn gwmni yn yr haf, ac ymwelant yn gyffredin ag un o'r ymdrochleoedd. Arhosant yn awr yn Hostel y Merched, Aberystwyth, am tua mis o amser a rhifant tua 200 Mae'r sefydliad ar gynllun y cyntaf a ^odwyd yn Chautauqua, America, oddiwrth yr hwn le y cymerodd y gymdeithas hon ei henw. Rhifa y gymdeithas Americanaidd dros 2,000 o aelodau. Cynhelir cyfarfodydd ganddynt yn Aberystwyth foreu ahwyr, i ymdrin ag achos yr Ysgol Sul, llenyddiaeth, gwyddoniaeth, a hanesiaeth cysylltiedig yn benaf a'r Beibl. Y llywydd eleni yw y Parch. C. Kelly, di\eddar lywydd y Gynadledd Wesleyaidd. Cymerwyd rhan yn y cyfarfodydd gan Dr. Agar Beet, mewn anerchiad ar yr Epistol at y Rhufeiniaid; dosbarth mewn Groeg gan y Parch. T. Williams gwersi mewn araetli- yddiaeth gan Miss Brown; a Dr. Lorimer, Boston, U.D., ar Y chwyldroad Ffrengig.' Pregethwyd gan Dr. Cave, Hackney College. 1 11 Y Sabbath a'r wythnos nesaf bydd Dr. Milburn, Caplan Senedd yr Unol Daleithiau, yn traddodi dwy ddarlith, un o ba rai fydd Yr hyn welodd Dyn Dall yn Lloegr.' Gwnaed gwibdeithiau i Pontrhydygroes, Strata Florida, Aberllefenni a manau eraill. Prydnawn Llun rhoddwyd recc_ptio?i iddynt gan Faer a Chorphoraeth Aberystwyth.
CANU GYDA'R TANAU.
CANU GYDA'R TANAU. A fyddwch gystal a rhoddi lie yn eich newyddiadur gwerthfawr i'r ychydig sylwadau canlynol, o blaid ein harferiad cenedlaethol o ganu gyda'r tanau. I ddechreu, dealled y y darllenydd mai celfyddyd uchel mewn cerdd- oriaeth ag nid gwiriondeb fel y tybia yr anwybodus ydyw. Ac aiff ar goll yn fuan os na chymerir at y gwaith o'i harfer a'i had- gyfodi gan ddatgeinwyr ieuainc yr oes bresenol. Drwg genym fod y gelfyddyd wedi ei diraddio a'i sarhau, drwy ei chamddefnyddio drwy ei harfer ynglyn a phenillion di-chwaeth, a'i chartrefu mor ami yn y dafarn. Gan mai arwydd-air Cymry gwladgarol yr oes yw I godi'r hen wlad yn ei hob' gobeithio y caiff canu gyda'r tanau ei ddyrchafu hefyd. Da genym weled rhai arwyddion o'i hadferiad, gan fod ein cyd-wladwr teilwng Watcyn Wyn, wedi bod mewn amryw leoedd yn y Deheubarth yn traddodi darlith ar y testyn, a'r enwog Eos Dar yn ei ddilyn er rhoddi engreifttiau o'r dull. Hefyd, rhoddwyd sylw penodol iddi gan Pencerdd Gwaliayn ei anerchiad i'r Association of Musicians yn eu cyfarfod blynyddol yn Caerdydd, yn 1896. Yn Eisteddfod AVrexliam yn ddiweddar, llywyddwyd cyfarfod o'r un gymdeithas gan Dr. Kuno-Meyer, Prifathraw Ieithyddiaeth yn Ngholeg Athrofaol Liverpool, ac yn ei anerchiad, yr hon a draddododd yn yr hen Gymraeg, anogodd ein cerddoriou i adfer canu gyda'r tanau. Yn fuan ar ol hyny bu yn traddodi darlith o flaen un o gymdeithasau llenyddol Caernarfon ar yr un testyn, ac er clod i'w galon, yr oedd yn allliog i arddangos y dull a'r llais ei hun, ie, nid yn unig wedi dysgu ein hiath, ond yn gallu yr hen iaith ar ei thanau. Gallem ddarnodi y gelfyddyd fel datganiad o benillion fel recitative ad lib., a'r alaw fel accompaniment a chwareuir ar y pryd heb droseddu deddfau cynghaneddiad, mydr, ac amser. Er fod prinder telynwyr ein hardaloedd yn anfanteisiol, --all unrhyw un ddysgu yn rhwydd, drwy gael yr alaw wedi ei chwareu ar y berdoneg neu unrhyw offeryn cerdd arall. Er mwyn cefnogi canu yn ol yr hen ddull, da genym ddeall fod gwobr o gini yn cael ei rhoi yn Eisteddfod Machynlleth yn Tachwedd nesaf am ganu ar yr alaw 'Sercli Hudol,' ganyCymro twymngalon Nicolas Bennet, Ysw, Llawryglyn, yr hwn yn ddiweddar a gyhoeddodd y casgliad rhagorol hwnw Alawon fy Ngwlad. Gan obeithio y gwna y sylwadau hyn ryw ychydig i symbylu cerddorion ein hardaloedd ynlhyn o orchwyl. Yr eiddoch yn wladgar a cherddorol,-AP G. 11 O. Y —Y llyfr goreu ar y pwnc yw Hynaf- iaeth Canu gyda'r Tanau,'gan Idris Fychan, cyhoeddedig gan Gymdeithas y Cymrodorion, Llundain, pris 2s. 6c.
ABERLLEFENNI.
ABERLLEFENNI. Talodd parti Chautauqua, sef aelodau ysgoiion Sabbothol, perthynol i'r gwahanol enwadau yn Lloegr, yn rhifo tua 180, ymweliad a'r lie hwn dydd Llun. Daethant i fyny mewn tren arbenig tua chanol dydd, a mwynhasant eu hunain yn fawr. Caniataodd yr awdurdodau i nifer luosog o honynt fyned trwy Chwarel Moel Grochan, yrhwn fynydd sydd yn awr yn agored i'r ddau tu. Rhoddodd yr ymweliad sydyn brawf llym ar gyflenwad bwydydd a diodydd aeth y bara yn tyrin, ond ni bu merched Aberllefenni yn hir heb ddod i fyny a'r gofynipp,
Advertising
DARLLENWOH,: (MI WOH, Y S T V, BITTERS GWILYM EVANS. Meddyginiaeth oreu yr oes. AT DDIFFYG TREULIAD, DOLUEIAU YH AFU, GWENDIDAU GIEUOL. A phob math o WENDID. Defnyddir Quinine Bitters Gwilym Evans gan gleilion yn mhob gwlad syddyn dioddef oddiwrth Nychdod, Gwendid, a Llesgedd. Y mae yn rhoddi Nerth i'r gwan, Iechyd i'r claf, Mwynhad bywyd 1 bawb. Tystiolaeth Bwysig. Llysawen, Eliyl, E brill 17eg, 1895. DIFFYG TREULIAD. Auwyl Syr,-Blitil(I fi yn dost gan y Bile a Difiyg Treuliad, ac anogwyd fi i zn roddi prawf ar eich eylleii cliwi—Quinine Ditters a Digestive Pearls, ae y mae yn dda genyf allu tystio i'r lies mavvr a gefais n ZD o'u defnyddio. Cymemis aniryw boteli 4s. 6c. o'r Bitters, ac yr wyf yn penderfynu eadw potelaid e hono wrtli law bob amser, a chymeryd dogn dvddiol awr cyn boreu- fw yd, Aeth y cur o fy ii-il iei-i, a'r neuralgia ti gelynion eraill ar ilo; a gobeithio na wnaufc byth ddychwelyd. Cefais lwyr ymwared o'r JjHe a'r Treuliad, aey mae y Quinine Bitters wedi ciyfhau fy ystumog, puro fy ngwaed, a C, tn sirioli fy ysbryd. Yr wyf wedi ei argymell i liaws sydd yn awr yn rhoddi canmoiiaetli uchel iddo iel uieddygiuiaeth effeitliiol at wahanol anhvvylderau. Wyf, Syr, yr eiddoch yn ddiolehgar, JAMES DAVIES (.1({!f° TeyeingT). BITTERS GWILYM EVANS, BfeT- GWYLIWCH -1wa Goclielwcli Dwyllwyr. Edrycliwch fod nw Gwilym Evans ar bob label, stamp, a pliotel. GwerLliir liwynt me\vn poteh 2s. Vc., a 4s. Gc. yr uii Eiychau yn cymvys tair potel 4s. 6c. am 12s. (ic. I'w caei yu mhob mail, iieti daufouirhwy yn rliad am y prisiau ucliod 3-IL ddyoyei drwv y post oddiwrtli y pereli.eiiogioii,- QUININE BITTERS MANUFAGTUR!il2 COMPANY i.iiirj jon, LLANELL Y, SOUTH WALES. GüRCCHWYLIWU YN AMERICA— Mr. R. D. WILLIAMS, Plymouth, Penn. ARDDANGOSFA FAWR AT YR HAF. -:0:- 1Mae I RICHARD REES, Paris House,' MACHYNLLETH, Wedi prynu Stock ysblenycld o bob math o Nwyddau Drapery at yr k :HAF, y rhai a ddangosir 'V ;;tt yr WYTHNOS HON. CHEAP PRINTING AT "NEGESYDD" OFFICE COE«IS, B.S.O_(. >