Y Negesydd

ADRAN Y MEllOHED. MISS HELEN GOULD. Y mae Miss Helen Gould, un o'r merched oytoethooaf a mwyaf dyngarol yn y byd, wedi mabwysiadu cynllun newydd i amddiffyn ei hun yn ngwyneb taerni yr ysgrif- enwyr llythyrau i gardota, Y mae yn gwneyd dosraniad, o dro i dro, o'i goliebiaethau am wythnos, ac yn ei argraffu. Y darn argraffedig hwn ydyw ei hunig ateb i bawb sydd yn gwneyd cais am ran o'i chyfoeth. Mewn un wythnos derbyniodd Miss Gould 1,303 0 lythyrau. Or rhai hyn yr oedd 1,177 yn llythyrau cardota, ac yn cynwys ceisiadau oedd yn amrywio o sefydlu trefedigaeth yn Cuba at ryddhau oriadur o law y gwystl-fasnachwr, Yr oedd y symiau a grybwyllid yn nghohebiaeth yr wythnos ddi- weddaf yn cyraedd dros 30o,ooop. Ysgrifenodd pedwar o bersonau i ofyn am gynorthwy i brynu trusseaux, a gofynai un am 400P. i'r amcan hwn. Gofynai un dyn ieuanc am gael rhodd o dy, fel y gallai briodi ar unwaith. Yr oedd gan un ar ddeg ° bersonau eisiau perdonegau, cardotai pedwar ar ddeg arhugainhen ddillad, pump eisiau peirianau gwnio, un gareg goffa- dwriaethol am rieni, un set 0 ddanedd gosod, tri oriaduron, dau Feiblau, dau bisyclau, ac un talu ei gludiad i Loegr. Gofynid i Miss Gould brynu deuddeg 0 ddyfeisiau, un fodrwy, un brooch, un cwilt,' 18 o ddarnau o waith cyf- rodedd, pump 0 lawysgrifau, pump 0 lyfrau, ac amryw nwyddau eraill. Yr oedd gan un dyn eisiau fferm a thair o wartheg, y llall oriel o photographs, tra yr oedd un arall eisiau gwerthu photographs o Miss Gould er ei fantais ei hun yr oedd gan saith eisiau enwi eu plant ar ei hol hi yr oedd wyth yn awyddus am gael ei henw wedi ei ysgrifenu ganddi hi; pedwar ar ddeg eisiau ysgoloriaethau, tri ar cldeg ar hugain eisiau cael ymgom a hi. Gof- ynwyd iddi mewn modd boneddigaidd, am yr arian angenrheld1011 ddwyn opera oratorio, a dau 0 lyfrau allan.

GLOFEYDD HYNAF Y DEHEUDIR. Y mae yn debyg mai glofa Waunwyllt, Merthyr, yr hwn bwll a agorwyd yn 1828 neu 1829, oedd un o'r pyllau cyntaf yn y Deheudir i weithio glo ager, ac erbyn 1838 yr oedd glo ager y Deheuhir wedi dyfod yn enwog i ager- longau. Yn 1837, dechreuodd yr un cwmni suddo glofa y Graig. Yn 1839, dechreuwyd Buddo pwll Cwmbach, Aberdar, a'r dyffryn uchaf tua 1841. Erbyn 1841, hefyd yr oedd glofa Cwmaman wedi ei gorphen, a'r glo ager yn Lletyshencyn wedi ei gyraedd erbyn 1842-3, ac hefyd yn mhwll Ynyscynon. Oddeutu 1848 yr oedd pyllau Blaengwawr, y Gadlys, Aber. gwawr, ac Aberaman, oil yn Aberdar, wedi eu suddo. Tua'r un flwyddyn hefyd yr ydym yn cael fod pedair o lofeydd wedi eu hagor yn y Rhondda Fawr, a thair eraill ar waith yn y Rhondda Fach. Yn 1847 yr oedd y glo ager wedi ei gyraedd yn y Werfa ac Aberaman, ac erbyn 1849 yn nglofa Middle Duffryn Yn 1850 dechreuwyd gweithio glo yn mhwll Ysguborwen, a glofeydd yn Pendarren, Merthyr, ar yr un adeg yn cael eu suddo Yr hyn a roddodd y fath gefnogaeth i agor glofeydd ydoedd aoriad y West Bute Docks, Caerdydd, yn 1839-40, ynghyd ag agor llinellau y Taf 0 Gaerdydd i Merthyr ac Aber- dar yn 1840-41.

TALIESIN. ANRHEGIAD -Yn ngoi saf yn Heddgeidwad, Aberystwyth, dydd Llun, cyflwynwyd all/heg 0 awrlais hardd i Mr. W. Joseph, cyn-heddwas yn y lie nchod, gan heddlu y sir. Yr oedd ar- ysgtifen bwrpasoi ar yr awrlais Siaradwyd yn uchel am wereanaeth Mr. Joseph fel heddgeid- wad gofalus a doeth ac un a gerid gan yr heddlu oil. YmneiUduodd yn ddiweddar, wedi bod yn y swydd am 27 mlynedd.

CORRIS. CYNGERDD Cynhelir Budd-Gynherdd y Seindorf Bres nos Lun nesaf, Rhagfyr 31. yn yr Ysgoldy Cenedlaethol. Aiffyr elw tvag- at dalu costau y Seindorf i Eisteddfod Meirion. Am eu parodrwydd gwastadol i wasanaethu yr ardal yn rhad, dylid rhoddi iddynt gefnogaeth gyffredinol. Ar wahan i 'hyny, addewir cyngerdd rhagorol yn ad-daliad. DARLITH.-Nos Wener, traddedwyd darlith gan y Parch. Ben Davies, yn nghapel Salem, ar Gwlad y Bryniau Cafwyddàrtith dydd- orol ac addysgiadol. Danghosedd fel yr oedd arwynebed bryniau a mynyddau Cymru yn creu noddweddion y genedl, yn ei rhagoriaethau a'i diffygion, ei harferion, ei Ilenydiiaetti, a'i phulpud a gwnaeth awgrymiadau pa fodd i'w dyrchafu i fwy o aUu a defnyddioldeb. Cadeir- iwyd yn ddeheuig gan y Parch. Afonwy Williams. Yr oedd yr elw tuag at deulu mewn afiechyd. MASNACHOL.—Y mae Cwmni Dyfroedd Mwnawl Idris (Llundain), o ba un y mae Mr. Howell Idris, Talyllyn a Llundain, yn gadeir- ydd a phrif berchenog, wedi eangu llawer ar eu masnach yn ddiweddar, trwy sefydlu cang- henau gweithfaol yn Canterbury. Lerpwl, a threfydd eraill. Tuag at gyfarfod a'r galwad cynyddol am eu Royal Mineral Waters, mae y cwmni yn myned i gostau chwanegol, ac yn awr yn cynyg i'r cyhoedd gyfranau yn y fasnach. Mae y ffirm anturiaethus hon wedi codi un o'r gweithfeydd mwyaf yn y gangen, sydd y deyrnas, a gwnaed elw da gan y perch- enogion yn y gorphenol. Cynwysa eiddo y cwmni hwn ystad Cader Idris, yr hon a brynwyd rai blynyddau yn ol gan Mr. Idris. MARW GoFFA.^Dydd lau diweddaf, bu farw Mrs. Elizabeth Edwards, Graianfryn, priod y diweddar Mr. David Edwards, goruch- wyliwr coed Fronfelen, yn yr oedran addfed a 79 mlwydd. Perthynai i eglwys y Wesleyaid. Gadawodd chwaer, plant, ac eraill mewn galar ar ei hoi. Claddwyd ei .gweddillion dydd Sadwrn, yn Mynwent Eglwys Corris. Gwein- yddwyd wrth y ty gan y Parch Berwyn Roberts, ac yn yr Eglwys ac wrth y bedd gan y Parch. R. J. Edwards, ficer.

PENRHYNDEUDRAETH. Nos Fercher, cynhaliwyd cyfarfod cystadleuol blynyddol Cymdeithas Lenyddol Minffordd. Llywyddwyd gan Mr G. L. Griffith, pryd y gwobrwywyd lluaws am ganu, areithio, ac adrodd. MARWOLAETH. Dydd Marcher, yn 60 mlwydd oed, bu farw Mr. William Davies gynt o Maentwrog. Yr oedd yn gymeriad defnyddiol a pharchus Bu am fly nyddau yn aelod ar y j Cyngor JPtwyf. Claddwyd ei weddillion dydd Llun, yn my went Nazareth. Gweioyddwyd gan y rarch. h, J. Evans.

AM BOBL A PHETHAU. Mae y Parch. E. R. Williams, Talybont, Ceredigion, wedi gwrthod y gwahoddiad i fugeilio Eglwysi yn Glyndyfrdwy a Llan- santffraid. Mae Mr. W. Scott, Caerdydd, wedi anrtegu Llyfrgell Rydd y dref a chasgliad ewerthfawr o MSS Cymraeg, yn cynwys 2,069 0 gyfrolau. Dydd Mercher, gadawodd y Majestic New York am Lerpwl gyda 2,500 o godau llythyrau—y nifer ,fwyaf anfonwyd ar un long eto dros y Werydd. Mae masnach yn y West Coast mewn ystad nodedig o isel, ac heb arwyddion am adfywiad buan. Rhyfel Ashanti sy'n gyf- rifol am hyn i raddau helaeth. Mae y Parch. Wilham Arthnr, yr hwn a elwir yn dad y Gynadledd Wesleyaidd, mewn cyflwr peryglus o ran ei iechyd, yn Cannes. Mae yn 82ain mlwydd oed. Gvnaeth. yr Arglwydd Ganghellydd yn hysbys fod Mr. John Eldon Bankes, ymysg eraill wedi ei wneyd yn Q.O. Perthyna Mr. Bankes i Gylchdaith Brawdlys Gogledd Cymru. Dewisodd Mr. G. J. Goschen y teitl o Viscount Goschen, o Hawkhurst Kent, ao y mae Syr Matthew White Ridley i'w adnabod o hyn allan wrth yr enw Viscount Ridley a Barwn Wenslevdale, o Blagdon a Blyth. Mewn cyfarfod o'r Blaid Seneddol Wydd. elig yr wythnos ddiweddaf yn Dublin, cafodd Mr. John Redmond ei ddewis yn un. frydol yn gadeirydd. Etholwyd Chwipwyr, a gwnaed trefniadan eraill ar gyfer y Sonedd. dymor nesaf. Gwnaeth atliraw fferyllol yn Manchester arbrawf ar 15 0 samplau cwrw a wnaed 0 frag. Cafodd fod arsenic mewn deg ohonynt. Priodolir y gyfran o arsømo ynddynt i'r ffaith fod y gwenwyn yn y gwrtaith oelfydd- ydol roddir i godi'r haidd. Mae awdurdodau y Llythyrdy wedi gwneyd yn hysbys mai ceiniog yr haner owns fydd cludiad llythyrau i New Zealand ar ol Ionawr laf. Fe ddylid cofio y bydd rhaid i lythyrau New Zealand a anfonir i fyny i haner nos y 3lain cyfisol fod yn 2!c. yr haner owns, fel yn bresenol. Yn ol Gohebydd 0 Borthcawl, lied dywyll yw y rhagolygon y gauaf yma i weithwyr haiarn a dur. Ataliwyd y gwaith yn yr Albion Steel Works, Briton Ferry, am beth amser, a thalwyd y swyddogion allan. Y mae ffwrneisiau toddi Owmni Haiarn Briton Ferry hefyd wedi eu diffodd am dymor, ac ni wyddys pa bryd yr ail gychwynant. Mae cynllun ar droed, ao yn debyg o gael ei gario allan, i wella porthladd Pwll- heli, & 'i wneyd yn yn borthladd noddfaol i Fau Aberteifi, yr hyn a gyst tua 60,000p., i gael eu rhanu yn gyfartal rhwng Bwrdd Masnach, Cwmni Reilffordd y Cambrian, a Chorphoraeth Pwllheli. Bwriedir cau y mor allan 0 tua naw acr 0 dir, a disgwylir y gellir ei werthu i amoanion adeiladu am 13,000p. Bydd i'r Cyngor Trefol wedi hyny ddyfnhau yr harbwr a'i wneyd yn ganolfan y drafnidiaeth mewn pysgod i Fau Aberteifi. Rhyfel ofnadwy yw yr un presenol yn Ne Affrica, na dychmygodd y Llywodraeth, ei awdwyr, na neb arall y trychineb a achosai. Ynddo y mae Prydain wedi colli 70,000 o ddynion eisoes, mewn lladd, clwyfo a'r rhai fuont feirw 0 glefydon, ac a anfonwyd adref wedi oolli eu; hiechyd, a'r nifer luosocaf 0 honynt, fwy no. thebyg, yn analluog byth i enill eu bywoliaeth, ond i fod yn bwysau, ar y trethi neu eu perthynasau. A beth am y wlad fawr a anrheithwyd, a'r genedl ddiwyd ddewr a ddyfethwyd ? Beth am ei gweddwon I a'i hamddifaid, a'u Eermdai wedi eu llosgi, a'r yd a'r anifeiliaid oedd eiddynt wedi eu hatafaelu gan filwyr estronol na wnaethant hwy iddynt erioed unrhyw niwed ? Yn ein gorhoian gwallgof ar ddychweliad ein eat- rodau, tybod na chyfyd ystyriaeth weithiau yn y llawenychwyr Prydeinig ani y trueni sydd yn y Transvaal, ac am y ilai sydd yno tan y gwys yn Brydeiniaid a Boriaid blitb dra-phlith yn yr un beddrodau gyda'u gilydd.

ANNIBYNIAETH YN DINAS MAWDDWY. GAN TEGWYN. IV. Peryglon Pregethwyr Gynt. Y cyntaf hyd y gallwn gael sicrwydd o'r Annibynwyr a bregethodd yn yr ardaloedd hyn oedd Lewis Rees, Llanbrynmair. Y mae genym hanes am dano yn teithio drwy y lie mor foreu a'r flwyddyn 1737. Canys yr ydym yn cael Meurig Dafydd, o'r Weir- gIa wdd-y-gilfach, Llanu wohllyn, yn ei wrando yn pregethu yn y Bala. Ac yr oedd yn oedfa nodedig iddo ef, canys gwelodd ei gyflwr, a'r drefn i'w gadw trwy y Gwaredwr, yn yr oedfa hon yn 1787. Daeth Meurig Dafydd a Lewis Rees yn gyfeillion mawr o hyny allan. Ymysg pethau eraill, dywedodd fel hyn wrth Mr. Rees, 'Pe gwyddwn y cawn i bregethwr i'm ty unwaith yn y flwyddyn, mi a gofrestrwn fy nhy.' Addaw- odd Mr. Rees y rhoddai fwy na hyny-y deuai yno unwait4 bob tri mis.' A dywed Meth- odistiaeth Cymru' (Cyf. 1., tud. 95), fel hyn ar y mater Ai Lewis Rees i Lanuwchlyn bedair gwaith yn y flwyddyn. Gwnai hyny drwy anhawsdev mawr a pherygl dirfawr. Yr oedd y ffordd yn faith, mynyddig, ae anhygyrch; y tywydd yn ami yn oer ao yn ystormus; a phreswylwyr y Dinaa a Llany- mawddwy, y pentrefydd arei ffordd, oeddynt ar ol deall ei neges, yn ffrynig am ei ladd. Dywedir fod gan Meurig Dafydd frawd o'r enw Morgan, cryfach o gorff na'r cyfiiodin, ao yn adnabyddus fel ymladd wr mawr. Ond yr oedd yn barehus a garedig wrth Lewis Rees, a dyohwelai yn fynych gyda ef hyd Mallw,vd, a phastwn onen mawr yn ei law, rhag iddo gael niwed gan yr erliawyr, Os gwelai rhyw berygl, dywedai ar ol i mi hebrwng y gwr da allan o'ch cyraedd mi gaf siarad a chwi.' Dywedai Mr. Roberts, Llanbrynmair (Cofiant Mr. Hughes, Dinas,' tud. 13): I Clywais Mr. Lewis Rees yn dywedyd iddo fyned yn ami dnvy y Dinas i Lanu wohlyn megis a'i fywyd yn ei law. Gorfyddai yn ami fyned liw nos, am ei bod yn beryglus iddo fyned liw dydd. Gorfu arno unwaith ddyfeisio rhyw ddichell, trwy gicio ei het a gyru ei geffyl, a galw arnynt clirio o'i ffordd y d-d. Barnasent hwythau yn sier eu bod wedi camgymeryd y pregethwr am ei fod yn rhegu.' Lie enbyd am eriid fu Llanymgwnddwy wedi hyn. Gwarthnodir y lie yn ei gysylltiad a Charles o'r Bala yn hir; Sh6n Prys, Rhys Jones, o'r Blaenau, a Pherson y Bala, a wnaeth y dichell yn ei gysylltiad ag ef. Un tro, cawn Lewis Rees yn myned drwy Llanymawddwy, pan y cyfarfu a Edward Owen, offeiriad y plwyf, yr hwn oedd yn elyniaethus iawn wrtho; a bu ymddyddan rhyngddynt. Gwr 0 ba wlad ydych chwi ?' ebe'r person. Gwr o Lanbrynmair, Syr,' ebe Mr. Rees, yn fwynaidd.' Pa fodd y daethoch i fyw i Lanbrynmair ? 'Yr oedd cynulleidfa Ymneillduol yno heb weinidog, ac ar eu dymuniad hwy myfi a osod- wyd yn weinidog iddynt. Peth afresymol oedd geddef i Bresbyteriaid bregethu yn y wlad hon Scotland ydyw y wlad iddynt hwy.' r Gobeithio Syr, eich bod chwi 0 well eg- wyddor nag y ffurfiech eich crefydd wrth arfer y wlad y byddech ynddi yn byw onide, rhaid fyddai i chwi fod yn Bresbyteriad yn Scotland, ac yn Babydd yn Rhu .fain.' A dywedir iddo gario dylanwad ar y preswyl- wyr fel na chafodd Mr. Lewis Rees un achos achwyn arnynt mwy. Yr ydym wedi dweyd yn barod mai Mr. Lewis Rees a bregethodd gyntaf o'r Annibynwyr yn y Dinas. Ac yr ydym yn tueddu ar dystiolaeth Owen Sion, o'r Plasucha, i gredu mal rhywbryd yn y flwyddyn 1742 y bu hyn.

Pregethwr a Tafarnwyr. Yr oedd y tafarnwyr yn gyffredin iawn yn y cyfnod hwn yn wrthwynebol i'r Ymneillduwyr Dywed r Methodistiaid Cymru' ó eu bod yn hynod felly, o Fachynlleth i'r Bala Ond yn y Dinas yr oedd yn eithriad anrhydeddus Yr oedd un Thomas Williams yn byw mewn ty a elwir y Sing. (neu mewn cyfnod diweddarach a elwir Sign., a hyny am fod arwydd y gloch arno) o deimlad g wahanol i' w frodyr masnachol. Boed ei enw yn barehus am hyn genedlaeth ar ol cenedlaeth yr hwn, nid yn unig a lochesai grefyddwyr a phregethwyr yn ei dy, ond hefyd a wnai ei oreu i'w hamddiffyn rhag sarhad rhai eraill. Pan ddeuai pregethwyr yno yn ach- lysurol, rhoddai geiniog neu ddwy i ryw un am fyned o amgylch i hysbysu y cedwid oedfa yno, ac ymgyfarfyddai ryw. 10 neu 12, efallai, i wrando. Yr Owen Sion, o'r Plasucha,' ynrhai o'r oedfaon hyn, gyda'i fam, pan oedd tua 9 mlwydd oed (Gwel ei hanes yn lied tanwl yn Methodistiaeth Cymru,' Cyf. I., tudal. 296). A'r dystiolaeth uchod y cyd-saif unllais tradd. odiad. Gwyddom fod rhai yn bresenol yn ceisio nodi y Blue Lion fel y lie y pregethwyd gyntaf, ond heb ddim jgronyn o sail. Dywedir yn yr erthygl ar y Dinas yn Hanes yr Eglwysi Annibynol' (Cyf. I., tudal. 426) mai yn y Bell* y pregethwyd gyntaf gan Mr. Rees. 'Does yn II hyn ddirl. yn wirioneddol groes i'r hyn a nod- asom Yn y weithred ar Gapel y Wesle yaid, ceir yr enw Blue Bell (Cloch Lis). Y mae genym brofion hefyd mai efe oedd prif westdy y lie hyd ymhell yn y ganrif diweddaf. Sail capel y Wesleyaid ar y lie yn bresenol. Yno ) pregethodd Mr. Rees gyntaf yn yr ardal hon, ac fel hyn y bu Galwodd Mr. Rees am chwart o gwrw gan Mr. Williams, y tafarnwr, canys nid oedd neb am lawer o amser wedi hyny yn dych'mygu fod dim allan o le yn hyny, ac aeth Ag ef yn ei law at y drws; a chan godi y Uestr at ei enau i gymeryd traflwnc o hono, dywedodd, I Iechyd da i chwi, gyfeillion,' ac yna estynodd ef i'r agosaf ato, gan ddweyd, Yfwch at eich gilydd.' Bu hyny fel olew ar wyneb y dyfroedd terfysglyd. Cafodd lonydd i bregethu ac wedi iddo orphen, yr oedd pawb yn dywedyd ei fod yn ddyn deche anmhosib' .Delid y Blue Bell yn 1791 gan ddau ddyn yn dwyn yr enwau Evan Jones ac Owen Jones

PENOD YR ENWOGION HERBERT SPENOER. Ganwyd yr enwog Herbert Spencer ar Ebrill 27ain, 1820, felly y mae yn bed war ugain mlwydd oed. Y mae wedi talu sylw manwl i ddeddfau ieehyd, ac y mae yn mwynhau iechyd da, ac yn feddianol ar feddwl clir yn ei hen ddyddiau, er ei fod wedi llafurio yn anferthol fel meddyliwr. Y mae wedi bod yn awyddua am yr ugain mlynedd diweddaf i orphen y gwaith mawr ag oedd wedi ei blanio. Ugain mlynodd yn ol yr oedd ei ieohyd dipyn yn wanaidd, ac ofnai fod ei ddyddiau ar ddirwyn i ben. Ond ymddengys ei fod wedi bod yn alluog i ddal at ei orohwyl drwy y blynyddoedd. Edryohir arno gan rai fel rhyw elyn mawr i'r gwirionedd, oherwydd ei fod yn dyagu pethau sydd yn gwrthdaro yn erbyn eu golygiadau hwy. Nid ein hamcan ydyw gosod allan nao amddiffyn ei olygiadau, ond yn hytrach rhoddi braslun o'i hanes a'i nodweddion.

Ganwyd ef yn Derby, Lloegr, Yr oedd ei dad yn ysgoJfeistr yn y lie, ao yn ddyn tra adnabyddus fel gwyddon a lienor galluog, yn ogystal a dyn o gymeriad da a safle uchel. Felly y mae yn amlwg fod y mab wedi etifeddu ei ogwyddiad cryf a llyw- odraethol oddiwrth ei dad. Wedi iddo feil- troli elfenau addysg, ao ar ol cyraedd ei 17 mlwydd, gwrthododd fyned i'r brif-ysgol, a bu am wyth mlynedd yn dir-iesurydd 0 dan y llywodraeth. Ar ddiwedd y cyfnod hwn dechreuodd waith mawr ei fywyd, set ysgrifenu ar bynciau gwyddonol. Glynodd wrth y gorchwyl yn ddyfal a diflino am dros haner canrif, ac y mae y gweithiau a gynyrchodd yn piofi. hyny. Nid oedd yn ddyn o duedd ddadleugar, ond yn foneddigaidd, tirion a dirodres yn ei ymddygiad tuag at eraill. Daeth i goleddu y ddamcaniaeth 0 ddad- blygiad wrth astudio cyfanscddiad a deddfau cymdeithas, fel y daeth Darwin i gredu yn yr un ddamoaniaeth wrth fyfyrio a sylwi ar hanes bywyd ar y ddaear. Y mgymerodd Spencer a'r gorohwyl anferth o ffurfio athroniaeth. gyffredinol. Yn unol a'r amcan hwn, dengys weithred- iadau dadblygiad mewn cymdeithas fel sym- udiad o'r syml i'r amrywiol, mewn cyfreithiau ac arferion mewn gwybodaeth, yn ogystal ac mewn moesau. Fel ysgrifenwr yr oedd yn arbenig yn ei arddull. Mewn un ystyr y mae ei arddull yn hollol ddi-addurn—'does yna ddim ansoddeiriau addurnol. Eto, os ydym am arddull eglur, syml, yn yr hon y mae y syniadau yn cael eu gosod allan mewn goleu elir a digwmwl, dyma hi. Y gwir yw, y mae bob amser yn oydweddu a natur y mater a 'drinir. Amlwg yw fod sylw yr ysgrifenydd ar y gwirionedd mewn y llaw, ao mai ei amoan yw ei osod allan yn eglur a dealladwy. Arddull a ddengys gym- eriad yr awdwr, oblegid beth ydyw iaith ond y dillad a osodir am feddyliau, ac fel y mae dull dyn o ddilladu ei gorff yn dangos beth ydyw, felly y mae dull dyn 0 ddilladu ei syniadau yn ddadguddiad o'r dyn.

Ysgrifenodd draethawd ardderchog ar arddull-Styl, ao y mae ei arddull yn cydweddu a'r hyn a ddysga. Y mae ei ddull yn uniongyrchol a didro—dim rhwng cromfachau, ac y mae cydweddiad rhwng yr iaith a natur y peth mewn Haw. 0 bob ysgrifenwr a wyddom am dano, Spencer ydyw un o'r rhai hynotaf i beri i'r darllen- ydd i feddwl Nid oes uu frawddeg wag nag un dosran anmherthynasol, na dim geiriau segur. Ni cheir dim geiriau llanw, a theimla y darllenydd fod pob egluriad yn ddestlus a chyfaddas. Gellir dweyd yn ddibetrus y teimla. pob darllenydd meddylgar fod yma ddyn all ei I arwain i uchelderau byd y meddwl lie mae'r awyr mor bur fel y teimla ei feddwl yn fywa I chynhyrfus. Amser a ddengys mesur ei ddylanwad. Y mae, modd bynag, wedi cymeryd ei sedd ymhlith mawrion byd y meddwl, a chredwn y perchir ei goffadwr- iaeth fel eiddo un sydd wedi rhoddi ei fywyd i wasanaethu, nid yn unig yr oes hou, ond yr oesoedd i ddyfod.J

DINAS MAWDDWY. Y GWAITH DWFR. Mewn cyfarfod o'r Cyngor Dosbarth dan lywyddiaeth Mr. E. H. Davies, hysbysodd y clerc fod y peirianydd wedi ei hysbysu fod y gwaith dwfr wedi ei gwblhau. Pasiwyd i dalu i'r cymerwr. Pen. derfynwyd gofya i Lady Buckley fod yn bresenol ac i agor yn ffurfiol y gwaith dwfr ar Rhagfyr 29ain. Penodwyd pwyllgor i gario allan y trefniadau.

CARNO. 0 Y GYMDEITHAs LENVDDOL.-No. Wener, caed dadl fywiog ar y testyn A ydyw ffug. chwedlau yn niweidiol i'w darllen ?' Mr. C. Williams, gorsaf-feistr o blaid, a Mr. J. Wil- liams yn erbyn. Cyfeiriodd y cyntaf at y nof. elau sydd wedi creu chwyldroadau er gwell. Atebodd y diweddaf nad nofelau priodol oeddynt, ac mai y diafol oedd cyfansoddwr cyntaf y cyf ryw. Siaradodd eraill yn y ddadl Mae gwedd lewyrchus ar y gymdeithas hon eleni.

ABERMAW. CERDDOROL. Yn nghyfarfod cystadleuol Llanfihangel (Aberystwyth), a gynhaliwyd nos Fercher, enillodd Mr. E. M. Evans, Post Office, y gwpan arian a gynygid i'r goreu yn nghystadleuaeth y Challenge Solo allan 0110 ymgeiswyr. Dyma yr wythfed gwpan arian a enillwyd gan y cerddor ienanc gobeithiol hwn. CYFARFODYDD DIWYLLIADOL "Nos Fawrth, yn addoldy Eglwys Crist, cafwyd anerchiad rhagorol gan Mr. Joseph Thomas. Yr un noson, yn nghapel yr Annibynwyr Seisnig, traddododd Mr. Hall, Aberystwyth, ei ddarlith ddyddorus ar ei Adgofion o Gymiu.' DIRWEST.-Nos Lun, ymwelodd y Parch. J. Eiddon Jones, Bangor, a'r dref, a thraddododd yn nghapel yr ^Annibynwyr Cymreig ei anerch- iad rhagorol ar Ddirprwyaeth Arglwydd Peel.' Cadeirydd, Mr. E. R. Jones, Post Office.

ABERYSTWYTH. N. P. BANK.-Prynadd Cwmni y National Provincial Bank faelfa Mr. J. H. Edwards, Great Darkgate Street, am 2,5oop a symudit y Swyddfa yno o Pier Street, yr hyn fydd ya fwy canolog i'r dref. Agorwyd y gangen hon yn 1833. MARWOLARTH.-Boreu dydd Mercher, ar ol rhai misoedd o afiechyd poenus, bu farw Mr. G. Thompson, Plumber, Queen's Road, yn 52 mlwydd oed. Claddwyd ei weddillion marwol, dydd Sadwrn, gan dyrfa barchus. CWRDD CYMDEITHASOL. Cynhaliwyd yr uchod nos Fercher, gan y Bedyddwyr Cymreig, yn Ysgoldy y Capel. Llywyddwyd y gweith- rediadau gan Dr. Morris, y gweinidog. Yr oedd cynulliad lluosog ynghyd, a threuliwyd noson ddifyrus.