Y Negesydd

MACHYNLLETH. CYFARFOD CYST -ADLrLu.oi,Cynhaliwyd yr .uchod ddydd Calan, dan nawdd yr Eglwys Sefydledig. Llywyddion Parch. Canon Trevor a Dr. Davies; arweinydd, y Parch. D. T. Hughes. Cyfarfod y prydnawn :-Adroddiad, Charge of the Light Brigade,' Miss Pierce, a Miss A. E. Morris; traethawd, 4 Y Llyfr Gweddi Cyffredin, ei fanteision,' loan Glan Crewi, Penegoes; adroddiad,'jY Credo.' Misses E. Davies a L. Owen unawd Contralto, Miss W. Edwards; adroddiad, 'Little Jim,, Miss E. Davies, a Miss M. Davies; hosanau i dynion, Miss M. Evans unawd Baritone, Mr. D. Williams, Skinner's Arms traethawd, 'Yr Ysgol Sabbothol,' Mr. T. Parsons; pedwar- awd, Mr. Trevor Jones a'i barti; llawysgrif, Master N. P. Lewis, a Miss Marie Greenfield; unawd ar y berdoneg, Miss J. Humphrey's, Graigfach. a Miss G. Jones, Garshwn; cor merched, Maglona Ladies' Choir; cor plant, Cor Plant Maglona. Cyfarfod yr Hwyr:— Darllen difyfyr, Misses M. Greenfield a L. Stephens; unawd Tenor, 'Yr hen gerddor/ Mr. J. Williams; llythyr caru, Mri R. R. Morris a T. Parsons; deuawd, Mri' J. H. Williams a Trevor Jones deg o benillion ar y 'Cof,' Mr. J. Rowlands, Penegoes; Investing bags, Miss Evans, Penmachno; pedwarawd, Miss M. Lumley a'i pharti; trwsio hosanau ar yr esgynlawr, Miss E-. Lewis a Miss M. Humphreys; unawd Baritone, Mr. D. Williams; adroddiad, 4 Y Wenwisg,' Miss Williams, Bwlchscullyn; cor meibion, Cor yn cael ei arwain gan Mr. E. £ dwards* Doll Street. i

PWYLLGOR HEDuLU MEIHIOIh. Cynhaliwyd cyiai-tod chwat-terof o'r pwyllgor uchod yn Neuadd Sirol DolgaUau, ddyiid Mawrth, Mr. O. Slan^V Wynne yn ilyw o tu.— Adroddes y Prit-oe.i.j ioij i'iv tieio yn y i- vti. a ehWarler-i, r c,- hudawyd pump atii fa*r-vVheU:.j oedd yn eu treial yn y Fra wdlys Nitervy crwydriaid a gyiiortliwywyd j) n ysto l y chwaiter ydoedd 554, o'i gyferbynll a 683 yr un adeg y llynedd. Co^b vyd 31 o grwydriaid g-yfe-rbyn- a 37. Cosbwyd 63 o bersonau am feddwi gyferbyn a 6i Cosbwyd tri 0 dafarnwyr am dori Deddt y Trwyddedau, a'r up faint y Uynedd. Yr oedd y Gorsafoedd yn foddhaol oddigerth rhai Aber- dyfi a Chorris —Sylwodd y Cadeirydd fod yr adroddiad yn foddhaol, ac hefyd penderfynwyd gwneyd yr adgyweiriadau angenrhei iiol yn Aberdyfi a Chorris.-Mewa. ateb i gwestiwn, I (iywedodd y Prii-gwnstabl fod Me, Solomon Andrews wedi amgau y lie a olygid a ber. thynai i'r cyhoedd yn Aberdyfi, ac aethant ynghyd gyda cheffylau i dynu y waliau i lawi, canys dywedasant wrtho mai eiddo y cyhoedd ydoedd. Y Cadeirydd Nidpedd angen yr heddgeidwaid.—Yna, rhöddesyrArolygydd ei adroddiad gan grybwy.ll yr adgyweiriadau angenrheidiol yn y ddau le a nodid yn adrodd- iad y Prif-gwnstabl, a chyfarwyddwyd ef i'w cario allan.

CYFARFOO MISOL LERPWL A MR. W. 0. JONES, B.A. Yn y Cyfarfod Misol a gynhaliwyd nos Fercher, Ionawr 2il, derbyniwyd cenadwri oddi- wrth eglwys Chatham Street yn gofyn i'r Cyfarfod Misol roddi i Mr. W. O. Jones bob manylion angenrheidiol i'w alluogi i apelio yn rheolaidd i'r Gymdeithasfa Penderfynwyd. Ein bod yn dymuno sicrhau yr eglwys yn Chatham Street fod pob manylion angenrheidiol tuag at iddo allu apelio yn rheolaidd ;i'r Gym- deithasfa eisoes yn ineddiant Mr. W. O. Jones, ac wedi bod yn ei feddiant er yr-adeg y pen- derfynodd y Cyfarfod Misol ei ddiswyddo, a chaiff bob manylion ychwanegol trwy y Gym-! deithasfa pan apelia iddi.' Yn yr un cyfarfod hefyd, darllenwyd llythyr oddiwrth gyfreithwyr Mr. W. O. Jones, yn gofyn am y tystiolaethau a roddwyd yn ti-gylch gerbron y Pwyllgor a fu yn chwilio i'w achos, a phob manylion mewn perthynas iddynt, ac yn hysbysu fod Mr. W. O. Jones yn barod i ymrwymo 11a byddai iddo gymeryd cwrs cyf- reithiol yn erbyn y Pwyllgor na'r Cyfarfod Misol, na'r tystion (heb ganiatad y Cyfarfod Misol) os caniateid iddo yr hyn a geisiai. \Vedi peth ymdriniaeth penderfynwyd, Ein bod yn awdurdodi ein cyfreithiwr i anfon fel atebiad nas gall y Cyfarfod Misol ganiaUu y cais, yn gymaint a bod yr achos yn awr yn Haw y Gymdeithasfa, ac y caiff Mr. W. O. Jones bob cyfleusdra i ymgydnabyddu a'r tystiol- &tliau pan yr apelia i.'r Gynidei,tliasfa.' Yn y cysylltiad hwn hysbyswyd fod y Pwyllgor a fu yn chwilio i achos Mr. W. O. Jones yn dymuno gwneyd datganiad gerbron y Cyfarfod Misol ar y modd y dygwyd yr ymchwiliad ymlaen (mode of p-rocedur^J yn gymaint a bod gweithrediadau y Pwyllgor wedi eu camadrodd a'u caraliwio, a'r cyhoedd mewn canlyniad wedi eu camarwain gyda golwg arnynt. Darllenwyd y datganiad gan y Parch. W. Jones, Ysgrifen. ydd y Pwyllgor. Cymeradwywyd ef gan y Cyfarfod Misol, a phenderfynwyd ei fod i gael ei gyhoedd; gyda adroddiad y Cyfarfod Misol. O J, OWEN, Ysgrifenydd y Cyfarfod Misol

GLASBWLL. CYFARFOD LLINYDDOL. Cynhaliwyd yr uchod yn nghapel yr Annibynwyr, lonawr 3ydd Llywyddwyd gan Mr. Walker, Garthgwynion ac arweiniwyd gan Wnion. Allan o 12 o ym- geiswyr ar y drawings dyfarnwyd Jones, Glanrafon, yn oreu canu 4 Burford,' Oswald Rowlands cafwyd can swynol gan Miss J. Jones, Talybont; anerchiad barddonol gan yr arweinydd adrodd emyn, Samuel Rowlands deuawd gan Maglona a S. Rowlands; canu ton ddifyfyr, O. Rowlands desgrifio gwrth- ddrych heb ei ehwi,, W. LI. James, Cefncoch; penillion 4 Yr Ysgol SuI,' Mr. D. James; unawd 'Cwymp Llewelyn,' S. Rowlands; darllen difyrfyr, J. D. James, a J. Morris; araeth 4 Y Lleuad,' Mr. D. Jones, Cynffyrch; unawd, O. Rowlands; anerchiad gan y cadeirydd, ac adroddodd yr arweinydd farddoniaeth Seisnig iddo; |areithio difyfyr, Mr. Jones, Glanrafon penillion i'r 4 Bedwaredd ganrif a'r Bymtheg/ Mr. G. Jones, Penpompren; canu I Satidon,1 Mary Jones, Glanmerin, ac Elizabeth Jones, Cynffyrch y goreu am chwareu Llwyn Onn ar y Flute oedd D Rowlands, Gelligau. Ar gynygiad Mr. Jones, Glanwerin, a chefnogiad Mr. james, Cefnoch, diolchwyd i'r Cadeirydd am eu gwaith, a diweddwyd trwy ganu ton gynulleidfaol. Y beirniaid oeddynt Mri. R. Williams, Penexoes J. Jones, Workhouse; C. Ashton, Machynlleth a'r arweinydd.

CYMDEITHAS AMAETHYDD8L MEIRION. Cynhaliwyd cyfarfod cyffredinol blynyddol aelodau y gymdeithas yn y Lion Hotel, Dol- gellau; ddydd Mawrth, pan y dewiswyd Mr. Williams, Gwernhefin, i'r gadair. Darilenodd yr ysgrifenydd restr y gweddillion, a dywedodd fod y gweddill yn bresenol yn 94P. 13s. 2C., ond ar el derbyn tanysgrifiadau yr oedd dros lOOp. Apwyntiwyd Mr. E. Griffith, Maes- brynar, 0 Mr. Morris, Glanllya, yn gyfrifwyr. Diolchwyd i Mr Wood, llywydd y ftwyddyn o'r blaen.—Yna cynhaliwyd cyfarfod o bwyllgor rheolaeth. Penderfynwyd cynal yr arddang- osfa nesaf yn y Bala, yn mis Medi. Ail apwynt- iwyd Mr. T. P Jones-Parry yn drysorydd.— Yna trafodwyd cynygiad Mr William Jones. Towyn, parthed fod tanysgrifwyr o haner coron ac uchod i'w caniatau i gystadlu am wobrau am ddofednod ac ymenyn.—Pasiwyd pender- fyniad fod personau a'u heiddo 0 dan up. o werth trethadwy i gael cystadlu yn y dosparthau bya es byddaat ya da&ysgril«$r 0 haaar qqsw,

CTNHAOLESO HEDDWCH CAEROYDO. Yr wythnos ddiweddaf, cynhaliwyd Cynad- ledd Heddwch, yn Neuadd Cory, Caerdydd Yr oedd yn bresenol Mri. Ben 'Tillett, D- Lloyd George, A.S., Bryn Roberts, A.S., y cadeirydd Mr. H. M. Thompson, Ltandat. Pasi;wyd yn unfrydol y penderfyniad a ganlyn Fod pobl Cymru a Sir Fynwy yn dwfn gashau ac yn condemnio y ddiplomyddiaeth ddrygionus a chamsyniol a arweiniodd i't rhyfelyn Neheu- barth Affrica, ac yn gwrthdystto yn gryf yn erbyn y polisi trychinebus a chreulawn o ryfela a gwragedd ac A phlant di-gymorth, ynghyd a dinystyr y ffermydd ac anrheithiad y wlad gan y byddinoedd Prydeinig.'

CYFARFOO YSGOLION M C. MSBARIH CORRIS. Dydd Sul, cynhaliwyd y cyfarfod dau fisol yn Rehoboth, Corris, dan lywyddiast ti- Mr R. Owen, Bronygog. Y boreu, holwyd y plant yn y Rhodd Mom gan Mr D. G. Davies, Esgair- geiliog; yna holwyd am ansawdd yr ysgol gan Mr. Hugh Evans, Aberllefenni. Yr oedd ar y cyfan wedd gysurus ami. Ar ol hyny, cynhaliwyd cyfarfod o'r cynrych- iolwyr. Penderfynwyd ynddo gael Cymanfa Ganu eto y flwyddyn hon; bod i ystadegau yr ysgoliQn i gael ei dwyn i sylw cyhoeddus bob dau-fis, a phenodwyd pwyllgor i wneyd trefniadautuag at ddwyn allan lyfr yn cynwys hanes yr Ysgol yn y Dosbarth am y ganrif a basiodd. Yn y prydnawn, holwyd v dosbarth canol ar y Tair Gwyrth cyntafyn Efengyl loan, gan Mr. Henry Jones, Aberllefenni; wed'yn caed anerchiad gwerthfawr ar 4 Iaith Anweddus,' gan IMr. J. Griffiths, Ratgoed, a thraethwyd sylwadau pellach ar y mater gan ainryw frodyr. —Yn yr hwyr, holwydyr ysgol gan y Barch. R. W Jones, Towyn, ar loan iii. pen., am y tro, yn lie y Gofalwr, Mr. D. Ifor Jones. Canodd cdr y plant amryw donau yn dra swynol, dan arweiniad Mr. E. Lewis, ieu. Yr oedd y cyfarfod drwyddo yn bur ddyddorol ac adeiladol,

TOWYN. MAKWOLAKTH MR. JIREMIAH WILLIAMS (ESQAIROEILIOG GYNT). Ionawr 3ydd, bu farw yn Awelfryn, Towyn, Mr. Jeremiah Williams, gynt 0 Rhiwawel, Esgairgeiliog, yn 57 mlwydd oed, gan adael priod, merch, a lluaws 0 berthynalaumewn galar ar ei *I. Yr oedd yn frodor o Abercegir, a thrigianodd y rhan fv^raf o'i oes fel'chwarelwr ac wed'yn fel goruchwyhwryn ardaloedd Corris. Tua dwy flynedd yn ol, symudodd i fyw i Towyn, lie y preswyliat mewn amgylchiadau cysurus. Bu yn ddiacon am lawer 0 flynyddau yn eglwys Anuibynol Corris, ac yn brif symud. ydd yn y gwaith o adeiladu capel newydd i'r enwad yn Esgairgeiliog, a ihrwy ei lafur ef yn benaf ymae yr addoldy yn awr yn ddi-ddyled. Yr oedd yn gerddor medrus a goleuedig, ac yn arweinydd y canu cynulleidfaol. Gwasanaeth- odd am dymor maith fel aelod defnyddiol 0 Fwrdd Ysgol Talyllyn. Cymerodd yr angladd le dydd Llun, yn mynwent gyhoeddus Towyn, ac hebryngwyd ei weddilhon gan gynulliad lluosog a pharchus i'r gladdfa. Gweinyddwyd wrth y ty ac ar Ian y bedd gan y Parchn J. M. Williams, Towyn; H. W Parry, Aberllefenni; E Wnion Evans, Derwenlas Evans, Llan- egryn; R. W. Jones (M.C.), Towyn. Y mae cydymdeimlad cyffredinol droa gylch eang A Mrs. Williams a'i merch fechan yn eu trallod. Derbynwyd lluaws o lythyrau oddiwrth weini- dogion ac eraill yn datgan eu cydymdeimlad a'u hanallu i fod yn bresenol yn yr angladd.

doljebisttbau, ABERGYNOLWYN. Syr.—Caniatewch gongl o'ch newyddiadur clodwiw i mi, fel ag y gallwyf draethu fy marn parthed ymddygiad masnachwyr y pentref hwn. Pobl ryfedd yw y masnachwyr hyn. Mae yn y pentref uchod gymaint a dau ddwsin o honynt, er hyny, y mae golwg ddisglaer arnynt oll. Deallwyf mai un peth sydd i'w gyfrif am hyn oil ydyw yr hyn a welir ar noson til y gweithwyr. Cawn eu gweled yn fdl o'r top i'r gwaelod'; y drysau lied y pen yn agored hyd haner nos, a golwg siriol ar y maelwyr yn barod i dderbyn ceiniog olaf ami i frawd sydd wedi peryglu ei fywyd ar hyd y mis yw henill. Ac yn awr, ar ddiwedd y ganrif. y mae ganddynt gynllun newydd i gyfoethogi eu nunain, trwy beidio cydnabod eu cwsmeriaid ag anrheg fel arferol at y Nadolig. Hefyd y maent wedi enwogi eu hunain trivy gau eu masnachdai y d) d'd cyntaf o'r ganrif newydd, set dydd Calan; ac felly i.arbed rhoddi elusen i blant bach yr ardal, a hwythau yn byw ar ein eefnau o'r naill flwyddyn i'r Hall (cywilydd). Wrth derfynu, dymunaf roddi ar ddeall i'r cyfryw, fod y gweithwyr wedi ymgynghdri a'u gilydd ac yn ngwyneb y ffaith uchod i wneyd cyfnewidiad a masnachwyr yr Aber, trwy gael eu nwyddau yn ddigyfrwng gan drafaeliwr o Fanceinion Rhaid i mi roddi heibio yn awr, gan fod swper mawr wedi ei barotoi yn Peny- bont Hotel i'r cwsmeriaid, a rhaid i mi .fyn £ yno. Oui ddylai y masnachwyr wneyd yr un peth ?—DEI CHWARBUTEO. •

MARWOLAETH. DAVIEI;Ionswr 7fed, Mr. John Davies, Blue- maris, Aberllefenni (Ratgoed gynV, ar 01 hir gystudd, yn 53 mlwydd eed, gan adael priod ynghyd a dau fab a dwy feroh yn amddifaid ac mewn galar ar ei ol. Cyme* yr augladA It dyddi iau,r&tfgte»xi»i ] iau,r&tfgte»xi»i ] GENEDIGAET HA U. Lrvrii-—Ionawr 3ydd, priod Mr. John Lewis, Frondeg, Corris, ar fab. LI/OTD.—Ionawr iydd, priod Mr. John Lloyd, Galltyrhf vv, Llanwrin, ar fab. PRIODASAU. L«wi«-—OwBK.-i—Ionawr 5ed, yn nghapet Dolgellna, gan y Parch. Afouwy WniUuss, Corris, yn mhrasenoldeb y cofrestrydd, Mr. Richard Lewis, Glanllitan, Corris Uebaf, a Miss Mary Owen, Ponygareg, Talyllyn. PHILLIPS-JOMBO— £ TANS. Rhagfyr 29ain, 1900, yn nghapel Presbyteraidd Machynlletk, gan J Parch E. Williams, Mr. D. Phillips-Joues, a Mi»s Annie L. Evans, merch Mr. David Itrans, eyfreithiwr-Y ddau o'r dref. THOMPSON—BDWARSS.—Shagfyr 24ain, 1900, yn Eglwys St. Marc, LIun-Iain, gan Y Purck. Morris Fuller, M.A.I Fred B. Thompson, 0" Royal Academy of Music, mab y diwedda* Barch. D. Thompson, a Catherine, merch ieu- angaf y diweddar Mr. William Owen, Matha- farn, ger Machynlleth.

PONTROBERT. CYNGERDD. Nos Fercher, eynhah^ya cyngerd,dyn yr ysgoldy gan barti 0 Llanfyilin (Pereroriou y Dyflfryn). Yr elw oddiwrth y cyngerdd at gronfa adeiladu capel newydd y Wesleyaid yri Llanfyilin. PREGETH YMADKWOL. Rhagfyr-30, pre- gethodd y Parch. E. O. Evans ei bregethym- adawol fel gweinidog eglwys Annibynol Peniel, PenHys, a Phontrobert. Yr oedd yn dechreu ar ei faes newydd sef, Bedliniog, yn y Deheu- dir, y diwrhod cyntaf yn y flwyddyn newydd. Y mae Mr. Evans yn bregethwr cymeradwy.

Y MARCHNADOEDD. MABCHKAD YD Lamrwi, Ionawr 8. Ni wnaed llawer 0 fusnes mewn gwenith heddyw yn Liverpool; ond yr osdd y g werth wyr yn dal fc. y can'pwye 0 godiad ar brisiau dydd Gwener. Gweuith Califfornaidd, 6s. 4c. y can* pwys Prisiau blawd yu bur gadarn, a mwy o brynu amo. -.)-

MABCHKADOBDD Aif IFRILIAID. Llundain Ionawr 7fed — Gwartheg—Cyflenwa4 da o bifflau ond araf y gwerthent. Gwartheg Hereford a Devon, o 4s. 6c. i 4s. 8c.; eto Ysgot* aidd, o 4s. 8c. i 4B. 10c. yr wyth pwys. Defaid-- Y defaid yn weddol lawn. Gfclw pur' araf oedd am fyllt a mamogau. Leiceater, Ionawr 5ed,—Yr oodd tun'r cyfartal* edd arferol o brynwyr yn y farchnad, ond. byebaik oedd y cyflenwad. Marwaidd oedd y galw ar y cyfan, a buiineit eymharol fychan. a wnaed. "Yr oedd yno ychydig o heflyod cyfloion, a gwerthent o 15p. 10s. i 21p. 10s.

The Salmon Fisheries Acts. DOVEY, MAWDDACH, AND CLASLYH SALMON FISHERY DISTRICT. LICENCES TO FISH FOR TROUT. NOTICE IS HEREBY GIVEN that on and after the Second day of February next, it'will be illegal to Ash for Trout within the above district without a licence. Season licences can be proouied of the undersigned, at his office, at Queen's Square, Dolgelley, on payment of One Shilling; also of -the several persons who are authorised to sell iictaees to ftsh for Salmon in the District. Aud further that a Byelaw has been duly made and confirms^ prescribing the form of such licences, and thirty payable for the same. Dated this Seventh da? of January, 1901, W. R. DAVIES, Bolfcitor, Clerk to the Board of Conservator.

-• -M Cynhelir gan y Bedyddwyr yn y lie uchod, NOS LUN, OHWERROR 11, CYSTADLEUAETHAUi 1. Unrhyw Unawdat ddewisiad yr Ymgeisydd [agored i ferched, na enillasant wobr fwy na 10B, yn flaenorol]. Gwobr, 128, 6c. 2. Unrhyw Unawd i feibion eto [agored i lai na enillasant wobr fwy na 10s. yn flaenorol]. Gwobr, 12s. 60. 3. HER UNAWD.—Unrhyw Unawd o ddewia? iad yr Ymgeisydd [agored i'r bydl. Gwobr. 11 Is. 0c. "0, AMODAU. 1. Pob Ymgeisydd i ofalu am gopi i'r Beiriaia4 so ilr Chwareuwr., 2. Pob Ymgeisydd i aufon ei enw ac enw yr Unawd. ynghyd a 6c., yr hwn a roddir yn ol ar vmddangosxad ar y llwyfan. Yr enwau i fod mewn llaw erbyn Chwefror 7fed. JOHN LEWIS, Pantycelyn.

STAR STORES, PENRALLT STREET, MACHYNLLETH, Now opened, with &n entirely Ne Stock of GROCERY & PROVISION at lowest possible prices. Good TEA, Is. 4-d. per Ip., Rich Blend, is. 6d. Challenge Blend, is. 84 Pure black Indian Tea, 2s. t SUGAR: i^d.; 'lid' & 2d.-per lb. Crystals, Pure Lump Sugared. & 2^d. Hartley's jams & Marmalade ."are finest made. SPECIAL LINE Mixed Fruit, 5d. per 2 lb. Jar. Plum & Apple Std. „ „ Blackberry & Apple 6d. „ Marmalade 5P. 1 NEW FRUIT, Splendid Quality, at Lowest Prices. Finest Candid Lemoii Peel, 4jd. per lb. Good & Sweet Hams, 6Jdt per lb. Smoked Hams & Bacon, of the Best Brands. Flour, Meal & Corn, at Lowest Mill Prices. • All orders receive attention. a. Vk ABTHllBkt

HELYNT CHWAREL Y PENRHYN. FAINT bynag oedd y gobeithion am weled ail ddecbveu gweitbio yn cbwaiol y Penrhyu ar y lOfed o'r mis hwn, fal y cynygiwyd gan Mr. Young, y prif oruchwyliwr, trodd yn hollol aiomedig. Ni pbleidloisiodd ond 77 dros ddychwelyd i'r chwarel, tra yr oedd 1,707 yu gwrthod y telerau roddodd Mr. Young i'r gweitbwyr. G, naed y cyfrifiad gan bevsonau parchus, ac aunibynol ar y ddwy blaid, a llosgwyd y pleidebau, fel nas gall fod dim digter na dndl rbagllaw rhwng yr u-n o'r partion a'r personnu a anfonasant eu papyrau i mewn. Yn y cyfiifiad, yr oedd canoedd o'r gweitbwyr heb bleidleisio, am eu bod wedi ymwasgaiu i wahanol leoedd, ao nas gallesid cael eu llais mewn ftmitr mor fyr. Mae y bleidlais, pa fodd bynag, yn nodweddiadol a phouderfynolo farn corph y gweithwyr, yr hon a ddengys anfoddlonrwydd at gynygion yr oruchwyl- iaeth, am nad yw y telerau a osodwyd i lawr yn caniatau dim eyfuewidiad sylweddol nac o duedd i enill ymddiried y dynion y cerir allan yn weithredol y man welliantau a awgrymir. Dylid cofio mai nid cytundeb rhwn-g yr oruchwyliaeth a chynrychiolwyr y gweithwyr yw y cynygion a roddwyd gerbron y dynion 1 bleidleisio arnynt fel y gwneir yn gyffredin mewn trafodaeth lafurawl. Nid ydynt ond y telerau eithaf y llwyddoddy cynrychiolwyr i'w sicrhau. Nid oeddynt hwy, o bosibl, yn eu hystyried yn gyfryw ag y dylideu derbyn. Ao mae y chwarelwyr ar ol eu hystyried yn ofalus wedi methu oanfod ynddynt obaith am driniaetb briodol, na gwelliant o worth yn rheolau llym ac afresymol y ddysgyblaeth y zaaout yn brofiadol o honi er adeg y gefyll allan blaenorol. Nid oes gan y dynion ymddiried yn nheimlad da na chynawnder yr orucbw^liaeth. Ac nis gall y neb a ddar- llenodd gynygion Mr. Young lai na sylwi ar y dôn arglwyddaidd, ddirmygol tuag at y gweithwyr sydd yn rhedeg drwyddynt o'r deohreu i'r- diwedd. Ymdrinia a hwy fel meistr tuag at gaethweision, yn lie fel y gweddai i gyflogwr tuag at y cyflogedig. Cyn- wyaa eniyniadau cas ao awgrymau o isradd- olI-toth y gweithwyr. Dichon nad yw Mr. Young yn amcanu bwrw llid arnynt a'u herio, ond mae yr iaith a ddefnyddia i osod ei delerau i lawr mor fawreddog a honiadol, fel naii gall lai na bod yn farwol i gymod ac ymddiriedaeth J'hwng y pleidiau. Mae yn amlwg na bydd i'r dynion fyned at eu gwaith eto heb gryfaoh sicrwydd nag a gaweant, am gyfiawnder yn ngosodiad y bargeiniou, triniaeth fwy dynol oddiar law y stiwatdiaid, ac unioni pethau eraill y cwynwyd o'u plegyd. Drwy fwyafrif gor- lethol y balot, dangoswyd eu bod yn unol yn eu hamcan, ac nad ydynt, fel y dywed lhai, dan ddylanwad yohydig o rwgnach- wyr. Maent yn wyr mor ddeallus a chywir ag ydyw unrhyw gorph o bobl. A hyn sydd yn rhyfedd-paham y mae cweryl arlJyd y blynyddau yn Chwarel y Penrhyn mwy nag mewn chwarelau eraill ? Eithriad yw gweled anghydfod yn unrhyw chwarel arall yn Nghymru, ond yn Bethesda dyma'r sefyllfa barhaol. Mae yn wrthun awgrymu fod chwarelwyr Bethesda yn fodau gwahanol i ohwarelwyr eraill, yn blentynaidd, yn cashau disgyblaeth, ac yn chwanog i gynen ac ymrdfaelion. Mae y rhagolygon yn awr am heddwch mor dywyll ag erioed. Talwyd y stiwardiaid allan, ac oherwydd y galwad mawr sydd am weithwyr ymhob rhan o'r wlad, gyda chyf- logau da iddynt, mae y chwarelwyr wedi ymadael a'u hen gartrefi, fel nad oes yn vreddill yn Bethesda, ond y rhai y mae cyaylltiadau teuluol ac achosion eraill yn eu cadw yno. Beth wneir yn y dyfodol? Yr Uuig gwrs agored i'r dynion yn ol rheolau 1897 yw apelio at Arglwydd Penrhyn, ac y ttae yn debyg y gwnant. Ond ychydig duedd •ydd ganddynt o bosibl at hyny yn awr. Mae eu meddyliau yn fwy ar But i ddarpai- ar gyfer y teuluoedd anghenus sydd yn yr ardal. Dywedodd Mr. Young fod y rhan fwyat o'i weithrediadau yn cael eu cymer- adwyo gan ei arglwyddiaeth. Os felly, mae yna ddau deyrn ddylai droi dalen newydd. Gobeithiwn nad yw y pendefig mor ddall fel na fyn weled. Pe edrycliai i mewu i am- gylchiadau y chwarel, canfyddai y priodoideb o roddi dynion yn yr oruchwyliaetb sydd yn deall chwarelyddiaeth, ac yu deall pa fodd i drin dynion, Yna ni byddai yn agored i'r cyhuddiad o haner newynu pobl ar ei etiftddiaetÀ..

Y RHYFEL. Adrodda Arglwydd Kitchener i gorphlu yn rhifo 120, perthynol i'r Cadfridog Knox, fod 'mewn ysgarmes a gallu cryfach o'r Boriaid, yn Lindley, yn y Dalaeth Rydd, dydd Gwoner. Catodd Colonel Laing, dau swyddog, a 15 o fil wyr cyttrediu eu lladd. Clwyfwyd dau awyddog ac 20 o'r dynion. Dywed hefyd am un arall gymerodd Ie ger Naawpoort, yn mynyddoedd y Transvaal; Llwyddodd y Cadfridog Babington i beri i'r Cadfridog Boraidd, Delarey, i gilio. Nid oedd y oolledion yn diymion. Yr unig newyddion am oresgyniad Cape Colony yw fod nifer o'r Boriaid yn ymwthio tua Richmond, 250 milldir o Capetown. Adroddir yn Bloemfontein fod cad-ddarpar- iadau y Boriaid yn darfod, ac y rhaid iddynt roddi yr ymdrech i fyny yn fuan. Gwifreb o Dref y Penrhyn, ddydd Mawrth, a hysbysa fod pymtheg cant o Foriaid wedi cyraedd Sutherland—dim ond 120 o fUldiroedd i'r gogledd. Y maent yn anrheithio ffermydd.

HELYNT CHINA. RWSIA A'R GALLUOEDD. Telegram o Pekin a ddywed y bernid yr arwyddid y Nodyn Unedig ddydd SuI. Dywedodd y Tywysog Ching, yn ystod ym- weliad ag ef. ei fod yn barod i'w arwyddo gynted ag y dodid ef gerbron yr awdurdodau. Gofynodd y Gweinidogion i'r TyWysog Chmg a Li Hung Chang anfon copi o'r Nodyn i bob un o'r Llysgenadtai, ynghyd a goich- ymyn derbyniad wedi ei stampio a'r sel Ymherodrol. Edrydd telegram arall o Pekin fodlhrsia wedi trefnu i wneyd cytundeb a China yn St. Petersburg, ao apwyntiodd China ei gweinidog yno i weithredu trosti. Tybir trwy hyn y gwna RWlia dynu yn ol o Gyn- hadledd y Galluoedd oyn belled ag y mae China yn y mater, a chyn gynted ag y dar- fyddir a'r gofynion hyn.

Y TYWYDD. Era rhai dyddiau trodd yr hin yn bur au- afol. Daw newyddion: am, 1 ew caled, a disgynodd eira yn Llundain a manau eraill. Bu amryw feirw drwyjyr oerfel. Disgynodd eira mor isel ya y de a Rhufain, lie na welwyd ef ei1* saith mlynedd

CYNGOR PLWYF TALYLLYN. Cynhaliwyd nos Lun cyn y diweddaf, Mr. H. Daries yn y gadair.—Ynglyn a Llwybr yr Hen Shop, pasiwyd i ofyn i'r pwyllgor fyned yno, ac i wneyd yr hyu a farnant yu oreu i'r bout-bren,- biesenol.—Darllenwyd deiseb oddiwrth drigolion cymydogaeth y Plás; Aberllefenni, yn owyn-ofod ffynon Brynffynon yn cael ei llygni gan fudreddi a phethau eraill sydd yn agot-ed i redeg iddi. P, Pasiwyd i Bwyllgor y Dwfrfyued i'w golwg, ac iddynt edrych pa drefniant fyddai goreu i'w wnoyd yno.— Darllenwyd adroddiad Mr. Murray ar ddadansoddiad dwfr Gwaelod Corris, yr hwn sydd fel y canlyn: 'The sample exhibits a dull, slightly opalescent, appearanoe, it smells and tastes distinctly of paraffin, and a slight oily scum was observed on the surface of the water. It does not appear, however, to be contaminated with sewage or other impurities of that descrip- tion.' Penderfynwyd i anfon at Mr. Murray am gael ychwaneg o eglurhad ar adroddiad y dadansoddiad.—Pasiwyd i dalu costau y Cwrdd Plwyf.

PORTHMADOG. PRIOi)AS.-Dydd Mawrth, unwyd mewn glAn briodas y Parch. R. Williams (M.C.), Crewe, A Miss Kate Williams, merch Cadben Joseph Williams, Borthygest. Gweinyddwyd gan y Parch. W. R Hughes. Derbyniodd y pår ieuainc luaws o anrhegion costfawr. LLOSGI.-Boreu dydd Iau, cafodd geneth fechan, Mr. J. Thomas, Chapel Street, ei niw- eidio yn drwm. Ymddengys fod ei mam ar y pryd yn yr ystafell wely, pryd y clywai waedd- iadau ei phlentyn yn y llawr. Wedi myned ati, canfyddodd fod y tAnwedi gafael yn ei diUad ac er pob ymdrech o eiddo y fam a'r cymydog- ion, llosgwyd y fechan yn ddifrifol iawn.

ADDYSG SIROL MEIRION. Cynhaliwyd cyfarfod gohiriedig o'r bwrdd yn yr Abermaw, ddydd ta., o dail lywyddiaeth Mr E. Parry Jouce. Darlleowyd gohebiaeth ,r Bala fod Syr A. B. Robertson wedi ei .■pwyntio i gynrychioli y llywodraethwyr lleol .ttn v tair blynedd tiesaf; o Ffestiniog, bfr R. 0 gjoaes; ac o Abermaw, Mr. J. Davies, Dyffryn. -Pend erfynwy d gofyn i reolwyr ysgol- ion elfenol cyhoeddusyn y sir anfon eu dysgybl- athrawon i'r ysgolion canolraddol am ychydig o ymarfer.—Dyfarnwyd yr ysgoloriaethau am- aethyddot i Mr. Robert Roberts, Bala, a Mr. w. E Jones, Corwen.—Penderfynwyd ar gyn- yg-iatt Nir Haydn Jones, yn cael ei eilio gan Dr. Hughes, fod enwau yr ymgeiswyr am ysgoloriaethau amaethyddol yn y dyfodol i'w hanfon i awdurdodau Coleg Aberystwyth.

OOMMINS COCH. EISTEDDFOD.—Fel y gwelir yn ein colofnau hysbysiadol, cynhelir Eisteddfod Gadeiriol yn y lie hwn y Llungwyn nesaf. Nodir dwy o'i cystadieuaethau. tNi chynhaliwyd eisteddfod or maint yr amcenir ato er's rhai degan c flynyddau yno.