Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
20 erthygl ar y dudalen hon
CYNGOR SIROL MEIRION.
CYNGOR SIROL MEIRION. Cynhaliwyd cyfarfod Chwarterol y Cyngor, yn Blaennu Ffestiniog, dydd Iau, Mr. W. P. Evans, Blaenau, yn y gadair. Wedi darllen y cofnodion, y Cadeirydd a wnaeth gyfeiriadau teimladwy at y diweddar Mr. W. W. Owen, Trawsfynydd, a'i wasan- aeth mawr i addysg, Rhyddfrydiaeth, Ym- neillduaeth, a mudiadau cvhoeddus yn y sir. Cynygiai fod cofnodiad o deimlad y Cyngor yn cael ei ddodi ar eu llyfrau.—Mr. A. 0. Williams, A.S., a Mr. Haydn Jones, a gef- nogasant, gan ychwanegu enw y diweddar Mr. H. Pughe Jones, Llanymawddwy.— Pasiwyd y bleidlais trwy i'r holl Gyngor godi ar eu traed. Cartrf i Peddwon parhaus.-Dr. Walker, Plas-y-Dinas, Dinas Mawddwy, a ofynodd am adnewyddiad i'w drwydded am ddwy flynedd eto i gario ymlaen y cartref oedd ganddo i feddwon parhaus. Mewn atehiad i gwestiwn, dywedodd Dr. Walker na bu neb o Gymru yn y cartref, ond lboddai flaenor- iaelth i rai o Sir Feirionydd i gael d'od i mewn osbyddant yn rhai priodol i'w derbyn. »- Adnewyddwyd y drwydded. Arianol.-T)angosai adroddiad y pwyllgor avianol i 2,292p. 8s. I Oc. gael eu talu ynglyn a'r prif-fiyrdd; 1,040p. ynglyn a'r heddlu yn y sir, a 1,338p. lis. 9c, mewn cyfeiriadau eraill, yn cynwys 467p. mewn cyflogau, cyf- answm o 4,671 p. Is. lr\, ar gyfer 4,043p. 10s. y tri mis cynt, a 3,561 p. Is. lo. y tri mis cyferbyniol V llynedd, Y Gwatlgofdy.—Argymhellai y Pwyllgoi Arianol i gael caniatad i fenthyea 15,000p. i gyfarfod costau yr eangiad Gwallgofdy Dinbych.—Mr. E. H. Jonathan a feirniadodd yn llym y treuliau diddiwedd oedd ar y gwallgofdy; ac amddiffynodd yr Anrhyd eddus O. H. Wynn y pwyllgor, trwy roddi banes y treuliadau a'r galw oedd am danynt Pasiwvd i ofyn am gaelbenthyca y 15,000 p. Y Meswr Addytg.—Pasiwyd i wrthdystio yn erbyn y Mesur hwn fel un anghjfiawn a chroes i gynydd addysg y deyrnas.— Siarad- wyd arno gan Mri. Evan Jones, Bala; A. Osmond Williams, D. G. Jones, a E. P. Jones, Ffestiniog. Yr oedd yr holl Gyngor yn teimlo yn gryf ar y cam wnelai y Mesur ag addysg y sir. Addysg Fwnawl.-Bu ymdrafodaeth ar gais awdurdodau Colegr Bangor am rodd flynyddol o 2oop. tuag at sefydlu dosbarth mwnawl yn y Coleg, ond gan fod cwestiwn addysg ar hyn o bryd mewn cyflwr mor ansefydloiz, penderfyn- wyd gadael y mater i ystyriaeth y Pwyllgor Arianol. Amrywzon.—Penderfynwvd gohirio y mater o adeiladu pont dros y Ddyfi, gerllaw Pennal a phasiwyd talu 6op. at ledu y ffordd sydd yn arwain o Towyn i Abergynolwyn. Penderfyn- wyd gwneyd palmant ar ffordd Caergybi.
CYFARFOO MISOl TREFALDWYN…
CYFARFOO MISOl TREFALDWYN UCHAF. Capel Uchaf, Medi 3ydd a'r 4ydd. Llywydd, Mr. John Edwards, Penegoes.—Cafwyd ym- ddiddan gyda Mri. H. H. Williams, B.A., T. Owen, a David Watkin, tri o'r myfyrwyr yn ngholeg y Bala —Gweinyddwyd yr ordinhad o Swper yr Arglwydd gan y Parchn. Elias Jones, (yn arwain), a T J. Roberts. Holwyd am ansawdd yr achos Capet Uchaf, Llangurig, a Capel Isaf, o dan arweiniad Mr. Thomas Owen, Carno.—Penderfynwyd datgan cydymdeimlad a'r brodyr John Pugh, Penegoes; D. Lewis, Derwenlas ac Edward Jones, Gwastadgoed, yn eu profedigaethau -Cafwyd adroddiad o Gymdeithasfa Caernarfon gan Mr. D. Brown. Pennderfynwyd cyhoeddi llyfr y cyhoeddiadau mewn undeb air rhan isaf o'r sir.—Mater y seiat ydoedd, Y pwys fod crefyddwyr yn anghydfturfio a'r bvd.' Pregethwyd gan y Parchn. William Evans, Edward Williams, Elias Jones, John Williams, T. J. Roberts, a T. J. Edwards, Merthyr.
LLYS SIROL DOLGELLAU.
LLYS SIROL DOLGELLAU. Dydd Gwener, gerbron y Barnwr Evans Niweidio Ffordl.-Hawliai Cyngor Dosbarth Dolgellau bum' punt gan Mr. Richard Owen, timber merchant, Machynlleth, oherwydd y niweidiau a wnaed gan weision y diffynydd ar ffordd Aberllefenni, tra yn cario coed ar hyd-ddi.—Ymddangosai Mr. E. Jones-Griffith, A.S. (yn cael ei gyfarwyddo gan Mr. R. Jones Griffith), dros yr erlynwyr, a Mr, S. Griffith Jones, Aberystwyth, dros y diffyiiydti.-Dy- wedid fod y ffordd wedi ei bwriadu i gario llwyth o dan dunell o bwysai; ond fod y di- ffynydd yn rhoddi dwy dunell ar ei wageni O'r ochr arall, dywedid fod coed yn rhan neill- duol o gynyrch yr ardal, ac nas gellid edrych ar gynyrch yr ardal yn extraordinary traffic -Rhoddwyd dedfryd o blaid y Cyngor am 5p.
ABERGYNOLWYN.
ABERGYNOLWYN. BWRDD YSGOL.—Nos Wener, o dan lywydd- iaeth Mr G. Evans. Darllenwyd llythyr oddi- wrth Mrs. Davies, athrawes y babanod, yn cyflwyno ei hymddiswyddiad, gan ei bod ar fin syinud i'r America. Pasiwyd i'w dderbyn, a datganwyd gofid o golled yn wyueb ei hymad- awiad, gyda'r dymuniadau goreu ar ei rhan Bu yn ngwasanaeth y Bwrdd am 19 mlynedd, a bu yn llwyddianus bob amser i sicrhau y grants uchaf. Pasiwyd fod llythyr cymerad. wyol i gael ei gyflwyno iddi. Penderfynwyd hysbysebu am athrawes drwyddedig i gymeryd Ii
REILFFORDD CORRIS.
REILFFORDD CORRIS. Daeth ateb i law oddiwrtb ysgrifeiiydd y Reilffordd hon yn cydnabod derbyniad y ddeiseb fawr a anfonwyd oddiwrth y trigolion yn galw am welliantau yn ngwasanaeth y llinell, ac yn addaw y bydd iddo el gosod gerbron y cyfarwyddwyr ar y cyfleusdra cyntaf. Credir y gwrendy y cwmni ar eu deisyfiad, am na aUant fforddio anwybyddu ceisiadau ardal gyfan sydd yn brif gynorthwy iddynt. Ond pa un bynag, ni orphwysir heb ddefnyddio pob moddion cyfreithlawn i gyf- lenwi yr angen deimlwyd ac a ddioddefwyd yn rhy dawel am lawer 0 flynyddau.
EISTEDDFOD GENEDLAETHOL BANGOR-
EISTEDDFOD GENEDLAETHOL BANGOR- DYDD MAWRTH. A ganlyn sydd restr 0 rai o'r dyfarniadau heddyw i— Cywydd, Afon Menai'—goreu, Elfyn, Ffes- tiniog. Cadwen 0 englynion, Yr Ardd'—goreu, Eifion Wyn, Porthmadog. Traethawd Cymraeg, Huw Morris, ei waith a'i amserau '-rhanwyd y wobr rhwng Mr. Roberts (Asafh), Caernarfon, a'r Parch, D. Williams, Croesoswallt. Cyfieithad o'r Saesneg i'r Gymraeg, Tlze Misfortunes of Elplzz'n '-goreu G. Hughes, Bethel, Caern irfon. Pedwarawd, fgoreu, Miss Richards, St. Helens, a'i chwfdni. Chwareu ar y delyn, goreu, Tim Bryant, Pontypridd Unawd Soprano, Miss Maud Watkins, Pont- vpool. Prif gystadleuaeth gorawl, i, North Stafford- shire 2, Blackpool; 3, Potteries.
TREHARRIS.
TREHARRIS. MARWOLAETH.—Prydnawn dydd Gwener di- weddaf, yn ei breswylfod, bu farw Owen Owens, gynt 0 Blasynant, Minllyn, fel ei hadwaenid gan luaws o gyfeillion yn y Dinas a'r cylch. Yr oedd ef yn un a gerid ac a anwvlid yn fawr gan bawb a'i hadwaenai, a'r rhai a'i hadwaenai oreu oedd y rhai a'i carai oreu. Yr oedd Owen Owens yn hvnod am ei dawelwch a'idynerwch dihafal. Yr oedd wedi yfed mor helaeth o ysbryd ei Waredwr, fel ag yr oedd yn alluog i wneyd cyfeillion 0 bawb a ddeuai i gyfarfyddiad ag ef, ac yr oedd gan hyd yn nod ddynion annuwiol barch iddo, yr hyn sydd yn Uefaru yn uchel am ei gymeriad. Yr oedd yn Gristion dihamheuol, yn un 0 ffyddloniad yr achos yn y Tabernacl. ac yn Annibynwr selog. Cyfarfyddodd a llawer 0 dywydd garw, collodd briod hofE ei fynwes er' peth amser yn ol, ac ymhen, naw mis wedi hyny, oladdwyd merch ieuanc iddo, brydferth ei chymenad, ac effeithiodd hyny gymaint arno, nes ei lluddiwyd i ddilyn ei orchwyl. Bu yn nychu yn raddol am flsoedd, ond yn ystod y saith neu'r wyth wythnop ddiweddaf hyn y cyfyngwyd ef i'w dy, ac i'wwely, oafodd grstudd bliu, ac er pob ymdrech feddygol, diangodd o'i boenau dirdynol yr'adeg a nodwyd, no y mae heddyw yn y wlad hono, lie nad Ofs yr un o'i phreswylwyr, yn dweyd claf ydwyf.' Cladd- wyd yr hyn oedd farwol o hono, Med 9fed, yn nghladdfa gyhoeddus y lie. Heddwch i'w hroh. ly
MACHYNLLETH.
MACHYNLLETH. MARWOLAETH SVDYN,Prydoawn dydd Iau, yn nhy Mrs. Thomas, Grocer, yn hynod sydvn, bu farw Miss Francis, merch Mr. h. Francis. Tanrallt Street. Galwyd Dr. Williams i'r lie yn'ddioed, yr hwn a dystiai iddi farw 0 glefyd y galon Yr oedd yr ymadawedig oddeutu 25am mlwydd oed. CYMANFA GANU.—Dydd Sadwrn, cynhal- iwyd Cymanfa Ganu Wesleyaid cylchdeithiau Machynlleth a Dinas Mawddwy, yn y lle uchod, o dan arweiniad medrus, Mr. James Lewis ( Iago Idris), Corris. Mr Lewis oedd yr ar- weinydd y llynedd hefyd, a gwnaeth ei waith mor dda y pryd hwnw, fel yr ailetholwyd ef at eleni gan bwyllgor y gylchdaith. Daeth cvn- ulliad gweddol ynghyd yn y boreu at ddeg o'r gloch, yn cael ei wneyd i fyny yn benaf o blant Cyfarfod iddynt hwy y bwriedid i hwn fod, ond yr oedd son wedi ei daenu na chynelid cyfarfod yn y boreu eleni, am fod y Tystysgrifau wedi eu dosbarthu eisoes yn yr ysgolion Hyn yn ddiau oedd yn cyfrif am fod y cynulliad yn den- euach na'r llynedd. Y Hywydd oedd y Parch. E. Berwyn Roberts. Canwyd nifer o'r tonau yn hynod o swynol yn ol tystiolaeth yr arwein- ydd. Dywedai nad oedd yn dymuno gwell canu o ran ansawdd yn ystod y dydd nag oedd y waith hon. Llywydd cyfarfod y prydnawn oedd y Parch. J. D. Jones, Machynlleth. Dechreuwyd am haner awr wedi un, a daeth y cantorion ac eraill yno yn llu. Traddododd y Llywydd anerchiad dyddorol yn y cyfarfod hwn, a t-iaradwyd ar gerddoriaeth gan Mr. Whittington, Abergynolwyn (o'r America), Yr oedd y canu yn rhagorol yn ol tystiolaeth y rhai a berthyn iddynt wybod hyn. Canwyd dwy anthem, sef 'Er i'r lflgysbren,' (T. Price), ac Enaid cu (Isalaiv). Yr oedd y dadganiad yn dda ryfeddol ar y naill a'r llall. Ychydig iawn o gyfleusderau a gawsid i gynal Rehearsals, ond deallai y cantorion eu gilydd a'r arweinydd yn dda yn yr holl symudiadau. Dechreuwyd cyfarfod yr hwyr, am bump o'r gloch, o dan lywyddiaeth y Parch. J. D. Jones, eto. Traddododd Mr. H. S. Roberts, Ysgolfeisti, Corris, anerchiad rhagorol a chalonogol. Dywedai ei fod yn cael ei foddhau yn fawr yn y canu, a'i fod yn gyfuwch a'i ddisgwyliadau uchaf. Canmolai yr holl leisiau, yn enwedig y Soprano Dadganwyd yr anthem Enaid cu,' yn y cyfarfod hwn eto, ac nid oes amheuaeth iddi gymeryd cystal ag un o'r tonau. Yr oedd myn'd da hefyd ar Bryniau Canaan,' ac Eirinwg.' Canmolid cym- anfa y llynedd, ond yr oedd hon yn sicr o fod ar y cyfan yn well ac yn fwy llwyddianus. Mae clod uchel yn ddyledus i Mr. James Lewis am ei arwein- iad meistrolgar, ac hefyd i Miss Evans, Machyn- Ileth, a Mrs. Hughes, Aberllefenni (yn awr), am gyfeilio mor ragorol. Anhawdd yw cael neb i wneyd y gwaith hwn yn well na'f ddwy foneddiges hyn. Diolchwyd iddynt o galon am eu gwasanaeth, ac hefyd i'r arweinydd, a'r ysgrifenydd, Mr. W. 0. Jones, Machynlleth. Yn ychwanegol at yr anthemau a'r tonau a nodwyd, canwyd y tonau :— Aberhiriaeth, Adre'n Dod, Angel's Story, Berliu, Bryn Moriah, Bugail Israel, Caersalem, Cefnbedd Llewelyn, Goleugell, Greenwich, Liverpool, Par- adwya, St. Agnes, St. Elizabeth, Wilton Square.
PORTHMADOG.
PORTHMADOG. Nos Lun, yn nghapel y Tabernacl, M.C,. cynhaliwyd cyfarfod i'r bobl ieuainc, ptyd y traddodwyd areithiau pwrpasol gan y Parchn. J. Hughes, M.A., Lerpwi, Dr. Cynddylan Jones, a lolo Caernarfon Nos Fawrth, a dydd Mercher, cynhaliwyd odfaon pregethu yn yr un lie, pryd y pregethwyd gan y Parchn. R. Jones, Rhos; J. Hughes, M A., a J. Cyn- ddylan Jones, D.D. GWAELEDD. Drwg genym ddeall fod y Parch. Owen Madog Roberts (W.), yn bur wael yn uhr ei chwaar, yn Mhorthmadog.
HELYNT Y PENRHYN.-:
HELYNT Y PENRHYN. Gwrthododd Arglwydd Penrhyn pais Y chwarelwyr sydd yn sefvll allan ar i'w ar- glwyddiaeth dderbyn cyfryngiad Mr. Balfour neu Arglwydd Ttosohery yn yr anghydfod rhyngddo a#i ddiweddar weitnwyr, ar y tit- nas gall oddef dim j'myriad allanol' yn yr aehoB, Cvfarfu y gweithwyr dydd Sadwrn. ac mewn cynulliad lluosog pasiwyd gofyn i'w arghvyddiaetb dderbyn pedwar 0 ddynion a enwyd fel dirprwyaeth dros ycyn-weithwyr.
CYNGRES UNDEBAU LLAFUR.
CYNGRES UNDEBAU LLAFUR. HELYNT Y PENRHYN. Yn un o gvfarfodydd Cyngres Undebau Llafur, a gynhaljwvd. yn T lundain, yr wythnos ddiweddaf, cafwyd trafodaeth, ddydd Mercher. ar helynt Chwarel y Penrliyn. Rhoddwyd caniatad i ddirprwyaeth osod gerbron v cyfarfod sefyilfa pethau yn y Penrhyn. Cvnwysai v gynrychiolaeth Mr. Lloyd Georee, A.S Mr. W. Abraham flfabon), A.S.; Mr. Pete Curran, a Mr. Daniel. Dywedodd y Llywydd V rhoddid caniatad i'r ddirprwyaeth ddyfod ymlaen ar ol i sicrwydd e-ael ei roddi y byddal i Mr. tJovd George siarad ar y mater o safle ei wybodaeth ef. Yr oedd gwleidyddiaeth i gael ei chau allan. Mr. Daniel oedd ycvntafi anerch v Gyngres Dywedodd fod y dynion yn yr un sefyilfa ag oeddvnt ddeurldeng- mis yn ol. Yn anffodus, nid oedd eu sefyllfa arianol gystal ag yr oedd flwyddyn yn ol; ond yr oedd y chwarelwyr yn benderfynol 0 fyned ymlaen hyd nes y sicrhaent yr hyn y gofvnent am dano, pa un bynag a gynorthwyid hwy ai peidio. Safent dros eg. wyddorion Undebiaeth Llafur. Hyd nes yr enillent yn Nehvmru, nid oedd obaith am lwyddiant Undebiaeth, cyhvd ag v caniateid i ddynion fel Arglwydd Penrhyn sefyll ar ffordd llwvddiant (clywch, clywch). Mr. Curran, cadeirydd Cyngrair yr Undebau, a sylwodd iddo ymweled a Bethesda bedair gwaith, a gwnaed pob ymdrech i fyned at Arglwydd Penrhyn, er mwyn terfynu yr ang- hydfod yn anrhvdeddus. Yr oedd efe a'i gym- rodyr wedi mvned yno ar un achlysur, ac i awgrymu ar fod i'r dynion roddi i fyny yr vmdrech, gan dybio mai hyn oedd y peth goreu ond pan aethant i'r ardal, dywedodd hen ddynion oeddvnt wedi gweithio yn y chwarel am 4oain mlynedd, y buasai yn well wanddvnt, {?'yda'u hen wragedd yn pwvso ar eu breichiau. gardota eu bara o ddrws i ddrws. yn hytrach na rhoddi i fewn (cymerad ayaeth). Daeth y cynrvchiolwyr o Fethesda yn argyhoeddedig ei bod yn anmhosibl perswadio y dynion hyn i roddi yr ymdrech i fyny o dan yr amodau a osodwyd i lawr gan Arglwydd Penrhyn a'i oruchwyliwr, Mr. Young. Yr oedd cryn lawer o gamddealltwriaeth yn bodoli oherwydd rhai paragraffau a ymddangosasant yn y Wasg yn dweyd fod yr anghydfod wedi terfynu. Bu yr holl fater yn cael et drafod yn nghyfarfod y Cyngrair y mis diweddaf, a phenderfynwvd. drwy fwyafrif mawr, i roddi arian am y deuddeg mis nesaf. os yn angenrheidiol. » Apeliai am gynorthwy i'r dynion. yn eu cais i gael caniatad i barhau fel dinasyddion. Mr._ W. Abraham, A.S., a ddywedodd pe buasai i unrhyw ddyn edrych yn onest i mewn i'r cwestiwn yma o lafur, y buasai ymhen ych- ydig oriau, yn rhoddi ei ddedfryd yn ffafr y dynion. Ond hawliai Arglwydd Penrhyn gael ei gynrychioli gan ei oruchwylwyr, a gwadai hawl y dynion barhau. Yr oedd y Gyngres yn barod i anfon arian i wahanol wledydd; yn sicr, ni phetrusent gynorthwyo dynion mor agos, y rhai oeddynt yn ceisio sicrhau cynrych- iolaeth. Bydded i'r Gyngres anfon arian i bobl Bethesda, a byddai i'r dynion hyn ymladd y frwydr (cymeradwyaeth). Rhoddwyd derbyniad brwdfrydig i Mr. Lloyd George, A.S., pan gododd i anerch y cyfarfod. Yn y He cyntaf, meddai Mr. Lloyd George, diolchai am y cyfle i bleidio dros ychydig filoedd o'i gydwladwyr oeddynt yn yr ymdrech am ryddid Ymladdentamyrhawlaganiateid i bob gweithiwr yn y wlad-yr hawl i gyd- drefniant a chynrychiolaeth-hawl a ofynid gan gyfalafwyr. Safasant yn ddewr yn yr ymdrech. Sut y gwnaethant, y nefoedd yn unig a wyr nis gaHasai undyn ag a wyddai eu hamgylch- iadau rag-ddweyd y buasai y frwydr yn myned ymlaen yn fwy nag am ychydig fisoedd. Eto safent fel y graig dros egwyddor,—craig y naddasant 0 honi i Arglwydd Penrhyn am flyn- yddau (cymeradwyaeth). NiddylasaiyGyngres adael y dynion. Ofnai os na chynorthwyid hwy y buasai raid i'r dynion ystyried y mater o roddi yr ymdrech i fyny, er fod llawer 0 honynt y buasai yn well ganddynt farw na gwneyd hyny. Ceisiodd y dynion waith mewn lleoedd eraill, ac yr oedd rhai o honynt hyd yn nod wedi chwilio tomenydd er cael crystyn i'w plant, y rhai na chaniataent iddynt newynu. Nid yn unig yr oedd Arglwydd Penrhyn yn gyfalafwr mawr, ond yr oedd hefyd yn arglwydd gwriogaethol, a chanddo adnoddau eraill i syrthio arnynt. Meddai syniadau gwriog- aethol am gyfalaf a llafur. Nid oedd y chwarel a gloes efe yn erbyn ei weithwyr yn perthyn iddo ac ni synai efe (Mr Lloyd George), y profid hyn cyn pen ychydig flynyddau (cymer- adwyaeth). Diweddodd Mr. Lloyd George drwy apelio at y Gyngres i drafod y mater mewn dull trefnus. Drwy hyn gwnaent was- anaeth mawr i achos Hafur, oblegid yr oedd cwestiwn pwysig mewn dadl (cymeradwyaeth). Cynygiodd Mr. J. Ward, Fod y Gyngres yn datgan y dirmyg mwyaf at gyndynrwydd Arglwydd Penrhyn yn parhau i wrthod i'r pwyntiau sydd mewn anghydfod rhyngddo ef a'i weithwyr gael eu penderfynu drwy gyflafar- eddiad annibynol; ac yn ymrwymo i roddi pob help, drwy arian, a thtwy y Senedd, i ddwyn i derfyniad llwyddianus yr ymdrech rhwng ffiwdaliaeth a thir-lywyddiaeth.' Eiliwyd hyn gan Mr. Hugh Boyle, a phasiwyd yn unfrydol.
Family Notices
GENEDIGAETH. DAVIF.S.-Mecli 4ydd, priod Mr. Richard R. Davies, Penrhos, Corris, ar ferch—cyntaf-anedig PRIODAS. JONXS—HUMFHRBYS.— Dydd Llun, Medi laf, yn nghapel Maengwyn, Machynlleth, gan y Parch. J. Williams, Seion, Mr. Edward Whittington Jones, Bryngwin, Seion, a Miss Annie Elizabeth Humphreys, Braichgoch Terrace, Corris. MARWOLAETH. DAVIES —Awst 20fed, yn 62ain mlwydd oed, yn Wandsworth, Llundain, Mr. Daniel Davies, gynt o Ddolgoch, Llanbrynmair, a'r Rock- Foundry, Machynlleth. Claddwyd ef yn Llaubrynraair, y dydd Llun dilynol.
Y CADIRIDOGION IBORAIDD.
Y CADIRIDOGION IBORAIDD. Dychwelodd y Oadfridogion Botha, DP Wet, a Delarey. o'r Oy f«ndir, a dydd Gwener, (lerbyniwyd hwy gan Mr. Ohamberlain yn ei swvddfa. Dydd Swdwrn, drachefn ymwelodd Botha a Mr. Chamberlain. Ad-dtefniad y talaethau yn Ne Affrica oedd pwnc yr ym- gynghoriad, ni wneir y drafodaeth yn hysbys ar hyn o bryd. Cyhoeddir adroddiad swydd- ogol 0 honi yn fuan.
CORRIS.
CORRIS. DYCHWELODD Mr. E. T. Williams, prif- athraw Ysgol Tynyberth, o'i ymdaith bell yn ngwlad y GorlleWm, yr wythnos ddiweddaf, ac wedi derbyn adgyfnerthiad if w lechyd. DYDD DIOLCHGARWCII.-Nos Wener. cyf- arfu pwyllgor, yn cael ei wneyd i fyny o frodyr dewisedig gan y gwahanol eglwysi Ymneill- duol, Corris air cylch, i drefnu Dydd- Diolch- garwch iir Andwydd, am ei ddaioni, a'i tuag atom, y flwyddyn hon eto. Penderfvnwyd ar dydd Lion, tfydref 6ed.~E LEWIS, Isallt. DARLITH —Yn nghapel Noddfa, nos Weneif diweddaf, traddodwyd, darlith arEmynau ac Emynwyr Cymreig,' gan y Parch. H. Cernyw Williams, Corwen. Cadeiriwyd gan y Parch. E. Afonwy Williams, Bethania. Mwynliawyd y ddarlith yn fawr gan gynulliad lluosog. 01- rheiniodd Mr. Williams hanes Emynwyr ac Emynau Cymreig mewn dull wedrus, dyddorol. a buddiol. Talwyd diolchgarwch i'f darlithydd a'r cadeirydd,—Mr. T H. W. Idris, a'r Parchn T Roberts, a Rhys Davies vn cynyg. TRENGHOLIAD.—Dydd Mercher, yn ngwesty Tynycornel. cynhaliwyd trengholiad ar gorff David Pughe, Dolycae, gerbron yr is-dreng- holydd Mr. Guthrie Jones.—Tystiodd David T,om-ts. Maes pandy, iddo weleil y trancedig ar ol ciniaw ar ochr yr afon. yn agos i Tyny- cornel Hotel, yr oedd ef yr ochr aran i'r afon yr oedd ceffyl gan Pugh, a cherddai wrth ei ochr; yna gwelodd ef yn myned ar gefn y ceffyl, gwelodd y ceffyl yn y dwfr, a'r trancedig ar ei gefn. cerddodd y ceffyl i'r dwfr am lawer o latheni; yn sydyn gwelodd y ceffyl yn suddo, i'r trancedig ar ei gefn ond daethant i fyny drachefn, a chtywodd ef yn gwaeddi pull up.' Ar ol hyny, sylwodd ar y ceffyl yn d'od o'r dwfr heb y trancedig. Rhedodd i'r Hotel i ddweyd, ac aeth llawer i chwilio am y tran- cedig. Tystiodd Frank Gill iddo fyned i chwilio am y trancedig mewn cwch, a'i gael mewn oddeutu chwe' troedfedd o ddyfnder.- A tegwyd y dystiolaeth hon gan yr heddgeidwad Barnard, yr hwn a ddywedodd i Dr. Lloyd. Towyn, gyhoeddi nad oedd bywyd ynddo- Tystiodd Mr. Howell Idris fod y ceffyl y march- ogai arno yn un hollol lonydd. Yr oedd y trancedig wedi gotyn am ganiatad i'w farch- ogaeth y diwrnod hwnw. Dywedodd wrtho ei fod yn gallu ei feistroli fyn iawn.—Dygwyd rheithfarn 0 farwolaeth ddamweiniol.
TALYBONT.
TALYBONT. ARDDANGOSFA AMAETHYDDOL.—Cynhal- iwyd yr Arddangosfa flynyddol uchod dydd Mercher diweddaf, Yr oedd yr arddangos- iadau, ag eithrio adran y ceffylau ysgeifn, yn arddangos cynydd mewn rhif. a gwelliant mewn ansawdd ar y blynyddau o'r blaen. Syr Pryse Pryse, Bart., yw llywydd y Gymdeithas, ac y mae yn amlygu dyddordeb dwfn yn y cyfryw, gan gyfranu yn hael tuag ati bob blwyddyn. Cyflawnwyd gwaith ysgrifenydd gan Mr. J. Davies, Lerry View, yr hyn a wnaeth mewn modd llwyr a chanmoladwy. Yn dilyn wele restr o'r prif enillwyr :— Ceffylau—H. P. Edwards, Lovesgrore:R.Jenkins, Glandyfi; Syr Pryge Pryse, E. J. Williams, Cyn- ullmawr; W. R. Jones, Bryngwynmawr; W. Richards, Cefnhendre; J. B. Morgan, Glanfread; W. Morris, Brynowen H. Mathews, Aberystwyth: D. Jenkins, Cerygcyranau J. Thomas, Tre'rddol; H. R. Jones, Taliesin; Isaac Davies, Wern, Taly- bont; G. E. Blackwall, Peithyll. t GwartJieg. =,J,, B, Morgan. Glanfread E. J. Williams, Cynullmawr; R. Phillips, Llwynglas R. James, Brynllys; J. Davies. Borth ;^0. Morris, Tynllechwedd; A. P. Howell, Nantcellanfa^r; ;D. Jenkins, Cerygcyranau; J. R. James, -Peithyll; Major Bonsall; H. P. Edwards, LovesgrOve D. Rees, Tynyparc E. Evans, Glebe Inn. Defaid.—E. Evans, Neuaddfawr; E. Jenkins, Winllan; Jane Jones, Gwarcwmbach; J. Jones, Moelglomen; J. Morris, Talybont; D. James, Cefncoch J. Jones, Ynyshir, Glandyfi; D. Jones, Moelcerni; J. Richards, Gianleri; R. Jenkins, Henhafod; D. Rees, Tynyparc; E. Rowlands, Bryncarnedd. Cneiflo.-David Evans, Bwlchglas M. B. Jones, Cyneiniog; Wm. Thomas, Camddwrmawr; R. Morgan, Alltddu Tom Evans, Penpompren. Owreiddiau, G. Stephens, Erglodd; Mrl, Evans, Tanllan; J. Morris, Penywern D. Jones, Moelcerni; John Edwards, Nantsiriol; J. Jones, N anteellanfaelr. Ymmyn.—Mrs. Morgan, Glanfread; Miss M. J. Evans, Bwlchydderwen Mrs. Bonsall, Fronfraith. Cynyrehion Oerddi.—T. E. Young, Llanflhangel; J. Davies, Bow Street; J. R. Hughes, etc Mils E. Rowlands, Forge Factory; T D. Owens, Tre'rddol; W. Hopkins, Fronfraith, &c.
ABERLLEFENNI.
ABERLLEFENNI. MARWOLAETH.—Drwg genym gofnodi mar- wolaeth Mrs. Elizabeth Thomas, merch Mr. Ellis Jones, diweddar o Tanyfoel, yr hon a fu farw yn nhy ei thad, yn Dolclochydd, Llanell- tyd. Gadawodd dad a mab yn alarus ar ei hot. Claddwyd hi yn mynwent Blwyfol LJan- elltyd, dydd Mawrth diweddaf.
LLANBEDR, MEIRION.
LLANBEDR, MEIRION. CERDDOROL.—Da genym gofnodi llwyddiant Miss Gwladys Arthur, merch Mr. John Arthur, grocer a draper, o'r lie uchod, yn pasio ar- holiad ar y Pianoforte yr Associated Board R.A.M., ac R.C.M., Llundain. Diau genym fod dyfodol disglaer i'r ferch ieuanc hon.
MAROHNADOEDD.
MAROHNADOEDD. MARCHNADOEDD YD. Llundain, Medi 8fed.—Gwenith—Braidd yn dawel oedd y farchnad. Y gwenith newydd yn dangos arwyddion lleithder. Gwenith coch, o 29s. 6c. i 30s. 6c. y chwarter. Gwenith Aniericanaidd o 6c. i 9c. y chwarter drutaeh. Blnwd,-Braidd yn dawel oedd y blawd. Lerpwl, Medi 9fed.—Galw cymedrol oedd am wenith ar ddechreu y farchnad yn Liverpool heddyw, a'r prisiau radd yn is. Gwenith Callffornaidd, 6s. 5c. y can'pwye. Blawd yn gwerthu am yr hen brisiau. Blawd ceirch yn farwaidd, ac yn dipyn rhatach. MARCHNAD ANIFEILIAID Leicester, Medi 6. Nid oedd buchod a heffrod cyfloion mor ddrudion, y rhai goreu o honynt yn gwneyd o 20p i 25p.; mathau eilraddoi, o i6p. i iSp. Dan y morthwyl, gwerthai heffrod byrgorn dwy a haner oed, o i6p. i i8p bustych a heffrod dwyflwydd, o lOp, i 13P. ios.; bustych a heffrod deunawaid, 9p. i up. 10s,
Advertising
SALE FAWR FLYNYDDOL iilCHARD KEES, Paris House, Machynlleth. Yn dechreu dydd Iau (Ffair Awst), Awst 7fedy ac i barhau ar hyd y mis. Gwerthu Allan y Gweddill o'r Stoc Haf, GYDA GOSTYNGIAD MAWR, Gwneir gostyngiad yn yr holl Stoc yn ystod y Gwerthu Allan. Y mae yr holl Stoc yn Newydd, Ffasiynol, ac o'r Gwneuthuriad Goreu. Rhoddir BARGEINION GWIRIONEDDOL Dyma gyfleusdra rhagorol i gael Dillad yn rhad. Oherwydd amrywiaeth a chyflawn- der y Stoc, nis gellir rhoddi rhestr o honynt. SALE WIRIONEDDOL HYD DDIWEDO Y MIS' Ni cha neb ei sioml mewn Gwerth nac yn Mhris y nwyddau. READY MADES, DILLADAU PAROD! I Ddynion, Bechgyn, a Phlant. 0:3po Y mae genym Stoc anferth o bob math. P R I N T S Canoedd o latheni at iddresses a Blouses 0 Sic. y llath i fyny. DRESSES—Canoedd o latheni opruwyddtiu diweddaraf, 2. y llath i fyny. HETIAU GWELLT—Canoedd o Hetiau Merched, Dynion, a Phlant, i'w gwerthu allan am lai na haner eu gwerth. Hefyd, Carpets, Oilcloths, Mackintoshes, Umbrellas, &c. W- Nid oes le i fanylu. Deuwch yn faan. GREAT CLEARANCE SALE Of Summer Goods at PARIS HOUSE, MACHYNLLETH. Great Bargains Will Be Offered. Commencing- Thursday (Fair Day), August 7th. 1902. Sefydlwyd yn 1676. MR. A. O. POWELL. L.D S,RC.S DENTAL SURGEON, ,< 4, PORTLAND STREET, ABKRYS. (Oppesite the Wefeh. Bapil^Chapel. Honorary Dental Surgeon to the Aberystwyth Infirmary, and Cardiganshire General Hospital. MACHYNLLETH.—Y dydd Mercher Cyntaf a 9 Trydydd dydd Mercher ymhob mis, yn nht Mr. Marpole, liverpool House, Maengwyn Street, o 2 p.m. hyd 5 p.m., neu wrth apwyntiad. CORRIS.—rYr Ail a'r Pedwerydd Sadwm o bob Mis, yn Rh; Mr. W. J. Edwarda, Temperance Glanydon, o 11 a.m. hyd 4-30 p.m. Prisiau Rheeymol. Cotituliaiiont yn ddi-dil* Mae Mr. Powell yn siarad Cymraeg Nid oes dim amheuaeth nad EASINE ydyw y Meddyglyn goreu at Gur mewn Pen, Ddanodd, Neuralgia, Tic, AnwydynyPen, A phob math o boen yn y pen. Dyma dystiolaethau pwysig yn profi y ffaith :—Dyma ddywed y Parch. R. Peria Williams, IAaiidudno:- Mr. Hugh Jones. Anwyl Syr,—' Y iniaeth fwyaf effeithiol a gefais erioed at wella Cur mewn Pen, ydyw yr Easine' a wneir genych chwi. Mae yn effeithio yn gyflym iawn. Gwellhaodd un o honynt gur yn fy mhen mewn ychydig amser.' Dywed Mr. John Smith, Ash St., Southport. —' Easine is a capital remedy for Neuralgia. Dywed Mr. Parry Edwards, Ty'r capel Lla nfechell, Mon.:—' Cymeradwyaf I Easine bob amser at y Neuralgia.' Mr. R. C. Jones, Pentrefelin, Llangedwyo ddywed:— Wedi rhoddi prawf ar Easine' 'rwyf yn gwybod beth ydyw bod am fisoedd heb y Neuralgia, pan o'r blaen yr oedd yn dyfod ataf yn fynych iawn. Yn ddiddad), dyma'r feddyginiaeth oreii at y Neuralgia. Rhoddais dd6s i gyfaill at y ddanodd cafodd esmwythad buan, ar ol dioddef am ddyddiau. Rhoddais un arall i berthynas at y Neuralgia, cafodd waredigaeth lwyr a hollol Mae yn bleser genyf eigymeradwyo i bawb sydd yn dioddef oddiwrth y cyfryw boenau.' Gellir rhoddi dwsi nau o dystiolaethau i'r Easine. j Gofynwch i'ch Fteryllyddgneu eich Grocer am dano, is. y paced. Yngyfanwerthoddiwrth Mri. David Jones & Co., Liverpool, neu trwy y post am is. oddiwrth HUGH JONES, M.P.S. Chemist & Druggist, JMieitl Sftll, B&. FFIRTJXxgo
SENEDD Y GWEITHWYR.
logau, byrhau oriau llafur, &c.; ond byddai i amlhad y gynrychiolaeth Seneddol ddwyn chwyldroad oddiamgyleh. Yna ceid Senedd weithfaol wirioneddol, ac nid 1 elwb goreu y byd fel ei gelwir yn awr. Ond tuag at newid ansawdd bresenol Ty y Cyffredin, rhaid i gyfnewidiad gymeryd lie yn medd- yliau y bobl eu hunain ar faterion gwleid- yddol, ac ufudd-dod i ddilyn addyscx eu harweinwyr. Gyda cliynorthwy Rhyddfryd- wyr cywir a difrifol, sydd yn ddynion o foddion a diwylliant, y rhai fu ao sydd yn parhau i roddi gwasanaeth ardderchog i achos cynydd a diwygiad, traws-newidid y sefyilfa, Deuai y gweithwyr i dderbyn eu cyflawn wobrwy mewn cyflogau teg, a mwynhau pobpeth sydd yn gwneyd bywyd yn werth ei fyw,