The Welsh Coast Pioneer and Review for North Cambria

1 Gwerthu Cwrw ar y 5U ynt.?'?cn y cyliuddwyd Susapaii ,,1. 1311 aii, b-all" n gnvylio r y r a I Sul ?'r blaen. D,rNi,YwY-d 3' fN,kl I "ai o goqi,au, a chi,,iata,,?-,d 2p 2s h- i yn d?if,ri3 I,, i'r c3!llrcitbi-.vr. A- Blac ;;i, ac' Blac, Blac, Willi,-tm J,,h,u N?Tiliams, i 22. 6c yr un.

AT IN DARLLENWYR. _u- Ymdrcchir darpar ariwy lenyddol iachas a dyddorol ar y dda.!en hon yn wythnosol. Cynysgaeddir ein colofnau gan amryw wyr trylen, ac addawa eraill roddi o tfrwyth eu hysgrifeli yn arhlysnr- o:. Byduwn yn ddiolchgar i n dariien- wyr am eu cefnogaeth trwy ddanfon i ni ysgrifau, gobofciaeihau, a hanesion Ileol. Ni ellir cyhoeddi dim ddaw i lav; ar 01 bore Mercher. Cynwysa'r Adran Gymreigr v ncdwodd- ion ea.nlyr.ol. yn mhlith eraill ERTHYGL YN YMWNEUD A BYWYD CYMRU. YSGRIF HEWN CYMRAEG LLAFAR GWLAD GAN CATRTN IRAKIS. COLOFN LENYDDOL: GAN AFALLON. H WYL A HELYNT Y BYD. NO DION. NEWYDDION LLEOL A G \VL..A.DOL, Etc., Etc., Etc. Anfoner pnb gohebiaeth i'r GOLYGYDD CYMREIG, Swyddfa'r "Pioneer," Colwyn Bay.

AEtt I DEULU HYGLOD. Ga'.r cyffredm ar wdus y werin yv; "Mae ¡ taeistr ar Fcistr Mostyn," ac cr yr awgryma'r gair oruchaJiaeth y mae hofyd yn deyrnged ddi- annvy> i iavvr aliu a dylanwad y teulu ucheldras fcc nnrhydoddus ddorbyniant gymaiLt sylw a ffwarogacta y dydd-a-u hyn ar gytrif y ffaith lod yr aor yn dathlu ci ddyfodiad i'w oed. Y/j mmitn (JJncdd Cymru ag y mae eu hancs yn hen ac yn ;;ardd. saif teulu M<ryn, Talacre, a'r g-' on breswylia yn Llandudno yn y rhe:1.g flaenaf. Er uchcd bri fedd gwaedoliaeth, cr cy- m;1.i¡;t <.iy!a.rnvad a berthyn i olucl etifeddiaethol, cymoriad wed i'r cytan havvlia'r. flaenoriaetli. in nhcllLl Mostyn ceir cyfuniad o'r tri. Gallant ymtirostio mown tras iiad oes ci hafal yn y deyrt:?, gallant nodi gorchestion barent falch- dor unrhyw dculu, a cheir yn eu raeddiant eti- fedu-acth nad oes nemor ei thecach rhwng mor a myrydd. Gwcll na. hyn oil: medd y teulu ym- wybyddiaeth iddynt bob ameer fod yn barod eu lief a'u Haw, eu nawdd a'u dylanv.ad, i gyn- orthwyo pob mudiad daionus a chenedlaethol. Godidog yw traddodiadau y teulu yn nglyi ag Eisteddfodau y wlad, ac yn eu livfrgelloedd ceir oofnodion ami am a wnaetlnnt i'w haehleeu, ac aril yr iiyrvvyddiant a rood gauddynt i len a chan y genedl. Gydag addyeg a chrefydd ein gwlad (Ii be.ont ddifraw, eithr y mae eu cymwynasau yn Ikng. 1'r tlavvd a'r anffodus buont garedig dross lawcr 00.5, ae o'r herwydd y mac bendith ugein. iau a brofesant ell daioni yn ciddo iddynt. Ca.'dd y lienor, y bardd, a'r ccrddor eu croesawu gan- ddynt; clybmvvd mwynlais y delyn yn C'u no'iiacfd- au; ac yr oeddynfc beunydd mown cvffyrddiad byv, a brwd a'r genedl a garant ac a ddyry idd- y:!t iioddyw warogaeth mor wrceog. YM nghwrs aflonydd Amser daeth mawr gyf. newidiad dros hen deuluoedd a neuaddau Gwyllt Wa! ia. Prin y ceir telyn na bardd yn ei phalas- au heddyw, ac acth llawer agwedd hardd ar fywyd y genedl i golli yn chvvyldro'r blynyddau. "iiwybiuu gynt lie bu'r gan" yn dra gwa- ha no! eu gwedd. ac ni cheir ond ychydig o'r hen bLndefnraeth yn meddianu eu treftadaeth. Mae'r "Weaker offspring cf a stronger past" yn (faith mown llawer achos yn Nghymru. fel irac mwyaf y grcsyndod. Ond am deulu Mos- ty:i, ceir hwy yn mvsg yr eithriadau anrhvd- eduus. yn cadw ilawer o'r hen nodweddion gwiw rncwn bri, ac yn cryfhau eu safle yn mywyd a &crch y genedl. Iddynt bwy y mae Llandudno yn ddyiedai i raddau helaeth am ei safle ilwydd ac yn hoil ymwneud y teulu a'u tenant- iaid bobl ddaw i gysylltiad a hwy, ceir y teim- laflau anrhvdeddusaf a charedicaf vn fTynu. Mac caion y Gogledd yn euro mewn llongyf- archion i. etifedd y teulu eledfawr ar ddyfod ohono i oedran gwr; a. chyda. tbraddodiadau y gor[)!ienol o'i o!, a delfrvdau y genedl o'i flaen, gobaith Cymru yw v lleinw ei safle uchel yn dciiwng o'i tieulu ac o'i wlad.

Oes Faiedol Cymru. 0 "HUNANGOFIANT 'RHEN 0." '"Y mae adgoiio yr lien ffeiriau er'e talwm yn un o'r pethau mwyaf difyrue," moddai rhyw hen fra;vd y diwrnod o'r biaen; "cymerwn y rhan fcijedol o honi—doedd y flair ddim yn flair heb faledv.yr y p:-yd hynv, oherwydd dyna yr unig ia-ntsus oedd gan yr icuenctyd i glywed cerdd new- ydd." Digon gwir. 'Doedd genym fel oenedl mo r curddorion sydd genym yn awr i gyfansoddi caneuon chwaethus a phoblogaidd; na'r un ey- boeddwr fentrai ddwyn can drwy'r wasg pe buasaL i'w Yr hen donau yetrydeibol oedd- ynt y gerddoriaeth, a r cerddi wedi cu cyfansoddi < ffitio rheiny. Ac O! y ddawn a wastreffid i werihu y ncwydd Dacw Die Dvwyll, a chlamp O gwd fel bag guano ar ei ochr yn Uawn o'i ware, yn sefyil ar ganol y fTair a'r bobl yn glust- iau i gyd i wrando arno, ac wedi tynu y choe | fcac.) o'i borth llafar, a sychu ei safn yn ei lawes man yn dechreu canu "Mite ^Morgan Favvr" (G!an-v-gors), nes synu pawb at ei" ddawn, a gwcrthai ganoedd, chwedlyntau, am "ddim ond ceiniog yr un!" Wedi dlbysbyddu bono canai "pan newydd o ngwaith fy hun." a.r ryw ddam- tiam neu anghaffaei. a gwerthai rheiny un rhwvddineb. nes y gwnaeth arian hyd at jrvfocth ar enwaeth faiedol yr oes! Y r un peth ollIr ddwevd am yr enwog O-.vain Meirton. Die Dv- wyll ac Ovrain Meirion oedd yn gwnend v fTcir- iau yn boblogaidd y dyddiau hvnv, a'r'bodau m-.vyaf amlwg yn v ffair! Fuasai'r ffair ddim yn ffair hobddynt rvwfodd, a mawr yr el went ami! Yr oedd Iorwerth Glan A!ed wedi cymeryd ryw hc'Tder at Die Dvwyll, a chafodd Die ganddo gyf:soddi can newydd iddo ar "Hirae°th ;> rn La n.-an nan" (ci blwyf genedigol), yr hon a o-ariai Die gydag arddeliad neillduol. Y mae y" o-an hone yn fyw eto yn nghof lluaws. Argraphodd Die 2000 o honi ar gyfer flair Dinbych, He yr oeud lor.werth yn gweinidogaethu ar y pryd, a chanodd hi yn ei glvweditraeth ar ben v dref' Y fat-h oedd yr arddeliad ar v gan nee v crv,^r+!i odd ddwy fil o honi yn y ffa-ir hono. Mae y Van yn fyw o farddoniaeth uwchraddo! a Vnedrai y baledvr pen-ffair wnoud cyfiawnder a bard.l- oniaeth uwchradclo! hefyd, a throdd "Hi-aeth am Lansannan" Iorwerth Glan Aled allan vn un o Bits ei Y dyw. y y byd ne%y;d. Y mac V t.rens a dac'iblvgiad addws n- Hand yr clfen ta,<>dol yn y (Teiriau. a'n dv.-yti rr^vn trwiegoedd mwy dillyn i lwyfan yr Eis- teddfod ac i'r cyngherddau. Yr o-dd wMi liendithio Iorwerth a chr);"ph tlvsach na'r cyfTredin, a rhwng ci deiliwr biuen urddaso! hono oodd yn ei natur, yr bob amser fel pin yn y pa-pur, fel y hyride nhw'n id'.veyd. Fel oregethwr wed'yn,- yr oedd ei br< ethan yn dwyn yr un ddelw—yr iaith vn goeth y brawddegau yn dlysiori a barddonol. a meddai ar J Uais mwyaf soniams; a'r svndod gan\y crefyddwyr vdoedd. pi fod cf o Hawb vn vmos- twni: i borthi nhwacth Die Dywvll. drwy wneud «erdd pen-ffair! Yr oedd baled wyr v dyddiau I hvnv vn gewri with y =narblif= ddact.h ar en hr»:an. y rhai nid oeddvnt fT-t dda.! eanwvl! I'w b.aennriajd. o ran dawn a irwreiddioldpb; ac ?n wir. bua^ tri mis yn ngharchar y sir vn -hv =nErwTTI ° honynt— V maent ZTi? iV n V|i 'r r;rrr,adant, vnddi. Ond vr oedo D o Dvwyl, ac Owain M«irion "vn fei<frinid y gynuheidia. ac yn g:l!lu rhn6f]- h c] wm vn on ?c n,d oernadn fel v rhan I„o^- af o r rhai a u dilvria^ant "D'v.rlrl V y bvd Ionvorth Glan A In" DvcwH ot-exwdd c-nPai Oir wnenrl j c h, Dyna r,PW,<! -md V faiedol ofS gervr, (T,,na,i talm; ac h^blaw hvrv y rr.*>> a r»<antei«=ion vr oe* fe! vr wyd. w.-<!i on fnfln "out, of Hate." 7 a'VSr^"

Y LLOER A'R FYNWEXT. (0 Awdl Gr.-deiriol Caernarfon.) Tua'r fynwoni oar fein-i Yn wehv, wen, hwylia hi, A tliry ei gwli.th oer a glan Fin hvvycr VJI d<iafn.au arian; Hi weJ daw el {knieuyn Ar ci sedd yn oer a syn, A gwr id hoffai eilwaith greu Lie drioigodd llwydrew angeu; Rbydd odlau f>ru<ld dail y pre.n Alar awej 0'1" ywen; Liinell uwcJi boddr."od llon-ikl Ie hon, ar faon garw ?vdd— Old addum celfy-ddvd—i llinell arno ftieiryd A ir o kareh lie clvwo'r brd 1'r hwn geir yn y gweryd. Y g",TOri?Tivr geir \-j\o—o'i c-fic! A'i la fur yn huno; Llcer wen a i gAvylia heno hard-dwell iy*dd uwch ei ro. Tvlawd' oedd; tJ> leuad wen— eneiiiia'rj Anwyl ei dywaTchen; Bu fcraeth bvw wrth ej ben A thorodd lythyrea.'

Catrin Dafis ar Bob! a Phetha. (Gyni Hi ci Hunan). TJPYN 0 BOB PETII. Mae hi'n braf ofnatsen ar Wi! \Yi:ias. Mae o n caei found i g'jmovvta wraig i rywle o hyd, a tin-a yn nghanoi fy helynt. Rydw i reit ddioichg-ar iddo to am gymyd notis ohona yn ei iith yr wsnos ddwaetha, a mi fydd rcit dd-a gen ddarllen ci waith o. Gobeitbio y gnoiff o ddal aii. achos mi fedar o sgwenu yn reit doniol, a tydw i ddim yn teimlo yn jelos o gwbwl. Tydw i favvr o law hefo'r sgvvenu yma, ond rydw i'n cwyllysio'n dda i'r trad, a mi leiciwn yn y ngiialon fe^lru gneud rhwbatli i blesio'r darilenwrs. Toos gen i ddim testun yr wanes yma, ao felly mi sgwenaf ar dipyn o bob peth. Wyddoch chi pwy we 1 is i y diwrnod o'r Yr hen Teganwy o LI andu-rl no. Peidiwc'n chi a. meddwi mod i yn insuitio y bardd wrth ei alw fo'n hen. Mao na dri main o hen, wydd- och. Hen oed.ra.nus, h^n caa, a hen anwyi— a'r dwaocha vdvv* i'n feddwl wrth ddoud yr hen Teganvvv. Rocdd o yn y lie lhyfcdda v.elsoeh chi rioed, a rydw i'n siwr na fodnr nob gesio llc ocdd hwnw. Wei, m; ddeuda i chi—ar b<'n y goitih fawr yn mur:d i Beddgeiert. Roodd o'n e<lrach cyatiii gwr boriheddig ag a w!is i rioed. dies i ddim sgwrs hefo fo—rhosa'r ceftyla ddim i hen wraig fed fi piara<l hefo'r bardd. Rydw i'n dallfc mai pLismon piant ydi r hen gyfaill rvvan, a m0 n siwr mai fo ydi'r p1:sma.n clenia wel&on nhw rioed. Mi welas ddyn arall gwerth son am dano hefyd. Ellis Williams, Bertheos, Doiyddcicn, ydi o. Roedd o newydd o;'phe:i y cynhaua, ac yn mund ar sgOWt i Porthmadog i'r Sa.siv.n, ac i Beiddgeiert i hoii a stilio yn nghylcli hen bofcha. Un ganv am hen btha ydi Ellis. Mae o'n gwybod mwy na mwy am betha felly. Choeiia i ddim fod yr un hen air* yn yr iaith Gymraeg un hon lyfr wedi ei brint:o, na'r urn hen garitor wedi byw rioed nad oce g^-no fo grap o'i hanas o. Ac am sponio geiria a deud streuon twn i am nob gwell na fo. Mi glywis ron arn Dr. John Rhys a 1'roffeswr John Morris Jones n. lot o bobol vybodus erill sy'n cael eu ystvrled yn a.wdurdodau ar iaith, end rydw i yn amha, wvddan nhw gymint, a fcdr:" nhw spon- 10'n well hen Berthocs (hen anwyl vdi hwn eto, eoliweh). A tydi hyny end un o'r donia mawr sy' gyno fo. Mae o'n fardd "lort ora, a rydw i'n cofio'n iawn iddo fo enill yn St"ldf<xl Geneellaethol Ffe.stiniog am ganu ar ddiwrnod cHc>ii¡o. A tees D0h yn y byd i pvd yn gwybod yn well am ddefaid na. fo, ac felly job go fawr fasa'i guro fo am gan. Roedd o'n adreddwr campus hefyd, 1\ mi fedar arwain cwarfod cystadleuol mm dda fol tasa cl1i yn cau'ch llygaid, mi ddyliech yn siwr mai Myn- wedi adgyfodi fasa yno. Mac o wedi g'.voiad lot; o'r -\>yd yma, a fydd o byth yn fwy hapus nag wrth son am ci wlad, ei iaith, genedl. gystal gen i a dim gwarfod dyn mor gall ac mor wybodus a fo hen ddim 101 wirion yn perthyn iddo. biti na fasa fo n e.gwenu t.ipyn mwy 1 r pyra Cymraeg —mi fediia cysbal ag undyn, ac yn well o lawer na fi, a mae hyny yn dcud cryn lawer, yn tydi Wet i th, Mr Williams wcdi ngwadd i Bertheos, ar 03 medra i sut yn y byd rydw i'n bendrafynol o fynd. Mi wn i ea i groeso a sgwrs fydd yn worth yn mhsdl i'w cael nhw, a mi wn, hefyd y ca i destyna lot o sgnfa i'r "Pion«er" hdyd. Mii gewch wybod eto pryd y bydda i yn n und, ac Illl gewch yr hanes hefyd. Mi ddoth Wil y g-vvas a phapur Sasneg' i'r ty ddoe, a mi ddigwyddis wficd rhwbeth am "\Vo!sh", ynddo io. Erb!l1 i mi ddarl;0r:, roedd wn i'n dallt fod y papyr v dyddia gynt wedi bod yn speitio yr hen Gymraog (hen anwyl eto). am fed geiria mawr ofnaiean yn yr iailb. A roedd rhyw Arthur Hughes, Bangor (bendith ar ei- ben o), week sgwenu yn ol i ddeud mai gncud tri a phedwar gair yn un yr-oedd y sg-wewr: no y basa geiria Saesnr-g yn odrych run fatir Y!1 11:1 ion tasa nhw yn cael eu gneud yn un gair yn He yn bed war. Rydw i'n dallt mai mab Gwyneth Vaughan ydi'r Arthur Ilug'hes yna, a rydw i'n ddiolchgar iawn iddo fo am roi ei bin y-n swigc.n wynt- y Saeson. Mi weles yn rhywlc !>od nhw yn son eto am godi eofgolofn i Llewelyn ein Llyw Ola. Eitha peth, ond cheir byth golofn wrth son a d:m byd arall. Rydw i yn rnynd i dipyn o oed rwan, a rydw i'n cofto son droion o'r blaen am yr un peth. Toes een i fawr iawn o obaith y g-welir y peth yn ITaith, a mi ddeudaf i ehwi pam yn blasn. Lwyldodd <1 im byd yn Nghymru os nad oedd o wedi ci faehu wrth enwad. RONId. yn reit havvdd cael eofgolofn i Ch%«*les o'r Bala, a Griffith Jones, a'r Morgan, a chodi capela cr cof am eraill. ond welsoch obi rioed tnor anodd vdi codi eolofn i Llewelyn a Glvndwr, a rliai tebyg, am nad oeddan nhw ddim yn perthyn i'r enwad hwn a'r enwad arall. Mi lcieiwri yn y nghalon we led y Llyw Ola mown marbl crand, orid tydw i ddim yn obeiihiol iawn y daw hyny yn fuan. Dynia ddigon heno. Cofion a.t.och i gyd.

Deddfau Newydd Cynghor Meirion. Ni chaifÏ neb ganu offeryn na. chanu ei hucan o fewn llath i unrhyw dy ncu swyddfa, os gofynir iddo beidio. Nid yw hyn yn cymeryd i mewn wasanaeth crefyddol gweddus, ond mewn acios o afiechyd peryglus un tyddo yn yiryl. Ni cheir canu ,na chvvareu olferyn o fewn can' llath i addoldy neu 10 y bydd cyriulliad cyhocdd- us i ben blindor neu rwystr i'r cyfryw gynull- iad. Ni chaifF offeryn trystfawr o unrhyw fa.th gad ei chvvareu ar gerbydau logir neu dde.nyddir gyda. chwmni yn pleseru, pan yn myncd trwy dref neu bentref; ac ni chaniatcir ca.nu uchel ar y cyfryw gerbydau er aflonyddwch i'r trigolion. Eithrir gyda chanu corn gan un person ar gcr- byd os gwna. hyny yn rhesymol. Ni chaitF neb wrth weithu, rhanu, neu hys- bvsebu ddefnyddio clog, tabwrdd. nac unrhyw offeryn trystfawr arall ar yr heof er blinder neu aflonyddweh i'r trigolion. Ni chaitf unrhyw berson er mwyn gwcrthu, hyabysebu, neu gaei gwaith afionyddu neu gymell er poeni neu atal cyfieiwdra y fforddol-J ion. Gwaherddir bctio ar yr heol neu mewn unrhyw le cyhoeddu-s. Ni chajiiateir i swn gaei ei wneud gyda.g organ neu unrhyw offeryn trystfawr yn nglyn ag ar- ddango.sfa, neu offeryn difyrion neu unrhyw fath arall chwarou ac ni chaniateir i lecedd felly gaei eu codi mewn man cyhoeddus fo'n anghyfleusdra neu yn beryglus i'r c-yhoedd. Gwaherddir arfcr iaith oe yrnddygiad a.n- weddus ar yr heol ncu le cyhoeddus, riac anog i hyny gaei ei wneud gan eraill. Gwaherddir ymladd, nag anog ymladd rhwng- dyn nac anifail. Ni cha.iff ymdrochi heb wisg briodol i'r pcrwyl meun Hat na dau gant o la.theni o heol neu Ie cyhoeddup. Gwaherddir pob ardda.ngosfa anweddus boed am dal neu yn rhad. Bvdd unrhyw ddau neu ragor a gydgynullant i atal trannvyfa, neu ddirmygu unrhyw deith- iwr, yn agored i ddirwy ac ni chaniateir i neb gasglu at addoldy cr rhwystro neu auhwyluso unrhyw un fyddo yn myned neu ddyehwelyd o'r cyfryw addoldy. Bydd llusgo neu yru yn araf unrhyw gert, i hyshysebu, a hyny yn rhwystro y dra rndiacth, yn go^badwy. Ni chaiff neb daflu croen aurafal, crocn banana, na syiwedd perjglus arall ar y llwybrau, na gwydrau ar yr heol er peryglu y drafnidiaeth. Ni chaniateir i darw fo drbs flwydd oed gad, d'od i ffordd, heol, na He cyhoeddus heb ei fod wedi ei ddyogeiu ac yn gwbl o dan reolaeth ac nid yw i'w adael yn rhydd mewn unrhyw faes neu le y bo llwybr trwy ddo. Bydd pwy bynag a anurdda neu a. niweidia un- rhyw eiddo cyhoeddus, ncu arwyddion cyhoedd- us, yn agored i ddirwy.

Ymddyddanion a'u Buddiol- deb. SYIAVADAU PERT. Y mac ymddiddan doeth yn tueddu i ddi- wyllio a dadblygu y gallu i siarad. Rhyfedd can lleied sydd yn gallu parablu eu hiaith eu hunam yn gywir a ewvnol, hyd yn nod mewn ymddi- ddanion cyfTredin. Can lleied ydynt yn amcanu at hyny. Yr ydys mewn gwisg a diwyg persw:- 01 am fod yn hardd a golygus, ond mewn "iaith ac ymadrodd" yn "rags ulw," chwedi Trebor Mai. Nid ydys yn gaUu tracthu ein mcddyliau yn bnodol ar faterion cyfTredin. Tueddir at fod yn rhy swta. ncu yn rhy gwmpasog. Ac nid yw y gallu a'r ducdd ) chwerthin yn cael eu rheol- eiddio yn addas yn fynych mcwn ymddiddanioif. Tuedda rhai i chwcrthin am bob pcb a ddywed- ant hwy. mid yn brin o'r gallu hwnw at ddim a. ddelo oddiwrth eraill. Y mae "amscr i chwerth- in" yn gyetal i bcidio chwei-thin. Y mac i ymddiddan pnodol ddau amcan: i adeiladu ac i ddiiyru. Nid yw y ddau hyn i gad ell dal mewn cymesuredd; y mae y cyntaf yn bwysicach na'r olaf. Ac yn gyffredin, y mae rhy fach"o fuddioli a gormod o ryw fath o ddi- fyru; rhy ychydig o drafed cgwyddorion, a sor- mod o adrodd ghwcdlau. Gwir fod dyddori felly yn fath o adkmiant. yn enwedig i'r cyfryw y mac eu llafur yn gyfyngedig yn benaf i'r meddwl. Ac y nsac plescrau diniwed. nid yn unig yn oddc'adwy. ond.yn facie:MO: i ipchyd a chysuron pG?no! a chyrndcithasoi. Yr un pryd, ni f.dy))d aroe gy?a hyny vn unig. Wrth ymddi- ddan. dcrbym.1 dynion dcaUga.r, ymofynga-r. a.m ..Lgor o oleuni. ac cMgrwydd dcaHtwriacthot. fudd md by?hnn y n?m pan y i;a.!i. Ac nid yw v fa?.yndyfod i ?rd o un cchr. ?Jeddai ??S?iio?-? "A &ing!o conversation a.f'-c'- the ta.Dic ?th ? ?-?c maa ss better than two years' study of bocks." f {

t Byr a B!a5U5. Dyv'CL'.irfo'Jdi.?oncdd ob't.ris yn Ynys Mon.o'i'dclimgrcusu,r.-cna';h<.tr?'.vyfi0?c'd ychwaith yix). tf'I.r. "Ir D D'"I' Li-IT II" \'P{¡; C\,f.1'¡U 11. Ll' j., j. J v Up i cg]wy:i F(,1h/){.!i.ii(1,d y l?..Ja Cl" cd mi ei 1icnj. Co-dir ty i'r gweinidcg c-rian. Aetii tas o wair yn cynwys deugain tune]] ar dan ar fYorm Trosywern, ger ^'yddgrug, ddydd Sadwrn. Er i'r uifioddwyr ddod yr.o, nid cedd dwfr iddynt. Fore Sadwrn, caed dyn ma.rw ar ochr y ffoxV.l ger AbcryiiUvyth. Yr cedd briw mawr ar ci l>en. Adwaenwyd y ti'uan fel David Thomas, llafurvvr orwydrci, aelod o Filisia Moji, a gwelwyd ef y ucmn cyiX yn nghwmni dyn ana 11 dun ddylanwad diod..dae ei gyd- ymnith yn y ddalfa nes gw.nc-i-r yinchwiiiai i aeiKX; y larwolaeth. Mao UyngJiar Dofibartih Gwyrfai vn cynier- ad-wyo fod lleniyxkliiaeth ddirwestol yn C'ael ei licdaeiiu yn yr y:"oJiGn elf era* Y n YjiAjdlys Ccnwy, ddydd Sadwrn, cyhudd- wyd Li inn SmitJi, gyr.*j o Fanocinion, o gaei awyddau fcrrwy dwyil. Ceid dau ac-hce i'w horbyn,, ac aiifoiiwyd hi i ga.rchar am tis ar gvfriif pob un.—I>v?wyd ciau gyhudciia.d yn eirbyn iViargaret o gaol ymbort!: a Hetty trwy dwyll, ac amfcnwyd hilh-ui i gar- aba.r am ddoufis—mis am bob trosedd. Rhcc-s Lieiut. M. J. Ra:>kes, o'r Gatravvd Gymrcig gyrAai, IJeai ar ei hocdl ta-wy dori ei v>ddf ag ollyn yn Lon-gmoor fore. Sadwrn. Mae fitreue glowyr Dyfi'ryn Rhymni ar 1 Ten. Bu saith mil yn f-egu-r am na weirhicnt gydia. dy»)ian hob fod yn aelodau o'r Ucdeb. Tra yr oe-dd t.ren o Gaorgybi yn rhedeg i Ore-we, ddydd Sadwrn, syrtiiiodd beichiau o vvair ar y llinell, ac ataliwyd trai"nidiaei.h am both amscr. PaÚcdd idieolwyr y?golion dcsbart.h Llanrwst bende-rfyuiad yn eu eyfa-rfod ddydd Sadwrn yn (Fair caol g-wyliau yr haf i'r plant yn ystoJ mis Gorphe.ma.f yn lie yn A wet a Modi fel y;i awr. Eiy.vir Mr Ellis J. Griffith, A.S.; fel u-n tebvg o olynu y di.weddar Mr Bowen Rev. lands tel barnnvr y llys sirol. Yn Towyn, Meirionydd, ddydd Sadwrn, an- toawyd Humphrey Evans, cyn-heddgcidwad, i Hs o t ga.reiiaa-_ gytla llafur cakd am ytuo.ed Yll gieuion ar ei wraig. Cynalivvjid Cymanfa Amuoysnvyr C'vmrcig Le.rjv.vl nca Wener, y Sadwrn *a'r 'Sul diweddJ- af. Tnaddt i.l wyd 06 o brogethau gan rai o weawdegion blaenaf y oyfuadeb. Endlwyd y vvobr Ei.stedrffodol luu "Fraj=J;in o Hane^ Cymru" gan Mr W. J. Griffith, o Bwllheli, y.r hwn sydd yn a-'t.'nro cynorthwyol y^i Ysgol Gaaiolradd Caeidydd. Yr oedd y l^irniaid yn ca,nnioI y g-waith yn favvr, ac fe ddylid ei gvhoeddi yn ddio .d-ma. ei wir an gen. DeaJlvvn fod Mr Griffitii yn un o wyr bl sen Haw Cymdertltajs Cvmry lieb gyfaill, nid yw'r byd ond a-nialwch. Meddyg mwya'r byd yw Mistar Siriokko. Lonoddwr yw un ail gyfuno tynervvch gwraig a deiwrdier gwr. BodeL, rrmy yn y gvvpan win nag yn y We.i-y»dd. Gwma pedwar pwys ar ddcg o wair da gynal da.fad am wytlinos. Gwrjaod bxra g.yn.'tai gan y Groogiaid. Sb.redir c'r-x* scath cam o wahaanol ieithoedd a tbafod-ie;khoedd yn Aff.rica yn unig. Yr AifTt yw yr unig wlad air hyn o bryd a gyriivvym fwy o wry wed nog o fenywod. Dyvw.dir fod y-u;yt::aiii-t y llew a'r t<gr mor wan fel na fedrarji, nedeg am fwy na. haner milldir. Am saith mlynedd cyn y bymthegfed canrif arferai y flwyddvui dde.-hreu ar y Dvdd Naelolig. (iw iiy m My^ddin emlloeU; ar y brvd^est gcifFadvv riaeth-ol i Wafccyn Wyn yn Eisteddfod Llandeb ic. dyfnder mwyaf yr ydv's wedi i brofi n y iior yw 9233 o latheini: dyna ie dr-wg i ddyn ga<el y "cramp." ?iiwy o wi?-->d?vcld N-n v.- Y?,,?,??land iiog i wneir Y]i l,loegr; r?id yi?- Llo?-gr y?n Yn ai-,ser yr Ail -Y d,a(,.t.li y "iiii,3 mel" i- r,,?oc i)rcfi y?, 'cl o?t-fiia.r' h Yiiy, ii 0,N b: n ITI,je (i?,aLt C?tn' Mil 0 yn ell -o! a bi- f(Ki vr -I mhell o fod yn f.arw. Oftaith miliwn (>obbgaeth Llundain, oy- -n .,Ir fod tiili%i o 1)(,iiy),t yai fjy,v ar lai im, jthum' swllt a.r hugain yr wyth.nos, a bod 300,000 mewn :tloii parliaus. Di.sgvvylir yn fuan y bydd Meeur yn cael ei basto yn wbi unrhyw fa^-naohwr gear yn g\rt.hu "cigarottas" i r.eb dan 16eg o>d. Y mae yn hen Juryd he.fyd. Mae agos bob gwlad airail yn gwneud hyny oirces. "Mao amryw o froriorion 0 Tregaron ng ydynt wedi t:ulio o 30 i 50 mlwydd yn Lluru dai.r. yn medru siarad Cymraeg mor groew a hyawdl a phe byddent wedi itreulio eu noil oca mown aingyicho.-dd Cymrei. Felly dy- wed gohebydd papyr wytbuosol. G WIr iawu hdvd! Sy rthiocj-l bach gen 0' flaen pti-ianl gwaur mae..s yn Thc.rna.ge, Norfolk, a thc-rwyd un o'i glustiau ymaith. Ü3 hoifech gaei 'c.nwd o fafen yn eieh ca: dj y flwyddyn t.esa.f dylid plai.u gvvlau y cyfryw mor fuan ag fo pcsibl yn awr. Pan yn cclryoh ar bictiwr byddweh yn ofalus am gaei diigca o otjuni. ByeV.lvvch mor foes- gair wrth eyd-ddyn ag wr1.h ddarlun. Alae un ohwarter (J'r Alban yn etddo i ddeu- dek g o bersornau; mae ixxlwaredd ran o Loegr a Chymiru ym rawylaw 710 o bersonau. Mao ackiir, pan ar good 1.011 lwyxni, yn geil- ?vl¡:o ad12,,¡., pan ar goü(I /1 lw)'1'l, yn geiI- iO:;Oé.Lgw yn.t naturiol, gall ell bod yll clwyJo yn CJ.ji-G:I:h(1!l"J gy<JI1.'u ¡renav i'r gwy::t.. Wrth diD'o yn Ynys RhOlks yn llJiwcddar ù"'uwyd 0 h,J i g03t,reIau g-win heJ1Afc-! ht,b fed y,n d'¿i Ilaina :l,i+J1 trœdfedd 0 ('hdwr. .M;J :Ia,l.mü Pi'.Hi yn h..>ff ¡awn 0 a.eiar, yn onwedig pa.rrot.s. R.a.i blyny¿Ù2.u )'n 01, yn Efro3" Nowydd, rhoddodd dda.u gatIl' punt L7l1 parwt. Mae dros ddau can' cynllun o lawfc.r wecli eu dyfeisio yn ystod y tri mlynodd d'i- v;eddafv Yn 1840 y cyhoedclwyd ei-ddo Pitman gyntaf. Yn yfttod y nily-nr-dd d.iweddaf eetlwyd cymaint ag un ar b o a.n-g};y.dv.elediad- gyda gwledydd e-raill drwy gyflafareddiad I gan y wlad hon. f-I ffarlt yn byw am rai canrifeedd— tri nou bed war Gant; gwyddis am un shark a .fl fyw 261 mlynedd; tybir fod morfilod iaor yt Gogledd m, by\v mil o flynyddcdd. Gall oryr fyw dros gan' mlynedd, felly'r frail a' r a-laroh. Deallwii fod ys Enged;, Ffestijuog, wedi rhoduli galw.wl unfrvdol i Mr J. E. Hughes, CV.rygydruidion, ur, o fyfyrwyr Coleg y Bala, i ddyfod i'w bugeiiio, a'i fod yntau wedi ei derby 11. Mae talynt yn majile-iso ar gvfieusterau, ond llunio cyfieusterau wna a.t'nrylith. Clieir fawr ci cegwch ar iledau oni fydd eu gwraidd yn y dii-gol. Nid yw'r a>yn fymryn doe-thr.ch o cludo llwyith o 1 j-frau. Y pv&ged moirw a gludir g-yda'r Hi. Mae'r plerttyn yn rh<xldi moethau i'r oen, a'r dy-n y:n bwyt-a'r ¿dafu..), Nid oca neb mor afrceymol a'r rhai ddis- gv.-yliarSt rcsvvm gan bavvb. Gwnoir dyn.on yn fwy anhapus gan vr an. ffodicta a cfnamt na chan yr anifodiou a dvodd- ofant. Do3 at yr wycti ys, t; ddyn ccgvvrth, a dvsga fod yn ddefnyddiol heb agor dv ertau. _Ni felysir y gena.u vvrtii ddywedyd mel Nid eir byth yn rhiuweddol w.rtli siarad am rin- wedd. O3 na ddkhcai llestr ddal dwfr gall ddal grawn. Nid yw f:1.wr o bwys bet-li na all dvn wneud—yr hyn all ei wneud ae a wna sydd bwv5ig. LWwvd tas wair gypwysai 250 o d; nelli Hysbysir fod Madame Adsdina Patti yn awr wedi pe^nderfynu yn derfynol ymncillduo o fod yn gantorcs gyhoeddus. Yn Nsrogledd Llundain, ddydd Mercher, d'r- wywyd Robert Keitner, Emg^la-nd, In punt, a dog punt o gostau, neu drj mis o gnrchariad. am fragu a gwerthu cw.rw Weiss heh drwydded. yn Bedlington, Ncrthumberland, ddydd Linn. Fel yr oedd gwr o'r enw West yn suddo ffynon yn W hitefield, ger Manceinion, di.s^ynodd muriau'r cyfryw arno. Bu nifer o ddyn 1011 wrt-hi am ddeugain awr cyn y Ilwyddwyd i gjrhaedd y carph inarin-.

Bwrdd y Lienor. (Gar. Afallon). 1 -1 I ]'C') P. phob llvfr fNvr;e,]' ? y, y h,,),i, "w ? I r eu c-,vfo;.rio 1- AFAI,1,0-'?. Y TRAETIIODYDD. C,iiv*-Ys'ad rl-fyn I I a Gwlad yr Aipht, gan Proffeswr T A. Levi, Aberystwyth. Golouddydd, gan De Pro- fundis. Daniel Owen, gan Mr John Morgan, Y VYyddgrug. Dia-rhebion y Wyddeleg, gan Mr Artnur Hughes, Bangor. Efe a Yrn- ddigrifa YnDt dan Ganu, gan Llais o'r Nen. Marcus Aurelius a'i Fyfyrdodau, ga.n Glan Alavv. Dadi y Saimydd am Fa-ddcuant, -an y Parch R. C. Owen, Lerpvvl. Cyfansoddiad Mutor, gan Mr Gvviiym Owen, B.A., M.Sc., I'rifysgol Lerpvvl. Owain Llcyn, gan Myrddin Fardd. Dyfcdol yr Eisteddfod, gan B. B. n. Nodiadau Llenyddol, b'an Ar.throps. Rliifyn gwych, gyffyrdda'r gaion ac a 37 Proffeswr I ifun a.tl o ddi,rifwcfl ?,i rne?td.Nlgpr- t.(,vi yn Nvc,ii. C,ir fravi-.d.c,?-ii'au eriyna,??t w on tc a gynyre.hanfc fytyr. Llvvydda 1 wneud yr Aifrt yn fyw ac agos, a bydd yn hawddach do-all ei nenafiaoth ac agvveddau o. bywyù rliiyfctl4 ar ol darlion yr ysgrif. Mwyn yw gvveled mab yr hybarch Thomas Levi yn diiyn ei dad fel cymwynaswr llenyddol. P.-ry awen "De yil r?i. ;<Ida m?-IL-,s-niae irv, !I tli r)i,,fiacl a niyfyr<,Io-2, tt ys a, 'v fii-<Ido,?- iwr hc-b fawr (?l vv,- iac?Lh iruc4ie!. A-cli -of .Ilr Joliti -Ilor,- I _,an, c),,ti n'd vv,, (-' ".awn nior Yr o?.cl 0* ,,it-w.h yri I-y,u Tii':I e. f?Lr:i,, oijd'eci.r b!;s "-nl- F,eut?.?,,n ar y ?,?yfr(-,s 3-s,-rifiii ir D,iiiel Tra 4iv<i(ioro', yw cas,?tiai ?Ir Arthur III ghes N' o "1)?iiarh,.?bi4c, y N?7y.(14-'Lel-?- 1' -ac. efe fa,l) i G%v.,n.(,.th. Vau6,1 n, 3?,? -;Fjzriferiti'r C I'I raeg yn ddillyn, a ehroesawir v Honor icunnc yn frwd i gyich y "Traefchodydd." Per yw'r bryddest gan "Lia is o'r Nen —mcddyliau tlws a mynegia.nt dymunol, Cryfder a chraffder nod- wedelant ysgrif Glan A law—gwr a nhaiadr ei feddwl yn gydnorth, ac yn mcdru cyxranu gol- euni a gwres i bwnc tra nevvyd<l. Mac, mwy o navvc nag o nodd yn erthygl Ceinwenydd ond fe ,i gworfclifawrogir gan luaws a garant crddi Seion ac a ymhyfrydant yn y Saimau. Dyma len-or ieuano arall—Mr Gwilym. Owen, Lerpvvl,. n'ab y Paroh \Yl. Ovven, We'ostor-road, ac wyr i'r Parch Roljor'j Owen, Wyddgrug-yn traethu ei le-n a-r "Gyfansoddiad Mater." Er y teimlir fod ei ddysg yn h-y ddawn i'w gyfleu, trinia bwnc dvrys gyda deheurwydd ca.nmo:adv;y i lenor mor iouane, ac y r,-iae r geir yn yr If yn fawr a gwerthfawr. Ilyderwn 11a nd i'w ysgrifell rydu, oanys fe ddichon agor c'caM ei gyd-genedl ar iawer pwr.c sydd hyd I yma dan gauad dirgohvch. Ni raid i Arthur wrth ilyn baglau 11a Myrddin Fardd wrth ftc-?; f c<'t -i d, .,1 (.1. tviN,v,%en?iu o clwl C'f yn si-,r fc.,d yn faethl.<-k; ,tc ?,?cily cl ysgrif ar Owain Llcyn. Dywfd B. D. D. lawer o wir, ond fü'i dvwed yn dra liipa heb ei a nemawr o--I; ad -i u ilonvd-dol gan Anthropoa vn gryr.o a gwych. Mi r byr a cklewisodd y tro hwn, ond llwydd- odd i draot.hu llawer ac i roddi g'.>iygiad t., ar y llyfrau jrer ei fron.. Ie, rhifyn gwych a llawn, fel mis ci evhooddiad,-yvv hwn. ■* YR YMWELYDD MISOL. Ysgrifau cryno, amrywiaoth dymunol, ac ar- graphwaith glan yw nodweddion y eyhoeddiad hwn. CnÎr YJl rhifvn Mtxli ddarlun campus ae erthygl dda ar loio Caei.-narfon, un o fedd- ywyr cryfai v genedl. chwedi yn fiasus, y farddoniaeth yn bur ac yn bar, a llawer temaid amheuthyn arall foddiona arehwaeth darilenwyr Cymru. ('Y' -R t T'R T;, f; A N'T. Pa angen clod fori cyh-oeddiad sydd o fis i fis yn hardd ei wedd, yn ddyddorc#! oi g'ynwys, yn uehe! ei chvvaelh, ae vn riiagorol ei amcan? liendith ar Mr 0. M. Fk.wards, M.A., am ei gychwyn a'i gadw. Mawrho;r ei waith gan gencdiaethau lawer. Mae rhifyn Mcdi yn .rhagoroi, a'r adolygiad goreu i'w gynwys a y.:(.:ais ydoodd gwen fc.J.dhau3 nifer 0 blunt wrth droi ei ddalenau. v y Rhifyr. gwych drwyddo draw. Yn mysg eeinion i en ceir erthyglau gan Mr David Jturi- kins ar feirniadu trwy gyfrwng marciau, a el-?.sin \Ir l?mvn ll.vlr?s ar v (,'v n r ar b-,rn- c?l-kl? g,, n v cyt-.taf, tra -? c<ir -nin t Ilyn-cler ?ir va- ,,i fell I NT -,wr o 1:1 tÍ n.id poth nowydd ydyw defr^yddio ÜigYhÜJ v. i th feimffrrfu Mae r-f<r ei dnm: wedi eu hai-fer am fivnyddoedd, IIld "n l!»> .geiriau- i nodi nH..111 end fe; eymort.h ;ir terfyn trrt yn smio fyny safle y cysiadkinvyr i ddanjos yn syml yn mhn. 10 yr ooddynt- yn sefyil yn -i r; Div.xdda trwv I,- 1- 1.( roac yii i-i)a?cl i-,?,i-aii at T)e' li<), ca,p! 1 f?'u%-fio 'oat-n e?,,I-jr t c?iv,,vir, ic. ii:ld ydyw fawr bwys pa un [J. ddefnyddir ftigyrau, ond defnyddio iaith ac ymadrodd ag y gall y bobl a'[. cy:-tadieuvvyr ci deali. Credwn fod beirniadu yn geifyddyd ar ei phen o; hun, lie ymddcngys i ni fod y Cyrnry mor alluog, os nad v-,v alluoeaeh na neb, 1 gyfla.wni y swydd bvvysig hon." Sylvva Mr Emlyn Evans fod yn ein plith Ie! Cymry yn awr leir.wyr, oherynwyr, a chytan- soddwyr adnabycklus j'r byd cerddorol, ac fod yr Eisteddfod yn fawr ei ehlod yn Lloegr, ac hyd yn nod mewn gwledydd pelknig. Ond er hvn oil, anmherchir y cerddor Cymreig trwy d izi Lil i (1?ll,.ItlirOdy?-, yr lwn riis y r -d:d I n-i n i ? r E I z t, (I d f od, r? ?-. chyr,.qaint, im gorddoriaei'h a datganiadaoth, a'r Cymro a i5lh(.id yn y mcdd a Ilodwyd. I)aw fiyn :'r golwff mown rhai lkorvld trwy waith y pwylig-ür yn penodi y Cymro i toirniadu yn y "prelims. a'r "dyn o Lundain" i feirniadu ar y ilwyfnn. Ar ol a.or liygaid ein beirniakl cerddorol Cym- rei i'r hyn sydd yn cymeryd mewn manau. credwn y dylai bob un o honynt, mewn imoeb ae ar wahan, wrthod ymrwymo i fyned yn was bach i nob pwy bynag. Barn Mr Emlyn Evans ei hun ydyw mai yr un person ddylai weit,hred;i fel beirniad yn y rhan ragbarotoawl a'r derfyr.o! mewn ey-stiwlleuaeth. Yn ych- waeegol crir erthygl a darlun o arwoi'nvdd cor meibion Rhyrnni, a amryw rod ion dyddorol i 're -clor', y!i v rhifvn yn sicr o grocsaw ar gyfrif yr awen sydd ynddo. W' T LLYFR DEL. Mr Owen M. Edwards gvflwyna'r llyfr del hwn i ieuenetyd Cymru. Hapi-s iawn a thra phriodol yw'r enw arno. ac yn Ilyfrgell jdentyn r»rin y go!l:d det-hol ei harddach. Casgliad vw y llyfr o 33 o hamesion byr ion, bbsns, addysg- a dariienadwv, yn nghvda lluaws o Iclir- lul,.iau iN)?l hawdd yw r),?r,-Ierfyiiu t! r, <)reu-cliNvit.?t?i uehel y I liolvdki eysKl es nad gwell undyn both sydd wrth fodd cak-n pJontvn, neu ddillvnder gwaith vr argraphydd a'r rhvvymydd. Swllt yw ei bris, a phwy bynag a'i pryn i'w blentyn gaiff fwy na nrwerth swllt o wen an anwyl a.m hyny. Credwn y bvdd gahv buan rem aj¡-a,1"gr:J)hj:1<:1, oanys y mae'r llyfr yn tilro j'r dim at c-hwaeth I rhicni a phlant. < < GWREICHION Y DIWYG IAD. Un o wladwyr mwyaf J]"r.gar a diwytibwvll Cymru YW Clll"noddog-. Mae co!J0..dJ ei rof yn liawn o <lryforau newydd a tWO; car TiJ- gyfarehwel ag- ysprydion y gorphenoi T;eli ae f,.l --Nvr h.vs-I)vs yri ngiveilliltu hen feirdd a lienor ion n h 1 oes. ac eithrio Myrddin Fardd, cystadl a of. Ymhvfryda mewn Hen gwerin, (,'yn- uwcfil->cn hen ullorid lu,ws <) '-i(-,?tiynt, -cie (,r's llynyd4au ei twyni.,lTiL: rti cii hc,,Jyst,,rifenu. flo.rf o ?,7ynyrelil',)n cly<Ioi-ol i ol,?u c-lyq-d; iwcil oesau oddiar lawer cerdd drain a lleriorwaith tlws, a ohyfoethogodd gylehgronau a newydd- iMInron ei wlad a gemau fu'n gudd ac yn ddi- I bris gyfnod hir. Cyflawnockl hyn oil drwy fil a mwy o anhawsderau. Prin fu P. I fanteision -t -ricidon, c-a 'i (I'? f a'd I!ai f.?-f;h c h.,ii n.), btiqai, yw ar lethrau brvniau Namor, ger BcddgoIcrt; ac yno, yn n.gh;mol heldrin bywyd prysur, y 11 r.)r -11 o'i fc-tmwl a'i I w gf?n ysgrifell. Bu'n nychu am flynyddau, ond er ci gystuddio ni luddivvyd ei ddyhewyd i chwilio a. ohvvalu, evnull a chrvnhoi lien y parthnu gwledig a geid mewn ysgrif r.eu argraff. Gwyr o ddyfalwcl) diOin fel efe lafuriant heb fawr -=-=-=-=- obaith am gyflog na gwobr yw cymwynaawyr goreu'r gonedi, a phettai eu nifer yn lluos- ocach ni ohai nemawr ysgrif na llyfr arcs yn ngaudd nac yn nghladd yn hen neuaddau ein gwlid. Ffrvvyth ymchwil a llafur Carneddog yw "Gwreiehion y Diwygiad." Casgliad yd ynt o hen oniynau a genid gyda gwefusau brvvd b, -i?n (Y--dd Cyn,,ry yn cc)il*) eu t an i, p? ewsg ae yn elrro iawn i ddylanwadau y byd tragwyddol. Nid ar glorian beirniad acth Icn- j'{kb: v dylid 11\"Y&O yr emynau hyn. Byddcat brin eu pvvysau ar y cioriaji hwnw, canys nid oes jaws na dwys fosur yn perthyn i lawer o honynt- Ond fel iaitih eneidiau effro yn adrodd eu rhamantau dwyfol y mae'r emynau yn meddu grv;erth a dyddordeb nas die hon neb eu prisio. Ni ch"ir yma doraoth o farddoniaeth yn yr ystyr a roddir i'r enw- y dyddiau hyn, ond ceir ynddynt farddoniaeth orcu y bywyd dynol, sef hanes perthynas Duw ac cnaid a phrofja-d cenedl dan y gwlith. Fe! cynullydd a dethol- ydd cyflavvnodd Carneddog ci waith yn ddiam- gen, a cheir ail-fyw yr hen deliwygiadau jin swn yr emynau a gynullwyd i'r llyfr. Ysgrifenodd Mi' 0. M.' Edwards ra-gymadrodd cr cyflwyno'r g'yfrol, ac fe! pob peth o ys.gr. fell y dy&gavvlwr gwladgar hwnw mac'n hohol i'r pwrpas. ('hwaneigir at werlh y lcvfr gan nifer o daar- luniau rhagoroi o'r hen ddiwygwyr; a geili.r o galon ddiragrith longyfarch y cynullydd a r argraphwyr am ddillynder y gwaith. yn drysor ccnodlaethol, a gresyn fyddai i'r in Cymro crefyddol fod hebddo. Anfoner am clano (swIIt yw oi bris) at Carneddog, Namor, Beddgeiert. < < COFIANT ALLTITD EIFION. Deallwn fod teulu y diwoddar Alltud Eiljon wedi ymddiried y gwaith o osod trefn p, dos- barth ar ei farddoniaeth yn nwylaw Carneddog, cvfaill i'r bardd hybarch o Dremadog. Bu r Alltud yn ddiwyd iawn gyda'i ysgrifelT drwy oes faith, a bydd yn dda gan luaws ddsall fed 'u MI-?NIlli ?vf,rol hal'Id c,?,,n bD lilil-'Y? Nid <)es oiv-?3u'r Ci canys pro fodd ei fedr droion. Diau y coir rhagor o fa.nylion ( Io pan addfedo'r cynllun au.

Bri y Delyneg. (Alia.,i o a lvyn.) "Gwell yw Dysg na golud lawer, GrwoU iidau yw sa.neta.idd foes; Glyn, fy ngwlad, f«i disgybl anwyi, Gai'.rif arall wrth y Groos." « « "Wvt Icnawr yn oer, A'.tii tarug yn wyn, Ac ni fedd pawb aelwyd Ar hiii fel hyn: Mae rhywrai ix'b dv A rb;wm,¡ h.eii dan, A ikywrai he.b lara Na ehvvsg na chan." "Yn dy rwyr.g ac yn dy ryddid T.rcc y Cui.-hc. a'r Mc.l-.vyn chvvyt'n; C.'adw'r neidr ar ei nytli; Car y vtor.ol awe! feudal, (kir y gloyn dyner ?i,— Ca:fmc.t.h riuvd di-fh-au'— Inn y a-aryoin yawyt 11. "Chvv lLh, auafwynt, fol y ii-iyliot ('!> id y mynydd cVm y lluv.-ch, Cla<ld y mor o d.r.c. yr ewyn, Cwwytih, ac-fwyr. <.to'n uwch; Or..1 os clywi ar ryw dalar Ct'-nig cynair yn rhoi bref Tro oddiwith v dalar honno, Paid a ehvvvthu a.rr.o ef." #' # # • "Wyiined oacM rr.rrmol tlai. G yds-I' i ehy-r.ihf b Ibdau CI vyjmoch yw ydfaos Avv&t, Gyda'i fil.mil tywyo Jiau. Ohwilied y Haw fu'n hau a-m E'-imwyth yw tomau'r twf Cyn 11 ifo i fewn i'r yale.r,. On id yspieps,n faeli Gslwai v grivvn yn Chwefror ? Ca«gler A vvst, Ac onid rhy facii yr ysgubar? Ceinciu.u ) da; eu irrvvyth, Ff rwytha.il o dan y braen;x.r— Pwv a ddyfalai f\> Beohsdur ar wyni b daear ? Erclf.vch i wyr a, phla.ik Eir.:odd ar lavvr y lasfio; Bu Duw yn cyllawni y wyrth 0 borthi y miioedd eto." I :_u -"=" I

Nodion AmaeliiyddoL Y ST A DEG A U A M AETII YDDOL. Mewn llawer ystyr mae amaethyddiaoth yr amsBr yma. yn dra llatrioi. Ceir i mown yn awr un or cytdiauafau gorcu r's blynyddau. Gellir dwoyd fod yr ysl'aelegau ar y ovfaji yn foddhaol. Mae taaint y tir o dan yd yn llai o 47,279 o aceri nag- yn y tlwyddyn 1905. Ar- cldengys g'wartheg vchwanegiad syiweddol. sef mwy y liwyddyn hon 11a 1905 o 23,336, ac mae y d.&faxl wedi cynyddu mewn rhif, 103,154; eto, mae iicihad o 3752 yn y cofiylau, a 101,452 yn y moch. CYDY'MDEIMLAD YMARFEROL. Rai dyddiau yn ol, liosgwyd yr oil o deisi gwair Syr James Drummond, Edwmaford, Liaudilo, mewn eanlyniad i wres angorddol yr haul. Dydd Llun, ymgaagiodd Iluaws o S)-r Ja.-ic. i 'I'all(, ll< -nhal- iasant g'yfarfod a phasiwyd pli>id;ais o gydym- deimlad dwfn a'r boneddwr yn ngwyneb oi golicd drom. Yn yoliwane.gol, gofynasant am ganiatad Syr James i gluuo yn rhad y gwair fydd yn arigonrhoidiei am y gauaf. Hyfryd yw gvveled toimladau sej"chog o'r faLh rhvKig tir- feistr a'i denantiaid. CLWY'R PYTATWS. Ad rod da: y iTeriavvyr oedd yn m a r ch n adoedd sir (iaer, ddydd Merther, fod afiechyd wcdi tori iillau ar y o bytatw. Yr oodd rhan mwy nag arfor o wedi caol ei blariu a phytatw eieni, ao y. mal) yinddangosiad yr ali.2hyd yn 111 ron cyn 1 r enwtl tod yn aÜdfed wcdi achosi gryn sioined.gaclh. Pnodola y ffermwyr yr aiiec-hyd l'r yutorsu o daranau do rodd dros y sir ryw \"3t,1;¡ûS neu JJwy yn 01. Ar yr 211 o Awst, bu ystorm o gsnllysg yn NgogioJii sir Bedîcnl. Amcnngyrrdir y golied i amaethwyr yn £20,000. Mr John Gillieö, Prestonpans, yw'r tvfwr mwyaf ar fresych yn y byd. Cyiioga 150 o wGithwyr. Un diwrncd yn ddiweddar 411- fonodd 3100 dwsin o frosych llawn eu twf i'r marchnadoedd; a'r Uyiiedd mewn un diwrnod anfonodd 'gynxaint a 3800 d'.vsin, li.'blaw 300,1)}1) o genin. Yn ddiweddar cynygiodd Cymdeithas Am- "tif-lof sit- Lai-icaster iaobraii L-1 'I "t r ain V tra i, i, i'? i ?'i'd ?,,oi-i:?u ar a "ytili.dau o'i- trae,?li- (Xiau ;— Mao'r ftarmwr sy'n cadw moch yn cael tail sydd yn help i wnoud i'r cacau dyfu. yn dei'nyddiol i wraig. Gehvir buwch ifanc weithiau .yn fustacli. Gei-.vir tad y fuwch yn fustach. Mae pobpeth sy n byw ar iIarm yn caol ei alw'n waitlieg. Mao gan rai gwarth«s gyrn, a hwy I yn deirw; gel wir y teirw gwrywaidd yn Ireff; od.

YN EIN NFiSAF. Nodion o Giip y Gop I'iolch i'r avvdwr t.-rylen am ci lithoedd dyddor* oi. Ni chyrhaedd-odcl ei lith i'n Haw hyd nes Fercher, ac o an fodd rhaid ei adael hyd y rhi'vn nesaf. Ni rydd Duw ei fedd y g i ni a f th a 11 mewn na i,?,t blvoli-Ltt, r;,v'i [(,-nd?th;;?ri mcwn ii,t ?i,?)tiau.Y Drych. 0 ll:"t p 7'Ni,te'r I'ar(?ii yii)d?cli- wytl4lo o I u,cIIIaeth yr cq-l,.vys Fc?thodistal(Icl ?-n Lianfaethlu, Mon.

Furniture & Joinery for Churches, Schools & Public Buildings. V A ? ? ? 7 ? ? ?? W?? ? ?? ?? ? T ? ?? ?? ?k T /?? !A? \?rar'r?! §M)N ? ?(?N? <J!?rTL??7e T v i ii??JL??iL?jL??'L?l ? %? ??L?l ???a 7 at? T?pbone C A ? F?R? M A MfHF?TFi? ???? 24i8 & 845. O/?i?rU?I?? m/?il?itC? 1 US?? "Wh???Q, MMm-ster I Architects Details Carefully carried out. =====-==:=:==-r:c: LARGE STOCKS" OF SHOP FRONTS and FITTINGS. I-, J Seasoned Timber for Builders. Cabinet. Makers and Engineers always on hand. I Li b Is

Organ i Eglwys Prestatyn. Bwricdir adeiladu organ gwerth 400p yn Eg- lwys Blwyfol Prestatyn. Cynygiodd Mr Carnegie 200p i'r pcrwyl a chasglodd y Ficer droe lOOp.

Dau Alwad i Weinidog. Yn ddiweddar ymddinwyddodd y Parch W. Harris o fugeiliaeth eglwys Annibynol SeLsnig y Trallwm, ae y mae wedi dcrbyn galwad i fugeilio eglwys Goffa Hollinwood, Manccinion. ac eglwys Annibynol Gymrcig Ebenezer, Arfon.

Erchyllderau yn Poland. Yn nhref Siedlce, Pobnd, bu dirfawr erchvik derau yr vvythnoe ddivveddaf. Ymddengys fed chwyldro wedi tori allan yno, ac yn ycted dcu- ddydd lladdwyd ac arehollvvyd dros 500 o'r t:-i- gulion, daliwyd dros 10C0. Gal wyd y milwyr allan, ond collasant bob llywodradh arnynt ca hunain, ga.n losgi ac y.-speilio miioedd o dai.

Evvyllys Syr Wilfred Lawson Profwyd evvyllys Syr Wilfred I.a\vsen, A.S., Cockermouth, yr arcithydd dirwestol enwog.. Gada-wodd yetad gwerth 227,114, a gwerth ei eiddo personol vdoedd 54,695. Yn yr cwylly* trefnir i roddi cynyegaeth i o gyfeillion a gwasanaothyddion yr ymadawedig.

Lladrata er cael seibiant yn Nghymru. Gerbron ynadon Marylcbonc, Idundam, ddydd Linn, cyhuddwyd claa glerc o ladrata periau borieddiges 0' l' enw Watkins. Eu liamcan oedd ea-el arian i dreulio gwyl haf yn Xghymru. Gvvystlwyd y periau am 25p. Daliwyd hwy yn Aberdar, Sir Forganwg. Gohiriv.yd yr aehoe.

Cynghaws Trwyddedol yn Nghaernarfon. Yn ddiweddar caed dyn ieug-nc .o'r envy Robert Jones wedi boddi yn yr afon Seiont ger Caer- narfon. Tyetiwyil yn y trenglioiiad i'r trancedig ymweled„a nifer o dafarnau y lioson y gwelwyd ef olaf yn fyw. Caniymad hyn oedd cvhuddo trwyddedvvr y Globe Inn o gyflerr.vi diod iddo ac yntau yn feddw, ond yn y llys. ddydd LlUIl, taflodd yr ynadon yr achos ailan am fed cymaint amheuaeth yn ei gylch.

Darganfyddiad Rhyfedd yn Mon Tra yr oedd ymwebvr, ryw eh wo' blynedd yn ol, yn pysge^a yu y mor, yn agos Uiioi- oolyA sir Foil, syi-t.hiodd medrwy worth fawr, a im-trJodd ddyfod o hyd iddi. Y dydd o'r blaen yr oedd bonoddiges yn ym- drochi yn yr un gymydagaefh, pan y gwelodd y fodrwy, ac y cododd hi fyny. Adiiabydd- odd y perohesiog, yr bWIl oodd yn a-Tfer taiu yinweliad a'r gvmydogaeth er's blynyddoedd, y fodrwy yn unior., a. dyehwelvvyd hi iddo. -eg.- T -¥-

Coleg Newydd Aberystwyth Crwnoir pajx>foad«wi yn Aberystwyth, er rhodn-.i dt-fbyTLiud I fyfyrwyr duwniyddo! y Methodcaka id Caliinaidd, y rhai fydd dyfod Ck:-log newydd yn Aberyctwyth yn Hydref. Pe.rodwvd y Parch T. J. Mongan, llywydd Cymdeitili.'iLfa IX>he«tKtir Cymru, yn gofrestr- yi'Iid; a Mrs T. Z. Jome.s, Abei-aeron, yn feis- t r«:e. Trefmir i'r 'Pri fath raw l'rys a'r Prolies- vvr Ncu-ma.:i Jones, yn nghyda'u U'uluoedd, 1 drigi'ciu yn y Coleg.

Adgyweirio Cas tell Caernar", fon. Yn 01 pob tehvigolrwydd, bydd i'r gwaith o adgyweirio Caste) 1 Caernarfon gaei ei gario allan y Llyvvodraoth. Iivd yma yr oedd y rvvaj h hwiiw wodi cad ci adael i'r dyddor. •it.ib p'OnvDnol a gymejtui y. cwnstabliaid a'r dirprwy gwnstabliiiid ynddo. Yr oe<l<j Bwrdd y Gw'ethiau, mown canlyniaid i ohebiacth a'r ownabahl, Syr L'ulesten, wedi rhotidi eyfarwyddiadau i un o'i aroliadciladwyr 1 ar olygu y oa>f.ell, ae (.kiarparu ad«roddiadau ar y :'n.I1a,t! hyny eixld j'1l yahv iillJ cu hadgyw- oirio.

Y Celt a'r Sberiad Amlifiua'r athrawon John Rhys ac 0. M. Edwards Celt gyfrifol am fwyafrif p./kiau gorcu Cymru. Eu syraad bwy yw mai y-n yr IL/t.ricid bvrr, byw, Uygatddu a Lnywyli ci g-roon jir oodd yr aithrylith a'r ddawn i farddoiu a breuddwydio; He mai bwyta, yfen, ymladd a chysgu yw nodweddion y Celt tal, per.felyri, lij-jratlaf ao amsefydlog. Rhyw ddis- gleirdeb peli cyfnnol a dirgel, fel mellt di swn carjn-1 nos haf yw athrylith yr fbeiriad, ond (i'la.in oddeith'iol y goc-lcorth ryfol yw bywyd ysbryd y Celt.—Y "Glorian."

-0 Boddiad ger Llandudno. Foro Llun aeth dau frawd, Harry a W. E. Kothwell, aroteiit. gyda'i; rhieni fel ymwciwyr a L!andudnn. ymdn)chi yn yr afon Gonwy. Yr ocdd y naill yn 13 a.'r liall yn 15 oed. Aeth yr -hyna: i gynorthwyo ci frawd oedd rnevvn perygl, ac ar 01 gychwr 0'" enw Joins Jones ci vvaredu, caed fod y bravvd arall wcdi diflami. Buwyd am awr evil cael hyd j'w gorph. Cynhaliwyd trengholiad n y prydnavvn gan Mr D. G. Daviefi, y dirprwy-grwnor, a. dyehweJ- wyd rheithfarn 0 "Foddiad dajnvveimol." Cymer, adwywyd rhojdi rhybuJdiol1 i fyny yn uodi'r peryglon 0 ymdrochi yn y man a Ilodw yd,

Damwain Dost ar y Berwyn. Dydd Llun, bu damwain dost ar y myiivdd rhwng Lly 11 y Fyrnwy ar k.i.la. Mown ear modur eoid Dr. \Ya.l'ingt.on, Uundain, ej ddau fab, boneddiiges, a gynedydd. Tra yn cydynsu, daeth olwYII ilaen y eerbyd yn rhydd. a thatiwyd y teit-hvvyr eerbyd a.r t'u ee.iiiau. Anafvvyd hwy oil. end un o'r meibion a'r gyriedydd gafoud yr archoliion t<x»taf. Cludwyd hwy mewn eer byda-u i Westty'r Fyrnwy, lie y yweinyddwyd arnynt gan feddygon. Yn yr un ilanerch ddwy fiynodd yn oj, lladd- wyd mab Syr William Bailey, Manceinion, dcurodurio. .4

Ty A.S. Cymreig ar Dan. Dydd Sal, to redd tan aHan vn Bryngwen- aUt, Abergele, curt red Mr J. Herbert, llo- bsrts, A.S. Daecfi dilFoddwyr Abergelo i'r lie yn ddi-atrepc, a llwyudaisant i orchfygu yr elfen ddinystriol ar 01 brwydro'n galed. Bu cryn anhavvsder i gaei dwfr, ond Ihvyddwyd i gaol cronfa. trwy ddiwydrwyfld nifer o weitlnvyr.

Awdl Oadeiriol Caernarfon. EGLURlIAD Y BARDD. Taenwyd y gair, ac fe'i cyhoeddwyd niev. n amrwv newyudiadiiron fod yr awdl ■r-niikdd y y gadair yn Nghaiernari'on oleni yn fuddugol mown Eisteeldf'od ila uiorol. Mewn ymgoni a'r Parch J. J. Williams, y bardd cadeiriol. mynegodd iddo enill gwobr yn Eisteddfod Gwent am awdl ar y "Lloer," ond yn yr awdl 0 800 llinell ar yr un testyn a anfon- odd i Caernarfon ni chynwysai fwy na 10 llinell o'r awdl flaenorol.

Cynadledd Presbyteriaid Cymru. Cynhelir y gynhadledd flynyddol hon eloni yn yr Amwythig gan ddechreu ddyrlcl Mawrth nesaf a plmrliau hyd nos lail. Y llywydd fydd y Parch Joseph Evans, Din- bych. Disgwylir torf fawr o gynrychiolwyr o Dde a Gogledd, sirocdd Lancaster a Cha>?r, a Chanolbaith Lloegr. Crcesawir hwy mewn gwledd gan Faer a Macres y dref henafo-1. Traddodir y be gcth arbenig gan v Parch J. II. Jowett, Birmingham,

T JH LON (LLAMRWST). CYFARFOD YSGOL. — Cynhaliwyd yr uchcd ddydd Su! diweddaf. Dech-roUwyd gan Mr J. LI. Daviecs, PwJterfyn, yr hwn hefyd agor odd y mater "Addysg' yr aelwyd fel cynorthwy i waith yr Ysgol Sabbothol." Siarad wyd hefyd ar yr un mater gan Mr R. E. Thomas. Hoi wyd y plant: gan Mr William Lloyd Roberts, Avon- dale, a'r rhai mewn oed gan Mr R. E. Thomas. Ce.fwyd foci yr ysgol mown, sefyllfa Lyiiod kw- yrehus.

NO PRELIMINARY FEES. MONEY LENT PRIVATELY In Large or Small Sums (not less than £10), ON "SORROWER'S OWN PROMISSORY NOTE. ESTABLISHED THIRTY-FIVE YEARS. and now lending UPWARDS of £70,000 ANNUALLY. For Prospectus and Terms apply to GEORGE PAYNE & SONS, 3, CRESCENT TIOAD, RHYL, Established 1870. 11623 (Established 1337.) THE MATiOiMAL LOAN SOCIETY IS expressly established and registered pursuant to Act of i'arJi.'imcnt tv make Private Ad vances, without Loan Ollice formalities, to all Classes (Ilale or Females), from zPS to F,1000, On SIMPLE WRITTEN PROill^E to REPAY, tor nay immediate want, to Start m Busnics.», r U' U US e, tc) I' V or It Lt?,us, or ,,)r '1!t3 AL!vziztcu be I'diLi L,,xcii Or Call olit fl.oll, (Jif3 tu ii,-z oy payii??,, tlic ititei,+,.st oiliy. liav?lg r,?aily JL)r liivc,tiiicL, k%O can quickly and cheaply. Distance no ob. jeet. interest aiid Repaymeuis lowest in England or Wales, i lie -Uuiicy is advauceU at Apulicant's own it required, thus saving tiietn the t,-oub't, and exi?Olite )f a jt)tit_rl(_,y Sti-i(-t privacy ,Iittoi-Nvai-d 4Lik3a' a,ili gLi3i'aiitecd. It ?vill cost you nothing, it will save you pounds uy applying either personally or by letter tor out Free Prospectus, to the NATIONAL LOAN SOCIETY. 41, CORPORATION-STREET, MANCHESTER} or to our NORTH WALES DISTRICT OFFICES: 11, DEAN-ST., CAGOH, and IV, yCEi'kVST., XIIA-NL. Satisfactory Security, Good interest. IIE.' ('AS III CO., l,'I'D.. T 13ur.y, (not buii(i,-?r-), ait* prepared to reeoive Loana at 4 per cenk, tax. Iree, repayable a short notice, or to issue Debenture at 4 j er cent., repayable at oix months' not'ee after an agreed term. Assets £ 3 £ u,04C, plus £ 1135,731 uncalled c-'»p:!ai; annual pro lit, £ 17,000; reserves, etc., i>13, Bankers' Lanes, and Yorka. Bank, Ltd., Bury, Wr t-o fo/ further information and balance hoot. 13923 A. E. DI5ARDEN, Secretary. ? A S H ACCOMMODATION. ?' ?——— £ ,5 TO £ 1,000. NOTE OF IIAND ONLY. Call, Write, or Phone— 70, PLYMOUTH GROVE, MANCHESTER, Nat. Tel. 23.t Rushoime. LOAN, S: LC)ANS., LOANS] LOANS GRANTED DAILY, 9.5 TO 1,600. on tkese Terms: LOAN £ 5 Y 2 6d WEEKLY. £10 .)8 £15 7 6d £ 20 10s £ 30 15s £1 Larger sums 1:1 proportion. Call. Write, at Phone (Nat.' Tel. 22- i). W. JACS'CSOfj, 26, COSJ»ORATIO?I-$VREET, MANCHESTER. rirg 0 N E V ivicim EY, MOEYI Money Lent on Note of Hand to all respectable Householder* (Town or Country) on these; tertiw, £ 5 TO £ 1,000. LOAN f5 REPAY 2 WEEKLY. £ 10 „ 4s £ 15 6s £ 20 „ tis £50 „ £1 Call or Write to 2 5, EASTGATE now. CHESTERJ. • 16153 GATES- 1 Field (Jates with English Oak Heap and Artree and best Red Deal Bars, all Planed, at 0 9 each, delivered in single gates or in any quantities. Creos^ted 6d. extra. 'P'-CIAL CATALOGU' FOPI E-NTPA L c NCE C,"T'S Peter PatricK 6 Sons, Saw Mills OTLEY, rORKS. = 1433 't 0 Rl' 0 N S 0 R I (.i I N ti L For For BENEDIC'F III a few diyscoi,j-c,,t J obtitriictieus a!f.. cv.'j Ancania, ù!;t1 cause no injury to the ni; ii4 ima:ual>ie. H: (ddr 2/V, from G. j). lioilo date Cfiief Dispenser fiom B: ruling ham 1,311 K-O !!o«pil;il). Dep. 34, Aston lui. N -III, -old over 40 yeurs. SUPPLi>.I) iJl r: K(M" SKUiOM KVKU KAii.8. 148 .r- 'r¡: AM E R C A N a T 0 V E S 'an ltm! CUIC YOllr !t',(\kY Ch:IIIIH'YS, cnd rAT \()¡;¡.¡.; triTe) of :-iIO\o1 I,) l.tlI'II Cent. COklL \111: uil. ti liS. C. F:l¡'!Ilcl'' n..ilcr. Rüb (; C) t'CI 1111d A Mention tbe Pionerr" m. POOHE& oft," American Stove -;tut-e-4, 52, QUEEN VICTORIA ST., LONDON, E.C. -< ,r PERFECT mE:nCN:S: POI' Ir:digcstion. Anæmia, Liver C"mpI2int. BiliQu!iness, JOHNSON'S CHL..¿f,SJo: HLLS. I: 1.\ per box. <\re ih.: b'it. fo tlJoü'! POlsen, Jnf1amm!¡C'n, V:lTícoc Vc.:ns, EI'Y$!pebs. B:ld Leo;s. J:HiNSON' X X OILS, U. 2/3. is a .ur£ ,re. Advice frcc. }Ot-INSON BO' IJi'A 'J)j$"(ut". SrICcí"íi.l/3. Wt i.c H III,Crr.wp 1Z. _—<S

.==--====-===-==:=- -=-====- Prinder Dwfr yn Fflint. 13rin'X.I yw dwfr yu ardai Ftli-ut fel yr ar.fo0^ ilythvrdu lavvor i gwvno at Gynghor y &e. Credir, os na ulire-tmr crteifa yn fuaji, v byd" iu:i.v,tv.rLh()dt<a.iut.rL-liy<Jwff

Cymraeg yn y Colegau. Co}r? Cjnhaiiwy<l cyfarfod o Bwyllgor ne>- Aurtibynol Ba.ia'Baiiijor ddy<ld (.yflwyuodd y trysorydd (yr Houadur f ,Jd' I'lioma-s, Y.II., Jicauuiaris) adrotldiad hnol iawn o amgylchiadau aria uol y scfy«"vp-r I'asiwyd pcriderfyniad fod yu rhaid geisvvyr basio arholiud mown gran1* Cytnraeg eyn y dorbynid h-.vy i'r c<il 'S-

Vs,v,al.dio i Farwolaetfl- Nos Yn'oust, llifodd Ilaetli borwedig a' j-y gonet-h cliwocii oed o'r enw Irene Bradford yn Aberj-stwyth, a bu far^> y eanlyniad i'r auffaivd j'oro Llun. (C trcngiiolind dycbw^hvyci rhsuthiarn o wolacth ddamweiniol."