Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

18 erthygl ar y dudalen hon

Advertising

IAT EIN DARLLENWYR.

DIWEDD BLIVIDDYN.

tnmaenmawr a'i Hanes. -----Ii.

pENIkCHNO A'R CWM.I

I Llith Die Jones.

Cystadleuaeth y Twrci Tew.…

-ysa_vn.

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

-ysa_vn. Yr oedd Bocp Owen yn un o balasau bycihiiin hynaf Dyffryn Clwyd, a. bernid iod a wnolai Giyndwr a'r enw—iddo fod yo yn anoe, rcu ffy^awni rhyw wrhydri ger y fan. Yr oedd yn ymguujfau o'r latil orou, oherwydd aitigyloii- ynia' ef ^oodwi- fawr- Hen mwT 1 -0 yn bvw am flvmvddoedd. a sibrydxd xiiaa trwi i y oafodd y lLe, ac mewn ca.ulyr.iad tod 5 "y attonyddu bob noe ,\a<k>Lig yn un or ilofttidvf hon o«dd ysxsuen g-waed. J "'I Bu iarw'r xnxiwr, gan adael y cyfaa i' w iorvryn., Angtiarad Owen. G'ylI1 l Aiiighartad ei nith hileai yn forwyn a chydymaitii- I vall y Saeur oedd y oyntaf erioed i syrthio mewn caraau1 a Miso Owen, ond gan max ar 01 lddi driod yn ieietreis y Flae y gwnaeui hyny, md oorf BJtarwywld p;.1 uai ai'r Pia", yiite Augiiarad oedid gwrUirjcii ei eeach. GwaJioddwyd Evan a dhylaxll xddo, TWill y God, 1 cilreuho y noe Nadcttig cyntaf wedx mar- woiaebh y milw-r, yn y Piap. JNxd oedd Eleix yn hoffix'r drefn. oherwydd yr oedd yn ddiarwybod i Miss Owen, yn oaru jonea yx yagolieistr, a p<aenderXynodd wneyd yxniweiiad y got a r Plae mxar aiignyBUXue ag y gallaa, a datiguddiodd ex bwna^i uv onariad, yr ixwn a ddyweuodd: "Gad y oyian j. ma, Ellon, ond paid a dyciiryn-u os bydd yo-ydkou yn aiionydidu arnocii-" CymeTodd Jones Robert y crydd i'w gyfrin- aoh i lunio'r brad. Gwnaeth hwnw stori dran- ooth fod ysbryd y Pias wlÐcLi yrnddangoa i ryw un y noBon cyat, ac aeth y etoi'i i glustxau y isaer a'r gd a pihawb arall yn y ixo, Ond oad- wodd y ddau eu eymuedlhad er niny. Oyohwyn- aeant tua'r Pias, and yr oedd atonr ysbryd yn perx eu bod' yn o-nus lawn,dau lwir oeddynt ar y goreu. Nctsooi ystoxmus oinadwy ydoedd, yx oedd "gwynt traed y meirw" yn rixuo rhwng cajugnena-u r coed, ac yn gyru y 11 uwon eara j bo-b cilfaoh.. Fan oeddynt yn ng-banol y goodvng, carlamodd march gwyn hiexbio iddynit, ar ei geitn yr oedd angihendil a oMuptiau hiraou ilaido, a tUxau o gylch ei ben. CarlimocM y xnarcu. mwng y coea o u iiamgyliah amryw wexthiau. Yr oedxiynt bron ilewygu gan ofn. Aetiiaxiit i mewn i'r Plas hieb guro na chanu clo,ciii,-nld ameer i arier ithyw serexxioni felly ydoedd pan oedd ysbryd wrtn eu sodiau. Yr oedd eu h-wynebau mor wyn a'r march, a wel- sant, a methent (I-Lilweyd guir am amser. Pan leddfodd eu braw, dywedasant a.m eu hantuir- ia&th, ac wedi hyny pwnc ymdididldan y ped-war oedd yshrydion yn gyliredmol, ac ysbryd y Plaa yn arbenig- Ond tystiai Miss Owen nad oedd wedi gweled na ohlywed dliin erioed. Cyn- ddeiriogai'r yistorm, yr oedd boll ffeneet-ri y ty yn olocian, rhuai y gwynt yn y simdde, ao yr vadd ei ewn yn nhwll y do a rhig-olau y drwB fei oernadau ellyllon- "Ust!" meddai'r gof- "beth oedd y twnv yna ?" Mi glywais ianu rywbeth wrth y drws," mieddai'r eaer. "Mae'r drws wedi ex agor yn reit sxwr x ohx," meddai Elen, "mi deimlais bwff o wynt- Ewoh i'r loby i edrach eich dau." 1. ') 1-t"- -u_1.1_u_- Onci yr oeaayni yu my iwn- i bjiuuq, uruum. Gyda hyn clywent dwrf ofnadwy, megis car- lamiad march ol a blaen yn y cyntedd, a'r gegrn gefn. yna i fyny y grisiau, end cyn cyrhaedd y top cwympai bendramwnwgl i lawr; yna i fyny dnachefn a chlywent ef yn csLrlamu ar ben lor- iau dersv uwchben. ao fel pe'n euro wxth dtlVws lkxift y gwair- Yr oedd Miss Owen a'r ddau lane bron llesmeirio, ac Ellen yn ffugio bod. Petih oeddynt i wneyd ? yr oodd aros yn mhresenoldieb yr y&bryd yn rhy ofnadwy. "Gwell i ni nedieg i dy Robert y crydd." meddai Ellen, "bydd ar ei draed, oherwydd mao of ao eraill yn myn'd 1 ganu carol yn y plygain, a bydd ant yn myned d rost-i cy n cych- wyn.* Ribedasant gynrbed ag y gallent 3. d'y'r crydd, ao yno yr oedd yr yegolfedstr gydag ef (fel y gwyddni Ellen yn dda)- Wedi iddynt gael eu gwynt. adroddodcP y saer banes eu hanturiaeth- "Pan oedd IVra a minau yn nghanol y goed- wig, oarlamodd march gwyn mawr o'n ham- gyloh, a'r c&a<fol ar ei g«fn- Yr -wyf yn siwr mai'r Un Drwg oedd, aherwyddl yr oedd gan- ddo glustiau hirion yn ouro ei ysgwyddau, ac o amgyloh ei ben yr oedd fflamau tan. Yn union wedi i ni gyrihaedd y Pdas daetih i mewn, ao yno y gadawrom ef yn ca-rlamu yn y llofftydd." "Ysbryd y Plas ydyw yn reit eiwr, dyna fel y byddaa yn gwneyd yn yr ben ameer," meddai'r crydd- Cynygiodd y crydd a'r ysgolfeietr fyned yn ol gyda hwint, ond brawyohai y mor a'r gof a Miss Owen wrth feddwl am y fath beth. "Mi a i hefo nhw," raeddtai Ellen, "i ddiffodd y la.mpau a chau y drws." Folly bu, -cych-ynasant. Aethant yn gyntaf i ,otibi gorliaw, ex mwyn i Ellen gael gweled y march gwyn (?). Ot- Yno yr oedd asyn Sion y Potiwr a ohynfas wen wedi ei la.pio am dano- Ar lawr yr oedd fogii "dop hat" a phar o "Wellington boots" wedi eu aicrhau wrthi, a dau o lampau, un ar bob ochr iddl "Dyma y maroh g-tryn, y olustiau, a'r fflam- &u tan, Ellen, a fi oedd j ffwr dtwg oedd ar ei gefn, meddai'r crydd. Yn y Plas cawsent hen gath ddu fawr y orydd, wedi i-hedeg ei hun i farwol&eifrh bron. Ar ei thraed yr oedd oregin ocoos wedi eu sicrliau gyda chwyr cryoid. Ni welwyd y eaer a'r gof yn y Plas mwyacti, ond yr oedd yr ysgoifeoetr a'r orydd vno yn j fynyoh, a chyn i Nadolig arail ddod yn ei dro g-welwyd dwv briodais yn hon Eglwys y Llan. Er x Miss Owen briodi y ''gwr d'rwg," ao i Ellen briodi yr un fu yn llunio y brad gydag ef, ni ddaxfu i Ysbryd y Plas a-flonyddu ar neb mwyach. GLASGOED-

BWGAN PENBONCAN.

TRI GWR DEWR.

LLANDDULAS.---C

G0RM0D 0 LAUDANUM.

GORMOD 0 ARHOLIADAU.

LLADD CADBEN 0 FELINHELI-

CYNGHAWS YN ERBYN CORPHORAETH-

-Y DDEDDF A'R EFENGYL.

,_egr. I44 MLYNEDD YN ygr,

Advertising