Baner ac Amserau Cymru

» TY YR ARGLWYDDI. DYDD IAU, Chwefror 21ain.-Cymmerodd yr rglwydd Ganghellydd ei eisteddle am warter wedi pedwar. Y rYsbyttai yn Neheudir Affrica. Arg vydd Raglan, Is ysgrifenydd Rhyfel, wrth t, b larll Kilmorey, a ddywedodd nad oedd y lywodraeth etto wedi cael amser i fyned i ewn i adroddiad y Ddirprwyaeth Frenhinol ,i' y driniaeth tuag at y clat a'r clwyfedig yn Neheudir Affrica; ond dywedodd eu bod yn teimlo y pwysigrwydd mawr o gael ad drefniad trwyadl ar yr adran feddygol o'r fyddin ac mewn unrhyw ad-drefniad a gym- merai le, byddai yn dda gan y Swyddfa Ryfel gael y cyfryw gynghor neu gyfarwyddyd ag a 9 11 ellid oddi wrth benaethiaid yr alwedigaeth, aeu o ffynnonellau eraill. larll Spencer a ofynodd am fynegiad mwy pendant. larll Lansdowne a attebodd y byddai yr ymchwiliad oedd wedi cael ei addaw yn un trwyadl. Arglwydd Twedmonth a ddadleuai yn erbyn unrhyw oediad. larll Kilmorey a ddywedodd ei fod am godi y cwestiwn yn y'Ty etto. GohiiioddyT^ ar ol bod yn eistedd am banner awr,

TY Y CYFFREDIN, DYDD IAU, Chwefror 2 lain. Cymmerodd y Llefarydd y gadair am dri o r gloch. Nid oedd dim llai na 115 o gwestiynau i lawr ar y papur rhybudd heddyw. Yr Ysbytty Milwrol Cymreig. Mr. D. Brynmcr Jones a ofynodd, mewn pjrthynas i'r Ysbytty Milwrol Cymreig yn Neheudir Affrica, pa un, ar argymmhelliad Arglwydd Roberts, oedd i gael ei barhau am dri mis yn mhellach na'r tymmor a bennoawyd ar y dechreu, pa un a, oedd wedi ton i fyny, neu gael ei wahanu ar y 15fed o Dachwedd, 1900; ac os felly, paham ? Arglwydd Stanley a ddywedodd ei iod yn gwybod tod cynnygiad y pwyllgor wedi cael ei dderbyn gan Arglwydd Lansdowne. Cafodd yr ysbytty ei lyngcu i fyny yn Rhif 2 o'r Ysbytty Cyffredinol ar y 15fed o Dachwedd, er mwyn cyfleusdra gweinyddiad. Mr. Jones :A ydyw y gair llyngcn i fyny yn golygu fod swyddogion yr ysbytty yn cario yn mlaen ar yr un telerau ag o'r blaen; ac a ydyw yn ddealledig fod y drysor fa a gasglwyd yn cael ei chymmhwyso tuag at ysbytty oedd wedi cael ei lyngcu i fyny gan Ysbytty Milwrol Cyffredinol ?' Arglwydd Stanley: 'Nis gallaf atteb cwestiwn yr aelod anrhydeddus. A fydd iddo ei oscd ar bapur ?' Deheudir Affrica. Mr. Chamberlain, wrth atteb Mr. Labouchere, a ddywedodd fod Arglwydd Roberts wedi cyhoeddi uniad y ddwy weriniaeth o dan gom misiwn oedd yn rhoddi awdurdod iddo wneyd hyny ar yr adeg y tybiai ef yn briodol. Yr oedd telerau gwefreb Arglwydd Roberts at Syr R. Buller, mewn perthynas i wneyd trefniad o ammodau a'r Cadfridog Botha, wedi cael eu sylfaenu ar gyfarwyddiadau o eiddo y Llyw odraeth. Chwanegodd fod cynnygiad y Cad- fridog Buller i ganiatau i ddynion Botha ddy chwelyd i'w ffermydd, a chymmeryd eu harfau gvda hwy, yn ddarostyngedig i benderfyniad Arglwydd Roberts eu bod yn di-arfogi yn ilerfynol, wedi cael ei wrthod gan Botha. Credai nad oedd gwefreb Arglwydd Roberts wedi cael ei gwneyd yn hysbys i Botha; ac felly, nid oedd hyny wedi dylanwadu aino o gwbl. Y Pier Cynnygudig yn Nghaergyhi. Mr. G. Balfour, mewn attebiad i Mr. E. J. Griffith, a ddywedodd fod y drafodaeth i werthu eiddo neillduol yn Nghaergybi i Gwmni Ffordd Haiarn Llundain a'r Gogledd orllewin wedi cael ei roddi heibio, ar ol cymmeryd i ystyr- iaeth y gdst fawr i wneyd pier newydd cost llawer mwy nag a dybid ar un adeg. Y DDADL AR YR ANERCHIAD. Ail agorwyd y ddadl ar yr Anerchiad gan Mr. J. Redmond, yr hwn a gynnygiodd welliant, yn cynnrychioli fod y gweinyddiad o Gyfreithiau Tiroedd yr Iwerddon yn anfodd- haol; ac mai yr unig ffordd i ddadrys y cwest- iwn tirol mewn ffordd barhaus ydoedd mesur yn darparu er creu perchenogiad trwy sefydlu cynllun o arwerthiad gorfodol a phwrcas. Cyfeiriodd fod yr Iwerddon, yn ymarferol, yn unfrydol ar y cwestiwn; ac am y waith gyntaf er yr undeb, yr oedd y Gogledd a'r Deheu yn cyttuno ar y cwestiwn hwn. Mr. T. W. Russell, yr hwn a gefnogodd y gwelliant, a ddywedodd fod cwestiwn y tir wedi bod yn felldith i'r Iwerddon, a bod y wlad yn unel, a,c y byddai iddi barhau yn unol hyd nes y cawsai ei chyfnewid. Mr. Balfour a ddadleuai fod Cyfraith Pryn- iant Tir yn gweithio yn dda; a dywedodd fod rhyw ddwy filiwn a hanner o erwau wedi cael eu trosglwyddo oddiiwrt-li y perchenogion i rai oedd yn dal y tiroedd neu rywbeth fel un ran o ddeg tir yr Iwerddon. Byddai pryniant gor- fodol am gost 0 120,000,000/?. yn nn o'r ar- brawfion mwyaf peryglus ac anhawdd a allai unrhyw Lywodraeth roddi prawf arno. Dylid rhwyddhau y ffordcl ar gyfer pryniant tir yn mhob modd, ond nid oedd yn rhaid i hyny fod yn wirfoddol. Gallai yr4anhawsderau oedd yn gyssylltiedig a'r cynllun gael ei symmud trwy ddeddfwriaeth ddoeth. Nis gallai ef ddychym- ygu y byddai pobl y wlad hon yn foddlawn i gynnygiad fel ag oedd yn gynnwysedig yn y gwelliant. Yr oedd efe yn sicr yr edrychid arnynt fel gwallgofiaid pe gwnaent unrhyw gynnygiad o'r fath, pan yr -)edd rhyfel gostus a mawr yn cael ei chario yn mlaen dros y mor. Yr oedd efe, gan hyny, yn gwneyd appel at ddilyiinvyi- I Llywodraeth i beidio cefnogi yr hyn oedd yn gyfartal i bleidlais o ddiffyg ym- dairiedaeth. Yn y ddadt a gymmerodd le wedi hyny siaradodd dau aelod Undebol yn ffafr cynllun o bryniad tir trwy ortod. Gwrthwynebodd Mr. Wyndham a'r Milwriad Sanderson y gwelliant. Siaradodd Syr Henry Campbell-Bannerman a Mr. Haldane yn ffafr y gwelliant. Wedi i amryw gymmeryd rhan yn y ddadl, cynnygiodd Mr. T. W. Russell y cloadur. Pan ymranodd y Ty, caed Dros y cloadur 251 Yn erbyn 132 Mwyafrif dros 119 Ymranodd y Ty wedi hyny ar y gwelliant. Dros y gwelliant. 140 Yn erbyn I 235 Mwyafrif yn erbyn 95 Wedihynygohiriwydyddadlaryr Anerch- iad, a chododd y Ty am bum munyd ar hugain wedi hanner.

TY YR ARGLWYDDI. DYDD GWENER, Chwejror 22ain.-Cymmerodd yr Arglwydd Ganghellydd ei eisteddle am chwarter wedi pedwar. Y Dadganiad yn erbyn Pabyddiaeth. Ardalydd Salisbury, mewn attebiad i gwest- iwn a ofynwyd gan Arglwydd Bray, mewn perthynas i'r dadganiad a wnaed gan y brenin yn ddiweddar, yr hwn oedd yn gondemniad ar Babyddiaeth, a ddywedodd eu bod oil yn gofid- io o herwydd yr iaith yn mha un yr oedd y dadganiad wedi ei eirio; a chyfeiriodd at yr anhawsder a'r pryder a ddilynai ymgais at ddeddfwriaeth. Pa mor ddwfn bynag yr oedd yn cydymdeimlo a'r Pabyddion, ac y buasai yn dymuno na fuasai achos iddynt gwyno, nid oedd yn gallu rhoddi attebiad calonogol iddynt am ddeddfwriaeth. Arglwydd Herries a roddodd rybudd ybydd- ai iddo gynnyg fod pwyllgor yn cael ei bennodi i wneyd ymchwiliad i'r mater. Gohiriodd y Ty am bump o'r gloch.

TY Y CYFFREDIN. DirDD GWKNER, Chwrfror 22am.-Cymmerodd y Llefarydd y gadair am dri o'r gloch. Dygwyd Mesur Nwy Colwyn Bay (tros. glwyddiad i'r Cynghor Dinesig) i mewn, yn mysg nifer liosog o fesarau preifat eraill, a darllenwyd ef y waith gyntaf. Achos y Cadfridog Colvile. Mr. Brodrick, mewn attebiad i gwestiwn, a ddywedodd fod y Cadfridog Cd vile wedi eael ei anfon adief o Ddeheudir Affrica am yr an- allu oedd wedi ei arddangos ar y m'tes. Ar ol derbyn dyfarniad llys yr ymchwiliad i'r try- chineb yn Lindley, yr oedd efe wedi ymgyn^- hori £ g Arglwydd Roberts, pa un a allai y Cad- fridog Colvile gadw ei lywyddiaeth yn Gibral- tar. Cynghorai Arglwydd Roberts nad oedd i gadw ei lywyddiaeth, ac yr oedd Syr Evelyn Wood yn cydolygu gyda golwg ar hyny; ac yr oedd efe wedi rhoddi cyfarwyddiadau i'r per- wyl hwnw. Costau y Rhyjtl. i. Syr M. Hicks-Beach, mewn attebiad i Mr. J. Herbert Lewis, a ddywedodd fod yn ammhos- sibi rhoddi cyfrif y rhyfel hyd^ nes gwneid y cyfrifon i fyny yn derfynol. Yr oedd y swm a roddwyd allan i fyny i'r dyddiad yn 85,500,000.0. Gellid cymmeryd y costau wyth. nosol o I,OOO,OOOp. i 1,500,0009. Etholiad Maidstone. Mr. Herbert Gladstone a gynnygiodd fod gwrit yn cael ei rhoddi alian i ethol aelod dros Maidstone, yn lie Mr. Barker, dychweliad yr hwn oedd wedi troi a11a,n yn ddi-rym. Mr. Caine a gynnygiodd eu bod yn oedi rhoddi gwrit allan nyd nes byddai y wedi cael y dystiolaeth argraphedig a'r dyfarniad. Dyma v drydedd waith, efe a ddywedai, i aelod dros Mfaidstone gael ei ddi-seddu am arferion llygredig, ac yr oedd y fwrde.sdref yn hynod o ^wrthwynebwyd y gwelliant gan y Dadleu- ydd Cyffredinol, yr hwn a ddadleuai mai gweithred. ddrygionus iawn fyddai myned o'r tu ol i ddyfarniad y barnwyr. Cefnogodd Syr H. Campbell-Bannerman y gwelliant; a daliai y gallai mai doeth fyddai attal rhoddi gwrit am ychydig ddyddiau. Mr. Balfour a ddywedodd mai eifaith v gwelliant, os cawsai eigario, fyddai dychwelyd at yr hen gynllun o brofi deisebau etholiadol gan bwyllgor o'r Tý. Pan ymranodd y Tj, caed Dros y penderfyniad 224 I Yn erbyn • 157 Mwyafrif 67 ;-s-- £ Y Ddadl ar yr Anerohiad. Ail agorwyd y ddadl ar yr anerchiad gan Mr. W. Redmond, yr hwn a gynnygiodd welliant, yn gosod allan ei bod o'r pwysigrwydd mwyaf, mewn ystyr gyfansoddiadol; i gefnogi y Gwyddelod yn eu hymgais i ad-drefnu eu c^ynion, trwy roddi iddynt y rhyddid llafar llawnaf a'r gallu i gyfuno, yr hyn oedd yn cael ei waranta trwy esamplau undebau masnachol Prydain Fawr; fod y Ty o'r farn y dylid rhoddi i fyny yr ymosodiadau oedd yn cael eu gwneyd gan y Llywodraeth yn erbyn hawliau rhyddid llafar a chytuniad yn yr Iwerddon ac y dylai y ddeddfwriaeth oedd yn amddiffyn undebau masnachol, yn yr ymarferiad o'u hawl i gyfuuo yn erbyn cyfalaf a llafur oedd heb fod yn perthyn i'r undeb, gael ei estyn i bob cyfeiriad amaethyddol o nodwedd gyffelyb yn y wlad hono. Mr. E. H Burke a gefnogodd y gwelliant. Mr. Atkinson (y Dadleuydd Cyffredinol dros yr Iwerddon) a attebodd; a thra yr oedd yn amddiffyn y Llywodraeth yn erbyn y cyhudd- iad o bacio rheithwyr, cymmerodd golygfa le. Dywedodd aelod anrhydeddus ar ochr y Cen- edlaetholwyr —' Y mae yn gelwydd dybryd.' Y Llefarydd Trefn, tr«fn. Pe gwyddwn pwy oedd yr aelod a ddefnyddiodd yr ymadrodd yna enwn ef i'r T,9". Mr. W. JohnstoneMr. Bryn Roberts ydoedd.' Mr. Bryn Roberts:—'Yr wyf yn gofyn i chwi enwi y dyhiryn a ddywedodd hyn yna (cymmeradwyaeth uchel y Cenedlaetholwyr).' Y Llefarydd a ddywedodd fod yr aelod an- rhydeddus a briodolodd y dadganiad trwy gamgymmeriad i aelod arall, yn gystal &!r aelod a gymmerodd arno ei hun i wneyd dad. ganiad ffyrnig, i'w beio; a gobeithiai y byddai i'r digwyddiad derfynu ar hyny. Gwnaeth Mr. W. Johnstone ymddiheurad am ddefnyddio enw Mr. Bryn Roberts a galwodd Mr. Bryn Roberts yr ymadrodd a ddefnyddiodd yntau yn ol. Yna aeth Mr. Atkinson yn mlaen gyda'i araeth. Cymmerwyd rhan yn y ddadl wedi hyny gan Mr. T O'Connor. Pan ymranodd y Ty, caed Dros y gwelliant 109 Yn erbyn 203 Mwyafrif 1.. 94 Gohiriodd y Tt am hanner nos.

Y RHYFEL YN NEHEC BARTH AFFRICA. TRADDODODD Mr. Lloyd-George yr araeth gan lynol ya Nh £ y Cyffredin nos Lun, Chwefror lSred, yn y ddadl ar yr Anerchiad mewn attebiad i Araeth y Brenin:—Dywedodd y carai ef gefnogi yr hyn oedd ei gyfaill o'r tu ol iddo wedi ei ddyweyd gyda golwg ar y rhyfel hon. Yr oedd yna un nodwedd foddhaol mawa perthynas i'r dadleuon ar y rhyfel; hyny ydyw, nad oedd yn ymddaogos fod gan neb air da i'w ddyweyd am y Llywodraeth (clywcb, clywch). Yr oeddynt wedi gwneyd pob camgymmeriad oedd yn bossibl ei wneyd. Yr oeddynt wedi cario yrymrafael yn mlaen yn y fath fodd fel yr oedd pob cyfaill i ryddid o'r tu allaa i Brydain Fawr wedi myned yn eu herbyn; ac yr oeddynt wedi cario yr ym- gyrchoedd yn mlaen yn y fath fodd fel yr oedd eu milwyr eu bunain wedi hanner newynu, ac wedi cael eu taraw gymmaint gan aliechyd fel yr oedd ynt wedi marw wrth y miloedd o ddim ocd diffyg y darpariaethau mwyaf syml. Ond beth bynag a wnai y rhai a gymmerai yr agwedd oedd efe yn ei gymmeryd mewn perthynas i'r rhyfel, yr oedd eu gweithrediad yn cael ei gamesbonio. Dywedid wrthynt eu bod yn cefnogi y B$riaid (eymmerad- wyaeth y gweinidogion). Yr oedd y mynegiad hwnw yn cael ei dderbyn gan aelodau ar yr ochr ar;,Il. A oedd dim wedi cael ei ddyweyd gan uarhyw aelod ar ochr yr Wrthblaid oedd ya sueddu i gefaogi y Bftriaid haaner gymmaiat a rhai o'r pethau oedd efe wedi ei glywed gan weinidogioa Undebol ac aelodau. Tybier eu bod hwy yn esbonio rhai o areithiau y Prifweinidog a'r Ysgrifenydd Rhyfel, fel yr oedd y gweinidogion, ac eraill, yn esbonio areithiau aelodau yr Wrth blaid; a thybicr eu bod yn cymmeryd araeth y prifweinidog, yr hon oedd yn edrych mor eithafol ar bethau, beth oedd hi yn ei olygu i'r Bftriaid ? Dywedid wrthynt fod y B*riaid yu darllen areith- iau aelodau seneddol, a'u bod yn cario eucadgyrch yn wIllen yn ol y rhai hyny. O darlIenent araeth y prifweinidog gallent ddyweyd, I Dywed y prif- weinidog wrthym am beidio bod yn ddi-galon. Nid ydym wedi bod withi ond am un mis ar bymtheg. Daliodd y Cynghreirwyr yn America am bedair blynedd; ac felly, gadawer i ni gym- meryd calon, a myned yn mlaen. Nid ydym ond yn mron wedi dechreu' (eymmeradwyaeth yr Wrthblaid, a chwerthin). Wedi hyny, dywedai Ysgrifenydd Rhyfel:—' GaUaf fyned yn mlaen yn well na hyn yna. Y mae genyf gefnogaeth fwy ger fy mron. Nid oedd gan y Cabiaid ddim tebyg i'ch taclau chwi. Yr yaych chwi yn meddu y taclau goreu i amcan rhyfel. Ni ddarfu iddynt hwy gario eu cadgyrch yn mlaen hanner mor llwyddiannus a cbwi; ao etto, gyda 30,000 yn erbyn 220.000, daliasant allan am ddeng mlynedd felly, peidiwch bod yn ddi-galon (eymmeradwy- aeth yr Wrthblaid).' Wedi hyny, yr oedd y wasg Undebol wedi bod yn dyweyd, yn ystod yr ychydig wythnosau diweddaf, fod ein milwyr wedi eu^wisgo allan trwy y rhyfel, ac nad oedd yna ddim bywyd ynddynt. Mewn gwirionedd, yr oedd yn llawn bryd i wladgarvyr o feddwl uchel ddeffro, a gwrthdyatio yn erbyn y traethiadau ffyrnig hyn o eiddo y Prifweinidog ao Yegriti nydd Rhyfel (chwerthin yr Wrthblaid). Nid oedct de yn gwybod a oedd yr ysgrifenydd trefedigaethol yn hollol uwch law drwgdybiaeth (chwerthin). Yr oeddym mewn rhyfel, ae yr oedd efe newydd ymuno a phwyligor 'Attal y Rhyfel.' Yr oedd efe wedi siarad am heddweb, a thelerau teg a haelfrydig, ond nid oedd hyn ond shiboleth y rhai a gefnogent y Bwriaid. Ni feiddiai y blaid gefn- ogol i'r Bfrriaid gyfeirio atynt, neu yr oeddynt yn cael eu gosod fel cefnogwyr i'r Bwriaid. Paham y caniateir i'r vsgrifenydd trefedigaethol wneyd hyny (clywch, clywch) ? Yr oedd wedi chwareu llawer o ranau yn ei ddydd (eymmeradwyaeth yr Wrthblaid, a onwerthin). Yr oedd wedi ymuno & phob plaid a allasar. A ydoadd yn boesibl ei fod yn myned i goroni ei yrfa trwy (Idychwelyd unwaith etto i fynwea y blaid oedd yn cefnogi y Bwriaid, i'r hoa y byddai ef yn addurn hynod a disglaer (chwerthin a chymmeradwyaeth, yn nghanol yr hwn y daeth Mr. Chamberlain i'r Ty, ac y cymmerodd ei! E!êdd) ? Mewn gwirionedd, yr oedd yr arddangosiad hwn o gefnogaeth i'r Bwr- iaid yn beth i ofidio o'i herwydd, ao yr oedd yn amser iddynt ymwrthod ftg ef. Ond, wedi'r ewbl, pa un oedd y tebyoaf i gefnogi y BiVriaid, ac i waithredu fel cymmhellydd i gario y frwydr yn mlaen- y wybodaeth am yr hyn a ddywedai dyn- ion yn y wlad hon, yn cynghori triniaeth teg a haelfrydig, neu y wybodaeth am areithieu a wnaed gan y prifweinidog, ac eraill, yn dyweyd wrthynt beth oeddynt i ddisgwyl, os rhoddent eu hunain i fyny (olywoh, clywch)? Nid oeddynt i gael un rhithyn o annibyriiaeth. Mwy na hyny, y ni oedd i fod yn feistriaid, a h wy cedd i fod yn weision (gwaeddiadan y gweinidogion o Na,' a chyirmer- adwyaeth yr Wrihblaid a clywch, clywch). Wedi hyny yr oedd yna amcangyfrifon wedi cael eu pleidleisio gan y senedd, er gosod 15,000 o w £ r meirch ymherodrol fel ymsefydlwyr ar ffermydd B&raida. Dywedai aelod anrhydeddus, y dydd o'r blaeu, fod y rhyfel yn aaifeileiddio ein dynlon. Nid oedd gaud/so ef (Mr. Lloyd-George) eiaieu gweli tystiolai-th o r ffaith (oymmeradwyaeth yr Wrtbbiaid). Dyma ddyfyniad o lythyr arall a ysgrifenwyd gan yr Is filwriad Morrison, Ottawa, yr hwn a ymladdodd gyda'r milwyr Canadaidd, a'r hwn y crybwyllwyd am dano mewn brysnegea- euau am ei ymddygiad gwrolfrydig. Rhoddodd yr ysgrifenydd ddisgrifiad o orymdeithiad gallu- i oedd y Cadfridog Smith Dorrien trwy ran o'r Transvaal. Y mae y wlad,' meddai, 'fel Ysgot. land, ac yr ydym yn symmud o ddyffryn i ddy- ffryn, gan ladrata gwartheg a defaid, llosgi, ya- beilio, a tiaroi merched a phlant, y rhai a eistedd- ent ao a wylent mewn anobaith (mewn trueni hollol), heb law dinystrio y ffermydd prydferth oedd ganddynt unwaith. Dyma gyffyrddiad cyntaf Haw haiarnaidd Kitchener (eymmeradwy-k aeth y Gwyddelod), peth dychrynllyd i fod yn dyst o hono; ae nid wyf yn gwybod fy mod eisieu gweled taith arall o'r fath. Yr oedd braidd yn codi yabryd gwrthryfel yn y rhan fwyaf 0 honom.' Oad nid dyna y ewbl. Llosgaaant. meddai yr ysgrifenydd, ddarn o dir chwe milldir o led trwy y dyffrynoedd ffrwythlawn hyn, gan lwyr ddinystrio dau o'r pentrefydd blodeuog hyn. Oad nid oedd yna air o hyn yn y brysnegeseuau o'r ffrynt (clywch, clywch). Gadawodd y trfitt golofa o fwg o'r tu ol iddo, yr hwn a ellid ei weled Hlldiroedd oddi yno. 'Gallwn weled,' meddai,. trwy fy ysbienddrych ferched a phlant yn cael eu troi o'u cartrefi, a'u dillad gwelyau yn cael eu tafiu ar eu holau. Marchogai y gwyr meirch yn gyflym ymaith, a'r plant, wedi cael eu synu ya hoUol gan yr ymweliad sydyn, a wylient eu car- trefi yn ymgolli mewn tan a mwg.' Rboddwyd di?grifis,d o ba fodd y llosgwyd un peafcref (aelod anrhydeddus; Dar lien wch ef'). Pa ham y dylai ef ei ddarllen ? Yr oedd yn hanes dychrynllyd o wliithredoedd ofnadwy, y rhai oedd yn gywilydd i'n cydwladwyr. Gweithredoedd oeddynt a gyf. lawnid, nid yn unig yn erbyn dynion, ond yn erbyn y merched a'r plant (clywch, clywch). Yna aeth yr aelod anrhydeddus yn mlaen i gyfeiria at liaws o weitbredoedd cyffelyb.

CYNGHOR DOSBARTH EDEYRNION. CYNNALIWYD y cynghor hwn dydd Gwener^ Chwefror 15fed, o dan lywyddiaeth Mr. R. R. Roberts. Cydymdeimlad d'f Teulu Brenhirol--Ar gyn nygiad Mr. £ R. Roberts, yn cael ei tilio gan Mr. Godfrey Parry, pasiwyd i anfon cydymdeiml- ad y cynghor &'r brenia a'r teulu brenhinol yn eu galar, ynghyd a Bicrwydd o ymlyntad teyrn- garol i'r brenin a'r orsedd. Adroddiad Blynyddol y Swyddog Meddygol.- Cyfiwynodd Dr. White ei adroddiad am f flwyddyn 1900. Gwna y meddyg ei waith ya fanwl iawn, ac y mae preswylwyr y dosbarth bob amser ya barod, o'u tu hwyth&u, i gario alian awgrymiadau y meddyg a'r arolygwr, fel erbyn hyn y mae cyflwr iechydol y doabarth yn dra. boddhaol. With gwrs, y mae llawer o wellfantan etto y byddai yn ddymunol eu cario alian, a d'xau y gwneir bob yn dipyn. Pasiwyd i argraphu yr Adroddiad yn Gymraeg a Saesaeg. Llwybr drwq.—Galwodd y Parch. Ivan T. Davies aylw at gyflwr drwg darn o'r llwybr ar ochr y brif ffordd sydd yn arwain o bentref Llan- driilo i'r orsaf, ac esgenlusdra y Cynghor Sirol yn ei adgyweirio. Cyfarwyddwyd y clerc i alw sylw dioed y Cynghor Sirol at y mater; ac hefyd, i ofyn pa bryd y maent yn myned i anfon y steam roller i welthio, i'r pen hwn o'r sir.