Baner ac Amserau Cymru

DIENYDDIAD YN STAFFORD. D TE N DIENYDDWYD William Lane yn Stafford heddyw boreu (dydd Mawith), am lofruddio Elizabeth Dyson yn Tivydale, yu mis Mehefio. a

MR. WAS ON, A.S. BWRIADA Mi'. Wason, yr A. S. dros Orkney a Shetland—vr Undebwr a amlygodd ei fwriad i roddi ei gefuogaeth i'r Withblaid o hyn alltii- roddi ei told i fyny, ac a|>pelio at ei etholwvr ar y Mesur Addysg. Y raae gan yr Undebwyr un vn barod i'w withwynebu.

TBIBRAU Y cFANER.' ftL4 srgraphlad'dydd Sadwrn ydyw Ig. yr un ond ei phrfa am. shwartar, yn rhad drwy y post, ydyw Is. SC., ond talu ya mlaen, neu 2s. os na wneir hyny. Anfonir 2 gopi arwyy post am 2a. go. y chwarter, ond talu yn mlaen, neu ft os na wneir hyny. Hefyd, anfonir 4, 6, neu unrhyw jjynnifer, yn ddi-draul drwy y post gan y Cyhoeddwyr yn « Iff. yr no. Pan argraphiad dydd Mar-char ydyw 2g. Ei phria am chwarter, yu rbad drwy'rpost, os cymmerir 2, neu unrhyw nifer mwy dan yr un amlen, yw yn ol 2s. 2g. yr un, ond talu yn ralaen; neu 2a. 6c. os na wneir hyny. Ei pin-it wedi ei sampio ydyw 2J„ neu 2s. 9c. y chwarter, ond talu talu yn mlaen; a 3s. os na wneir hyny. T maa y chwarteri yn terfynu ddiwedd Mawrth, Mehefln, Medi, a Bhagfyr. Yn mhob amgylchiad, anfonir hi yn tnlaea hyd nes y 4eir rhybudd i attal. BAUPpONIAETH,—Y mae ami un o'r beirdd, wrth anfon y cyfansoddiadau i nl, yn pwyso arnom eu cyhoeddi 'yr wythnos nesaf.' Dymunwn hysbysu y cyfryw fod yn ammhossibl i ni gyflawni eu cais ond fel hy»bysiadau. Os bydd rhyw rai yn dymuno hyny wrth anfon llinellau ar Urwolaethau, priodasau, neu enedigaethau, &c., clealler y bydd yn angenrheidiol iddynt anfon 3c. am bob llinell a gynnwrsa y cyfansoddiadau. Cant fejiy ymddangoa yn ein nesaf;' ond ni byddwn yn gyfrifol am eu rhagoroldeb fel cyfansoddiadau. Os na wneir hyn, bydd yn angen- Fheidiol i ni anfon y cyfansoddiadar at olygydd y Fardd- oniaeth a chymmer feUy rai wythnosau cyn ymddangof. yu ollVfm y Farddoniaeth fydd mewn Haw. 0NOL DALAETHAU YR AMERICA—Anfonir y ddwy FANSR am y prisiau catiiynol yn ddi-draul i'r Unol Dal- aethau BANEB dydd Mercher yn ol 3s. 3c. y chwarter a BAKER dydd Sadwrn yn 2s. 2g. y chwarter :-ond yn mhob amgylchiad y mao yn rhaid talu yn mlaen, ac attelir hi pan y bydd yr arian wedi eu treulio. Gellir anfon trwy ddrafft ar fangc, neu ar rhyw dt masnachol parchus diogel arall yn Lloegr a gwell hyn na thalu trwy bapyrau dollars yr Unol Dalaethau, gan fod eu gwerth hwy yn gyfnewidiol yn y wlad hon. GWyr pawb, hefyd, pa bryd y terfyna,

TELBRAU AM HYSBYSIADAU. Y rzu am Hysbysiadau Masnachol, Ysgolion, Eisteddfodan, Cyfarfodydd Cyhoeodus, Llyfrau, &c., fydd yn ol 3s. y fod. fedd—gan fesur i lawr y golofn. Am Hysbysiadau o Fn Eisieu,'&c., yn cynnwys 18 o Einatt neu lat, codir 6c. ar. yn ol la. am bob tri gair dros hyny, os telir ya mlaen Haw; neu 4c, y ilinell, os na wneir hyny,

Y MESUR ADDYSG. DEXGYS adroddiad y pwyllgor ar ddeisebau Cyhoeddus a gyhoeddwyd ddydd Mawrth diwcddaf fod y nifer canlynol wedi arwyddo deisebau mewn cyssylltiad a'r Mesur Addysg- Yn erbyn 42,114 Dros gyfnewidiad 22 231 Yn ffafr 745

MARWOLAETH LUCAS MEYER. DYDD Gwener, yn Brussels, yn dra sydyn, bu farw y Cadfridog Boeraidd Lucas Meyer, 0 glefyd y galon. i Lucas Meyer y rhoddir y clod am gyn- llunio goresgyniad Natal a'r ymosodiad ar Ladysmith. Yn groes i gynghory Cadfridog -b Joubert, efe a ymdeithiodcl yn mlaen i'r tu deheu i'r Tugela, gy" belled ag Estcourt, a thaflodd Pietermaritsburg a n Durban i ddychryn mawr. Darfu i aneffeithiolrwydd y syrnmudiad hwn, ac enciliad y Bwriaid, niweidio poblogrwydd Meyer. Mewn gwleid- ycldlaeth yr oedd yn ddiwygiwr.

EISTEDDFOD GENEDLAETHOLI 1904 DYJIUNEM alw sylw ein daiilenwyr at yr hys- bysiad a welir raswn colofn arall o'r rhifyn hwn, oddi wrth ba un y gwelir fod yn angenrheidiol anfon ceisiadau am \vyl genedlaethol y ilwyddyn ] 904 i Mr. Vincent Evans, 64, Chancery Lane, London, erbyn y 30ain o Awst, 1902.

PATTI YN ABERIIONDDU. BYDD Madam Patti yu rhnddi cyugherdd mawr- <°d ii yn AberhoudJu ar y trydydcl o'r mis ,f Y ca.ntorion erail] fyddaut Mr. Trevor > a Mr. Santley. Da gonym weled y bydd ar y liwyfaa, yn uihorson Mr. T. Evans. 1 r :an o hyd yw ei hancs, a dyma of o'r diwedd yn oghwaini Madam Patti a Mr. Santley. Y mao pob un o'i gydgeuedl ag sydd wedi ei glywed yu nghyngherddau ei wlad yn teimlo ya falch o bono,

CENaADAEYHY CADFRIDOGION BWRiiDD rR WLAD HON, BYDD i'r Gidfridogkm Botha, Delarey, a De Wet, ^-rhaei'l i'r vflad hon ar yr 16ag o'r mia hwn—y diwraod y fcymmer yr arolygiad llyngesol Ie. Hydd i'w Fawrhydi, y brenin, yn union ar ol Hdyut gyrhaedd, dderbyn y cadfridogion; a'r tcbygolrwydd ydyw y bydd yr Arglwyddi Kitch- en sr a Roberts yn breaennol ar yr aehlysnr. Dywrd gwefreb o Johannesburg i'r Slxndard :— Ya eu hymgynghcriadau S gweinidogion ei Fawr- ny li bydd i gadtridogion y Bwriaid wneyd caia i gaei benthyg 8,OOO,OOOp, diddymn y eynllnn mewn psrthynaa i uno rhan o diriogaoth y Trans vaal, as amr/iv Iante¡¡non eraIH. M_

DAM WAIN GYDA 'THRAM,' YK m -awdlya Leeds, dydd Sadwrn, dyfarnwyd i Gorpiioraeth L-eds dalu 250p. o iawn i barman, o'r enw John Hughes. Yn Awst, v flwyddyn ddi- wadchf, yr oedd yr erlynydd yn eistedd o'r tu a lan dramcar o eiddo y Gorphoraeth a. chan fod yVseddau yn wlybtoa, dewiaodd ef, ao eraill, scfyii ar eu traed. Ar ol i'r car area yn sydyn, ail gythwynodd, a taaflwyd Haghesdroa yr ochr, a sycthiodd i'r ffordd, fel yr holltodd ei benglog. Yr a-nddilFyniad'ydoedd fod eyfreithiau lleol y Uorphoraelti ya gwahardd i bobl aefyll ya y ekr.

G A R T R E F O L YN un o'r newyddiaduron dyddiol yr wyth- nos ddiweddaf cyhoeddwyd rhestr o'r ael- odau o ddau dy y senedd sydd yn proffeau eu hunain yu ganlynwyr Arglwydd RosE- BERY. Yn mysg aelodau Tý y CyfFredin y ceir eu henwau ar y rhestr hon ymddengys enw Mr. VAUGBAN DAVIES, cynnrychiolydd Ceredigion. A oedd awdurdod dros roddi enw Mr. DAVIES ar y rhestr nis gwyddom. Os oedd, a ydyw hyn yn golygu nad ydym i'w ystyried ef mwy fel aelod o'r blaid Ryddfrydig Gymreig?^ Dichou y ceir gair ar hyn gan rywun o'r sir. Dydd Mawrth diweddaf yr oedd y Parch. F. J. BLEASBY, clerig yn Eglwys Loegr, yn rayned i mewn i weithdy yr undeb yn Tiveiton, sir Dyfneint. Nid yno ar ymwel- iad. Yno am ei fod yn dlawd. Am dair biynedd yr oedd efe wedi bod allan o le. Er mwyn ediycha byw rywfodd yr oedd efe wedi gwerthu ei lyfrau, ac amryw bethiu araill perthynol iddo. Bu yn gurad am dair blynedd ar hagain. I chwilio am le ysgrifenasai bed war cant a deg a thrigain o lythyrau. Am-ei fod wedi myned yn hen y methai a chael lie, meddai. Ai tybed nad 03S gan eglwys gyfoathocaf y byd' rywle gwell na'r wrcws i hen gurad dorfynu ei oes ynddo? Gwyddia am barsoniaid yn ymflonegu, ac esgobion yr, ymfrashau ac etto, wele gurad, a dyddiau henaint wedi ei ddal, yn gorfod troi i weithdy yr undeb am Ie i roddi ei ben i lawr hyd nes y daw yr alwad ddiweddaf 4 Am ei fod yn rhy hen nid edrychai y ficariail sydd yn cadw curad- iaid i wneyd eu gwaith yn eu lie arno. Yn rhy hen' i ba beth ? Ai i redeg o bed i heol, ac o df i dy? Ai yn rhy hen i chwareu lawn tennis gyda merchetos penwan yr ysweiniaid 1 Cyn ymffrostio cofied Eglwya Loegr am y Parch. F. J. BLBASBY, sydd yn dihoeni yn nhlotty Tiverton. Yn ei genadwri at ei ddeiliaid c?n ei goroniad didgana ei fiwrhydi ddiolchgar- wch ei galon iddynt am eu cydymdeimlad ag ef yn ei gystudd. Cydnabydda, hefyd, y modd tawel a dirwgnach y goddetasant en siomedigaeth a achoswyd gan yr oediad ar y coroniad. Cydnebydd yn mheDach yr Hollalluog DDUW am wrandaw yn dirion ar weddiau ei bobl ar ei ran ef. Yn y ddadl ar y Mesur Addysg, nos Iau, cynnygiodd Mr. J. A. PEASE welliant ar fod nifer arolygwyr yr ysgolion givirfoddol yn cael ei godi i ddeg, a chwech o honynt yn ddewisedig yr awdurdodau lleol. Yn y ddadl a ddilynodd rhoddodd Syr EDWARD UBKY a Svr WILLIAM HAECOURT gefnogaetb wresog i'r gwelliant. Maentumiai yr olaf yn gryf y dylai yr awdurdodau addysgol ileol fod yn feistriaid hollol yn yr ysgolion, &c ar yr addysg a gyfrenid ynddynt. Yr aelod dros Arfon, Mr. WILLIAM JONES, a ddarluniodd brofiad Uymru ynglýn ag addysg. Yr aelod dros fwrdeisdrefi Arfon a roddodd ei gefnogaeth wresog yntau i'r gwelliant. Ond, ni fynai y prifweinidog fod a wnelai ddim a hi. Buasai derbyn y fath welliant yn ddinystr ar yr holl fesur yn ei olwg. Oni fuasai yn cymmeryd llyw- yddiaeth yr ysgolion o ddwylaw y glerig- aeth 1 Ac onid er ill wyn rhwymo yr ysgoI. ion iddynt hwy y dygwyd y mesur yo mlaen o gwbl 1 gMewn cylchlythyr a anfonwycl allan yr wythnos ddiwaddaf gan Arglwydd Riglaw yr Iwerddon at holl Uchel Siryddion yr Ynys, dywedir nad ydynt i ganiatau i'r llys- dai (court houses) gael ea defnyddio at ddim ond trafod materion y siroedd ynddynt. Ni cheir cynnal unrhyw gyfarfodydd polit- icaidd ynddynt. Sonia ei arglwyddiaeth am 'arddangosiadau teyrnfradwrus a thros- eddawl,' hefyd. Ergydion at y blaid Wlad- garol yw y rhai hyn. wrth gwra. Yn Rhuthyn, dydd lau, cynnaliwyd ar- ddangosfa iwbili Cymdeithas Amaethyddol Siroedd Dinbych a Fflint. Nid oedd yr hia agos mor fiafriol ag y buasid yn dymuno iddo fod. Er hyny ystyrir fod yr arddatig- osfa wedi troi allan yn un nodedig o lwydd- iannus yn mhob ystyr. Mewn colofnau eraill o'r rhifyn hwn ceir adroddiad cyflawn o'r gweithrediadau. Yn Llya y Brenin, dydd Iau, rhoddodd y Barnwr BIGHAM ei ddedfryd yn y cynghaws a ddygid yn mlaen gan Gwmni G16 Mor- ganwg, a pherchenogion glofeydd eraill yn Neheudir Uymru, yn erbyn Ymddiriedolwyr a Phwyllgor Gweithiol Cynghrair Glowyr y Daheudir, am iawn o herwydd fod y diffyn- yddion yn faleisus wedi cymmhell eu gweith- wyr i dori eu cyttandebau trwy ymattal rhag gweithio ar ddyddiau neillduol yn 1900 a 1901. Aeth dedfryd ei arglwyddiaeth o blaid y diflynyddion. Gwnaed anrhaith mawr ar eiddo y cwmni yn ngorsaf y ffordd haiarn yn Crewe, boreu ddydd Iau, trwy wrthdarawiad rhwng nifer I o gerbydau gweigion a cherbydres oedd yn gadael yr orsaf am Fanchester. Taflwyd dau o gerbydau y trea Manchester a'r oil o'r cerbydau gweigion oddi ar y rbeiliau, a cholofn oedd yn dal nen yr orsaf a daflwyd i lawr. Mewn canlyniad, dymchwelodd trigain Hath o'r nen bocs yr arwyddwr, hefyd, a niweidiwyd a'r llinellau i fyny i'r gogledd a flociwyd.' Yn ffodus, ni chafodd neb personau eu niweidio. A oes dyryswch ynglýn ag adgyfansodd- iad y weinyddiaetb, nid ydym yn gwybod. Sibrydir pethau felly, modd bynag, yn dew ac yn deneu. A dyweyd y lleiaf, y mae yn lied sier fod y prifweinidog yn cael mwy o anhawsder nag a ddychymygodd ar y cynt- af i wneyd y gwaith hwn. Wrth gwrs, nid ydyw hyny yn gwella dim ar ei dymmer fregus. Amledd rhai di-nod, ond uchel- geisiol, sydd yn peri penbleth iddo, yr ydym yn dyfalu. Os ydyw sibrydon y dyddiau presennol wedi eu seilio ar rywbeth heb law dychym- ygion, y tebygolrwydd ydyw y bydd y wein yddiaeth newydd yn cael ei gwneyd i fyny yn mron yn gyfangwbl o'r hen weinydd- iaeth, wedi newid ychydig ar swyddau y rhai presennol. Hwyrach y chwanegir un neu ddau ati; ond, os gwneir hyny, nid yw yn debygol y chwanegir dim at ei nerth. Rhaid aros, modd bynag, am ychydig amser cyn y gellir dyweyd dim yn bendant. Mewn dau beth y mae y prifweinidog wedi profi ei hun yn dra diffygiol. Yn y lie cyntif, nid ydyw wedi nnnteisio dim ar y cyileusderau pwysig a roddodd ymneilb duad ei ewythr i gadarnhau y weinydd- iaetb. Yn yr ail lie, nid ymddengys ei fod yn meddu digon o wroldeb i gael gwared o'r penau meirwon sydd yn y weinyddiaeth. Dyna yr Arglwydd Ganghellydd a'r Argl- wydd JAMES o'r Henffordd. I raddau, dyna Dduc DYFNKINT, sydd yn cysgu y rbau fwyaf o'i amaer. A dyna ddau arall :— Arglwydd GEORGE HAMILTON a Mr. WALTER LOSG. Hwyrach mai y dybiaeth a'i meddiannodd ef ydoedd y buasai yr annymunolion yn ysgafnbau ei faich, ac yn hebgor trafferth a phrofedigaeth iddo, trwy adael y wein- yddiaeth o honynt eu hunain. 03 meddyl- iodd ef ddim o'r fath, am!wg yw na adwaeo- odd ei bobl erioisd. Glynu fel geleod wrth eu swyddi y maent, ae a wnant. Rhaid dyweyd wrtbynt am giJio. O'u gwirfodd eu hunain ni chiliant byth. Y mae yntau yn ammbarod i ddyweyd y gair garw wrthynt. Y maen tramgwydd m^yaf ar y ffordd, medd y sibrwd yn awr, ydyw yr Arglwydd GEORGE HAMILTON. Pan y rhoddwyd aw- grym iddo ef y bydd ei la yn well na'i gwmpeini, efa a wrthododd ddal ar yr am- naid. Yr oedd bron bawb, ond ei arglwydd- iaeth ei hun, wedi cymmeryd yn ganiataol y cawsid cyfnewidiad yn Svyddfa yr Iodia yn anad yr un. Ond, daeth holl ddylanwad teulu ducaidd Abercorn i weithredu yn gryf ar y prifweinidog ac am ei fod yntau yn ddyn gwan, methodd ddal dan y corwynt heb blygu fel brwynen ir. Cyttuna pawb yn bur unfryd i gyd olygu mai Mr. RITCHIE, yr Ysgrifenydd Cartrefol presennol, fydd olynydi Syr MICHAEL HICKS BEAca fel Caoghallydd y Trysorlys. Cyttunir, hefyd. fel baneswyr, i ddyweyd iddo ef wneyd Ysgrifenydd Car trefol rhagorol, ac fel prophwydi i ddyweyd y gwna Ganghellydd Cyllidol dan gamp Ond, pan sibrydwyd maLMr. WALTER Loxc a fyddai ei olynydd ef, yr oedd bronYl1 ammhossibl cael neb yn barod i goelio y gailai hyd yn oaly prifweinidog newydd wneyd y fath gamgymmeriad. Appwyntiad mwy anhapus ni buasai yn hawdd ei wneyd. Syna llawer pa fodd y c3fodd dyn mor gySredin le mewn unrhyw weinyddiaeth erioed. Wedi cael lie, a bod mewn swydd am flynyddoedd, nid ydyw wedi gwneyd dim ond cadarnhiu y syniad gwael blaenorol a goloddid am dano. Yn ei swydd bresennol-llywsdd Bwrdd y Llyw- odraeth Leol-y mae efe wedi profi ei hun yn waeth na bod yn weinidog gwael; wedi dangos tuedd i droi yr awrlai3 yn ei ol. Hyd yn 09d Mr. CHAPLIN ydoedd amgenach swyddwr nag et. Bu son unwaith, hefyd, am anfon brawd y prifweinidog-Mr. GERALD BALFOUR—o'r Bwrdd Masnach, am ei fod ef yno fel pyagodyn ar dir sych, druan. A'i wneyd yn Ysgrifenydd Ysgotland-nid ei adael allan i fyned yn ddi-rwy&tr ar ol gwreiddiau yr iaith Llaain—ydoedd yr arfaeth. Ond, yn erbyn y trefniant hwn cododd wbwb. Ofn- wyd y buasai yr aelodau Ysgotig yn codi cri yn erbyn y pannodiad. Nid y rhai Rhyddfrydig yn unig, chwaith. Y Peill, hefyd, yn ogyetal. O'r hyn lleiaf, y mae yn ymddangos imi yn y Bwrdd Masnach y rhaid i'r Brawd GERALD aros-neu fyned allan i'r oerfel, yr hyn a fyddai yn beth aych ollyd pan y mae ei frawd o waed coch cyl a yn y brif gadair. Ymddengya ein bod yn myned i golli gwasanaeth 'gwerthfawr' gwr yr ydys yn dra chyfarwydd a/i enw. Mwyach nid edwyn y Swyddfa Gartrefol ddim o le yr anfarwol Mr. JESSE COLLINGS. Nid ydyw hyn yn golygu y bydd Ysgrifenydd y Trefed- igaethau yn colli ei gefnogydd ffyddlonaf o'r tJ, modd bynag. Cymdeithas Llywiedyddion (Pilots) y Deyrnas Gyfunol a arswyda yn y dyddiau hyn am fod cynnifer o lywiedyddion tramor yn gweithredu yn y dyfroedd Prydeinig.' Yn nghyfartod diweddaf y gymdeithas pasiwyd pendorfyniad yn galw sylw arbenig at y ff'aith hon, a'r hon a ystyrir yn un mor dra phwysig. Dywedir ynddo fod y tyst- ysgrifau i wasanaethu fel pilots a ganiateir i estroniaid yn myned ar gynnydd mawr a sefydlog. A gofynir yn By-n:- Beth am wladgarwch yr awdurdodau sydd yn eu rboddi allan? I weled pa faint o sail sydd i'r gwyn hon dylem ddyweyd nad oes dim llai na hanner cant o pilots trwyddedig yr Afon Tafwys yn dramorwyr, pymtheg ar afon Humber, ac un ar ddeg yn Newhaven. Yr hyn a deimlir ydyw mai nid doeth yw caniatau i'r fath nifer o estroniaid gael eu dysgu i fordwyo llongau ar hyd sianelydd dyrys afonydd y wlad hon ei hun. Gallai adeg ddyfod pan y byddai eu gwybodaeth o'r gwasanaeth mwyaf yn bossibl i'n gelynion. Y mae y 7fed adran wedi ei chario. Cafwyd 122 o fwyafrif drosti. Felly daeth- pwyd i derfyn graddfa gyntaf y mesur. Y mae yr ysgolion wedi eu sicrhau i'r parson- iaid. Cânt fod yn ymherawdwyr ynddynt. A chynnelir hwy iddynt gan y Wladwriaeth. Am ba hyd 1 Ië) am ba hyd ? Pan ddaw y tretbgasglwr heibio i ofyn am 'dreth y cynnal,'dywed pob Rhyddfrydwr aiddgar ac Ymneilldiiwr egwyddorol wrtho, yn foesgar, neu fel y digwyddo, 'Na: dim diolch i chwi F Wrth gwrs, ni bydd gan y trethgasglwr I druan ddim i'w wneyd ond cymmeryd y cwrs gorfodol. Attafaelu a ddaw yn nesaf. Wedi hyny daw yr arwerthiadau. Yr ydym yn disgwyl am o ddeutu dau gant o arwerthiadau cyhoeddus yn Ninbych ei huu. Tioir pob arwerthiant yn gymraan- fa' i draethu ar anfadrwydd gormas y ddeddf. Gwneir hi yn ffialdd-yn rheg ac yn falldith. Bydd raid talu, ond talu dan brotest a fydd. Ac vna, pan y daw y Rhyddfrydwyr at y llyw, wele bydd y gwrthwynebiad a'r cyflro yn y wlad yn ddigon o reswm dros ddiddymu yr orme?. Mewn attebiad i Mr. Mc'NEILL yn Nhy y Cyffredin, nos Iau, dywedodd Mr. BALFOUR mai gwaith y ddirprwyaeth sydd i wneyd ymchwiliad i amgylohiadau y rhyfel yn Ne yr Affrig ei hun fydd penderfynu pa un a wneir hanes y gweithrediadau yn gvhoedd us ai ni wneir, ac nid gwaith y Llywodr- aeth. Dydd Iau yr oadd eglwys newydd yn cael ei chyssejru gan esgob Llanelwy, yn Mhenariag. Unig bwysigrwydd a dyddor- deb y gweithrediadau ydoedd fod yr egl wys wedi ei chodi er coffadwriaeth am y di- weddar Mr. GLADSTONE Ei nawddsarst yw hen fynach a'i enw ETHOLWOLD. Ffaith gywrain am ddydd y coroniad yw hon :—Am un munyd ac un eiliad wedi un o'r gloch y boreu yr oeddis wedi cyrhaedd yr ail eiliad o'r ail funyd o'r ail awr o'r ail ddydd o'r ail wythnos o'r ail fis o'r ail banner o'r ail flwyddyn o'r ail ddegfed ganrif I Niei oes nab yn fyw yn awr,' medd y dyn sydd yn gwneyd y cv-frif hynod hwn, 'wedi gweled dyddiad cyffalyb, ac ni bvdd yr un o honynt fyw i weled dyddiad cyffelyb iddo.' Ychydig, o ran hyriy, sydd yn awr yn fyw a faasent yo medru gwneyd cyfrif mor gywrain. Oniddywedodd Arglwydd LONDONDERRY y byddai efa yn parhau yn ufud i was' o dan Mr. BALFOUR? Er hyny, yn Nby y Cyffredin, noa Im. wele anfonid gwya i Ddwyreinbartb sir Worcester am ail ethol- iad ar Mr. AUSTES CHAMBERLAIN, am ei fod ef wedi ei appwyntio yn Bostfeistr Cytfred ino!. Am fod hwn yn tab i'w dad, ac c'r un dyhewyd yn union ag ef, ac am fod y Llywodraeth yr hyn ydyw mawn drvgioni, yr ydym yn mawr hyderu y gofala Rhydd- frvdw?r y rlianb-irth am frwydr, yn yr hon, ond iddynt fod yn unol a phenderfynol, y gallant orchfygu, a rhoddi i ni ail argraph- I iad o Leeds a Bury. Nid ydyw iechycl Arglwydd SALISBURY yn deJa, y mae yn amI wg. Cafodd ganiatad aibenig y brenin i fod yn absennol ar Wyl 7 Coroniad. Bydd yn myned i'r Cyfandir mor gynted ag y gall. Ni fuasai dim ond gorchymyn pendant ei feddyg yn cadw yr hen bendefig o'r ftyl. Nid ydyw Syr JOHN GORST mwyach yn Weinidog Addysg. Y mae y swydd o 13- ysgrifenydd y cynghor wedi ei diddymu, ac vntau yn ddim ond aelod cyffredin. Pa ham, ni wyddis, gyda sicrwvdd, os nad am ei fod ef yn rhy annibynol ei feddwl i'r prif- weinidog allu ei ddioddef. Heb law hyny, prin yr oedd ef yn galln cyd-dynu yn dda a'r ii swyddogion dano.

TRA MOR DYMA orchymyn diweddaf penaeth yr hedd- geidwaid yn Paris :—' Nid oes unrhyw fach- genyn dan bedair ar ddeg oed mewn ffactri n3u weithdy i gael ei osod i gario dros ddau bwys ar hugain. Rhwng pedairar ddeg a deunnv mlwydd oed gall gario tri phwys ar ddeg ar hugain. Ni chaniateir i enethod o dan un mlwydd ar bymtheg i gario dros un pwys ar ddeg. O un ar bymtheg i ddeunaw mlwydd gallant gael eu gosod i gario dau bWiS ar hugair. Hefyd, ni chaniateir i fechgyn na genethod wthio na Husgo pwys- au mwy nag a nodwyd.' Nid oes angen dyweyd gair yn y ffordd o eglurbad ar y gorchymyn. Dwy noswaith allan ar lethrau yr Alpau ydoedd profiad chwerw boneddiges Bryd- einig yr wythnos ddiweddaf. Ei henw ydyw Miss WHALLEY. Buasai yn aros am rai dyddiau mewn gwestty yn Zurial-Yalais. Un boreu hi a gychwynodd wrthi ei hun i fyned i le a'i enw St. Luc. Ond, collodd ei ffordd. Cyrhaeddodd i le cyfannedd ag yr oedd gwestty a lluniaeth ynddo, modd bynag. Tua phedwar o'r gloch yn y pryd- nawn cychwynodd oddi yno-wrthi ei hun fyth-i fyned yn ei hoi i'r man y daethai o hono-Zurial. Ond ni chyrhaeddodd y noson hono. Boreu dranoeth telephoniwyd i bob gwestty yn y cyffiniau i edrych a geid gair yn ei chylch. Nid oedd hi, na, gair am dani, yn dyfod. Am hyny ffurfiwyd amryw fin- teioedd i droi allan i chwilio am dani, gyda lanternau, ac angenrheidiau bywyd. Ar doriad y wawr boreu y trydydd dydd caed hi, ac wedi tori ei throed yn ddrwg iawn. Hi a lusgasai ei hun yn mbell'o r man y cawsai yr anhap. Dygwyd hi i lawr y mynydd gyda phob brys, a chyrchwyd meddyg ati. Am ei bod yn eneth o gyfansoddiad cryf ni ddisgwylir i ddwy noson oer ar y mynydd heb fwyd ammharu llawer arni. Tra yn morio yn gyflym yn yr Afon Gan- ges, yn nghymmydogaeth Calcutta, tarawodd yr agerlong Deepdale ar faslo na wyddid am dano o'r blaen. Canwyd y gloch i attal ei hj nt; ond, cyn pen y ddau funyd yr oedd y llestr fawreddog ar ei hochr ar draws y sianel. Collodd' y trydydd peiriannydd ei fywyd. Ond, boddodd chwech o'r morwyr brodorol. Pawb arall a lwyddasant i ddiangc i'r Jan. Disgwylir na bydd yn anhawdd cael yr agerlong i nofio etto. Ar linell ffordd haiarn St. Paul, yn agos i Rhodes, yn Iowa, Unol Dalaethau yr Am- erica, bu gwrthdarawiad rhwng tren gweith- wyr a thi^n nwyddau. Trwy ba. aflerwch neu anghyfleusdra y digwyddodd y fath wrthdarawiad, ni wyddis gyda sicrwydd tra yr ydym yn ysgrifenu. Ond, gwneir ym- chwiliad manwl i'r holl amgylchiad. Collodd tri ar ddeg o ddyn ion eu bywydau ynddo, ac anafwyd o ddeutu ugain o rai eraill. Chwiorydd' ysgol y lleiandy yn Laudan, Neau, yn Ffraingc, a fwriwyd allan foreu dydd Iau gan yr heddgeidvvaiJ, yn cael eu cynnorthwyo gan gwmni o wyr traed a thair adran o wyr meireh. Daethai torf enfav,, r ynghyd, y rhai a hwtient y swydd- ogion, gan waeddi, Byw fo Rhyddid l' 4 Byw fo'r Chwiorydd Bll raid cael crefft- wyr i ddryllio y ffenestri, er mwyn gallu myned i mown. Yna aeth y chwiorydd ymaitb, yn cael eu dilyn gan yr otfeiriaid a'r dorf derfysglyd. 1'r eglwys ger llaw yr aethaut gyntaf. Wedi hyny cymmerasant nodded yn nhai y cymmydogion. Cyn beJIej a gorsaf y ffoidd haiarn daeth y dorf ar ol y gwyr meirch, gan lefain am ddiatedd ar y rhai oedd wodidryllio ffenestri yr ysgoldy ond, y rhai a amddi- Synidgaaygwyr meirch. Pit beth a ddig- wydd i'r rhai hyn wedi i'w hamddiffynwyr fyned ymaith, ac iddynt hwythau orfod byw yn ngbanol rhai yn teimlo y fath ddygasedd tuag atynt, sydd i'w ddyfalu. Cymmerodd ddwy awr o amser i yru 'yr hen ferchad' ymaith. Am wlad angliysbell Bornu (Nigeria), yn Nghanolbarth Affrica, ceir manyiion dyddor- ol mewn llythyr sydd newydd gvrhaedd i Paris oddi yno, oddi wrth ohebydd neillduol un o'r newyddiaduron sydd gyda mintai Ffrengig yn y diriogaeth. Pan ysgrifeaid y iijthyr yr oedd y fintu bum Ciiit o fiildir- oedd o builder oddi wrth y man gvvar agosaf. 'Yn nghanol y bryniau yn agos i Bautchi,' medd y gobebydd, cyfarfyddasom a lliaws o anwariaid cwbl noethion, y rhai nad oeddynt na chyfeillgar na gelynol; ond, a fuasent yn debyg o beri blinder ifasnachwyr a chludwyr.' Sibrydir yn Yapaen fod y Senor SAGASTA' yr enwocaf o'r gwladweinyddion Yspaenig, yn bwriadu ym neiltduo o fywyd cyhoeddus. Er yn dioddef yn drwm oddi wrth orlafur, nid dyma y prif reswm pa ham y mae efe yn awyddus am tleibiant, Y ffaith fod y brenin leuangc yn cymmeryd dylanwadu arno i'r fath raddau gan y Tvrïaid ydyw y c/mmhell- iad cryfaf arno, y mae yn ymddangos. Ni fyn ) r hogyi:-[.renin hwn wrandaw ar gyng- hor na chyfarwyddyd gan ei weinyddiaeth. Pa Ryddfrydwro ysbryd annibynol a ymos- tyngai i weithio dano? Bwriada y Comte CASTILLON DE; SAINT VICTOR wneyd cais i fyned ar draws diffaeth- wch mawr y Sahara mewn awyren yn gyn- nar yn y flwyddyn nesaf. Eisoea y mae efa yn gwneyd ei barotoadau ar gyfer ei daith. Gydag ef bydd y Cadben DEBUEAUX, yr hwn a byaii y syniad yn wreiddiol. Cyn taBu ei hun i ganol unigeddau y Sahara efe a fwr- iada anfon awyren allan heb ynddi deithwyr o gwbl, ond nifer o golomenod, y rhai y dis- gwylia efe a ddeuant yn ol i'w cychwyn-fan. Bydd yr awyren yn cael ei hanfon allan o Gabes, yn Neheubarth Tunis. Edrych yn berffaith ddifater y maa y Dr. KOCH, o'r Almaen, ar holl ymosodiadau y Dr. GARNAULT, o Paris, ar ei ddamcaniaeth ef ar ddarfodedigaeth. Dylem ddyweyd mai y Dr. GARNAULT yw y meddyg Ffrengig sydd yn awr yn gwneyd arbrawfiadau ar ei gorph ei hun i geisio^wrthbrofi syniad y meddyg ;g Aimaenaidd enwog, Nid gwyddonydd, ond mountebank yclvw y Ffrangcwr yn Dgolwg yr Almaenwr. Nid ydyw ei arbrawfiadau arno ei hun nemawr gweH na digrifgastiau plent- ynaidd, medd efe. Gresyn a fyddai gweled, y cyhoedd yn cymmeryd eu gwneyd yn ffyl- iaid gan y math hwn o ddynion. I Unol Dalaethau yr America y dylai Dr. GARNAULT fyned i gyflawni ei hunan- arbrawfladau, medd Dr. KOCH. Ond, dyna, nid efe a fyddai y cyntaf i wneyd hyny yno. Nid ydyw ei fywyd yn y perygl lleiaf oddi wrth ei brawfiadau, medd y proffeswr o'r Almaen. Yn America darfu i ddynes a'i henw Miss KING, tuag wyth mis yn o!, fuch- frechu oi hun & tuberculosis buwch a thrwy byny, meddid, hau hadau y darfodedigaeth yn ei chyfansoddiad a mawr yr helynt a wneid yn ei chylch. Ond, byth or hyny nid oes air wedi ei glywed am dani. Bu y Dr. GARNAULT gyda Dr. KOCH yn Berlin hanner blwyddyn yu ol, a soniai y pryd hwnwam yr hyn y bwriadai ei wneyd. Wrtho dywedoid yntau mai yr unig ffrwyth fyddai colli amser. Yr oedd canlyn- iad yr oil y bwriadai efe ei wneyd yn hys- bys. Gwnai ychydig friwiau ar ei fraich. A gwyddai pawb hyny. Ei synghor ef i Dr. GARNAULT oedd yfad llaeth a hadau y ddarfodedigaeth ynddo am hanner blwydd- yn. Ni wnai yr arbrawf hwnw, yn wir, brofi llawer; ond, ni byddai ya un gwirionffol. Ond, ni fynai y meddyg Ffrengig wrandaw arno. Pa ham? Yn unig am naa gallai adferteisio' digon arno ei hun. Modd bynag, y mae yn amlwg fody ddau wyddon- ydd hyn yn dra eiddigeddus y naill o'r llall. Yn nghymmydogaeth Trieste, dydd Gwen- er, yr oedd ergyd fawr yn cael ei thanio mewn glofa. Rhyddhaodd hono swm helaeth o nwy gwenwynig. Y canlyniad fu i saith o bersonau gael eu mygu i farwolaeth. Mewn glofa yn agos i Trinidad, Coiorado3 Unol Dalaethau yr America, nos Iau, hefyd, bu tanchwa. Lladdwyd un ar bymtheg o'r glovyryny fan. Yr oedd amryw eraill ar goll pan anfonid y wefreb. Llanwyd y lofa a'nwy a mwg, fel nas gellid chwilioam danynt i'w gwaredu. Dydd Iau ysgubodd corwynt ofnadwy dros Wilmington,yn Carolina Ogleddol, Unol Dal- aethau yr America. Gwnaed anrhaith mawr. Dymchwelvvyd lliaws o adeiladau. Cafodd o leiaf bedwar ar ddeg o bersonau eu hanafu. Nid yw yn ymddangos i neb gael ei ladd. Yr wythnoa ddiweddaf bu ymherawdwr yr Almaen ac ymherawdwrRwasia ar ymweliad a'u giivdd. Daethant yn eu pleser-longau wyneb-yn wyneb yn Mor y Llychlyn, yn nghymmydogaeth Reval. Wedi gwledda ar fwrdd un o'r ddwy long aethant ymaith. Brys-negeso diriogaethPortugal, ynNwyr- einbarth Affrica., a ddywed fod ymladd caled wedi bod rhwng y fyddio Bortugeaidd a'