Baner ac Amserau Cymru

PASIO Y SEITHFED ADRAN. YN gwbl fel y disgwyliem, mynn cyflawni ei drais ar addysg plant y wladwriaeth a wnaeth Ty y Cyffredin, o dan arweiniad y prifweinidog. Pasiwyd y 7fed adran nos lau diweddaf. Cafwyd chwech ugain a dau o fwyafrif drosti, 0 herwydd hyn, v mae y Confocasiwn yn llawen. Yn esgobdai a rheithordai Oymru a Lloe^r, hefyd, nid oes ond gorhoian. Ar yr hyn y mynai efe ei alw • y pwynt hanfodol'—sef, fod yn rhaid cael mwyafrif o ddwy ran o dair o'r arolyg- wyr 'preifat' yn yr ysgolion enwadol—y rhai Eglwysig a Phabyddol.-y mae Mr. BALFOUR wedi cael ei ffordd ei hun am ryw hyd Nid am byth, yr ydym yn anturio prophwydo yn y modd mwyaf dibetrus. Tybia y prifweinidog a'r Archesgob C5 9 TEMPLE eu bod hwy wedi gwneyd gafael Eglwys Loegr ar y wlad yn gryfach trwy y 0 fuddugoliaeth hon. Er's blynyddoedd cadwent eu llygad ar y nod hwn. Y maent, yn eu bryd eu hunain, wedi ei gyrhaedd. Tybiant fod yr ysgolion Eglwysig, hefyd, yn ddiogel rhag pob profedigaethau ac anhunedd ynglyn a'u cynnaliaeth, am fod y baich hwnw wedi ei osod ar y wladwriaeth. Ni bydd ar ol hyn ddim yn aros ond myned yn mlaen i'w gwneyd yn beiriannau' effeithiol i broselytio lioll blant y ddwy wlad i'r Eglwys, a, sicrhau i'r oes nesaf fod yn oes o Eglwyswyr. Oddi ar eu safbwynt hwy y mae y fuddugoliaeth yn un lwyr ac nis gwaeth gan neb o honynt pa beth a edliwir iddynt yn ol Haw ynghylch y modd- ion trwy ba rai yr ennillasant hi. Gall buddugoliaeth fod yn waeth peth na gorthrechiad, ar brydiau, modd by nag. I'r weinyddiaeth ac i Eglwys Loegr gall yr oruchafiaeth hon brofi felly. Yr ydym, fel gwladwriaeth, wedi ennill y cymmeriad o fod yn wladwriaeth oddefgar dan ormes. Ond, y mae yn bosaibl i'r goddefgarwch hwn gyrhaedd i'w derfyn. A'r terfyn hwnw yr ydys wedi ei gyrhaedd yn y cyfeiriad neillduol hwn. Y mae myned dan faich cynnaliaeth ysgolion dyddiol i ddysgu Eglwysyddiaeth a Phabyddiaeth ynddynt, yn sicr, yn golygu terfyn ein goddefgarwch. Os gelwir arnom i dalu arian at amcan a anghymmeradwyir yn llwyr a hollol genym, heb y rheolaeth leiaf ar y modd y treulir hwy, yn bendifaddeu bydd goddefgarwch yn troi yn bechod. Yr ydym yn eithaf boddlawn i'n prifweinidog mympwyol gol- edd, fel ei farn bersonol, fod hwn yn drefn- iant doeth ac uni-awn, ac mai efe ydyw yr unig un i ddyrchafu yr Eglwys o sefyllfa z:, e!l annymunol. Nid yw sefyllfa annymunol yr Eglwys yn y cyssylltiad hwn yn fater o gwbl i'r wladwriaeth, fel y cyfryw. Mater i'r Eglwys ei hun ydyw hyny. Anghyfiawn- der dybryd ydyw rhwymo baich yr Eglwys with wddf y wladwriaeth, ac ar yr un pryd dyweyd mai ei hunig ddyledswydd a'i braint hi ydyw ei gario. Dyna sydd wedi ei wneyd, Dyna y sefyllfa ar hyn o bryd a dyna a fydd—os daw y mesur hwn yn gyfraith Nid ydyw hyny wedi ei wneyd etto. Yn yr llydtef—yr 16eg o'r mis-y gelwir y ssnedd ynghyd i wneyd hyayf Cenir clychau yr eglwysydd i alw ein seneddwyr i orphen yr anfadrwydd, Yn y cyfamser, ni wyddis pa beth a all ddigwydd. Hwyrach y bydd agweddau newyddion wedi neu yn ymddadblygu ynglyn a'r cwestiwn. Anhawdd genym gredu y cymmer mwy na hanner poblogaeth Llcegr, ac wyth o bob deg o bobl Oymru, eu gyru yn eu blaenau gan y proiadiaid yn y cyfeiriad hwn, nac mewn unrhyw gyfeiriad arall. Os ydyw yr esgobion hyn. trwy eu cyfrwysdra wedi llwyddo igael Vywodraeth ehud ac egwan dan eu dylanwad, y maent yn bell o wneyd hyny a chorph y boblog- aeth. Nis gwnant byth, chwaith. Heb y petrusder 1 leiaf y dywedwn na oddefir i'r rhai hyn gael holl addysg plant y wladwr- iaeth i'w dwylaw eu hunain. Gallant hwy freuddwydio fod cario y 7fed adran yn sicr- hau hyny yn ddiogel am byth iddynt. Ond, na fydded iddynt fod yn rhy siwr. Fel y s) Iwodd Syr EDWARD GREY, nos lau, y mae amrywiol ffyrdd trwy ba rai y gellir ad- I zn feddiannu y tir a gollwyd. Os nad dan y Llywodraeth bresennol-wel, o dan y nesaf ynteu, ebai y barwnig ieuangc galluog. Un 11 1',3 ffordd a fyddai i'r wlad brynu ysgolion y z;1 parsoniaid. Ffordd arall, ac un well, a fyddai eu hardrethu. Trwy y naill ffordd a'r Hall gellid gwneyd i ffwrdd a baich yr ormes Eglwysig unwaith ac am byth. Ym- ffrostiodd Archesgob CAERGATNT unwaith mai eiddo ydoedd y peth hawddaf o ddim i'w amddiffyn yn Mhrydain ac am mai eu heiddo hwy ydyw yr ysgolion, yr hawlia efe i'r Eglwyswyr yr awdurdod i ddyweyd beth a ddysgir iddynt. Ond, hwyrach y dyrysir y pen prelad etto ar ei dir ei hun. Ond, dyna, nis gellir disgwyl i'r Llywodr- aeth Ryddfrydig wneyd dim i ddattroi a di- ddymu y gyfraith hon (a chaniatau i'r mesur gael. ei wneyd yn gyfraith), er mor anghyfiawn ydyw, oni fydd i'r Ymneilldu- wyr a Rhyddfrydwyr y wlad yn gySredinol wrthdystio yn egniol, digol, a phenderfynol yn erbyn ei gormes. Y mae ein seneddwyr Rhyddfrydig ar hyd yr wythnosau diwedd- af-yn enwedig rai o honynt-wedi gwneyd eu gwaith hwy yn ardderchog yn erbyn y mesur pan ar ei hynt trwy y pwyllgor. Eu gwrthdystiad hwy, mewn gwirionedd, a'i gwnaeth yn angenrheidiol i'r prifweinidog alw y senedd ynghyd yn yr hydref, yr hyn sydd mor groes i'w deimlad, Ymrwymodd ei ewythr i'r offeiriadaeth y cerid y mesur yn gyfraith, costied a gostied. Cymmerodd yntau ymrwymiad /ye hen brifweinidog arno ei hun. I'w gurio allan rhaid cael senedd yn yr hydref, am fod y Rhyddfryd- wyr wedi rhwystro gormod ar y gwaith i'w orphen yn y tymmor arferol. Ydynt, y maent hwy wedi gwneyd eu gwaith yn ganmoladwy. A gwnant yr un peth etto yn Hydref a Thachwedd. Ond, eu gorch- fygu a gant, yn ol pob tebyg. Gwneir y n ZD mesur yn gyfraith. Ceir pob cynnorthwy at hyny, wrth gwrs, gan yr arghvyddi. Daw Arglwydd SALISBURY yn 01 o Ffraingc i roddi asgwrn cefn' ynddo. Dyna ei fwriad ar hyn o bryd, o leiaf. 0 herwydd hyn, bydd yn angenrheidiol i ninnau, yn mhob cwr o'r wlad, i roddi nerth, a dadl yn ngenau y Llywodraeth Iiyddfrydig, pan y daw i swydd, dros ymgymmeryd a'r gwaith o droi dylif yr oueiriadaeth yn ol. A'r unig Iwybr eife thiol iawn i fyclu y Llyw- cdraeth Ryddfrydig bono at y gwaith hwnw fydd:—I'r Cynghorau Sirol a Threfol wrthod codi y dreth, ac yna os gorchfygir hwy gwrthoded y trethdalwyr dalu y Dreth; hyny yn cael ei ddil) n gan Arwerthiadau yn mhob man a hyny, drachefn, yn peri i'r gyfraith dreisgar fod yn rhy ffiaidd i'w goddef yn hwy ar y aeddilyfrau. -e

EISTEDDFOD GORONOG LLANGEITHO. CYNNALIWYD yr eisteddfod uchod yn hen ben. tref enwog ac hinesyddol Llangeitho-Jeru- salem Cymrll-dydd Mereher, Awst Ged. Y beiraiaid oeddynt, cerddoriaeth, D. Jenkins, Mus. Bac amrywiaeth, y prif fardd Dyfed. Arweiniwyd gan Dyfod yn 'ddoniol, difyr, a da' fel arfer; a gwasanaethodd Miss It. H. Davies yn hapus ryfedd fel cyfeilyddes. Dechreuodd y cyfarfo l cyntaf am diau o'r gloeh, gyda'r Meddyg Morgan, o Boatrhydygroes, yn y gadair. Cafwyd araeth yn llawn tan Cymreig ganddo ar y dechieu. \na ar ol canu 'Hen Wlad fy Nhadau gan y gynnulleidfa, yn cael ei harwain gan feirniad y gerddoriaeth, aed trwy y rhaglen ganlynol :— Cys tadle naeth una wd i terched dan 16eg oed, 'Gyda.'r lesu,' rhanwyd y wobr rhwng Misses Annie Jones a Jennie Jones, Llundain. Beirniadaeth yr englynion i'r Hedyn,' Mr. Isaac Williams, Dolau Aeron. GystadJeuaeth unawd i fechgyn dan 16egoed, Yn nireichiau f y Ngwaredwr,' Master E. J. Richards, Ysbytty. Cystadleaaeth pelwarawd, Ti wyddost beth ddywed fy nghalon,' pedwarawd Yebytty-Ys twyth. Uystadleuaeth adrodd i rai dan IGeg oed, Huw Llwyd P.'r Ysbryd,' Miss Annie Jones, Berth. Cystadleuaeth y cor plant, Cor plant Llan- geitho, dan arweiniad J. r. Davies. Cystadleuaeth yr araeth. 'Gwastraff,' John Williams, Dolau Aeron. Ail wobr (rhoddedig gan Dyfed), Tom Williams, etto. Coroni'r i ardd, pryddeat, (0 Anadl, tyred.' Dyma waith mwyaf dyddorol y dydd. Gallem feddwl fod yno ugeiniau wedi dyfod yn unig swydd (fel y dywe lir) i weled y seremoni hon. Aed trwyddi gan Dyfed gyda.'r rhwysg a'r mawredd arferol Y bared coronog oedd y Parch. T. Harries, Cefncoed, Dowlais. Cystadleuaeth unawd i rai dros 50 oed, Ton y Botel,' Mr Richard Evans, Penbonc, Dechreuwyd y cyfarfod nesaf am 5 30 o'r gloQh. Cjmmerwyd y gadair gan Mr. William Jones, Fio.;heulog. Agorwyd y cyfarfod gan Mr. D Jenkins, drwy ganu unawd Mae dyn yn ddyn er hyny.' Yna aed drwy y rhag- len ganlynol Cystadleuaeth unawd soprano, Miss Gertrude IIuws, id an (air. Cystadleuaeth y chwe phennill i I Dryehineb Martinique,' Mr. R. Jones (Gwynfryn), Llun dain. Cystadleuaeth yr unawd baritom am gwpan Z, arian gwerth tairgini, Mr. Tom JoneF, Bronant (dysgybl Mr. Maeagwyn Davies, Llundsin). Cystadleuaeth yr adroddiad (agored) Miss Mary Davies, Berth: Y Llythyr caru goreu, merch at fab, Mr. Griffith Griffiths, Llangeitho. Cystadleuaeth y ddadl ddifyfyr, Mri. Isaac Williams a Griffith Griffiths, Llangeitho. Cystadleuaeth wythawd, 'Briallen gynta'r Gwanwyn,' Ysbytty Ystwyth. Cystadleuaeth Gorawl, cor Llangeitho, dan arweiniad Mr. John Evans, Cefnbanadl. Ar ol y diolchiadau arferol, terfynwyd un o'r eisteddfodau mwyaf lhvyddiannus y buom ynddi erioed. Da genym am yr ysbryd Cymreig ddangoswyd ynddi unwaith neu ddwy pan geiaiodd rhyw giwaid Ddic Shon Dafyddol ddwyn yr 'iaithfain' i fewn iddi. Boddwyd eu geiriau gyddfiwl gan waeddiadau y dorf. Baed felly yn ami etto. Cymreig ydyw yr Eisteddfod bytli i fod.' Credwn f jd pwyllgor yr eisteddfod i'w lonjyfarch yn fawr ar l .vydd- iant yr eisteddfod, yn neiilduol felly y ddau ysgrifenydd, y Mri. J. T. a D. T. Davies. GWYRDD-FYNYDD,

EISTEDDFOD PWLLHELI. YN neuadd nawydcl y dref y cynnaliwyd yr eis- teddfod eleni, a thsoid allan yn llwyddiant mawr. Y maelle i dair mil o bobl yn y reuadd braidd yn deneu oedd y cyonulliadau yn y boreu a'r pryd- nawn, ond yr oedd yn orlawn ya nghyfarfod yr hwyr. Y beirniaid ooddynt-Cerddorol, y Mri. Emlyn Evans ac Arthur Davies barddoniaeth, Pedrog rhyddiaeth. y Mri. O. M. Edwards ac I. Foulkes cyfieithu, Emrys ap Iwan. Arweinydd- ion yr ejst3ddfod oeddynt—C&'ion E. T. Davies (Dyfrig), a Deimol Fychau. Y cadeirwyr, Mr. Claude LI. Edwards, Nanhoron ySMil. Lloyd Evans, Broom Hail; a Mr li. R. Roberts. Yr oedd y dyfarniadau fel y canlya :— Tir olygfa mewn dyfr liwiau — J. T, Parry, Bethesda. Englyn, Yr Heel bairiant'—' Newton.' Prif draethawd, Diwylliant y Dychvmyg-y Parch. W. M. Jones. Llwydycoed, Aberdâr. Unawd ar y berdoneg—Frances P. Roberts, Mostyn. Can, Eden Mebyd '—Hew Tegid. L'euddeg 1 iioell, Trugaredd '-R. Williams, Penygroes. Unawd i rai na ennillasaEt o'r blaen-O. J. Edwards, Petrhyrdiudraeth. Adroddiad (Saesneg), 'Rapids '-A. R. Wilts, Birmingham. Umwd contralto, 'Star of Hope '-Pattie M. Roberts, Porthmadog. Oorau Risibion, Dawrion Sparta,' Daeth tri chor yn mlaen—Coedmadog (Talysarn), Y. M. A. (Pwllheli), a Ffordd L:1s (Conwy). Pwllheli yn faddugol, dan arweiniad John Ellis. Cytieithu o'r Saesneg i'r Gymraeg—J. T. Owen, Caernarfon, a W. E. Lloyd, Llaniestyn, yn gyd radd etto, o'r Ffrangoasg i'r Sacsneg-l, I Ph-lz 2, Morris LI. Janes, Perinal. Adrodd, 4 Morfa. Rhuddiaa '—Mary Williams, Fourorcsse?. Cerfio ar dderw-T. W. Thomas, Pwllheli. Print ymenyn, Joha Jones, Glanywern, Tal. ysarn. Pryddest y Gadair, I Brwydrau Anweledig,' 2 gini, a obadair dderw gwerth 4 gini. Ymgeisiodd wyth, a dyfarnwyd Bryfdir yn oreu, a chadeir- iwyd ef gyda'r aeremoni arferol. Unawd soprano, 'Olwen '-Miss M. King Sarah, Talysarn. Corau p'ant, Y tylwyth teg'—Banger stPhwIi- heli yn ymgeisio, y cyntaf yn oreu. Nofelig, ar hanea Caatre'r Gwaelod' —y Parch. R. Roberts, Deuawd. Miss King S-t-ab, Talysarn, a Miss Josephine Williams, L'angefci. Seindyrf prê3, « Songs of other days'—FfeBfciniog a Corris yn ymgeisio, y cyntaf yn oreu. Brys. ymdai th-Corris. Corau cymmysg, Bsndigedig fyddo Arglwydd Dduw Israel' (J. Thomas), 10 gini a chwpan arian i'r arweiDydd. Ymgeisiodd pump—Llanegryn, Waenfawr, Bangor, Poarbvn, a ChiierQarfon, yr olaf yo faddugol, da i arw. iaiad R. Ree3 Jones. Ebillio granite (single handed) — 1, W. R. Lewir, LUnberis; 2, J Jones. E'to (divbl)—1, M Hughe3 a'i gyfaill, Trefor 2 R. Jones a'i gyfaiil, Uanu painjilion-Ap Eus M6n, Caernarian. Unawd baritone, 'B:ai Dsniarcn '—R, Brothen Jones. Unawd tenor, 4 O fy hen Gymracg'—Gutyn Eifion a R. B. Thorp?, Porthmadog, yn gy far tab Unrhyw uisawd ar oCferyn chwyth — G. W. Davies, Corris; 2, J. Lewis, Ffestiniog.

CYNGHOR DOSBARTlI PENLLYN CYNNALIWYD cyfarfod o'r cynghor hwn dydd Sadwrn, Awat 2d, Mr. L. J. Davies yn y gadair. Y mae Cwrdd Plvyf Llandderfel wedi pasio trwy fwyafrif i ddathlu eorociad y breoin trwy gael cyfisawad priodol o dawfr i'r lIan. Anfon. wyd Mr. Robert Thomas at Syr H. B. Rooertson i siarad yognylch y peth. Yr oedd Syr Henry yn berffaith foddlawn i roddi pob cynnoithwy i'r pentrefwyr i gael dwfr. Y mae y mater hwn o ilten y CyDghor Djsbarth a'r Cynghor Phvyf er's amser maitb, ac y rr.se )nhecbrydbQ!!nch! wneyd rhywbeth terfynol g'dag ef. \Vrth gwre, ni cheir ond ychydig anhawsder i giel arian i dalu an y jwfr, gan y bydd hyny yn deilhaw o'r dreth. Penderfynodd y Cynghor Dosbarth heddyw ofyu telerau Mr. R. Lloyd Jonfs, Bill, am wneyd plan o'r lie y ceid dwfr wrth Brynmeiyn, ac amcang) frif o'r gÔJt Tea/r fisvyddyn 1898 pasiwyd psndeif>ciad i'r psrwyl nad yw y eyeghor i dderbyn nae adgyweirio fTord heb iddi yn gyntaf gael ei h-m fon o Gyogbor Plwyf. Yr oerid Mr. Rowlands. Tanycoed, wedi rhoddi rhybudd yn y cyhrfod diweddaf fod y penderfyniad uchod i gael ei ddl) ddymu; ond nid oedd Mr. Rowlands yn bresennol i gvnnyg ei benderfyniad, felly rhoddwyd rhybudd etto i wneyd hYDY. Ar gynnygiad y eadeirydd, yn cael ei eilio gan Mr. Robert Hughes, Rbyducna, penderfyn^y 1 dadgan cvdymdeimlad llwyraf y Cynghor a Mr. E. M. Robert, Phydyrefall (aelod o'r eyeghor), yr hwn sydd yn beryglus gJaf. I Darlleawyd llythyr oddi wrth yr Ysgrifenydd Cartrefol mewn attebiad i eiddo clerc y cynghor ynglyn a, chyssegru rhan o fynwent newydd Llan uwcbllyn.

ACHOS MR. M'HUGH, A. S. CYHOEDDWSTD adroddiad y Pwyllgor Detholeiig ar garchariad aelod yr wythnoa ddiweddaf. Oaf. odd y pwyllgor, nad oedd yna. un ammheuaeth nad oadd y dirmyg yn un o natur troaeddol, ac aid gwladol, ac nid cedd o fewn cyleh eu tirioga,eth hwy iddynt nawid dyfarniad yr ynad(n yn gyfif- radinol ac mai yr unig ddyledswydd oadd gan- ddynt hwy i wneyd ymchwiiiad iddi ydoedd. I a un a oedd yna unrhyw gwestiwn o ragorfraint yn codi o berthynas iddo. Felly, darfu i'r pwyllgor adrodd nad oedd yn angenrheidiol i'r T £ gymmer- yd cam pellach yn yr amgvlchiad presennol.

Mewn deuddeng mia y mae pobl Llundain yo bwyta pymtheng miliwn o dda pluog.

GWYL Y COKONIAD. Y MAE seremoni y coroniad drosodd, a daroganau y swynwyr, ac ofnau yr ofer. goelus, o drugaredd, heb eu sylweddolif Tynerodd goruchwyliaeth yr wythnosau diweddaf deimladau y genedl i fesur ang- hyffredin. Nodweddion arbenig arddangos- iad mawr y coroniad ydoedd sobreiddiwch a diolchgarwch. Nid yw yn ormod dyweyd fod y difrifwch mor drwm nes yr oedd bron ynfeichus; ac o'r braidd na chlywid dwfn anadliad o esmwythad pan aethpwyd drwy y cyfau yn ddi-siom. Llawenychai y bobl pan y gwelsant eu brenin—cynnrychiolydd urddasol eu hunan-iywodraeth-yn cyrchu i Westminster i fyned drwy y ddefod goronol: llawenychent fwy fyth pan yn ilin, ac etto yn hapus, y deuai ef a'i briod hoff allan o'r hen eglwys wedi eu coroni. Ac yr wyf yn lled sicr fodgweddiy eyflawn ar ar, ghyfiaivn mor gyffredin a'r gwlith a syrth ar y ddau yr un ffunud yn cydymgymmysgu yn y dyhead, lDuw GADWO'R BRENIN.' Nid wyf fi yn y fan hon yn bwriadu rhoddi unrhyw grynodeb o seremoni y eoroniad, nac unrhyw ddisgrifiad cyffredinol o'r orym- daith frenhinol. Y mae hyny yn waith i ysgrifenyddion lawer; a digon i mi wneyd sylw neu ddau ar y pethau a welais o'r llwyfan seneddol yn New Palace Yard. Yr oedd y cloc mawr yn taraw yr banner awr wedi wyth, ond yr oedd y lie eisoes yn lied lawn. Oddi tanom yr oedd y milwyr yn ddwy reng yn gwylio y brif-ffordd. Yr c-chr arall i'r heol yr oedd stand fawr bwrdeiswyr Westminster; ac ar y chwith iddi ddelw Benjamin Disraeli yn tremio yn oer ar yr olygfa ymherodrol-golygfa ag y bu ef i gryn fesur yn toddion i'w dwyn o gwmpas. Ychydig islaw yr oedd pen Oliver Cromwell yn codi dros y wal sydd yn cadw y dyfnder nas dichon ei guddio. Cyn cyrhaedd man y coroni yr oedd yn rhaid troi cefn ar Oliver Cromwell—ond y mae Noll, àruan! erbyn hyn, yn hen gynnefin a'r busnes! Ychydig iawn o aelodau seneddol oedd yn y golwg; ond yr oedd eu perthynasau benyw- aidd yno wrth y cannoedd. Yr unig ddau a welais i oedd -A-ir- Dry.-i Roberts, yn edrych yn hardd mewn gwisg o ysgarlad a fuasai'n dycbrynu ei gvfaill heddychol Paul Kruger, a Mr. Herbert Lewis mown gwisg o felfed, yn edryeh, fel arfer, ar 01 cysuron rhai o'rllestri gweiniaid. Yn gwibio ol a blaen yn y dorf islaw yr oedd Mr. Winston Churchill, a phlygiad ei ysgwyddau yn tafiu ammheuaeth ar iilwriaeth ei wisg. Hyd yr amser pen- nodedig elai cerbydau gwahoddedigion yr Abbey heibio gyda brys. Ymddmgosodd y Due oDdyfneint, a'i bnod, mewn ysl bander, ail yn unig i'r Lord Mayor. Eisteddai Syr Thomas Lipton ei hunan, fel y gweddai i farwnig deufis oed. Deuai ambell i un heibio mewn modur, ac ami i rai mewn hansoms. Gwelsom un pendefig, a'i goronet ar ei lin, yn ilenwi growler! Allan o un o'r cerbydau fflachiai gwyneb maer Caernarfon, a chwr o gadwen, maer Pwllheli, ac yn erwynebol iddynt faerod Dinbych a Ffiint. Yn fuan dechreuodd y cerbydau brenhinol fyned heibio Yn un o honynt eisteddai y ddwy nurse fu'n gwylio y brenin yn ei selni, Cav.&ant dderbyniad cynnes, a theimlai pawb fod y Brenin Iorwerth yn llygad ei Ie pan yn gosod hyn o anrhydedd arnynt. Ni fu dim mwy poblogaidd yn ystod y boreu na'r gipolwg a gafwyd ar y tywysogion ieuaingc. Y Tywysog David o Gymru— Edward y geilw y Saeson ef, ond David y gelwir ef gartref'—a'i frawd llai, y Tywysog Albert, a'u dwylaw byehain ar gantal eu 'capiau llongwrs,' yn cydnabod cheers y dorf. Yr oedd y derbyniad a roddwyd i'w tad a'u mam, Tywysog a Thywysoges Cymru, yn hynod o f'rwdfrydig. Codai y brwdfryd- edd yn uwch, uwch, clywid y banllefau yn ymchwyddo don ar ol ton fel y dynesai y cerbyd brenhinol. Yn Westminster cawsant dderbyniad didrw?t, ond anghyffredin o gynnes. Yn nesaf at y brenhinol deulu, mae'n sicr mai y Viscount Kitchener ydoedd arwr yr orymdaith. Llongyferchid ef bob cam o'r daith, ond ni chymmcrai y milwr a'r gwladweinydd y sylw lleiaf, er fod ei lygad treiddgar yn canfod llawer. Nid ei wyl ef oedd hi; ac fel milwr flyddlawn, gwyddai Kitchener yn well nag i foesymgrymu hyd yn oed i groesaw, Cafodd ein peacadfridog, hefyd, dderbyniad twymu. Y mae teimladau Earl Roberts yn nes i'r wyneb nag eiddo ei olynydd yn y Transvaal; ac o gymmaint a hyny y mae yn fwy agored i groesaw. Y peth arall a'n tarawodd oedd yr edmygedd a ddangosid o wyr y llynges a'r milwyr o dros y mor. Mae y Jack Tar yn agos at galon y Llundeiniwr bob ainser, ond peth newydd yw y cyfeillgarwcb tuag at ei frodyr duon o'r un ymherodraeth. Nos Sadwrn a heno, drachefn, y mae yr ystrydoedd yn fyw gan y miloedd sy'n syllu ar y goleuadau. Y mae yn bleser dyweyd fod ysbryd gwyllt y Mafeking night wedi diftanu yn llwyr.

BETHESDA. Ysgol Cc(njaes A wst 4ydd oedd y noson i gynnal cyfarfod rheolaidd arolygwyr yr ysgol uchod. Bydd yn dda gan rieni y plant a lliaws cyfeillion yr ysgol i ddeall ei bod yn parhau yn ei heffeithiolrwydd. Yn ei adrodd. iad blynyddol newydd ddyfod i law, dywed arolygwr ei Fawrhydi t.id yr ysgolheigion yn parlian i gaol eu hyfforddi yn dda, a bod v gwaith yn cael ei drefnu yn synwyrol, a bod effeithiolrwydd yr addysg yn cadw ei safle yn rh?gorol Dywed hefyd fod y bahanod yn cael ea dysgu mewn modd dea'lgar, achyfeiria gyda boddhad at y cynnyda wnaed yn yr holl waith yny-tod y lfwyddyn. Y mae rhif cyfartaledd vr ytgolheigion (ac o ganlyniad y grants) wedi cynnyddu 16 y cant; a thrwy ffyddlondeh y plant, ac ymroad diflino yr athrawon (o dan amgylchiadau eithriadol o anffafriol) y mae yr aiclygwyr yn gaIu llawenhau fod y grants eIeni yn iwy na digon i gyiarfod a hoil drenliau rheolaidd yr ysgol. Disgwylir i'r gwaith o adeiladu ysgoldy newydd gael ei gychwyn rhag blaen.

brodorion ar lanau yr afon Zambesi. Llosg- odd y milwyr eu prif ddinas, gan eu gwas- garu hwythau yn mbob Cffeiriad, a lladd llawer o honynt. BNriedir cymmeryd madd- iant o'u gwlad. Dywadir nad oes gwir yn yr adroddiad fod y cyn-Arlywydd KRUGER yn bwriadu dy- chwelyd i'r Transvaal. Dywedir, hefyd, nad oes gwir yn yr adroddiad a rail, ei tod of wedi rlioidi 'gwers hallt' i'r Cadlyw LUCAS MEYER am 'fwyfca ac yfed' gydag Arglwydd KITCHENER a swyddogion Prydeinig yn Llundain. Ni yoniwyu am y peth rhyng- ddynt. Y Cadlyw LUCAS MEYER wedi marw! Cymmerodd hyn la yn dra sydyn, yn Brus- sels, prifddinaa Belgium, dydd G-vvener. Anhwyldeb ylgalon a'i torodd ef i lawr. Di- oddefai yn drwm dan hyn yn ysto i y rhyfol. Priodolir cynllanio goresgyniad y BNiriaid .1 ar Natal iddo ef. Dywedir, hefyd, mai ofe oedd yn cynllunio yr ymosodiadau ar Lady- smith, pan warchauid hi. Pe na ddigwydd- asai y rhyfel ete, vn ol pob tebyg, a ddewia- id yn arlywydd y Transvaal yn lie K-RUCER, Y dydd o'r blcen yr oedd gaa freuin ieu- ange Y spaen eisieu myriad yn oghwmni Tywysog ASTURIAS, o Madrid, y brifddinas, i dref a'i hanw Leon. Rhwng y ddau le hyn rhedai eu trea trwy y twnel. Yn y twnel, yn sydvn, drylliwyd drws y cerbyd yr eisteddai y ddau ynddo. Mawr ydoedd eu dychryn, c.nys| tybia-pant fod Anarchiaid yn ymosod mynt. Pan y cyrhaeddasant i'r orsaf agosaf, neidiasant allan o'r cerbyd. Ond, erbyn gwneyd ymchwiiiad, gwelid mai hoilol di.ira .vemiol oedd y cyfaa a ddig- wyddasai.