Baner ac Amserau Cymru

Y DILLAD. FONEDD IG ION, Amryw weithiau yr wvf wedi sylwi fod llawer o 'great' (chwedl Ceredigion), ysbotiau o faw, neu saim, neu frasder, oddi wrth y bwyd, D8lÙ bibeli, neu gyf- uniad o'r tri, ar ddillad gweinidogion—ar y wasgod, ar V gflt, a mwy neu lai ar y trowser. Addefaf mai an- hawdd, bob amser, yw cadw y dillad heb grest, oddi eithr fod hngan, neu gob hir, i osod am un pan yn bwyta, a phan yn gwneyd gorchwylk'n bawlyd yn y ty neu y fcu allan, effaith pa rai yw dwyno (liychwino) y diHad, oddi eithr fod cob hir a llaes i'w chael i wisgo droatynt, yr hon ellir olchi yn am], tra nas gellir golchi y dillad eraill yn rhwydd iawn. Mae genyf g b hir o r fath, ac y mae yn wasanaetligar iawn. Gwin yw lliw fy un l; eithr dim gwahaniaeth beth yw'r lliw, ond cael un o'r fath. Y mae hyn o'r pwys mwyaf i wein- idog Ymneillduol dros y dillad yr a allan ynddynt. Peth croes iawn i mi yw gweled dillad o wmthiad a brethyn braf am weinidogion, ond yn llawn Crest, fel y byddai yn edrych yn fwy tarawiadol eu bod y dillad liwmaf, os rhaid cael y V aw, a'r brasder, a'r lludw oddi wrth y bibell arnynt. Jobyn bawlyd yw ysmocio, oddi eithr fod yr ysmygwr yn syber wrthi. Ni wadaf nad oes rhai ysmotiau ar fy nillad i—rhyw ddamwain neu ddiofalwch rywbryd neu gilydd eithr os deuant yno, gwnaf ymdrech i'w cael i bant trwy baraffin, neu ben- solin, neu rywbeth. Da, pan welir brasder ar ddilledyn -ond gofalu mewn pryd—yw ei ddal yn glos i'r tan. Fe dyn y tftn y brasder ymaith. Neu twymno hainrn stilo neu brocer yn y tan, a cbael dernyn obapur llwyd, a'i osod ar fan y brasder, a r haiarn poeth ar hyny, a daw ymaith. Nis gallwn mo'r help yn fynych, os bydd ein dillad ynllwm-yn. rhy dlawd-Deu dewiswn fod yn hael i'r tlawd, ac at achosion da, a chrefydd, yr hyn sydd yn llawer mwy boddhaol yn ngolwg Duw na gwisg wych. Ond bydded i Ddnw gynnorthwyo nyni y gweinidog- ion, a phob dosbarth o ddynion, i fod yn lanwedd a destlus efo ein dillad. Ac os rhaid i ni ymwneyd a gwaith brwnt a bawlyd, bydded i ni gael cob uchaf dros y dillad, er eu cadw rhag y baw a'r llaca a phan y byddo y gwaith drosodd, taflu hono ymaith, a bydd y prif ddillad yn lân. Carwn weled hyn hefo ffermwyr. r a fyddai cael y smocffroc yn ol efo gwragedd a merched wrth odro, a thendio moch a da, fel y gwnant yn siroedd gorllewinol Cymru; a da i'r gwyr a'r gweision gael hyny, hefyd. Carwn weled peiriannwyr a thanwyr, a phawb mewn gwaith bawlyd a seimlyd, y rhai sydd yn tendi'> y tanau, yn pwrcasu gwisg uchaf ysgafn, yr hon ellid olchi yn ami, a'i thaflu ymaith pan fyddo gwaith y dydd drosodd. 0 boss;bl fod perygl i ni, y dynion sengI, fod yn fwy diofal na gwyr priod, o blegid mae y wraig yn help mawr yn fynych i gadw y gwr yn lanwedd a destlus yn ei wisg, gan fod y ddynes, fel rheol, yn talu mwy o sylw i wisg, ac yn credu mwy mewn glanweithdra. Bydded i lanweithdra corph, a dillad, a thai, a'r amgylchoedd, i gynnyddu trwy'r ddaear Y mile yn beth hyfryd ac lachus. Da vn y bvwyd hwn, ac yn help, mi gredaf, i fod yn lan yn toesol ac yn ysbrydol; a blegid dyma'r peth penaf. Peth gwrthun yw crest seimlyd ar ddillad gweinidog, neu unrhyw un o wisgiad urddasol; ond JIawer mwy gwrthnn yw crest neu saim ar y cymmenad. Duw pib gras a'n galluogo oil i gadw ein eymmcriaduu yn lân trwy astudio Gair Duw, trwy weddi ddirgel a gwyliad- wriaeth, trwy fynychu y moddion a chymmeryd rhan ynddynt, trwy fod yn fFrwythlawn mewn gweithred- oedd o drugaredd-yn debyg i'r Iesu. Yr eiddoch, &c., D FF. DAFIS.

Y MAN DYDDYNOD. ONEDDIGION, Gan eich bod yn cymmeryd dyddordeb mor fawr yn nghwestiwn y man dyddynod yr wyf yn crrdu y gwnewch eich goreu i rlrefrn congl fechan i'r llvthyr hwn. Fel un ag sydd wedi fy nareni a'm niagnarfferm, ac erbyn hyn yn hollol brofiadol beth ydyw trin tir, yr wyf yn cymmeryd dyddordeb neillduo! yn y gyfres o bennodau sydd wedi, ac yr wyf yn ooheithio, i ym- ddangos etto, yn y NORTH WALES TIMES ar bwngc y tir. Y mae yn amlwg fod yr ys^rifcnydd wedi astu lio y mater yn drwyadl, er nad yclyvv yn ;imnethwr, hyd y gwn i; ond yr wyf \n teimlo y gallaf attegu bron bob peth y mae wedi ei d lvweyd, n cnwedig pan v tripia bwngc yr unemployed,'a'r l-Vienti uchel, kc. Yrsglyn A'r cyntaf fe ddywed fod y Llyvrodraeth wedi' ^orifetio' ei hawl ar y tir, ac wedi trosglwj'ddo yr hawl hono se'f. yr hawl a ddylasai fod yn nwylaw y hobl, i ddwylaw rhyw ychydig, pa rai sydd yn annhetr iawn yn galw eu hnnain yn dirfeddiannwyr,' yn lie bod yr hawl gan y bobl i gael tipyn o dir, mwy neu lai, fel y bydd angen arnynt, ac fe ddylai pob dyn a synwyr yn ei ben ddeall fod y tir i fod yn ciddo y Uiaws, i'w lafnrio a ifwynhau, at wneyd eu hamgylchiadan yn esmwyth a chysurus, yr un modd ag y mwynheir genym y goleuni, yr awvr, &c, ac yr oeddwn yn myned I ddyweyd y dwfr hefyd ond os na wylia y bobl fe a y d.vfr, befyd, i ddwylaw yr ychydig, h y., y goleuni a'r awyr, hefyri, pe medrent. Y mae rhyw duedd bechidnrus yn y natur daynol, ac mewn rhai yn enwedig, i gymmeryd mantais areuneith meddyliol ac arianol i orfaelu pethau er eu budd eu hunain, ar draul gwneyd y lliaws yn dlotach; ond gwae y dyn, neu y dynion, hyny a wnant felly. Badd J lliaws, os ydym yn ddynion o gwbl, beb 81n am grefydd, a ddylai fod egwyddor fawr lywodraethol ein hywyd; ie, ac i mi fyned yn ol at y mater, y mae rhyw mfer o ddynionach wedi trawsfeddiannu a gorfaelu y tir, ac wedi cael yr hawl gan rai o'u dosbarth hwy eu hunain pan oeddynt yn senedd y wlad o dan ffftg gynitrychioli y bob], er bndd y bcbl ond yn lie hyny er en budd eu hunain y mae y dynionaah hyn, meddaf, yn ol yr erthyglau y cyfeiriais adynt, ac yn ol fy ■ahrofiad l fy hunan, wedi cael yr liavvl i ddeivis, neu wrthod, i'r bobl gael tir; ac o herwydd hyn wedi can drws ar liaws mawr iawn a fuasent heddyw mewn asngylchiadan eysliius ar y tir; ond yn lie hyny wele hwynt a'u hiliogaeth mewn tlod; a thrueni, o bossibl yn 'alums' ein trefydd mawrion Yn awr, y feddyginiaeth ydyw :—Rhaid i'r Llywodraeth adfeddiannu yr hawl yma yn ol, hyny ydyw, y werin—y bob]-gael yr hawl yn eu llaw eu hunain trwy eu gwir gynnrychiolwyr. a'i gymmeryd oddi ar y rhai svdd yn galw eu hunain gyda fawr yn 'Land Loids.' Y drwg arall ydyw rhenti uchel; a'r feddyginiaeth ydyw, rhaid gostwng y rhenti. Yn yr erthygl ddi- weddaf sonia yr awdwr am y rhagfavn sydd mor gryf yn mhlith amaethwyr yn erbyn y pethau hyny a fyddai yn waredigaeth i ni. Meddyliai y gwnaethai 'p otection' ddaioni mawr. Nis gall sylweddoli o gwbl mai drwg mawr a wnai. Nid ydyw yn meddwl o gwbl am renti is, &C, er mai gofalu, a phryderu, a goi-ofalu. pa fodd y medr dalu y rhen-, ydyw baich cydol ein bywyd. Yr ydym rywfodd wedi em dwyn i fyny o" dan amgylch- iadau felly, yn meddwl mai feily y mae pethau i fod; ond diolch, y mae ambeil un o honom wedi agoryc1 ein llygaid, mai nid llai na gormes ydyw 'respectable fljavary.' Ni wna esgus y 1 landlord' o godi yn y rhenti (medd efj y medr osod y fferm i rywun ara'l a j ddewisa efe, am fod cymmaint yn ymgeisio am y fferm. Na, meddaf, ni wna esgus fel hyn ddim dal goleuni ym- chwiliad fel eicldo Mr Orr, M A Teimlo yr wyf mai gresyn na wnai un cyffelyb ysgrifenu ar y mater i'r FANER, er mwyn i'r Cymro unieithog. hefvd, gad ) gweled sut y mae pethau mewn gwirionedd. Trwy eich caniatâd caredi gobeithiaf v gwna llythyr annhrefnUs fel hwn daflu rhyw belydr o oleuni pe bae ddim ond i un ddyfod i weled gwir sefyllfa pethau. Ydwyf, &c., AMAKTH WII 0 bAN FAIcH O LANELWT.

EGLWYS Y METHODISTIAID CALFIN- AIDD YN Y DYFFRYN. FoNEBDr&roir, Yn nghyfarfod misol Dyffryn Cl yd, yr hwn a gyn- naliwyd yn nghapel y Dyftryn, Llandyrnog, bu, fel arfer, adroddiad am hanes yr achos yn cael ei roddi gan y swyddogion ar ol adrodd eu profiadau crefyddol eu hunain. Ymddengys fod y tri diacon hyn—y Mri Thomas Lloyd, Thomas Parry, a William Williams— yn mwynhau yn helaeth o wieddoedd yr efengyl, yn y cyhoedd ac yn y dirgel. Ymddengys, hefyd, fod yr achos, yn ei agweddau allanol, yn dal ei dir cystal, os nad gwell, nag y gellid disgwyl, a chymmeryd pob peth i ystyriaeth. Ynglyn â hyn, modd bynag, dywedwyd un peth nad ydoedd yn hollol gywir. Nid oes eisieu gwneyd y rhWystrau y rhaid i achos crefyddol filwrio yn en herbyii yn fwy nag ydynt mewn gwirionedd ermwyn i gyfarfod mifol ryfeddu ei fod yn dal ei dir er en gwaethaf oil. Nid oedd gan y brodyr ffyddlawn yr wyf wedi eu henwi, na'r brawd anwyl arall a fu yn siarad (yr hwn, er nad yn swyddog yn egiwys y Dyff- ryn, ond yn aelod o honi, ac yn aelod o'r eyf,-trfod misol), yr amcan lleiaf i gamarwain y frawdoliaeth. Er hyny, ei chamarwain a wnaed. Dywedwyd fod y boblogaelh wedi lleihau dros dri chant mewn nifer o fewn yr ychydig flynyddoedd diweddaf; ac o herwydd hyny mai y syndod ydyw na fuasai rhif aelodau eglwys y Dyffryn yn llawer llai nag ydyw. Dim ffasiwn beth Fel y dengys y tabl canlynol am y pedwar plwyf sydd o fewn y rhanbarth. O'r ddau flaenaf, yn benaf, y caiff pcrlivvs \r rhr"n pi HAPLNRLAN WAIA V tah] 1833. 1871*. 1881. 1891. 1901. Llandyrnog 476 493 476 499 560 Llangwyfan264 189 206 183 143 740 682 682 682 703 Llansrrr:- hafal 503 477 40t 405 356 Llanychan 113 114 86 104 85 618 591 490 509 441 Yn lie tri chant o leihad gwdir nad ydyw ond 37 yn y ddau blwyf y mae eglwys y ;yffryn yn tynu ei phobl o honynt o fewn corph y 68ain blynyddoedd yr ydya yn cyfrif am danynt Yn mhlwyf Llandyrnog ei hun (y p!wyf v mae y capel yn sefyll ynddo) cynnydd dymunol o 84 sydd wedi bod. Rhaid, gan hyny, fod y lleihM o dros dri chant wedi cymmeryd lie o fewn y saith nilynedd diweddaf, yr hyn sydd yn anhygoel. Am y ddau blwyf arall, yn mha rai ymse lleihad difrifol wedt bod (ond dim teby,? i dri chant) nid oes a wnelwyf, canys eglwys Gellifor sydd yn tynu o honynt hwy, nc nid }Tdyw hi yn y glorian yn awr. Y wei's:—Bod yn wyliadwrns pa beth a ddywedir mewn cyfarfod misol wrth adrodd hanes yr achos. Ydwyf, &c., j OSHtJ A

un TRELECH. MARWOLAETH Y DDIWEDDAR MRS. BOWEN, CLUN. Y MAE angen yn wastadol wrth ei waith, ond o dan lywodraeth yr Un sydd yn lly wodraethn pob petb, ac svdd a'i ff vr Id yn y moroedd, a i Jwybrau yn y dyfr- oedd mawrion; ie, yn vmweled yn ei amser da ei hun d'r cvfoethog fel y tlawd, vr ienaingc fel yr hen. Cenad hedd ydyw, yn galw ei hlant adref i gydoesi ag If am amser diderfyn tragwyddoldeb. Y mae genym heddyw y gorchwyl prnddaicld o gof- nodi marwolaeth Mrs. Bowen, fferm y Clun, plwyf Trelecb, yn flaenorol o'r' Gwndwn Mawr a Llwyn Finan, plwyf Oilrhedyn, yr hyn a gymmerodd le ddydd Mercher, y 27ain cynfiso'. wedi cyrhaedd yr oedran teg o 84a.;n mlwydd. Er pad oedd yn feddiannol ar iechyd da er's blynvddoedd, daeth y diwedd yn annisgwyl- iadwy. Ni fu ond ychydig ddyddiau yn gorwedd cyn i'r bywyd ddiangc ymaith Y dydd Sadwrn canlvnol daeth torf liosog ynghyd, mewn cerbydan, ar feirch, ac ar draed,' a lhai o bell der mawr. i dalu y gymmwynas olaf i'r ymadawedig Yn y tv darlienodd a gwedcliodd y Parch. D. Peregrine, B.A. (A), gweinidog Trelecli a'r ymadawedig Yna cyc-hwvr.odd yr orymdaith am Gapel Iwan lie mae Macpelah y tenlu Yn y capel darllenodd a gwedd'iodd v Parch. J. i'avies (B.), Rehobo h, a hen gyfaill i'r ymadawedig, yr hwn a fynegodd yn uchel am ei char* edigrwydd. Yna cafwyd pregeth ragorol iawn gan y Parch. Dr. Davies (A.), Capel Iwan a Chastellnewydd Emlyn, a hen weinidog yr ymadawedig. oddi ar v geir- iau a welir yn Job v. 26. Ar lan v bedd cafwyd an- erchiad awgrymiadol iawn gan y Parch. D. Peregrine ar y geiriau olaf o eiddo yr ymadawedis':—' Yn yr awr ni thybioch y daw Mab y dyn.' A therfynwyd y gwasanaeth anglad^ol trwy weddi gan y Parch. 1). Sawelian "a-v,es, sef rheithor parchus plwyf Cilrhedyn. Y prif alarwyr oedd y rhai eanlynol :-Mr. J. Bowen, Llwyneinon, a'i briod (y mab hynaf a'r ferch-yn-nghvf- raith); Mr. S. Bowen, Rhosvchain, a'i briod (mab a merch-yn-nghyfraith); Mr. William a Miss Catherine Bowen (mab a merch) Mr. T. Bowen, Twmpath, a'i briod (mab a merch-yn-nghyfraith): a Mrs. Morris, priod y Parch. W. T. Morris, Saltcoats, Panada, pa un oedd newydd ddychwelyd yn ol er cael gweled ei han- wyl fam, ynghyd a lliaws o wyrion a pherthynasau agos. Yr oedd dau o'r plant yn methu a bod yn bresennol, a chydymdeimlir yn ddwys a hwy pan y clvwant y newydd galarus fod eu hanwyl fam yn gorwedd yn dawel yn mhriddellau y dyffryn er's dyddiau; sef, Mrs. J. W. Lloyd (y ferch hynaf) a Mr. L. Bowen (y mab ieuengaf), pa rai sydd yn Unol Dalaethau yr America. Yr oedd lliosowgrwydd yr angladd yn ddangoseg eglur o'r parch mawr oedd i r ymadawedig gan y gym- mydogaeth yn gyfifredinol. Yr oedd yn wraig rin. weddol, o'r teimladau goreu, a'r caredigrwydd mwyaf yn perthyn iddi. Byddai yn beth eitliriadol clywed fod neb dyeithr yn myned allan o r ty heb gael cynnyg ymborth iddo un o brif nodweddion cvwir Gristion, gallem feddwl, yn unol a; r hyn a fynegodd ein Har- glwydd Iesu Grist. Yr oedd, hefyd, yn aelod rheolaidd gyda'r Annibynwyr er pan yn ieuangc iawn, ac yn dwyn mawr sel dros yr achos Mae cydymdeimlad neillduol i'r teulu, ynghyd a'r holl blant, ag sydd yn eu galar ar ol colli mam fu mor ofai us a thyner i fagu ei phlant i fyny i rodio llwybrau moesol a chrefyddol, ar ol colli ei hanwyl briod, 31ain mlynedd yn ø. Bydded iddynt ymgysuro yn y gobaith eorfoleddus o gael cydgyfarfod etto ar fryniau anfarwoldeb, lle nad ydyw yr baul byth yn machlyd, ac i dreulio tragwyddoldeb yn nghwmni goreuon cread- igaeth Luw. GOHERTDD.

MARWOLAETH Y PARCH D. J. DAVIES, LLANSANTSIOR. Yr wythnos ddiweddaf, ar ol afiechyd hir- faith a phoenus, bu farw y Parch. David James Davies, rheithor Llansantsior, ger Abergele, yn 42ain oed. Brodor ydoedd Mr Davies o Aberaeron, sir Aberteifi. Wedi iddo raddio yn Nghaergrawnt, ordeiniwyd ef yn 1896. Yn flaenorol I\V bennodiad yn rheithor Llansantsior gwasanaethai fel ciwr- ad oedd yn cymmeryd gofal plwyf Llan- rhaiadr, ger Dinbych; a bu yn giwrad yn Llanrhos (Llandudno) a Llandudno. Yr oedd yn hynod o boblogaidd yn y gwahanol gylchoedd y bu yn llafurio ynddynt » Ymgynnullodd nifer liosog i'w gladdedig- z, 11 1-1 aeth dydd Sadwrn, yn yr hwn y gweinyddid gan Esgob Llanelwy, yn cael ei gynnorthwyo gan y Parch. T. Jones, ficer Abergele, ac p eraill.

Dywedir fol Mr. Joseph Chamberlain yn gwella yn dda yn Mentone.

?ARNASStiS, Dydd Mavrth. 'Twr y Ddisgwylfa.'—Nid llawer o awelon Parnassus sydd wedi chwythn dros 'Fangc Penrhiw' y tro hwn. Yh sicr gallasai y bardd gyfleu ei feddwl yn fwy clir a phersain petai yn ymroi. Y Beibl.'—Ymgais gyntaf y bardd, ac, ar y cyfan, gwna gais glew. Mae ei linell flaenaf yn gywir. Aed yn mlaen, a daw yn feistr yn y man, a bydd yn bleser genym gyhoeddi ei waith. j 'Edrychwch arnaf fi.'—Cyfres o linellau wedi cyr- haedd hyd atom tros don y cefnfor llydan. Dian y bydd eu darllen yn foddion gras i lawer. Oastellfl'yn.Hawdd canfod fod y bardd yn ed- mygwr o'r henadur clodus o Fangor. Gadawsotn rai llinellau allan, am y tybiem fod hyhy yn chwanegu at werth y pen n ill ion.

HUNANOLDEB. (Buddugol yn L6n Swan, Dinbych, y Groglith.) GWYW randir Hawn gerwindeb-.yw'n arwain I I oeraidd anhwyldeb; Dan ddu nwyd, ei 'n dda i neb, Yn nylder hunanoldeb. Llangynhafal. JOHN JONES.

f! TWR Y DDISGWYLFA. Cyflwynedig i Miss REES, Morfa Ho-ise, Oeinewydd, i'w gosod yn ei Llyfr Myfyrion. A MI mewn breuddwyd sjn, Cefais fy hnu ar fryn— Bangc Penrhiw; O'i gap ucheldwr mawr 'Msytha lfro y wawr— Bedd Prys' yw Gohehu mae 4'r nen, Liw 'r engyl, hithau 'n wen, Ciywch ei Hef! 'Mewn cyd-gyffyrddiad byw A ohalon dyn a Duw 'Rwy'n y nef! A dyna 'r neges gwyn Gaf 'nawr o'r cyfrin fryn, Ymwrandewch- Y balchder srau a gwymp. Gostwng, a da yw th dump, 'Difarhewch. A chariad genyt, mvn Wneyd c'lonau du yn w n— Gwyn a 'r byd Ah I dyna yw e-n rhan- 'Rhan hono wnawn a'r gwan Led a hyd. Ceinewydd. H.

YR HENADUR THOMAS LEWIS, U.H.. GARTH DDERWEN, BANGOR. TYWYSOG y Garth Dderwen, Henadur pena'r dre', Am danoch mae yr awen Yn holi yn mhob lie; Sibrydai eich cyfeillion, Cawn etto cyn bo hir Gymdeithas ein prif wron Yn nghynghor tref a sir. Cynghorwyr sy'n gobeithio 'R adferir ef rhag llaw I iechyd, gan ddymuno I'r cynghor etto daw; Pob cylch sy'n te;mlo colli Ei gynghor, dawn, a dysg, Mewn pryder, gan ymholi Pa bryd y daw i'n mysg. Llafuriodd dros y cyhoedd, Yn fiyddlawn gwnaeth ei waith, A gofir am flynyddoedd 'R ol cyrhaedd pen ei daith; Boed iddo haf adfywiad. Am dymmor maith gael nerth, la i'w iechyd boed adferiad, Y penaf peth o werth. Enwocaf o'n dinaswyr, Urddasol, teilwng un, A barchir gan Gymreigwyf, Y Saeson, a phob dyn; Gwir Gristion yn ei fuchedd, Duwioldeb dan ei fron, Cywirdeb a geirwiredd Ei reol euraidd, gron. Pan oedd yn faer yn Mangor, Anrhegu wnaeth ein tref Ag anrheg dcleil fel angor Er c f o'i enw ef; Ei rodd yn hir a erys Yn golofn byth i'w glod; Fe gofir Thomas Lew s Tra derwen werdd yn bod. OWEN OWEN (Castellfryn).

A HWY A EDRYCHANT ARNAF FI.' (Zech. xii. 10.) MEWN urddas a gogoniant Anfeidrol oeddwn I, Bibrisio wnes fy hunan Er mwyn eich achub chwi; Edrychwch arnaf f., Edrychwch arnaf fi. Yn faban yn y preseb, Yn mreichiau Mair, fy mam, Yn cael fy nhrin a'm porthi, A'm cadw rhag pob cam; Edrychwch arnaf fi, Edrychwch ari'af fi. Yn dlawd ac yn adfydus, Yn cychwyn gyda 'r wawr Bob dydd i'ch gwasanaethu, Heb le 'rei mhen i lawr; Edrychwch arnaf fi, Edrychwch arnaf fi. Yn ymdaith trwy 'r ardaloedd, O'm modd, fn llaw fy Nbad, I'm cadw rhag dichellion Gelynion llawn o frad; Edrjrchwch arnaf fl, Edrychwch arnaf fl. Yn cychwyn tua 'r ddiuas Heb fraw, pan ddaeth fy mhryd, I ro'i fy hun yn Aberth Dros holl bechodau 'r byd. Edrychwch arnaf fl, Edrychwch arnaf fi. Yn Gethsemane, cotiwch, BCim yno drosoch chwi, Yn ymbil am drugaredd, A'm chwys a'm gwaed yn lli'; Edrychwch arnaf fi, Edrychwch arnaf fi. Yn rhoi fy hun yn dawel I wyr y gwayw ffyn, Fel oen i gael fy arwain I ben ('alfaria fryn; Edrychwch arnaf fi, Edrychwch arnaf fi. Yn rhwym gan fy ngelynion, Mewn p' en a thristwch mawr, A'm cnawd yn gwysi dyfnion, .A.'m gx-ked vn Iliwio'r Ilawr. Edrychwch arnaf fi, Edrychwch arnaf fl. Yn cael fy nwyn i'm hoelio Fel l'ofrudd ar y pren, A'm codi n ddyrchr.fedig, Yn noeth rhwng dae'r a nen; Edrychwch arnaf fi, Edrychwch arnaf fl. Yn llefain rhwng y lladron, Heb neb i wrandaw nghwyn. Yn ngwyneb Hid cyfiawnder Fy hunan er eich mwyn. Edrychwch arnaf fi, Edrychwch arnaf fi. JOHN JONES (IOAN AB SHON). Rio Negro.

.Iot- SEION, GER TREFPYNNON. Y Sabbath, Mai 31ain, cafwyd cyfarfod ys- gol blodeuog yn addoldy Annibynwyr y lie uchod. Llywyddwyd yn y boreu gan Mr. John E. Thomas, Bro Dawel. Adroddwyd pennodau a salmau gan Miss M. E. Pugh, John T. Owen, Miss Bertha C. Jones, Wil- liam E. Metcalf. Holwyd y plant yn rhag- orol gan Mr. R. T. Price, a ehafwyd attebiol-i parod a chywir. Llywyddwyd y prydnawn gan Mr. Roger Williams, Bedw Cottage. Adroddwyd pennodau a salmau gan Edward Williams, Alice C. Jones, Ena Fields Arthur Field, a dosbarth o bobl ieuaingc yn adroddi Salm cxlvii., y naill ar ol y llall; a Blodwen Jones. Holwyd yr ysgol ar y bummed ben- nod o Matthew, gan Mr. Edward Pierce, ac yr oedd yr holi mor dda nes y daliwyd ati yn hir. Y mae amser yn colli pan y bydd gwir ddyddordeb. Y nos, llywyddwyd gan Mr. John Parry, un o gewri yr Ysgol Sul, un sydd wedi bod ar hyd y blynyddoedd yn wyrdd yn y gwaith, a dim olion gwywo arno o gwbl. Adroddwyd gan Amelia Jones, Peter Thomas Metcalf, Kenrick" Pugh, Ma- tilda Field, Miss Hannah Pugh, Newton S. Jones, Roger Trevor Williams, Gwladys Williams, Mary Lizzie Pugh, Miss M. E. Williams, Miss Emily Owens, Gwladys Met- calf, Harold Metcalf; ac holwyd y plant yn rhagorol, hefyd, gan Mr. R. Trevor Price. Yr oedd y canu trwy y dydd yn swynol iawn, dan arweiniad medrus Mr. Robert Pugh, Holway. Yr oedd ol llafur mawr gyda'r plant, a phrawfion eglur fod yr Ysgol Sul yn cael sylw, ac fod yr arolygwr yn rhoddi ei oreu ar allor gwasanaeth ei Geidwad. Y mae arolygwr yr ysgol hon, sef Mr W. E. Williams, yn sicr o fod yn un o r rhai cywir- af a ffyddlonaf gydag unrhyw waith a gym- mer mewn llaw. Cafwyd cyfarfodydd ar- dderchog. Ewyllysiwr Da.

DERWEN. I DTBD Gwener diweddaf cynnaliodd Clwb Oyfeillgar y Bugeiliaid ei wyl flynyddol. Cafwyd diwrnod ffafriol, a daeth llawer ynghyd i fwynhau y diwrnod. Yr oedd seindorf arian Rhiwabon yn gwasanaethu, y rhai a wnaethant eu gwaith yn rhagorol iawn. Yn ol ei garedigrwydd arferol ar waboddiad y gymdeithas, daeth y Parch G W Owen (Llifon), i gynnal gwasanaeth. Oafwyd pregeth, ni gredwn, nad anghofir hi ir pwrpas ganddo. Wedi hyny, aed i gyfranogi o wledd oedd wedi ei harlwyo gan Mrs Jones, Blue Bell. Ar ol i bawb wneyd ei oreu wrth y bwrdd, yr hwn oedd yn bob peth tt ellid ei ddisgwyl, aed i gynnal cyfarfod gan yr aelodau, er dewis swyddogion am y flwyddyn Yr oedd, o herwydd amgylchiadau, yn angenrheidi'ol dewis cad- eirwyr, a syrthiodd y coeloren ar Mr G T Williams, Neuadd fawr, fel cadeirydd, a Mr J E Jones, Bron- derwen, yn îs-gadeirydd-dau o ffichgyn ieuaingc rhaq- orol iawn yn mhob ystyr, nid yn unig mewn moesoldeb, ond hefyd yn grefyddol, a'u cymmeriad yn werth i eraill ddilyn yr un llwybrau, ac yr ydym yn siwr y byddant yn ffyddlawn ac ymroddgar i'r gymdeithas y perthynant iddi. Daeth Dr Hughes, meddyg y gym- deithas yno, a chafwyd araeth ardderchog ganddo mewn gwahanol gyfeiriadau mewn perthynas a chymdeithasau o'r fath yma. Wedi i amryw ymuno o'r newydd aed yn miaen at y 'sporis' oedd wedi eu trefnu ar gvfer y diwrnod. Ar y dechren rhanodd yr ysgrifenydd (Mr J M Edwards) felusion i'r oll o'r plant ierengaf, a gallwn ddywedyri yn y fan yma fod y gymdeithas hon wedi ei breintio ag un o'r ysgrifenyddion goreu yn mhob ystyr, ac yr oedd yr hwn a gafwyd y diwrnod hwn i'w briodoli i'w lafur di-flino ef. Cynnygiwyd llawer 0 wobrwyon am wahanol gampau." Y maent yn rhy liosog i'w nodi. Digon ydyw dyweyd fod ymdrechion caled wedi cymmeryd lie am y gwobrwyon a gynnygid a chafwyd prydnawn hwyliog dros ben. Aeth pab peth drosodd yn ddymunol. X. Y. Z.

Y LLAFUR WYR AR STREIC YN NOG CAERCYBI. Boreu ddydd Llun aeth dros gant o ddyn- ion a bechgyn ar streic yn noc Caergybi; ac yr oedd golygfeydd cyffrous i'w canfod yn iighymmydogaeth gorsaf y ffordd haiarn a'r porthladd. Y mae y streic wedi cymmeryd lie fel gwrthdystiad yn erbyn gostyngiad o 25 y cant yn nhal y dynion am ddadlwytho pytatw Jersey, o'i gymmharu a'r tal mewn blynyddioedd blaenorol. Yr oedd gweithrediad y dynion wedi cael ei ragdrefnu; ond daeth gyda syndod i swyddogion Cwmni Ffordd Haiarn Llun- dain a'r Gogledd Orllewin. Ryw ychydig cyn wyth o'r gloch y boreu ymgyfarfydd- odd y rhai oedd yn anfoddlawn i'r telerau yn un corph wrth byrth yr orsaf, a chauasant hwy, a gosodasant y bechgyn, y rhai nad oeddynt yn bwriadu ymuno yn y gwrthdyst- I iad, fel rhagwylwyr. Pennodwyd dirprwy- I aetn i ymweled a Mr. Joseph Jones, Arolygydd yr orsaf, ar y dealltwriaeth nad oedd y rhai fyddai yn siarad i ddioddef am y rhan flaen- llaw a gymmerent hwy yn y mater. Daliai y dynion dros gael yr un tal ag oedd wedi cael ei roddi hyd yma, a hyny ydoedd Is. am bob un o'r 1,000 o sypynau o bytatw oedd ar yr agerlong, a'r bechgyn i gael hanner y swm hwnw. Cyrhaeddodd y Nottingley o Jersey am 7.45 yn y boreu, gyda 8,000 o sypynau a chynnygiodd swyddogion y Cwmni 5s. i'r I dynion am ei dadlwytho, a Is. am ei llwytho gyda'r bocses, &c., gweigion. Dywedodd y ddirprwyaeth fod y dynion yn foddlawn i dderbyn y gwaith am 8s., ond dywedwyd wrthynt fod hyny yn ammhossibl. Yna de- chreuodd y streic o ddifrif. Ymunodd dros chreuodd y streic o ddifrif. Ymunodd dros gant o bersonau a gydymdelmlent a'r streic- I wyr, ac amgylchynodd y rhai hyn y myned- I feydd i orsaf y ffordd haiarn, a gwnaethant gais i attal y coesau duon' i fyned i'r ys- tordai. Llwyddodd nifer o fechgyn oedd yn foddlawn dechreu gweithio i ddringo dros y muriau yn Blackbrid'ge, a tbros v pyrth yn I Pellham Crossing. Gosodwyd y rhai hyn. a gweithwyr eraill oedd heb gael fawr o brof- iad blaenorol i gyflawni y gwaith. Dadgana y streicwyr eu bwnad i sefyll allan am yr hen dal, ac y maent yn dadleu nas gall y cwmni ymwneyd a'r drafnidiaeth I heb eu cymiorthwv. Y mae swyddogion y ffordd haiarn, o'r ochr arall, yn dadleu nad oes angen am y streicwyr, ac y byddant cyn pen ychydig ddyddiau yn erfyn am gael eu cymmeryd i I mewn. Dywed y dynion na, dderbyniasant hwy ddim end 7s. am drafnidiaeth yr wyth- Inos gyntaf, a 12s. 6c. am yr wythnos ddi- weddaf, ac er nad ydyw eu llafur yn rheolaidd nas gallant ymgymmeryd' a dim gwaith arall, g..n fod yn rhaid iddynt wylio yn barhaus yr agerlongau yn dyfod. i mewn. Dangosa swyddogion y ffordd haiarn, o'r ochr arall, fo.l gofynion v dynion yn golygu y bvdaent yn cael eu talu yn ol 2p .5s. yn wythncsol am waith llafur, ond clywed y streicwyr fod I y gwaith yn un caled iawn, ac y dylent gael í cyflog uchel yn ystod yr amser prvsur i wneyd S i fyny am yr amser pan na fydd ganddynt 3 ddim i 'w wneyd. J

a'i « o S a ssCas'S '3 a I s s S Ba J as S'# Ri 8 # Cafodd fy ngeneth anv/yd trv/:n, yr hwn a drodd yn pneumonia. Gorehymynodd y med- dyS ni i roddi cod liver oil iddi, ond yr oedd yn hollol analJuog i'w gymeryd. Yna rhoddais iddi SCOTT'S Emulsion, yr hwn sydd yn bur hawdd ei gymeryd, ac yn fuan iawn cafodd ei harch* waeth ei well a, enillodd gnawd, a I nerth ac yr oedd wedi derbyn budd dir- wi fawr yn mhob modd;" || Wi Mamasth HANNAH HUGHES. Yr oedd SCOTT'S yn gymwys iddi am mai SCOTT'S ywyr unig Emul- n„m_ sion o cod liver oil sydd yn cael y ei wneyd o'r cyffyriau puraf a Bysgotwr chryfaf trwy ddyfais berffeithie- <5RNTT SCOTT o'i ddarparu. Nid yw SCOTT'S yn ail godi i'r gwddf nac -yn aros ar y tafod. Gwyliwch ar I fod Pysgotwr SCOTT ar yr amlen. SCOTTS E Iti U L S I n, N Ysjrri fen wch am sampl rhad(gan am- gan 3c cludiad ac enwi y papyr hwn). SCOTT & BOWNE, Ltd:, IO-II. Stone- cutter Street, Lon- don, E.C. 6 ° = s ? S S f <

=--===-= GENEDIOAETHAU. EDWARDS—Mai 8fed, priod Mr Edward Edwards, Llwynbrain, Gwyddelwern, ar efeilliaid (dwy ferch). JONEs-Mai BOain, priod Mr John Jones, 27 Maes-y- coed, Dinbych (gwerthwr llaeth gyda Mr Griffith Jones, Eglwys Wen), ar ferch. JONEs-Mehefin 4ydd, priod Mr. Robert Jones, llafurwr. 131, Henllan Street, Dinbych, ar fab WIJJLIAMS-Mai 29ain, priod Mr R D Williams, Hol- land Yillas, Dinbych, ar ferch (ac S yrea i Mr Robert Williams, Felin G-anol. ger Dinbych) PRIODASAU. EDWARDs-JONES-Mai 21ain, yn nghapel Queen Street, Gwrecsam, gan y Parch Peris Williams, Mr John Edwards. Aber View, Corwen, & Miss J A Jones, Oaerau, 2, Edward Street, Gwrecsam. MORRIS—WILLIAMS—Mai 28 tin, yn nghapel y Waen (M C), Bodfary, gan y Parch J DOwen, yn cael ei gynnorthwyo gan y Parch Wyn Roberts, Man- chester, ac yn mhresennoldeb Mr Hugh Platt (cof- restrydd cynnorthwyol), Mr G 0 Morris, relieving officer,' Post Office, Rhewl, a Miss Lizzie Williams, Gianclwyd, Bodffari, ger Dinbych PARRY-MoR.RIS-ai 30ain, yn nghapel y Methodist- ,iaid Caltinaidd, Henllan, ger Dinbych, gan Mr Gwilym Parry (cofrestrydd), Mr Robert Parry, Cae Drain (gynt o Erriviatt Bach Uchaf), h Miss Margaret Ellen V: orris, merch ieuengaf Airs Thomas Roberts, Brynygarn—y ddau o Henllan. PRICE-EAWARDS—READ Ebrill 24am yn Eglwys Bydd Unedig Ysgotland, Bombay, gan y Parch N S Crichton, M A, Robert John, mab hynaf Mr G P Elwards, Bagillt, a, Ruby, ail ferch Mr J H Read, Durban, Deheudir Affrica, a nith i Mr Howell Idris, A S. MARWOLAETHAU EVANS-Mai 19eg, yn 20ain mlwydd oed, Mr Richard Evans, Maerdy uchaf, Gwyddelwern WILLIAMS—Mai 23ain, yn 84ain mlwydd 000,- Miss Susan Williams, Square, Cynwyd. WILLIAMS—Mai 3lain, yn Beach House, Dinbych (cartref Dr David Lloyd), yn 76ain mlwydd oed, y Parch Lewis Williams, ficer Eglwys St Iago, Prion, ger Dinbych. Cymmerodd y gladdedigaeth leyn myn- went Eglwys Prion, dydd Iau. WILLIAMS—.t ehefin 2il, trwy ddamwain yn chwarel Llandebie, Deheudir Cymru, Mr John Williams,. Tanygraig. Llandebie (gynt o 3. GIasfryn Terrace, Henllan Street, Dinbych), yn 59ain mlwydd d. Gadawodd briod, tri o feibion, a pbedair o ferched, i alaru ar ei ol. Dygir y corph i Ddinbych, a chymmer y gladdedigaeth Ie prydnrwn heddyw (dydd Sadwrn), yn mynwent yr Eglwys Wen.

YMWELIAD ATHRAWON 0 AMERICA A GOGLEDD CYMRU. DYDD Iau cynnaliwyd cyfarfod o gefnogwyr addysg yn Rhyl, yr hwn a gafodd ei alw gan Syr Henry Reichel, i'r amcan o wneyd trefn- ladau ar gyfer rhoddi derbyniad i nifer o atbrawon Americanaidd a fwriadant dalu ymweliad ft Gogledd Cymru, yn gystal a rhanau eraill o'r wlad hon, rhwng y mis Medi a Chwefror nesaf. Ymddengys y bydd i'r ymwelwyr ddyfod bob yn fintai, ac mai am- can eu hymweliad fydd, talu ymwel- iad ag ysgolion, a gwneyd ymchwiliad cyffred- inol i'r cyfundrefnau addysgol yn y wlad hon. Un nodwedd neillduol ynglvn a'u hymw6liad- au fydd y cvnnadleddau unol rhwng athrawon Americanaidd a Phrydeinig, er i'r naill a'r llall gael cyfle i draethu eu golygiadau. Llywyddid y cylarfod gan Mr. D. S. Dav- vies, Dinbych. Pennodwyd Arglwydd Stan- ley o Alderley yn gadeirydd y pwyllgor. Etholwyd Mr. P. P. Pennant yn is-gadeirydd: ac os na byddai ef yn barod i ymgymmerya a'r swydd, fod Mr. D. S. Davies i wneyd byny. Cafodd Mr J. C. Davies, cyfarwydd- wr yn sir Ddinbych, ei ethol yn ysgrifenydd a phenderfynwyd ffurfio pwyllgor Ileol yn mhob Ysgol Sirol.

-h CASTELLNEWYDD-EMLYN. LLYWIAWDWYR YR YSGOLION. DYDD Gwener, wythnos i r diweddaf, cynnaliwyd cyfarfod blynyddol llywiawdwyr Ysgohon Oynghor sir Gaerfyrddin yn mhlwyfydd Llangeler, Cilrhedyn, a Chenarth, yn swyddfa yr ysgrifenydd. Yr oedd yn bresennol Yr Heuadnr J. Lewis, Meiros Hall; y Parch. D. D. Walters, c s.; y Meistri ('. Jones, Cefn- gwndwn; T. Tromas, Pen wern 1). Jones, Maes-y" ffvnnon J. Davies, Pont gareg; H. B. Evans, Pant-y- w gwenith; J. Bowen, Llwyn einon J. Morgans, Hendy; a P. T. George, ysgrifenydd. Ethol Cadeirydd.—Cynnygiodd Mr. Thomas, Pen wern, fod Mr. J. Bowen, |«ieinon, yn cael ei ail ethol yn gadeirydd (am y ftSfPflU'edd waith). Cafodd ei eilio gan y Parch. D. D. Walters, a chyt- tunwyd yn unfrydol. Ethol Is-gadeirydd.-Cynnygiodi y Parch. D. n. Walters fod Mr. J. Davies, Pont gareg, yn cael ei ethol yn is-gadeirydd. Cafodd ei eilio gan Mr. D. Jones, Maes y ffynrion, a chyttunwyd yn unfrydol. Ysgoldy Capel Iwan -Cynnygiod.d Mr. J. Bowen i ysgrifenu at y Pwyllgor Addysg i geisio ganddynt wneyd y gwelliantau angenrheidiol yn yr ysgoldy hwn; sef, helaethu ystafelloedd y mantelli (cloak-rooms), gwella yr awyriacL ynghyd a, man bethau eraill. Cafodd ei eilio gan Mr. Jones, Cefngwndwn, a chyt- unwyd yn unfrydol. Nid oedd dim arall o bwys neillduol ger bron y tro hwn, end y pethau arferol, a man ddylebau, &c. GOHRBTDD,