Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
12 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
12 erthygl ar y dudalen hon
_....'----------Y DRYCR.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Y DRYCR. GAN GWYLIEDYDD. Syr Samuel Evans, Arcii ddyrcbafiad yn Farnwr Llys YEgar- iaeth gweddus gialw i gof fed Syr Saniu. I Evan,?' wedi profi ed bun yn gyfaill diiymnwwl i'r aehos dirwestok Efe, fel y oofir, fu yn arwadn ,adranau y Mesur Trwyddedol, ac adran drwyddedol y Gyllideb, drwy Dy'r Cyffredin. Yradranull byn oedd manaxx bywydol y mcsurtaai. Bn yn dsra onedrus 11 Ibvyddiannxis gydia'r gwaith, ia thrwy hyny ennillodd glod Si-ncddol. ac edmygedd nid yehydig. Y rnlae gan Samuel ddull cs- niw tti, ennilfgar, o gyfarfod gwirthwyneb- wyr. Atteb arafa.idd! a. iddattry lid/ yw ei arwyddadr. Prin, fo tallai, y bydd .mwyvjifrif eigyfeillion Cymreig yn aeddfed d'w Iqngyf- areb ar ei waith yn gadaiel gwleidydddiaetih. aim y gyfraith. Nis. gall mwyaoh wa.sa.ua,ethu y Wladwriaeth yn elphethau mwyaf; eanys cvfyng fydd terfynaxx inaes1 ei lafiuor. rth gwrs, gall ymddfeol a dychwelydl: dichon y gwelir ef yn y mian wedi oymnxeryd ei orsedd ar y iclacli )wlan. Pensiwn y Tlawd. Yn Illi.,a,gf.vr cyn Jiyrjy, Canghellor y Trysorlys, -bydd pob d'erbyntydd elusen bhvyf Lyii dechreu ur ei fywydt fel pen- sdwnyddwr parchus, to aelod anrbydfedidus. o gyirideitlbUiS. Par y newydd lawenydd cyfled a'r byd gwareiddfediig. Ddohoni mad llawien ydd ddstaw ,R fydd efe, ond nrid: llai sylwedd- 01, o hliegid hyny. Y.mis.yrt!hiai llawer hem a gvvan ei gyflwr o diaai ei ddvl anwiadi; a ddflania y teimlad daroisiyngol ymadth yn llwyr. Ni ddylornir yr un Hauge na. gemeth ayd&'r frawddeg, '.Magwyd! ef ar y p'lwy' An- hawcM oedd ,a,ppelio am gyniiinihortihi pliwyf; ni raid eywilyddio gofyn aim flwydd-dal, canys y ma,e barwniiaid a marciiogiou yn g-wsneyd felly. Ond fe gyst (airi.an lawer. Ni welaais amcang\ i'rif o'r eyfaia;sw,m; ), m!ae, y dt-aul yn pier o ired'eo; i filiyaaiU'. Glwela.f fed blwydd- daliadaiu ipreseainol Iwerddon yn ddwy fil a hanner o'r bron (2,480.000p.) a pliaii gyf- adchsir deTbynwyr yr elnsen blwyf i fod yn ben.sd'wnydd'ieai, bydd y dratil- yn 2,810,000n. Bendith ar ben y W< iii.vtH' "-i b a'r Oangbell- ydd aim tdirefnoi y fatihi foddioii cJV'Sur i dor- ac yn (Ill. pliitli bydd myrdd yn ei wir liaeddvi. Arfon a'i Phlant. j- Anfonwyd i mi adlroddiad tair bTynyddbl Pwyllgor Atldysg siir (.'••!(>rrv!vr<);i. Y maø yr adran, sydd yn ciymiwys gweitlirediiaidiau y pwyllgor ynglyn a Chyfraith y I'd.mi. 1908, yn dm dyd.diorol. Rhanwyd 33p. eir digoiii yr angbenns^ a bwyd. AiibraiwiiaetJi newydd, ond eywir a dymgairol. yw na.s gellir dysgu ne- mawir ididim gyda. chylla gWOig. Yimddengys mai yn N'ffhaerniairfon yr oedd yr teingen llymiaf; wedii hyny Ltaindiudno, Ooaiwiy, a Pb-or+bmadog. Niidl llaii pwysig yn ei ffordd yw adroddiad y miieddivgon o gyflwr a. chor- pbola: t'l y plant. Arcbwiliwyd 2,240 yn YIS- tod y flwyddyn did.iiwiedidaf, laic y male ],1u o bonynt ifilaw'r safon. Y m:a't 23.4 yn didii- fpygiol mewn taidra, pwysaxi, a frer-t; 14.2 mewn .efaai'Wieimdjy- 27.5 gyda dannedd gwallws; 21.2 yn d;i,fclicle,f cdidi wrth ydd fan a tbrwvniau amnilionTa!tb 28.0 rai'u goilivgoai; yn aimmbarus; 7.3 la,'r d'lw yli, yr tan ciyflwr ac yn olaf fed ycih'Ydqg yn meddn lair 1 efecr- ydd ammlierft'aitli. Plaint y tloditm anslbyim'- medrol no a^wybodu'S y dieddfefwyr penaf yn Aifon ac Eiflon, nxegys pob miaax arall. Appal at Fschgyn. Y mrae yr banes ia. ganlyn. yn wertli ei ail- adrodd. Mewn tiref yn Nlialaietlhi Illinoais, penderfynodd y gjw'aharddwvr ymlaidld lc1írüs ddileu y;ta.fairnafu, oherwydd y drwg sydd yn dilyn y fasnaoh. Yr oedd ipcb gwiabardd- wr ynj giwisg'O' airwyddnoidi weaa, ac yn ysgraf- enedig arni, The Sailooai rnxisb go.' Yn mhlith pa.r>fci yr arwyddinod: wien yr oedd bael^ig'e'n—gwa.ith yr hwn oeididl el-udo llaetlh i dai v pre.swylwj-ir. DewiLsiodd yr etjholwyr gadw'r t,-Afiairr-ilu gyda, mwyafrif eryf. Ac ebe y gwaha-rdidlwyr Dyl,asem wybod nad cedd o tin dyben cei-sio gwialiiarddiiad lleol yn y idref yimia; a chymmerasant vmiaith yr anwiydldnoid wen. Ond dalaoddl linngc v llaietli i'w wisgo fel arfer. Gofyiiwyd iddo Pa liam na thynaisai efe 'I herth y gwna.f hyny,' !eJø ymtia.u y dyniion oedd yn fotio didoe; yn ndien y mi, y beobgyn, fydd yn fotdo, a clhiadff yr holl dafarnau fyn'd'y prydl Ihiwnw.' Dyna. laingc o ddiiwygiAvr cymdeitbaisioil. Yr oedd ysbryd! y petih yndtoi. A dynla. a,ngen Cymru. fyddin o fed) gyn a getaetliO'd wedi; eu meddiannu bg ysbryd i wneyd Cymm yn wlnid sobr a R'la.n. Pe'r miinai gen.ed-ihod Ili. o 12 i 20 oed; j'rll iimliob ardal a thref, i bi.vrpas felly, galkisent greu TywyK-og- aeth newydd dirwy I'lnnanvOTiwadiiaid a pbleid- lais Ai nid orrs, focld cy:iliw;yn ffurfio'r ddwy f yddiin ? Clowiyr a Darllawyr. Y miae etHoliad ionawir diweddaf yn debyg o ddysgu doethiiieb i @wm«iau- daillaw a thafarnwyr y deyrnas. Os> URO gadw eti CIWR1- meriai'd! Rbyddfrydig, abaidi .iddynt ddysgu_ y were- o ga.niatau rhyddid i bawb o'r ymgeis- wyr sieneddiol—dim: ffiafr i meb. Dygir cwnx- n.i darllaw yn noisibiartl'xi Baisisellaw, tear Not- tingbaixn, y dyddiiau hyn, i isylweddoLii' y Sol- ineb o aTfer .sel IdldI3Mh1.édiiOI. Are-hasant drwy gyicilxiytlxyr at eu boll de,naixtiaid i droi y tafarnau at wiafia-naetlx yr ymgeisydd Tioai- aiidd yn nnig. Ni odclefxd bysbysleni yr ym- geiisydd) Rihyddfrydig ar eu muria ir, nac yn exi nenestri. "Digiodld eu cwsmeriaid RbyidJd-_ frydig iwrthyixt vn: chwea'w. J)eaiIa:Uit wedi byny^fod y taf-arowyr wedi a.rfer cyxxllwyn i gadiw Rbyddfrydnvyr ditotgiar rhag tniyned i fotio aeth yn rlhiy bwyr. O'r diwedd1, fel giwirthciystiad, ffurfioidid y glowyr yn Gy- ngbrair Amddiffynol, tamcaxx yr bwn yw boy- ootio cwcriw y owmni. Ymleda y mixidiiad. Ceiisiwyd ei 'iadd drwy cbwertbin ism ei1 bem. Tr&di:l! y yn ofeir. Ffurfir cangb!?taiaxi liewydd, nkl yn y dbsbartb yn xxnig, ond drwy y sir, ynnina'r glowyr Rlhiyddfrydig yn aiddgar. "Cynnelir cyfarfo-dydd cyboeddliis i aidrodd hanÐ.31 yr erlAdi a'r eamwri a ddtirbyn- ta.s.ant. Geilwiir ar y dosbartb giweatbiol o' boh pliaid i ymullo yn crbyax darllaAvyr gv/leadyidd- am eu bod yn gymnviini golynion i rydd- id a llwyddiaxiit cynxdeitbasol y bob! a'r tir- arglwyddi. Ceir im;d;ar!nxx tebyg mown aimh ryw o ardaloedd1 viii Liloegr. ac ennilla llwyr- y'm wirtho di ad gy dymde i ml ad. claxi ixoedd. Sinclalrytfdiaeth. Ciadr newydd! iÍ Gyimxo. Einw ydyw ar 'efengyl arall, yr bon nid yw arall,' eitbr gwyT'droadl dall, ic,s maid r'hagf,a,r:nll yd, oddii wrtb feddwl ac ysbryd y Tes.tiam.eiit Newydd. Arcbddiacoix Llumidlain—gw!r dlas, o'r enw Wil- liam Macdonald Sinclair—yiw awdwr yr ef- engyl bon. Bu yn piregetbu i diafarnwyr Manchester, a tbraetdiicdd betbaax anhygoel wrthynt. Yn mysg eraill, Isylwodld! fod yr Arglwydd Iesxx yn gefixogol i faisnacb ■ diod- vdd laJcobol. Y igyntiaf oil o'i, lw,),rt'li;lau oe.dd crexx ixaiw o gaidgiaxi gwin er adkmiant dind- r wed Ii, wiaihodidediipdoai _y briodaei. Yr oedd yn yfw.r ei liun. N iclbeir. igiadr .0 gondemniad ar yfed c-yimmedrol yn yr Yagrytihyrau. Dy-wed- odd: fod y Gw-aredw yn esaimpi yn y fralwdd- eg C'anys daetih M'ab y Dyn yn bwyta ac yn Cybxxddad ef o fod yn ddyn ghvth, ac yfwr gwin '—hyn.y yw, yr oedd yn ai-feml, fel pob <lyn syiiwyToi, o fvvyta pa betihaxi bvnag a ddodid gep ed fron beb fecldii I am gondiemniio pet!biau dia> Dxxw. Aeth rbagddo i godeniiiiio gwladweinlvryr am fftirfi-O' d'eddf-au gyda'r larmcan Oi ddiny.sirio y 1'asnacli l": (i.lw- ol ar annogaeth er boddbaxx penboeibiaid'. Nid oedd g:weitbre:dJ felly yn ddtimi anigen aiag •anne-lu at fywYfl rbyddcdi Llo.cgr. Ac yn ben ar y petbaxx rlnryfedd a draethodd yr Arcbididi- aeon galwodd ei hun yn sylwedydd dihJT- j an yn gefnogydd orysf i dd^r weKt ar hyd oi Oili bae am gyssylltiadi Eiziw.ys a.. gwladwrdaetb. ni feidddaistad Dr. Sinclair ym- olhvng i draetbxi y fatb gymmysgfa gyfeildor- lxxi'?.. ° Yn anflfodius, g,wr ydyw efe sydd vil arfer a. bxxddsoddi cyfraix o'i ennilldion yn mas- rlieb y ddiod. Dewi Sant a Sohrwydd1. Etto xxixwaitb ia,eth. Dy'gwyl Dewi Iieibio gyda l'bwy&g tyfadwy. Dic'lion nad hawtliS cael alla-n w-redddiyn ei didiykuiwad, eitbr nid oe.s. a.miirifieiulaisbh nad: yiw> yn tyfu o flwydd- yn 1 fhvyddyn. Megys yr ymbletba eiddew 'o gylcli y pren. feiily yr yimblethia. yntaxx o am- gyfcb boncyff la cbeingciau" gvvladgaTWcb Cymtreig. Otudi y niae bnaidd yn. hynod fod an- nhixeddrwydd yn niiTwestwyir Oymrxx i iwneyd I nawdd cant o tooito, oaniyis efe yn ddiiau a tfm yn offe-ryn i gynnxxll y Gymmaxxfiai Ddirwieist- ol gynta.f erdoed yn y Dywysiogaetb. Aetbad y buigeiliadd Ba.baiidd a'u ipraddldi d gore y dldiod er niiaiwr waiiadvvydd! i grefydd. Galwodd I yntaxx dorael h io bonynt o boib cwr o Wyn.nld, PCíWYS, Dyfed, a Glwlad Forgan, i Dy Ddiewd; cbymimibwy&odd atynt yr twiag fiedd- ygdniaetb a advvaendil y pryd. hyny at y saitihi pechoel marwol—penydi, a phoexiaxx, a phur- clan. Dychryniaiiiant a dyobwijilaisant, giadaw- er d nd obeitbio, yn werH pobi. Ond eymanter- wyd ciaiiii-ifau (wed^yai, i so-hri Bxigedldaikl Bgl- wvs Crist; a piba ryfedidl fod baigad igref o'r geifr a'r hvrdded, y miaaiimiojgdadd' a'r wyn, herb ymiryddbaxi eifcto odd;L wrth yr arifer drwg. Gaidawer i ni obedtbdo, hefyd, fodl Santdraf- yddion Gwrl Faiwrth yn Ian odldi Iwrtb yr tin gwaradwydd yn eu lilwingc aa-ferion gwladr gar. Dim Ghwisgi Tandw. Nadll a:i «■ berwydd ed biis, neixit o blegdd fod ei gyfaaedld iaraf ddiflianiu., y mae yfed ohwd'Sgi yn diairfodl o'r tir. Mewn attebiad i ofyniad Mr. Patrio White, A.S., diywedodd Ciamgihellydd y Trysonlys fod yr alwiad am duno. wedi gostwmg deng mdldwn ac wyth. gaxxt a pibximp tar huigai,i o filoedd o aJwyni (10,825,000), imiewn un imds ar hugain; ac, wrilai gwns, lledihaoddl y Clylilid diros ddjwy fil- iwn ac wyth cia,nt o ftrloeiclld (2.883,000), o buil- nau mewn canlyixdad. Ond, fel y gwyr y cyf- arwydd, os na chiafwyd y doll ar cbwis- gi, nid oes. neb .yn aininiden na. cbedr Ibwy fel toll ar nwyddiaxx eradll. Mewn attebiad i ail •ofyniad, dywedodd fod .maeinachiwyr chwisgd a giyimimerasant 6,139,000 O1 alwyni o'r bond.1 at ddybenion eanreiol, o. Ragfyr y 4ydd byd Ionlaiwr, heb dalu y dreth chwanegol a osod- wycl yn y Ciyllideb inewydd; de y mae y iswm hwnw yn ld!:r,i ,a nanv y gaillwiyn. Felly, y mae arnynib ddyled i'r LlywDdiriaetb o 3.s.. 9c. ar 1,094,000 o alwyni. Ghviaa hyn ran. lo.'r goll- ed o ugain mildiwn 20,000,Q0{}p.) la> achoswyd gan ymvriad ddbawl yr larglwyddi pan y cyt- tunodd Mr. Bali'our a ihiwytbaix i fwrw alian y G<yillid?b. Ond gadawer dddlynt, y miaent mewn eiom a Iblindbr m pen. Y Fyci'K'n a'r Od,iocli. Vn Hiuiddersfiekl, dydd Sadlwsrn, bu y Cyr- nol Fawkes yn lanereb Cymdiedtbas DddrWieist- ol yr Egliwys Wladbl, QO yr oedd ei geiiadlwri fel un swyddotgiion y Fyddin Brydieirnig yn wertbfawr a cbalonovffol dawn. Yr oedd efei ei Iran yn ddiirwestwa* loddi wrth fyglus a, éhtw'rw pymtbeg mlyneddl ar fnixxgadii, ac erdioedi ni tbeomilodd ei fod wedi dioddef dim lanbiwyl- usded na cholled drwy hyny. Aeth rbagiddo i isia.raidl am gynnydd eobrwydd yn y fydddix. Arferir a dywelYc1 fed solirwydd yn ffynu yn mbldtlhi y doisba.rthiadiau gwedtbiol ar dym- mhioraiu o galedi anamol, ac awgrymdr fod Ixyny d'w briodoli i brdnder imioddioin, yn hyt- rach .nag arigyboeddiiiadl o ddrwg meddwidlod. Ond yn: y fydd in y ffaliithyw, fed y milwyr yn cael eu talu yn we^l nag erdoed; tar yr xx n pryd, y ma;ei llawer Had o> yfed' yn e-u myslg nag a fu, mewn unrbyw adeg flaenorol. Y mae Swyddfa Elbiyfel wedi dwyn addiys^ dldtir- W'eistol i boll ysgoldoxi elfenol y fyddixi er's saith nxlynedd bel!iacli. Meithrindr syniadaiu cywir am lanfadrwydd a cbollediicn decbydlol ac en!ianol yn mhlith plant- y fyddixx, tac nis1 gall rb'Dixi r ddiod ar eu byrddiau yn njgwyneb syniadau. pendant y pliant. Sychu CMsago. Milwyr a chad gynllxxixwyr campus yw Gwabarddiwyr Amiericta. Erioed ni welads aic' ni ddarllenads am eu cyflielyb. Yn etiboliadau dinesdg Ebrill mesaf bwriiaidant ddwyn ger bron etllIJlwyr Cihicago; y ddinas fawr feddw ac anfoeisol, y owesHwn o'i gwneyd yn ddinas secb.' Diyna, eu gair bwy aim ddlinais sobr. Y mae darllen disgrdfiadau byw pap- yrau y ddiniaBi o'r rihiutbr lair egni a airfeor- wyd d gaislglu enlwau 61,000 o ddedsebwyr cyn banner'nos, Cibvvefro-r y pedwerydd, yn orcb- wyl dlifyr iairii. Deallasanit foreu y dydd olaf exx bod )yn fyr o 3,000 o eiiwiau. Yn y faxx y,r oeddynt fel, byddin o. fox-grog yn dringo cerbydau gwefr, etesdonau y ffyrdd liaiani, adedladlatx eyihoeddxx&, inegys llyisioieddi, y gyfnewidfa, bangedau, a gwesttai. Caf- odd urn gwednidog, ar y ffordd i uii ar bymtheg o enwiaxx yn y tren. Yn gynnar y prydnawn yr oedd ganddynt aimcryw filoedd drois ben y tiri^ain xnil angenrbeiddol. Par- odd y neiwydd am. y bwriad beiddgar i sychu Cbxcago aruthr eyndbd i'r mdloeddl tafai-nwyr a darlkwyr. Ymgynnullasant yn y fan i clirefnu cladraiiiau a brwydr. B. llach, y maeixt yn gwrol daieru yr enxxdllant gon- ewest o dri aiil bob un a igymmerant oebr y gwaibarddwyr. Ceir gweled. Sut, by nag, nid un gad a f'Wrdcdir ei bymladdL Ni bydd eidicfo Ebrill nesaf ond rbagarweiniad i weith- reaiaedd mwy yn y man. Rhydd gyphwyn i e^ni gall yv dalaethaxx lai na thedmlo oddi !wirtrS>; a pbian ed, cwympir hi, ddrgryna gorsedd! Alicioi drwy Ewrop. Esgiab a Darllawydif. Y mae adMos ar ol adlais o faes. yr Ethol- iad Cyffi-ediinol yn pia,rhau i. ymdoni yn yr awyr. Ac er nad, wyf yn meddu y cydiynx- deimiad llecaf iag edldwiadau personol, rha&idl cofio nad yw esgob yn berson unigol, eitbr yn gynnrychiolydd eefydliiad mawir a gelynol i bob diwygdad) crefydidlO'l a_ chymdedtbia&ol, Dis yn ymyryd a rbagoirfredntdiau ang'liyliawn eghvvs y Wl-,j,(I.,wria-eth. Am hyny, rhai¡d: i'r Esgob John Owen, o Dy Ddelwi, oddef y gwaradwydd tow o fod yn achos 11.c yn a eh lysur dygiad allan ddlai'llawydd! yn ymgeiis!- ydd seneddol yix isir Abertedfi, er. fod y Raid Doriaddd yn y sir bono wedi peiiderfyxiu gwrtlhiod y eyfryw. Llyw'odiraethir yr esgob, druian, gan yr egwyddor fod jjob peth yn gyf- reithlawn pan tfyddo yr Eglwysi mewn. perygl, a swai dadgyssylltdadl |yn yr avyr. Eiibyn hyn nid oes. amimbeuaetb ami gywdrdeb y mynegiad hwn. Pwy fuasai: yn nieddwl, we.cli'r owbl, y gallasai esigob, o bawb, dklis- gyn mor isel mewni pethaxx istydd yn txxeddxx at gadw Cynirxx yn rhefl'ynau y faswadhi fcdcl!\Yol ? Ithaid i'r prelad ynisancteiddio llawer cyn y hydctefe, gymmhwysi i agoryd ei enau mwyaeh ar ddiilvvest a moesaxx da. Y Ddiod ac Ysgars'aeth. Y mae Dirprwyaeth Frenliiiiiol Ysgaiiiia,p:tb yn edstedd y dyddiau Ihlyn, leT oasgkx pob ffaith. a. ryddligynnorfthwy i ddeall yn well, ac, os yn bos.sdbl, er isymnnnd rhai o (aehosdoix y pwng;?: ammheraidd hwnw. Gwahoddwyd Syr George Lewki, y ciyfredthdwr, a Syr Jdhax Bigham, barawr yn LIy, Ysgarilaeth, i rodldi eu tystiolaethaiii m- y miater. Heb nodi cbwaneg, y mae y ddau gyfreitbiwr a enlwais wedi trexxlio darn, belaeth 0'11: hoes yn awyr y llys.. Gwyddant, .hefydJ, fwy nag unrbyiw ddau larall yn y am wendidiau la. dir- gelion y natur ddyiiol ynglyn a pbriodasaxx siomerdÜg. Yrnddengys fed triachos arbem-ig yn cynnyrchxx prioda»a.u felly tymniher- au a 'dl'lywodraeth; pi i in. ac nid sereh, yn undebau; a'r ddiod fedclwol; \3\e" 1:/1' ¡hi, yr olaf yw y penaf o ddigon. I)e y diddjymid y faisnach feddw- ol so alcohol, fel dliod deuluaidd, gallesi'd) can drw,s: y llys Ibbrii Llys Yisg&ipiaeth), yfory nesaf,' ebe Sir JühlJ. Yn aniFodus, ni fyn Y Fasnaeli ddiwygio ei bun, ac ym- ddeingys na fyn plaidi y bobl oludog: 0110'i di- wygdo cbwa'ith, pe yr elai prdodlaisau yr boll deyrnas yn gaiidiryll. Ammibwylledd pen- diaint y pialwai y barnwr feddwdod didnr ac Q.ncbeitbdol. Yr oedd Syr George-yn gryf ar ddylaxxwad anfoesol adroddiiadiaxx llawn, o weditibrediadiau Llys. Ysgariaeth^ a chredai y dylid eu hattral. Cytnt33ithas Dal Rhywun. Dro yn ol irboddads yn y golofxx hon yich-yd- ig o fiaixylion; am y,mudadi ia adwaenir yn yr 1 .verddoii wrtb yr enw, Oatch-my-pal League.' Csiisdr clhwaneg: o fanylion, gan un o'ch d!airllenwyr. Fe gofir mai y Plarch. R. G, Patte-rsoxi, gwednidog Presbyteraiidd, fu y prif io,ffe:r'yn i roddi cycilnwyndad ,iddb. Ynv ddenigys ei fod ef a chyfaall yn cydrodLo' frig yr hwyir, yr baf diweddaf, ar fin y dref. Ar eu taith gwel> ant hanner dwisdn oi ddyndon, o claii ddyla,nwad di,odl) wedi ymgaisglu. o. am- gylclh lixxsern-bost, lalCI yn bwrw ymadroddion at eu gilydd. 'Yn awr,'ebe'r cyfail-1, d':ma. i ehlvvi job,' Patteiison.' Aeth yntaxx atynt fel dlyix wredieli ysibcrydbli. Detebreuoddl siarad yxx garedig a hwy am job y carasai efe iddynt ei gymxneryd mewn Haw1. Gwa- hodidodd hwy i'w dy, yr hwn a ddigwyddai fod ger Haw. Yn.O! iarwyddasant. yr ardyst- iad, ac addawsant ddycbwelyd d weled Mr. Patterson yr wythilois ddilyixol, gyda pal' bob 'un. Dyna'r gwreiddyn. Cydiiodd y mudiadi yn y fan. Er Imwyn Duw, Caitref, a.'ll Gwlad Enecligol' arwyddlair. Eis- oes croissodd y miiudliad i Yegotland. Cyn- nyreh saith mis o la fur yn Nhalaetb Ulster yn nndg yw 200 o gangbenau., a deugaan mdl (40,000), o aelodau. Nid yw hyn ond' rban fecba.ii o'r llwyddiant, c'anyis y mae'r tan yn ceadded drwy yr Iboll ynys. Pregethwyr, Meddygon, a Mwg. Diicbon giwyr rhai o fy lxarllexxwyr fed yn Manchester gymdoithas nddl anenwog, yn dwyn yr enw Anti-tobacco and Anti- narcotic League.' Y mae yin imblitb yr ael- odau ddyngarwyr a giwyddonwyr nid! ychydig. Yn yr taiil a (leugafili o gyfarfodyddi y cy- nghrair, a gynnaliwyd yr wytilieos ddiwed'd- af, Mr. John Crllmhlehulme, y llyw- yeId, fod isudd baco yn elyn ddammiheuol i iechydl. A gofid us oedd gtaoiddb. ddeall fed yr arferiad o ysimygu yn ifynadwy iawn yn mhlith meddlygpa a pihregetbwyr o'r ddau ddolsibarlbh, yr olaf sydd ddyliiaf yn y (ain- wedd. Dylai dyn a lanwax swyddi o bwysig- rwycM, heh laimmheu>aeth, yn ol ei. farn ef, ani- canixxi at fod yn cislaimpl i eraill. Yr oeddl atr- wain yr ieuaingc drwy esiaimplau diistaw air gyfedliorn ar ffordd oynnildeib, glanweitbdra, ac iecihyd ctalon a gewyn yn Ifordd effeithiol i chwanegia at gyfriifoldeb moe.sol a'i. ganiyn- iadau. Yii yr oic,-Iaiu gynt, ebe Washixigton Irving, arferiad duwinyddcon y Dutch yn Am- erdioa gred'u Ifod alwyr dew o tfwg myglus. yn hollol angenrheddiol er trafed materion pwys- ig gwlad'wrliaisth a. dyfndon betbaxx duwixxydd- iaeth yn ddoetib a' cbraff aam hyny, ni chym- meadd pyngedau felly å f yiin- Hes y byddent yn anweladwy i'w gdlydd gan dlarth y pibellau. j Nid! oedd) Mr. Crumbkbulme o'r farn inali sel axigerddol drois ymsnddo a dadirys dirgel- ion Beibl na'r corph dyuol a symibylad bre- gethwyr a meddygoxx i redeg :a,t y bibell am gordial. Y mae yr esamplau y cyfedriwyd lat- ynt yn diangios fod cyfaredid y inancot yn, eaethdwo y rhai a. airferant f1,'r eyfryw yr un modid ac y gwna Alcohol gaetlliiwo diottiivyr.
TROEDR HIWDALAR.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
TROEDR HIWDALAR. CYNNALI\VYD cyfarfod o Gynghoi- Eglwysi Rhyddion Cantrcf Buallt yn y lie ucbod dydd Mercher diweddaf. Cynnaliwyd cynnadledd yn y prydnawn, o dan lywyddiaeth y Parch. Evaix Edwards, Pant y celyn. Penderfynwyd fod y cyfarfod nesaf i fod yn Gorwydd; ac fod Mr. Jones, Cwnxwhefri; a'r Parchn. B. E. Williams, Llanwrtyd; a D. A. Griffith, Troedrhiwdalar, i siarad yno yn y cyfarfod cyhoeddus. Hefyd, fed y Parehn. Evan Edwards, R. James, a H. Evans, Llanwrtyd, i fyned i Hay ar yr 28ain a'r 29ain, i gynnrychioli y cyngfior hwn yn Nghynghor Eglwysi Khyddion Canol- barth Cymru. Cynnaliwyd cyfarfod cyhoeddus yn yr hwyr, o dan lywyddiaeth y Parch. D. Griffith, gwein- idog parchus y lie. Dechreuwyd trwy ddarllen rhan o Air Duw, a gweddi, gan Mr. Llewelyn Jones, Llwynpiod, Garth. Siaradwyd yn rhagorol gan Mr. Williams, Teniperance House, Ljangammarch; a'r Parchn. Evan Edwards, Pant y celyn; a li. James, Llanwrtyd. Teimlad pawb oedd yn bresennol ydoedd, mai da oedd bod yno. Pasiwyd pleidlais wresog o ddiolchgarwch i'r siaradwyr, ac i'r cadeirydd parchedig. GOHEBYDD.
[No title]
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
_e. Yr oedd y bardd-bregethwr Watcyn Wyn yn prlegethu mewn lie neillduol iiii borieu Sabbath; a chan ei bed yn dclliwrixod gwynt- og, cafodd y dlawysgrif o'i Ibreget'h ei ehwythu i'r set fawr. Aeth Wateya Wyn i lawr, yn dawel, er iddo ei chaiel; a phaxx lawr, yn dawel, er iddo ei chaiel; a phan aeth i fyny drachefu, dywtedodd, Wyddwn i ddim o'r blaen fod cymmaixxt o fyn'd yn y bregeth fach.' .—————————————————.——————————.
Advertising
Hysbysebu
Dyfynnu
Rhannu
PESWCH ac ANWYD yn cael ei wella mewn modd hyfryd gan BALSAM HAY- MAN. Perffaitli ddiogel i Blant. Prisiau am Arian Parod, Is. a 2s. 6c.
CEFN Y METJSYDD.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
CEFN Y METJSYDD. Adnebydd lioll fedrdd y byd, a.c, hefyd, am- aethwyr Edfionydd, yr aniaethdy liwn. Ad- gofion laim. tfardd sydd gan, y naill, ond cofio ffermwr wna'r Hall. Yn mro irigiadi yr a.wenydd ddgymanlhiar, ac er coffadwriaethi am cfeno codwyd capel a chvLr Brynmelyn. Saif nwwll cesaiJ, no is ir-ysgo^lion Moe) y GeM, ae y mae yn weledig o'r tren fydd yn ewyllys- gar yn llusigo pobloedd Porthmadog i diu- eddiau Pwllheli; ond!, yii .iiiffo,,Ius, ger yr un llecyn mae'r Wpm, pala yr yswain, a thra sylkr ar wyoihder amgylehedd hwniw anghof- io wnedr y capel. D yn wir. ihianes anil i ben fangre Gymreig, fel yn nyddiaix Alui-i- Coll ir golwg ar y bwthyn Gan y isyddi gyferbyn.' Yn y Uanoxcli- hon, gor is hen awyr Ellis Owen, bu y Methodistiiaid yn cadw cyfarfod mieol Mawrth Pregethwyd nosweithiaxx Llxux' '•a Mawrti'n (gja-ix Puk'iston a lolo,' dau fardd1, a eilaii dau addia-s- i draddodd gwirionedd yn xxxysg y trdigoldon yn meddu at- go aim wladgarwr, a gweithiwr dihafal diTO y j;efydliad (ICiyrc"lia-fodd lenyddiaieth Cymru; sef, yr Ysgol Sul.
, "XID OES DIBEN,'1
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
"XID OES DIBEN,' y Pfegeth-vnr, 'o wn. ul bur li\ i> HI a L, r etto j gyd adde^wir xiifer dda gixi awd- wyr clsbüniadol y mis hwn. Bcckllona rhai rar esboixio mi?wn mdsolyxx, tra y nxyn y llei.ll lyfraxx a cShloriaxx lldan ccryf. Ac o ddewis, llawer rhagoraeh cael cabon.i.ad ta-yno- a c-hyf- lawn mewn llyfr y gjelldr ti'icd ddido- addeg a- fyn- er, a'i chwilio yn 0:1, neu vnte'ii mlaen, na'r banned fisol rlhwii-g dwy amlen biapxxr. Yn ian- ffoduis i'r a.wdwyr eiladll, ond haaitfod ffawd i h,off,ivyr-Ilyfr,i-ti, mae Cynddylan a'i holl allu, yn dyfed allan, gyda hufen meddyliaix, a ffrwyth gallu tredddjgar ei reswxiii clir, a'i feddivl praff. Mae yn ddig;alon i iungwr gyn- nyg e'sbonio ax- ed ol ef, canys. pwy a ga:sgl ddim ar cl y brenin
--AFIECHYD MEDDYG.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
AFIECHYD MEDDYG. Chwit'h gan beb lienor, la, phnldd gan gan- noeddi o. gledfioax Edfionydd1, fydd deall am waeledd y .Honor, yr hynlafiaethydd, a'rmedd- yg niedruis;, Dr Walter Williams, Porthmadog. Brodor o Edfionydd ydyw, o gw anmwd y cewri, aic y ma,e yn Gymiro gwladga-rol. Car ei wlad yn ei glanau a'i glennydd, yn d gwyliau tac yn ei ciliredrdaxx, hefyd. Un o'r pethau mwy- af naturiol a darllenadwy yn yr iaith yw rhai o'i ysigrifa.Ui ef yn. nghylehgronaix OYrrÙnl; yn y Cym.ru CIC;J,-Il y glwela:i,s i yr ysgrif ddifyr a, da, yn dryfritli o dclarlullliall, gwaitihi ei bwyntil ef ei hunan ar Nawnddydldi yn Ei- fioinydd.' Gyda llaw, mae yn natiurdaetlinwr dan giainp. Wele damaid o'i ysgrif :— Ar derfyn y ffois, cydrhyngoxn a'r gors, gwibia'r gwr balch a elwi,r yn iwiats neidiar,' mewn, lifrai gylchiog. Chwilota'n. ddiwyid., a'i esgyll ar ledL Un o dylwytb y d'tvr yw o'i ddeehrcuad; yno y gainwyd ac y anagwyd ef, yn gynrhonyn gwangicus, mewn amwisg loyw o ysgwigen. Ond, erbyn heddyw, heda'n. llj'gadog wrth! ben. ei hen gar tref. Gwdisga'n wych, a ehlexiciia: ei Weill with won o giwmpas—Clic, die! Hofia'n ,syn wrth weled ei lun ar len y dwr, a (chdpda sadg wrth ben. ei gysgodl Clic, die! Hwn yw bwgan byd y gwybedL A glywadist td'r Cldc- medid; llan'gc c wy- bedyn, Tra'n dawnsio a'i feinwexx tan bexxlwen Me- hefin; Hwn ynla, yy/'r lldiidyis asgellog a gweflog, A gododd yn fwgtan o gorbwll y fawnog.' Y glic yw y glep air glieied y grr.tnb.'l Orwangcus, ididiwaelod, sy'n mynwes y bwystfil; Aic: (om bae am fod dlysgyblaeitlln i filyn, Fe'i lladdwn yn farw a phig.iad igiwybedyn.' Rhwng ei ddwy wefl mae melin i falu Milyn a gloyn, a gwybed Uygad-ddu Cipi'a.'n ohwap bob copa welo Clic! dyxxiai aliywxxn i'r felin etto. Goehel, fy imeiinvven, y eidwan eymmud-liw, Hedwn i g, yod y dedliach amrjdiw Ond ar y gair dyna, .ruthrgyrch. isyiclyxx; Clic, a diflamodd y llangc o wybedyn. Dymuniad bro yw, iddo gael adfeiriad llwyr a bxxaxi: d wella eledfien, lalct i gyfoetlbogi gwasg gylehgronawl ei Waliai Wen. D.C.O.
ETIiOLI AD AU Y CYNGHORAU…
Rhestrau Manwl, Canlyniadau a Chanllawiau
Dyfynnu
Rhannu
ETIiOLI AD AU Y CYNGHORAU SIllOL, SIR FORGANWG. Dydd Llun y cymtnerodd polio le am sedd- au ar GynghoT Sirol sir Forganwg. Yn yr ethoIiad hon yr oedd wyth o aelodau chwan- egol wedi cael seu chwanegxx i ranbartbau neillduol. a hyny o herwyddi yr wyth o ael- odaxx oedd y sir yn ei; golli trwy fod Merthyr Tydfil yn cael ei throi yn fwrdeisdref sirol. Y mae y rhan fwyaf o'r rhanbarthau newydd wedi cael en heinndll gan Ryddfrydwyr. Gwelir fo-d gan. y Rhyddfrydwyr fwyafrif mawr ar y cynghor. Dyma gaixlyniad y polio :— Caerphxik: (Rhanbarth N ewydd) .-Joseph Howells (R.), 778) Josiah Morgan (R. An.), 641 mwyafrif, 137. Llandaf.—Mil. W. Forrest (C.), 959; Wil- liam Evans (R.), 543; mwyafrif, 416. Hengoed (Rhanbarth Newydd).—W. B. Lloyd (Am.), 616; David Prosser (R.), 315; mwyafrif, 301. Pontlottyn.—Wm. Williams (R.), 563; J. E. Jones (C.), 533; mwyafrif. 30. Bargoed.—Parch. D. Leyslxon Evans (R.), 729; Walter Lewis (LI.), 611 mwyafrif, JIB. Eniiill sedd i'r Rhyddifrydwyr. Barry Dock.-James Jones (R.), 888; F ThiOO. Morsford: (C.), 311; mwyafrif, 577 Dinas Powis.—Oliver Henry Jones (0.), 527 David Richard Morgan (R.), 405; mwy- afrif, 122. r Dyffryn Dtdais.—Daniel Daniels (il.), 609. Heb eu heithol:—Llewellyn D. Ho vdl (11.) 378; George Jones (LI.), 185; mwyafrif Rhyddfrydig ar Lafur, 802. Sketty.—John Davies (R.), 355; Thorn'.s Hopkins (LI.), 300; mwyafrif, 55. Gower.—G. E. Gordon (An.), 561 W. 31. Davies (Lk), 496; mwyafrif, 65. Porth (Rhanbarth Newyd<l). -Will; ,I in Evans (R.), 920; John Hughes (L' ). 411, mwyafrif, 509. Kdbbor.—Mil. H. Lewis (C.), 1.035; D. Morgan Rees (R.), 379; mwyafrif, 6.51". Caerau (Rhanbarth NewyddV .non Hartshorn (Ll.): 933; John (1' 171; mwyafrif, 762. Maesteg.—Evan E. Davies (R.), 1,D67; J. P. Gibbon (R.), 776; mwyafrif, 291. Aberdar (Ward y Gadlys).—T. Walter Williaims- (R.), 838; W. T. Harris (R. Am.), 136; mwyafrif, 702. Aberdar (Blaengwawr).—George A. Tre- harne (R.), 696; John Howell (R.), 624; mwyafrif, 72. Pentre.—E. T. Davieis (R.), 996; J. B. Price (R.), 476; mwyafrif, 520. Cwmafon.—Henry Davies (Lk), 747; Mos- es Thomas (R.). 433; iiiivyafr f, 314. Llandilo Tilil)ojit.-Yi- Henadur Rlhvs Harris (R.), 764; J. 11. Watkins (R.), 218; mwyafrif, 546. Abereynon.-—Dr. Isaac Lk Morris (R,), 719. Heb eu hetliolJames Evans (R. ), 508; W. H. May (L1.), 461 mwyafrif, 766. illarvaiii.-Caabe,ii Llewellyn David (An.), 973; Rees Llewellyn (Lk), 941; mwyafrif, 32. Ennill sedd i aelod Annibvnol. Aberafon.—J. M. Smith (CO, 729; Jonah Charles (Ll.), 337 mwvafrif 392. Y st.alyfera.-John Griffiths (R.), 528. 11-el) eu hethol:—Edgar Rees (Lk), 308; David M. Da^ "ies (R.). 38; mwyafrif, 258.
I - SIR GAERFYRDDIN; "•;
Rhestrau Manwl, Canlyniadau a Chanllawiau
Dyfynnu
Rhannu
SIR GAERFYRDDIN; "• Cymmerodd yr ctboliadau le yn sir Gacr- fyixidin, dydd Sadwrn. Dychwelwyd 36 yn ddjwl'thwYll'ehiad-31 o Ryddfrydwyr, a 5 o Geidwadwyr. GNY-ii e;i 11 y cynghorwyr newydd i fyny fel y canlyn; —^Rhyddfrydwyr, 40; Oeidwadwyr, 10. A ganhii sydd rcstr o'r ymdrechfeydd etboliadol Caorfyrddui.—Rhanbavtli Y Ward Dd'wyrciniol: Dr. Denzil Harries (11.,). 211; T. E. Bfigstocke (C.), 240; nmyafrif, 4. Ennill sedd i'r Rhyddfrydwyr. Ca.ei-fyr(ldiii.-Illi ai ilia i-t li Isaf.—Y Ward Oil lew: no!: John Lewis (R.), 157; B. Ar- thur (C.), 147; mwyafrif, 10. Llaniarthney.—W. Jones Thomas (C.), 382; D. Farr Davies (R.), 309; mwyafrif. 73. Ennill sedd i'r Ceddwadwvr. Llandebie.—David Davies (R.), 453; Parch. P. Evaxxs (R.), 352. Llanelii.—Ward 1., Rhanbarth 1I.J, Sinxlett (LI.), 260; B. R. Jones (R.), 197; mwyafrif, 63. Llaxxelli.—Ward 1., Rhanbaxih II.—'Wm. David (R.), 179; T. P. Jones (C.), 135; mwyafrif, 44. Berwick (Rhanbarth Wledig Llanelli).—• David Harry (R.), 265; H. J. i{oj>k(R.), 229; mwyafrif, 36. Llanegwad.—Deline Evans (C.), 267; Thomas Lewis (R.), 246; mwyafrif 21. Llaiifair-ar-v-ljrvn.—R. E. Williams (R.), 231; Daniel Lewis (R.), 101. Llangeler.—Thomas Thomas (C.), 318; D. Jones (R.), 314; mwyafrif, 4. Cenarth.—-John Lewis (R.), 261; Jolux Bowen (R.), 223. Laugharne.—J. Mürso: (R.), 243; IV. IT. Dempster (C.), 153; mwyafrif, 90. Ennill sedd i'r Rhyddfrydwyr. lanfihange,lar-Arth.-T. R. Jones (C.), 248; T. Barrett (R.), 198; mwyafrif, 50. Ennill sedd i'r Ceidwadwyr. Cydweli,—Alfred Steplxexiis (An.), 322; Saxxxuel Harris Anthony (R.), 270; mwyafrif, 52. Pembrey, y Rhan Ddeheuol.—George Eyn- On Bowen (C.), 406; Richard Thomas Ham- mond (R.), 332; mwvafrif, 74. Pembrey (Gogledd).—Thomas Evan Davies (LI.), 301; James Howell Rees (R.), 301. Achosodd y nifetr cyfartal o bleidleisiati gryn, gyffro. Crybwyllid am wneyd archwil- iad pellacb ar y pleidleisiau. SIR FYNWY.
SIR FYNWY.
Rhestrau Manwl, Canlyniadau a Chanllawiau
Dyfynnu
Rhannu
Cymmerodd ymdrechfeydd etlholiadol le vi-i siir Fynwy ddydd Llun, mewn 23 o lanba rth- au. Dycliwelwydl 18 o Geidwadwyr a 16 o Ryddfrydwyr yn dd iwrfhwynehi ad. Wele. reistr o'r polio lam ddydd Llxxxx:— Bedwellty (Dwyrain)—Mr. Wm. Hane. k (LI), 365; Mr. Sidney Godwin, 355; mwvat- rif, 10. Glyn. Ebbw (Gogledd)—David Jones (R), 471; J. Barber (Ll;a,f.), 244; mwyafrif, 327. Glyn Ebbw (Canolbartih)-AlfrEd Jones (R), 742; J. Cameron (C), 307; mwyafrif, 435. Ab-ortilerl-W. B. Harrison, (R), 680; Wil- liam Davies (Llaf.), 621; mwyafrif, 59. Cwmtileri—E. J. Williams (k), 486; T. H. Mytton (Llaf.), 400; mwyafrif, 86. Rhymnd (Gogledd)—Rees Harris (R), 482: D. W. Davies (Llaf.), 328; mwyafrif, 154. Six Bells—JanicS Triller (R), 412; A. C Willis. (Lliaf.), 324; mwyafrif, 88. Eniidl sedd d'r Rhyddfrydwyr. Tredegar (Sirhowi)—J. Meyriek (R), 519 Tlhomaisi Lewis. (R), 344; mwyafrif, 175. Aberbargoed—W. S. Nasth (R), 39i R. Walters (C), 365 miwyafrif 32. Nantyglo a Blainia. (Gogledd)—John Da- vies (R), 443; Moses Williams. (Llaf. 332; mwyafrif, 111. Nantyglo a Rla-intai (Cano!lbarlh)-Dani,"l Minton (Llaf.), 445 R. A. Gardner (R), 336 mwyafrif, 109. Ennill .sedd d, blaid Llafur, Magor—Parcai. W. H. Willjams (C), 209 William E. Baker (C), 152; mwyafrif, 117. Llantarnani—L. Lawrence (C), 581; Ev'cir- ett Hartley (R), 452; miwyafrif, 12S. Llanfreeiifa—E. J. Richards (R), 33> E. Larenny (Llaf.), 248; mwyafrif, 89. Panteg (Gorllewin)—A. J. R. Butler tCI; 378; J. Resie (R), 264; mwyafrif, 114. Pontypool-J. Paton (C), 394; E. S. bvn (Lliaf.), 340; mwyafrif, 54. Ennill sedd i'r Ceidwadwyr. Abersychan (Canolbartb)—-W. Lewis C\.1. 466; W Blackmore (Llaf.), 419; mwyairir, 47. AbfTSvdTan ((TOgledd)—W'. P. J'aatieiSj (R), 404; W." E. Wiatkiie. (Llaf.), 372 mwyafrif, 32 Caerwexit—Stephen Baker (C), 369: Tho- mas Bash-aim,' (R) 164 mwyafrif. 206. Newbridge a Crumhn-J. Monke (H,:¿ I J. Rees (Llaf), 157; [In,wafrif, 570. Glyn Ebbw (Deheu)—R. H. William* ilO. 618 G. Williams. (Llaf.), 405; mwyafrif, 213. Blaenafo'i (Canolbartb)—W. L. Cnok (Llaf.), 287; Daniel Watkims (R. An.), 225; mwyafrif, 62.
Advertising
Hysbysebu
Dyfynnu
Rhannu
It SARIINE' BLOOD MIXTURE. CROEN IACH A GWAED PUR.-Dyua yr hyn y mae y 'Sarzine Blood Mixture' yn ei sier hau, a dim arall. Nid yw yn h-)ui gwella pob peth, reI yr Yankee Patent Medicines;' ond blinir chwi gan groen afiach, ysfa, l'i tqJJes, toriad allan, scurvy, doiuriau, penddynod, &c., yn tarddu o wasd drwg ac ammhur mynwch botelaid o Sar- eine Blood Mixture" gan y Druggist nesaf atoch, lilt a 2/9 y botel, neu gyda 3c., at y cludiad yn chwanegol, oddi wrth y Perchou- °g~~ HUGH DAVIES, Chemist, MaohynlletSr. 1382k
[No title]
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
I. Y mae symiiixxdiad ar droed yn Ireitegar i gcdi Neuadd Newydd i'r gweithwyr. Caf- wyd mwyafrif o 375 yn ffafr gwneyd hyny unwaith. Penderfynir cael balot etto air yr un cwestiwn; ac os. sicrbeir mwyafrif etto, vmgymmerir a chario y gwaith yn mla>e:u\8