Baner ac Amserau Cymru

r CYFARFOD O'R AELODAU RHYDDFRYDIG CYMREIG C-TFODD eyfarfod o r aelodau senfddol Rhydd frydig ei gynnal yn Niii y Cyffredin. prydnawn dd dd Mawrth. Cymmerwyd y gad ir gan Syr Alfred Thomas. Yr oedd yr aelodan seneddol canlynol yn bresecnol:— Syr Her ert Roberts, Syr D brynmor Jones, Mr. W. Abraham, Mr. Her bert Lewi?, Syr Ivor Herbert, Syr Owe" Philiops, Mri. V ughan Djivies, A. M n't, W. Jones, J. W Summers, Edgar Jones, Ellis Davie^, Hqydn Jona", S. Robinson, a Walt-, Roch. Ar gynnygiad Mr. Vau 'han Davies, yn csH ei gefnogi gan Mr. Haydn J ones, paiwyd pleid- lais gal nog o longytarchiad gan y blaid :u cyd-aelod, Syr Samuel Evans, ar ei hennolia^ fel Llywydd Adr ?n Llys Ewyilysiau, Ysgaria-I. a'r Mo lys Syr D. Brsnafor Jonej, yr hwii, gyd;t'r ael,) dros raoba th Arfun ac E fion, a ymw lodd Prifweinid-^ ddydd lun, mewn perthyt-as t Diroe d y Gori n yn sir Gae narf n, a hysbys odd fod Mr Asquith wedi addaw rho di yetyriaeth fwy f gofalus i w -ynnrychioliadau Caf dd y cwestiwo yn ei agwedd gyffredin l fel yr oe d yn effeithio ar yr oli o Gymru, (!dadleu a chymn,erod r. Herbert Lewis, Mr Vaughan Davies, ac e^aill, Jl1 chwanegol at yr selod-u gryl)w, llwyd ei-oes, ran yu yr ymdrafodaeth, Cafodd ¡omtyw gwetjyn"u o we nvddiad v adrannn y Llyw draeth, mor b<-41 ag yr oeddyn yn dwyn perthyna* a Chymrn, eu c di, dadlea Wcdi i Mr. E gar Jones alw sy w at y diflFyg o ferched Cymrei^ fel arolygwvr Itaw weitofeydd, penderfvnwyd, tsr gy Dygiaf, Mr Alfied Mond, yn cael ei gefnogi gin Mr J. W Summe.r.g,lfod swyddoj,,ion y blai i ui ael e pennodi yu dd rprwyaeth i r amcin o ddwyn mater o fla n yr Ysgrifen dd Cartrefo!. Ar gynnygiad Mr. W. J.;ne,,i yn cael ei gefnogi gan r W. Ro. pennodwyd irprwy aeth arall i weled Llywy d Uv dd y L dr- aeth Leol, vyda'r am an o sierhau darpai-iati ceofo arbenig yn y co iflad newydd yn dangos y nifer o G f mry all i siai ad Cyuiraeg Lbegr, V ..gotia"d, a Iwerdeon, y gysta; g yn JJghymru. Catodd cw'Stiwn o gynnwys sir Fynwy fel sir Gymreig'.yn y cofrifiadau ad el yn nwyl w Syr Ivor Herbe t. Caed da il gyd* gol g tr wneyd trefnhda n i ddwyn yn mlaen gwestiynau (Jymre g insw yssylitiad dadleuori eeneddol at yr am" ytrifon c n y Pase; a obymtnerir mantai^ 11.1 "nrh w gyHeus ra ai ddi^wyd i i god we-tiwn o Weini iog i Gyiuru, a phyngcia i-raill sydd yn dwyn cjssylltiad agos a'r D>>vy;< ogaeth. Fennodwyd is-iwyhgor, yn eynnwys M William Jonea, Mr. Haydn Jones, Mr. Robia- son, Syr Ivor Herbert, a Syr He b rb Rob-rts ystyrie', ac odrodd, mewn pe thynas cw-ifetiwn o gyfiwyno acuos Cyaueig > flae i y ddirprwyae h oedd yn eistedd yn awr ar ben- nodi nadon.

Y mae y Parch. John Char lee, gynt o Cad- le, Abertawe, yr hwn, yn ddiiweddar, a rcidd- odd ofal awieMiddogaethol yr Eglwys Rydd Annibynol yn Ngwrecsam, wedi cydsynio a galwad unfry-åol i ymgYffiiDwryd a. gofal, egj- wysi Annibynol Sacsniig Ffiiint a Bagillt, fel ol-vnyd-d i'r Parch. R. G. Nicholson.

|a n M MggaA For your own good iB RhIbI^1^. '<■! Id..Stamp far <& Free Sample of |§ AP10L STEEL PILLS I with 16-pac6 explanatory Booklet and Testimonials 2|i A Sold b" all Chemists 1 fihv*r box, or post free from A Sold

SEDD CANOLBARTH MORGANWG. PEN DERFYNU DYFOD AG YMGEIS YDD lttiYDDFRNDIC,, ALLAN. CAFODD cyfarfod preifat o b. yJIgor gweithi >! Cymdeithas Ryddfrydig a Llafur Can lbart Morganwg ei gynnal yn Abe afon, prydnawn ddydd Ian. Wedi ymdrafodaeth a barh,-o,ld am tuag aw a hanner, hy-byswyd yn swyddog- ol fod v pwyllgor gweithioi wedi penderfy u yn unfryd 1 d«yn ymgeisydd Rnyddfrydig all n dros Ganolbarth Mor anvg. Gwneir y detholiad terfynol o ingeisydd mcwn cytarfod cyrfredinol o'r gymdeith <s, a gy nelir yu Aberafon, dclydd Mercuer (heddy -). Os na bydi Mr. Godfrey Willisms, yr ym g-isydd Undebol yn yr -tholi d cytfredinoi, yu al uog i ddyfod adref niewo pryd i'r indrechf: etholiadol, tybir y bydd i Mr F auk Laske 1 ddyfod yn mlaen f-1 eynnryhiolydd y blaid. Cafodd amryw fo (eddigion en benwi yn y cyfarfod fel ymgeiswyr Rn ddfrydig, er, y m e vn yrudda gis, na ymgv nghorwvd a'r boneddig- ion euwyd yda g lwir ar ea parodrwydd i y.n- ladd am y sêdd. A gmlyti ydynt yr enwau, y rh i a gytfwyn>r i styriae h y cymdeitbasa- = 11 > I, a phteidleisi- arnynt n y cyfarfod dd dd N,Iercher Protf swr T. A. leVI, Aberyst wybh Mr. T. J. Willi m Maes-y gwernen yr hwn a s-afo fd yn ymgeis dd dros Gower yn 1906 Syr Francis Edwards, y cyn A.s. dros si Fae yfe Mr. Leif J- nes y cyn A.s drs A ppl. by, West'sorelaudf; Mr. C iozzafMoney; Syr Henr. Norm n; a'r Henadur T. "L ughes, is gadeirydd CyngLor Sirol Mor- g! n \vg.

BREINTEB SPRATT (CYFYNGEDIG). CYNNALIWYD y pedwery.* d cyfarf d blyny d- ol ar hugain ar yr 8fed o r mis h on, yn y Cansio Streer B..teL Mr Stephen Ving ove is-gadeirydd a'r cyfarwyddwr Uywodraet ol) yn y adair. Wedi i'r ysgrifenydd (Mr. W. M. Dry) ddar- llen y rhybudd y, .alw y cyfarfod, a thyst- ysgrif > r archwilwyr }n gyssyllt.iedig a'r cyf- rifon, c fei i dd Y cadeirydd nr ddechreu ei sylwadau, gyda gutid nHiwr, t y golled oeddynfc wedi ei gael er y cyfarfod cyffredinol ciiweddaf tr y farwol- aeth Mr John Batchelor, yr hwn oedd wedi lltiiiwi y n-wydd o gyfarw ddwr am 23a. n o Hynyddoc-d. Yr oedd nt, hefyd, yn gofidio o herwyd absen oldeb Mr. Bael- (cadeirydd y e e 11 yr hwn a orciiymynwyd i gyin;» er- yd worphwys Dfrbynindd wefreb y bore hwnw oddi wrth Mr. Baels, yr hwn oedd yn anion atvnt ei ddymuniadau OTII-RU am cvfatfod 1-vydd annus. Wttil yrt,wiieyd A'r liusries dy. wedodd A fod d yn m "tdwl y byddai i'r cyf randdalwyr .iyttuao âil ef fod yr adroddiad yn un boddhaol, yn neilldno felly yn ngwyneS"1 v prisiau uw. ham ddefnyddiau cri y fiw ddyr ddiweddaf, wrth eu cymmharu a 1908, at wn yd nwyddau. Arol egluro am yw fFigyrau yn y daSen arianol, a- manylion eraill, ssarndodd y cadeir- yddvyda golwg ar drefnu y 5,000p. i }«ychwy. trys-o'fa blwydd daliad, er mantais i'r gwtith wyr, llawer o ba rai oetd wedi bod yn ngwa aiiaeth y C4, mpeini a". gyfnodau yn armywi'i o 20 i 37 o fiynyddoedd. Dyweniai fed Mr. Wing)cva yn meddu ar sJatx o'r fath fwyaf me rus ac yinsrferol yn llywiawdwyr y ff,ctri, ac yn benaethiaid ygwa- hanol adranau. (rtfodd yr adroddiad ei fabwysiadu yn iin- frydol; hefyd, a gymrohel iad y bwrdd fod Mr. G. H. Edwards, o'r 'Corn Exchange: Llundain (cyfran,ddaliwf o'r dechreu), a Mr. ö. T. Lethbridge, rheolwr yi arwerthiadau, yr hwn oedd yn ngwasanaeth y cwmpeini er 1S86, yn cael eu pennodi yn wyfarwvddwyr. Aii etholwyd Mr. Thomas Sosthci=tt yn ar- chwiliwr.

SIRYDDION CYMRU. HS6n.—Mr. J. Venmore, Anfield, Liverpao1. Sir Gaernarfon. — Mr. David Pierce Wi Hams, Frondinas, Caernarfon. Sir Ddinbych.—Mr. Godfrey Fitzhugh, Plis Power, Gwrecsam. 1 Sir Fflint.—Mi. Frederick Leigh Hancock, 1 Warren Bank, Broughton, Caer. { Sir Feirionydd.— Cadben Henry Meredyta Richarda, Caerynwcb, Dolgellau [ Sir Drefaldwyo.—Arglwydd Herbert L inel I Vane-Tempest, Machynlleth. Sir Faesyfed.—Yr Uchgadben Samuel Nock Thompson, Newcastle Court, Kington. Sir Fynwy. Mr. Isaac Butler, Pantej House, Griffithstown, Mynwy.' Sn Frycheiniog.—Mr. John James NN atkinf, Greenhil1, Crughywel. Sir Aberteifi. Mr. John Thomas, Fron- dolau, Ce5newydd. Sir Gaerfyrddin.—Mr. Alfred Robert Orton- Grey, Royston Court, Ferryside. Sir Forganwg.— Mr. William John Percy Player, Quarr, Clydach. SIr Benfro—Mr. John Harcourt Powell, 1?, Sussex Place, Regent's Park, Llandain; a Wiiliamston Carew, Penfro.

BRAWDLYS MORGANWG. ARGLWYDD COLERIDGE AR Y DDIOD A THROSEDD. j WRTH anerch yr uchelreithwyr ar aajoritd brawdlys Morganwg, yn Ngh erdydd, ddydd Mawrth, d,we.-fodd Arglwydd Coleridge fod rhnglen y'troseddal1 yn eynnwys dros gant o achosion, ond nict osdd- Yht, hwyrach, o'r nodwedd fwyaf difrifol. Gau fyned yn mlaen yn b wyllog dywedodd :—' Nia ga'laf dai na sylwi, a-thra vn sylwi, bydd i mi gvfeirio fud llawer iawn o'r achosion yn co i o'r diodydd meddwol. Yrwvf wedi cadw yrs | ystod y deuddeng mis blaeoorol i lonawr laf eleni gofnodiad gofalus o'r oil o'r achosion trof-eddol ddygwyd gar fy mron, a gallaf ddy wfyd wrthych fel mate o ffaitn na fuaai 44 allan o bon cant o'r troseddau hyn byth we i I cael e'l cyBawn i oni bae am v ddiori i Foneddigion, nid oedd yn gorphv-vs arna fi i gyfeirio at feddy^iniaethan. Yr oedd fy nyledswydd yn cael ei chyflawni pan yr oedd W II yn galw eicb sylw at y tfe thiau, ac nid oes j braiddan. en i mi gyfeirio y fath ddedwyddwca, y fath ddedwyddwch cynnyddol i'r wlaiwriaetn y fath leihfi mewn treuliau mewn carcharau a gwallgofdai, y fath welIhnt moesol ddilynai unrhvw welliant yn arferion personau a ddeuai gex fy mron, a gyhuddid o drosedd. Nid yd*yf j yn wleidyddwr—nid »yf yn ddim ond barn jpr ond yr wyf yn med wl ei bod yn ddyledswydd arnaf, pan y mae ffeitni u fod hyn yn <*yfod ger fy mron ar ol ymc wiliad manwl, i alw sylw ond yr wyf yn med wl ei bod yn ddyledswydd arnaf, pan y mae ffeitni u fod hyn yn "yfod ger fy mron ar ol ymc wiiiad manwl, i alw sylw cyhoeddos atynt.' i

BALA. CYMDEITHAS DDADLEUOL Y DREF. I Nos Lun diweddaf darilenodd Dr. GrifFioh bapur rhagorol ar y testyn eang, I Gwyddo 'I" iaeth a chrefydd.' Siaradwyd yn dda yn 1 ddilynol gan airyw. I BWRDD Y GWARCIIEIDWAID. Llywyddid gweithrediadau cylarfod y bwrdd I bwn ddydd Sadwro gm Mr. Rob rt Davies. Yn ystod y pythefnos diweddaf talwyd 32p. Jos. 2c. i 125 dlodion y tu alan i'r Tlotty, yn erbyn 27p. 14s. lie i 94 y fiwy dyn ddiweddaf. Hj'sby-odd y mei tr mai y nifer ya y t.9 yr wytbnos hono doedd 47. o'i gymmharu a 41 am yr un amser y flwyddynd iweddaf. Estyn wyd cynn Tthwy i 94 o grwydridd yn ystod y pyth fnos diwed '» f, vr hyn oedd ya gynnydi o ddau ar yr un cytDod y llyne td. Pe derfynwyd rhoddi awdurdod i'r meistr gario al an yr adgyweu* a iau gofynol ar ol yr ystormydd diweddar. Can ata yd cais me stres y ty i gael mis o wvliau D rbyniwyd rhybuddion oddi wrth Gyn.hor Dosbarth Dinesig y Bala am bennodiad y Mri. J L'. Owen, Preswyfa, ac Evan William-, Bodolwyn, yn 'overseers' am y flwyddyn bres. nnol. Mr. H. R. Wslliams, aro'ygydd Bwrdd y i Llywodraerh Leol, a gyt iriodd at y sioliel oeddynt wedi ei gael trwy farwolaeth Mr. Evan Jones, yr hwn oellid weli gwasanaethu n ffyddlawn fel gwarnhe dwad am 21 o flyn. yddoedd a Dr. Hughes, yr hwn oedd wedi gwa a-Uiethn am lawer o fl nydtio dd tel wyddog mediygol y rbanbartrJ a'r tlotty. Sylw dd Mr. William i'do tod trwy y ty v di- wrnod hwnw, a chael fod pob peth yn adlew- yrcho clod ar y meistr a r feistres. Llongvf. j archaf y bwrdd ar y ff dth loi yr allati. gynuorthwy wedi lleihau yn gymmaint. Ar g nnygiad Mr. J. Llewelyn Jones, yn cael ei gefnogi gan Mrs. Morris, pasiwvd pleid- lai- galonog o ddiohbgirwch i Mr. Williaius am ei ane cli- ad I Y CYNGHOR DOSBAETH DINESIG. Dydd Gwener cynnaliwvd -cyf rfed o'r c, ngiior hwn, o dan lywyddiaeth Air. J. B. Parry Malnvysiadwyd adi-oddiiri pwvllgor y dwfr, yr h n oe d yn trefnu i gario all In amryw welbantau. j Pe,nd,,j,f.Vt-i,%vyd ail ben,odi Dr. Williams YI1 swyddog meddygo; iechydol; a Mr. Rogers, T,e,i-atan, yn arolygvdd, am y flwyddyn Geld yn te fynu Mawrth 25ain, 1911. Trefnwyd i osod Green y Bala i Mr. Jscob Th o'vios am flwyddyn, y rhent i fod yr un fath ag o'r b aen. Darllenws-'d llyihyr oddi *wrth Mr. Richard I Edward-, Llanuwchllya, jyn hysby"a ei fod edi dyfod o hyd i le m nteisio) i 4 Hyiiro EIe"tric Plant' yn Melin 'lasyndre. I ''emierfynwyd cymmeryd y f^ater o dan ystynaiith mewn pwyllgor o'r boll gynuhor.

:7, I? Why Hot I I Cg/ti Fioar Pudding is good for the Children. I 1 Children requirctwokindsoffood— I one for h-)dy-building,and the other 1 for supplying energy and warmth. 1 Hot puddings boiled or baked, niade with good pure milk and Brown* Poisons I | is Patent" Corn Flour I 1 are rich in both these forms of j I nourishment — and so easy of j 1 digestion. j i 1 Delicious alone or with jam. Make J | sure that the Corn Flour is Brown | I & Poison's Patent — any Corn J Flour wilt do as weU:- ¡ >- ;> ::( > :i.:> ;iiiE;l1?:%1I£: ANWYDWST L yn cael ei wella pan y deallir gyntaf mai yr anwydwst yw neu ar ol bod yn dioddef oddiwrtho am amser maith, gan SCOTT'S Emulsion Gellir cael y gwellhad goreu oddiwrth yr anwydwst, yrnosod- iad ysgafn neu drwm, trwy gymeryd Scott's Emulsion, pa I un nid yw feddyginiaeth sydd yn rhoddi gwellhad am dymor, ond sy'n rhoddi gwellhad parhaol. Mae Scott's Emulsion yn atal pob gwendid ar ol salwch, nerfau gwanaidd, neu unrhyw afiechyd ar ol yr anwydwst. Y mae y gosodiad hwn yn cael ei wneyd gydag ymddiried oherwydd y mae llu o bobl wedi ysgrifenu i ddweyd iddynt gael gwellhad pan yr oeddynt yn dioddef oddiwrth yr anwydwst trwy Scott's Emulsion. Er engraipht, Mr. H. Smyth a ysgrifena Medi 30ain, 1908, o 38, Sandgate, Penrith. I I i6 I' "Arol dechreu cymeryd Scott's Emulsion pan oeddwn dan ymosodiad tost o'r anwydwst yn Ebrill diweddaf, gweithredodd yn wyrthiol bron arnaf ar ol i mi gymeryd ond rhyw ddwy neu dair dogn, a'r canlyniad oedd i mi wella yn fuan ac yn llwyr. Yr wyf yn awr yn cadw potelaid yn fy ymyl yn barod rhag ymosodiadau sydyn. Yr oedd yr arwydd-masnacix yma ar yr emulsion a brynais." Caniatau y carech gael gwarea odaiwrth yr anwydwst, a ch bod wedi cael dylanwadu arnoch trwy y goscdiadau hyn i benderfynu prynu Scott's Emulsion, penderfynwch hefyd, ac mae hvn yr un mor bwysig, eich bod yn CAEL ST SCOTT'S EMULSION. 0 bosibl y gofynir y chwi gymeryd emulsion arall, ac y dywedir fod hwnw "yn Ilawn cystal a Scott's." Y mae hyny yn profi mai Scott's yw YR Emulsion i'w brynu, ac y mae yn pron hefyd na ellir ddim gwerthu emulsions ereill end oddiar y gymeradwyacth y mae Scott's yn ei feddu; nid oes gan emulsions efelychiadol ddim cvmeradwyaeth o'r eiddvnt eu hunain. Dyma paham mae Scott's Emulsion yn gwella a'r emulsions ereill ddim yn gwella nid oes emulsion arall wedi ei wneyd eto ag L sydd yn gwella fel y mae Scott's yn gwella. v Scott's Emulsion yngv'elia yr afiechyd dim gwehaniaeth am oed y diodde- >c fo': cymeradwyi.: ef a' yr Anwydwst gan eicii Meddyg, cs gefynweh iddo. J; c c s a i c,, (ga-i 3.rng m 3c at y c-udhd ;1 chrybv/v-iiv/ch y papyr hwn\ Daw llyfryn pkntyn gydÚ cylr/vr, COTT & BOWNF, Limited, 10-11 Stonecutter Street, London, E.C. wmim mmmmm :? )!Mmm!l!l j PROTECT ALL YOUR SPRING SOWINGS OF WHEAT, OATS, BARLEY, PEAS, BEAMS, ETC., FROM BIROS, SMUT AND ROT BY USING OORVUSINE D.G. The effective liquid seed dressing. Non -poison oti s- -z,,sc- germination— will not clog seed drill. Sold in tins, 4/6, 10/6, 20/ 45/- Requires no preparation. Returns £ for every 1/-spent on Corvusine. Further particulars from local agents:— T. ROBERTS, Corn and Seed Merchant, RUTHIN. 4." uslivat Specially prepared for protecting Garden Peas, Radish. Cab- bage, Lawn Grass, Sweet Peas, and ?il garden seeds from th* SPECIAL SMALL BIRDS, MICE AND ROT. InvahiaWe fc | f for *4ZS Gardeners. Sold in sealed tins, 4d.. 6d., Sd. if- .i I rADnBM I ice "6, to be obtained of all Seedsmen and S'or^e, or Who -t- I UAHUBII ,«9b ♦ sale from Arthur E. Hawkkr. 59 Mark Lai;e. L'ondot | Sold daring 1909 n 1 1 111? 11 W USED AT THE PRINCIPAL DAIRY INSTITUTES 4m m I I qp THE WORLD'S CHEAPEST SEPARATOR fcqual in every respect to the best machines on the market No. 1. Capacity 2 7 Gallons per hour &4 10 0 tBHSST No, 2. U 50 „ „ LB 8 0 AWARDED SILVER MEDAL H.A.S.E. 1909 "Che highe»t and only award for cream separators MAY BE HAD ON FREE TRIAL For further particulars apply to: K. J. FULLWOOD AND BLAND, Rennet & "Butter Colour Manufacturers, 31 Q 33 Bevenden St., Hoxton, London. N, An m English Welsh Dictionary. Adapted to the present state cf Science and Ltteratnre;, in which the English Word are lenoLILcttd fr;m th i originals, and explained by their synonyms In the Welsh Languaga. By the Rw D. SILVAN D J. In 51 vole.t In boards, price B2 hoilf aalf. £2 ria. Cd.; and (till cloth, £ 2 7. 6d. Ancient c;, Modern Denbigh. tI ] -t D scrip'ive Hisuories oi the Castle, Borough. and Liberties: with sketelies of the lives ar,d exploit of the Feudal Lords an Military Governors of the fortress to i's final siege, &c. By Jchn Wkliaws Price 5s. in bos-r is- DENBIGH, AND DENBIGH OASfLE, —Price (TcL