Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
6 erthygl ar y dudalen hon
■'I1mi......mmiMaJ-— TRANSVAAL…
■'I 1 mi. mmiMa J- — TRANSVAAL WAR FROM DA1 to DAY. I A depatch from Lord Roberts starts that Colonel Hannay, in comrrrv-d of Thersdat a brigade of mounted infantry, ua» pushed liis way through from the Orange River to Ramdam and achieved the objf'1' of Ins iv.^rch Mo*vlav the Cavalry Divisir1 under General French seized the crossing 140f thrliiet River at De Kils Drift, and the Sixth and seventh Divisions are now encamped there, on the<±ast bank. In a despatch issued late last night Led Roberts reports that General French has per- fumed a brilliant feat, having forced a passage of tie Klip Drift of the Modder River and captured three Boer laagers, with supplies, while a brigade who made a feint at Rondeval Drift, four miles to the west, seized it, as well as another drift, and -captured two more laagers. The Sixth and Seventh Divisions are moving in support of the cavalry. Despatches from Chieveley Camp show that a squadron of the 1st Dragoons have been attacked by Boers near Rustenburg, and that seven of them were made prisoners, seven others being wounded. -On Tuesday Lord Dundonald made a reconnaiss- ance, and in returning was subjected to a heavy rifle fire. Lieutenant G. Churchhill and five others were wounded. Up to a late hour last night there was no further news from Lord FRIDAY. Roberts. The War Office > issued last night a message from Colonel Baden- Powell transmitted by Colonels Nichol- son and Plumer. Colonel Baden-Powell stated that on the 25th ult., the Boers put a shell through the Convent at Mafeking, used as a convalescent hospital, and on the 26th they again deliberately shelled the women's laager. On the 27th the garrison,having,pushed on their advanced works and mounted an old naval smooth-bore gun, shelled the Boers' camp with complete success. On the 30th the Boers moved their laager back two miles. On the 31st they bombarded Cannon Kopje heavily Ifut gained nothing by it. Lord Roberts' message, promising early relief, is stated to have been re- ceived witlh the liveliest satisfaction by the garrison, who are healthy and cheerful. Lord Roberts telegraphed yesterday that General French s force reached SATURDAY. Kimberley on Thursday evening. In a second message he said General French reported that he had com- pletely dispersed the Boers from the southern side of Kimberley, from Alexandersfontein to Oliphants- fontein, and was going to occupy their ground. He had captured their laager, with the food supplies and ammunition. In another message the Commander-in-Chief reported a visit paid by the mounted infantry to Jacobsdal and an attack upon them as they were returning. The place was occupied later by the British forces, and some of our wounded were found there, including two officers who had fallen into the hands of the Boers a little earlier. In another despatch Lord Roberts said he had good reason to believe that the Magersfontein trenches had been abandoned, and that the Boers were endeavouring to escapc. General French was scouring the country to the north of Kimberley, and one of General Kenny's brigades of infantry was in pursuit of .a very large Boer convoy moving towards Bloemfontein. The British forces in Northern Cape Colony have with- drawn to Arundel, to cover Naauwpart. The Boers have occupied Rensburg, The only further news received from Lord Roberts is contained in a MONDAY, despatch sent from Jacobsdal-early on Saturday morning. The Commander in Chief of the British forces tele- graphed that General Kelly-Kenny's Bridade on the previous day captured 78 waggons laden with Stores, two waggons with Mauser rifles, eight boxes full of shells, ten barrels explosives, and large quantity of stores, all belonging to Cronje's lauger, which was still being shelled by our artillery when Lord Kitchfcner despatched the messenger. General Buller is again moving forward. On Wednesday he seized an important hill close to Hlangwana Mountain, and on Saturday a second hill was captured. These are said to be signs that the Boers contemplate a retreat from before Lady- smith. Some fighting is reported in Northern Cape Colony. General Brabant, with the Colonial Division, has had an important action with the Boer forces near Dordrecht. 1 General Buller telegraphed yester- day that on Sunday his force moved TUESDAY. round the Boers' flank near the Tugela river. Assaulted by a heavy artillery fire on their front and flank and attacked on their fl., nk and rear, the Boers made but slight resistance, and they were driven back across the Tugela. Several camps, with ammunition and stores, were captured and a few prisoners werp taken.
■» From the Front.
■» From the Front. LETTERS OF LOCAL INTEREST. Mr David Jenkins, Cerrigcyranau, Talybont, Received the following letters on Monday from his 6rother, Mr John M. Jenkins B.M.I. A Squadron, British Camp (Buller), Nr. Ladysmith, 23rd January, 1900. I don't think I have written to you for a long time, more to my shame, but I may plead the excuse that I have not always had the time, and when I had the time the writing materials would not be at hand. As you perceive from the above address, I have been engaged in the new occupation of watching the manceuvers of the British army, or at least a large portion of it, and the most important at the present time as it is going to march straight on Ladysmith, Which is only about 12 miles off, but unfortunately there are Boers and mountains in the way of a safe and speedy journey. I received your letter ac- knowledging the receipt of mine I sent you after I left Ladysmith. I happened to have come away just in time, for two days afterwards the place was beseiged. I tried to get into the Imperial Light Horse, but they had finished recruiting. When I c3mc down to Durban I joined Bethune's Mounted Infantry, which was being formed. All these new volunteer corps like Bethune's, Thornycrofts, Imperial Light Horse, and South African Light Horse, are composed of Johannesburg men, and almost every able bodied man has joined some corps or other. They were drilling for about three weeks at Durban, and they went to a little place called Umbilo outside Durban, where I joined. We were there a week Wlien we were sent to the front. We remained about a week at Estcourt. Then the column made an advance on Frere, where we were stationed for two months. Had we been successful at the battle of Colenso five weeks ago we would have been in Ladysmith straight away. I suppose you read an account of that engagement which was a most disastrous one. Besides being unsuccessful we lost In killed, wounded, and missing, over 800. After that we had to remain in Fere, to the disappointment of everyone, until other plans had been formed. Th<4 Boer position at Colenso was of the strongest description, and to make the attack a success it would have cost an enormous loss of life. The battle lasted about seven hours, and the cannonading was terrific. Lombord's Kop was nothing to it. I had a splendid Yiew of the whole affair from different positions. Instead of trying to force the same position General Buller is attempting a flank movement on the left, which in my humble opinion ought to have been done before. Consequently the whole column, with the exception of about 2,000 at Frere, and 4,000 at Chievley-a camp about half-way between Frere and Colenso—the whole column has marched on. We are now about 27 miles from Frere. Further to the left Sir C. Warren has a column of about 14,000 and on the right General Clery has another. We are in the centra under Geii»*r?il Buller. I only arrived here two days ago, and my arrival was quite a happy accident. A new E Squadron of our regiment had just been formed at Frere, aud as they were new hauf s 50 of us had to remain behind with them. They drew lots as to who were to remain, and I was one of the unfortunates, and a more unpleasant week f \I never spent, especially ct8 my friends had gone on. Anyway, an opportunity presented itself a couple of "ays ago, which I did not fail to avail myself of. A officers were marching from Frere to Snrincrfield new camp 18 mile*:) and I was one of the escort. right in front, and i presume that about five l!uhe other side of Springfield the escort was Anh to retum> as there was no further danger. s ¥ °fiI receivi"d no nrdere, and I proceeded on to oyrmgn ;Vhell L got. there I heard the B.M.I. T e ,CoiP^d another seven miles further, so ,PU8Vet on and joined them. When I my si••rv, whieh I hardly think hey be ie\f ag j jla*j au j coui(f to get ent forward, officer said, As you are here you better remain, yesterday we came another couple of miles furthtcl,.c) .the Tugeia I{iv(T -y have been shellii ancj caimonadingeverv davto stop the Boers from dkJngtn.nches /nd rn £ ke -fortifaca. tions, but there hal;( LJecn an engagement except a brush here and t,r<- The blALI. have been in about four engagetii,^ t,ut untij this morning we I only experienced boo ,,nder 6heU fire> whkh= onft Yvf j m,i>ng we had a bit of a brush with them and were un<rifle fire for the first time. We sighted some hundred of them about 200 dg i f, over them. To shoot any- thing at that distance can Úly be by accident. The only thing they hit was a hoi. about ten vards from where I was, FheIr bullets S,%Iied to have gone too high right over our he;,ds. was *bout 4.30 in m the morning. V- e were up Y 2.30, and off at 3. We were out to cout, ami did not expect to meet a *>■ d. of Boers. -)ur el lei work is scouting, spreading as# over the PIntrv looking for the f-nemy in f,-cnt of .the army. I«,tead of finding the enemy, they oftpu find us, and then we have either ,to fight or clear as prudence dicates. We get plenty hard work, which is a healthvchange after banking- We have vftpn been out io, twelve or fifteen houu J, The ¡,¡()de of fighing of tic t mounted is diffe/vvi.t to either the avalry I. infantry. We arrive on the scenc of action on horse- back, but get into position and fire on foot. I shouldn't like to be in the infantry in this country. Fancy walking for hours over these mountains in a broiling sun. I often pity these Tommy Atkinses. We are now anxiously awaiting another forward move,, and this will be to Ladysmith. The siege should certainly be raised now, as we hear the men iiiere are abort of the necessaries of life. They have hold out bravely, and given a lot Of .tr"v.ble the Boers. This is a glorious country round here, very hilly and even mountainous, but the veldt is green with excellent grass. With regard to food it is certainly not improving, especially after our move from Frere. We don't get any bread now, we get hard biscuits instead. We drink water (not always clear as crystal, but anything we can get hold of, and just now there are some excellent springs about in addition to the river), tea and coffeee often without milk an^i sugar. V) c are all teetotallers by compul- sion, as there is not a drop of spirits or beer here, but it is not a question of health that regulates this, but a matter of convenience. Supposing each had his quart or even a pint a day for 30,000 men. WhaL a tremendous additional work to the transport. We get corned beef, mutton, and army rations to eat. We lived well comparatively speaking down below. We made porridge in the morning,' then we had bacon and jam served out, and fresh meat and vegetables every day, but now we are beginning to see what campaigning is. After all this is only a picnic com- pared to other campaigns in the history of the British Army. We haven't to sleep in frost, rain, and snow on cold wintry nights, and be without food and clothing for days. The climate is magnificent, very hot in the day time, but cold enough at nights to make it slightly unpleasant sometimes during rain. With regard to the pay we get the usual volunteer pay, 5s. a day and Is. deferred, but lately we have been getting 3s. more as we have been at the front 60 days. I obtained two months leave from the bank, and asked for an extension. I have not yet heard from them. Address all letters to Standard Bank, Durban, as they will forwarhem on. Writing on 26th January, he says :—" We are still nearly in the same spot. He remained for four days on the top of a hill. We climbed up the morning after that bit of engagement. It was certainly the stiffest hill I ever climbed, then we had to lead our horses, the place was full of brambles, prickly bushes, rocks, stones, and all kinds of trees and vegetation that could obstruct the progress of man and beast. A couple of days after, we witnessed another fight in the valley below. We were not engaged. The artillery and infantry were fighting. Our loss was only two killed and eight wounded. The Boer losses must have been considerable, because we could see our shells pitching right amongst them. These are reconnaissances to ascertain the strength and position of the enemy before making'the advance. The relief of Ladysmith now appears to be only a secondary con- sideration. Their chief object being to get round the Boer Army. I think Sir C. Warren is doing good work on the leit. We hear his cannon every day. in tact they have been at it every day for the last fortnight. This morning just before breakfast, we had orders suddenly to saddle up and march round the hill about four miles and dismount There was an engage- ment going on and we were placed in the right flank to draw the fire of the enemy whilst a portion of our army was executing some manceuvre. We did draw the fire of the enemy pretty smartly, for we got a shower of bullets pretty soon. We took cover behind ant heaps and the bullets were coming pretty close. The Boers tried to work round our right, but we had men behind a little hill which prevented them. But it was when we rose to get back that the fire became hot the bullets striking the ground all over. They are still pounding away with their heavy guns, and I suppose we'll get to Ladysmith in about a fortnight. We have been getting good food the last few days, beef, pork bacon, compressed vegetables, jam and biscuits, tea and coffee, but no bread. We have finished with tents for the present and we live absolutely in the open."
Y RHYFEL.
Y RHYFEL. GWEITHREDIADAU ARGLWYDD ROBERTS. SYMUDIADAU FRENCH. CYRHAEDD KIMBERLEY. Boreu dydd Sul cychwynodd y Cadfridog French gydag adran o feirchfilwyr a gallu cryf o faes- gyflegrau o Modder River am Ramdan, lie ryw ddeuddeg milldir i'r dwyrain o Enslin, lie y cyd- gyfarfyddodd yr holl fyddin dydd Llun. Symud- odd yn gyflym i Riet River, lie y gwrthwynebodd nifer o'r Boeriaid ei symudiad yn mlaen yn Dekiel a Waterfall Drifts. Tanbelenodd French y gelyn am rai oriau, a gyrodd hwynt ymaith, a chan groesi yr afon dydd Mawrth parhaodd ei ymdaitb ys- blenydd i Klip a Roudeval Drifts ar afon y Modder. Yna drachefn cymerodd brwydr le, ond tanbelen- wyd y gelyn yn egniol, a gorfodwyd hwy i encilio mewn anrhefn mawr, gan adael pump o'u gwersyll- oedd yn ein dwylaw, gyda nifer mawr o wartheg a 2,000 o ddefaid. Er gwaethaf anbawsderau dwfra chlndyddiaeth, galluogwyd French drwy ei symudiad cyflym a natur uwchraddol y gallu o dan ei lywyddiaeth i dwyllo y gelyn a syrthioar ei warthaf yn anisgwyl- iadwy. Mae goresgyniad y Rhydd Dalaeth gan y gallu- oedd Prydeinig yn awr yn ffaith gyflawnedig. Yn ffodus dygwyd y gweithrediadau o amgylch yn hollol anisgwyliadwy i'r gelyn, y rhai oeddynt yn gwylio Orange River, o'r hwn le yr ydoedd brigad o feirchfilwyr dan y Milwriad Hannay yn ymdaith tua Ramdan. Dydd Sul cyfarfyddodd y gallu hwn a 500 o'r Boeriaid, gyda dau o ynau, a bu orfod iddynt frwydro a'r gelyn mewn trefn i alluogi ein cludyddiaeth i fyned drwodd. Parhaodd y tanio drwy yr holl ddiwrnod, a buodd yn frwydro caled. Symudodd ein dynion ni hyd o fewn 200 o latheni 'r Boeriaid. Gyda'r hwyr symudodd y Boeriaid ymaith, ac yn ystod y nos parhaodd ein cludyddiaeth eu sym- udiad yn mlaen mewn diogelwch. Symudodd gallu French yn mlaen ar hyd Riot Road, a daethant i wrthdarawiad ar gelyn wrth Waterfall Drift. Pan ganfyddwyd y Boeriaid agorwyd tan arnynt yn uniongyrchol gan ein gynau ni gyda chryn effaith, ac enciliodd y Boeriaid. Wedi croesi y Riet, symudodd French gyda chyflymder mawr tua Modder River, lie y cym- erodd brwydr gyffelyb le. Mae ymdaith French yn deilwng o'r ganmoliaeth ucbaf. Anfynych y bu gan Gadfridog Prydeinig allu rhagorach dan ei awdurdod, yn barod i orch- fygn pob anhawsderau yn y fath wlad. NEWYDDION SWYDDOGOL. Oddiwrth y Maeslywydd Arglwydd Roberts i'r Ysgrifenydd Rhyfel JACOBSDAL, Chwefror 16: Cyrhaeddodd French gyda meirch gyflegrau a meirchfilwyr Kimberley neithiwr." JACOBSDAL, Chwefror 16: Derbyniwyd y wefreb ganlynol oddiwrth French boreu heddyw :—" Wedi llwyr wasgaru y gelyn ar y tu deheuol i Kimberley o Alexandersfontein i Oliphantsfontein, ac yn myned yn awr i gymeryd meddiant o'u lleoedd. Wedi cymeryd gwersyll y gelyn gydag ystor- feydd o ymborth, a chyflenwad o ddefnyddiau rhyfel." ODDIWRTH ARGLWYDD ROBERTS I'R YSGRIFENYDD RHYFEL. JACOBSDAL, Cbwefror 16 -Y mae genyf reswm da droe gredu fod amgloddiau Magersfontein wedi eu gadael, ac fod y Boeriaid yn gwneud ymgais i ddianc. Y mae French yn ysgubo y wlad ar y tu gog- leddol i Kimberley. Mae adran o fyddin Kenny yn erlid ar ol nifer mawr o'r Boeriaid sydd yn symud i gyfeiriad Bloemfontein. MEDDIANU JACOBSDAL. Y DREF YN LLAWN 0 GLWYFEDIGION. Cymerodd nifer o'n meirchfilwyr feddiant o Jacobsdal dydd Mercher, yr hon a gawsant yn llawn o glwyfedigion, yn cynwys amrai o'n dynion ni o Rensburg. Anfonodd y Boeriaid nifer o wyr yno drachefu a ail gymerasant feddiant o'r lie. Cymerodd amryw o ysgarmesau le yn ystod y dydd, a dygwyd magnefa o gyrflegrau i danbelenu yr amgylcboedd, gyrwyd y Boeriaid ymaeth, a ihym^odd ein dynion ni feddiant o'r lie. yTn, GORESGYNIAD Y RHYDD DALAETH GAN ROBERTS. 1 CRONJE A'l FYDDIN YN FFOI. Mae symudiad Arglwydd Roberts yn mlaen i'r Rhydd Dalaeth yn parbau yn ddi-droi yn ol. Mae galluoedd y Boeriaid wedi eu hollol ddyrysu, ac ar lawn encil. Symudodd y gelyn o'u safleoedd cedyrn yn Spyt- fontcin a Magersfontein nos Iau, pryd y decbreu- odd Cronje a 10,000 o honynt ar eu ffoedigaeth tua Bloemfontein, prif ddinas y Rhydd Dalaeth. Buont yn hynod ffodus i'w ffaglu ymaith gyda'r atn gy ilynuler, pe buasent wedi aros ychydig yn hwy buasid wedi eu llwyr amgylehu, a phob llwybr o ddihangfa wedi ei gau i fyny, ac ni buasai gan- ddynt ond ymostwng neu newynu. Mae y meirch filwyr a'r traed filwyr Prydeinig sydd yn erlid ar ol Cronje wedi cymeryd oddeutu 150 o bedrolfeni yn cynwys ystor a phob math o ddefnyddiau rhyfel. Y GIBRALTAR BOERAIDD, CADERNID RHYFEDDOL EU HAMGLODDIAU YN MAGERSFONTEIN. Y MODD Y CYMERODD Y PRYDEINIAID FEDDIANT O'R LLE. Am w o'r gloch boreu dydd Sadwrn, symudodd Brigad y Guanls," o dan lywyddiaeth y Cadfridog Hole-Carew. tua Magersfontein, a chawsant yr am- ;l;1 w<) eu gwaghau. Y fath gyfuewidiaft heb dnnio erg-yd, na gwastraffu owns o bylor syrth- iodd un o'r ,lleo.edd cadarnaf i'w dwylaw, Cymurasain. meddiant o'r bryniau ar unwaith, a chawsant fod y safle wedi eisicrhau yn y modd cadarnaf. Yr oedd yno resu o ffosydd mawrion a dyfnion, yn mha rai y gallai cyrff mawrion o ddynion ymdaith gyda pherdfaith ddiogelwch. Gadawyd y bryniau yn yr annhrefn mwyaf; ym- ddengs fod y Boeriaid wcdi ymadael mewn dirfawr frys cafwyd fod ciniaw da wedi ei ddarparu ond heb ei gvffwrdd. w Ar I'm o'r bryniau uaeth y Brydeiniaid o hytl i ffrwythau ac ymborth, dillad newyddion ac esgid- iau, defnyddiau saethu, a rhyw -ddyrnaid o rych- (ldryllian. Mae effaith y tanbclenau Prydeinig i'w ganfod yr. eglur ar y bryniau ceid yno dyllau mawrion,ac yr ydouud yr holl fangre wedi ei britbo gan duarnau o greigiau maiuriedig. o greigiau maiuriedig. G LAN ATI Y TUGELA. BULLER YN SYMUD YN MLAEN ETO. Bu tipyn o danio Dydd Mercher, lau a Gwener, cymerodd Buller feddiant o Hussar Hill ac amryw fan fryniau oddeutu chwe milldir i'r dwyrain o Colenso. Ei fwriad ydyw enill Hlangwane Hill He mae y Boeriaid yn awr yn dal safle o gadernid mawr., Buasai enill hwn yn gaffaeliad mawr, mae yn fryn o gryn uehder, ac oddiar hwn gellid gyda cbyfiegran wneud hafoc cnbyd ar amgloddiau y Boeriaid. COLOFN GATACRE. YMGAIS Y BOERIAID I AILGYMERYD DORDRECHT. Dydd Gwener gwnaeth y Boeriaid ymgais egniol i ailgymeryd Dordrecht, ond methasant. Yn ystod nos Wener gwnaeth nifer o'r Prydeiniaid ymosod- iad gyda'r bidog ar eu hamgloddiau, pryd y diang- odd y Boeriaid drwy y dref gan adael eu gwersyll yn cynwys pump o bedrolfeni ac amryw gerti a swm o ymborth yn nwylaw y Prydeiniaid. Caf- wyd o hyd i ddau o'r Boeriaid wedi eu clwyfo ac amryw geffylau wedi eu lladd a'u clwyfo. Yn foreu tranoeth dechreuodd y Boeriaid o'r tu dwyreiniol i'r dref danio ar ein dynion ni, a thanio y buwyd trwy y dydd, heb ond ychydig os dim enill i'r naill ochr na'r Hall. Y DIWEDDARAF. Yn ol y newydd diweddaraf y mae'r Highland Brigade yn carlamu ar ol Cronje, ond nid oes manylion i law hyd yn hyn. Y mae Buller hefyd wedi troi y fantol ar y Boeriaid ar lanau deheuol y Tugela, ac wedi enill safle gadarn a ddalient, yngbyd a'u holl eiddo.
LLITH HEN GARDI.
LLITH HEN GARDI. Mi glywes i y dydd o'r bla'n fod rbyw ddyn yn Llanybytber wedi breuddwydo fod Kruger a'r Boers yn dwad dros bont Teifi liw nos i'r pentref, ac i bod nhw yn gwneyd mwstwr irfeddu, ond man y gwelso'n nhw wlaneni y ffatri yn hofran yn y gwynt iddi nhw ffoi yn bendramwnwg gan gredu eu bod nhw wedi do'd yn rhy agos i'r British Camp ag iddi nhw feddwl, os dim dwywaith (medde'r breuddwydwr, cofiwch) mai tomeni o bowdwr o'dd y glo yn yard y steshon. Mi leicwn i ofyn i'r breuddwydwr ma ble o'dd maer y pentre' y pryd yma ? Dyma i chi 'stori o'r wlad, ac ma'r sawl sy'n 'i hela hi yn dyweyd i bod hi yn wir bob gair:—" Y dydd o'r bla'n, tra yr oedd rhai o bentrefwyr Llan- yn ymgomio a'u gilydd mewn siop yn y pentref ynghylch y rhyfel, daeth un o'r ardalwyr i mewn i gael gwybod y newydd diweddaraf. Pwy gyfer mae'r Boers yn awr V mynte fe, a'i geg a'i gluste yn ben agored. 4 O, mae nhw tua Natal erbyn hyn,' mynte'r gwr oedd yn darllen y papur newydd a chyn pen eiliad i chi, dyma'r gwladwr diniwed yn rhoi ei draed yn y tir, ac yn 'i charlamu hi tuag adre' nerth ei faglau. Ac yn ol pob hanes, fe fyddai y truan wedi rhedeg nes colli ei wynt oni bai i ryw un gymeryd trugaredd arno, a rhedeg ar ei ol i'w ddarbwyllo. Wedi ei oddiweddid, caf- wyd et fod wedi camgymeryd Natal am 'Ratal—lie tua taft milldir o'r pentref." Mi weles yn y Gazette yr wthnos ddiwetha fod dynion y gweithe mwyn yn dwad a bagad o Italians i weitho tua Cwmystwyth. Syndod i chi fod rhaid ca'l dynion o duhwnt i fynydde mawr yr Alps i weitho rhwng brynie Cymru. Beth sy' o le, gwedwch ? Pa un ai pris ai prinder sy'n gorfodi y meistri i gael y gwyr hyn o wlad yr Eidal t Nid dyma y tro cynta y ma'r meistri wedi gorffod ca'l dwylo o gered, neu o ffwrdd fel ma nhw yn gweyd I'JQa'r North. Mi weles banes yn y Gazette os tro'n ol yn dyweyd fod perch'nogion y gweithe mwyn wedi hela at y Brenin ers tua dau cant o flynyddau yn ol i ofyn am ddynion ac iddo ynte hela canodd o'r carcharorion o'dd wedi eu condemnio i farwol- aeth yn y jiMs sha LIunden i lawr i Shir Abarteifl i weitho yn y gweithe mwyn. Os gen' i ddim byd yn erbyn yr Italians druen. Y ma' hi yn ddigon caled arni nhw yn ngwlad eu hunen, a Duw a'u helpo, nhw i ga'l twll gwell yn rhywle, ac os dim dowt nag yw twlle gweithe mwyn Cwmystwyth yn fil gwell na gorthrwm annioddefol yr Eidal, er fod haul y Nef yn gwenu ar ei meusydd hafaidd lion yn lla.wer siriolach nag y gwna ar fryniau Gwalia. Y mae daiar yr Eidal yn tra rhagori ar ddaiar ein gwlad ni; ond wa'th i chi pa mor hael yw Natur, a pha mor siriol yw Anian, os bydd deddfe yn gormesi a dyn yn cael ei lethu. Wel, Gymry anwl mawrhewch eich breinte, ac na foed i chi byth adel y wlad gael ei llywodraethu gan yr yspryd milwrol sy'n ei bwgwth y dyddie hyn. Dyma'r ysbryd sydd yn gorlethi yr Eiddol trwy ei dirwasgi a threthi milwrol direswm; a dyma yr yspryd a ddinystria ddiwydiane Prydain, ac a nycha ei gweithwyr nes eu gorfodi i adel eu genedigol fro, fel y mae'r Italiaid hyn druen, yn ol pob tebyg, yn gorfod wneyd yn awr. Y ma'Town Cownsil Abarystwyth, y mae'n debyg wedi pallu rhoi cenad i ddynion y War Offis i rei rhagor o genins ar dir yr hen gastell. Wrth alw sylw at hyn o beth ma' un o bapure Llunden yn rhybuddio yr Henadur Peter Jones, ac yn dweyd wrtho fe am edrych ati mewn pryd rhag ofan y ca' ef 'i hun yn garcharor i Kruger yn Pretoria rhyw ddiwrnod. Wel i chi, hen Gardi i'r earn yw Mr. Peter Jones, fel 'rych i yn gwbod i gyd; a dwy i ddim yn credu fod arno fe fwy o ofan dynion y War Offis sy'n ben-ben ar Boers nag o'dd arno fe o ofan dynion yr Home Offis pan o nhw yn wmladd ar Cardis am y degwm. Wel, pe buse Mr. Peter Jones yn ca'l myn'd i'r carchar, welwch chi, nid fe fuse'r Peter cynta' fuodd yno, ac os nar ddoise angel i'w waredu e', mi na'n llw y bydde'r Cardis yn shwr o'i dynu e'n rhydd buse nhw yn gorfod bracso'r mor i dd'od o hyd iddo fe. Rhai tyn yw'r Cardis, welwch chi, ag wy' i yn meddwl fod dynion y War Offis yn dwp ofnadw na fuse nhw yn gwbod hyny. Sownd i chi dy nhw yn cofio dim am ryfel y degwm yn Shir Abarteifi, ne fe fuse'n yn shwr o hela hol regiment o foys Penbryn, a flying column o fech- gyn Cellan. Mi ddala i chi y doithe rhein a'r Boers i gownt yn llawer cynt na'r Saeson 'na, a hyny heb golli bywyde hefyd. Wye clwc yw amiwnishon y Cardis fel rych chi'n gwbod, a mha nhw yn llawer mwy effeithol na bwmshellsi. Cwpwl o whelts a'r rhain ac fe geisech chi glywed yr hen Kruger druan yn gweiddi: Hold on Wel mewn difri i chi fe fues i yn meddwl wedi darllen yn y papur yna, beth wedi'r cwbwl os buse shwt beth yn bod a Mr. Peter Jones yn y carchar yn Pretoria. Mi ddala i cbi y bydde fe a Kruger yn shwr o ga'l ambell i scwrs irfeddu wrth dyny'r cetyn cwta. Wy i ddim yn gweyd y bydde nhw yn gwel'd llygad-yn-llygad ar bobpeth, ond w'i yn shwr y ceithe yr hen Kruger dipyn o spri wrth glywed Mr. Jones yn adrodd fel o nhw'n twmblo Mr. Willis Bund yn y Cownti Cownsil, ac yn mynd dros ben diplomasi yr Home Offis. Os dim dowt gen i na fuse Kruger yn shwr o leico cwmni y Cardi a gwneid i ore o hono, ac fe fydde i scwrs nhw yn werth i chlywed. Synwn i na wede yr hen Kruger fod yn ddrwg 'da ge na ddoth e' o hyd i Mr. Jones yn gynt, fel galle fe fynd dros ben Chamberlain drwy diplomasi fel a'th boys Shir Abarteifi dros ben Willis Bund. Doniol, os dim dwywaith, fydde clywed Mr. Jones yn trin Kruger am hela'r ultimatum mor wyllt; a'r hen Kruger wrth weld i fai yn hyn yn gweyd Wel, wel, os dim i neid-its wedi went, Mr. Jones, bach."
Y SENEDD. ---
Y SENEDD. Nid oes dim hynod iawn wedi cymeryd He yn y Senedd i'w gofnodi yr wythnos hon. Wedi araeth odidog gan Syr Campbell Bannerman cyfaddefodd Mr Balfour nad oedd efe yn un o'r rhai hyny a edrychent ar helaetbiad yr ymberodraeth heb ond a phryder. Ni ddylid, credai ef, ymgymeryd a'r gwaith mewn yspryd ysgafn, ond ni chredai ef fod yr anhawsderau presenol yn ddyladwy i cangiad yr ymberodraeth a'n dyledswyddau ychwanegol. Nos Lun gwnaeth Mr Bryn Roberts araeth alluog yn yr hon y galwai y Llywödraeth i gyfrif am y rhyfel a'r trybini presenol.
Advertising
PRINTING DONE NEATLY, CHEAPLY AND QUICKLY AT THE WELSH GAZETTE PRINTERIES. Business Notices. PLANTING AND SOWING SEASON, 1900 EVERYTHING FOR THE GARDEN, FARM, & ESTATE Do not place any or(lers lwfore knowing OUIZ prices. 200 ACRES OF XTRSFHY V, ni::r.y hanrin of trees to elect. from of the BEST AND MOST POPULAR SORTS OF EVERY KIND OF FRUIT TREE, trained, lmsh, Rud st-andard. HANDSOME SHRUBS, ORNAMENTAL FLOWERING am, DECIDUOUS TREES Axi) SHRUBS in endless variety and every size. COVERT AND HEDGE PLANTS anv size required. AUCUBAS. LAURELS, LILACS, RHODODENDRONS, HOSES. HOLLIES, etc. WE INVITE INSPECTION. PRIVET—2 to 2 ft., 8s. 100; 2 to 3 ft., 10s. and 1211. 6-1. If, l 3 t" « ft., IS". 10O 4 to s ft., 20", 100. Chrysanthemum Catalogue, containing this year'.i Novelties now ready. Write us stating your wants, and ask for Printed Cata- loguPost Free. WE GROW WHAT WE SELL. SEEDS! SEEDS!! SEEDS! Of every description for Garden and Farm. OurstockARK RELIABLE, none l>eing6ent out until THOROUGHLY and NATURALLY tested. See list of Novelties for coming Season's showing. Many Testimonials from Prize-winners of Vegetables and Flowers. rs, Our Catalogue contains useful information for Profes- si,c)nal and Amateur, and is posted Free on application, also FARM SEED LIST. LANDSCAPE GARDENING. Plan. by Landscape Artist. Estimates, Specifications, and advice or, laying out or remodelling grounds. Imple- ments of every description. CLIBRANS', Altrincham AND MANCHESTER- BRANCHES 10, Market Street, Manchester (for seeds, etc.), Bangor and Principality Nursery, Llandudno. WARD & CO's j ABERYSTWYTH BAZAAR Is the Noted Shop for TOYS And Every Description of FANCY ARTICLES. BEST HOUSE IN THE TRADE FOR SMOKERS' REQUISITES, 8 GREAT DARKGATE STREET HUGHE S'S PECTORAL COUGH BALSAM (From the Original Prescription of a Leading West End Physician), CURES COUGHS, COLDS, INFLUENZA, AND ALL CHEST AND THROAT AFFECTIONS. PRICE, 1/- AND 2/6 POST FKBE. PREPARED ONLY BY E. DAVIES HUGHES, M.P.S. (Late of J. G. Gould & Co., Oxford Street, London, W.) The Pharmacy, TOWYN. WHOLESALE AND RETAIL CONFECTIONER. AGENT FOR BARRETT'S LONDON CONFECTIONERY FINEST SELECTION OF NOVELTIES FILLED WITH CHOCOLATE FROM THE LEADING FIRMS. GOOD ACCOMMODATION FORJ CYCLISTS. Most Central Place in Town. NOTE THB ADDRESS:— MORGANS' fiiglvclass Confectionerp Stores, OPPOSITE THE TOWN CLOCK. Tea Rooms and Refreshments. BUY YOUR MEDICINES FROM DAVIES BROS., 7 THE PHARMACY, LAMPETER ALL DRUGS AND CHEICALS.:lIO GUARANTEED PURITY. FOR HIGH-CLASS OUTFITS GO TO TOM JONES, COLLEGE STREET, LAMPETER LATEST STYLE IN TAILORING COM- BINED WITH MODERATE CHARGES. Waterloo Buildinqs SHAVING SALOON BATH STREET, ABERYSTWYTH. F. PADDEV, LATE OF CLAJTKSON, LONDOV, AND JOINSOK, ABERYSTWYTH, TIEGS to inform the public in general that he has I JUt taken the above Premises, and trusts by careful attention to all orders to receive a fair share of their esteemed patronage. Wigs, Fringes, Tails of Hair and Combings made up on the Premises on the shortest notice. Old Tails re-made and dyed at moderate charges. JOHN LLOYD & SONS, TOWN CRIERS, BILL POSTERS AND DISTRIBUTORS, HAVPJ the largest number of most prominent Posting Stations in all par s if Aberystwyth and District. Having lately purchased the business and stations of Aberystwyth Ad verci"j ng and Genera Bill Posting Stations, they are to take large contracts of every description. Over 100 Stations in the Town ana District. Official Bill Posters to the Town and County Coun- cils, G.W.R. Co., Cambrian Railway Co., all the Auctioneers of the Town and Vib,rict, and other Public Bodies. Business Notices. TAKE CARE OF YOUR CHEST. OLD 1)-R. P-IR-RIS MIRACULOUS COUGH SYRUP Has been proved by thousands to be a Certain, Safe. and Swift Cure for Coughs Chronic Bronchitis, Irritation uf the Throat, and every form of Winter Catarrh. COMPOSED ENTIRELY OF HEALING AND BALSAMIC HERBS. m1 #0. inonsancts 01 bottles sold every year. ASK YOUR CHEMIST FOR A BOTTLE. PRICE 1/11 and 2/9, (by post 3d. extra). 2 SOLE PROPRIETOR AND MANUFACTURER, ISAAC T. LLOYD, M.P.S., CHEMIST, 267, KING'S ROAD, CHELSEA, LONDON. To be obtained Wholesale and Retail in North Wales from the "DOVEY PHARMACY," ABERDOVEY. — —— A WORD IN SEASON. TRY MORGANS Pectoral Linseed Balsam Certain Cure for Coughs, Colds, Influenza, and all affections of the Chest, Throat, and Lungs. —— HAS CURED OTHERS. WILL CURE YOU. Prepared only by R. MORGAN, PHARMACEUTICAL CHEMIST, ABERYSTWYTH. Sold in Is. & 2s. bottles WONDERFUL RESULTS. OWENS BROS., 31, NORTHGATE STREET ABERYSTWYTH^ BUILDERS, JOINERS, UNDERTAKERS, &c Estimates given for every description of work WORKSHOP -PORTLAND LANE. JOHN JONES, JJUILDING j^ £ ATERIAL m ERCHANT, MONUMENTAL YARD, T REGARON, SOUTH WALES. MONUMENTS AND TOMBSTONES OF ALL SIZES IN STOCK. THE WATERLOO COACHES Bmr DuLY to the g AMOPS 4,0 DEVIL'S BRIDGE. AND OTHER PLACES OF INTEREST BOOKING OFFICB: WATERLOO HOTEL, TERRACE ROAD, ABERYSTWYTH. TO THE INHABITANTS OF ABERYSTWYTH AND DISTRICT. ISAAC SAMUEL Begs to announce that he has OPENED BUSINESS IN Grocery and Provisions AT NORTH END STORES, RAILWAY TERRACE. ALADDIN'S MAGIC TEA Iff „ i| MAC- fr- 11 LL. ——— .„, ———-— ■- j I THE BEST IN THE MARKET WILLIAM WMLIAIDS & C OMPANY, jgUTTON gTREET, L IVERPOOL. D. JONES, IGH CLAss TAILOR, 5, CHALYBEATE STREET, ABERYSTWYTH. G ENTLEMEN'S HGNTING & SHOOTING SUITS. JJREECHES A SPECIALITY. L IVERIES, JJIGH-CLASS Tr ADIES' nrr'.TLOR-MADE c OSTUME, Made by Experienced Workmen on the premises. Business Notices. HLSBANDS! STUDY Von: WTVES EASE AND COMFORT ÐY PI K, 1 ■ 0\ £ OF SELLERS' WASHERS. p o t'j E- ?2 :d L;-oJ 0 rJ3 E=i A if1 r- Z s:: t" <: t-' >- ifJ l- W r.. 7: > r' 0 h :> '7' œ œ 8 o I" o if] 1-d > I; (fJ. :¡ Oz =o 0 t;; w. r-j > t':Ij :< !I 1,Wats(yn's 1-1 Z, P4 ifJ Z ro !L 7: '00 = (fJ. ¡o.. o Z E-i ¡z; NO WELSH HOME COMPLETE WITHOUT ONE. SOLE AGENTS MARY DAYIES & SOX, Ili LANO-N HorsE, ABERAYRON. Also Agents for the leading Makers of all kinds of Implements. Mr. HUGHES DAVIES attends Monthly Markets at li-egaron. R. SAYCELL, FISH, GAME, AND POULTRY DEALER, GREAT DARKGATE STREET, ABERYSTWYTH. HORNER'S CLOTTED CREAM AND CREAM CHEESE, FRESH DAILY. SOLE AGENT FOR Palethorpe's celebrated Cambridge Sausages in the district TELEGRAPHIC ADDRESS-" SAYCELI,, ABERYSTWYTH." TELEPHONE No. 6. CAMBRIAN FACTORY. LAMPETER. DAVIES BROS.' BOOTS AND SHOES ARE POPULAR IN ALL TOWNS, A BOON TO LAMPETER AND DISTRICT. IMPORTANT NOTICE. OPENING OF A NEW STE-A-NII BAKERY Wholesome Bread, Cake, and Pastry. CHARLES EVANS, MARK LANE STORES, Bridge Street, LAMPETER, Begs to call the attention of his customers and the public generally to the Opening of a NEW STEAM BAKERY, and the facilities he can now offer. WEDDING, BIRTHDAY, AND SCHOOL CAKE TO ORDER.. PASTRY OF EVERY DESCRIPTION. All Orders receive prompt and careful attention. TANS WILL DELIVER IN AND AROUND THE DISTRICT DAILY. The Public are cordially invited to inspect the New Bakery, which is a marvel of ingenuity and perfection. IF YOU WANT GOOD, RELIABLE FURNITURE AT A LOW PRICE GO TO DAVID ELLIS AND SONS, FURNISHERS, 6, CHALYBEATE STREET, ABERYSTWYTH FOR THE LEADING p AINTING, PLUMBING, &D ECORATIN-E B USIN ESS J YOIt ABERYSTWYTH AND MID-WALES DISTRICT, GO TO R. PEAKE, B ATH STREET, ABERYSTWYTH. J. B. EDWARDS, FAMILY GROCER, FLOUR AND PROVISION MERCHANT, 40, BKIDGE S TREET A BERYSTWYTH. Jams, Marmalade, Jellies, Pickles, Cheese, Lard, and all kinds of Potted Fruits Best Quality in Home-cured Bacon, and Fresh Butter and Eggs Daily. TRY OUR SPLENDID TEAS NOTED FOR STRENGTH PURITY AND FLAVOUR. All crdcrs promptly attended to, and sent out to any part of the Country. WM. THOMAS, COAL AND LIME MERCHANT, ABERYSTWYTH. BRICKS, SLATES & PIPES of every description always in Stock. DAVID MORGAN, DRAPERY AND M I LL IN ER Y ESTABLISHMENT, 18 pIER STREET, A BERYSTWYTIl HOPKINS & SON, BUILDERS AND CONTRACTORS. ABERYSTWYTH. CASTLE HOUSE, ABERAYRON. John Hugh Jones, The oldest established Draper in Aberayron. LARGE STOCK OF DRAPERY OF EVERY DESCRIPTION. FOR WELSH MATERIALS Of all description unsurpassed in the Town MODERN SHOWROOMS. Ladies and Gentlemen are respectfully requested to visit the above Establishment. They will be surprised at the variety of the Stock. THOMAS ELLIST 33 AND 35, T E R HAC E ROAD (OPPOSITE THE POST UFKICB). FANCY DRAPERY. MILLINERY IX ALL ITS BRANCHES. SPECIALITF.s-LACES, RIBBONS & MUSLINS. T. E. has just returned from London with New Styles in all Branches of Millinery and Drapery. BOYS', YOUTHS', & MEN'S CI/LTIILNG OF EVEIlY DESCRIPTION HADE TO MEASURE -AT LOWEST CASH PRICES- BY DANIEL THOMAS, GENERAL DRAPER, OUTFITTER, TAILOR, &C., 22, k 24, LITTLE DARKGATE STREET A BERYSTIA-YTH. R. DOUGHTON, i IROXIOXGER, CHIXA DEALER AND CYCLE A GEXT, (OPPOSITE THE TOVTK CLOCK). i TCT.ES FOR SALE AND HIRK • I H>; CRYSTAL PERIdfOPIC j S>ECTACLES Tu B HAD AT ABOVE ADDRESS. >