Welsh Gazette and West Wales Advertiser

LLANYCHAIARN. COMIKG OF AGE.—The villages of Pentrebont. Figurefonr, Pontllolwyn, and Chancery were the scenes of much jubilation on Friday last. the occasion being the coming of age of Mr. J. G. M. Davies, eldest son of Mr. Morris Davies, Ffosrhydygaled. Almost every house in these villages had their windows brilliantly illuminated, I y and the lights from the farm houses of Aberbrwynen and Tyllwyd shone very brightly to a great distance. The hugh bonfire on the hill south of chancery, which had taken days to build, also cast a ruddy glare, which was to be seen for miles around. A crowded meeting was also held at Chancery School, where various presentations, arranged by a committee of tenants and friends, were made to the young heir. These were all suitably acknowledged in a short speech by Mr. J. G. M. Davies. Many other speeches were delivered, and an enjoyable of vocal and instru- mental music was gone through. Mr. Davies olso thanked the meeting and all subscribers for the very valuable and useful articles presented to his son, and for their very kind reception that evening of his family and himself. The following is a list of the presentations received:—Gold watch, case of useful implements, silver match box and a purse with money, by the committee; gold chain. Mrs. Waddingham; gold links, Mrs. Calfon Holmts: gold links and studs. Miss Parry. The Terrace: large double cigarette case, Mrs. Richards, Bryneithen massive silver cigar case, Mr. Morris Davies; cricket bag Mrs. Morris Davies ebony hair and clothes brushes with silver cigarette case, from his three brothers; silver match box from his two little sisters: silver dinner napkin ring, Mrs. Hughes. Alltlwgd; flask, Mrs. Parry. "Llydiardi; silver card case. Nurse Esther; fountain pen, Mrs. Sparrow and cheque, Mr. Waddingham, Hafod. Printing quickly and nea tl y done at the I" Welsh Gazette Prir.teries, Bridge Street.

°- Business Notices. G R- E A T C L E A R A NC E S A LE LEATHER AND FANCY GOODS. B PUPuSES, CARD. CIGAR AND CARTE, CABINET, AND OTHER CIGARETTE CASES. FRAMES A GREAT VARIETY OF GOODS OFFERED AT EXCEPTIONALLY LOW PRICES The Goods are now on View, and Catalogue can be had on application. GYDE, 22 and 24, Pier Street, A^!YsmiH M J W. THOMAS, MILLINERY ESTABLISH M T'N T, J GREAT JQARKGATE ST., ^BEKYSTWYTH. NEW SPRING GOODS OF THE LASTEST FASHIONS A PHOTOGRAPHIC ESTABLISHMENT has been recently opened on the Premises. Photographs • £ -»- of all kinds taken on the shortest notice. STEPHEN VAUGHAN DAVIES, CORX F LOUR, AND 113ROVISION ill_q ERCHA-NT, LAMPETER. THE Finest Te Man Brith that can be procured for Is. 4d. per lb. Sole Proprietor of the Tea BritJj Stephen Is. lOd. with its marvellous, flavour and Superb Quality, has sprung with a bound into het highest in public flavour. Hotels. BRYNAWEL PRIVATE HOTEL, Llandrindod Wells (Two minutes' walk from the Railway Station, Pump House, or Rock House Mineral Springs). ACCOMMODATION FOR SEVENTY VISITORS. This Private Hotel is situated on one of the highest sites in Llandrindod Wells, commanding an uninter- rupted view of "Ye Olde Druid Circle," Temple Gardens, and the surrounding country. Built with all modern improvements and perfect sanitary arrangements. Centrally situated. Handsome Dining and Drawing Rooms. Private Sitting Rooms (en suite). Smoking, Writing and Billiard Rooms. Tennis, Croquet, and Bowling Green. Fine South aspect. Electric Light throughout. All diet arrangements under the special supervision and advice of Dr. Bowen Davis. Personal superintendence. Terms on application. MR. & MRS. JEFFREY JONES, PROPRIETORS. G W A L I A HO TEL, Ltd., LLANDRINDOD WELLS. THE origin of the Llandrindod GWALIA is the well-known GWALIA OF UPPER WOBUFiN PLACE LONDON. It was started 1889: by the season of the following year, extensive additions had to be made to meet a rapid increasing business; these extensions have culminated in tho NEW PREMISES, whioh was opened last year (July 27th, 1898,) The situation of the "GWALIA" is unrivalled. Beautiful outlook, commanding the finest views ossible, perfect South-West aspect, close to Park and Mineral Springs—Saline, Sulphure, and Chalybeate. Heating apparatus good supply of Radiators on balconies and corridors. ELECTRIC LIGHT. PASSENGERS' LIFT. BILLIARD TABLE. EDWARD JENKINS, Manager. And "GWALIA" UPPER WOBURN PLACE, LONDON. THE QUEE-NI'S HOTEL, ABERYSTWYTH. Table D Hote, 7.30. 3 Guineas per Week, or 12s. 6d. per day. THIS Hotel is replete with every modern appliance, and contains Coffee and Dining Rooms. Ladies Drawing Room, Recreation Room, Library, Billiard, and Smoking Rooms, and about one hundred Bedrooms. Having a frontage of 150 feet, all the Public and Private Sitting Rooms face the sea and are Lighted by Electricity. W. H. PALMER, Proprietor. BELLE VUE HOTEL, ABERYSTWYTH. (Facing the Sea and close to the Pier.) Is one of the most reasonable and comfortable Family and Commercial Hotels in Wales. TABLE D'Hote, 6-30. Boarding Terms from Guineas per week, or 9s. per day. 'Bus meets all Trains. Tariff on Application to the Manageress. W. H. PALMER, Proprietor. WHITE HORSE HOTEL, ABERYSTWYTH. CLOSE TO SEA AND RAILWAY STATION. TERMS MODERATE. Proprietress: M. A. REA. WATERLOO HOTEL, ABERYSTWYTH. High-CIa s Family and Commercial Private Hotel and Boarding Establishment, uated in-the best part of the Town, facing the Sea, recently much enlarged and re-furnished, being now one of the Largest and Most Comfortable Hotels on the Welsh Coast. PERFECT SANITARY ARRANGEMENTS. EVERY MODERN COMFORT AND CONVENIENCE. BATHS, BILLIARDS, and ELECTRIC LIGHT. PRITATE SITTING RooMS. INCLUSIVE BOARD TERMS FROM R2: 2: 0 PER WEEK. BUS MEETS ALL TRAINS. A. E. & A. MORRIS, Proprietresses. TERMINUS HOTEL, ABERYSTWYTH. "!> THE Hotel is now under new management. It is situate close to the Station and is the most convenient Hotel in Town for Travellers and others. It has recentlv been enlarged and is now replete with every modern convenience and is lighted throughout with the Electric Light. T. E. SALMON, PEOF-HJETOB. l PENYPONT HOTEL, TALYLLYX. POSTAL ADDRESS-CORRIS, R.S.O. TELEGRAPHIC ADDHESS-ABERGYXOLWYN This Hotel. which is situate at the west end of the far-famed Lake. ) Tourists, isitors, and Cyclists will find every accommodation and comfort at moderate charges. Guides for Cader Idris. Posting. Lake and River fishinl- free to Visitors at the Hotel. THOMAS LLOYD, Proprietor. W. M. JONES, GENERAL DRAPER, GLASGOW HOUSE. MACHYNLLETH. AUTUMN AND WINTER GOODS IN GREAT VARIETY. ( DOLGWM HOUSE, LAMPETER. TRANSFER OF BUSINESS."1 qkeat CLEARANCE SALE OF LLOYD'S STOCK AT SWEEPING REDUCTIONS' J. HUGHES EVANS. MR. JAMES DAVIES, TUNER AND REPAIRER OF PIANOS AND ORGANS. Recommended by Mr. D. Jenkins, Mus. Bac., Aber- ystwyth, and Mr. A. R. Gaul, Birmingham. Addres ROE HILL. Powell Street, ABERYSTWYTH. AGENT FOP. THE SALE OF YE" INSTRUMENTS. REWARD & PRIZE BOOKS ALL PRICES. A visit is respectfully solicited. Orders by Post strictly attended to. T NEW FANCY STATIONERY 6d. and I s. W. ul E N S U' \j t', ;2 ;3 I Great Darkle St. And 13, BRIDGE STREET, | ABERYSTWYTH.

TRANSVAAL WAR FROM DAY to DAY. Lord Roberts, in a despatch dated Bloemfontein, and published by the TRIDAT. War Office Wednesday afternoon, reports that General Ian Hamilton met with considerable success on Tuesday, when he drove the enemy from their strong position at Houtnek. We suffered slight loss, but the Boers left 26 prisoners in our hands, including it com- mandant and 16 others wounded. The enemy admit 12 killed and 40 wounded. The number of foreign officers and men in the enemy's ranks was very considerable. Our troops are highly praised for their conduct, especially the 8th Hussars, a body of Lancers, the Gordons, Shropshires, and Kitchener's Horse. The Gordons and Shropshires oompleted the rout of the enemy in a very gallant manner. Lord Roberts's advance along the line of the railway from Bloemfontein SATURDAY, to Pretoria has now begun. In his despatches he states that our troops occupied Brandfort on Thursday with- out much opposition, and, he hopes, without many casualties. The Boer army under General Delarey, retired before the British forces in a north-easterly direction. In another despatch, which was issued late last night, the Commander-in-Chief reports that the Mounted Infantry have gone on to the Vet River, and that the remainder of the force will march there to-day. The railway has been repaired as far as Brandfort. Regarding the west frontier, Lord Roberts says General Hunter sends the satisfactory news that the passage of the Vaal at Windsorton has been carried without opposition. A telegram from Lord Roberts, de- patched from the Vet River on Saturday MOXDAY. reports that after heavy fighting the passage of the Vet has been forced. The British guns engaged those of the Boers for three hours on Saturday without effecting the purpose required, but then, shortly before dusk, the Mounted Infantry turned the Boers' right, and in a very dashing manner pushed across the river under a heavy fire. A detachment of cavalry charged a body of Boers and inflicted serious loss on them. On Saturday General Hamilton moved forward towards the Little Vet River. General Barton's Brigade was heavily engaged on Saturday two miles north of Rooidam, on the western bank of the Vaal River. The Boer position was quite four miles long and strongly held, but the British troops marched magnificently and carried ridge after ridge in grand style. The great British advance north- ward is still proceeding most success- TUESDAY. fully. In a telegram issued by the War Office on Monday Lord Roberts reports the crossing of the Vet River on Sunday morning and camping at Smaldeel Junction. The enemy, he stated, were in full retreat towards the Rand River and Kroonstad. In a later message Lord Roberts mentioned that General Hunter, after defeating the enemy on May 4, joined hands with Paget near Warrenton, whilst General Rundle's division held the enemy's strong position in front of Thaba N'chu.

CHURCH NEWS. The Rev. C. M. Sheldon, the well-known American :preacher and author, who is about to visit England, has undertaken to preach for the Rev. C. Aked in Pembroke Chapel, Liverpool, on Whit-Sunday. The amount of subscriptions to the Wesleyan Century Fund received at the central office during the week ending on Wednesday week last was Z6,438 13s. 6., making the total sum received £ 255,394-5s. 9d., or rather less than a quarter of the total amount aimed at. The Rev. J. Morlais Jones, a past chairman of the Congregational Union, has been obliged on account of ill-health to retire from the pastorate of Lewisham Church, and has been forbidden to undertake any work for twelve months. The Press Association hears from a High Church source that there is an absence of excitement in High Church quarters regarding the Archbishops' opinion on reservation, and that the general feeling is one of quiet determination to ignore the matter. It is alleged that many bishops, including some I living, have.,sanotioned reservation in view of the needs of the sick. Lord Halifax has has written:— 4. The laity will not consent to run the risk of dying without the sacrament. Reservation for the sick and dying cannot be given up."

WORLD IN A WEEK. The Prince of Wales won the Two Thousand Guineas yesterday with his horse Diamond Jubilee. Earl Cawdor has been nominated as president, of the Royal Agricultural Society for the ensuing year. It has been finally decided that Sir George White shall relieve Sir Robert Biddulph as Governor of Gibraltar on July 1. Thousands of acres of valuable timber have been destroyed by the forest fires. in Michigan. The are destroyed; is quite fifty miles in extent. The polling at Portsmouth on Thursday to fill the Parliamentary vacancy caused by the retire- ment of Mr Clongh, the late Liberal member, resulted in the victory of the Liberal candidate, Mr T. A. Bramsdoo, over Mr Majendie, the Conserva- tive, by a majority of 607 votes. The Pope visited St. Peter's last Thursday, where .he received a hundred Scotch pilgrims. About seven thousand Italian and foreign pilgrims, and a large number of persons who had been specially invited were present. The Pope was warmly cheered by the congregation, and pronounced the benediction. There was no allocution. A young man rmmed Groves was sentenced to- death at the Old Bailey on Thursday for the mur- der of Henry Smith, aged 83, at Enfield. Groves rented a yard from Smith, but got behind in his payments. Smith one day would not allow him to 'enter the property, and Groves knocked the old man down, and inflicted with a scythe injuries that r some weeks after proved fatal. A number of summonses were heard in the Scarborough Police Court last Thursday, issued .against persons who were alleged to have taken part in the riotous proceedings of March 12th last, .when, on the occasion of a visit by Mr Cronwright- -,Bchreiner, considerable damage was done to property. In the majority of instances the cases were dismissed, in some others small fines were in- flicted, and two of the defendants were bound over to keep the peace. Writing at Ah medabad on April 12th., a corre- spondent describes the effects of the famine in in.Gujerat, famous as the garden of India," and gives a terrible picture of the condition of the famine refugees in Ahmedabad. The present, visitation is the first in Gujerat within the memory of man, and it has paralysed the cultivators. The mortality among the cattle is terrible, the fodder famine having hit the district worse than the famine of water or food. People are dying now by the thousand, largely because the cattle, the, mainstay of the farm, have famished before them- REVOLT OF PEASANTS IN BULGARIA. The-revolt of peasants in the vicinity of Rust- chuk is assuming menacing proportions. Two additional companies of soldiers were sent last week to the relief of the soldiers surrounded by peasants, but before their arrival the rioters had succeeded in disarming some of the first troops, and used the rifles thus obtained against the rein- forcements. A captain was mortally wounded and a lieutenant and fifteen men were wounded. About the same number of peasants also fell. Some 3,000 peasants are now marching towards Rustchuk against two battalions of troops which have been sent to the place. The whole district of Rustchuk has been proclaimed under martial law. KIPLING AND TAFFY. You are much better off here than at the front,' remarked Mr Rudyard Kipling to Private Williams, one of the Llanelly Volunteers guarding the com- munications near Capetown. Mr Kipling w.as on a visit to the camp, and the visit is described by Private Williams in a letter home. You Welshmen have a nasty little rhyme hang- ing over your heads," continued Mr Kipling "and there is enough looting going on there already without sending any more of your sort up to help them." "But," replied the Welshman, you haven't heard the revised version of the rhyme :— Taffy is a Welshman, Taffy's not a thief, Taffy's mutton is very good, but not as good bia beef. I went to Taffy's house, and everything I saw Was .cleanliness, Godliness, and obedience to the law. Mr Kipling was highly amused at the rendering, and said, I must try to remember that. It is very good." WEST WALES AGRICULTURAL SOCIETY. A meeting of the Council of the United Agricul- tural Society—which embraces the counties of West Wales—took place at the Boar's Head Hotel, Carmarthen, on Wednesday week, with Col. Lewes, Llysnewydd, in the chair, when it was decided t. have two jndges-onne from the North, .and one from the South of W#les—for black cattle at the Ciext exhibition at Ystrad, inasmuch as great dis- satisfaction had been .c-aused by a North Wales j.\1d,5 .alone be-Ing I LIBERATION MEETING. Although the Liberal party suffered a crushing defeat at the last election, said Mr A. Thomas, M.P., at a meeting of the Liberation Society last week, the faith of the Welsh people in the ultimate vic- tory of religious equality was undiminished. By the policy which they were pursuing in filch- ing public funds in order to enrich their ownfriends, the Government were corrupting their fellow- countrymen, and instead of affording them examples; of manly independence, sapping their moral fibre with pauperising doles and endowments. He was glad to know that the Liberation Society was going strong. They had seen the good work done by its agents in the Principality, and, unless they were mistaken, they were not likely to remain in the wilderness much longer. They only wanted a united Nonconformity in order to be invincible, and it was by the help of different churches and the guidance of the Libera- tion Society that they ultimately looked for the great victory of religious equality, which would in the end unite all the churches in the country. MINE EXPLOSION. OVER 200 LIVES LOST. A terrible mining disaster occurred at Schofield, Utah, on Tuesday in last week. An explosion occurred in one of the mines there when all the men were at work. Between three hundred and four hundred men went down mine No. 4 of the j Pleasant Valley Coal Company on Tuesday, and the majority of these are known to have been killed. According to one report only thirty are known to have escaped. Over two hundred bodies have already been recovered, and no hope is enter- tained that any of the missing are still alive. Nine-tenths of the killed are said to be Americans and Welshmen. No connected story of the disaster is yet obtainable, and the cause of it is unknown. The mine had the reputation of being one of the best ventilated and protected in the West. Oee theory is that the dust of gas was ignited by an unguarded lamp carried by a member of a surveying party going through the mines. Accord- ing to another suggestion it was caused through the explosion of loose powder carried into the pit by workmen. The rescue work was delayed by the after-damp. The dead were mostly found lying close together, and there are indications that they prepared for death, which they realised was inevitable from the choke-damp. People who were working outside the colliery say that at 10-15 that morning they saw the entire mountain top lifted as it seemed, and heard a loud report. Masses of stone and tall trees were hurled hundreds of feet into the air and fell in all directions, some being carried half a mile away. The calamity is unprecedented in the State of Utah. One of the survivers states that he heard a low rumbling in the distance, followed by a sort of wave which is known to all who have been in explosions. "I have been in several he said." The other men who were in the section with me ran to the mouth of it and got there none too soon, for the afterdamp reached them three or four minutes before they arrived in the open air, almost suffocating them." Mr John James, a county commissioner, is among the victims. The men who perished were found in clusters. They were grouped as though in attitudes of self-defenoe. Some had cloaks above them, others had tried to protect themselves by burying their faces in the floor of the mine, hoping thus to escape the gas. Between blackened men lay about a dozen lads, who had been employed as couplers and trappers. Some of these lay alongside their fathers and elder brothers. The men in the lower levels received warning in time and escaped. There were great lamentations at the mouth of the pit as the bodies of the victims were brought out. Nearly all the men killed were heads of families.

YR WYTHNOS. Bu dam wain ofnadwy mewn gwaith glo yn Utica, America, yr wytlmos ddiweddaf pryd y cafodd dros dri chant o bobl eu diwedd—llawer o honynt yn Gymry. Tra tygythiol a thywyll y mae sefyllfa pethau yn Ashanti. Y mae yr Ashantiaid yn codi mewn gwrthryfel wrth y miloedd. I wneyd drwg yn waeth y mae y pla wedi tori allan ac yn lledaenu yn arswydus yn yr India. Y mae haner cant o leiaf yn marw bob dydd o hono mewn rhai trefi. Torodd tan allan mewn tref o'r enw Sandon, yn British Columbia, nos Wener a llosgwyd hi yn ulw i'r llawr, gan adael 1,200 o bobl yn ddigartref. Daeth mab Ymherawdwr Germani i'w oed dydd Sul a bu rhialtwch mawr yn Berlin. Daw meibion yn Germani i'w hetifeddiaeth pan yn 18 oed. Y mae gwrthryfel wedi tori allan yn Bwlgaria. Cododd y gwerinwyr mewn tua tri ugain o drefi a phentreti yr un pryd a threchasant awdurdod yr ustusiaid ac creill yn fuan. Bu brwydro ffyrnig rhwng tair mil o'r gwrthryfelwyr a byddin o filwyr traed. Lladdwyd 70 a chlwyfwyd 160 o'r weri n bobl. Llofruddiwyd tri ustus, a lladdwyd 22, a chlwyfwyd 90 filwyr.1

Y RHYFEL. MAFEKING WARCHAEDIG. Mafeking, Ebrill 19.—Mae gwn mawr y Boeriaid wedi cilio o'r golwg, wedi tanio i'r dref 1560 o bel- enau, y cyfan yn pwyso oddeutu 70 tunnell. Teimlir yn siomedig fod y Boeriaid wedi ei symud ymaith heb yn gyntaf ofyn caniatad y Cynghor Trefol. Ystyrid hwn yn eiddo i Mafeking, ac yr oedd arnom ei eisiau i'w osod yn addurn gerllaw y farchnadle. Mae y chwedl ar droed fo 3 y Cadfridog Snyman wedi myned i Pretoria neu Kroonstadt. Fel arall nid oes dim gwahaniaeth yn y sefyllfa. Mae y tywydd yn wlyb ac oer, ond gwneir pob- peth er lleihau cyflwr anghysurus y dynion yn yr amgloddiau. Mae llawer o'r ceffylau yn trengu gan salwch, ac mae'r llu amddiffynol yn awr yn bwyta y bustych perthynol i'r ambulance," gan gadw y mulod hyd y diweddaf. Mae y Boeriaid yn lluosog iawn, maent wedi ffurfio gwersyll newydd ar yr ochr ddeheuol, ac yn chwythu y gledrffordd i fyny yn y cyfeiriad hwnw. Mae y saethu gyda'r rhych ddrylliau yn cael ei gario yn mlaen fel arferol. Mae y gwarchae mor galed a manwl fel nad oes dim rhedegwyr wedi gallu dod i mewn na myned yn ystod y deg diwrnod diweddaf. Bu tanbeleniad dychrynllyd ar yr lleg yn parhau o chwech hyd wyth o'r gloch. Yr oedd y fagnel fawr ac amryw fagnelau yn tanio, ac wedi eu gosod mewn lleoedd manteisiol. Y tanbelenu ar y 27ain o Fawrth oedd y trymaf a gafwyd hyd yn hyn, ni wnaeth 'ein gynau ni un atebiad, a chadwyd hwynt yn guddiedig. Ffrwyd- iodd pymtheg ar hugain o danbelenau yn yinyl gwersyll v gwragedd, a chwech yn yr ysbytty. Oddieithr am ddinystr adeiladau, ar effaith feddyliol, ni wnaed un niwed, ond yn unig ladd tri o geffylau. Ganol dydd gwnaeth y Boeriaid ymosodiad pen- derfynol ar yr amddiffynfeydd de-orllewinol, lleoedd a amddiffynid gan y Cadben Webb a'i wyr. Cadwodd ein dynion ni yn ddistaw hyd nes y daeth y Boeriaid i dir agored, yna taniasant yn unol arnynt gyda chvflymder mawr. Er gwaetbaf ymdrechion gwallgof eu harwein- wyr, enciliodd y gelyn, gan adael pump o ladded- igion ar eu holau. Ni chollasom ni ond dau wedi eu clwyfo. Pan symudwyd gynau y gelyn yn ol, taflodd ein Hotchiss ni o'r brickfield amryw o belenau i safle y gwn .mawr, yr hwn a symudwyd yn ystod y nos, ac sydd heb ei osod i fyny er y pryd hyny. Mae y dref wedi ei niweidio yn fawr, yn enwedig yr eglwys Seisnig, to yr hon sydd yn gollwng cryn lawer o wlaw, er hyny cynhelir gwasanaeth ynddi yn hwyr yn y prydnawn. Ddoe daeth ccnadwri rasusol ei Mawrhydi i law y Milwriad Baden-Powell, hefyd gwefreb galonogol oddiwrth Arglwydd Roberts. Cynyrchasant ill dau effaith ragorol, am yr hyn yr oedd mawr angen, ar ol y tanbeleniad trwm, a'r angbysur a gynyrchid yn yr amgloddiau gan y gwlawogydd trymion. Ymddengys fod y Boeriaid yn crynhoi o u hamgylch o bob cvfeiriad, yn sicr ymddanghosant yn fwy lluosog. Nid yw y rhedegwyr byth braidd yn llwyddo i fyned i'r deheu, ac nid ydynt yn llwyddo i fyned trwy'r gogledd, ond yn unig trwy ymlusgo rhwng gwylwyr y Boeriaid. Ar ol y tanbelenu trwm boreu heddyw yr oedd y dynion yn bwyta eu boreufwyd, pryd y disgynodd pelen yn eu mysg, pryd y lladdwyd Hassell, ac y clwyfvvyd Malloy, perthynol i'r Protectorate Regi- ment. Mae y Cadben McLaren, yr hwn a glwyfwyd yn Ramathlama, yn ngwersyll y Boeriaid, ac yn gwneud yn rhagorol. Nid yw colli y gwartheg nos Wener yn effeithio yn ddifrifol ar ein sefyllfa, er y gall achosi i ni gymeryd at gig ceffylau cyn hir. Uwd blawd ceirch ydvw ein prif gynhaliaeth yn awr, a chedwir ef i ferwi mewn berwedyddion copr mawrion drwy y dydd, a rhoddir chwart o hono i bob un. Dri mis yn ol ni fwytasem y fath fwyd, ond yn awr y mae yn gaffaeliad o'r math mwyaf gwerth- fawr. Cynorthwya i'n cadw yn fyw, ac yn alluog i saethu, os cawn gyfle. Mae y tanwydd yn dechreu prinhau, ac mae yr awdurdodau wedi en gorfodi i dori y coed i lawr. Mae yr ymddanghosiad anrhcithiedig a gynyrchir drwy hyn yn fwy calon lethol, na'r niwed a welid gan y tanbelenau. Eto, mae absenoldeb y cysgod deiliog hyfrycl yn haws i'w oddef yn awr, nag y buasai ddau fm yn ol, o herwydd mae y tywydd mor oer a llym y nos fel y mae y gwylwyr yn dioddef mewn canlyniad. Mae Mr Weil, pa fodd bynag, wcdi anrhegu pob un o'r llu amddiffyijol a gwrthban yn ycliwanegol. Ceisiodd parti o ddeugain o'r Baralongs redeg nifer o wartheg i mewn oddiwrth y Milwriad Plumer neithiwr. er eu bod wedi eu rhybuddio fod ysbiwyr brodorol wedi hysbysu y Boeriaid o'n symudiadau. Cyrhaeddasant y bryniau gorllewinol, gyda phed war ugain o wartheg, ond wrth groesu rhwng Game Tree a Fort Ayr cawsant allan eu bod wedi eu maglu. Agorwyd tan trwm arnynt o'r ddwy ochr ac o'r tucefn. Gwnaeth y Baralongs wrthsafiad egniol, ac yr oeddynt wedi cyrhaedd i fryn yn agos i Mafeking, pryd yr agorwyd tan dychrynllyd arnynt gan amryw o fagnelau y Boeriaid, gan saethu y gwartheg i lawr, byd nes nad oedd ond pymtheg o honynt wedi eu gadael. O'r diwedd darfu defnyddiay saethu y Baralongs, a gorfu iddynt adael y gwartheg, cyrhaeddasant Mafeking wedi colli deg rhwng lladdedigion a cblwyfedigion. Dywed un gohebydd fod bias whisky, siwgr, a bara gwyn, a danteitliion cyffelyb, wedi eu hollol hanghofio yno. Mae yr ymdrechion diweddar a wnaed gan y brodorion i weithio eu ffordd allan drwy y llinellau Boeraidd wedi troi allan yn drychinebus, ac mae parti o dair ar ddeg owragedd a geisiasant adael y dref ar noson oleu leuad, wedi eu cigyddio gan y Boeriaid. Yr oedd sefyllfa pethau y fath ar y pryd fel ag yr ydoedd eu tynghed bron yn sicr, gan fod y Boeriaid, er dechreuad y gwarchae, wedi dangos tueddiad i ladd y brodorion heb un achos. Mae y Milwriad Baden Powell wedi gohebu yda'r Cadfridog Snyman ar y pwngc, ond yr unig atebiad a gadd ydoedd nad oedd dim i'w wneud, gan fod yr boll barti wedi eu lladd, oddieithr dwy, y rhai oeddynt wedi eu clwyfo. Mae yr ym- drechion a wneir ar ran Kimberley tuag at hyrwyddo rhyddhdd Mafeking yn cael eu gwerth- fawrogi yn uchel yma. Lleolir dyddiad ein rhyddad rhywle o Mai yr 20ed i'r 24ain. Teflir rhyw ychydig o oleuni ar sefyllfa newynog y llu amddiffynol drwy yr ymdrechion cydunol a wnaed ganddynt hwy ar brodorion yn ddiweddar i ddal haid o locustiaid oeddynt yn ehedig heibio uwch- ben y dref. Caed cenhadwri oddiwrth Arglwydd Roberts yn gwasgu arnynt i ddal allan byd y 18ed o Fai. Mae Mafeking yn siomedig, ond yn benderfynol. Mae y Milwriad Powell yn hydcruso allu yramddiffynlu i amddifyn y lie. YSTADEGAETH BOERAIDD O'R COLLEDION PRYDEINIG. CYFANSWM 109,112. CYFANSWM BOERAIDD 5,000 YN UNIG. Dywed Prydeinwr, yr hwn o orfodwyd i ymadael yn ddiweddar o Johannesberg, ei fod ef wedi cadw cyfrif manwl o'r colledidion Prydeinig, fel eu cyhoeddid yn y papurau Boeraidd yn Pretoria. Oddiwrth y rhai hyn ymddangosai fod y colledion Prydeinig rhwng lladdedigion, clwyfedigion, a charcharorion yn cyrhaedd y cyfanswm authrol o 109,112; tra nad oedd y colledion Boeraidd ond 5,000 yn unig. Mae y Boeriaid wedi cymeryd amryw o breswyl- wyr Windsorton yn garcharorion. Y TRANSVAAL WEDI CHWE' MIS 0 RHYFEL. GALLU Y BOERIAID. UN FRWYDR FAWR ETO. COLLEDION Y GELYN. Mae un o drigolion Johannesburg, o'r enw Mr Scott, yr hwn sydd yn mysg y rhai diweddaf a orfodwyd i ymadael o'r Transvaal, wedi rhoi cyfrif dyddorol o'r gweithrediadau yno yn ystod y chwe mis diweddaf. Cyfrifa ef fod y gallu Boeraidd yn awr yn y maes yn rhifo 30,000. Mae yr Arsenal" yn Pretoria yn rhedeg yn fyr o bylor difwg, ac yn awr y maent yn troi at bylor du. Mae y cyflenwad o ddrylliau Mausers yn awr wedi darfod. Disgwylia Mr Scott y bydd i un oruchafiaeth fawr Brydeinig roddi terfyn ar y rhyfelgyrcb yn uniongyrchol. Mae yn anhawdd iawn cadw y dinaswyr ar y maes yn bresenol. Mae un ran o dair o'r rhai sydd yn myned am dro adref drwy ganiatad yn cael eu cadw gartref gan eu gwragedd ac mae y mwyafj if mawr o honynt wedi cael glan ddigon ar y rhyfel, ac nid ydynt yn credu y newyddion swyddogol a barthed i ymyriad tramorol ar eu rhan. Mae y colledion Boeraidd wedi cael eu celu yn fanwl. Mae Mr Scott, gan yr hwn yr oedd mantais arbenig i wybod y gwirionedd, drwy ei berthynas a swyddog, yn rhoi nifer y lladded- igion a'r clwyfedigion yn 8,300; wedi ymostwng, 8,000; ar goll ac yn garcharorion, 5,300; clwyfed- igion wedi dychwelyd i faes y rhyfel, 2,000. Mae digon o gyflenwad o ymborth yn y brif- ddinas a Johannesburg i barhau am bum mlynedd. Mae yr amddiffynfeydd yn Pretoria a Johannes- burg yn llwm o ynau, maent oil wedi eu danfon i faes y rhyfel. Mae y weriniaeth wedi dwyn pob dyn cymhwys i'r maes, ond yn awr yn carlod fod yr ymgyrch yn annobeithiol. GALLU RHYDDHAOL MAFEKING. SYR A. HUNTER I'W LYWYDDU. Dwedir fod symudiad pwysig ar droed i ryddhau Mafeking, ymgymerir a'r gorchwyl gyda phob brys dichonadwy gan Syr Archibald Hunter. I'r perwyl hwn mae ei adran, y ddegfed, gyda dwy frigad, yr eiddo Barton a Hart, gyda magnelau a meirch- filwyr, a phethau eraill anghenrheidiol i'r ym- gymeriad, yn cael eu trefenu yn gyflym yn Kimberley, a chychwyna yn uniongyrcbol y bydd yn barod. Cyfrifir y bydd y gallu mawr yma yn ddigon nerthol i orchfygu pob gwrtlnvynebiadau, a chredir yn gryf y bydd i Arglwydd Roberts gyflawni ei addewid o ryddau Mafeking ar y dyddiad dywededig, Mai 18ed. YR AMERICANIAID A'R RHYFEL. GWRTHDYSTIAD O'R AMERICA. Dywed gohebydd y Sun Washington, fod y Llywodraeth mewn pryder o barthed i ystadegaeth y bydd i ddeiliaid Americanaidd yn y Transvaal gael en gorfodi i gymeryd i fyny arfau, neu fyned allan o'r wlad. Os yn wir bydd i'r Llywodraeth wneud gwrthdystiad cryf i'r Transvaal. Mae Mr Hay, Ysgrifenydd y Llywodraeth, wedi gwefrebu at Mr Adalbert Hay, y Llysgenadwr Americanaidd yn Pretoria, yn gofyn am hysbysiad yn y mater, YR YMLADD YN Y GOGLEDD. CYMERYD TRI 0 FRYNIAU. Cymerodd brwydr bwysig le dydd Mawrth dechreuodd gyda thoriad y wawr, a pharhaodd byd yn hwyr yn y dydd. Yr amcan oedd meddianu tri o fryniau ar jy tu dwyreiniol i Karree, ar bwysig- rwydd y rhai fel safle milwrol, y rhoddid pwys mawr gan y gelyn, yn ogystal a chan ein cadfridogion. Wedi cario y frwydr yn mlaen am gryn amser, cafodd yBoeriad adgyfnerthion mawrion, ac yna symudasant yn mlaen i'r tir agored, gan ddangos gwroldeb mawr. Bu hyn yn foddion i wneud y frwydr yn ffyrnig neullduol gan nad oedd ond bron hanner milldir rhwng y ddwy ,fyddin. Bu y frwydr yn. y fantol fel hyn am rai orian. Ond tra yr oedd Mounted Infantry y Milwriad Henry yn y wyneb yn ymladd gyda dewrder ac yn cadw sylw y gelyn, gwnaed ymosouiadau ochryddol gan Hamilton a Maxwell, ac ennillwyd y bryniau. MEDDIANU BRANDFORT. ENCILIAD Y BOERIAID. Cymerwyd meddiant o safle pwysig Brandfort boreu dydd Iau. Cyfeirid yr ymosodiad Prydeinig ar y safle Boeraidd o'r dwyrain a'r gorllewin, ac yn y fath nerth ag a fygythiai lwyr amgylchu y gelyn. Bu gornest fywiog rhwng y magnelau yn bur agos i'w gilydd, ond syrthiodd y dinaswyr yn ol yn frysiog o flaen ein galluoedd uwchraddol, ac encil- iasant tua Winburg. Saif Brandfort ar brif linell y gledrffordd o'r Cape Colony i Pretoria, bymtheg milldir ar hugain i'r gogledd o Bloemfontein. SYMUDIADAU ROBERTS. CROESI YR AFON VET. MEDDIANU SMALDEEL. Mae y symudiad mawr yn mlaen yn gweithio gyda cbysondeb peirianwaith mewn trefn ragorol. Wedi taith gyflym a llafurfawr o ugain milldir dydd Sadwrn cyrhaeddodd y galluoedd yr afon Vet. Yr oedd y galluoedd Boeraidd wedi amgloddio eu hunain gyda chryn gadernidar yr ochr ogleddol, ac yn barod i wrthwynebu ein symudiad yn mlaen. Dygwyd ein magnelau i weithrediad, a chyfeir- iwyd tan beleniad adwythig ar linellau y Boeriaid, ar yr aswy yr un pryd, dan dan rhych ddrylliol a chyflegrol trwm, rhuthrodd y Queenslanders drwy yr afon, a chan symud yn mlaen ar byd tir agored drachefn, troisant aden dde y safle Boeraidd. Yr ydoedd yn dechreu hwyrhau ar y pryd, ond nid oedd dim a safai o flaen yr Australiaid dewrion, Gwthiasant yn mlaen drachefn, cymerasant feddiant o fryn pwysig, a thrwy symudiadau godidog, a than rhychddrylliol parhaus, gyrasant y gelyn ymaith yn y tywyllwch. Gwersyllodd y Queens- landers yn y fan hono am y noson. Ar doriad y wawr boreu Sul cafwyd allan fod y gelyn ar lawn encil. Yr oedd ein dynion ni ar eu holau yn uniongyrchol, ac am naw o'r gloch yr oeddynt wedi cymeryd meddiant o Smaldeel. Cymerwyd pump ar hngain yn garcharorion, a chafwyd un gwn maxim. Ni bu ein colledion ni ond vsgafn iawn, clwyfwyd pymtheg, Iladdwyd UD, ac mae tri ar goll. Ymddangosai fod y gelyn yn ymladd yn llai ysbrydol nag arferol; dywedir eu bod o dan lywyddiaeth y Cadfridog Lucas Meyer. J la bu colled ein meirchfilwyr wrth symud yn mlaen ar byd y tir agored ond ychydig iawn. a gyrasant y Boeriaid ymaith gyda hawsderanarferol Yr oedd y bont dros yr afon Yet wedi cael ei llwvr ddinystrio gany Boeriaid. Y CADFRIDOG IAN HAMILTON. MEDDIANU WINBURG. Mae newyddion wedi dyfod i law fod v Cad- fridog Ian Hamilton wedi Lod yn gyfartal Îwydd- ianus ar y dde. Nid ydyw yn rhoddi gorphwysdra i'r Boeriaid, ac y maent yn cilio yn ol yn frvsiog. Ar ol brv.-ydr frysiog aetli i mewn i dref Winburg boreu dydd Sul, enciliodd y Boeriaid gyda"r fath frys, fel y gadawsant un fagnel a gwn maxim ar eu holau. SYMUD YN MLAEN TUA MAFEKING. BUWYDR Y CADFRIDOG BARTON. YMLADD AM SA1TH AWR. DEWRDER Y WELSH FUSILIERS. Parhaodd brwydr y Cadfridog Barton dydd Sadwrn o naw y boreu hyd bed war y prydnawn. ac yr oedd yn frwydr boeth iawn. Agorodd y Boeriaid d&n o safle cadarn ar yr Imperial Yeomanry yn y pellder oddeutu chwarter milldir. Gan fod ein dynion ni mewn trefn estynedig a gwasgarog, ychydig o honynt a darawyd, ond aeth amryw o geffylau i lawr. Gorfu i'r traedfilwyr ymladd a'r gelyn bron yn law-law fwy nag unwaith, ac ni en- ciliodd y Boeriaid yn y diwedd ond pan yr oedd eu dihangfa bron wedi ei thori ymaith. Ni chollasom ni ond pump wedi eu lladd a phump ar hugain wedi ei elwyfo. Perthynai y mwyafrif i'r Welsh Fusiliers, y rhai a ymladdasant gyda dewrw/chder dihafal. Yr oedd y Boeriaid wedi cymeryd tri o'r Imperial Yeomanry yn garcbaror- ion, ond yn eu henciliad brysiog gorfu iddynt eu gadael ar eu holau gadawsant hefyd dri-ar-ddeg o'u lladdedigion ar eu holau, ond cymerasant y gweddill 'ar clwyfedigion gyda hwynt. Daliasom nifer yn garcharorion. Y RVYDD DALEITHWYR A oR RHYFEL. Y CADFRIDOG BOTHA YN DIGALONI. Hysbysir fod y Cadfridog Louis Botha wedi bod yn y Rhydd Dalaeth gyda'r diben o'u deffroi i jm- deimlad o'u dyledswyddau a'u cyfrifoldeb, a'i fod wedi dychwelyd wedi ei ddigaloni a'i lwyr ffieiddio. Dywedai fod y Rhydd Daleithwyr wedi svrthio i annhrefn hollol, a'i bod yn anobeithiol i ddisgwyl i allu gwneyd dim byd gyda hwynt. Ymddengys braidd y tu hwnt i amlieuaeth na bydd i gorff y Rhydd Daleithwyr ymuno i wneyd gwrthsafiad i warchaead Pretoria. MR. WEBSTER DAVIS A'R BOERIAID. EI FARN AM MR. RHODES. (Glefreb y Central News.) New York, dydd Llun.—Anerchodd Mr Webster Davis gyfarfod o bleidwyr y Boeriaid yn y Brifysgol Gerddorol neithiwr, a thraddododd araeth anghyffredin. Dywedai fod y Saeson yn cvflawni trosedd mwyaf y ganrif, a chyhoeddai Mr. Rhodes fel y dyhiryn mwyaf damnedig ag oedd heb ei grogi." Cafodd y sylw ei gymeradw/o am bum' munyd gan y gynulleidfa.

Y Senedd a'r Rhyfel. ANFFAWD SPION KOP. Bu gwaith y Weinyddiaeth yn cyhoeddi y papurau swyddogol o barthed i'r gweithrediadau yn Spion Kop, yn cynwys condemniad Arglwydd Roberts arnynt, yn foddion i greu cryn gyffro ac anghymeradwyaeth drwy y Deyrnas yn gyffredinol. Nos Wener yn nau dy y Senedd rhoddwyd cyfle i'r gweinidogion i gyfiawnhau y cyhoeddiad, tra nad oeddynt yn bwriadu symud yn mlaen yn mhellach yn erbyn y swyddogion ar y rhai yr oedd condemniad wedi ei gyhoeddi. Methasant a chyfiawnhau eu hunain, a methasant yn y modd amlycaf. Nid oedd gan Ardalydd Lansdowne, Due Devonshire, Mr Balfour, na Mr Wyndham un- rhyw resymau argvhoeddiadol i'w cynyg dros gyhoeddi condemniad ar gadfridogion ag fyddai yn sicr o leibau ymddiriedaeth y dynion o dan eu llywyddiaeth ynddynt. Eu dadl ydoedd eu bod yn arferol i gyhoeddi papyrau o'r fath, a phe buasai yn peidio yn yr achos- hwn, y buasai hyny yn dwyn condemniad ar y Weinyddiaeth, ac yr achosai i'r cyhoedd goleddu drwgdybiaeth yn erbyn y cadfridogion ag a fuasai yn fwy niweidiol na dadlenu yr holl ymdrafodaeth i'r byd fel ag y gwnaed. Gyda goiwg ar yr arferiad o gyhoeddi paprau condemniadol, yr oedd atebiad Syr H. Campbell-Bannerman yn berffaith. Dy- wedai ef na chyhoeddwvd yn ystod un rhyfel yn y ganrif hon bapyrau o'r fath yn nbhylch cadfridog- ion, y rhai a adewid i lywvddu catrodau ar y maes. Gofynai Mr. Balfour beth oedd gan weinidogion i'w wneyd, a oeddynt i gyhoeddi rhyw papyrau detholedig, neu wahodd Arglwydd Roberts iysgrif- enu geiriau canmoliaeth yn unig, neu ynte ei hys- bysu nad oedd arnynt eisiau canmoliaeth na chon- demniad, ond cofnodiad noeth o'r digwyddiadau 1 Mac siarad fel hyn yn blentynaidd. Yr hyn a ddis- gwylir i weinidogion wneyd yw ym&rferyd doeth- ineb. Maent yn barod wedi gwneyd yr hyn y rhydd Mr. Balfour ar ddeall y buasai yn afresymol gofyn iddynt ei wneyd. Y maent wedi adolygu papyrau, ac wedi llitbro dros amryw faterion, y rhai, yn ol eu barn, na buasai o un budd i'r cyhoedd eu gwybod. Dyma'r safon, fel y dywedai Arglwydd Kimberley wrthynt, ac arweinydd diogel i ymddyg- iad doeth a difai. Nid oes ar y cyhoedd eisiau cy- hoeddi unrhyw paprau os bydd eu cyhoeddiad yn milwrio yn erbyn eu buddianau, ac y mae yn eglur eu bod yn erbyn buddianau y cyhoedd i gyboeddi condemniad llym yn erbyn cadfridogion yn y maes, tra nad oes un bwriad mewn golwg i wneyd dim yn mhellach na byny.

LLITH HEN GARDI. Fe a'th yn bledo brwd yn y pentre 'ma yr w'thnos ddiwedda rhwng Dafir go a gwr Tymawr. Wel ma'i wedi myn'd yn gawdel yn y warr offis 'na ma'n debyg," mynte Dafi, ma' nhw wedi gyllwn y gath o'r cwd o'r diwedd. Wyddoch chi beth Mr. Jones, ni fuodd yr un London Letter ariod haner cyndrwg a'r clebran gwirion 'na wedi bod yn y Parlament. Ma pobpeth felse nbw yn myn'd yn rhacs garlibwns yn y rhyfel, y warr offis, a'r Parla- ment. Wel ni fuodd ariod y fath gawdel. Ma'n dynion ni, welwch chi, felse nkw wedi ca'ldigon ar drin a tbrafod yr hen Kruger, a mha nhw'n awr yn dechre trin a thrafod 'i gilydd. 'Rargol anwl, dyma'r dynion o'dd os tipyn yn ol yn erlid a bwgwth pawb feidde weid gair yn gros i'r rhyfel, yn awr yn crochtan am y gore o fla'n yr holl fyd. Ma' rhyw wendid mowr yn rhywle, ac ma'n drugaredd ma' wmladd a'r Boers y y'n ni, ne' fe fuse hi ar ben arno ni wbap. Welwch cbi, Mr. Jones, o chi yn arfer gweyd nag o'dd hi ddim yn reit i ni whilo beie a beirniadu nes bo'r rhyfel ar ben—beth wedwch chi'n awr, garwn i wbod, am wp,, th y Toris pena 'na ya golchi pob rhecsyn yn ngolwg pawb. Coilwch chi fi ne beido, ond odd leader y Liberals yn llygad i le pan wedodd e' fod while beie ar ddiwedd y rhyfel yn gywir fel byta'r mwstard ar ol benu byta'r cig. Ma' ise tipyn o fwstard—yn go drwchus hefyd-ar y dynion sy'n cario y rhyfel ma'n mlan yn y shwt glem. 0 Wirionedd i rbyw dacle doniol yw'r Paddis 'na, gwedweh chi fynocb chi. Wy i wedi clywed a darllen llawer o bethe digri irfeddu am yr hiliogeth yna ariod, ond na chwmpw'i ma'r banes weles i yn y papur pwy ddiwarnod am Baddy o soldiwr, newydd ddwad 'nol o'r rhyfel ar ol ca'l dolur, yn ffusto pobpeth a glywes i ariod. 'Rodd y gwalcb i chi.mewn tafarn yn Llunden, ac yr o'dd pawb yn gwneyd yn fowr o hono, achos o'dd e wedi ca'l amser aflawen wrth wmladd ar Boers, na. Yn shwr i ti, Pat," mynte un o'r rhai o'dd yn potio gydag e, yn sliwr i ti. Pat, amser ofnadw ges ti wrth wmladd sha Colenso 'na, ond te fe ? Begorrah, nag e' myn jaich," mynte Pat, amser irfeddu ges i, gwas." Shwt hyny," mynte'r llall. Yn shwr i, gwas," attebai Pat, ond own i wrth'n modd, wel di, yn seithu yr hen landlords ar Pro- testants 'na drwy'r dydd—achos dyna beth yw'r Boers i gyd, wel di, ag o'dd yco neb i weid paid fel yn y Werddon 'na." Wel, os dyma yw credo llawer o'r Paddis sy'n wmladd vii Sowth Affrica, "look out "wedai wrth holl landlords y Werddon-a gwachlwch 'ch hunen chi'r Protestants—ma'ch gelynion yn ca'l practis rhag- orol wrth seithu y Boers, a wyddoch chi pryd y daw hi adre attoch chi the. » » Tra bo ni'n son am y Paddis ga'wch i fi weyd stori ddoniol arall ddarllenes i am un o nhw yr wthnos ddiwedda'. Mewn rhan go wledig o Loiger y dydd o'r bla'n fe rows y Oyngor Dosparth job-trwy gontract fel pobpeth y ddyddie hyn-i Baddy i agor ffynon gal dwr i'r pentre'. Fuodd Pat fowr o dro cyn tori twll go ddwfn. Ond, jiar i chi. pan a'th e' at i waith un bore 'r odd yr ochre wedi cwmpo mewn nes odd y pwll yn llawn pridd. Wedi crafu i ben dipyn fe gosodd Pat idea go lew. Tarodd i got a'i hat ar ben i gaib ar lan y pwll ac ath i ymguddio i'r brysglwyni o'dd gerllaw. Mhen tipyn i chi dyma rai o'r District Counsillors yn dwad i roi tro ga'l gweld shwt o'dd Pat yn dwad mla'11 a'i waith, a gyda i bod nhw yn y fan ar lie allwch chi ddychmygu fel eu dychrynwyd gan yr olygfa. Druan ag e' mynte un o nhw, "o'tid e' ise' gwneid gormod o'r contract 'ma, welwch chi, Ond, Duw a'i helpo fe," mynte'r llall, mai ar ben arno fe'n awr taw beth. More cost than profit fuodd y job ma i Pat fel i lawer arall. Dt-wch i ni gal y cr'adur mas." Wedi i nhw fod wrtlii yn galed am rhai orie, nes whysu yn boten, fe godon y pridd i gyd, a phan o nhw yn y godre yn disgwl dod o hyd i'r corph, dyma Pat yn dwad i'r golwg a'i bib yn i ben, acyndiolchyn fowr iddi nuw, am roi shwt help iddo fe. Bu Pat am ddiwarnode mewn tymer llawer mwy efengyledd na'r counsillors fu'n whilo am i gorph e; ac ni fydd llawer o hastar rai o nhw i roi gwaith ar gontract ito. RHAMAXT Y RHYFEL.—Parheir yr wythnos nesaf.