Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

9 erthygl ar y dudalen hon

YR WYTHNOS.

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

YR WYTHNOS. Bu Mrs T. E. Ellis ac amryw foneddigesau eraill o Gymru yn gweinu ar y tlodion Cymi eig yn Nwy- reinbarth Llundain nos Calan. Daeth llawer o hen fobl llwyd eu gwedd ynghyd a chawsant wledd ardderchog. Edrydd gwefreb o Vienna i drychineb rbyfedd gymeryd lie yn Hungary dydd Iau. Gosododd Marcel Pop. ffermwr, bank-notes gwerth E50 ar fwrdd yn ei dy, He y daeth ei fab fair blwydd oed o hyd iddynt. ac yn 01 arferiad plant, torodd y papyrau yn ddarnau. Pan ganfu y tad y difrod wnaeth y plentyn, meddianwyd ef gan dymher wyllt, aeth a'r plentyn i gwrt o'r neilldu ac ar ol ei osod ar ddarn o bren, lladdodd ef a bwyell. Tyn- odd gruddfanau y plentyn ei fam atto a phan welodd yr olygfa, syrthiodd i lawr yn farw. Gadawodd y fam blentyn arall, dwy fiwydd oed, mewn padell olchi He y boddodd. Ar ol svlweddoli effaith ei lofruddiaeth farbaraicid aeth y.tac1 i'r ty a chrogodd ei hun. Mae y Morning Leader," tin o newyddiaduron goreu Llundain, wedi sefydlu cronfa tuag at, y bobl sydd yn dioddef o herwydd y streic yn cwarel y Penrhyn. Mae nifer o gorau o'r ardal yn tramwyo 9 y wlad er budd y cyfeillion gartref sydd mewn pryder pa fodd i gael bara beunyddiol ond eto yn .benderfynol i sefyll dros yr hyn sydd iawn. Nos Lun cymerodd ffrwydriad ofnadwy le mewn ffactri hetiau yn Denton, pryd y lladdwyd 12, ac yr archollwyd Hawer o'r gweithwyr. Y Sul o'r blaen, cyhoeddwyd yn holl addoldai Criccieth fod y plismyn, gycla chenad y prif- gwnstabl, am ddod a phawb a geir yn euog o arfer iaith anweddus ar yr heolydd o flaen eu gwell. Pa'm y cyhoeddwyd hyn yn yr addoldai o bob man ? Mae Ffrainsrc yn vmdrechu yn galed i-gryf bau ei llynges a phe bai y cynllumau i ladd sydd ar droed gan y pwerau Ewropeaidd yn hysbys i bawb, diam- heu y byddai gwaeddi uchel am osod arfau i lawr, Mae holl wledydd Ewrop eisioes wedi eu harfogi i'w gwddf ac mae y treuliau o'r herwydd yn cyn- yddu yn flynyddol ac yn sigo ncrth y gwahanol wIedydd. Mae y Ffrangcod ar hyn o bryd yn adeiladu nifer mawr o gycbod sydd i nofio dan y mor fel ag i fod o'r golwg mewn amser rhyfel. Munud o amser gymerant i ddianc oddi ar wyneb y dwr a medrant arcs dan y mor am un awr a'r bymtheg. Pan yn y dyfnder, gwel y cadben bob peth oddeutu trwy gymhorth math o bell-ddrych (telescope) a orphwysa ar wyneb y dwr. Amcan y cychod hynjywtreiddio dan y llongau mawrion a'u chwytbu i fyny gyda'r torpedoes. Pa fodd y gwneir hyny sydd yn ddirgelwch i bawb ond y swyddogion Ffrengig. Daw hanes o'r cyfandir fod Kruger yn gwella o'i afiechyd, a dywedir y bydd yn abl i adael ei dy cyn diwedd yr wythnos. Mae yr anwydwst yn glefyd cyffredin iawn yn yr America y gauaf presenol, a dywedir fod dros filiwn o'r drigolion yno yn dioddef oddiwrtho. Yn ol ei arfer, nid yw yn gwahaniaethu rhwrg gwreng a bonedd, ac yn mysg y dosbarth olaf ceir yr Arlywydd McKinley. Bu farw mwy yn New York yn ystod yr wytbnos aeth heibio oddiwrth y clefvd rhyfedd hwnjnag yn y mis gwaethaf yn 1892 pan ymwelodd a'r holl fyd gyda grym anarferol. Cyflwynwyd yn ddiweddar dysteb cenedlaethol i Cranogwen am ei gwasanaeth gwerthfawr tuag at lenyddiaeth a chrefydd ei gwlad. Dymuniad y foneddiges oedd ar i'r tysteb gael ei gyflwyno mewn modd syml a dirodres, ac er cydsynio a hyn, cymer- odd yr amgylchiad le yn nhy y Parch William James, Aberdar, lie y gwakoddwyd ynghyd ychydig o'r cyfeillion fu yn fwyaf blaenllaw gyda'r mudiad. Cynwysa yr anrheg y swm anrhydeddus o Z405 13s 6d, a cliafodd Mr E. H. Davics, Y.H., Ystrad Rhondda, brodor o Llangranog, yr anrhyd- ■ edd uchel o wneyd y rhodd. Deallwn fod S50 o'r swm uchod wedi ei roddi tuag at y tysteb o'r Drysorfa Frenhinol drwy ddylanwac1 Mr William .Jones, Ffosheulog, Tregaron, ar Mr Powell Williams, A.S. dros Birmingham. Gwnaed ymboliad dydd Gwener i'r amgylchiadau barodd farwolaeth i ddyn ieuanc o'r enw George Wright, yr byn a gymerodd le yn ysbytty Lambeth drwy achos syml dros ben. Ymddengys fod un o'i esgudiau yn rhuglo yn erbyn ei sawdl, yr hyn a barodd i ychydig o'r croen godi vmaith. Gweith- iodd y dolur bycban i fyny drwy ei gorph i'w enau Jies eu gwneyd yn hollol ansymudol. Bu y meddygon ar en goreu yn ceisio ystwytho ei enau ond bu eu llafur yn hollol aneffeithiol. Er mwyn cadw y truan yn fyw, llwyddwyd trwy olferynan meddygol i chwistrellu ychydig laeth i'r cylla, ond -er hyn oil, gwaethygu wnaeth y claf. Yn mhen ychydig ddyddiau, aeth holl aelodau ei gorph yn -syth a diffrwyth, a chyn marw gorphwysai ar awdlau ei draed a chefn ei ben yn unig. Dywedir iddo ddioddef y farwolaeth fwyaf ofnadwy ellir ,ddycbmygu. Rhydd yr hanes wers o'r modd y medr dolur bychan drwy ei esgeuluso gostio bywyd. Bu damwain ddifrifol yn mhwll glo Rhos Las, 'Vocbriw, ger Merthyr, ddydd Sadwrn. Tra yr oedd y glowyr yn gadael y pwll i fyned i angladd cyd- "Weithiwr torodd deuddeg o wageni yn rhydd, a Thedodd naw o honynt yn ol ar draws y dyrfa o lowyr. Lladdwyd James H. Jones, Dowlais, yn y Han, a chlwvfwyd llangc o'r enw Thomas Lewis tel y bu farw tra yn cael ei gludo gartref. Archoll- vyd ipedwar arall, a lladdwyd tri o geffylau. Cyftawnodd: hogyn 13 oed hunan laddiad mewn pentref tu allan i Lundain dydd Llun trwy grogi ei hunan. Mewn nodyn adawodd ar ei 01, dywedai y llanc fod trafferthion y bywvd personol yn pwyso gormod ar ei feddwl. Bu Doctor Mandell Creightcn, esgob Llundain. iarw prydnawn dydd Llun ar ol cystudd hir. Gan- Wydef yn Carlisle yn y flwyddyn 1843 a chafodd ei addysg yn Rhydychen lie y graddiodd i'r teitl o Ddoctor. Eu yn anhwylus e'i iechyd er yr haf diweddaf. Rhoddir ei weddillion i orphwys yn. Eglwys Gadeiriol St. Paul, Llundain. Mae George R. Sims, awdwr poblogaidd amryw weithiau barddonol a llenyddolSeisnig, yngefnogwr cryf i'r syniad y dylai yr iaitb Lladin gael ei ymarfer eto yn mhob gwlad yn Ewrop fel ag i arbed yr anhawsderau sydd yn codi drwy arfer gwahanol ieithoedd. Mae yn ddirgelwcb pam y ffafria y iaith Lladin o herwydd dywed Mr Sims nad yw erioed wedi dysgu yr iaith honno. Daeth swydd fel ysgrifenydd i ysgoldy y Bwrdd Felin-Newydd, -sir Lancaster, yn rhydd yn ddiw- eddar. Er mae £ 115 y flwyddyn oedd y gvflog nid oedd dim llai na 230 0 ymgeiswyr am y lie gwag. Ddydd Sadwrn, cynlialiwyd cyfarfod mawr o tua 3,000 o fwnwyr pyllau" glo Dyffryn Clydach, Cwm Rhondda, sydd heb weithio er Mawrth cyn y diweddaf. a dywedwyd wrth y dynion, trwy Mabon, A.S., y buasai y rbeolwyr yn v dyfodol yn talu iawn i'r gweithwyr am unrhyw golled mewn cyflog trwy fod rhy fvchan o goed at eu gwasanaeth yn y pyll- au, [ond gwrthodasant roddi caniatad i chwilio y Ueoedd ansicr, honedig cyn i'r dynion aneuutu gweithio. Yna penderfynodcl cynrychiolwyr y dynion ofyn am ymwelec1 a'r cyfarwyddwyr. Parhau yn anymunol iawn mae yr anghydweled- iad rhwng gweithwyr a meistri Rheilffordd Dyffryn Taff, ac mae yr argoelion yn edrych fel pe bai streic arall yn sicr o gymeryd lie yn fuan. Nid yw trigolion Ynysoedd Shetland yn eyfrif amserfel y gwndr yn y wlad hon. Y LIun diweddaf oedd y diwrnod cyntaf yn eu blwyddyn newydd. ac mae y Calan yno yn wastad yn ddyàd o lawenydd. Priododd mab i Vandertrilt, un o'r dynion mwyaf arianog yn yr America, yr wythnos flaenorol. Caf- odd dtir miliwn a haner o bunau fel aniheg briod- asol. Achy, yna swyddogion Rwssia nad yw Ffraingc mwyaoh o ddefnydd fel cvdymaith iddynt am fod ymrafaftl mynych yn ei byddin. A gaulkii vw hanesyn sydd newvdd ddod i law am Yroerawdwr Twrci, yr iawn dywedir sydd i raddau tlôaeth yn gyfrifol am y trychinebau ar- swydns a gyflawnir yn feunyddiol yn Armenia. Dioddef a .y-Sultan yn fvnych o herwydd poenau dychrynllyd.yn ei ben, a'daeth iw glyw fod yn ei wlad wr -yn meddu ar v gaily o wella clefydau o bob rnath drwy gyffyrddiad yn oniig ar man dolurus. Dygwyd y" dewiistwr gerbron y feviltan a adawyd y <iy« wrth ei ■ mewn 'lloty yn y palas, gosododd y meddyg wylaw mawsion bob ochr i ben yr Ymherawdwr vr gJasgod(S yn,y fath fodd fel yr ofoodd y bremn fpddwl^11 Mewn amrantiad Jliaehiodd i w 11? y dyn dod ato i'w lofraddio, ac fel langodd at fwrdd yn ei ymyi a ehipiodd o iarn" ainryw revofivers svdd vn'a vn wastad at ei tvrasa, /Kiodd y dryil amryw weithiau at y 'qiUa A pJvr ^yf°dd *-f i»ewn sawl man. AT ol ^lywed er ydion y ckyil rhedodd ei swvddogion i TOewn i Y'^y-cmrl pa^au i saethu gwnai y Sultan. Jan v.ag y y ^ylla, cafwyd fod y Doctor wedi ei glwyfo dros ei holl gorff chvyfwVd he fyd dau Swyddogion, a lladdwyd dau glethwas. -=--=- I HELYNT Y PENRHYN. DfdSadwrn, ataliwyd nHer 0 lwythwyr a weith- iasant yu y borthfa yn Mangsr oherwydd (lifIy gwaitb. Tybir v byfld ereill yn inyned i ffwrdd yr wythnos fiesaf. Dioddefa dospsath yn drwm oher- wydd atal gweithio yn y chwarel.. Bu ^jr Young ar ymweiiad a'r chwarel yr wythnos ddiweddaf. Y mae yr holl swyddogion gydag eithiiad neu ddau, adref. Ni wnaeth neb gais am waifib dydd IaIJ-Y dydd olaf i'r chwarel fod yn agored. Mae'r dynion sydd yn gweithio yn y Dc yn dod yn !.nen yn dda, acymaelie i ragoryn Rhayader. Mae pwyllgor y gronfa yn trefnn i wneud appl arf- gynr/ihorth, a Jlirefnir hynt y .corau gan Mr J- J. Gi'iilH'ii, yny •<jrogledd,'a Mr E. W. Lloyd yn y De, Printing quickly and neatly done at the "Wej.sU Gazette' Priijteije$, BrMge Street. f

. RHYFEL YN CHINA.

Y RHYFEL YN AFFRICA.,

Llith o Landyssil.

ADOLYGIAD.

CAPEL SION.

PONTRHYDFENDIGAID.

THIS YEAR'S WELSH DENOMINATIONAL…

Advertising