Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
11 erthygl ar y dudalen hon
I THE MAUSOLEUM AT WINDSOR.
I (Y BEDDROD BRENHINOL). I THE MAUSOLEUM AT WINDSOR. BRITAIN'S GRANDEST TOMB. The Queen s last resting-place—^the beautiful sepulchre at Frogmore—was built by command of her Maiesty 40 years ago It wtll b^lnv To af 1ain S fV^b- beautiful as art can make it, the memorial was the final home of her Majesty's e -beloved Consoit, and was intended also to be hers. Side by side their remains now rest together. None other will find a resting place in the mausoleum. When Prince Albert lay dead at Windsor, where he died December 14th, 1861, the Queen went out herself mto the grounds to choose where his tomb should be. The site chosen is a sequestered spot in Frogmore Gardens near the mausoleum in which the Duchess of Kent has been buried. The remains of the Prince Consort were, nine days after his death, temporarily committed to the Royal vault at St. George's Chapel. The foundation stone of the mausoleum was laid" in pious remembrance of her great and good husband." By December 18th, rather more than a year from the Prince Consort's death, it was sufficiently complete to receive his body. Over the entrance her Majesty caused to be set up in Latin the following tender and loving inscription His mourning widow, Victoria, the Queen, directed that all that is mortal of Prince Albert be placed in this sepulchre A.D. 1862. Farewell, well-beloved Here, at last, I will rest with thee; with thee, in Christ, I will rise ag.,tin." Seen from the outside the Mausoleum, with its dome rising over four transepts, has something of the character of an ancient Rome tomb at Ravenna. It stands on high brick vaults, to raise it somewhat above the damp soil on which it is built, for Frog- more, as the name implies, was at some period a swamp or marsh. There is a general chamber, and the four transepts make the whole monument into a cruciform chapel. The exterior, to the height of ten or eleven feet, is faced with Peterhead granite, and polished granite is also largely used in other places. Externally the building is about 80 ft. long by 70ft wide, and its extreme height from the ground level to the top of the cross is 83ft. Prince Albert's coffin lies on the south side, and that of his august consort on the northern side of the sarcophagus. The chamber in which the sarcophagus stands is a magnificent example of brilliant and tasteful decorations. A porch, forming one of the transepts, leads into it. The ceiling of the porch is of Venetian mosaics, and the interior beyond is a rich combination of colour and artistic effect. The floor is of inlaid marble, and the walls are covered with marble pannelling of varying and beautiful design. There are bas-reliefs, urns, statues, frescoes, and paintings of scenes and incidents in Scripture history, with appropriate inscriptions in English and German. The chancel, as the central chamber may be called, is lighted by windows in the octagonal lantern surrounding the domed roof. It is entered from the porch through beautiful gates of exquisite workmanship The ceiling is covered with a frescoe, painted from a sketch by the Crown PrinceSs of Germany, representing the glorification of the Saints. On the ceilings are painted representatives of the Annunciation, the Ascension, and of the Redeemer bearing His Cross. A large painting of the Nativity (after Raphael)] coders the south wall. On the west wall is a symbolical picture of the Resurrection, and on the north wall is a representation of the Crucifixion. Statues of David, Isaiah, Daniel, and Solomon, each with appropriate texts of Scripture, occupy the niches of the pillars, and above the entrance is a fine allegorical painting representing Virtue, Prudence, and Temperance. The centre of the mausoleum is dome-shaped, and is entered from the transepts through lofty arches, in each of which hang bronze and gold lamps of most elegant design, presented by the Prince of Wales. Above the central chamber the dome has a ceiling of blue, spangled with golden *tars, and the ribs of the wreatiTj^of lmmortenes & SUpp0rted g°lden an^els" The lantern is filled with stained glass, in which are cherubs holding v ^ntre °f ^he dome stands the massive sarcophagus of highlj -poUshed dark-grey Aberdeen granite raised ut>on a plinth of polished black marble the gift^of Leopold I., King of the Belgians. Bronze figures, of kneeling angels are at'each corner of the sarcophagus, with wings stretched backwaids. On the top of the sarcophagus is a recumbeut figure, beautifully executed by Baron Marochetti, in pure white marble, representing Prince Albert clad in his Field Marshal's uniform and wearing the robes and insignia of the Most Noble Order of the Garter. The Prince's name and titles are inscribed on the sides of the sarcophagus where other words will now have to be written, also in letters of gold. ° Above the altar is a painting of the Resurrection. Christ is represented coming out of the tomb, and the Roman soldiers falling down under the their shields, overcome by His triumph over Death. In the right aisle is a mural picture of the Crueifixion, the small niches in the side arches being filled with porphyry vases mounted on bases of malachite. The upper part of the interior is also adorned with a series of bas-relief of Scriptural subjects, inlaid work and frescoes, not an inch of the walls being left un- decorated. Over the entrance door, and placed so as to attract the attention of those leaving the building, is the well-chosen text: Marvel not at this, for the hour is coming in which all that are in the grave shall hear His voice St. John, 5th chapter, 28th verse> Within its walls are erected cenotaphs in memory of the Grand Duke of Hesse and the Duke of Albany two of the Queen s children who are interred elsewhere. That of the Grand Duchess forms a very touching group. It represents Princess Alice lying as if asleep, with the child, in attempting to save whose life she lost her own, lying in the hollow of her arm The grounds are full of interest, the carefully-kept greensward beings dotted with trees planted by the Queen, the members of t e Royal family, the Empress Eugenie, the Empress of Germany, and other illustrious personages. On the ri^ht of the nath leading to the mausoleum are a couple of Wellingtonia gigantea, whose history is of a somewhat romantic character. One of these trees was originally planted by the Prince Consort on the 5th June, 1861, in the grounds of South Kensington upon the occasion of the opening of the Royal Horticultural Society's Gardens, and was subsequently replanted by her :Majestv near the mausoleum on December 17th 1869. A similar tree first planted by the Queen at the same gardens oil June 24th 1861 was likewise removed to the mausoleum grounds and replanted by the Queen, at the same time af that of Prince Albert's but un- fortunately dying in August, 1870, was replaced by a fresh fir, planted by her Majesty on the 16th of December foiling The whote of the grounds round the beautiful building are enclosed by an iron railing, which protects the enclosure from idSbww A handsome entrance leads into the enclosure. It consists of a canopy of classic design, supported on lofty granite pillars £ 200^00 mausoleum is a most gorgeous and magnificent structure. The cost of its erection and adornment was over
[No title]
mil o bobl wedi ymgynull o bell ac agos i geisio cael cipolwg ar y Frenhines ymadaw- edig yn cael ei cbario i dy ei hir chartref a'i osod i orwedd wrth ymyl ei hanwyl briod yr hwn oedd wedi ei rhagflaenu er's deugain mlynedd.
[No title]
Dywedir mai geiriau olaf y Frenhines ar ei gwely angau ydoedd 0, na ddeuai heddweh!" Yn y flwyddyn 1892 daeth hen wraig ddu o'r enw Martha Ricks, 76 oed, yr holl ffordd ) Liberia, yn Affrica, pellder o* 3,500 o filltiroedd, yn unig er gweled y Frenhines, Bu am haner can mlynedd yn cynilo ei henillion erbyn y daith. Yr oedd yr hen wraig wedi bod yn gaethferch unwaith. Dygai ganddi lawer o anrhegion bychain i'r Frenhines. Rhoddwyd croesaw cynes iddi gan ei Mawrhydi, ac aeth yr hen fodryb yn ol i'w genedigol fro yn llawn o adgofion rhyfeddol o'i thaith. Yn nghymydo aeth Balmoral yr oedd yn byw hen wr ac hen wraig mewn tyddyn llwm. Un tro pan oedd y Frenhines yn yr ardal daeth i'w chlyw fod yr hen bar yn gofidio yn fawr oherwydd eu bod dan rybudd i ymadael. Gwrthodasant fyned, a thaflwyd hwynt a'u dodrefn i'r ffordd. Wedi gwneyd ymcliwiliad a chael nad oedd eu tlodi vn ddyledus i segurdod a diogi rh odd odd* y Frenhines dy iddynt ar ei ystad ei huu. Mae cryn ddirgelwch o berthynas i haniad ac awduraeth yr Anthem genedlaethol Duw gadwo'r Brenin." ArgraffW^d hi gyntaf mewn cyhoeddiad yn 1742 heb nac ennv yr wdwr na'r cyfansoddwr. Daeth y gan yn enwog ar unwaith yn 1745 yn ystody gwrth- ryfel. yn Ysgotland. Amrywiai ychydig oddiwrth fel y mae yn bresenol. Bernir yn gyffredin mai Henry Carey ydyw awdwr y gan a'r geiriau—ac fe'i cyfansoddwyd tua 1740. Barna rhai awduron, fodd bynag, mai cymhwysiad yw yr anthem o hen alaw gan Dr John Bull, 11awysgrif o ba un sydd i'w gweled yn yr Amgueddfa Brydeinig.
Diolchgarwch y Brenin.
Diolchgarwch y Brenin. Nos Lun, eyhoeddwyd y neges canlynol oddiwrth y Brenin yn y 11 London Gazette." Castell Windsor, Chwefror 4ydd, 1901. AT FY MHOBL. Yn awr, gan fod yr olygfa olaf yn mywyd fy anwyl fam, y Frenhines, wedi cau, yr wvf yn bryderus i ymdrechu cyfleu i'r holl Ymherodraeth faint y diolchgai weh dwfn yr wyf yn deimlo am y gwarogaethau serchus a chalon-gynhyrfiol a delir ymhob man i'w choffadwriaeth. Yr wyf yn dymuno hefyd fy datgan nghydnabyddiaeth wresog o'r amly- giadau cyfiredin o'r hyn yr wyf yn gwybod sydd gydymdeimlad teyrn garol a phur a mi a'r Teulu Brenhinol yn ein galar gorlethol. Mae y fath amlygiadau wedi fy nghyraedd o bob parth o'r Ymher- odraeth ehelaeth, tra gartref y mae y brwd- frydedd didwyll, parchus, a galarus, a amlyg- wyd ar dir a mor wedi suddo yn ddwfn i'm teimlad Mae yr ymwybyddiaeth o'r ysbryd caredig I hwn o ymlyniad a theyrngarweh ymlith y miliynau o fy neiliad, ac o'r teimlad ein bod oil yn cyfranogi o alar cyffredin, wedi fy ysbrydoli a gwroldeb a gobaith yn ystod y dyddiau gorbwysig a mwyaf profedigaethus sydd wedi myned heibio. Yn cael fy nghalonogi gan hyder y cariad a'r ymddiriedaeth hwnw a osodwyd bob amser gan y genedl yn ei Phenadur diweddar, o fendigedig goffadwriaeth, bydd i mi ymdrechu yn daer i gerdded yn ei chamrau, gan ymroddi fy hun, hyd eithaf fy ngallu i gadw ac hyrwyddo buddiant goreu fy mhobl, ac 1 gyflawniad selog a dyfal o'r dyledswydd- au mawr a chysegredig, pa rai, trwy evvyllys Duw, y gelwir arnaf yn awr i ymgymeryd ag hwynt. IORWERTH B.Y. Adroddir ar awdurdod uchel fod y Frenhines vn eistedd yn ei gardd, tua blwyddyn yn ol, pan oedd y rhyfel yn ei gwaethaf, ac yn edrych ar ei wyrion bychan yn chwareu. Cyn hir cwerylodd y ddau by chan ynghylch ryw degan. Tynodd hyn ddagran o lygaid eu liain odidog, a dywedodd wrfhynt, "Peidiweh chwi ag ymladd fy mhlant i; mae digon o ymladd yn y byd heddyw."
PONTERWYD.
PONTERWYD. Nos Sabboth, galwyd sylw y gynulleidfa at farw- olaeth y frenhines dda Victoria, gan Mr William Evans, a siaradwyd i'r un cyfeiriad gan y pregetbwr Jones0 Roderick, Swyddffynon, a Mr Edward YR HI.N.-Yr wyf yn ysgrifenu dydd Mawrth, Onweiror v 5ed, pan y mae trwch o eira gwyn ar bob bryn a phant. Ni welir dim trwyddo ond y coed, yr eithyfc, blaenau y creigiau a'r afon lylawd lawn y w hi ar y defaid. Gyda chryn an- hawsder y daeth y post atom heddyw, a chafodd fwy o anhawsder fyth oddi yma i Devils Bridge, gan fod peth lluwchfeydd mewn manau. DRAMA. Nos Sadwrn diweddaf, yn Ysgol y Bwrdd, aed trwy y ddrama Owen Lloyd." Yr oedd yr hm pobpeth ond ffafriol, eto caed cyfarfod gweddollnosog, ac aeth y dynion ieuainc trwy eu gwaith I r boddhad pawb. Yr arweinydd oedd y Parch C. Evans, Ysbytty. Cynrycbiolid y gwabanol gymeriadau gan Mri E. Lloyd Jones, Thomas Evans T. John Morgan, Abraham and David Jones, Llew. Lewis, Daniel Rowlands, Iorwerth M. Jones a John Powell; Misses Jenkins, Wenffrwd Evans, Dinas; Morgan, Parkgwyn; Williams, Penbont; Powelh Dolcastell; Jones, "Vychesgan a Morgan, Tvny- ffordd. Datganwyd yn ystod y cyfarfod gan gyfeillion o'r lie a phlant yr ysgol ddyddiol.
LLANYBYTHER.
LLANYBYTHER. BAPTISM BY IMMERSION.—Last Saturday even- ing two candidates were baptized by immersion at the Aberduar Chapel, by the Rev J. T. Fellamus. LECTURE A very interesting lecture on Bobl drws nesaf, was deliverd by the Rev J. T. Fella BIUS on Monday evening last, at the Aberduar chapel. The chair was occupied by Mr D. H. James, Beili- bedw. There was a good attendance, and the. .lecture, which was very appropriate, was listened to most attentively. ACHOS Y PARCH W. O. JONES. Hysbysir ar awdurdod rhagorol, y bydd i Mr W, O-Jones, yn ddiatreg, anfon apel ysgrifenedig am ail brawf i ysgrifenydd Cymdeithasfa Chwarterolv Gogledd, dan yr ammod fod y dystiolaeth i gael ei dadguddio ac i brawf agored gael ei drefnu. Dis- gwylir i Gyfarfod Misol Lerpwl drafod y mater yrl wythnos hon. Bwriedir gofyn i'r cyfarfod inawrl yn Nghaernarfon, ddadganu cymeradwyaelh o'! Yn ddilynol, gofynir i holl Gyfar-S fodydd Misol y Cyfundeb anfon deiseb i'r Gym-I < eithasta, i ategu yr apel. Yn eglwys Webster-I road Lerpwl, nos Sul, cynygiwyd peiiderfyniad o blaid rhoi r tystiolaethau a plirawf agored i Mr Jones. Cynygiwyd gwelliant yn dweyd nad doeth fyddai ymyru ac yn mynegu ymddiried vn y Gymdeithasfa. Caed 100 dros y gwelliant, 79 dro1- y cynygiad gwreiddiol, a 13 lieb fod y naill ochr na'r llall.
I! YR WYTHNOS. |
I! YR WYTHNOS. Dvma wers sydd yn wertb ei chofio i'r rhai syddj |iic awycai ymfucio i'r Ameiica. Mae vn yr Unol* ;i-)alac-thau dair miliwi. o fob! syddyn derbvn eluseil 3 ii teuuyddiol oddiwrth rhyw gymdeithas neu gnvad. MAE MI y brif-ddinas New York ar tryfar- fale<3d 100,000 allan o waith. Er mwyn rhoi cyfarchiad milwrol mewn prioda? y :i Cwiuavon aeili dyn a Jlawddryll ganddo i gyfar- tod yr orymdaith. Pan vn ei hyinyl tynodd vtrigo-er ond x ddim pwi|:as. Wrth geisio ymchwiliofr achc.-l aeth yr ergyd yniaith yn ddiarwvbod a tarnwoddl [1> n't h ^aw^orv,1} 3'11 c'ooes i'el bu raid i'w thorrijj fale<3d 100,000 allan o waith. Er nnvyn rhoi cyfarchiad milwrol mewn prioda? y :i Cwiuavon aeth dyn a Jlawddryll ganddo i gyfar- t tod yr orymdaith. Pan yn ei hyinyl tynodd vtrigo-er oii,li(idimpwil-.as. Wrth geisio ymchwiliofr achc.-l aeth yr ergyd yniaith yn ddiarwybod a tarnwoddl [1> n't h ^aw^orv,1} 3'11 c'ooes i'el bu raid i'w thorrijj SMae ein cydgendl j-n Patagonia yn brwvdro yi-B "'Vrl i collodion enbui a gawsant trvvy| y liitogydd liiweidiol a yinwelodd ar wlad ychydilj fisoedd yn ol. Mae mudiad ar droed i geisio lleddf i J en dioddefaint drwy sefvdlu vn y Wladfa Lyi"r—;]" Gyhoeddus Rydd am i fwyafiif o'r llyfrau yno gael ei ysgubo vmaith gan y llifeiriant. Hyderir y bydcll i'w ftryndiau llenyddol yn Nghyniru ddanfon ynol gaijgliad o gyfrolau f'^dd yn deilwng o'r hen wlad.l Mae'r Due York yn wael eu iechyd, ac ni bu'nl al!uog i fyn'd i gladdedigaeth ei nain. Y ma» sut bynag, yn gwella'n foddhaol. K Hysbysa y Brenin y bydd i'r ai ian presenol, syddB a dehv y irenhinesainynt, i aros mewn cylchrediadE ar hyn o bryd. Dywedir fod y gorchwyl o baratoiH arian o gynllun newydd yn un anhawdd ac yn debyg o gymeryd gryn amser. B Dygodd percbenog gwesty Waterloo, Llundain, achos ger bron Cwrt. Bach Westminster dyddl Mercher yn erbyn Syr Robert Peel er caffael yB gweddill o arian 'roedd wedi rhoddi iddoar fenthyg Roedd y Barwn yn was y gwesty a'i ddyledswyddau oedd glanhau esgydiau ac ateb y drysau. H Mae rheilffordd yn cael ei gwneyd rhwng Berlin a Hamburg prif drefydd yr Almaen sydd yn debvg o dynu sylw yr holl fyd. Bydd i'r cerbydau gael ei gyru gan nerth try rianol a dywedir y bydd yn hawdd iddynt dramwyo 124 o filldiroedd yr awr, a dywedir y bydd i'r siwrne rhwng y ddau le gael ei cbyflawni mewn a wr a ehwarter yn lIe mewn naw awr fel y gwna yn bresenol drwy nerth ager. STHEIC YN Y DE. Mae tair mil o lowyr a weithient yn Nglofa Cwm Clydacn, eiddo Mr D. A. Thomas, A.S., ar streic. Dydd Iau, penderfynasant ofyn i Fwrdd Masnach gyfryngu. Dywedodd Mr D. W. Morgan, goruch- wyliwr y glowyr, fod Mr D. A. Thomas wedi ceisio creu rhwyg yn mhlith y dynion. Dywedodd un arall fod Mr D. A. Thomas yn cymeryd arno fod yn gyfaill i'r gweithiwr, ond ei fod yn awr yn eu con- demnio heb roi cyfle iddynt roi eu hachos gerbron y cwmni. Ar derfyn y cyfarfod, rhanwyd dros fil o bfmnau o dal streic i'r dynion.
Llith o Landyssil.
Llith o Landyssil. Rodd da m rw awr ne ragor i aros yn steshon Cafyrddin cvn cal dod adre, ag on' pai bod bin dewyll a nine'n ddieithr i'r lie fe fuse Nansi a fine wedi gneyd run fath a nath Nwncwl Shams pan odd e'n myn'd banti Bencader i'r gwaith oil am y tro cynta. Rfien steshon god 'ny odd yn Llan- dyssil prynv, a dodd dim cloc wrth ben |drws fel sy nawr, a thyma Nwncwl yn gofyn ar ol cal ticed, pryd ma traen deg yn mynd mas, wath odd dim son am bobol Castell Newy gal traen yr amser 'ny, a w 'im yn credu y busen nhw wedi cal un 'to on pai fod cymint o waith mynd a dynon o flan i gwell ag i'r loc up! Ma Llandyssil yn le iiio stansh, nes bod loc up Lon Letty wc-di myned a'i gorn tano os oesoedd nawr gwlei; w i'n cofio am nhad yn dangos drwse lieiarn Tymain i fi pan own i'n grwt bach; ag os odd ofan polis arna i cyn 'ny rodd ofan y postirfan arna i ar ol 'ny am fod pob un o nhwyngwisgo cotabwtwnegleiw, nebetharall nei Pan glywodcl newyrth, fel ma nhw'n i alw e sha Llanbed a florna, fod cwarter awr i aros dyma fe'n starto ag yn gweyd Mae e'n galler cered yn nghynt na fi, fe ddalith e fi 'to" a bant ag e, ond dyna beth odd weitba yndi hi, fe ballodd y ceffyl tan ag aros i Nwncwl gal mynd lan pan dalodd e fe. 0 cer di," mynte gaffer y gwaith oil ma'r tice(I ',a fi." Ches i'm ariodshwd awr ffwdanus a ges i wrth ddisgwl y traen riturn o ffaer Glungeia Caiyrddin. Rodd ofan ar Nansi gyffro o'r ffwrwm hebfynd a'i chomandiwe gyda hi, ag os gwelse hi borter yn rhwle dyna le rodd hi ar i ol e'n holi e pryd odd 'n traen ni'n mynd, a mi ofynodd un o nhw iddi B'le i chi'n mynd ?" Cwestiwn arall yw hyny," mynte hithe -4 ond i'r Cnwc ta wath am ny." Dim ond un own i nabod ar y steshon a hwnw odd Bigel Bancbywci, ag odd hwnw'n rhy fisi'n edrych ar i watch i neid sylw o neb os na eitbe rhywun yn agos at i watch e, ag ma'n debyg ma dod o'r ffaer nath e rliag ofan bise'r Cheap Jac ise cal y fargen fowr nol 'dage, ond mi gollodd lot o ddifyr- wch drw 'ny wath gyda'i bod hi'n dachre nosi rodd y Cheap Jac yn roi tebot arian yn breis i'r sawl fyte fwya o boten reis both miwn peder minid fel gwelse cbi'n nhwn gneyd yn yr hen ga bach fanco ar bwys Shop Ifan Jones y Crydd amser margenion y Consertinas 'ny ne hwnw odd yn rhoi gwqbor gore i'r cantwr ar Sgwar Penbont pan fuodd Dai Tvfit bron pango wrth glwed llais i hunan, ne wrthofidio le ceise fe Ie dig-on da i'r silver cloc. Ma rhw flas rhyfedd ar gal pethe heb roi dim arian am dani nhw, a ma dyn yn folon gney(1 faint fynocb clii o ffwl o hono'i hunan a agor i ge os bydd hyny'n rhw helpiddo fe i gal peth am ddim --h.y.-heb daIn arian am dana. 'Napamma chvmint o feddwi mewn fieire acshon, ag o fegian almanecsH ar ddechre bob blwyddyn newy a chymintB 0 brynu yr hen de "tshep ma er mwynB cal rhwbeth bach "dros ben" am fynd aeB ef. Pam na allith bod rhesymol fel dyn weld naB allith neb ffwrdo rhoi dim byd am ddim iddo fe :B ond ma pwer o fois ar hyd a lied v byd ma yrfl gneyd i bara chaws yn rhwvdd iawn ar fane gvveinon i cyd-dilynion. Run pctli 'to syn cyfri am y whare rings mowr ma sy'n rnynd vn yn nhai tafarne pentre iilandyssil ar plwydd leicswn i ga -wbod a odi hyn ddim yn gamblo yng ngolwg; || gylreth, ac os yw e, nid gwaitb drwg fuse i'r gwdB lemplers gymryd y peth nuwn llaw. Mi weles heiB lane 0 Lanbcris yn ",bart' a basil a phishyn taer yn ffaer Divchaiel ryw dro a gorilod iddo fe roi fynv wrth arch un o wyr y got. las. Ma pobol vn £ \Ycvd| I ma rhwbetb i neyd fyny am rhen gwrw gwael ma'r hrivveries mowr ma yn hala i'w tai yw y rin^s M;'l dyn yn fach 'fyd os na ^11 e ffeindio rhwbeth i'v.i Ible.seri e gat re heb red eg yn wancus gal treio £ rrdl cwrw am ddim wrth whare rings miwn tatarn Ond bellI (1.11 sharad, beth sy gat re ond ben urai^ii phlant, a beth yw rheiny at whare rings a. dÜO1 1 Dyma'r traen yn dwad a rhaid taclu'r r»rewnte 1 i'ydd dim byw yn y Cnwc. I Wiox HACF. I p P1'! iting quickly and neitly done at thej B W til-ai Gazette Bi'intoi ies. Bridge Street.!
Claddu'r Frenhines. * ---
Claddu'r Frenhines. G°lygfa Fawreddog. *v cyfiredinol trwy yr lioll Ymherodraetl, ydoedd Dydd Sadwrn, olier- wydd ar y diwruod hwnw hebryngid yr hyn 011 oedd farwol o'r Frenhines Victoria i dy eu hir gal'tref. Prudd ddistawrwydd, lieb ddim lleisiau a deyrnasai ar y llawr, canys d/r boll fyd wedi ymneil duo y dyddg ? bob gwaith, er talu teyrnged o| bareb i goffadwriaeth y Penadur goreu fug ar orsedd Prydain Fawr. Cedwid yl 1 Hiegis Sabbath trwy yr boll wlad, acl e 3rd yn yr boll diriogaethau Prydeinig y mor, ac yn mhob rhan o'r byd bron. colygfzl, fawreddog dros ben ydoedd yr anladd, ac yn ddiddadl, ni fu ei chyffelyba eiioed o'r blaen yn banes y byd. Symudwyd yr arch o Balas Osborne prydnawn dydd ener, cludid hi gan fihvyr a morwyr, ac wedi ei gosod ar gerbyd magnel aed yn araf tua r lanfa yn Cowes. Blaenorid y cynheb- rwng o'r Palasdy gan ddau henafgwr 0 Ucheldiroedd Ysgotland, pa rai a chwareuentij 6 ddolefgan farwnadol ar eu pibau lienafol. Cerddai y galarwyr Brenhinol o'r tu ol i'lg gwn-gerbyd—ar yr hwn yr oedd yr arch —Eg ac yn eu plitb yr oedd y Brenin, Ymher-B awdwr Germani, y Due o Connaught, a ereill o urddasolion. Wedi cyrhaedd yffl porth sydd yn arwain i'r Palas cymerwyd lIe y pibgainvyr gan seindyrf milwrol. MorH araf yr elai y cynhebrwng fel y buwyd bron awr yn myned o'r ty i'r Hong, er nad yw y Pellder ond milltir. Cerddai aelodau y Teulu Brenhinol vn dri a thri. H Golygfa fytbgofiad wy ydoedd y cynhebrwng dros y dwr. Am haner awr wedi dau o'r ^°ch cludwyd yr arch i fwrdd y llong renhinol Alberta," lie ei cysgodid gan ba-bell o sidan gwyn a phorphor, ac odditani yr oedd elor wedi ei gwisgo a lliain main o lIw coch. Ymestynai dwy linell olongau r yrel mawrion o Cowes i Portsmouth— ua deuddeg milltir. Am bum munud i dri aniwyd ergyd o fagnel mawr i hysbysu yl ongau fod yr orymdaith Frenhinol yn barod| gychwyn, ac atebwyd yr arwydd yn union gan yr lioll longau. Rhuai gwn ar ol gwn o bob Hong gan rwvgo'r awyr, a gorchuddid pob llestr gan gwmwl tew o fwg amryliw. J-la cariai udgorn ar bob bwrdd i alw y dwylaw i ymyl y llongau er talu eu gwarog- aeth olaf o barch i'r wraig odidog fel yr elai heibio iddynt am y-tro olaf byth o'i hofi gal'tref ar yr ynys. Am dri o'r glocli ym- fidavvodd yr Alberta o'r lanfa, a chanlynidi d hi gan amryw longau yn dwyn aelodau y Teulu Brenhinol ac ereill. Fel yr ai y Brenhinol yn araf ac esmwyth dros y dwr rhwng y llynges taniai llong ar ol long ergyd o ifarwel nes oedd gororau y culfor yn diaspedian o lan i lan, a chwareuail seindyrf ardderchog y rhyfel-longau gerddi marwnadol, megis y Dead March." Yi oedd yr orymdaith dros y mor yn un anesgriiiadwy o fawreddog. Udai y gynau Daawrion ddolef ar ol dolef, ac yr oedd ergyd- ion y gynau Hfti yn llanw yr holl awyr a "eisiau ingol. Tawai y gynau gyda bod yi orymdaith wedi myned heibio iddynt. Yn y Inodd hwn yr oedd taranau y rhyfel-Iongau yn cydredeg a'r marw dros y dwr, tra o'r tu ol yr oedd gosteg byddarol yn teyrnasu. Nid llongau Prydain yn unig oedd yn eymeryd rhan yn y warogaeth forawl yma, ond yil oedd yno gad-longau yn cynrychioli teyrnas- oedd ei-eill-yr oedd Germani, Ffraingc, Portugal, Japan, a'r Yspaen yn cymeryd rhan yn y modd hwn. Y mynediad hwn dros y dwr ydoedd yr olygfa fwyaf mawr- oddog yn yr holl orymdaith—ac nis gallesi i cael dim mwy tarawiadol er talu y warogaeth olaf i Frenhines y moroedd. Pan ddaethai yr osgordd arforawl i olwg y tir yn Ports- Daouth taniai y gynau mawrion ergyd ion nerthol o'r caeiau yn awr ac yn y man, nes oedd yr holl ddaear oddeutu yn crynu. Amlinellid y traeth gan filoedd ar filoedd o lix bobl-pa rai a ddisgwylientyn amyneddgar L am oriau maith er cael cipolwg ar y cyn- bebrwng rhyfeddol. Tra y dynesai yr orym-| daith Frenhinol aty lan cyfarchid hi gan er-| Sydion o'r llongau mawr yn y porthladd a chanl Snul dolefus clychau'r eglwysi, a chan seiniaug Crynedig cloch fawr y Neuadd Drefol—yr oedd y rhai hvn oil megis yn rhoi mynegiad i alar mawr a digyffelyb y bobl. wriodd yr Alberta ei hangor am ugain lnunud i bump, a darfyddodd yr holl ynau a f?ethu. Gadawyd y corph ar ei elor yn y ong dros y nos, a gwylid ef gan filwyr. efyd, ni laniodd aelodau y Teulu Brenhinol y noson hono, eithr cysgasant yn y llongau ugain munud i naw bore Sadwrn symud- ^yd yr arch o'r llong a glaniodd yr holl Synhebrwng, ac aed tua'r tren oedd i'w ddwyn i'r Brifddinas. Am saith munud i naw ymadawodd y tren o'r orsaf yn nghanol y gynau a cherddu y seindyrf. ^haeddwyd Llundain am un-ar-ddeg o'r PV°C r ymgynuiliad mawreddog yn ynivchioli bron pob gwlad, ac iaith, a eaedl wedi ymgasglu yn yr orsaf i gymeryd ^n yn y cynhebrwng. -IN, welwyd erioed y fath gynulliad mawr H °S phrudd, cynulliad yn cynrycbiolig cymaint o allu, tiriogaethau, a mawrhydi, a'rl on orchuddid gan do gwydr syml gorsafl ictoria^ foreu Sadwrn, pan y disgynodd renin a r Irenhines, Ymherawdwr Germani,! a r lleill o r teulu o'r gerbydres i fysgi ranhinoedd a thywysogion eraill. Yr oeddi tros ddeugain o alarwyr o waed brenhinolB on ys ni em hunain a llysoedd y Cyfandiil wedi cyclyoigynul], a chyda hwy <lyw/sogion, Uysgenhaaon, etc, neoe(ld |iara Japan, Corea, Peraw, ac amryw 0 Dalaethau Gogledd a Deheudir America. Yn wir, vi oedd yr holl fyd yn ymarferol wedi dod i ,;du teyrngefl o bareh i go8kdwriaetli Victoria ac 1 ddatgan cydymdeimlad a'r ^mherodraeth. Dwy awr cyn hyn yr oedd y bobl wedi dechreu ymgynull wrth y miloedd. Am ddeg cauwyd pyrth yr orsaf i'r lluaws a chliriwyd lie i wneyd tiefniadau ar gyfer cyrhaeddiad y gerbydres. Wedi i amryw adranau o filwyr gymeryd eu safle yn yi orsaf, gwelid yr Is-filwriad Hamilton yn arwain i'r orsaf nifer o is-swyddogion y Life Guards, y Royal Horse Guards, a'r Foot Guards pa rai oeddent i gario yr arch. Yna dechreuodd urddasolion gwahanol wledydd ddylifo i'r orsaf. Gwelid Arglwydd Roberts ar ei geffyl, Tvwysog eiddil Siam, a Brenin Portugal, yr TJchel Dduc Michael o Rwsia, Brenin Belgium gydai farf batriarchaidd, Tywysog 11 Coronog Roumania,, y Due Aosta—>r oil yn eu gwioedd milwrol amryliw. Gwelid -Due Caergrawnt yn cerdded a'i bwys ar ei ffon. Efe oedd yr unig un o'r Teulu Brenhinol fu yn angladd William IV. yn Ngorphenaf, ^887. Y pryd liwnw deunaw oed ydoedd heddyw yr oedd yn fusgrell ei gamrau. Daeth y gerbydres i mewn yn brydlon Yr oedd y peiriant wedi ei wisgo ag amryv. oarwyddion galar, eto nid at y rbii'n y tynid sylw y bobl,ond at y cerbyd oedd yn nghalOJ y rhes, canys gwyddai pawb mai yno y gor "leddai yr hyn oil oedd farwol o'r Frenhine Victoria. Yr oecM ystafell arbenig wedi e badeiladu yn yr orsaf ar gyfer yr achlysiu 1 hon aeth y Brenin a'r Frenhines i rodd derbyniad ffafriol i'w hymwelwyr urddasel brenhinol, ac ni symudwyd yr arch o'r gyi bydres am ychvdig amser. Yr oedd ill- tawvwydd pruddiadd yn llanw pobman, one yn fuan gwelid y Brenin ac Ymherawdvv Germani a'r gefn eu celffylau, ac yn dod allau Ipeth yn barod i gychwyn. Elai v ti-i hyn gan fyned a'r gefn eu ceffylau, ac yroedd po ochr yn ochr, yr Ymherawdwr ar dde y Brenhin, a'r Due Connaught ar ei chwith. Yn awr dygwyd allan yr arch a gosodwyd hi ar y cerbyd milwrol, yn cael eigorchuddio gad y Faner Frenhinol (Royal Standard) ac ar y fanei- hono goolwyd y goron, y (leyrn- wialen gyda'r groes (yr lion oedd arwyddlunj y Frenhines ymadawedig o nerth), y deyrn-j wialen gyda'r golomen (yr hon oedd ei har-j wyddlun o gvfiawnder), a'r belen rodd wyd YD: ei llaw gan Arcliesgob Caergaintyn nechreuadj ei theyrnasiad. Ymffurfiodd yr orymdaitli; yn fuan, chychwynwyd am orsaf Paddingtonj Mewn cerbydau cauedig yr oedd y Frenhinesj Alexandra a'r Tywysogesau galarus. a Yr oedd heolydd y ddinas wedi eu llenwi la miliynau o edrychwyr, ac yr oedd rhyw- beth llawer mwy byw yr, nistawrwydd y Ityrfaoedd enfawr hyn nag yn mloeddiadau y miloedd ar ol buddugoliaeth mewn rhyfel neu wrth groesawu y teyrn i'w orsedd. Tsyrnged cenedl ddyrchafedig ydoedd i goffadwriaeth un a gerid ac a anrhydeddid, ac i bobl dan y teimlad hwn nid oedd un- rhyw frwdfrydedd gynyrchid yn yr olwg ar wychedd yr orymdaith, nac unrhyw deimlad gwladgarol gynyrchid yn yr olwg ar wroniad y genedl, i'w gydmaru yn ei ddylanwad a'r parch distaw oedd yn nghalonau y bobl i'r Frenhines Victoria. J ba le bynag yr edrychid, nid oedd ond pobl i'w gweled, wedi cymeryd y safle oreu ellid pob ffenestr yn Hawn a phob congl wedi ei meddianu. Buont yn disgwyl am oriau, yn oer ac anghysurus, ac yn mysg bob dosbarth, v tlodion carpiog — hwythau fodj iddynt ran yn nhristwch y dydd. Yr oeddi y milwyr yn yr orymdaith yn cynrychioli pob adran o'r Fyddin Brydeinig. Cyn cymeryd ei le yn yr orymdaith aeth Ar- lwydd Roberts ar hyd y llinell i weled fod yr oil yn rheolaidd. fl || an roddwyd yr arwydd i gychwyn, dechreuoedd seindorf y Royal Artillery chwareu ymdeithgan angladdol Chopin, a chlywid swn trymaidd y tabyrddau fel curiadau calon nes gyru rhyw deimlad dyeithr drwy bawb. Y foment hon ciliodd y eymylau a thaflodd yr haul ei "oleti hebryngol hyd lwybr angau." Safai y dorf yn ben-noeth yn nghanol distawrydd y gellid ei deimlo fel yr elai rhan arwol y Frenhines heibio i dawelwch a dis- tawrwydd y bedd, lle y gorphwys y rhai lluddedig. Ciliodd yr haul drachefn, ond dychwelodd i dafiu pelydr ar y Brenin. ar yr hwn, fel prif alarwr, yr oedd llygaid pawb fel yr elai heibio. Edrychai braidd yn welw, ond eisteddai ar ei geffyl "fel brenin." Gydag ef yr oedd ei frawd (Due Connaught). a'r Ymherawdwr William o Germani (mab ei chwaer hynaf), ac yn dilyn yr oedd [Brenhinoedd Groeg a Portugal, Tywysog Coronog Germani, y Tywysog Christian, Tywysog Coburg, y Tywysog Henry o Prwsia, y Tywysog Arthur 0 Connaught, y Due Sparta, Tywysog Corong Denmarc, a'i fab (y Tywysog Charles), y Due Aosta, ac eraill, Wedi i'r rhai hyn fyned heibio deuai sibrwd Dyma gerbyd y Frenhines"— brenhines newydd, a newydd yw y syniad nad yr un person sy'n myned dan yr enw hwnw yn awr. Nid oedd yli hawdd adnabod dros eu gwynebau, ond yr oedd y Frenhines neb yn y awr. Nid oedd ynhawdd adnabod Alexandra a'i thair merch yno. Mewn cerbydau yn dilyn yr oedd y Dywysoges Christian, y Dywysoges Louise, y Dduges Argyll, y Drwysoges Henry o Battenberg, a Brenin Belgium; Duges Saxe-Coburg, Duges Connaught, Duges Albany, a'r Dywysoges ;Adolph o Schaumberg Lippe y Maeslywyd Due Caergrawnt, y Tywysog Saxe-Weimar, ac Ardalydd Wolseley. Ac felly yr elai yr orymdaith bruddaidd heibio y miloedd deiliaid teyrngarol, ac erys byth yn nghof pawb a'i gwelsant. Ytufewn i orsaf Paddington,ffurfid gwarch- odlu gan y Royal Marine Light Infantry, tra'r oedd rhingylliaid yn dwyn yr Union Jack wedi ei gorchuddio a chrep yn sefyll gyfarwyneb a'r cerbyd oedd i gludo'r arch. Cynnwysai'r tren wyth o gerbydau. Fel yr elai'r tren yn araf o'r orsaf, chwareuodd y seitidyi-f y ".Marche Funebre gan Chopin. Tiaeth yn teithio gyda'r arch, a'r Brenhin 'r Frenhines ac ereill o aelodau'r Teulu >renhinol yn y cerbyd nesaf. Llenwid y cerbydau ereill gan henaduriaid o thywysog- Bi-enliiiiol yii y o brif swyddogion y Wlad- ion a thywysogesau tramor a'u gosgorddion. Cludwyd Ilysgenhadon, aelodau o'r Wein- ddiaeth, ac ereill, i Windsor mewn dau dren rbenig, a adawsant Paddington o flaen y tren breninol, ablaenoridyr olaf gan dren yn cludo Arglwydd Roberts, a phrif swyddogion y fyddin. Yn Windsor, bu digwyddiad hynod. Yr oeddis wedi dwyn yr arch o'r tren a'i dodi ar r elor gerbyd, ac ymbaratodd yr orymdaith, hoed y gorchymyn i gychwyn, ac yr oedd blaen yr orymdaith yn symud, pryd y caed a ellid peri i'r ceffylatit lu.gai'i- arch symud eb beryglu ei dymcliwelid. Yr oedd y effylau wedi oeri drwy hir aros, ac ymgodai í phranciai un o honynt yn dra pheryglus. Daeth nifer o for-filwyr yno'n ddioed, dad- a/ihwyd y ceffylau, a llusgwyd yr arch i'r castell gan ryw 130 o forwyr, am yr hon weltlii-ed y diolchwyd hwy gan y Brenin. Taniwyd 81 o ergydion o'r gynau, un am bob blwyddyn gwbl o rywyd y Jbrenhines, a bob blwyddyn gwbl o rywyd y Jbrenhines, a munud rhwng pob eigyd. Cerddai rhai o weinidogion y Frenhines wrth yr elor, a dilynai'r Brenhin, Ymherawdwr yr Almaen, a Due Connaught ar eu traed. Yr oedd golyfa fawreddog yn Nghapel St. Sior, Windsor. Wrth reswm, nid oedd ond gwahoddecligion yn bresenol. Deuai gwleid- ill ar ol y llall, ac arweinid hwy i'w ^edd penodedig. Yn ymgynulledig yma oedd cynrychiolwyr dysg a gwybodaeth yr n Yr oedd pob gwlad wedi anfon cynrych- wyr. Yr oedd y cyfreithwyr enwocaf yno, y meddygon blaenaf, a'r gwladweinwyi I1 lwyr, oedd pob gwtad wedi anfon cynrych- mwyaf adnabyddus Germaniaid a Rwsiaid, Indiaid gyda'u gomau a'u gwisgoedd am- liw, y llysgenad Chineaidd, cynrychiol- ydd gwyneb-ddu Gweriniaeth Hayti, a llu eraill. Hefyd, gallesidfgweled yn eu plith un mewn gwisg ddu gyffi-ediii syml-yr oedd yn eithriad i'r oil o'i gylch, eto cynrychiolai y llu mwyaf a goraf yn y byd, ac eithrio Pi-ydain yn unig-sef Unol Dalaethau yr Amerig. Nid oedd neb yn yngan gair y naill wrth y lall. Disgwylient: yr oedd Victoria ar ei ffordd yno-yn ei harch. O'r diwedd torwyd r y distawrwydd gan gnul y gloch, a chlywid wrr ergyd. Cychwynodd y clerigwyr tuft'r drws, y ddau Archesgob yn blaenori. echreuodd yr organ chwareu ei nodau ymaidd. Yna distawrwydd nes y clywid i y pellder adsain cerddoriaeth filwrol. Deuai yn nes, a hydag ef deuai rhan farwol y Frenhines ymadawedig. I Pan gyrhaeddwyd Capel St. Sior, dod wyd yr arch ar lwyfan orchuddiesid a phorphor wrth droed yr allor. Safair Brenhin wrth droed yr arch. Darllenwyd y wers gan jEsgob Winchester, a'r weddi gan Archesgob Canterbury. Wedi'r adroddwyd Gweddi'i Arglwydd, cyhoeddwyd teitlau'r ddiweddai Frenhines, ac esgyniad ei holynydd, Iorwertb VII. Chwareuwyd Ymdaith Angladdol Beethoven, ac yna symudwyd yr arch i'j Albert Memorial Chapel, lie gadawyd hi tan dydd Llun, pryd y cynhaliwyd gwasanaeth yn y boreu, Yr.oedd y Brenin, Ymher- awdwr Germani, ac ereill o'r Teulu Brenhinol yno. Cyflawnwyd y gwasanaeth gan Esgob inchester a Deon Windsor. Yn ddilynol. symudwyd y corph i'r beddrod yn Frogmore. ac er nad oedd gweithrediadau dydd Litin ) odyn gyhoeddus, eto yr oedd dros ddeng
—————MBPVIMHIT«W-I Y RHYFEL…
—————MBPVIMHI T«W-I Y RHYFEL YN AFFRICA. Yn Nhalaeth. Afon Orange, mae y Prydeiniaid wedi ail-feddianu Petrusburg, sydd rhwng Bloem- fontein a Margersfontein. Yn mhellach i'r de- orllewin, ger Koffyfontein, rhwng Jacobsdal a Fauresmiih, ymosododd gwyr meirch ar y gelyn, o dan dan y magnelau. Lladdwyd 17, a chlwyfwyd amryw o'r Boeriaid. Nid yw De Wet wedi myned i Cape Colony, ond y mae yn gwibio gyda byddin o 3,000 yn y cyfeiriad hwnw. Gwelwyd y fyddin hon, neu ran o honi. rhwng Sanna's Post a Thaba N'chu, yn myned tua'r de. Dywed neges o Cape Town fod symudiad cy- ffredinol am y de yn cael ei wneyd gan y com- mandos Boeraidd yn Nhalaeth Afon Orange, ac ym- gais arall i oresgyn Cape Colony. Mae cwmniau Prydeinig yn cadw y tu ol i'r gelyn, ac anfonir mil- wyr eraill i'r gogledd o Cape Town i'w cyfarfod. Torodd commando Boeraidd yn ardal Ondtshoorn yn ddwy ran, a gyrwyd un o honynt o fyny.ddoedd Kouga, ond nis gwyddis am leoliad y llall. NMae y cyn-Lywydd Pretorius wedi ymostwng, Dywed fod y Boeriaid yn benderfynol o ymladd hyd y diwedd. TRYCHINEB ARALL, Edrydd Arglwydd Kitchener fod 1,000 o'r Boer- iaid wedi ymosod ar orsaf yn Modderfontein. An- fonwyd adgyfnerthion t) Krugersdorp, ondmethas- ant gyrhaedd mewn pryd, a syrthiodd y lie i ddwy- law y Boeriaid. Dywed pellebyr diweddaracb fod dau swyddog wedi eu lladd, a dau wedi eu clwyfo. Ymddengys fod y Boeriaid yn rhifo 1,400, a chan- ddynt wn mawr a pom-pom, wedi rhutbro ar y lie yn y nos, pan oedd yn dywyll fel y fagddu, ac yn wlawio yn drwrn. Hysbysir fod Campbell, i'r de o Middlebnrg, wedi gyru 500 o'r Boeriaid yn ol, ond yr oedd ei golled ion, rhwng lladdecligion a chlwyfedigion, yn rhif again. Mae byddin French yn symud i'r dwyrain, be ond ychydig wrthwyneblad. TELEIIAU HEDDWCH. Dywedir y gwrthodwyd caniatad i'r cyn-Arlyw- ydd Fretorius fyned i mewn i wersyll y Cadfridog Botha, ond cyfarfu yr arweinydd Boeraidd y cenad heddwch y tyallan, a dywedodd nad oedd yn dy- muno trafod y mater, ond os oedd gan y Prydein- iaid gynygion i'w gwneyd, dylent ddyfod oddiwrth yr awdurdodau mewn ysgrifen. MILWYR CYMREIG I'R FFRYNT. Aeth 116 o ddynion perthynol i'r Drydedd Fataliwn o'r Royal Welch Fusiliers i'r pencadlys yn Ngwrecsam dydd Llun, ac ant yn ddioed i Affrica, yn lle'r gwirfoddolwyr aeth o'u blaen.
Advertising
I THE r Welsh = I = gazette" jBein^ the only bilingual II paper in the District it offers iUnique. Advantages to Advertisers I List of some of the principal places where "Cbt aicish Gazette" is sold: ABERYSTWYTH. ABERAYRON. ABERDOVEY. ABERGYNOLWYX. ABERLLEFEXXY. ABERARTH. ARTHOG. BALA. BARMOUTH. BLAENAU FESTINIOQ BRONANT. BLAENPEXNAL. BORTH. Bow STREET! BANGOR, CARDIGAN. CARMARTHEN. CARNARVON CEMMES. CELLAN. CILCENNIN. CROSS INN. CORRIS. CORWEN. CRICCIETH. CWMYSTWYTH. CRIBYN. DOLGELLEY. DINAS MAWDDWY DERRY ORMOND. DEVIL'S BRIDGE. DREFACH. DIHEWYB. DYFFRYN. EGLWYSFACH. FESTINIOG. GOGINAN. HARLECH. LAMPETER. LLANAFA-NL. LLANBADARN FAWR. LLANDILO. LLANFIHAXGEL. LLANFARIAN. LLANGWYRFON. LLANWNEN. LLANWENOG. LLANARTH. LLANDDEWI. LLANGEITHO. LLEDROD. LLANILAR. LLANON. LLANBEDR. LLANGYBI. LLANYBYTHER. LLAXDYSSUL. LLANBRYNMAIR. LLANRHYSTYD BOAB. LLANRHYSTYD. LLANUWCHLLYN LLWYNGWRIL. MACHYNLLETH. t. MINFFORDD I NEWTOWN. NEWCASTLE EMLYN. NEWQUAY. PENNAL. PONT LLANIO. PONTRHYDFENDIGAID. PONTKIIYDYGROES. PENRHYXDEUDRAETH PORTMADOC. PENLLWYX. PONTERWYD. PENRHYNCOCH. PEXPARKE. PWLLHELI. RHYDLEWIS. RHYDFYDR. TALYBONT. TREGARON. TALIESIN. TALGARREG. TALSARX. TALSARNAU. < T c, w Y TREFEIRIG. WELSHPOOL. YSTIIAD. YSPYTTY YSTWYTK LONDON. t LIVERPOOL. LLANDILO. LLAXDRINDOD WELLS. t LLWYNPIA. jj MAXCHESTER. 3 MERTIIYR TYDVIL. B POXTYPRIDD ADVERTISING Co's BOOK a STALL. PORTH. PORTH, TYDVIL. B PONTYCYMXERJ TREORCHY.