Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

8 erthygl ar y dudalen hon

: YR WYTHNOS.

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

YR WYTHNOS. Am lofruddio William Pearson yn y tren ar ar v 17eg o Ionawr dedfrydwyd dyn leuantrc 23ain oed o'r enw George Henry Hill neu Palmer i farwol- aethyn Llundain dydd Gwener. Mae llawer o bersonau yn marw yn barhaus o herwydd yfed cwrw gwenwynig yn enwedigvn Manceinion ar ardal. Cofnodiramrywtarwolaethau bob wythnos, ac mae rbai bragwyr a thafarnwyr wedi eu cospi am ei werthu. Mae v Llywodraeth wedi gotyn am y ™UI arutholo £ 87,915,000 tuag at y Fyddin am flwyddyn ddyfodol. Mae'r wlad yn dechreu sobri elsoes.ao y mae yn hen bryd iddi. Sonir am roddi treth union- gvrcbol ar y gweithwyr-cyfiawn meddir gwneyd i'r rhai sydd wedi galw am ryiel clalu rhan o r draui. Mae y gweithiwr yn talu mwy na'i ran eisoes, ond y drwg yw nad yw yn sylweddoli hyny. Ddydd Sadwrn, gerbron yr Arglwydd Bnf Farnwr, caed Herbert John Bennett yn euogo lofruddio ei wraig ar y traeth yn Yarmouth. i welodd neb mono'n ei lladd, ni welodd ne nac efe na hithau yn agos i'r lie, ond clywyc swn traeth, ac wed'yn caed y wraig yno • Dangoswyd yn y tystiolaethau fod Bennett yn earn dynes arall ac yn awyddus am fod yn rhydd model y gallai ei priodi. WGw*ddai fvnycb. Aeth hithau 1 fyw l Yarmou ef yn mhle yr oedd yn by w, ac aeth yno ati 0 Lundai) ddydd y llofruddiaeth. Gwelwyd ef gyda hi Cysgodd ef vn Yarmouth y noson bono, ac Lundain dranoeth. Caed yn ei feddiant oriawr a chadwen bertbynol i'w wraig. „wf brif bwyntiau'r dystiolaeth. Paihao y p cbwe' diwrnod, a thynodd sylw enfawr. Y CYNGORAU SIROL. Cymerodd etboliadau v Cynghorau Sirol le ddydd Sadwrn. Ail-etholwyd lliaws mawr olr ben aelodau yn ddiwrthwynebiad, ond bu deg o frwydrau yn Sir Aberteifi, pump yn Merionydd, ac ycbydig yn Nhrefaldwyn. Ceir manylion or banes mewn colofn arall. Yn Aberystwyth ac ychydig ranau ereill ymleddid ar linellau gwleidyddol, mewn manau ereill sectyddiaeth ydoedd "asgwrn y gynen." Yn Llunclain bu brwydrau ffyrnig ac emil- odd y blaid ddiwygiadol (progressives) fudclugol- iaeth ardderchog. Prif amcan a dyben y blaid hon yn y brif-ddinas ydyw ymladd am welliant^u cym- deithasol yn hytrach nag ymgodymu am ofuchaf- iaeth wleidyddol. Nid drwg fyddai i boll gyng- borau Sirol y wlad i ddilyn eu hesiampl. HELYNT Y PENRHYN. ARGLWYDD PENRHYN A'R UNDEB. Dydd Gwener, yn nghiniaw Gwyl Dewi, yn Mangor, dywedodd Mr W. H. Rowlands, wrth siarad nas gallai ymatal rhag sylwi ar y cwmwl presenol oedd ar fasnach y ddinas. Gobeithiai y maddeuai Arglwydd Penrhyn am gyfeirio ato, ond rhywfodd, pe naddywedid, credai y parai byny i Arglwydd Penrhyn dybied eu bod yr. ymatal rhag dweyd yr hyn oedd ar eu meddyliau. Pe bnasai i Arglwydd Penrhyn eu hysbysu y noson bono ei fod wedi llwyddo i sicrhau heddwch gydag anrbyd- edd" buasai pawb yn llawen. Yr unig obaith a dywynai trwy yr helynt presenol ydoedd y gred gyffredinol yn Arglwydd Penrh. ei hun, Gan ei bod fellv ni4 oedd ef yn anobeithiol y byddai i'w glwyddiaeth un diwrnod sefyll, md ar y Talcen Mawr, ond ar y fan y bu y Talcen Mawr. a dweyd, Fy no-weithwyr, deuwch atitf, deuwch at cico gwaith," (cymeradwyaetb), Yna byddai i bob pet h ddigwyddasai fyned beibio, a diwydrwydd mwyaf Bangor fifynu eto. Credai ef mai dyna yr unig grybwylliad ddylidei wneud ar y mater, ac yr oedd ef vn teimlo yn rheidiol arno ei wneud. Dywedodd Arglwydd Penrbyn, a dderbyniwd yn frwdfrvdig, mewn atebiad i'r llwncdestyn, "Y Llywydd," iddo, pan bysbyswyd ef drwy delegram yn Llundain fod Corphoraeth Bangor yn dymnno arno iywyddu eu cyfarfod, deimlo nid yn unig fod anrhydedd mawr yn cael ei roddi arno, ond hefyd, eu bod yn gwneyd caredigrwydd .awr ag ef. Serch hynv, yn nglyn a'r hyn ddywedodd un siaradwr, sef nad oedd yr un gair wedi ei ddyweyd yn ei erbyn ef (Arglwydd Penrhyn), yr oedd ef wedi gorfod darllen llawer o bethau ddywedwyd yn ei erbyn. Gwyddai y gwnai ddaioni i ddyn weled ei hun fel vr oedd ereill yn ei weled, ond nid oedd bob amseryn bleserus (chwerthin). Yr oedd un or siaradwvr y noswaith hono wedi ei wahodc1 i wneyd datganiad ar fater pwysig a dwys, ond teimlai ef nad oedd mewn safle i wnyd y fath ddatganiad o gwbl, gan fod y mater yn dibynu ar bobl ereill. Gallai y bobl hyny nad oeddynt yn gweitbio wneuthur byny os oeddynt yn dymuno. Hwy oedd i ddyweyd y gair os oedd arnynt eisieu gweitbio, a gallent weithio yn awr. Ond wedi cyfeirio at rai pethau a ddywedwyd gan bobl ag oedd yn anifodus wedi camarwain pobl ereill, nis gallai lai na dymuno ar i bobl allu edrych ar y cwestiwn oedd wedi effeithio ar fasnach Bangor trwy wydrau cliriach, yna hwy a welent fod ganddo ef egwyddor fawr odditan yr Agwedd a gymerodd, a'r egwyddor hono yaoedd, rhyddyjd y gweithiwr (cymeradwyaeth). Gallai yn hamld ddeall y gellid rywbryd yn y dyfodol ofyn, A yw yn bosibl y gellid yn y flwyddyn 1901, rWYRtrogweithwyrddychwelyd at eu cwaith os dymunant ddyebwel ? Y foment hono, fe ddywedai wrthynt, yr oedd cannoedd o ddynion yn awyddus am ddvchwel at eu gwaith, ond ni feiddient wneyd byny. Pa'm? Nid oedd arnynt ei ofn ef na'r swyddogaetb. Pa betb, ynte, yr oeddynt yn ei ofni ? Yr oedd arnynt ofn gormes anweledig. y gwyddent yn dda ei fod i'w chael yn eu plith, ac oherwvdd byny, yr oedd masnach Bangor yn dioddef (cymeradwyaetb). Y GWEITHWYR A'R ARAETH. Dal vn gyndyn y mae y gweithwyr o hyil, ac nid oes fawr argoel y cymerir unrhyw gam pellach. am beth amser, beth bynag. Condemnir araelh Ar- glwydd Penrhyn ar bob llaw gan gynnrychioiwyr y gweithwyr, a'wadent, yn y modd mwyaf pendant, yr haeriad fod yr Undeb yn gwasgu y dymon, nac yn eu bygwth mewn modd yn y byd. Y CYNGRAIR RHYDDFRYDIG CENEDL- AETHOL. Y RHYFEL. Dydd Ian, cynnaliwyd cyfarfod gan bwyllg?r cyffredinol y Cyngrair Cenedlaetliol Rhyddfiyng yn Rugby. Bu ymdrafodaeth ar benderfyniad ddygwytl yn mlaen gan Mr Corrie Grant, A S., yn gondiu nad oedd yn Anerchiad v Brenbin unrhyw addewid i ymgymeryd a deddfwriaeth gymdeithasol, ac yn arbenig ei ffaeledd i ymdrin a chwestiynau pwjsig, sefdirwest a pbwnc tai i'v gweithwyr, yn ecrjci gyda difrifwch ar y draul genedlaethol, yn tystio yn erbyn rhoddion i drlosbartbiadan neiuduo ac yn cymhell a r y Rhydelfryrl wyr yr ang-enrheidrwydd o fynu cynildeb ac effeitbiolrwydd yn nglyn a gwario arian y genedl. Pasiwyd y penderfyniad. i r i Cynngiodd Mr. Augustine Birrell benderrymaa yn nglyn a'r rhyfel yn Neheudir Affrica. Cefnogwvd gan Mr. Lloyd-George, A.fe., a chariwyd y pen<ierfyniad. gyda rhai cyfnewidiadau, ac vn y ffurf y derbyniwyd ef, datganai farn gadarn fod" hir barhad y rhyfel yn ddyledus i'r P°^V^ hawlio ymostyngiad diammodol, ac, i dduiyg gjwybodaeth a rhagolwg ar ran y Llywodraeth. Mynegwyd gofid dwfn oherwy'd lladd cymaint o filoedd o ddynion dewr ar y naill ocbr a r llall, a cholli bywydau drwy afiechyd, a'x- -,wastraff clii,fawr ar adnoddau, a galwyd ar y Llywodraeth yn ddioed i gyhoeddi a chario allan, ar dcrfyniad yr ymladd, bofisi a roddai hawliau cvfdrtal i'r bobl wynion, triniaeth deg a dyngarol i'r brodorion duon, a'r ovfryw fesur o hunan-lywodraeth ag y gaUai ,pobl ddewr ac uchelfryd ei dderbyn. Cynnvgiodd 3Ir. C. P. Scott ychwanegiad yn tvstio yn erbyn cynyddu angenrheidiau rhyfel yn ideg heddwch. Cefnogwyd gan Mr. Bryn Roberts, A.S., yr hwn a ddywedodd nad oedd efe yn wr garai heddwch am unrhyw bris, ond oanfyddai fod achosion pan y gellid cyfiawnliau rhyfel, ac un o'r achosion hyny ydoedd pan yn10sodid ar wlad neu pan y byddai gwlad yn debvg o gael ei chysylltu a gwlad arall. Pe byddai can' miliwnyn angenrheidiol lamddiffyn PrydainFawr. byddai iddo ef gydsynio iw rhoi: ond, ar yr un pryd, ymresymai os oedd po isi tramor Prvdain Fawr yn bolisi riiesyinol, a ffieiddiai ddefnyddio trais i feddiannu yr hyn nad oedd yn gytiawn. ac os oedd yn bolisi wedi ei sylfaenu ar egwyddor chwareu teg, m t)yHaai Prvdain Fawr byth yn wrtbrych ymosodiad. Dangosai cwrs y rhyfel presenol allu gorlethol Lloegr, pe byddai i'r gallu bwnw gael ei gyscgrn yn ..1 .) unig i r gwaitn o amddiffvn yn erbyn ymu-u<uau. Os gallai y Boeriaid vmladd fel y gwnaethent, pa beth nas gallai y Prydeiniaid ei wneyd ped yino.s- odid arnynt? Tynwyd y gwelliant yn ol, a chariwyd y pender- fyniac1 swyddogol.

Y Senedd

Y RHYFEL YN AFFRICA.

Llith o Landyssil.

; MACIIYNLLETH.

LLANILAR.

ið- BARMOUTH.

Advertising