Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
40 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
40 erthygl ar y dudalen hon
Marw Gwraig- Oedrannus yn…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Marw Gwraig- Oedrannus yn Ynys Enlli. Yr wythnos ddiweddaf bu i un o lien drigolion Ynys Enlli farw, sef Mass Wil- liams, Bias Bach. Yr oodd yn 80ain mlwydd ocd, ac ni bu o'r ynys gwedi ei geni. Rhwyfodd nifer o'r ynyswyr drosodd i'r pellter o dair milltdr I gci:b:o a-rch, gl,da'r bwriad o ddychwelyd yr un nuson. Eithr pan ",Id popeth vn 1.?arod, a liA-Athau ar g,ych-%vvn yu ol, am, 1,-Ii-N-n .y wyd Ab,-?r-dai-.on a niwl tew, a bu raid i'r ynyswyr dreulio'r noson yn y pentnef. Fore Sul, yr oedd y tvwydd yn ffafriol, ac aeth y eweh, vn cvn- nwys yr arch, i'r ynys, Drwy farwolaethau ac ymfudo, y ma.e'r jTiys yn cael ei diboblogi. NiÎ anwyd neb yn yr ynys ers dros bedadr blynedd, ac y mubs amryw o'r tnigolion wedi ymfudo oddi- yno. Un o ymfudwyr y flwyddyn ddiweddaf osdd brenin yr ynys.
Achos Dickman.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Achos Dickman. Fe gofir i Dickman, dro yn ol, gael ei ddien- yddio yn Newcastle am lotruddio dyn o'r enw Ncsbitt mewn cerbydres reiltl'ordd. Yn awr, dy wed gohebydd yn y "People" fod usurwr o'r enw Cohen wed'i cael ei lofruddio yn ei swyddfa yn Sunderland ddeunaw mis yn ol, ond ni cldal- iwyd y Hofrudd. IJadratawyd arian. Dywedir 1 Dickman geisio ncwid arian nodyn am op a rhif ned!d.uol arno, pert/hynnol i Cohen. Aeth yr heddgeid waid at Dickman i ofyti am eglurhad. Dywedodd yntau iddo gael yr arian-nodyn gan ddyn mewn rhedegfa geffylau. oud na wyddai pwy oedd y dyn. Cafodd Dickman y budd o'r amheuaeth, a. syrtliiodd y mater drwodd.
[No title]
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Y mae y crvmcr dros Orllewin sir Ddinbyoh— Mr Robert Davies—wedi penod; Mr J. Holland Roberts, y cyfreithiwr, Dinbych a Prestatyn (o flirm Mr A. Foulkes Roberta), yn ddlirprwy Trwnet.
YR HEN GARTREF.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
YR HEN GARTREF. Mud safai gwr ger iwigwyr lem, A threiglai deigryn dros ei rudd; Ei iron iel mor y.uichwyddai'n dram, A'i wedd1 oedd brudd. Yn j-mdaifh bu mewn est-ron wlad Ymhell o'i enedigol fro, A 'nawr '21' bwth ei dad,- A'r btvth heb ao Mae'r ardd yn chv.yn, ac j-sgaJl d'yf Lie gyni ba cenin bcnwyn bras, dar,z,(Il hyf, A'r tai'od glas. Y gwr fyfyriai ynddo ei hun, A'i galon ar yinrwygo'n ddwy, A thcriodd geiriau dros ci tin Ddynodai glwy'. Fy nghartref ydyw'r fagwyr hon Trwy sanetaidd gwlwan dyddku fu, ac sefc-h. yn dyst o iewn fy mron, A cliolion Ill. Mae gwenau mam yn, aros "'nawr," Ei (had&ysg saif i mi yn fyw j Yr hyn "wnaeth h.i," nid to a lJawr, cariref grwiw. W.II.D.
Y CARVI-R A'I SIOAL
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Y CARVI-R A'I SIOAL (Efelychiad.) Pwy, Eurgain, yw'r liogyn o'r gafell sy'n gofyn. Am gaion ei eii'un,—i^i l'hosyn o'r alls O hyfryd' arogi'ad, ya ddiiiya ei sidiilad,— Pwy g-arlad guilt aeriad dy «Cavalii? Yr hu-dol deed hceden.! Och, i ocrhea Ga'r gwiiian gan gorcn, wag Kurgan.; gwel N.L-d 37wr nfor us utlirwynt fo'r? syai?) nad 'tstyrio ond Ir a-rv?,el (rh,?athro PN%-y 'iitivr s-d-I ?-?l lvi-z-' Oil Vil (??i' IN-enau il(I?; Ull,?,)n <) liyd FLr'? Mwyn aWBI hna. r, -id sydd Dy lendid ddwg oiid a. gofar. (ynfyd,— Ar y m?ir y m,,Le ir6eb ar yn -of c- b Lle i-' "o,-s i fy vn d?ysteb ar di,r I'r hiv a,?l.da d *i ,?ar-ial, i?iii gwared n'e 0 A m harbed rhag tyngtd o emgyr. ARBER.
PISTYLL Y MYNYDD.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
PISTYLL Y MYNYDD. Pisit.yll bach vvyf fi Yn y mynydd unig; Miwsig yr aionig- Eilia gerdJd fy mrl. Ousan pell y Ilcer Gryna ar fy ngwefus. Gwinoedd calc-n gdwyfus, Yw fy nyfroedd cer. Na,t,ur yw fy mam, I mi dysgodd sa'linau Bywyd, rhwng mynyddau Cymru fwyn, dd'i-naixu Nid am Gwener wen, Torraf fi fy nghalon, Merch y mor yw manon* Efo'i cljyrHog ben. Caraf sn y gwynt Gria rhwng y crawcwicllfc, Rhamant yr eiriaswellt, Weaf ar fy hynt. Cofiaf ddyddiau bri Arthur Fawr a'i frwydrau, Goleu'r hen gauriiay y n fy llvga?i-d, i. Clwtyhoat THOMAS A. ROBERTS.
Yr Eisteddfod Genediaethol.j
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Yr Eisteddfod Genediaethol. Er nad ydyw y rhaglen swyddogol wedi d'od allan o'r wasg, mae yr hoil drefniadau wedi eu cwblh.au* Mae deg-ar-hugain o gorau wedi a 21 f'on eu henwau i mewn am y gwahanol gystadleuaethau. Bydd y brif gys- tadlcuaeth gorawl, a chystadkuaeth y corau merched yn cymeryd lie y diwrnod cyntaf. Yn yr hwyr rhoddir perform: ad o "Saul o Tarsus" (Dr. Parry), gan Gor yr Eistedd- fod, tan arweiniad Mr John Williams, Caer- narfon; a'r prif gan tori on fydd Miss Edith Evans, Mr Lloyd Chandos, a Mr Ivor Fos- ter. Prif atdyniad yr ail ddiwrnod fydd cor- oni'r bardd buddugol, a'r ail gystadlcuaeth gorawl. Rhoddir perflormiad o'r "Psalm of Life" (D. Jenkins), a gwadth newydd o eiddo Syr Hubert Parry. Cenir yr unawdau gan Miss Perceval Allen,Madame Edna Thornton, a Mr David Evans. Dydd lau, byddis yn cadeirio'r bardd, a chymer eystadleuaeth y corau pLant le. Rhoodir j>erfiormiad o'r "Messiah" yn yr hwyr. Yr unawdwyr fydd Miss Perceval Allen, Miss Dilys Jones, Mr Ben Davies, a Mr David Hughes. Cym-er eystadleuaeth y corau meibion le ddvdd Gwener, a chvnhelir cvng.?-idd am:vw- i,ait'liol, pr)-d v dajgcn?r ga'n Ma<lauie ida C'ro.?sley, Mad-Lme -Laura Eva-ns-W;l?ii,ams, Mr Gi?-ilvm A?'riglcN' a 31r James C?oleman. B3-dd dvd-d Sa-d-v,-?n, i'el arf-er, -yn' ca-el e-i gVM,?-T-d 1 f3-i-iv y seind?-rf. Y nia-e d?e- o eei?dvrf g??reit'r wlad ?w,di anfon ezu' henivau i mewn, a disgi,-yiir cystadlru-eth o'r radd flac,,itf. rel, i ddiwcddu'r Eist,ddfod, prl'7,Cl v cv,Anerir rha.n -ndd<) gaii Amy Evaiis, Miss D,*Ivs -id FI] Jones, Mr I)a\ L s, Mr Tal, .CS SaUVaill Mr David Evans, Eos Dar, Miss Bessie Jones (telynores), a Demiol Fychan (adroddwr).
Cyngrair Glannau Gogledd Cymru.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Cyngrair Glannau Gogledd Cymru. Bydd y Cyngrair uchod eleni yn dechreu ar vr ail Sadwm }Tn mas Medi. Yn y dos- 'bartli cyntaf ceir unarddeg o glybiau vn cystadlu am y "championship" a'r "North Wales Chronicle" Challenge Cup," sef Ban- gor Reserve, Blaenau Ffestiniog, Caernarfon, Colwyn Bay, Holyhead, Llandudno Junction, Llandudno Amateurs, Llanberis, Llanrwst, Pwilhcli,a'r University College. Yn yr ail ddosbarth y mae deg o glybiau yn cystadJu am y "Russell's Challenge Cup" a'r "cham- pionship," sef Bangor Junior (trvdydd clwb Bangor), Colwyn Bay Celts, 'Glasinfrvn Swifts, Hoiyliead Reserve, Llechid Swifts, Llandudno Reserve, Llandudno Junction Re- serve, Llanfairfcchan, Penmaenmawr, a. Menai Bridge. Yr yegrifennvdd mygedol yw Mr E. Lloyd-Williams, Minafon," Bangor.
Ceidwadwyr Mon ac Arfon.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Ceidwadwyr Mon ac Arfon. GWRTHOD UNO'R DDWY GYM- DEITHAS. Cynhaliwyd cyfarfod o'r Pwyllgor Cyffrcd- inol y-iglyn a Chymdeithas Geidwadol Mon yn Llangefni, ddydd Iau, a'r Llvwvdd (Ar- dalydd Mon) yn y gadair. Yr" oedd nifer lliosog yii bresennol, ac yn eu mysf o<;dd Milwriad yr Anrhydedd us R. Stapleton- Ctotton, y Milwriad T. E. J. Lloyd, a'r Mri W. Lloyd, Y.H., J. Rice Roberts, Eric J. W. Platt, Y.H., R. 0. Roberts (yr yels- ydd Ceidwadol), J. Rice Thomas, Y.H. a W. R. Jones, Y.H. Cvilwynodd Mr J. Rice Roberts adrodo ad y p-,vyllg<)r b,-nc,?iwvd i )-rnoN,f a,-od a <v ii- rycjii<)Iwvr o A,f(>n -,ic.w?- Inc) 9Y-Rde-it?a,s, 8c WC-CU?lli-- ?md?afo'd givrtliod. wyd y c3?nhvg-iad. Ay g?-unyg y CadQirvdd, yn cael ei eil-*o gan Mr W. R. Jones, cafodd Mr Lčc J. W. Piatt ei ethol yn drysorydd, fel olvnydd i Mr W. Lloyd, a ymddiswyddodd -ierwydd afiecliyd.
[No title]
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Edifeirwah.— Iiawenydd bydol a derfvna mewn trietwch trietweh yabrydoL a dcrfynu. mewn. ilaw- cnydd. Cymer dy dafru i fTwrn<\s boeth, yn hytrach na dwyn un dyn i vvaradwydd cvhooddw- "Ysgriferwiodd Sant Paul yn erbyn hunan- gyfiawnder; ysgrifennodd Sant Iago yn erbyn anghyhawnder.—Dr. Marsh. Gefiriau o'r Talmud: Pedwar dyn ni Ohant fyrwxl i mewn i Baradwys: y gwawdiwr, y oel- wyddwr. y rhagrithiwr, a'r enJabwr. -we.d ? -ni,,ont, ri L ?.V S Ard ',Vlmtli y ra?f _T 4yd-ar ddcddf, or addcziad, ac ar -ariad. yn Ngll()nlwy oeir T ty Ile?af yn 3vlbryda?u I,i lent YJYW iswil't RD -wr wvthuom
Lloffion.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Lloffion. Cynnyg a gwelliant y cybydd a'i fab: Yr oedd y mtib yn mynd o ♦carutf, ac ebe y tad wrtho, "Dyma lythyr a Kythyrnod arno. I arbed pa.pyr ao mc anfon di hwn yn oi wedi i ti gyrraedd yno, ac mi ddeallaf fi dy fod yno." "Dim eis_ icu y i'lythymod o gwbl, nhad," cbe y mab. "mi axrfonaf fi y Lythyr he-bddo, ac yna. geiiweh chi ei wrthod." < < Er mor gvfarwydd nyni ag enfys haul inaird y gweii-r enfys llosr mogia ag a wel wyd nos Sadwrn. E.thr er mor dlws seith.iw'r hwyr nad yw',r Miwxa-u cyn ddyfned ag eiddo enfys y dydd gan wanned oieuni'r lioer a hi ei hun namyn ad- icwyichiad o deyrn y g^oleuadau, •< « Gan y gofyn:r am bwysso bara, paham na p %v .?sc, D-aw o y nad wyau b t?ob drvw ?auh i fyny, a rhaid yw talu yr un cymaint am ddvvt-dn 9 honynt. Dylid gwort.hu wyau wrth y pwvs. ■« « » Yn 01 LCD gylchgrawn hen Gymry rannu'r diwrnod yn wyth ran o dair awr yr ?-,e ie, Y-? U,n rl F3,0:.e, A a i-u, Uchcr. « > N.d yw yr avvyrlonig, y pedrianifc ehedeg,, ac yn y biaen, end engraifft arall o gwymip dyn. Nid unwaith y cwympodd dyn, eithr y mae yn cwynapo bob tro y dyfeJsia ry\vbath i'w ddryg-u. Crybwyiilai c syhvoddX y dydd o r blaen na fydd y dd.yaads benysgafn byth o un gwasanaetJi ond 1 gyflawni drwg.. tmi din- ystrio eidoio oddi uohod yn amser riryfal neu droseddu deddfaa toiiawd gwlad. 0= ieTly, dylai y tcyraaaoedd Crisfcionogci. fwrw ou pen.glogau ynghya i brynn pob hawi yn y ddylais a'i ddin- ystrio.—("Y Dryeji.") • » » • Yn y ddeunawfod ganrif nid son ajn fwganod oedd rhieni Cymru er tarfu eu plant i^ daweiweh, eitlir son cm Boney—sef ■enw c)fI.rœin Napoleon, prif ryfelwr Ffrainc; a rhai blynyddau cyn hynny hawdd oedd i famau r Aiban hwvthau atal crio eu plant 0 ddweyd fod Paul Jones, y mor-leidr hvs- bys, yn curo wrth y drws. » » » ^"Paham na ohawn ni Ddjadgysyi'ltiad?' medd- ai r g wles-dyddvvr axfctgar yn y tren y dydd o'r biaen, "Buaoai n ii'awer gweui gon i gad gwy- bod," meddai dyn o'r gome/, "paham rta clmwu ni gig moan yn rhatadii." A dy^vedodd yr holt boihl amen. » < Sefvdlwyd Prifeglwys Bangor yn y flwj'dd- yn oi.5, gan Ddeimol, mab Dunod ap Pabo, un to rsemtiau r chweched ganrif, ac efe oedd ei habad cyntaf. Yn yr adeg honno gelwid y lie yn Fangor Deiniol, a Bangor Fawr yn Arllcehwedd, a Bai'gor FawT uwch Conwy. 11 ■ » » « "Nid wyf yn meddwl," meddai Mr O. M. Ed- wards, ym y "Cymru" diweddai, "fod y cenhedl- C?<^i fwy byr-bwyli at> anwadai na chenjeiCLcedd erai-U. Y mae r/haimau o Gytniru Ee bobl yn hynod arafaidd ao anodd ou troi, yn nerthoi ao yn feddyigar, yn ffyddlawn a dianwadal. Eithaf gw-ir, fel v grv."yr y bawl a fu n edrych ar Sais gwydt a ffwdanus "nellm ffair 3-11 trc,:?o pi-vnnu p?Wartli?ag 1,n GvmTo ?ii- ,qyffro ani ],ai iia p;l-,Ti,, -V I (" -raJ. z-y Bydd, v y a c)'Tl ei wy-n"!?) ae yn cc?.ii ei -%Nyrr?, -a rClv ,t r, r<)'n,uei b, -11 lw -is vri daw-31, ac v Djnfid Sadwrn diweddaf ocdd dygwyl Bernard Sant. Efe ocdd abad Clairvaux yn Frame, mynaehlog a sylfaenodd ef Kii hun yn y flwyddyn 1115. Cododd ei hun i fri ma-vr, ae ?m tl a-?6--?r, ?-r oedd v-n un o?r gw, am!N-c-af 3'm d cr-.fydd. 'Ni fynasii ,od ?<ido c-i li-an, a li'cwyr a-1),erth?oddei t,wyd g? i jleu?o Ilwybrau plant y eaddu, # w Pan yr oedd jxismon yn d>fod a dhtarcharor o i Gaernarfon.. ddydd Iau, ihvyddodd y dyn i ddiazao ym Mangor, pan yr oeddynt yn symud o un tren i'r Hail. Coliodd y 0,3,smon olwg ar y dyn, yr hwn, meddir, a gerddodd i r lanfa, a c.hrocrx;'dd i Sir Foil gyda'r agerlong g\mtaf. Bu'r plismyn aim dair awr evn cao! hyd iddo. • • c n Yng ngeiriad-ur Wili^am Salesbury dyma'r deffiniad a geir o'r gair Wynwyn:—"Llysieuya a ddyry'r gwr aged 1 wrth eu Uygaid er cymeil wyto pan fo meirw eu gwyr." w "Diwrnod y Cymry" oedd y Sadwrn cyn y di.weddur yn Soranton, America, a tbyrrai'r Cymry yno o bob cwrr i gadw g-wy'. Y ped- pcryoo o Orffenaf yw dygwyl Cymry'r Uaoi Daleithau, a'r diwrnod hwnnw, o wawr hyd hwyr, ni wneir namyn cairu a dhroesawu cyfeiJl- ian. » < Pa.n yn trenlio egwyl yng Nghymru, Beddgelert oedd hoif ranbarth Dr. Zimmer, athro Celtaidd ym Mhrifysgol Berlin, ae o'i anfodd, bryd hynny, y siaradai ef yr unrhyw iaith heblaw'r Gymraeg. Yr un mor ffydd- lon yw M. Yallee, y Llydawiad hyddysg, anodd ganddo guddio ei Hinder o glywed Cymry yn bradychu eu hiaith eu hunain.
Dychweliad Crippen.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Dychweliad Crippen. Dydd SadwTn, yn yr ager-long "Megantic," gadawoad Crippen a Miss I^e Neve Quebec am Lund ain. Gwyiid hwr gan ddau gndd-swyddog a Jwy wyliedyddes. Disgr.yhr iddynt gyrraedd Lerpwl am wyth o'r gloch nos Sadwrn nee-af.
0waith Llechi Bangor.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
0waith Llechi Bangor. Ddydd M ei-olier diwoddaf rhoddwyd ar werth gan Mr John Piiitchajrd, arwerthwT, Bangor, yr eiw o< £ di wrth reiyw y pryd less ar w«dth iiechi' y Ganth, iiaaigor. Dedhreuwyd gyda chyrmyig o bum' cant, ac f ï prynnwyd gan y Mri Jo.hn WiL Suams and Co., masnaohwyr ll-eclri. Llundain, am 630p, a dywedir eii fod ym mwriad y prvmiv/yr i gario'r gwaith rha-g ei fluen.
Gwerthu Plasdy Cymreig.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Gwerthu Plasdy Cymreig. ARDALYDD MON y EI BRYNNTJ. Y mae Ardalydd Mon wedi prynnu Plas Llan- fair, hen breswylfod y diweddar Mr Harry Clegg. Y mae Plas Llanfair mewn llocyn dy- muiiiiol ger Pias Newydd, preswylfod yr Ardal- ydd, ao ar un adeg bu y diweddar Arglwyddi Clarence Paget yn byw ynddo.
Urddo'r Tywysog.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Urddo'r Tywysog. LLANDUDNO YN CEFNOGI CAERNARFON Yng nghyfarfod o'r Cyngor yn Llandudno ddydd Gwener, pasiwyd penderfyniad yn cefnogi iiawi Caernarfon i urddo'r Tywvsog newydd. Yr oedd ,n Cae-narion, -,be -Nir Robert Roberts, '6haordyid, ae yr oodd polol v Del-euc"ir liaNN I na ? cl am gael pob gwasanaeth cenediacthol i'w pi if ddinas hwy.
Y Gymraes Hynaf,
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Y Gymraes Hynaf, Mac'n dra thebyg mai hen wraig o'r enw Hannah Rowlands, O'T East End, Penfro, yw'r Gymraes hynaf yn aivr yn fyw. Ganed hi tua chant a phump o flynyddaudi 01, ac rn& wedthian -,v ym Mlit,,Dfro a?iii yn a,?c?s i g-ari niiynekw. yvi b?- Ma.3 ga.,dd? drl-.ar-ddeg o -1),t, ?a ihif?a ei hwyrion a'i goxwyrion wTth yr ugainiau. D-11 yn hoyw er trymed lioh y blynyddxu, a ch»fia'n d.d13. ajn ryfel Waterloo a dychryn y bob! y pryd hyny o glywed enw Napoleon. r iia-ah yw i chyfaiil pennaf, ebe hi, a h>'r yr eis- tedd wrth y drws i weu ac i ymgomio a ) nt" deithwyr.
Llofruddiaeth Gorse Hall.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Llofruddiaeth Gorse Hall. DADBLYGIAD PWYSIG. Fe gofir i Mr G. H. Storrs, yn byw yn Gorse Hall, gael ei saethu ym mis Tachwedd diiweddaf. Fe gymerwyd nai iddo o'r enw Cornelius Howard i fyny ar amheuaeth. Yn y pnawf tystiodd y weddw ac eraill oedd yn y palas ar y pryd mai Howard ocdd y llofrudd. Fodd bynnag, profodd Howard ei fod mewn tafara neillduol yr un adeg, a rhyddhawyd ef. Un o'r dyddiau diweddaf anfonwyd y llawddryll adawodd y llofmdd a.r ei ol yn Gorse Hall i Dover, ac adna- byddwyd yr erfyn gan swyddog milwrol yn y lie hwnnw fcl yn perthyn i filwi sydd ar hyn bryd yn y carchar am drosedd milwrol. Disgwyl'ir dadleniadau rhyfedd yn fuan,
- Gwyr y Tywydd Teg.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Gwyr y Tywydd Teg. Hwyrach fod Cymru'n llawnach eleni o wyr- dvfod neu ymwelyddion haf nag1 y bu odid erioed o'r biaen; a hynny o herwydd yr hy&bysu a fu ar ei phrydferthweh gan drefi glannau r a-I can oeidwaid y ilerai; a honno hefyd ydyw can y rhai a letyir hyd ddydd cael y bii
Methu Priodi.I
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Methu Priodi. Aeth Miss Catherine Underhill a Mr Arrihtir Puillman, y ddau yn fud a byddar, i E-glwys Sant Mat hew, yr wythnos ddiweddaf, i gael eu priodi, ond bu raid iddynt fyned eddiyro he-b briodi, gan nad oedd y gostegion wedi eu cyhoeddi yn oedd y gostegion ^vetti eu cyhoeddi yn. Morscham, lie preiwyii&i'r priodlab.
Swyddog lechyd Meirion.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Swyddog lechyd Meirion. Allan o nifer mawr a ymgeisient am swydd Swyddog lechyd Meirion y mae Pwyllgor Anaimoi y Cyngor Sir wedi dethol y tri a gan- lyn: Dr. H. O. Williams, Aylesbury, a Dr. T. I Evans-Francis, Abertawe. penodiad ter- fynol i'w wneud maes o law gan y Cyngor Sir.
Eisteddfod Colwyn Bay.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Eisteddfod Colwyn Bay. BEIRNIAID ADRODD. Oherwydd afiecliyd y Parch Ganon Da vies (Dyfrig) ma-c Deimol Fychan, Ban-gor, wedi ei be nodi i gymeryd ei le fei bedrndad yr ad-rodd n efe'li us y g'weatherdu h"yda'r Parch Wynn Da vies, Bangor.
Damweiniau yn y Chwareii.…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Damweiniau yn y Chwareii. Mewn canlyniad i'r ddadl a gychwynwyd gan Mr Ellis W. Davies ar bwnc y damv.eiii- lau yn chwareii Gogkdd Cymru, yn Nhy y Cylfredin, yn ddiw.vXidar, deallnr fod Mr Mas- terman, Is-ysgriienydd yr Adran Gartrefol, v/odi ymohebu a, Mr Davies i'w hybysu fod y mater yn cael ei gadw o hyd dan sylw. Fe golir i'r Ddirprwyaeth i'r mwnfeydd ym- weled a'r chwareii ychydig wyt-lmosau yn ol. I
Marw ar y Ffordd Adref. --
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Marw ar y Ffordd Adref. Dyddorol Lawn fu ymweliad Mr Hugh Tegid Z, Wiiiianis ago ardal Ffestiniog y misoedd di- weddaf. 1 r oedd ef w-edi ymfudo ryw 23 mlynedd yn ol i Seattle, Washington, America, ac wedi dod yn un o dd:ro,swyr mwyaf bla-OTillaw y lie, Fodd bynnag, pan ar ei ffordd yn ol i wlad y gorllewin, cymerl wyd ef yn waei a bu farw mewn ysbyty yn New York ar Wyl y Banc.
Diwedd Awyrenwr Arall.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Diwedd Awyrenwr Arall. CWYMP MA: WR. Dydd Sadwrn, fel yx oedd yr Is-Gadben ?r. Pas(iiia, D'r 'Aeirch-j?liwvr Italaidd, yn ehedc-g ar t?c'r?'aiit o Ruf 'n *'Civita 1ecch?a disR-yiic?i?l dd?- 1;r-,der (,, 10003g<) dlroe-dfeddi. farw yn uniongyrchol. id oedd ond 27 mlwydd oed.
Y Chwarelwyr a'r CJleg.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Y Chwarelwyr a'r CJleg. Yng Nghyngor Dinesig Ffestiniog, dar- 11 en wyd Hythyr oddiwrth Mr R. T. Jones, ysgrifennydd JJndeb y Chwarelwyr, yn hys- bysu iddo ohebu ag awdurdodau Col eg y Brifvsgol, Bangor, er Medi, 1909, ar y cwestiwn o gael dariithoedd ar faterkm llafurol a chymdeithasol, a'i fod yn disgwyi gohebiaethau peilach oddiwrthynt. Diolchai am awgrymiad. y Cyngor i gydweithredu a'r 1 Liideb yn y mat-er. l'wyd i roddi'r llythyr i sylw Pwyllgor Addysg Gelfyddydol.
Lladrata Gwasgod.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Lladrata Gwasgod. ACHOS CRWYDRYN YM MHIA-LLHELI. Bore Gwener, mewn ynadlys arbennig ym Mhwiltseii, evhuddwyd ervvydryn o r enw Pat" rick Burns o kdrata. gwasgod perthynnol i Hubert Vernon, ymwolydd a Nefyn.-Caed tyst- ioloeuh gan yr Heddwas D. Williams iddo gael ei hy&byau gan. blant iddyni weled y diffyirydd yn myned i mewn i ymdixxihle ar y traeth yn Nefyn, a dwyn oddiyno y wasgod. Hoiodd" y d-ilty ?n.vd,d y-.i,-Iyn a'r niatei,, a ebaed v was?,Od am dano. Pl-ediodd yn euog1, ac anfonwyd ef i garchaj- a.-a fis gyda llafur caled..
Tynnu'r Cyhuddiad yn of.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Tynnu'r Cyhuddiad yn of. Gerbron ynadon Conwy, ddydd Sadwrn, cv- buddid Henry Bell Co.A-.e 0 geisio cyflawni bunanladdiad ya Lljisfaje.n drwy dorri ea wddf. Hyabyaodd y Dirprvry Brif.G wnstaibl Reea fod trcfiuadau wedi eu cw bihau i'w gael i gartref yn Llimdarn, felly os y cydsyniai'r Fainc tymnid y cyhuddiad -n ei erbyn yn of. Dioiobodd j S £ a. Pryor. cyfreithiw y cyhuddedog, i Dr. Prich&rd a'r fiedd/u am eu oaredigrwydd i Cooke yn ystod ei arosiad yn nhiotty Conwy. y gadawodd y cyhuddedcg y h-vs g:yda',j gyf. reithiwr.
IY Diweddar Mr J. F. Roberts,…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Y Diweddar Mr J. F. Roberts, Y Oromlech. Bore ddydd Mawrth, bu farw Mr John Francis Roberts, Gromlech, Fourcrosses, yn drigain mlwydd oed, ar ol hir waeledd. Mawr gyHymdeimi:r a'i chwaer, Miss Roberts, yn ei jahrofedigaeth lem. Bu Mr .Roberts yn swyddfa y diweddar Henadur R. Owen Jones, Pwllheli, yn more ci oe-s, ond ar farwolaeth ei dad daeth gofal y ffenn arno ef a'i chwaer. Yr oedd erioed yn .Geidwadwr ac Eglwyswr selog, vn ddyn cyhoeddus gwerthfawr, ac yn haelioiius tuag at v tlawd. Llanwodd swydd Gwarcheidwad dros blwyf Abererch am dros uga.in mlyn- edd, ac efe ocdd is-gadoirydd y Bwrdd. Bu yn d&efnyddiol iawn fel "Gwarcheidwad ac fel Cynghorwr y Doebartli. Dibriod ydoedd. Yr oedd yn ddVn deallus, ac yn hyddyag yn materion plwyfol A sirol.
!Gorweddfan Miss Nightingale.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Gorweddfan Miss Nightingale. GWASANAETH YN ST. PAUL'S. Er i'r Deon a'r swyddogaetii yn y Gladdfa Gyhoeddus, W csuminster Abbey, gynnyg gor- weddfan ymysg env.ogian y genedl i weddillion Miss Florence Nightingale, cl add wyd hi yn ymyl ei thad a'i roam ym myaweit f.echa.u West Wellow, Swydd Wilts. Yr oedd y penderfyniad hwn yn ursol a dymun- ci-odd, yr a?ig ia?Ll yii ei ,,Iadd le chwarter d dd,vdd SadNN-n, ac ili-d oedd? otid v p,rzihyna-,au a-osat a.'r ma-vaf -n bre- -Ge Yl y 3-T Eep 0, I,:r mv.-vn -v iiii'o?-id o'r a -a'?dyn-?unai o bare-h a 1*r .Tones, pendcrfymvyd cae; gwasanaeth am hanner dydd ddydd Sadwrn yn Ehy-ys Gadciriol St. Paul, Llundain.
PENMACHNO A R CWM.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
PENMACHNO A R CWM. 1.1,1'VYDD.C-afodi?' v P.Iie,*Itbor IN?tlix-r vn daugos ?-n arl?u,?d esgoba,??t-11, ac ;u "ol 'hwniiw mae Mr C Nv,?Ldx Davi -cs, o Eg'wy-s y Cwln, wcdi eunll gwobr. Ond rywiodd gadawvd ed enw allan o'r rhestr a ymddangosodd y'n y "Gwalia." YN LERPWL.—Erys Miss Lizaio Owen, (. (?ethin-squa-r,e, .n un o yaby-ta? Lerpwl, ofy,ir v bvdd vn rhaid iddi fvned dan weitahc- .r, AIL YMAk'LYD YN Y GWA=.-Wk?ai treulio o hon,?,ut b,m' wvthros o w%,I;uu rhaid d(.,edcl -)',ant, a'ra-?hrawon vr vegol- 7 3 r ion dn?i(iiol d,?-? reu ar e-u gwal-h ?r 'w3tl,- nos hon. t ,2,-A-ETI-IT7. A-ml vr -ergydion alywlr I -nyddwdd, ac a, yw w,eic,hiau h_yd y my I JeLr MNvn y myntdd ddia-ne gyda'u hieir,- joes.
[No title]
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
A vdyoh ehwi vn gvfcill?es i fain y plentyn gofynai y tmngliolvdd mewn ewest y dydd o'r I blaen. "Na. tkhjq ond cymydogion," oedd yr øb.
Advertising
Hysbysebu
Dyfynnu
Rhannu
FED' I!n;i'j ¥t- o I' itUa H \) U House Furnishers and Removers GET OUR ESTIMATE FOR Yeur Removal, Renovating- Suites, BUnds, &c. Uphelstering- G.s, AND Bedding made up by us. TERMS :—CASH OR EASY PAYMENTS PE iN Y B R Y N OLD COLWYN. COHL. UNEQUALLED FOR QUALITY and PLUCK. Eowland & Co., WYNN STAY CHAMBERS, COLWYN BAY. TtLEFHOKK 92* 66ril SAMUEL 80D & SONS, Jeinei-s, Builders and Cantraetors, SHOP & OFFICE FITTERS, "il) -A" General Repairers ot Property, GREENHOUSE MAXEltS, MIDDLETON VILLA, Belgrave Road, Colwyn Bay. ESTIMATES FREE ,J mr, 6. W. CHARNLEY, D.B.O.A. (by Exam.), Founder and Head of the Firm of CHARNLEY & SONS, having Branches at Birmingham, Leicester, Peterborough, Bedford, Lincoln, & Grimsby, is now in attendance daily, and may be consulted personally at 17, PENRHYN ROAD; COLWYN BAY. ADVICE FREE. HouRs-io to 12-30 2-30 to 5-30. WedDesdaysï 25z90P 10 to 12-30. RHYL BATHS SUSSEX STREET. <S> SWIMMING BATH (WARMED SKA WATER). Russian, Vapour, and Private Pure Sea Water Baths. THE UNIVERSAL BEVERAGF-. Uo K." TEA.'s. SPECIAL NOTICE. To remove an iripressio,-n that the Company deals in High Grade Teas only, the Public are notifie-3 that a!l qualities are sup- Y* Plied, the prices rangi-Lig fro.-n 1/2 per pound up- wards. Of leading G roe-or.3 an,.l Stopa:s. Prea ,I.amp'les and Price Liston applicatioa I to the Secret-ary. U-NITED KINGDO3,1 TEA. CO., Ltd., 1, Paul Streitt, London, IL.C. To& 'Ater- cliantr, by appointment tt; the royal Fam:lly Darlington's HaniMs "Nothing better could be for—BRmsn Wr.mciv. "Far WPEDOR towdiiury guides."—DAI^Y CHRONICLE. VteHsrs te Lootm (ml R.¡2!ds} sh#tild no DARLINGTON'S "Very emphatically tops tbcui all."—DAILY GRAPHIC. MLOI)OFI ",kbrIWantb-k. T.- T?iaL Lon lallarly g..d." ACADENY. AND iBy r- r,. co6K an& ith edit.:an Ftevi"L L T. C-O,DK, BLA6 6" ?.d Plans. ,t-ation.- 7h, best liandbo,-k to tmd-* DATLY POST. W Lius. M.P' & Pi" 81 I'lum, 5, NORTH WALES DEVON and CORNVMLL M IHUSCRATIOM. 6 2J6 NORTH DEVON & NORTH CORNWALL SO iHcstr&tiobs. < 2:" SOUTH DEVON & SOUTH CORNWALL. 1/ THE HOTELS OF THE WORLD. A Kjm&b»ok t. Laid HOUU tiwmou,.i tim World. iO Edto5urgh, £ stbo\J1"oe. tUst. SL Leoaards, Worthing, Uounveinovth. Euter, Torquay P&1gnt-. ExiRoutk, Sidmouth, "Peign.>UUl. Dawtisb, PirtaodTh, D^rtfnoutia, Dartmoor, 03tiaaor, 1 adroouth, Tb< Lizard, Pecsaact, Land's Ead, ScJUy Wes, St. Ivei, Newqwy, Tintagd, Clove*!y, Efrstofiibe, Lyotoar MtneKeed. H&eiwd, Wye Valk*. Valley, Bath. Wcstoa-super-Mare, MaJvcrn, Hereford, Worcester, Gl«ac*st«rs Cbeiteahtm, XkmdnMod, Breow, Rots, TtQtem, LlaftgDlien, Aberystwltb. Towyn. Barnaooth, Doigeliry, Harie<iirCncck'th, PtrHfteti, Llaadud&c. Rhvl, Conway, Co}wyi\" Bay, PcMaaecxmawr, Baagor, t"aruar\'oa, l€rt, SiKWapa, Fetftirucg, Trtfrw, Bettws-y-coed, Norwich, Yar- roooA, Lowest oi:, Nortpy; Hie of V.igfat, aod Channel Islands, skould use jDarling-ton's Handbooks 1/- each: I Post free froos Darlington & Co., Uatlgo¡¡cr.. UtBfofta Ditriin £ «m & Cs. Leaft, Snnpkin's. Paris and tim Yorfe ammun'L J 7jle Railway Bookstalls and afl Bqaksellen.
NODIADAU.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
NODIADAU. EFENGYL IECIIYD. Mae Cymdeithas LechydoL y Bonoddigesau ar fedr cychwyn cerihadaclh newydd yngiyn i'r anwybodacth g-yflrediin/. sy'n bcdoli. rtiewJi cysyiitiad a materion iochyd ein gwlad. Cyn- llun yr aekxluu yw ymdaiUi led-led y wind i gyhoeddi eu bcfengyl ncwydd i'w ohwicrydd ,,yl.ch:?ada,a. Bu d3,mun-,),d pennaf ti,awd eu httr.- yw i'r gwrag'cdd roi gw^.irudawiad iddynt, ao Did yw'r gcnhadaeih rn-ewn gwirionedd namyn ymdiresh ar ran un dosbarth i ddyrchafu dos- barth arall Lai eu breiiitiioi. Mae gan y gym- deithas dvysorfa lawn, a chan nad eu hawydd hwy yw ca-sglu at y drysorfa hcnno bydd eu darlitliiaa yn lioAicl rydd i'r cyhocdd. "Nid OCs gcnnym tymmvycn gwag," ehc'J.' ysgrif- ennydd, "eithr cfengvl newydd i'w chyhocddi a dog gorchyniyn newydd i'w dwyn gerbron y Ac nid dLrudd m<)",f' g^rdhymjynion, hynny. Yn eu piith coir y gorchymyanon i gadw fi'eneiitri'n tai yn agored beunydd, beunos; a cliwodi rli-ui cyfarwyddiadau yngiyn a'n bvvyd- ydd, a'n dillad, a'n preswyifeydd sy'n werih- fawr er cu symled—dywed y gorchym.yn olaf .HRrtLfym am beidio oifru rfiag (jwaith eitJlr i atal rhag ptryderu. P-3 eawsai'r gorchymyn cyn- taf yn unig le j'xn my wyd y wlad buasai'r cnni'.l oenedilaothol yn .an,ghy.tfrifadwy- Dcmgys Ý g-ymdeithas oddiwrth eu hysbysiadau nad diesthr znohoni i'r a-chosion sy wrth wraidd y rhan iwyaf o afkehyd ac adfyd y bob!, ac ni e?lir wrth well i'r fawd na chyiarwyddiadau synit y gymdeiUiaa hon. Iochyd yw budd pertnaf y tlawd, ,1.0 and y'i collir oherwydd anwybodaetb o'i leoiau symlaf. < ARWRES Y CRIMEA. Am dros banner c-anrif bu Florence Nightin- gale yn etnw cyfarwydd ar bob ae>.wyd yn y gwledydd gwar, a drwg gan gaxedigion dynol- aaeth ymhobman glywed am ei marw, yr wyth- nos o'r blaen. Danghosodd ddyddordeb dwfn yn nioddefaint dynoliacth ym mabinogi ei byw- yd, a eherddodd yr un llvvybr hyd ddiwedd y daith. ET mai yn rbyícl Crimea y dacth. y byd yn gyfiredin i adnabyddiaeth ohoni, bydd Pryd- ain fyth yn ddylcd'us iddi am ei baberth dibaid drew weiniaid ein gwlad. Hyd nes yr aeth FLorenoo Nightingale aa* ei obcnadaet.b fawr i'r Crimea olai angcu trwy rengoedd pob bydciin yn ddirwyi-tr- ac yn y flwyddyn iyth ^efiaxlwy bonuo, danghosodd lii ddemed y gall g'wyrvf fod yn ei thynerwch a ffyddloned hyhi yn rhyforthwy'r ddrycin. Yn 6wii y magnelau ar fae3 y gwaed y dysgodd hi y gwersi hynny a ramnodd a ehenedloedd byd ac yug nghoclmi ei waed y cafodd yr ysbrydcuaeth a'i gwnacth. yn penhad-.vraig mour llwyddianus ymhiitli dioddef. wyr. Iddi hi yr ydym yn ddyledus am y llu bonoddigeeau sy fyth yn bared i weini wrth erch- Wyli gwely'r claf, <i(} orys ei habertii o hyd yn ysbrydoliaoth iddynt liwythau yn ou gwa.ith pwysig. Ni eilil geiriau fynegi mor fawr ein dyled i Florence Nightingale, a. chyn ei iawn sylwûddoli rhaid pwyso dioddef a hit dynoliaeth Kyfan a chwilio pob clafdy trwy'ir byd. • • • YR EISTEDDFOD GENEDLAETIIOU Er nad yw'r rhiaglen swyddogcl etc wedi en. ba-rigmffu IillloEJ'r hoii drefniadau yngJyn ag i..is.. d:fod Co.wyn Bay ar fin eu cNNbihatu. Pe shwilid ilecynnau olws Cymru gj-fan. anodd fu- Esai dewis ar e dyiminolach na mordir C-ohvyn, OJ;) yn necEtuol felly pan fo haul Medi yn euro In a thonn a'r gwylanod i gyd yn aros yn eu 'Ynh rai can -afin. Ae iidd o-c, kl witli s dcyrf ac urdd-- wie-goedd lliwiedig y beirdd ao yf-.b'andra'r 01'- sedd i dynnu sylw'r wlad i'r brif wyl eleni, a hi'n oael ei chynnai yn ei gwlad: ei bun. Er inor briodoi. feahai, oedd codi ei phiibeJl am dro yng nghanol tWIf prif ddinas i'rydain, bra.idd na,d oedd diaithrwoh yr amgylohcedd a chyniier atdyruadau eraiill y ddinas -n6-, y llYJJood, yn tafiu math ar Len dros urddas hen yr uohelwyi Nid 003 Ie i odliwio am y croeso a gaJodd yng ttgwiad yr estron, eithr ncd oedd, wedi'r cyfan, marrivii croeso plenty 11 i degan newydd: ac mor towdd i b'e.ntyn anghofio'r new-ydd pan fyddo gscnddo gynifcr at ei alwad. Mac'r Eisteddfod effiood wedi hawlio sylw dii-ran gweda cana o'r corn gwlad, a digwyddiad anarfer i'r Cymro oedd gwei'd Uuoedd yn prysuro i gyfeiriadau eroiu a gorymdaitli y dorwyddion a'r bsirdd ar iwybr yr Qrsedd a ydrau'r haul ar y innen Hog. Lithir eieni bydd pob Uwybr yn arwain i'r urafan a banierau unJliw yn nwylo pawb. • • • • DAFYDD NAMOR. Ychydig o hanes sy gennym am Ddafydd Namor, ac nid 0&3 yr un sicrwydd yngiyn a'r cyifnod y jxvthyn iddo. Dywedir ei fod yn ddisgybl i Rys Goeh Eryri a'i fod yn ymryso-n a Rhys am y Wen deg- o'r Delat O.s g-wi r hynny nid .anghywir mo'r dy b ei fod mewn bri tua chanol y bymthegfHl ganrif. Mae amryw ardalocdd yn ha-wlic'r anrhydedd o fod Wodi siglo cryd Dafydd, ac yn eu plitlh oeir Pcninorfa yn Eifionnydd, HaXI-ech vm •Meirionnydd, a. Namor, y llccyn bychan a roddodd iddo ei enw bar ddol. Ei hoffWLd cf oedd oanu caneuon ymxyson a Rhys Goeh, a gw-atwar y jnynacliod mewn oc-rdcl; ci 1 lir mae g-anddo yn gystal rai dyriau &erch ey nl-egu gemau tan Tlwg, iawn yw rhajmau » gywydd Dafydd Namor i "Wallt Lljo," Fe'i canodd i ferch Rhyddercih p Icuan Lhryd, a iyma'i ddiesgrifiad o wallt y fun deg:— Llio eurwallt lliw aria tx L'cwydh melit ar y Iliuwsh man; Mae ar i phenn scren Berch Uiw rhuddaur Vio Rliydderch e 'Mae'r givallt*i-n *r ivya a a gaicl, c-u,raid, Am y gwa rr f (,I ni iv?- Ni ad dy gwyn mewn tw gwaEi Farw L"lo frialienwalit. ■i— —i
Cychwyn am Canada. (
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Cychwyn am Canada. ( Yr wytb.nos ddiweddaf, cychwynodd nifcr o ddynion ieuacnc o Fangor a'u ii-wynebau ar tnanada draw. Yr ocddynt yn myned i Ler- pwl dan ofal Mr Win. Griffith, Friars-road, a chychwynasant oddiyno .gydia'r "Lake CJiam- Plain," liyhi'n hwylio i Montreal. Seiri Itteini oeddynt gan fwyaf, a'n gwaith yngiyn a'r Col eg nowydd y m Mangor wv'?ithid.n vn dirwyn i'r pen. A chyfrif yr oil o'r cwmai, yr oedd tua thrig-ain yn gadael Lerpwl yr un pryd, a phawlb ohonynt wedi gacrhau gwa.i th a, chyilog da yn, ngwlad macJiludiad baul.
. / Mabolgampau yn Ffestiniog.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Mabolgampau yn Ffestiniog. CyD'haliwyd mabolgamipcm ym ftwaro Ncw- borough ddydd Sadwrn. Wele'r d'yfarniada.u:— 100 yards: Evan Jonefc, liaridtiditio Junctiion. 400 yards: 1, E. J<),r,?es, Li idu?iiio Juncii n; 2, 'w 10 Owen Jones, Permrachno. 100 yii.rds (confined ifco oleimentary eohool children): Bertie Griffitihs, iVo-lwyddc'en. Half-mile bicycle: R. H. Jones, Pemmaohno. One mile bicycle: lthcl Lioyd, Owm Penonaciino. Two mile b'cycle: 1, W. G. Boberts, Penygroes; 2, W. B. Lloyd, Glan Conwy; 3, Itlhed Lloyd, Owm Ponmachno. Tug- of -war (for boys und'cr 16 yoam of ago): Dorvil United Team. Tug-of-war (for men, five aside): Voelgron toam (W. Owen).
[No title]
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Penodw-yd y Parch. John Morgan, B.A., mab yr Archddxaoon Morgan, yn giwrad yn Aberrnuw. Bydd yn ymaflyd yn ei ddyledswyddau ddiwedd y flwyddyn. Bwriedir gwneyd cai3 am i'r. Eisteddfod Gesiodlaethol g-ael ei ohynnal yn Abergafenni yn y flwyddyn 19IS. Bydd Uehel Doml y Tetnlwyr Da yn cao.l ei hagor yn Abertawe, Medi 17eg, ac yn parhau hyd y dydd Gwcner dilynol, Ya ystod amser rhyfel y mae pob dyn yn mysg y Bwfeariaid rh^aig deunaw a saith mlwydd a deugain yn gwasanaetihu fel miJwr. Cafodd Mr H. Hol.la.nd Roberts, Eglwysbadh, ei beajodi yn ynad heddweih bvmtheg mlynedd yn ol; end dydd Llun cyn y diweddai oedd y tvg aynitd iddo eieteddi ar y iainge ^nadoi.
-.------------I Llith Die…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
I Llith Die Jones. I PREGETHWYR A SIOPWRS. SEFYLLFA TRUENUS. LLANRWST A'R ESTRONIAID. Os oes unrhyw rai mwy na'u gilydd o drigolion y wlad. yn haeddu ein cydymdeimlad yr Ö adeg yma o'r ilwyddyn, dynicn a merched ieuanc yn gwasanaethu yn y masnachdai yw y rhai hynny, yn cmvedig y rhui sydd mewn trofydd ar lan y mor, fel Llandudno, Colwyn Bay, a Rhyl. Ma nhw yn gwe'tliio oriz?.u nleit!-i'on bob d?-d o'r wy?Llinos, ond' ddydd Su?ll til gv,rs, a vvir rr i wr I fydd 11' yn lore Sul -n Lirit ia,.vn cyn y dd dvdd 1 :)y Sadwrn yn tcrfynu yru mis Awst. Pa reswrri sydd mown disgwyi i'r creaduriaid fod tu ol i'r cownter o saith nc-u wyth o'r gloch y bore tan unarddcg neu hanner nos? Son am "Social Reform" yn wir: tybed a oes yna ddim maes eang iawn i ryw "Social Reformer" roddi ei dal- ent ar waith i ymdrechu diwygio a chcdi safon by- wyd pobol ieuainc ein siopau. Mae gan y gJowyr a'r chwarelwyr eu horiau penodedig i weitliio, sef aim mwy nag wyth awr mewn dydd. hefyd ymliob gweithdy mae yna oriau pcnodedig, a gwae i'r meistr os delir o yn gweithio ei ddyn- ion ychydig o funydau ar ol yr amser hwnnw. Ond am wasanaethyddion y siopau, druan ohon- ynt. Nid oes reol nae amser o gwbl iddynt hwv, P'le mae arwcinwyr eglwysi ein gwlad, gwlad, sydd fyth a bcunydd yn son ain ofalu dros y bobol ieuainc? Nid oes ryfedd fod yr EgI wys yn coll; ci gafael ar y bobol ieuainc, yng ngwyneb y fath sefyllfa. Mae yn wir fod yna fesur i ddwad gerbron y Senedd gyda'r bwriad o leihau oriau gweithio pobol ieuainc y masnachdai; ond pa gefnogaeth mae y fath fesur i gael gan arwcinwyr crefydd yng Nghymru? Dim o gwbwl—ond ei wrthwyn- ebu i'r eithaf. Mac Cymdcithas yr Eglwysi Rhyddion Cymrcig wedi pcnodi dirprwyaeth i fyned at yr Ysgrifennydd Cartrefol i wrthwyncbu "Mesur Oriau Masnachdai," am y rheswm y basa'r Mesur yn tueddu i roi cyfle i bobl ieuainc dorri'r Sabboth. Wei, wel, xnae'n ymddangos fel tasa y gagendor rhwng y prcgcthwyr a'r bobol yn helacthu yn fwy nag erioed. Mi fydda i wedi synnu yn fawr os na fydd gwasanaethydd- ion masnachdai Cymru yn dangos ysbryd rhyfci- gar iawn pan fydd prcgcthwyr yn cychwyn ar eu gwaith o wrthwynebu y "Shop Hours Bill." Nid oes angen i ni golli amser i wrthbrofi'r syn- iad ffol y bydd effaith y Mcsur yn ddinystriol i'r Sabboth. Ond carwn ofyn ar ba awdurdod a pha hawl sydd gan weinidogion yr Efcngyl i ymyryd a'r hyn sydd yn mynd ymlacn rhwng y gwas a'i feistr yngiyn ag oriau eu gwaith. Mae yna lawer o'r pregethwyr wedi bod yn gweithio fel gwasan- acthyudion mewn masnachdai-Ilawer ohonynt hefyd a bu amryw o honynt yn gweithio yn y chwarel neu yn y pwll glo. Ond mae yn ym- ddangos fel tasa ganddynt ddim egwyddor na gwroldeb i ymladd yn orbyn gormes. "History repeats itself" medd y Sais, ac mae yn ymddangos fel tasa hyny yn wirionedd yng Nghymru heddvw, pan welwn Gymdeithas yr Eglwysi Rhyddion yn myncd allan o'i chylch i wrthwynebu i lafurwyr yn ein masnachdai gael yr un chwareu teg a llafurwyr mown chwarelau nea wcithfevdd eraill. Y BRENIN NEWYDD. Wel, gadawn i'r prcgcthwyr a'r siopwyr yn y fan yma, a rhoddaf stori i chi sydd yn wcrth ei hail-adrodd, ac yn dangos cyn lleiad o sylw mac Sermwyr y mynyddau yn dalu i newyddion y ) dydd. Dau ffarmwr oeddynt wedi cyfarfod ar ben un o fynyddoodd Gwythcrin. "Glywais ti fod y Brenin Iorwerth wedi marw?" gofynai William Jones. "Naddo wir," oedd atebiad Evan Dafis, "ac mae yn wir ddrwg gen ] glywed." Ond pwy ydi y brenin newydd?" "0, George ydi y brenin newydd," atebodd William Jones. "Diar mi," medda Evan Dafis, "pwy fasa yn meddwl? Mi rydw i yn ei gofio fo yn dwrna bach yn Criccieth!" EISIO PROTECTION YN LLANRWST. Mae masnachwyr Llanrwst yn cwyno yn fawr ollcrwydd fod estroniaid yn cael dwad a nwyddau i'r dre ar ddiwrnod ffair ac yn eu gwerthu ar y stryd tra mae y masnachwyr druain yn gorfod talu rhenti a threthi trymion am eu masnachdai Ma nhw wedi gofyn i'r Council bcidio caniatau i'r estroniaid ddwad i'r dre. Wel, mac yna reswrn yn hyn. Onid gwell fasa iddynt fyned i lygad y fTynnon a gofyn i'r Llywodraeth basio Mesur "Tariff Reform" i gadw yr estroniaid a'r nwyddau allan o'r wlad yn gyfangwb!, a rhoddi mantais ein masnach i'r sawl sydd yn talu am gadw y wlad. Os yw "Protection" yn dda i Lanrwst fedra i ddim gwelcd paham na fasa fo yn ddaioni i'r wlad yn gyffredmol. Gofynwch i Mistar Albert Hughes, achos mac o yn dipyn o awdurdod ar y pwnc. Wel. rhaid terfynu yn awr, gan fod Mistar Powell yn aros i fyn'd a fi i glywed cor yr Eis- teddfod yn practcisio. D1C JONES.
Cymdeithasfa y Methodistiaid…
Rhestrau Manwl, Canlyniadau a Chanllawiau
Dyfynnu
Rhannu
Cymdeithasfa y Methodist- iaid Calfinaidd. TREFNIADAU Y CYFARFO'DYTDD YM MANGOR. Cynhelir y gymdeithasfa uchod ym Mangor, Awst 30, 31, a Medi 1. A ganlyn yw trei'n ao amaer y cylarfodydd — '\?JS LU?N (Aw?t 29). ?- h 'I Am 7.30, i)re?t' Ti!i Ildr?wl a Glanadda. DY DD MA WRTH (Awst 30). Am 11.30: Pwyllgor Ari.anol yn Festri y Tab- esrnacL 12.0: Oyfe.st-sddfod y Gymdeithasfa yn y Tabernacl. 1.0: Ciniaw yn y Penrhyn Hall. 2.0: Cyfarfod cyntaf y Gymdeithasfa yn y Tab- ernacl. 4 0: Te JTI y Penrhyn Hall. 7.0: Ail gvfarfod y Gymdeithasfa (cyhoeciaus) yn y Tab- ernad. Mater, "Dyknwad y Wasg urol ax fywyd y genedl," Parch J. E. Hughes, M.A., Caernarica. DYDD MERCHER (Awst 28). 8.30: Cjdarfod y pnegethwyr yn y Tabernacl; mater, "Argraphiadau crefyddol ei-u pobl ieuanc ar ol derby 11 yn gyfla.wri: aelodau," Parch T. R. Jones, Towyn, Meirionvxld. 8.30: Cyfarfod yi ya Penuel (.11.) yr un mater gan Mr Hugh Daviles, Machynlleth. 10.0: Trydydd Cyfarfod y Gymdeitluisfa yn y Ta.barnacl; niarer, "Gwaith crefydd fel y mae y« ddiogclwch rhag amheuon," gan y Paroh Robt. Roberts, Colwyu Bay. 1.0: Ckiiaw yn y Penrhyn Hall. 1.30: Podwarydld Gyfarfod y Gymdeithasfa yn I'cTuiel. 2.0: Prwgefch ya y Tabern-aol. 4.0: Te yn y Pen- rhyn Hall. 4.50: Preget.hu ar y tnaes n Garth, Rood. 7.0: Cyfarfod CenhacOl yn y Tabernacl, llywydd, y Parch W. Thomas, Llanrw-A. 7.0: Cyfarfod, Cer,:had«ol yn Twrgwyn, llywydd, Syr J. Herbert Roberts, A.S.; ao anerchir y ddall gyfarfod gan y oenhadon, Parchn J. Oeredig Evans, D. Ed. Williams, J. Gerla.n Williams, B.So., Rrui Bhajur, Misses Laura Evans, Lilian Jones, Lizaie E. Morga-n, ao Annie lteid. DYDD IAU (Awst 29). Am 6.30: Pm,othpu yn Twr, N-.n, Hirael, a 'w' Gi,aiiad.d,a. 8.'?;0: Sk?itit yr, y Taberna?e.1, agored i a,-Iod,,vu Eglwy,i, 10.0, 2.0, a 5.30: PregoL"ha.u ar y nia-p-s ar ol y Cyn'tielir evfar- A, i'r bol)l ie,u- ?i y d4i,n 'I yw- o yddi--ict,h 'Allr Jona:,?lian Y.11., Porth- madog. Anerchir y cyfarfod 8J.. y mater "Prof- iadl Ysbrydol," g'an y Panthn H. Harris Hughes, B.A., B.D., Lerpwl; R. R. Davies, Llandilo; a John Hughes, M.A., Lerpwl. 7.0: Pnegcth Saes- .neg. Oherwydd y tywyddl anffafriol yn adeg cyfar- fodydd y gymdieithas y llynodd, yr ydyv; eleni wodli gwrsend (refnia-dau i adeiJadu pabell oang yiiig nigbao Heol Garth. JOHN GRIFFITH, Ysgrifennydd
[No title]
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Yn bresennol erys Arglwydd Faer ac Arg). wyddtes FaeroJ Liverpool yn Ynysgain, Croo- cioth.
Nodion o Glip y Go p.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Nodion o Glip y Go p. (Gan "WiJ y GweithiíYr"). Un tro dywedodd hen Gymro, os mynwch T/ybod beth ydyw cdilcir v.cli e well a cliyhoeddwch lyfr Cytnraeg. Wel, 'wetli araith fawr Mr Lloyd George yn Limchousc, cyboc-ddwyd llyfr swllt ar y Budget yn Seis- neg, ac erbyn lioddyw dywedir y geliir prynnu un o'r rhai hyniiy yn Llundain am gemiog* yr un. Ysgwn i beth fu yr aciios o'r fath yll y prisp UN FODFEDD YN FWY. Yr wytnnos o'r blaen pigwyd i fyny "mushroom" yn Coetiau Mawr, Brynft'ord, g-er Treffynnon, yn un fodfedd ar hugain 0 gylclti'esur. G«>elais innau foiicddwr a big- odd un arall oedd wedi tyi'u yn agos i Glip y Gop oedd yn 11 ai o fodfedd na'r gawres hoKro. Cwynir fod mushrooms el-eni yn lied brinion yn yr ardalocdd hyn, a phrth hyuod ydyw fod rhai o'r m&intioli hyn i'w oael. LLWCH 0 WERTII. Dyina fel y dy wed Syr W. H. Bayley: "Our greatest wealth is not in work and warehouses or balance in banks, but lies on the shelves of our libraries." Wedi darllen y sylw yna daeth i'm cof hanes hen wraigen o'r lie yma, tua hanner can' mlynedd yn ol, a geieiai brofi i hen oJTeiriaid aeth i edrych am dani nad oedd yu .baganes trwy estyn Beibl oddiar yr astell wedi ei orchuddio dan haenan o Iwcli, ac wedi ei agoryd gwaeddodd allan, dioich fyth dyina fy hen speciol wedi dyf.?,,d 1r fu ar ;s u,,ain i-?)lvn- -c edd; cyn b?--iled'ac y -,?wn i, yr uni- I)-,c:a o w.-erth ydyw, "11,.veli ea,,ir;" <-)i,,d Did'?'d.?w yn o ii-n giv;3rti?.1 i neb, a phe Ifot-)', ddar- Ilen ?ou Belb"au vn aiu?acii 'n 1b-vd?dai r--id i?ldvnt fel yr h?eD hqiilll() ugain inlin,odd (lar7,aylfod cu "sp.ctQl." v c3,f'cii'jion I-ivn ir c-u -r -wv4h- nc)s <)'r ?,)Iac-n 1 Dreffy-iii,on, a, dyNv,(?,r eu bcd yn cymeryd dyddoxdeb neillduol o b'le y tardda dwfr y ffynnon en vvog honno; ond ni chawsant un esboniad. Mi glywais ddaear- egwr unwaith yn oeisio profi mai o'r un dar- dct'ell y ffrvdia ffynnon G wenffrwd a ffynnon Asaph; os felly pa wa-lianiaoth sydd yn y naill dyfroedd a'r llaIl, ond yn unig nad oc's gan gyfeillion Dyserth dystiokicthau dros rinwodd meddyginiaethol eu ffynnon na ffyn- baglau wedi eu gadael ar ol yno gan y rhai yr haerir a gawsant iachad. Daotliant yn 01 trwy Bantasaph. a chawsant olwg ar y Fynachlog lion no. TEEFLAWNYD. Mewn gwagenni a cherbydau i'r Rhyl yr aeth Anibynwyr a'r Methodistiaid Calfin- aidd y lie hwn ar eu pleeerdaith, a chlywais yr h,el1 a'r ieuainc yn eaninol eu diwrnod, a t-heimlir yn ddiolchgar i Mr Humphreys, Y Gop, a Mr Daviee, Carnychain, ac eraill am ddl I)-,Iltlly" cii gwc-d-do??dd i'NV cario, ae i bawb a-i,,all fu a Ilaw 3,n ?- gwailh o -ddariayu gwledd i'r plant. GWAENYSGOR. Tr,-fuir 3-n plw Iwys y ,yf hwu y nuis preoe]3-nol N-n ,,r hwyi- 'a chym,er IlaNver o d4ii,?ithriaid t?'ant?is o ii-,?-nny trwlv r<)ddi eLt pr?eseno,deb a chyfr?uiiu yn dda yn y casgliadau. Clywais ajnryw ohonynt yn rhoddi gair ue.hel i bregethau ein Hheithor, y Parch J. P. Hughes. Er mai'r Gymraeg yw ei hoff iaith ni fynn ei dibrisio er gfwasanasthu i'r Saeson, fel y gwna llawer. Eithr fel mater o garu ein gilydd cydsynia am fyrr amser i efengylu iddynt yn eu hiaith eu hunain. Y BOBL RINWEDDOL. Pan oedd y diweddar Barch Edward Jones, M.A., offeiriod Gwaenysgor, yn cadw yegol ddyddiol ar ei lafur a'i gost ei hun i blant y plwvf, bvddai bob ani.?eL- y-n dwyn c .n I at ?-obl a d-d -d aiirilydedd i"r rw,dv ygod ll<)n, ae, -vmy-,g y rtiai hvnnv liowar<l -v dyn- garwr, ?'r fc>ncd-Ji,cs ir,,I-ale, svdd uew,dd g.?;?!l ei hebrwng dv ei Iiir gartref. Ar ol byn-ny clywaio L-,en h'lwr <)'r sir lion fii via rlivf-el C-r?lmea, a'i dda,-ra?4 yn -h-edeg dros el ruddiau vn ad. rodki f-c?l y byddai v foji-?deiiges hon-n? 'gyda,'l thyn,erw,-h vn viiigQ.1-eddu -a chalono,,ol y mil- wyr hy-n-ny c,-<id v,cdi eu liar,-holli ?r f y frwydr. Bellach, er iriawr golI>ed i'n gwlad, mac y dwvlaw tyner hvnny wedi oert yn y bedd, ond ni lygra enw Miss Florence Night- ingale tra tywyna haul uwch ein jjeiinau.0 Er mai ychydig ddiolch a dderbyn yr hen ofifieiriaid Cymreig gan lawer am e"u hym- drech i roddi addysg i blant tylodion eu plwyfi a cheisio dylanwadu <ar feddyliau y rhai hynny i ddilyn esiamplau pobl dda, eto i gyd i bob rai diduedd rhaid cydnabod eu gwerth i'n gwlad, canys ni buasai W51 v Gweithiwr a llawer eraill yn gwybod fawr yn nechreu eu hoes am bobl rinweddol a ddv^as- ant y byd dan rwymau iddynt am eu hunan- ymwadiad, ond yn unig trwy wybodaeth llawer o'n hen oflteiriadau Cymreig. Buasai cyflwr addysgol Cymru yn lied dywyil pa b,z,i,-?ai vn rh?aid aros r wr gwiljiog yr?q- dd,in,-o? yu ei ffurfafen, a heii adnc;d bur gymwys i'w chofio ydyw lionno i ni fel Cymry, "Cofiwch y graig o'r hon y'ch nadd- wyd; mae olion cynion yr hen eglwys i'w can fod o hyd yng Nghymru i'r neb sydd ganddynt lygaid heb eu daliu mewn rha-- farn." CYDWEITIIREDIAD AMAETHYDDOL. 'Yr wyth-nos o'r bia,li cvnhal- -d a ?-Od w,,rr Jyn gyfarfod vn D..)-serth ir ainc-?tu o o??fvd,u Cvmdeitbas Gydwe'thre 1 -d<)l A,?riaethyddof er uni a'r brif faiii-gymd<?;tbas. Siaradwyd yn ffafriol dros y cynlluu, ac i'r diben o hyrwyddo yr achos ymlaen, ar wahoddiad Mr A. Gerard, Henfryn Hall,'cvn- helir cyfarfod arall yno yr wythnos hon" a Thoddir gwahoddiad i amaoUrwyr bychain a. i-awr:Orl l' UIIO ?'n Y ',?.Tr-udiad G,e-,yn n,% bvddai 7nodd 'yd'u cvm-4,?,ithas g.?-dw-eitlircO,ol hc-Vd ymy,-g Ifiob d'osparth o -%veit.hN?,yr yn y eyf?niiu it "ny,? y Ie i ofni "O-Cl biidd,*?an-niu y -? NVL?- i tli i o I -?,n cael eu di,?,brisio ?(,yu a neb, tra' mynn 1-itv?-b ddofnv<ldio i arbed y gost i daJu cvflogau i lafurwyr. P-eth pur- ion fyddai i bawb gofio eu manteiscon eu hunain heb angliofio manbeision eraill. Dylai vr ama--thwvr a'r 11-ifurv?-yr Ymdreau ?hivvfo yn un cwch h-eb r y -11,%ill yn C"- ra,c,dd ?7r haian -a'r Ilall ?In toddi.