The Welsh Coast Pioneer and Review for North Cambria

NODIADAU. DYDDORDEB DI-DRAI. Nid oes eto dra.i ar ddyddowieb y <*eried'l yn y br-if wyJ, ac ajiaml y caiwyd yr unrhyw Ei-s- toddfod mar nodedig Iwyddiannus a g-wyl Col- "yn Bay. Er lledaenu o'r son yn ddiwoddar fed rhyw. anghydfod rhwng y bcirdd a'r Oiswkl, nid oes neb yn amcu am ermyd nad dyrcbaliad yr Eisteddfod sy ganddynt oil mcwn goKvg. Nild 00.5 le disgwyl i bawb gyfcuno ar gyn!un yr Orsadd. i gC..ai'I hen w-lad yn ei hd, ac nid drwg i gyd angiiydgord a.mbc I dro os liavmach a phur- ach y taut wedi hynny. Eithr er yr holl aneallt- wriaeth rhwng y beirdd a'u gilydd, ni pheidia'r genedl ymara pan gauo'r corn gwiad, a da gun y bobl y eyflo i gyrchu unwaith bob blwyckh n i daiu teyrngxxl i oreedd awen a chun ac i g-adc-irio prif-fardd y wlad raewn h>e.dd\vch. Ac nid cen- odl yn JliUiro yw ocnedl felly er liymcd y gy- hyn u-dd li&iiiicr canrif yn o, » « « DYLANWAD ADDYSG. Mae\r cyfnewidiad hyn i'w briodoli bron yn g-yfangwbl i'r cyiinydd miiwr yn addy.sg o y wlad, a rhaid i sefydl- iad hyd yn oed cyn hyn-ed ei draddodiadau a'r Eisteddfod gyrnhwyfio ei hun, i ryw raddau, tuag at y cyfn-ewiiduid liyuny fydd yn ganlyniad nat- uriol o ddyl;inwad oes ncwydd ar fywyd cenedl. Ac weithiari wedi i'n oenedl gyrraodd sa,fle uch- elod ymysg cenod'oodd byd, uior ddynianol fuas- ai gv.ol'd cin kienetyd yn ymcgnio i feiiirrin y gwir wladgarwch wrth gadw cymeriad en con- eùl fyth yn lan a'i tbraddodiadau fyth yn loyw. Awn ymlaon yn wrol tuag at ddelfryd y dyfc-d- ol, eithr nac angbofiwn yr hen arfau i'n diogclu yn y dyddiau blin. Miic'r Cymry wedi arfcr drango o'r blynyddoedd cyntaf, a bua^ai'n wa.rad- wydd ar atgof ein hen arw-cimvyx i ni iithro wcithian. a chwympo yn ol dros y rhwystrau a. oi-chfygaiid ar ddeciireu'r daith. Cerddwn o hyd tuag i fyny, ac awn a'n Heist-cd'diod gyda. ni i gynnal gnvyl wedi cyrraedd o honom gopau'r mynyddoedd pell. "0 carwn ein gwlad, caed y byd wei"d ei choron, A chadwn ei gwi.-goedd a'i menyg yn wynnion, Er mwyn yr Eisteddfod sy'n gloywi ei doniaui Er mwyn y gymanfa sy'n puro'i heneidiau, Er niinyn yr hoJLfyd sydd i'w gcdi trwy Gymru, Oarwn, O! carwn ein gwiad! 0 0 GWLAD Y GAN. Gwedi coUi ohonom brif wobrau'r adran gevddorol yn yr Eisteddfod ddiweddaf yn gystai ag yn ami i Eist-edidfod' Genedlaefchol o'r biae-n, ¡mac'r un hen amheuaeth yn codi yn cin. myn- wesau vnglyn a'r hawl i aJw'n gwlad yn wlad. y gan. Yr oadd yr amheuaeth yn llanvi r awyr yng ngihyfarfodydd cyntaf yr Eisteddfod yr wythnos ddiweddaf, a dydd Gwener draahefn, o glyvved dyfarniad y beirniad ar y cor meibion, braidd na theinilaiem yn sicr nad di-ail yr am- heuaetiii houno. Eithr a ninnau'n dechreu goiidio am y bri a goilasid. weie rywim yng nghancil y babell yn taio noda.u ton boblogaidd y diwcddar Dr. Parry, a thoc dyma'r dorf fawr r o dros ddeng mil o lei-iau yn uno vn "Aberystwyth," ac yn rhannu'n naituriol ddigcn i gynghanedd y gan. Ebrwydded ydiflannodd yr lien amheuaeth. Ni allasiai neb, o giywed canu'r don honno, ameu droe ennyd, iiad cyn- h,ullia,d o bobl geixldgar oedd y cynibuEiad hwnnw. Qydsynia pawb nad ydym yn talu digo-n o sylw i geifyddyd oerddoriaeih. Eithr g.\ I ud y ,an yw Cymru yn an ad impetih, a haws gael y Cymry uno mown can nag m-ewn dim! n-r- a11 Er gorfu o'r Soison ar lwyfan yr Eistedd- fod. nid yr un can y Sais a'r gan sy yn nyfn- derau oalon y Cymro, ac nid oes odid yr un gcn- cell mor ilwyr dueddol i gynghanedd na chenedl I gwl.ad' yr awen a'r gan. It II CYMDEITHASAU HANESYDDOL. Mae'r awgryiniad a wnacd yng nghyfaxfod Cymrodorion Prostatyji y gwanwyn di\v:-dd;if yngiyn a eefydiu Cymdeithat* IIanc?yddot yn Swydd Faint ar fin cyuioryd ffurf syiweddol. Cafwyd ymdriniaeth ddyddorol yng nghyfarfod y C.ymixxiorion yr wythnos ddiweddaf, ac mas r lnakl. eieoes wedi ei gychwyn. Bwriad pennaf y gyradeithas..nev»-ydd fydd gwneud ymchwalkd i haiK<s ac hynaiiaethau'r sir, ac i gyhoeddi Uyfr I ar yr ymdiwiMad gogyfer a phlaint yr ysgolion. Mae'r awgryiniad wedi ei wrue-ud cr ? tro belLach i ffur/io mdeathasau o'r fatJ) ym mhc-b sir yng Nghymru, ac i gyhosddi llyfrau hanc« pob sir ar ei phen ei hun. Nid oes ddad.1 nad cia fua.sai cyniiun o'r fath. Nid 005 cvsondeb o fafcli yn y byd o ddj-sgu barues gwiedydd eetronoi i hlant a diystyru sir a gwlad eu genedigaeth. Mae rlrai siroedd Cymreig yn arbennig yn 11awn dyddordeb a. rhamant yr hen oesoedd* ac nid liai swydd Fflint 0'1 eymharu a uiroedd eraiK L'awn yw pob ardal o gysyiitiadau hanosyddol yn gys- tal a &ireiriaii gwerthfawr. Mew'r iFordd Ruf- einig o Gaer i Gasrhun yn gy.foet.hog o banes sydd eto \nighudd tan hvcii y gcrffeanoi, ac nid llai cyfocthog Ilwybrau a muriau yr hen gastelli. Dvwedir fed Casteii. Ewlce, gerliavv Hawaidcn, wodi ei adei'iadu gan Lywclyn a-p Gruiivdd; a ohafodd y sir ei hun ei ffurno gan lorweriii y Cyntaf, a'i huno tan lywodraeth Cav. Yn yr ainscr hwnnw gwTiaed pob tywysog Cymru yn Iarll Caer; ac o ooflyfraiu ym xrshalas- au'r fir, ceir gwybodaeth boliaeh o hancii p-cn- dofjgi'G!) y sir a'r rhan a gymeraiant yn riiyfel- oodd y cyffmiau pan oedd gan bob tywysog ei lyddin a'i ganiynwyr ci hun. Dilyncd sixocdd eraill Cymru Iwybr Fiiiiit, caiiys wrtli ddL.iiro dyddoraeb y pleiityn yn hanes ei ardai ei hun y'i ceir i gymeryd SYIW ehangaxsli o han €' wlad a'r r.'h-an a gymerodd ei gonedl yn Fa .no har.e& y byd mawr ocidi aJkm.

PEPJWIACHKO A'R CWM. DAM \V EINIA U. Yr wythnos ddiweddaf owxduodd Mr Ellis Lewis, l'ejuarthi a -dailrwwrl i'w law yn Rhiwiadin-o, a Mr Lemuel Lloyd, ynta.u wedi oaei damwain gyfleayb yn lthi-bucli. i'r Aifft ac Athen I'lt AIFFT AC ATIIEN.—Y dydd o'r biacn cychwvnodd Mjises May Jones, Mù Hill, am daitJi i'r Aiift ac Atiien. Dymunwn iddi fur- daith gysurus. CWRDD PLWYF.—Yn y Cwrdd PKvyfol, nos Fawrth, devv kwyd Mr Thomas RichaaxU yn oleu- wr lampau, a Mr Richard Thomas yn -dd y lllwybrau. I LERPWL. Dydd Lhin acth Mr Robert Jones, Rhojs Goch, i on o ysbytai Ijerpwl, a aeall- wn iddo fod dan driiiiaeth law -feddygoJ. dydd Iau. Dyirrunwn iddo w-elibad buaiu TE PARTI. Nawn Gwener nhoddwyd te parti i biant ysgol yr Eglwys gan y RJieithor, ae. yr ocdd y plant wrth ou bodd yng nghanol y dantoii-hion bias us. NEW BRIGHTON.—MaJiteisiodd amryw ar y tren rhad i Now Bright-on y Sadwrn cyn y di- weddaf. Drwg gennym i un iiaoc ieuanc goila ci gariad yn Lerpwl. COLWYN BAY.—Bu lawer iawn oddi yma yn yr Eisfcoddfod yng Ngholwyn Bay yr wyth- nos ddiwedidal. GWLEDD A CHWAREUON—Dydd Gwen- er rhoddwyd gwlodd i Want y.¿,,rol y Cyngor gan y rlteori-wyr, ae wedi i bawb gaal eu digoni awd at y chwareuioii. Fel hyn y safai yr enillwyr:— Foot raoe, becligyn Standard I. 0- Inigo Jortes. Eto, Standard 1. (ganod): M. Davies. Standard 11. (becligyn): E. WiHiants- Eto. Standard II. (genethod): Nellie Roberts. Foot raco handi- cap (bechgyn): 1, R. O. WiMiams; 2, Thomas Pieroe. Eto (genethod): 1, Annie Jones; 2, Edith Roberts. High jump. Standard IV., V., a VI.: Thomas Pierce; 2» Edward Jones; 3, J. G. Jones. Standa-rd II., IV.: 1, M. Jones; 2, Ivor Jones; 3, S. Jones. Standard 1. II.: Richard Williams; 2, O. Inigo Jones; 3, Smyr Williams. Long jump: 1, Thomaa Pierce; 2, Edward Jone6. Egg and spoon race: 1, Edw. Eioyd; 2, 0. Evans; 3, Glynne Jones. Skipping raoo: Cath- erine WiUiame; 2, NeWie Roberts; 3, Jano Prichard. ALARNVOLAETH. Bore Sadwrn bu farw Mr Evan W. Roberts, Rhrwbach-terraoe, wedi cyistudd caled. Mab ydoedd i Mr Wm. Roberts, cvn-oruchwy 11wr Chwarel Rhiwfaohno, ac efe yd- oedd y cynghorydd dros ward y Cwm ym Mwrdd G warcheidwaid IJanrwst, a bu yn aeJod ffyddlon a gwesithgar hyd nes y torrodd ei iechyd i iawr. Efe hefyd ydoedd ysgrifennjncld y B-laid Rydd- frydig. Cymer yr aitgladd le ym mynwent Salem, nawn Mawrth. Cydymdeimhvn yn Iawr a'r teuiu yn eu galar.

Llith Die Jones. BE1R.NI A DU'R EISTEDDFOD. DIFFYGION PWYSIG. DIGWYDDIADAU DYDDOROL. Wei, d'yna'r Eisteddfod a'r helyntion wedi niyned heibio unwaith yn rhagor, ac mae yn rhaid i mi Icn.gyfarch y pwyiigor ax hvyddiant yr wyl eleni, yn enwed'ig yn ariainnol. Wrth lwo, mi fu oierc y tywydd yn hyuod o garedig, ond mae'n rhaid addef fod acsiodau l'wyrllgor Eistedd'fod 1&10 wodi profi ou hunain yn ddynion o "fusiies. Yr arwvdd cyntaf a gawsom fed yr Eisteddfod yn debyg o droi all-a.n yn lhvydd- iajit aria-nnol oedd yng nghyngcrdd nos lau, pan oedd y "Messiah" yn cafei ei garni. Yn eistedd mora congl yn ymyl y ihvyfan gwela.is Mister Trehearne a Misiur tyHIM; Jones (oadeirwyr y Pwyllgoa- Cerddoix>!), Mis t a r puroy (aelod gTrerthfaw-r o B wyl Igor yr Eisteddioci), ac amryw eraill o'r swyddogion yn disgwyl yn pryderus am ddyfodiad Mi-tar Wikiarn Jones, y tryeorydd, yr hwn oedd wedi rayned i gyfrif y dcrby-inadttj am y dydd. "Mae hi yn sicr o fod yn ilwyddiant." meddai un. "Cawn weld yn y man." tbrai un aralil. Clywais ddau frawd airafi yn dadieu p; un ai Ben Davies ynfce Lloy George a dyii'iodd fwyaf o bobi i'r Eisteddfod: "Mi r-Ia ni yn c-ae, l gwasanaeth Lloyd Charge yn rhntl ao am ddiin, ond ma'n rhaid i iii daiu pris mawr am fc-asanaeiji Ben Duties," meddai un brawd. "Wd," oedd yr atebiad. "os ydi areithio yn at- dynu JITWY o Lprbol na chanu mi fydda, yn well) i ni y tro ncsaf g-ynnyg y wobr o 150p ryda ni wedi roddi yn y gyotadleuaeth gorawl am araith ddifyfyr, ond Xeallai y cawn ni g,.rtadl.euaeth g'ampus rhwng Mistar Balfour, Mistar Austin Chamberlain, Arglwydd Rosebery a I\li.>tar Lloyd George, ao hwy-rach y ba. Mist.ar Keir Hardie yn cysladiu hefyd." "10, meddai y .Y llall, end coiiwch mai y Sac,son sydd yn eiuiill ein gwobrwyon manvr y dyddiau. hyn am ganu, a'r 'peryg ydi y b:1.<>a iihw yn capio oddiarnom hyd yn oed y wobr am areithio, a lie basa ein VQyd G-eorge ni y pryd hynny?" "Wei, aroswn i weld sut y try yr Eisteddfod yma- allan," oedd atcbtad y brawd arall. Ar hyn dyna Mbta-r Ben Davies yn codi ar y llwyfan, ao yn canu "Dyddanwcli eich gojydd, 'y niboboi i," a bu distawrwydd rhwng pawb am dipyn. Cododd Mistar Ben drachefn a ohanodd "Edryoliwoh a gwehvc.h a dyna Mistar Treboarne a Mistar Purdy a'r lleiLI yn troi eu gwynebau tua'r draws g-au. ddifgwyi gweLd y try- sorydd yn dod i mewn. Pan witaeth Mistar Jonca, y tryeorydd, ei ymddaug-oslud cododd Mijs Poixeval Allen, a chanodd "Liawe'nhewch yn ddirfawr." To odd ei-io dun gwell arwydd o genadwr-i y trysorydd na. hyn, a phan dd.ywed. vdd Mistar Jones ivrtii ei gyfeillion fod dernyn- iadau y dydd dros 850p, dyna. gadeirydd y Pwyll- gor Gsrddorol, yn- gystal a Mistar Purdy a'r Heili, vn "llawen.hau." Ttoedd y llwyddiaiit ariannol wedi ei sicrha,u yn awr. LLWYDDIANT YR EISTEDDFOD. Yn un o'r cyfarfodydd dywe<ii<jdd Aiistar James Amphleit- fod "pob Eisteddfod GYlnrcÏ-g- yn Ilwyddiant, oixl nid bob anii-cr yn Ilwyddiant ur- iannol." Mewn cyfarfod a-rail mentrodd Syr Priohard Jones ddweyd, "Nid ocs neb yn honni fod fr Ekteddfod yn berffaith." rydw i 'run farn a SyrPriolutrd Jones yn hyn.ac yncretlu fod yIla ddigon o le i wela ami. Wrth gwns, tydw i ddim am ddweyd fed Eisteddfod Coiwyn Bay yn llawer guaeth nag Eisteddfcdau eraill. Tra yn ljongyfaieii y pwyllgor ar Kvyddianb am- nn. adrannaai o'r Eisteddfod, cleweh i ni sylwi ar rai o'r ychydig, ond eto betha-u pwysig, vnglyn y ],, a'r Eisteddfod eleni, gan obeithio y cant eu per- ffctiiliio cyn daw y.r Ei-steddfod' eto i'r Gotriodd. PLE MAE'R GYMRABG? "Oes y byd i'r iaith CyTnTaeg" sydd yn ar- w^Tddair cyfTredin Eisteddfcdwyr, ond pa. faint o honynt yng Ng'noiwyn Bay oedd yn ameanu at g--dldw. yr hen iaith yn fyw? Chlywaig i erioed g-ymwmt Sei^neg yn cacl ei t-iarad mewn run Eteteddfod o'r blaen — Seisneg ar y Jlwyfan, Seisneg yn y babell, Seis- neg yn yr heolydd, -it ohryn dipyn o Seisneg yn yr Orsedd. Yn wir, 'roeddwn yn ami yn bared i waeddi, "Pa 1.0 mae iaith fy mam?" Yn y brif gystadleu-aie-th gorawl ni chanodd gymaint ag un o'r eorau yn Gymracg. Yng nghystadleu- aeth y oorau merched fo ddaeth pum' oor Cyxn- roig ac un cor o'r Iwerddon ymlaen i gystadlu. Canodd y pum oor Cymreig, bob un ohonynt, yn yr iaith Seisneg. a'r GwyddeJod yn ulilll a, gan- odd yn Gymr;teg. Felly, mj, welwoo nad yE adran gerddoroi ELvteddfod Coiwyn Bay wedi gwneud 11awer tua.g at sierhau "ces y byd i'r iaith Gymraeg." Yn un o gyiarfodjdd yr Or- sedd fe diadidododd Pabydd o'r Iwerddtm araith gainpus yn yr iaith Gymraeg, nea codi eywiiydd ar amryw o Gymry sydd yn proffesu fod yn Eis- teddfodwyr gvvladgn rol. Mi ddywedotld yr Amhdderwydd y dyiai araith y Prif At_1m, o'r Iwerddon fod yn ddwbl wors i bobol Cy;n.-u, yn gyntaf am yr ysbryd gwb,dg-arol, ac vn all" am burdeb yr iaith. Mac liawer un sydd vn galw ei hun yn Gymro wedi anghofio ei iaith mewn llai o amser na. ciiymorodd: y Piifat.hravv o'r Iworddan i'w dy,-gu. Gobeithio y cym-ori.r es- iam-pl y Prifathraw Gwyddelig, a geiriau adn- serol yr Archdderwydd yr ystyriaalh cyn v cawn ni gv.rdd yn Eisteddfod y flwyddyn ncsaf, neu ithi fydd gaii Die Jones bcthau ha'Jt iawn i'w dweyd am ei gydwlacbvyr. BARDDONiAETH YR EISTEDDFOD. I "A ydyw yr Eisteddfod wedi bod yn Ihvydd iant yn yr^adran farddonol. Beth am y man wobrwyonjf"' "Na ddiystyi-wn ddydd y y>etiiau "bychain." Syiwn ar gystadieuaetii yr englyn— sydd fel r.hcoi yn un o'r cvstadlcuon mwyaf pob- Jogaidd. Yn ivir, mi 'J:aeJ-d yn bobJogaSdd el-eni --0!xi mown rhif yn unig. Er fod yna- gynuinit a 153 o gystadleuwyr, nid oedd run ohonynt yn deilvvng o'r wobr o gini. Ni ddaeth ond tri bardd i gystadlu ar y rhieingordd am wobr o bum gini. Aa, tybed fod y beircid, yn. rhv s-wil i ganu am eu cariadon 7 Engra.ifft aral-i yn dangos gyji lleied o ddyddordeb oedd yn caei ei gymeryd yn hanes a gw-aith yr hen feirdd. Yr oedd un gy.stadleuaeth am lawlyfr yn eynwy5 byvvgniifi. wdan a. defcholion o woiiJ/iiau goreuon beirdd Cymiru. Cynygiwyd gwobr o 12p 12s, ond ni ddaeth ond un eysi-adieuwr ym mlaen, ac ni chafodd hwnnw mo'r. wobr. Eto oynygiwyd 7p 7s o wo-bi- am lawlyfr o ddarnau barddonol gwrei<kliol, cyfaddas i blant ysgolion eifenno], ac er fed 15 wedi oystadlu lJiJ. oedd 'run ohonynt yn deilwng. Ni ohystadiodd ond dÆIU am li- bretto, g-yfaddas i opera Gymraeg, ar deity n Oymretg, ao nid oedd yr un yn deilwng o'r wobr. Mae'n bur amiwg i'n d>arik?nwyr erbyn hyn nad oedd yr alran hon yn hollol lwvddianniis DDIM I FYNY A'R SAFON. Sylwn yn nesaf pa. mar gyfarwyd-d ydi yr EisteddfodWT a'i wlad ei hunan. Fe gynygiwyd hswincr can punt am hanes sir Ddinbych yn Gymraeg neu Seisneg. Nad oedd ond dau wedi oeisio ysgrifennu hanes y SlT, a '"túeÇd 'run. o'r dd.uu yn -doilwnig o'r wobr. Yn yr adroddiad i fercihed mi roedd y Parch Wyiai Davias yn deyd y direfn yn ofnatean. Dy wedodd pe basa fo wedi caei ei flordd ei huji na. fa.sa yr uai1 o'r cyatad'euwyr wedi caei mynd ar y llwyfan, gan nad oeddynt yn dod i fy-ry a safon yr EÍBtoddfod Gonedlaethol. ATAI.. £172 0 WOBRWYON. Nid wyf >n oofio pTcld oymaint o gystadleu- wypr yn caei eu dyfanm vn auheil^ ng o'r gwobrwyon mown Eisteddfod o'r biaen. Sylwaf fod cyfanr-wm y gwobrwyon a ataiiwyd yn oyT- baedd dres 172p. Wrth gwrs, mi fydd hyn yn arbed pre3 i'r pwyllgor, ond ar yr un prvd tydi o ddim yn deyd Sawer am eafon rhai cy-stadleu- on Eisteddfod 1910. Rhaid addef ein bod wedi oael amryw campus yn yr Eisteddfod eie.n'. Oawoom ganu da a chareu drwg, bardd- oniaeth a-rdderchog a baTddeniaeth yn rhy sal) i'r baatkl oooos. Dymunaf bob clod pellaoh i'r oy/tadleuwy.r lKvyddiaimus; ac ni wnaethum y tro h-wn ond pigo gwallau er mwyn eu diwygio { erbyn yr EifiteddJod nesaf. DIC JONES.

Dydd Gwener, disgynodd Jrong awyr ar y siryd yn Paris &m y tro cyntaf erioed. Yr oedd yr ehedwr, M. Parisot, wedi dewis E*>p'*a&ade dee In vol ides, y lie adored o flaen yr hen ysbyty milwrol, lie y gorwedd Napoleon, fel lie- i

Eisteddfod Genediaethol 1 Colwyn Bay. BEIRNIADAETH Y BRYDDEST—EDNYFED FYCHAN. Oherwydd cys.ylltiad Ednyfed Fvchan a'r am- 1liyn yr oedd yn dastyn hynod o briodol i gystadlu arno ar gyfer Ei. te<idfod Gcn- edlaetliol Colwn Bay. Naw o gylansoddiadau a dderbyniwyd: a'r flugenwau ydyni.: Caino y Delyn, Ciinru Fu, E'idir Sais, Einon ap Gwaleh- mal!, Gwjiif-arf, Gwawr y Bryiiiau, Myrddin WyJlt, Su'r Iweiydd, a0 Y Macwy Mud. O'r pryddest-au, nid oes yr un ohonynt yn wad iawaa, ao nid oes yr un yn eit-liriadoi o dda chwaith. Yn awr, gwnawn ychydig o s.).vuda,u ar y cyfansoddiadau o un i un. IX. GSJIB y Delyn.—"Lihre'to" neu. gyfan- soddiad wedi ei dreinu fel ohwareuawd sydd gan yr ymgeisydd hwa: a'r un -y'r awdwr a r ym- geisydd sy'n dwyu y li'ugeirw "Cymru Fu." Ceir hwn yn d-echreu a. cteuddeg ar hugain o lin- eliau, air yn air. iel y rnaent ym mhrydsieist "Cymru Fu." Ac wrtli tldajten ymlaen gweiwn nad yw'r cyfant^oddiad hwn ond math o ad- diefniad o'r hall, ynghydag ychydig o ychwaneg- ia-dau YIDa a thraw, a rhai pethau hefyd wedi eu gadae-1 allaru Ond nid ysvyriw-n bod yr ym- geisydd wedi ennjil dim drwy ei drafferth yn ail gynnyg. Vlil. Elidii- Sais.Tr¡;'n darl':en y tJrdni3l<:l o'r cynllup a geir o fesur y bryddest hon arvreinid rei i ddisgwyl un dda, ond ein siomi gawtsom. Dcchrcua'r ymgeisydd trwy guro o gwmpaa gvdag vvyth a thri ugain. o iineilau fill rhag- arweiniad: ao yn y cyfansoddiad ceir 1 la wer o frawddegau hirwyntog, i>enagored, a di-ferf, ac ebyebiadau rhangymeria-dol hefyd. Er gv/eled mor liac yw ei gystrawen, ylweir ar y Uineilau a. gainiyn a ddyfynwyd o t.d. 12: "Llarieidd-dra megirs berwawl lyIlt Doetilaneb yn dylifo'n wyllt, Cadwyni pwyli jn torrri—llew yn rhydd, Ei ru yn arswyd, angnu yn ei balf, etc. Ao yn t.d. 14 ceir p-edair ar bymtheg o Iineilau. dilynol heb yr un prifaiir o gwb! ynddynt. Mae llavrer o ymgeiawyr, ysj-waeth, wedi syrthio i'r arferiad drwg a gondeinnir yma, gan dybio (ond odid) mai rhyw ebyxiiadau anshyflawn yw'r p"tha-u mw3raf canrnolad^T a rhyfeddol. Ond y gwir yw fod y diffyg gofal yna i ffuruo bra.wddeg'au cryno a ohyf- Jawn yn tynnu cryn lawer i lawr ar wesrth TS- grif. Felly yma, y inae, *r ilaerwydd cystrawen a'r gwallau gramadegol yn an.afu'r oyfansoddiad yn faw-r. Ac heblaw hynyna, pryddest go vs- gain, heb lawer o 01 llafur-na meddwl ami sydd gan yr ymgeivydd hwn. VII. Cymru Fu.—Cymys-gryw yw'r eyfansodd- iad hwn. Ceir yndd-p ra.i darnau lied dda; 000 y drv.g ydyw, fod yr ymgeisydd yn fynych yn can a yn rhywle o gwmpas y testyn ac nid arno. Ymdnia'n ormodol gyda'r ajngylchiadau s)"n CWInl?.asu'r t!IJ. GpLJr gwtJed engraifft o ewinp hyn yn y tudalea cyntaf, lie y dcclireuir a'r g-ciriau- G. d-a glan y Fenai err.fyw," etc. Ceir yn ci gyfanseddiad amryw ddarnau o rvdd- iaith noeth. Dyina un, lie y dyvved am wlad Canaan:—■ "Hon oedd yn oiifoddiaelh roddej Duw I blant y genedl etho'edig, ond Y sydd yn awr dan dra«.xl gormo oi liii Y Saraoeniaid, OCt; j-itli o bareh 1 DdLlW na dyn yn trig-o yn eu bron, etc. Ceir rhyddiaeth pur gyfTredin yn t.d. 13 hcfyd. lie y deciircuir gyda"r geiriau:—"Fei eaetli, etc. Wrth son arn garwrkictih Gwenliian a Syr Meyrig dofnyddia iaith eithafol o wrthun, fel hyn:— "Rhoddai ajigel net a ï tlielyn Am Ba-radtvys mab a merch." Ond er y gwendidau o'r natur a nodwyd, ceir yn y cvfansoddiad rai daa-nau da, aiegis—Can Ednyfed, t.d. ô. awdwr \n terfynnu ei bryddest gyda dwv linel. anfioduii a thrw'sgl, fei yma— "Fel tonn yn dryliio ar y traeth Ymdaflu i'w banwylyd wnaeth. Dyna fel y cais ddweyd ddarfod i'r wraig syrthio ar fynwei; ac i freiehiau ei gwr. Oddiwrth yr byit a nodwyd gwelir mai t gyrnvs^ o'r gwych a'r gwael gaed gan yr ymgeisydd hwn. VI. Gwynfarf.—Y mac hwn wedi gosod i lawr gy-nll-un eywrain, ond nid yw wc-di gallu ei g-ario allan yn 11 wyddiannus. Ceir mwy o addewid i y cynUfun nag o'i ehyflawniad yn y gwaith. Yn y rhan gyntaf o'i ljr.yddest mac ganddo 162 o Iineilau rhagarweiniol, a wnaent y tro bron yr un mor gymwys ar unrhyw gyfFelyb drstyn o'T gorfiennoi. oriodol yw dechreu trwy ar- wain y dariienwyr at yr amgylchiadau, y pryd- iau, a'r per:onau: ond "g. rmod o ddim nid yw dda." Bai a rail ynddo ydyw ei fed yn tybio io weitliiau mai bar-ddoniaeth yw pob sjmiad gwag, eithafol. Fel engraifFt o hyn sylwer ar a ddywod am Gwenllian (t.d. 6):— "Anfonwyd angel i ffurfafen Gwvnfa. A hynny'n ur Lswydi. er mor faith yr yirfa, I gvre:!u INv i wneud Uvgaid iddi. • • » » r II arall aeth i Eden am rosynau, Ae -o'i goreuon hi. i wneud ei gruddiau Atlirylith benna'r nef roes ei wa^anaeth I arlinellu cynllun ei ehorifoiaeth." M ae n fwy na thebyg mad ynmaig anafddfed geir yma i cfelychu hen. feirdd. Yn llinell 196 y ceir v cyfeiriad uniongyrehol cyntaf at "Ed- nyfed," a dygir ei enw i mewn yn ddigon trwsgl hèfyd. Dywed i ni fod angei yn ei arwain, ac yn galw arno i dalu svlw jnanwl i raniatLau'r canrifau, oanys tr^y wneud hynny i gyrraedd at Ednyfed. Dyma'r geiriau:— "A chyfrif hwynt. yn 01 eu haimryw liv. iau O'r un prcsennol, yna. yn y seithfed, Y gweli'r un bucheddai'r dewr Ednyfed." Yr hyn y oeisiai ei ddweyd o2d,d.. "Y gwelir un 'y' bueboddair dewr Ednyfed 'ynddi' Eglur yw bod gwendidau o'r natJur a nodwyd yn Deihau cryn law-o- ar dcilyngidod v bryddest, sench IKKI ynddi lawer o ddarnau da a nhur ddaj-llitfnad'WTr- Y MaeAvy Mud.—Ceir brawddegau liir- wyntog ao anghryno yn y oyfaraxKldiad hWll eto drwyddo draw. Maer frawddeg gyntaf oil vn un Uineil a'r ddog: a'r frawddeg sy'n deahrem gyda'r geiriau—"Y11 saibiant prin, tc. yn dd'ifuddog Illiell t Mewn ymson diagwylid caei bra wddegau byrrion. cryno a tharawiadol, ond yn "ymson Ednyfed" gan yr ymgeisydd hwn ni cheir dim o'r fath beth. Ei. brif fei an. heblaw nacrwydd brawdd-egiad, ydynt: (1) Fi fod yn ceisio presem.'i pop«11 t, a hynny yn ami mor aneglur ag 1 w gwneud yn anhaw-dd deali yr thyn y cais ei ddweyd ao yn ii., Ei fed yn detnyd-dio gornKxi 0 eiriau sydd wedi myned allan o arfer, fel y bvddai raid i darllenydd cyfrrodn amgen na geiriadur cyfiredin cyn y galjai <J-tWall v bryddest i gyd. Y gamp yw, nid e.hwilota am hen eiriau i'w defnyddio, end go-od alian yspryd yr hall amserau, a des- r,* f grifio gweithrediadau a. obymeriadau y rhai. a breswylient ynddynt mewn t.afodiaith ddealladwy j'r oes bie«"nnol. Mac'r ymgeisydd yma vn feddiannoi ar grebwyll cryf. eithr y" mae b el) ei <VJivgvblu'n ddigonol. Ac er a ddvwedwyd, rhaid dweyd hefyd bod yua. Iaw-e-r o bethau da vn ei bryddest. IV. Su'r Ivverydd.—Tra'n darlien pryddest yr ymgeisydd hwn teimlwn foel ynddi ormod o'r amgylehiado] a dim digon o Ednyfed ei hun: ond. er hynny, ceir ynddi lawer o darawiadau tlysion, fel yr un a -,anlyn:- "Dihwyl oedd y telyaau'r noswaiih honno, A'r Awen, fel ooloppjec w,,di,i ohlwvfo. oyogod trannoeth dros y wledd, fel bunllef, A )Allrudd-der 'ffarwel' yn gordoi yr haddef." O'r caniad, am wledd fTarwel: Ednyfed a Thre- garnedd i ddilyn y Groesgadi, v dyfynwyd y geir- iau. Cyfyngir y oyfaneoddia<l hwn i (1) gvsyilt- iad Ednyfed a Groeegad; (2) brad y Marchog Dll; a (3) dychwelia.d yr Arwr i'w gartref fel Crwydcyn. Desgrifir y traddodiadau gydag vs- twytbder a narurioldeb ar y cyfan ond am bell dro rhydd le rhy amiwg i rai cymeriadau eraiM, ticz o'r bron eu gwneud yn fwy pwrsig na'r AI-wr ei hun. Ni bu'n ha-jjus yn ei beniiiion yjrdioliad am yr "hen delyn." Mae eraill wedi trafod y digwyddiad yn yn llawer gwell nag ef. Ond er yr amherffeitliderau a nodwyd, ynghyda rhai eraill hefyd, ceir yn; y bryddest lion lawer o ddarnau da. Ao y mae "Ymson Ednyfed," t.d. 39-40. !;yda'r dernyn goreu sydd viiddi- Ill. Gwawr y B.Uniau.Alse hwn yn codi'n uwoh na'r un fu dan sylw hyd yma. Ceir ei gydmariaethau yTn lanaoh a cbyssonach, er yn gyniiach nag eiddo'r mwyafrif o honynt. Mae'r bryddest yn ddarllenadwy drwyddi, ac ar y oyf-an, yn arddan.g-os. ynni a. bywiogrwydd dymoMi- ol. Y mae iddi gynllun trefnus, er bod y geir- iau trwy ba rai ei gosodir allan yn swnio'n rhy debyg i benawdau adrannau ffugchwedl. Dyma.'r termau :—Trem i'r Gwyll; Seren y Plygain Haul yr Ynys; Aberth y Gwron Brad a Gelid Nowid Cywair; Coron Gorohfygwr. Fel rheol* oeir iaiiii yr ymgeisydd hwn yn bur, a'r gys- trawen yn dda. a naturriol: ond y mae ganddo ambed i lineil wan, meg.s— "Ond archa i'v; ymwelydd i Iefaru." Fodd bynruig, nid yw'r ddwy lincll a. deugain gynbai ddim end yn braidd gyff w rdd a'r testyn: ac mewn mannau, gwelir yr awdwr yn ymdroi gormod i dynnu casgLiadau, ac weithiau yn cym- ysgu'r cajilyniadau da'r gw^athieaiada-u. Er hynny, ceir yn y bryddo-t lawer o darawiadau barddonol tfert. Dyma un o t.d. 2- "Ond ieuanc yw y lloer ar k.sn:r nefoodd Fel awen lien ramantau'r cynnar coioedd." Etc, mOil" sicne yw popeth yn y llineliau o.an !yno] i Wenllian- "Ar draws y buarch daw a"i sang ysgafned A'r poiydr sydd yn dawnsio ar y pg red Dan gusan tiabul a elirociaw torf irwdtrydig I'w chyfrwy nakl mor ysgain dreed a'r ewig." A chcir yn y bryddest hon amryw o ddarnau de-grifiaclo-i crytion a da. Gaiiid dyfynu o "Anerclnad Ednyfed'' i'w ganiymvyr; y deegrif- iad o "1-rvvydr Penmon;" ae- "Ymwehad Baki- wiu" i bregethu'x Groes.gad, i ddanges hynny. Geliir dweyd am dalli, ei bod yn bryddest faith mc'wn iaith. goeth, ei bed mewn maiinau yn rhy gwntpasog. ?1.1.<r ymgeisydd yn gyfan- eoddwr da, ond yiuddengys iei pe na ba-i wedi Uvryr ymgoiii yn ei destyn. II. lMyidctm Wyllt.—Mae'r ymgeisydd lion wedi rlioddi i ni ddArnodiad lied fanwi o "gyuliun a chyniiwysiad" ei bryddest.: ond teimlwn ei fod ar ei deahreu yu dwyn i'r golwg fwy o'r han-Lozi-dTIwr nag o'r bardd.' LVfeiriatiau hanesiol a geir yn yr un tudaien a'r ddeg cyntaf. Am bethau a. giywsai "Ekinyfed" yn ei febyd a'i i.:whgendod y comr ymddynt. Va- tyriwn ci fod yn ymdroi gormod g-yda'r u yna. Rhagarweinjpd. arall sydd ganddo yw'r tudaien cyntaf o dan y pennawd "Rhiimant." Gwir bod rhagarweiniad yn angeonrheidiola buddioJ er dwyn y darue-'iydd i gyiyliuad ag oes, amg-yichiadau, a chyfoediou yx arwr, ond dyt-D tod- o hyd rhetsymol. Y ymgeisydd yn gyfansoddwr da, canys anfynyeh iawn y ceir ei gystrawen yn anyiHwytli: ond go drwm yw'r bryddest ar y cyfan, Nid ces digon o ynni a bywiogrwydd ynddi. Mwy o hyl-inv a ddisgwyl- id mewn can i a. o dan a mynd yockii. Yn hon, fodd bynnag, camrau a phwys&u'r ym- resymwr coeth ae arafaidd a welir. Ieg yw sy!w;i.i mai ar wedd dau arall yn canu iddo y goGvd y bardd hwn y rhai fwyaf o'i gea-dd o'n biaen: ac am em gwiuth hwy ac yntau dywed— "Hyn yna ganodd Emion a'r dwyg Blidir im, A mi yn g-wrando'n syn a rmid, heb gofio amser chwim. Trwy'r cynjlun yna edrychir ar "&inyfed" o ddau gyfeiriad gwahanol, oany, gotsodir allan gan bob un o'r ddau ryw nodweddion arbenigol. Am hynny. gwelir mai nid trefn amseriadol a ddi- lynir yn y gwaith hwn. Y mae i hyn ei anfa.-i- tais. Pair nad yw r cyfansoddiad yn edrych fei un cyfanwaith, a bod liawer o lianes yn ym- ddangus fel pe;n eydredeg a'r testyn eithr hob ei weithio i mewn yn drwyadi iddo. O'r oohr arail, y nw,c.r mynegiant yn y twyddest hon yn w<;ll, a'r niesur a'r arddull yn fwy arwrgerddoi, nag yn yr un arall a gryb'yliwyd hyd yma. Fel bardd, y mae'r aw<Jwr yn eadw'n bur wa^tad trwy i waath, ac ni byddai nemawr wahaniaeth o bu le y dyfynid er dangos ansawdd ei brydd- cr-r. A geliir dweyd hefyd bod ganddo lawer dyweaiad pur hapus, tebyg i'r hyn a ganlyn am Wenilian :— Nj bu erioed ar ddifyrred taith A r hirfaith dsiun i Fon—na'i byrred chwaith." Ond er y brychau a'r meflau a nodwyd, oeir yn yr ymgeisydd hwn ferdd o feddwi ac amgyffred. iad cryf, ac un yn gallu rhoi de^.grifiadau ooeth a ffyddlon o'r amgylchiadau y arnynt. 1. Einon ap GwaJahmaJ,—Oajr gan yr ymgeis- ydd hwn gynilun syml a naturiol, un yn cyd- fyned ag- amseriad neu gyfnodau bywyd Ed- nyfed ac y mae'n disgyn ar ei destyn yn bryd- lon heb ymdroi gormod o'i gwmpas. Yn ei waith, fodd. bynnag, oeir y mynegiant weithiau yn L-ed ryddieiihol. Lie y defnyddia'r mesur di-odl iif u'r rncel odl y gwelir hyn. Yn y mes- uraiu eraili y mae'n goeth a barddonol. Teimlwn fcily na welid y bardd ar ei orcu yn y bryddefct. hon, gan nad oedd wedi cymeryd digon o boen i'w ehydi'abfd drwyddi. Gydag ydhydig ia%m mwy o ofal gailesid gwneud liawer mail ddar'len yn well. OddLgerth mewn mannau I fel yna, y mae'r gwaith vn dariien yn rhwydd a naturiol dros ben. Oddiwrth y ddau b!>nniIl cyferbyniol a ganiyn, o'r rhai a anfonwyd gan Ednyfed a Gwenliian gyda'r Llatai, gr.'iir can fod y dino ynddo— 'Dwy'n gofyn am ddim o dy dos-tur Na deigr dy galon, fy muri, Na mymryn o'th gariad, Gwenllian, Cyn 00;0 o hono ei hun, Ond <1.1 wevd fod aderyn cw-ynfancus Er.; mè. vn hedfan ym Men A'i fynwes yn iliwio'i adenydd A gwaed, ac yn bruddaidd ei den. Ednyfed, nid ti vw yr unig Aderyn sy n waodlyd ei fron, Mae c'lomen ar finion y Deifi Mor glwyfus a t-hithau'r awr hon, 'D oedd raid i ti ofyn am fymry 11 0 gariad Gwenitan, dv fun, 'Roecki hwnnw yn ohwilio am danat— Yn ohwilio o hono ei hun." Fel yna yr ydys yn cael grawn yr awen fyw yn y bryddest hon. Ac er bod v mynegiant ar hryd- iau yn llae, ceir yn y gerdd l-lawer 0 ddarnau da a. ohymeradwy iawn. Y mac rliywbe-tli vn sione ac yn iraidd vnddi. Ceir ynni a bywiogrwydd yn rtiedeg drwyddi o'r dechreu i'r diwedd. Y mae liefyd yn t-yml. fel y gall Cymro cyitredin ei deali, a chaei bias arm wrth ei daj-llen. Gelhd dyfynu o t.d. 20 y dam sy'n d-echrbu a'r ilin-ell- "Awel garedig o wynt oedd yn eiffrwd ax hwyliau y bardd, etc. Ac o t.d. 30. lie y dechreuir a'r geiriau— "A dyma Wvnedd, ebc ef, etc. Er dangos rhai o'i darnau goreu. Ond waeth heb fanylu. Digon yw dweyd bod y bryddeet hen yn gyfanwaitn naturiol, yn denu dyn i'w darilen. Ar ol taioJi cryfder a gwendid, nodweddion a chynnwys yr oil o'r cyfansoddiadau yr wyf yn eaei "Myrddin Wyllt" yn agos iawn i'r b'aen, ac "Emon ap Gwalchmai" yn rtiagori rhyw ychydig arno. Ystyriaf lief yd bod pryddest "Emon" yn dieifwng o fforon yr Eisteddfcd Genediaethol eleni.—Ar air a cnvUvrvboa. GWYNEDD. 01 Nodiad.—Gwedi deal! ohonof bod Cadvan, Gwiii, a rnninau yn eydoiyn-u parth y bryd-d- est oreu, ae wedi tretnu oiionom niill Cadvan oedd 1 dracidodi'r feirniadaeth, anionsua ty nodion idkp, lei v gaijal wneud y defnydd a fynnai ohonynt. Llynar rliecwm dros i mi wneud cyteiiifcdau at y tudaiennau- etc., yn lie gwneud dyiymadau o'r pryddestau.—G.

ROEWEN. CLADDEDIGAETlI. — Dydd I.uxl diweddaf hebryngwyd g-vveddillion y diwecklar Mr William Jones, Paid yr lwrch, i fynwent eglwys heiiafol Caeriiun. Gaiodd gvrtudd maish a. cha^ied. Bu o dan JrÙ,i"il.¿'W¡ feddygol yn ysbyiy Llandudno, a symudwyd oddivrio diachefn 1 ysbyty Ler- pwl. Credv wraig (yr hon fydd waei ei hieoiiyd er's mwoedd o'i iiacn, ac yn dai felly hyd liedd- yw) a lliaws o blant i a.1a..ru ar ei ol. Cydym- deimlir yn iawr a hwy yn eu profedigaeih lem. Yr oedd yn gymydog oaredlg, ac yn un bynoo aii'uog fei meddyg anifeiiiajd, ao yn barod bob amser i roddi eynorthwy. Bvdd oùHod mawr ar ei ol yn y wedd yna. Cafodd un o'r cyn- hebryngau mwyaf mae'n sicr fu yn ein hardal. G wasanaethwyd wrth y ty gan Mr llopkim, gweir.idog eglwys Anibynol Ldanbedr, ac wrtli y bedd ao yn vr egiwys gan Mr Price, fioear. Heddwch i w iwch.

Stori Genhadol. Yr oedd y Parch R. J. Williams, Lerpwl (ys- grifennydd gweithgar y Genhadaoiii Drannor), yn un o bwlpudau Dyffryn Clwyd noos Sill; ao ar ddiwedd yr oedfa, yn ol ei arfer yn fynych, rhoes iyr-aneroliiad o bla-id y gerkiiadaeth. Siar- adod-d am y gyniiad'edd fa w r genliadol a fu ym ,yni mhrifddinas yr Alban yn ddiweddar, a. choffa- odd un sylw a wnaed yiso, sef fod ekieu mwy o genhadon, mwy fyth o arian, a seichwaith mwy o weddio am iwydd ar y gwaith drwy'r byd i gyd. Gormod eydd, meddai, o rai tebyg i'r hen frawd o Roetryfan, y clywais Mr P-uleeton Jones yn dweyd y stori ganiyrtol am demo. Bob tro y cy ni&rth ran yn y moddion, drosto'i hun a "thros ychydig o'i gwmpaa y, gvveddiai; ond un noswaitli erfyniai ar i'r Duw mawr "gofio'r byd." Wedi dwe-yd y geiriau yna, dyna saib, fel petJai wodi ail feddwi, aD ychwanegai—"Mae o'n fawr iawn hefyd, ma.e'll myn'd draw at Fangor ffor' 11a

Enw y iiong sydd i fyn'd a'r Due a'r Dduces Connaught i Ddeheudir Affrica yv y 'Ba'moral Castle. Fe gvst. y daith yn ol ac yznlaen rai can- oedd o filoedd o bunruui.

Cyfarfod Y sgolion Dosbarth Abergele. Yn y cyfa-rfod hwn, a gynha-hwyd yng ngheupel ilyfrydle, Bettws, y Sw. diweddaf, lly- wyådid gan yr aêhQlydd (y Paroh Robert Wil- liams, Towyn), yu alasenoideb y ilywydd. Cyn- ryxsiuoiid hold. ysgolion y oyieh, oddigeerfch .)VJ I PeiiAaru. CYFiNEWIDIAp. Caed ilais y gwahanol ysigolicn ar y pender- fyniadau camycoi a fafevytiad vvyd yn y cyfarfod a. gynhaliwyd yn ddiweddar yn Abergele:—"Ein bod. iel cynryehiolwyr y gwahanol ysgolion yn r ywtyriaethau canlynol i SYAV,.R ysgol- ion tuagut ddiwjTgio'r qyfariod ysgol: (1) Fed cyfarfod o gy-nrychic-:wyr i'w gyxniai ar noson waitii mewn man oanoiog bedair gwaith yn y flwyddyn; (2) fed y cyniychiolwyr i benodi dau ymwelydd i'w hanfot i bob (3) fod yr ym- wel"wyr hyn i fyn'd i'r ysgo.ion ar y Sabothau -e -i- y bydd arholi. ac hefyd yn aeinysurol ax S.bow- au erailt, a dyfod ag adroddiad cyhawn i'r cyfar- foo. ohwmrteroi." Yr oedd yctgoiion A^-ergee, Towyn, Llysfaen, a'r Morfa yn cymeradwyo ax^grymiadau'r gyn_ hadiedd yagoiic-n L:.a.:uddU:.i<us a'r Bett-wts am fyn.d ymlaen fel yn braxtioi. Yr oedd mwy- air if felly o blaki y newid, a chadarnhawyd hynny. Penderfynwyd mai am flwyddyn yn un y cyiilieii;- v cyfarfodydd ar noson waith. Y SWYDDOGION NEWYDD. DewLswyd y brodyr nyn vn sw^yddogion am y flwyckiyn nesaf: — Llywydd, Mr John Hughes, Sirior Goch, Bettws; trysorydd, Mr R R. Da- vies, Rliwngydd-wyffordd, Betvvs; ysgrifennydd, Mr John R. Eraw, Bodychain-terrace, Llan- dd'jias. Yr arholydd aim y flwyddyn nesaf eto fydd y Parch Robert Wiiiiams, Towyn. Etholir un am 1912 vn y cyfarfod Y cyn ryohio:'wy r dros y Cyttarfod Dosbarth yn y Cyfarfod Ysgolion fydd Mii John Hughes, Sirior, Bettws, a Mr Edward Williams, Peel Gardens, Abergeile. CYNHADLEDD RHYL. Pe nodwyd Mn J. R. Evans, Lianddnila^, a W. Morris Owen, Moria, i fyn'd yn gynrychiolwyr i Gyniiadtedd Ysgolion Deuiu'r Ghvyd, a g-yn- hclir yn Warren-road, RbyL ddydd hu, Hyd- ref 27 am. y Hvslbysodd y Parch Robert Wiilaams (ysgrif- cnnydd y gynhadledd; Paroh John Owen, M.A., Engedi, Caesroarfon,, fydd y pregethwr yno y yr hwyr, gan fed y Parch J. Owen. Aiiheld, yn methu dvfod. CENADWPJ. Darilenwyd y genadw-ri ganlynol oddiwrth y Cytarfod Dosbarth:—"Ein bed yn ofni nad oes yn yr eglwysi ond ychydig o ddos>baa-thiada-u dysya cerddoria-etb; lie mai da fyddai caei gan yr hoill- eglwysi wneud darpariaeth ar gyfer hynny. Gofynwyo i r cynrychiolwyr gario r geijadwri adref, a gwneud a allont i oof dorbarth- iadau ar gyfer noeweiihiau'r gaeaf sy'n dod Y CYFARFOD NEiSAF. Cynhelir hwn yn Beujah, Luuid(Qaila=, Tach- vvedd 6ed, ac hysbyswyd mai'n y rhaima u cyntaf o'r Epistol at y Phifippiaid y byddai iKiii'r dos- barth hynaf, a'r iyunied, J:e;;()'¿ o'r "Rhodd Mam" i'r plant. HEN DAFLENI CYFRIFON. Dy wedodd y Parch Robert W iiliains ei fed wedi C-1 byd i dafl-eni cyfrifon y oykill am y biynyddoi-dd 18q7, 1868, a 18o3, ac awgrvmodd mai budcdoi fyddai argraiiu, dyweder, am flwyddyn neu dd W) daflen debyg, a, rioi yn- ddynt y ffigyrau am y blynyddau uchod, er mwrn oael cymharu saflc bresenncl y dosbarth a'r hyn ydoedd ddeoigain mJynedd yn ol. AT gynygiod M-r M. Owen, pasiwyd i w n-eUothw- hvnnv. LL Y ii tl-A U YSGO'L Y BETWS. Gwnaetii yr -archwilydd am y tro (Mr John Roberts, Uysfaon) sylwadau canmohaethag ar dac usrwydd iiyfnau ysgrifennydd vsgol y Betws. Yr oedci y gwaith, meddai, yn cael ei wneud gyda'r goial a'r medrusrwydd mwvaf. YR HOLl A'R ATEB. Yn y cyfarfod am d.d.e.g o'r gloch, wedi i Mr J. Roberts (Llyefaen) ddariien a gweddio, hol- odd y Pa-roh Robert Wi-Miams y plant yn y naw- fed bernod o r "Rnodd Mam," ac yr oedd yr holi a'r ateb yn riiagorol iawn. Siaradwyd ar y diwedd gan Mri Hugh Jones a Daval Edwajxis. (Towyn). Yrm nsrhyfarfod y prvniiawn holwyd y dos- barth hynaf yn yr adnoda.u cyntaf Nil y Phil- ippiaid, a ciwfwyd cyfarfod tra hwyliog. Pre- gethodd Mr WiJiams yn oedfa'r hwyT.—Goh.

Nedion o Glip y Gop. iGan "Wil y Gweithiwr"). Aeth liawer o'r cvQiniau hvn vx wythnos o'r bla>on i eist-iddlod t'awreddog (Jolwyn Bay, a d:chwe-lti.6ant yn Ou wc-di eu L>T toddhau.

GvVYBOD HANES POBL ERAlLL YK WELL NA'U HANES E UHDNAIN. Dvm-a i-el daeth nodyn I'm llaw yr wythnos hon :—Anwyi Wil v Uweithiwj.- A gjy waist t- fod rhai pobl vu ^jwybod hanes jx>Di eraill yu well na u hanets eu hunain? ty atebiad ydyw: Do, ae y mat- oannoedd yn g-WA-bod hynny gystt»i a minnau. Fe byddai pawb yn edrych ar ol eu busne- eu hunain delai y byd 1 well t-rein nag y mae. Dvwediodd dyn enwog un tro mai gyda phobu \egu; y mae y diafol yn delio fwyaf, ac vn cacl y cyiLhauar goreu. W CR EG i A (-HAR1H-FFOSYDD. Dylai pobl GoAltmelyd deimlo yn lied hapus y dyddiau hyn, oanys deuwyd o hvd i ddi- gonedd o gxegm ar y tiaefh sydd ar deTiyTi y piwyf yng nglan v mor. 1 macnt hetyd Z, wrthi yn bryisur yn gwneud cartai-ftosydd newyddion yiío, tan a wd urdod Cyngor GwJedig Llanelwy. ond evf ran a --n ogi.on ran at y draui. IETHU CAET. GOliSAF y FFYNON- UROEW. Bu Cyngor Piwyi LtLanasa mewu gohebiaeth ac awduxdodau cwmui y Loudon and North- western Railway o Uaithed i gael gon-f i F1 v N OD gi'oe W. Yn eu cyfaixod diweddaf mynegwyd eu bod wedi dernyn atebiad oddi- wi:thv.ut i'r perwxl nac gall'aiil yu bi ^oennol weled eu ffordd yn glir i gydsynio acais. Felly, bydd hyn yn giomedigaeth i lawer. Mater arall a lu dan sy iw y vyngor ydoedd cymcil caei heddg-eidwad 1 drjgiannu y .o. Yn neii-duol yn nhymor yr haf. ar gyinx eyn if er o geir modar eydd yn trajnvy u wodd. Os Ilwyddant yu eu cal6 ofna liawer nae gall un hiddgeidwaid ddvsgu y wers honno iddynt: "Byaded eieh ax-aiwek yn hysbye Ibawb. Fel aelod o'r Cyngor Plw-v fol clywais amryw yn gofidio ddarfod i Mr Templ-e y roddi- Bwyddo, a.c yntan wedi bod mor wasanaetligar i'r pi wyf; ond nid pawb sydd yn ewylly<sgar i gydnabod gwerth hun..nymwadiad dvmon pau mrwu swvdd.1 u eyboedduvi. Yn lynych wedi colli dynion y deuir i gydnabod eu gwerth. CYMDEITHAS HANESYDDOL SIR FFLINT. Er cari-O vnilaen y gynxkitlib newydd hon yn Uwyddiannuci dvlu; y do6barth gwerthiol gofio fiod ar eu 11a1" hwy i roddi llawer o gynorthwy at hynny, canys gwn ddarfod i Lawer o honvnt ddvfod ar draws eynifer o bethau o ddyddoideb, ae yn eu hanwybodaeth yn eu rhoddi i fyny i ddieithriaid am ychydig geiniogau. Bellaeh dylem gadw yn cin cof, os deuwn ar draws rhywbeth a dafl oieuni ar y gorffennol mae y ffordd oreu ynmom fyddai eu dwyn ynghyntaf i eylw arweinwyr y gym- deithas newydd. Hefyd dvlal pawb iod yn of al us o beidio dibrisio dim o hen bethau a ddichon fod yn eu meddiant, heb ynghyntef wy bod ned oes vnddynt umh yw werth hanes- ycldol. Dymunwn pob llwydd iddi.

——— Chwidredd y "Ferch Dlysaf." Y mae rhyw gynadeithae wedi neadio i fod yn Lloegr a eiiw'i hun "Hie International Association of Beauty Queens," a choronwyd meixh dlvsaf Lioegr yn Folkestone, y dydd o'r I;aen. Y mae'r gymdeithas ferchetaddd hon wodii pendeerfvnu cyim.al ei hail gy«- tadleuaehh yn Llandriadod, ddydd Ia.u nffia.f, a'x ferch brydierthaf ddaw i'r gystadleuaeth, f.e'i ooroinir yn "Frenhin3iS Brydferthwch Cymru." Y mae pob Cymraes troe dd-e-unaw oed yn rhydd i gystadlu, boed hi byw yng Nghvmru neu allaJl o Gvmru. Y mae eaiwau eisoes wedi cyrraedd o Fanoeanaon, Lerpwi, Cryxnlin, Abertawe, Abergwaun, a Ghaisrdydd. Y gynultleidta fydd i fainu, a phwy bynnag fo'or fun a femdr dlyeaf, fe'i anxhegir a bei- sicl, ae a ilaee-fantell a choron i'w gwisgo am flwyddyn ei. svvtdd.

■ » '■ ■ — ,1 r FRED. ROBERTS & CON House Furnishers and Removers GET OUR ESTIMATE FOR Your Removal, Renovating Suites, yiinds, kc,. UPHOLSTERING (joed-s, AND Pending; made up by us. TERMS :—CASH OR EASY PAYMENTS PEN-Y,BRYN OLD COLWYN. OO H L. UNEQUALLED FOR QUALITY and PHICE. Rowland & Co., WYNNSTAY CHAMBERS, COLWYN BAY. IZUFKOKI <2T 6^071 -4 SAMUEL BOP & SONS, JelDSi'S, Builders and Cemraetors, SHOP & OFFICE FITTERS, AND General Repairers ot Property GREENHOUSE MAKERS, MIDDLETON VILLA, Belgrave Road, Colwyn Bay- ESTIMATES FRJEE 1 = 4 Mr. G. W. CHARNLEY, D.B.O.A. (by Exam.), Founder and Head of the Firm of CHARNLEY & SONS, having Branches at Birmingham, Leicester, Peterborough, Bedford, Lincoln, J & Q rims by, is now in attendance daily, and may be consulted personally at 17, PENRHYN ROAD, COLWYN BAY. ADViCE FREE. HOURS-10 to 12-30; 2-30 to 5-30. Wednesdays 25290P 10 to 12-30. RHYL BATHS SUSSEX STREET. SWIMMING BATH (WARMED SEA WATER). Russian, Vapour, and Private Pure Sea Water Baths. Darlington's lIandboolfs Notbieg be; ix-r cocld be whfc<v" for.BaITtSil WUUY. "Far sopertar 10 ordiaary bAd- "—DAILY CKBOKICLE. Visitors te LoiIdeft (ani RtaideoU) shoiiM use Very «SQ&&UCAUY lops them all' —DAILY GNATHIC. DARLI NGTON'S AL brilliant bwk." -T., PactkIdarIy pt".C." LONDON "Parucowdy >un By E. C. COOK ui Stti i^tes E. T. COOK, M.A. »/■ 30 Map. aed Plans. bntrlnUNQl 80 niu»lralion». "11w b%t Hiaibeek to Lc cdoc cm tsstwd PMLV Post. 60 lllus. Maps å p Ilia. Mips & Kans. 5/. WORTH WAUl j DEVrill a" BORKWALL M HIIHH^ipih, t NORTH DEVON & NQtTH COX 'ALL SO luutmums. 4 up.. 216 SOUTH DEVON & SOUTH CORNWALL. « 1/ TIE HOTELS OP THE WORLD. A Hagifepofe to the laodw y.aUI» 1IIontr.t rl.cg Kripbtow, Ea, (boon" llsst* ingJi, St. Botirrtf-wouth. Exeter, Torqwy pAjgQtoa, Eifftobth, SidcnoutL. Tn^r/Dwutb. DaMcSk, Plvtuotfta, Dartnxnjtb, Darimdor, Ezmoor, Lirard Fcr.zatnce, ScUly St. Ive&, Ttouftffl, Clov«4ly<. Ilfrtcombe, Lyntoc, Bkleford, Wye Valiey, Srvcr* Valley, Bata. Wcstoa-suf»ci:-ldart, Malvcns, Hereford, Worcester, GI08œsl-er. Cbeiicnhavi, Uwdol\cIod, BkU, BrCCC)f.. Ross, Tfet^rn, Aberysrviib, TOWVQ^ B&n&oatfc, Doigeiicy, Htftech, i>tec*rth Fwltbeil, Liaodudrw, Rbrj Cooway. Bay. Peeeeaemns-RT, LlaaiaMPchas, B-acgqr, Camarv«c, B. kri, SM#don, FestiuWf:, Trafrhr, BrtiwS'V-coed^ Norwich. VAT- fflfcutb, Lowstoit, Norloik Breads, Isic oi Wight, sad Chaanel MMdt, should uM n'ik Handbooks i Post tree trem Dulhigtor. & Co L!«ag»Ucn. & tc, L«*e fciaipkie'i. hrit N«v Yerk-Br«nUa6*». A Nursing Mother 1 should always be very careful I what she eats—it is most im- ■ portant that the food she has I is easily digested, nourishing ■ and sustaining. Nothing fulfils P these conditions better than || ROBINSONS GROATS I made into milk-gruel or por- I ridge. It can be taken as often I as three or four times a day, and I (sweetened with a little sugar) I it has such a delicious flavour I that the mother never tires of it. I Send far Booklet ■ KEEN, RCBiKSOil Co., Ltd., LONDON.