Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

21 erthygl ar y dudalen hon

NODIADAU.

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

NODIADAU. DIFFYG Y LLEUAD. Yr cedd y difiy-g ar y Beuad yr wythnosi ddi- weddaf yn ddyddorod mewn rhagor nag un ys- tyr. Un o'r rheinny yw'r ffait.h mai'r d'iiTvg- hwnnw oedd yr unig un gAveiadwy yn ystod y flwyddyn. Ni ollir gwel'd o'r umshyw fan ar wyneb yr holl ddbear end saith digwyddiad cyifelyb yin ystcd blwyddyn, ao mewn am be 11 flwyddyn ni dd!<g-wydd ond dau. Nifer lleiaf diffygio-n yr haul, megis y tkser, yw dau. Ond anamJ iawn y g-%vc"tli-, ym Mhrydain, oddiffyg ;wn ar yr haul. Yr oedd y digwyckliad di- weddaf yn y ddeunawfod ganrif. Ni bydd y nicsaf tan 1927, a bydd y diffyg yn ymddangcs yn lla-wn yng Ngoglodd CyrTir-u ac yn y sircedd hynny o Lcegr sy'n gorwedd yn un ILinell. Mae diffygion llawnion yr haul yn olygfeydd arswydius, ac ni eiil neb eu eanfod heb d-ainilo fod rhyw allu anfeidrol yn Uywodraethu yn rhywle. Mao diffyg llawn ar y lleuad hefyd1 yn olygfa brydferth, a thlws iawn yw'r gwahanoJ liwiau sy'n torri Ihvybrau aur ao arum hyd y nef dywell. Mae diffyg y Iloer i ni yn gGlygu diiiyg yr haul i drigolion y iieuzd, a -all ein meddwl ddychmygu ardderohoced yr olygfa oddiyno, YSTADEGAU CYMREIG. Mewn cysysilfeiad a'x c-ai.9 am driciaeth ar- bmnig i ystadegau Cymrejg, ni u'iyiid ooiii golwg ar y ffaith fed y diwy'giad wedi Jèchrel gyda'r Bwrdd Addysg rai biynydcLa'u'n ( 1. Mr oa:s prescnnol, wrfh gwrs, yn gais cyll- reain, ac i Iw gyminvyso 1 bob math ar ystaueg au ar wahan i fanylion ynglyn ag addysg, ym ftldo a throseddau gwladol. Cyn belled a,, y mae a fynno'r Bwrdd Addyfig a'r mater, cych- wynwyd y cynllun tan gyfarwyddyd Mr A. T. Davie,s, peimaeth yr Adran Gymreig. Dyna un o'r materion cyntaf a gafodd ei 6ylw g-wedi ei be nodi i ofal yr adsran, ac o gymharu ystacJ- egau'r Bwrdd, cyn 1807 ac wedi hynny, hawdd gweled mor drylwyr y dosberthir gweithrediad- au'r dd-vvv wlad. Mae hyn o bWY3 anrbac,,hol i Gymru, ac nid anodd a fuasai ehangu'r cynillun i gynnwys adrannau eraill o waith y WWlwr- iaeth. Gorffwys ei sylw.e,ddobaod' ar ymdreohion yr aelodiau Seneddol Cymreig. 7r M GWYL ST. CECILIA. Yn yr hen aiiiscr arferasid cadw Gwyl St. Cecilia, Tachwedd yr eidfed aT hugain, nid am fed yr Eglwya wedi ei seintio, edthr am fod: cysylltiadau cerddorcl wedi casglu wrth ei nenw. Y pryd hynny, yn rhan gyntar eiifed ganrif ar bymfcheg, yr oedd yn arfer gan feirdd a cherdd- orion Ewrop gyfansoddi awdlau a'u cyngan- heddu i'w canu am y waith gyntai ar ddygwyl St. Cecilia. Yn L'undain dechreuwyd diathlu'r wyl, yn null y Cyfandir, yn y flwyddyn 1683. Cyfansoddodd Purcell y gerddoriaeth gogyfer a dwy awdl y tro hwnnw; un o honynt "Molawd Cecilia," wed ei hysigrifennu yn arbennig at was- anaeth crcfyddoJ, tra'r Jlait, 'Croeeaw i'r holl Fwyniannau," yn awdl anghysegrol. Ymhlith eraiil a yc.grifena.sant awdlau Gwyl St. Cecilia cedd y llenorion Seimig hysbys, Addison, Con- greve, Pope, a Drydon. Eithr yohydig gwedi naarw Purcell ataliwydi y gwasanaetbMl drca amssr, ac nis hadfywiwyd draohefn tan ym- ddanghosiad Handel. Ychydig flyny.-kla-u n ol, serch hynny, tetrfynwyd y dathliadau, e.thr .1 eto, yn awr ao yn y man, fe genir can foliant newydd. Dichon mai'r oreu o'r fath a gvfan- soddwyd yn ystcd y blynyddau diweddaf o(-dd honno o'r eiddo Syr Hubert Parry a berfform- iwyd yng Nghymanfa Leeds uga-in nilyncdd yn ol. < # < MARW TOLSTOI. Mae ma-rwolacth Tolstoi, wedi cyrraedd ohono ei eilfed flwydd a phedwar ugain, wedi amddi- fadu'r byd o un o'i gymeriadau mwyaf. GeJjir dweyd heb ofn airiheuaeth fod Tolstoi nid yn unig wedi deffro meddyliau pobl ei wlad ei hun, ontl hefyd wedi deffro med-dyliau darllenwyr pob cenedl gwar tu allan i ffiniau can; Rweia fawr. Ni bu, feaJlai, wedi marw Rousseau feddyliwr mor gryf ac ysgrifennwr mor ang- hcrddol a Tholistoi. Rhaid i bob dyn a fyddo'n modidwl yn ddifnf, hwyr neu hwyraeh, gcisio esboniio amcan bywyd; a thyna y gwnaeth Tols- toi er's dyddiau ei ieueractyd hyd ei fanv. Yr oodd ganddo flam grefyddoJ, orud yr oedd ei dad, yn ol geiriau y lienor ei hun, mor fodd- lon ar ei fydi fel na ddechreuodd f.eddwl ericed. Yn ol yr haws a rydd efe ei hun yn ei Lyfr Cyffes, bu yntau, ym more'i oes, yn treulio bywyxl ofer. "Nni allaf mwyach," ebe ef "feddwl am yr ameer hynny hoeb bosn calon. Lleddaas ddynilOn mewn rhyfel, a lieriais ddynion i ym- ladd gornefstau er mwyn eu Uadd. Celwydd, lladrad, aniladrwyxJd o bob matli, meddwdcd, trais, Uofruddiaeth- nid oedd drosedid nos oyflewnab." Eithr ni bu'n hir cyn cael gwe!odigaet.b, ac, wedi ei cael, oeisiodd lywio ei fywyd fyth wedyn. yn'g ngoleuni'r weledig- aeth honno. Fel nofelydd yr oedd Tolstoi uwcii- law ac ar wahan i bawb. Nid' oe' v, jha:iaeth pa un o'i lyfrau y darUenwn ni a deimlwn wrth eu derllen ein bod yn darilen nid rhyw ar-iruif- iaxlau ail-law o fywyd, e-ifchr bywyd ei hunan— oriau wedi eu byw yn wirioneddol, a meddyiiau mawr world eu iawn sylweddoJi. Yr oedd ag- wod-dwu ei fywyd yn amrywiol, ei brofiadi yn heJaeth, ac fel canlyniad o'r profiad hynny, go.?odcd<i gerbrcrn y byd gwefitiyna,u rhy fa wr i'r dyn eymihedrol allu eu hwmgyffred. Ni fy-nasai efe elwa, ar ei lyfrau, a bu byw yn symi ar waith ei ddwykw. Yr oedd pf, yn ol er 'eariau ei hun, yn cael mai trin tir, uwchlaw pob galwedigaeth yw gwir sail bywyd iach a llawen. » » DAN YR UN FANER. Rhyfcdd y cyfnewidiad y blj^yddoedd di- weddaf ym marn y cylioocid o berthynus i fan- teiaion ymfudiaeth. Gyda chryn bryder yr c-J- rychid yn y gorffennol ar y ffaith fod cynifcr o feibion a merched yr he.n wlad yn myned i'r Trefedi.gaethau; eithx weithian ymeangodd ein syniadau, a. gwclir fod yr hyn sydd dda i'r iyn yn dda hefyd i'r Ymherodnieth. Pan edrychir ar yr Ymhercdraeth honno yn ei chyfinrwyd 1 oydtiabyddir fod traws-blannu rhai 0 had y gen- cdl yn ein tiroedd liwnt i'r mer yn sicr o ddwyn ffrwyth lawer. Yn ystod y deuddeng- nus cydd newydd d-erfyitu ymfudodd cyni-for a 160,000 a'u bryd ar ymsefydlu mewn rhannau eraill o n Hymherodraeth eang. Denodd Canada 85,000 ohonynt ac Awstralia 37,000. Mawr yw posibil- rwydd amaethyddol y ddwy wlad yma, ac nid 000 ond ychydirg amser oddiar y 11 i n £ yl wedd- olwyd gymaint y posibilrwydd hwnnw yn hanes Awstraiia. Hb, w bodwar J bum' mili-wn yw ihif ei phoblogacith yn .nvr, eithr haw<id y gall tvnnal can' miliw.i A pho fwyaf y by ida poblogaeth y ddwy drefedigaeili fawr -1 enwyd, a pho fWJaf fyddo'u liwydd, oadarnaf oil n. fyddi seilfeiiii'r Ymherodraeth. Yr oectd yn bur ani- hvg eddiwrth y ffeiriau cyflogi eleni fod y gofvn am iafur aniaeihy*dol yn Ueihaii, ao y mae ugeiniau yng Ngogledd Cymru yn eefyll yn eegur eto. Digon digalon yw .sef y Ufa fel hyn, ac y mae g-wedd ddigalon hefyd i yrnfudiad cynifer o feibion cryikm o'n rwlad. Ond, megvs y sylwyd eis- ioos, y mac l'hannau eraill o diriogaethau Prjxl- ain yn gwahodd y neb a ddewiso fyned iddynt, ao Oil yw hynny'n clw iddynt hwy y mae'n elw hefyd i'r Ymherodraeth, oanys dan yr un faner y byddant- yno.

---------Dei eb Crippen.

Llith Die Jones. I

Y Streic yn y De.

[No title]

Nedion o Glip y Gop 1

.Toll y Menai.

CYMRU FU.

PEPJMAEWRHOS.

PENMACHNO A'R CWM.

[No title]

Ai Byw Gwraig Crippen ?

Swyn y Gan.

Ateb Bwrdd Canol Cymru.

Tolstoy wedi Marw.

Cyfundrefn Addysg Cyrnns.

Cofgolofn Glaslyn.

Safle y Bedyddwyr.

[No title]

Advertising

Advertising