The Welsh Coast Pioneer and Review for North Cambria

Pigion o'r Drych. Meddyg yn Chicago a ddywed fod y faiii beryglon yngJyn a gwasffrwyjuau y merdlie-D fel y dyiai y meddygon arciyg'u eu gwisgiad. )1 a.) oost byw yn ddigonol a gormodiol cisoes, oDd O., eir i gaei mcduygon at bope-th, g'wdl fydd 1 bawb fyuied ar y plwyf yn ddicod j Olywn yn awr ac eto amboll i nev. a: wydda fod potllitu yn gweila yn NidduL 1\1.1119 11 ye yn New Jorsey IIEWYDD ddyfani-A nas gail dyn dan ddylajiwad P2THA"U rneoowol gel. trwy- dded i ymbriodi. Diolcii. 0 bob gweithred, ynsivvr, dylai dyn fod pan yn ymbriocU yn sobr. Priodi yw yfwyaf SOBR, ond yehydig foddylia dyn 0 honi. Ilysbysa rhywun fod magu twrcis yn mynxxl I' yn anhavrddSaoh bob bdwyddyn, a g-WDJmr hyn, yn ddiau, yn CSGUJ dros bris uahel yr adoryn dio!oh. Esgus y magwyr hofyd yw fod rhyw bla yn eu dyfoiha. Ofnwn mai ar y magwyr a.'r roasnaohwyr y nttLo y pla, soi pla elwa.

FY NGARDD. Mac gsnnyf gyfaill geT fy nrws, Paradvvys y bardd yw hi; Lle'r hudol wrida'r rhosyn tlws, Ac yno'r addolaf i; Ni chlywir ynddi uiirhyw sain Ond swn y wenynon hardd Wrth sugno neithdar blodau CAIN— Glan gysegr i mi yw'm gardd. Mae gennyf balas ar y fron, A maenor o uc-hel 'fri, Lie chwilia'r cennin bras yn lion, A'r brenin mcwn rhwysg wyf fi; Os hawlia'r mawrion eang whd, Nid ffiaidd yv;' r J!e<'vn hardd Lie y teyrnasaf heb six-n brad— Palasdy i m;. yw'm gardd. Mae gennyf lannerch gor fy mwth, Ae eurglawdd yw hon i nil, Lie gorwcdd tryor yn y rhwth, Ac yno llafuriaf fi Pan ddelo'r gwres, a'r gwlith, a'r gwlaw, Ei ehynnvrch yn doracth dardd, Hi ci yb lafur taer fy Ilaw- J Trysordy i mi yw'm gardd. Mac gcnnyf ddrych o flaen fy nhy, Ac athraw a dractha'r gwir, Os peidia'r llaw ar Wanv.yn cu, Yn Hydref hob ffrwyth yw'r t:r; Os gweithiatf, gweithiaf, fore p nawn, 'R eginyn a'r b'od'yn ehwardd, Cynhauaf gaf yn doraoth llawn— Mac Athraw i mi'n yr ardd. ARBER.

PENMACHMO A'R CWM. MARWOLAETK. — Dydd Llun, WTDI LI ix WIIJC-XIDD, bu farw Miss Annie IK>boxt»s, Machno-terraos, A hi yn 3Sain mlwydd ood. Yr oedd O .gymenicd. DRSG'I^OR, a dioddofodd ei chystudd yn AAWOL a dirw^nach. Cymeiodd yr lo 11 AWN lau, via Mynwent Salom, A daoth tyrf a. FAWR i da.lu iddi y gymwyn as olaf. Gedy ar ei hol i alaru,—D<laiu frawd a phedair 0 chwiorydd, a chydymdedinlir yn FAWR a hwy. G wasana<ptJiwyd wrth y ty ac ax lan v bedd gan v Pai-cli T. J. James. Y"GYFRIFEB. Gan fod dydd cyfrif y boblo<gia<etli yn dynesu, dodwn yma, gyfrjf pob- LOGQJETH y plwyf yn 1901, 1686. Cawm Vvylio pa un ai cy^nyddu ai lleihau y mae.

Anffawd yn ystod yr Etholiad. Cymorodid digwyddiad tiist le, yn etholiad Northwdch yir wytlmos ddiwc-f-ldiit, pryd y boddwy^d StaaiJey H IVIOE, um ax hu.ga.in mJwvdd oed. Da.2th mcdur i gei&io oi dad i bleid- ieisiio, aoth CD fab ax ei ol, ac wrth grocsi um o'r iiiiVIdorau ilitiuodd y tranocdig i afon is-law, gaiVvyd AM gynorbhwy, a chafwyd RF Q'¡r afon yn fuan, ond yr oedd bywyd -w-r-I di- fLaiinu.

Os y bydd owinodd y bvoedd yn tyfu yn gyf- lym, arvsydda, hynny iedhyd da Gadawodd y diweddar Mr .MAIYIX-W Spencer lym, arvsydda, hynny iedhyd da Gadawodd y diweddar Mr .MAIYIX-W Spencer RO<rer, Y.H.. Ffiint., vstad gworth 6575n. rhonnid gwyneb y ddaear yri r'hannau cyf- aa-tal i'r phrcswyiwyr, buasai pob un YN cael 23| erw 4) dix

Cloddio am Aur. Y mae 'pLLssnyn Kent yn oloddio yn Detling- ham yn y g-obaitli y canfyddant 300p sydd woedi i&u colli o'r Uvthyxdy. Yr oedd y sv.m mewn daman axiasi, ac am- eangyfrifir en bod yn pwyeso rhung tri a p h.ed vro r pwys ax dd.eg-.

Ccrff Diweddaf Whitehaven. Dydd k.u, canfuvyyd y diweddaf o'r 136 a dren^a £ ant drwy fErwyxkiad YJ1 y pwil go yn Whitchavon, a cliafwyd ef gan ixiJer o weith- wyr. Adnabuwyd of fcl giovsT icuaaic o'r enw George Axanetrong, o Bens: ugh am. Yr oedd coeii ei frawd w-sdi ei gael ddydd Mawrtn, o dan doimen y;n No. 3, .e vn ago6 i'r un. He, v caied ei gK>rff

Marw'r Tad Jones. Dydd Iaai, yn Niirefiyiiicon, bu farw v Perch D-ad Jones. Maib ydoedid i'r diweddar Mr John Jonco, gymt o r iiaia, a ,-or WST i Ddafvdd Cad- wajadr, i ecniiiavv l>ercn, Bala, gwemidog* enweg gyda r M.C. Addysgwyd ef yng Ngholeg lesu, Rbydyühen., a thra yno dorbyniwyd ef i Eglwvs Rufain gam. y Cardinal Newman. Gvvedi hyn bu Q myfyrio yng' Ngholeg St, Bour.o, Liaaielwy, ao oruej.r,iwyd erf yn otfeiriad Pa<by<Mol ytn 1872. Ei fugeihaeth gyntaf oedd yn y Baia, ac yn I LLa r. wedyn oath i a bu yno; n i am 32 mlyiiedd. Y na ae-tih i. 1 J.r^J] \"i< :i Ie]. athw yng Ngholeg y Saax.es Fair. Gedy dairabi-a wd.

Trysor Cuddiedigf. DARGANFOD~MIIR 0 BUNNAU. Darganfu dyn o'r enw John Esasstup, Rwu- corn, Swyd. G aor. yn agog i fil o bunnau widi eu cuddio gan ei wraig yr hon a fu farw ■ex's wythmos yn ol. Yr oedd gwxaig Eaetup 0 "ri,erx"jin dar'bodus, ac vr oedd y cylidd teulu- aidd yn ei goi'aJ hi. Yr oedd Eastup yn arn^u fod gan ei wraig axian wedi ei cv-niio, ac ar oil yr an.gl add. g \vm £ f?th ymohwiliaI ddicchxera a?th 1 chwdiio am lyfr ariandy, <md vn aflwyddiaainns. Yna deehxenodd arcii wiiio y a. ohajiiu ddyegi wedi ei lienwi a dairmau fair cedniogau jTnh'lith potiau a, thyniau daaiwed yr b olwg. i>atguddi.>dd jol ar ovypwjxkl arall bentwr 0 hanrx r coroiau. ihc yn parhau yn ei jTmchyTiliad txeideboid Fa-tup I i'r eeLex. Ya:o da<liwyd ei svlw gan (1"'H<"ll rydid yn y Uawr, cododd hi i'fynv, a chaniu dwlu yn eyaawys pot iam, ac yc.hvdig o bapvc ax cu w\Tivb. Ar oJ tynxiu y papyr gweiodd fod y pot w-edd ei lenwi a'diaxnau aur, a datgueidjo dd cyfriiiad ei fod vn cynnwvs 552P.

HAS BEEN ABROAD. Mr Pritchart, Cunnington, Essex, Rays:—"I served thrcrigh the Nile Expedition and the late Boer War. Suffered from backache and tadney complaint. Paid pounds on doctors. Two boxes lioldxoyd's cured me. Mrs A. Wilkinson, of Nelson, states:—"My i^ter, who suil'ered from weak kidneys, took one box, and it has done her more good than pounds sneafc on Medical Men." HOLDROYDS GRAVEL PILLS, a Posi- tivo Cure for Gravel. Pa-ar ia the Back, Dropsy, Bright's Disease^ of- the ..Kidneys, Oxst. Sciatica. Is lid, all Chemists. Post e 12 t:i-amps.— HOLDROYD'S MEDICAL BALL CLECKHEATON. ft CARTRIDGES. CARTRIDGES Kynoch's Smokeless Telax, 6/XO per ico, Nobeli's Sporting Clyde 8/6 per ict Curtis' & Harvey's Dia- i 6 per iot mond Smokeiess J roi. per let A GOOD SELECTION OF RELIABLE GUNS from 30/. ti I Jl20 in Stock. THE New Smokeless Oil Stoves, FROM 15/6 EACH. Anthracite Stoves, 37;6 to £ PLAIN & ENAMELLED IN COLOURS. A Large Stock of WIRE NETTING, RU GATED SHEETS, KITCHEN RANGES GRATES & MANTELPIECES, JOINER"; & PLUMBERS' TOOLS, CUTLERY, ELEC. TRO-PLATE & HOUSEHOLD UTENSIL^ OF ALL KINDS AT LOWEST PRICES, A1 (Kartell's Sroniuoagery Stores, ABERGELE ROAD, COLWYN BAY. TEL. 2x. FRED. ROBERTS £ • 00." House Furnishers and Removers GET OUR ESTIMATE F Your Removal, REBOVATIJIJ Suites, Blinds, Ite. Uphelsteriisg (jeads, AND BEADING MADE up by us. TERMS :—CASH OR EASY PAYMENTS PEN,Y,BRYN OLD COLWYN, mmmmwmmtmmmcfj COHL, UNEQUALLED FOR QUALITY and TEICS. Rowland & Cfe,, WYNNSTAY CHAMBERS, COLWYN BAY. TILETKOXJC 92T BSUTL '■ ■ ■■ —F Darlington's Handbooks! better WSILD be whA-a ror."—BIIRRTN WTCKTF 1 "FAR superior to aniinary gu t¡;Rvt>!lCLE. S I U&SSEN («ng RRSR^EBTE) TFCEUITI M# T DARLINGTON'S Very empisticali? tops tbesn -ii."—DAJLY GFCAFKIC. LONDON —ATXNIEY SY E. c. COO A AND TIIVAN ReristtS. E. T. COOK, «.A. 6/- 35 Mar-s accS Plans. I&SA W «..•80 IUu^trr.L!Rons. XBC B«IT iiaadbook H EV« tssocd.1' ^LIVR.NPOOI D*uv PTSTT ^LIVR.NPOOI D4[\ v PTSTT lilus. Maps A P!aasT J HLUS. *TAPS & GY. NORTH WALES 1 DEVON and S8ESWALI 2 16 NORTH DEVON & NORTH CORttWHl. ¡) llllatT&tJotl!, M' SOUTH DEVON K SOUTH CORNWALL. 1/ TBETOTELS OF THE WORLD. A to the LEADING HOUH TKRO^GBO^T TFC* V'liltTttEd»R\BURFTTJ, Oiasgow, BR.T.^TBOURNE^ HAST- ING, St. Cconards, VVorthing, Bournrinoi.v. E*^TER, Torquay Exmoutb. Sidmoutb, T^IGNNOUTB. PLYMOKRH, PZRTTSARR^JI Exmoor, Faiaioutb. Tbt Lizard, f cn»CCC, LAND « £ ND, SCIUV LSLEST St. Ives, TICIAGEL Clovt'Uy^ Lynton, Mfncbcad, BIDE'.ord, WYE Valley. Valley, Bath, WCtoo$upera!lare.. Hertlord, \VofcEster. GLOUCE^L'^R, Cbeiienbatn, UandiIndo< B.a, BRECON. Ross, TLCTERD, LLAUPL-ILEN. \bcr\Rstwith, TO^VYN. BARMOUTH, DUL^CLIRV, Hiriech, CrlccifPwllheli, Llandudno, RBYL, CONWAV, Colwvn BAY, PCNN>AEUMATT-7T LlaDfairtechan, BANGOR, CARNARVON, LERI, ^RSO^RIPN, FEILMIOG, TTELRW, IvorwkK Yar- mouth, I.-owestoi^ KARFOLB Broads. IS!c- CF WTGM, AC»D CBAUUCI Isi.1id, should USE Dai,l I ton-q Handbooks i eacb: 1 irce irtri Darlingtoa 4 Zo t Liangoilfn. CLARGOBM-OIFUNGTON & CA. Lcnstor. Paris and New York &restaae's. The Ranway BcoksulU and all ló<1(Jkllers.

.e»- u ø .e, éJ EVERYTHING FOR THE- [ MOTOR | 9 -.A) R I CAN BE OBTAINED I | FROM ■. Y A. DEACON & SON t LIMITED, I 1 LLANDUDNO. ) 0 ] Every make and Description | | of Car Supplied. I LOWEST POSSIBLE PRICES. f Repairs and Overhauls a f | Speciality. j .-eti!1 ii. PHARMACEUTICAL CHEMIST AND OPTICIAN, ol „ oo CONWAY ROAD, COLWYN BAY. DEPOT FOR PHOTOGRAPHIC REQUISITES. DARK ROOM FOR USE OF AMATEURS. SiGHT TESTING DAILY BY APPOINTMENT. AGENT FOR HENRY LAWRANCE'S CELEBRATED SPECTACLES 0 EYEGLASSES. Nickel Plated, Gold Filled", and Gold Frames. MR. CHARNLEY D-B O.A. (By EIAM.), EYESIGHT & SPECTACLE SPECIALIST, of Birmingham, Leicester, etc., may be consulted personally at 17, Penrhyn Road, COLWYN BAY. ADVICE FREE. M ANFULNESS. An interesting and instructive Book can be had E, describing a safe, simple, and wientifio ay"tem which has been practised for over 20 y-eare wath unexampled success, together with (lver 1000 testimonials, giving absolute proof that the severest cases of .NERVOUS EXHAUS- TION, DECAY OF VITAL FORCE, WAST- ING, WEAKNESS, VARICOCELE, etc., have been PERMANENTLY CURED without Stomach Medicines, Eleotricity, Change of Diet or Habits, Loss of Timo or Occupation. A former sufferer writes: "It has ma.do life again worth living." Apply to-day, oncloiiag two etamps for postage in plajll envelope, and men- tion this paper. A. J. Leigh, 92 and 93, Gt. Ruaseli-streot, London, W.C. 28892p SAMUEL B0210 & SONS, p Joiner, Builders and Contraetors, SHOP & OFFICE FITTERS, AND General Repairers oi Property, GREENHOUSE MAXEX3, MIDDLETON VILLA, Belgraye Road, Colwyn Bay. ESTIMATES FREE TO BUILDERS AND CONTRACTORS. THE TY'RMAWN & PANTYCARW STONE QUARRIES, GWYDR ESTATE, LLANRWST. WHERE BUILDING STONES and I" MACADAM and also CHIPPINGS suit- able for Paths, etc., may be obtained at the lowest possible prices.—Apply to— R. O. ROBERTS, Bryn Crafnant, 27399p Trefriw, R.S.O. A. Moore's Advice to the Married. jnd Edition. A wonderful book, written by i medical expert. Valuable information for noth sexes. Containing 200 pages, largely ii- ■ ustrated. From all booksellers, or post free. I O. 1/3' Zki'GORE WILLIAMs &Co., EFXFAST. ..— — — BOOK FOR LADIES. By DR. ALLINSON. THIS i3 the best Book ever written for ladi«s. Over 200,000 copies have been sold. Hundreds have written him, saying it is the book they wanted, but could not tind before. Lt tells a woman all about herself, ^nd in plain and proper terms. Sent post free 3 for la 2d, by Dr. Allinson, 172 Room, 4, Spaniah- plaoe. Manchester-square, London, W. -d -TO THE MARRIED Sent free. THE WIFE'S HANDBOOK and 1 FAMILY MEDICAL GUIDE, containing I I 80 pages of Sj>&eial Advice and Information s tion, illustrated. Our 36 Page List of Sur- § tion, ilistrated. Our 33 Page List of Sur- I gical Preventions of every description also | enclosed (free). W. P. Dorsan and Co., i Robson Road, West Norwood, Ix>ndon. | 29100p 8EIiIfi)

NODIADAU. DYDDIAU'R LLUDW. Yr ccdd dyudiau Morchcr, Gwencr a'r Sad- wrn yn Ddyddiau'r Lkidw. Dyddiaiu ymprydio yw'r rhain yn digwydd ar yr adegau hynny o'r fhvyddyn Eghvysig' sy wedi eu neilltuo gogyfer ag ordinhadau, ac fe'u oedwir gan Frydain yn g'ystal a chan Eglwys ttnufain. x-EL y'u ccdwir yn awr daw'r Dyddiaiu LIudw yn eu tro gwe-di'r Sul cyrtaf yng NgVawys, gwedi'r Sulgwyn neu'r Pentecost, gwedi Gwyl y Groes Sanetaidd (Modi 14eg), a chwedi Dygwyl St. Luc, sef y 13eg o Ragfyr. Scfvdhvyd y dydd- iau Lludw ar y dechreu er g'weddio am fendith Duw ar gynnyrch y ddaear, ao fe'u cychwynwvu yn yr Eglwys Gristionogol tua'r dryuedd ganrif gwedi Crist. Ymhen ysbaid gorchymyiiwyd gan, y Pab Caiixtus eu neilltuo yn ogyatal a.r mwyn para-toaci ar ben,nag* gogyfer a-g ordinhad- au'r Eglwys. Ar un adeg ni chynhclid y Dyddiau Vludw yn gylFrediinol ar yr un dyddi&u, ao ni phenderfynwyd ar y dyddiaiu ar- bennig' y'u oodwir heddyw tan gynnal Cyngor Phicentia yn 1095. GOBAITH I AMAETHWYR. 1'r neb a fodd ddiadell y mae pris y o'r trefccLvgiajethau yn yr arivertbiantan yn Lliundain o ddyddordob yn gymaint ag nad oes g-vvell dano-liiosiad o sefylllfa'r farchiiad dros vvynob y byd. Ychydig ddydcLiaiu'n ol bu'r oiaf ohonynt am y flwyddyn hon, a phrofwyd fod y farohnad mewn. sefyllfa bur foddliuioj. er ma.i ychydig iawu 0 o(fy'n gcid o'r Arrusriba. Dywedir mai marsiaiudw.yr y Cyifandir oecid yn pryniru fwyaf. Isel a fu'r faTcimad w Jan v rcehr a rail 1 i'r vVeryckl drwy'r flwyddyn, ond bu peth- au'n llawor mwy beddhaol yr oci-ir yma. Yin mam y gwyr mwyaf oyfarvvydd y tebyg ydyw y pery y prisia/U'n ffafriol i'r gwerthwyr am bcth amser. Nid oes Thüb, beth bynnag, yn darogan gostyiigiad o bwys, edidieithr y byddo yehydig ya y roatii-au salluf. Ped adfywiai'r FASNAJDLI yn yr America byddai o fudd neiilduol i'r forchiiad ym Mhrydain. Felly, hyd y gwelwn, galihvn roddi i feistriaid y corlarinau 10 i obeithio am flwyddyn newydid ddia. OHWALU'R NIFWL. Y mae'N cvmrodtor DYSGIBDSG1, Mr EDWAXD Owen, sy'n yegrifennydid Dirprwyaeth y Cof- fcini Cymreig, yn oael ei gydnabod feJ un O'T AWD'URDOIDAU uehaf yn y deyrnaa ax hamea y pell orffermol. Bu ofe'n traothu yr hwyr o'r blaen yn NhraJlwm ar berthynas y cyfryw henahae'thau ag add'ysg. Dywedcdjd bod y Bwrdd AddyEg' o'r diwedd w-exii plygu i'r ffaith mai'r cynillran gore i ddysgu hanee oedd dechreu gartre-14-yda HAOC.3 y gyxnydogajeth NEU y cir-ao anoigent fod i'r addysg yma. g'yninwys yr olic.N oedd yn arcs, sef y cajfstelli, y murisju dinosig, a'r RN vTiaeh!ogy<ki. Fcdd BYN-RAA^ YM. ddengys nad anfonkxld y Bwrdd ei gyl-ahlythyr yn ymwiieud a'r pwnc hwn ond i Ysgolion Ail- raidd Llcegx; a dadl Mr Owen yw, os pwysig y mater i Loegr, ei fod yn llawer mwy felly yng Nghymru, HO y mae hanes y glorffennol yn gyf- oettacoacih 11a t-liu, hwirut i glawdd Offa. Nidi OCRA a wad bwysig'rwydd astudio hanes lleol, a gwyddys fed rhoi o Ysgolioo Canointdd Cvmru er ye amser maith wedi treinu i daiu ymwel- iadaiii a rrva.n riau h-an.mcl YN eu cyinydogaethau. Dichon y claw hyn maes o law yn rhan hanfodoi O waiit.h dosbarthiadau neilldruol yn YT ysgolicn. Sicr yw y byddui O uweJi gwerth na rhai pjmo- IAA a. ddys.gir yndLdynt, a deuaa llawn oymaint, o leiaf, o iechyd oorfforol i'r beehgyn a'r gen- O'. hod wrth kir-amwy yma a thraw i ddiarilen iaith y meini a dd'aw iddynt ar faes y bal ccd. » MASNACH Y BACWN. Yng' Nghymru gyn± yr oedd rnagu moch a haJItu cig yn rhan bwysig o'i flerui-wriaeth, ond y ma;e'I' arfer ho-nno wedi- myned heibio ohe-r- wydd, ymysg riieeymaiu erailH, y cySenwadtetu helaeth ddaoth iini o wlodydtd eraill. Ond a-m ddwy ne>u darr blynedd y n-la.0 gostyngiaxl rhyfedd wooi bod yn swm y baown OLHD hebgOT gan ein cN-f-dLi-on hw-nt i'r mor, a bu hyrmy'n aohlysur i ddwyn sy.1w amaethwyr y wlad bon at yr wi,,(;eii aan iddynt fagHz mwyofoch Bua.garit wedi oe .-ao cyfarfod y gofyn niawr liwnnw petai'r blawdia'u'n rhatzach; ao oher wydd ou hanalhi ao oherwydid fed y cyflenwad tramor yn parh au yn ieal y cododid pria y baown gymaint yehydig ameer yn ol. Mewn llawer lie yng Nghymru erbyn hyn y mae ffennwriaeth wedi dadWygu yng ngiiyfeiriad oadw buciiies gref a gwffliliu lic-f rith wo y mae magu moch yn naturiol gydfynoo a'r adran a.,ii- aethyddol honno, gan fod pertlynas agos rhwng y llethdy a chafnsvu'r moch. Yn ddiwedklar hefyd y mae llawer o syJw wedi ei roddi 'r posibilrwydki mawr sydd' yng nghyfearaxl aefydlu FT'atrioe/dd i haJJtu cig moch-os priodol arfer y gair "haiitu" am y mood y trinir cig moch yn AWR—gan amaethwyr roewn undeb a'u glilyid. Gvrybodacth wedi ci chad^'II bur gyfrin yw hon —pa fodd i ludltu cig mocih JM y dull diwedd- araf; ond weithian y mae'r gamp yn eiddo :1<'3 gyffredin. Gedlir tybio iiad yw awdurdodva goruchel amaethyddiaieth wedi ai'IER odryon ar y gelf hon fel un bwysig o gwbl, ca-nya n'd yw'n coilegau amaethyddiol yn rboddi yr ja we] s ynddd. Pe dygid yml y gclf 0 baratoi ochmoi a ohiunkiu y moohyn i'r faixsh- nad ar iincllau I>ricdol yn y wlad bon rhaid yr vchwanogid. miliynau at ci chylldd; A p'ha.n rna.e'r eyflenwadau tramor, fel y sylwyd, wedi liieihau eymaint, y mae eyflo rhagorol i ni ddathlygu'r busnes yma er mantais i'r ajnaeti- wyr a'r gc-NODL yn gyffredinol. TLODI GWLAD. Mae'r Ddirprwya-etli Frenhmol ym Mhrvdam yn gwmeud gwaith <aitrnoiadwy yn itreKidio i syliaen tlodi cymdeitliiis, a chcifido e?bondo cwestiwn sy'n peri cymaiait blinder i'n gwlad. Drwg ddigon yw'r ystadeg'au yrtglyn a tModi Prj'd'ain a sylwi arnynt yn aasibynol ar ystad- egau eraill, eifiiir o'u cymiharu a throuli-asu'r wlad, mwy digalon fyth y oofyllila. Yn ol myn- egiad oadeirydd y Ddirprwyaetih mao bywyd y wlad, yn lie tueddu i ddyrdiafiad, yn mwyhau'r hyn y ceisiv.11 ni ein gorcu ei ddifcrha. An- fodidhaol iavvn yw'r manylion a grytrdiowyd, a dtanghosant yn ddiamibeuod fod ruder y tied ion yn derbyn elusen plwyf wedi cynJiyddu'n ddir- fawr yn ystod y blynyddau diweddaf. Mae'r cynnydd hyn yn gydfynedol a chyninydd treuliau ynglyn a d'iwygiadau iccliydol ao addyg. A chyfrif gyda'u gi>!ydd y taliadau cysylltiedig ag elusen a chyfundpofnau addysg ao ieohyd, yr ydym ni ym Mhrydain yn awr yn treulio tua di&ug'ain miliwn O buianau yn fwy na'r oyfan- swai ddeugain mlynedd yn ol, ao eto i gyd mae nifer y tJodion yn dal i gynhyddu. Nid yw r cynnydd, SERELI hynny, yr un mor amlwg ymlrab cyfnod. Mae eyflwr y wlad y*n di-bymi'u'A fawr ar sefyllfa masn-ach, ac nid yw cyfnscwidaad pwysig mewn mainadh i'w deimlo am tua dwy flynedd wedi hynny. Yn ystoo y ddau gyfnod 1871-2 ac 1895-6 yr oedd cryn leihad yn riWodi'r wlad, eiit.hr oddia.p yr amser hwnnw hyd wcith- ian -ulae- r tlodion wedi cynhyddu'n ddirfawr. Prawf olrhain maaiwl inao prif aciios tlodj yn y rhanbartliau gwledig yw henaint, tra yn y trefydd DIFFYG* gwa.ith sy gyfrifol yn bennaf. Nid swyddogaeth y Cwareheidwald, er hyniny, yw ceiiio gwnoud i ffwrdd a thlodi, end yn hytraeh i gynonthwyo'r sawl a ddioddiefa oddi- w-rtho. • • « Deuwch a'r deslyn i'r AJSLWYD, T-alyn yr oriau di-glwy, Ac na boed un galon tan -nodded each Yn cello ei gc.iid yn liwv (arcai'giwyd, Rhued y g'wyn-FC yn y gocdwig, Tor.red ar da-ngnof y fro, Macr r,ef yn rhy ages ar ddygwyl NaZujag I ollwng y delyii dtos go'.

Y mae gwlaw yn diagyn weithiau yn yr "FILIAL, w,c,di ei liwio a tywod o anialwX1 AfTrjea Treulia y wenoliaid sydd ym Mhrydain yr hai, y gaeaf mor IKILD & biorz.6 Leoa<A.

Llith Dic Jones. ANFON CARDIAU NADOLIG. GWYLIAU LLAWEN I BAWB. WEI, dymAr Nadolig ynl ouro wrth y drws er g-waethaf yr eitholiad a'i helymtion, a chvn y oai y fr'aint o'ch eyfarcih cbi. eto mi f ydd,, yr "yl weai ei nhdfo ymysg y pe-tha a aert:!ha:nt heiLio. Can hynny, mi rydw i am gymeryd msantais ar y gofodi ma, y GoJygydid: yn ganiatau. i mi, yr wvtilmod yma i anfon ydhydig o gardia Nadolig at rai o'm hen ffrindia. Pe bawn i yn cael kdll golofniau'r "Pioneer" at y pwrpas rnti fydda yr. amihosibl i mi eioh cyninwys chi i gyd, fy dHwyl ddwrllcnwyr, felly mae- yn nhaid bodloni r B n- f<xn at yciliydiig ojionocih gan obeithio y cymerith y Heili ohomccth yr ewyllys am y weithred. Ac 06 byddwcih yn beio rihyw-un rihoddwdh y bai ar y GOLY-gydd. Wel, ynawr AM da:ni hcb golli ydhweneg o ameer na GTVAFITRAFFU ycihwanag o ofod. 0 0 AT MISTAR ISGOED JONES, Y.II., LLANRWST. Anwyl Mr Janps,-My rydaoh wedi bod mown cryn hielynt yn Llanrwst acw yn ddiweddar. Fe dtia.ru'oh enni11 eioli aeihots yn erbyn y Cyngor GYDAG anrihydedd, a mae yn debyg y costitih yr aeihos gryn dipyn i'r dref, a mi fyd-dwdh OTHI yn talu eioh rhan o'r gost. Mi roeddach dhi yn pleidio unpeth a'r ocnvnsil beth arall. Fe acth- ooh i'r Idys UCJUEL yn LKindiain. i d-dadln y pv, nc, ac fe benderfynodd y barnwr ma ohi oedd yn iawtn, Feallai y oawn glywed am danocih chi a'r oowj:si'l yn ysgwyd flaw ac yn treulio Nadolig i!a,weji hefo'oh .'T'YDD^ TTCA, bcth bytnnag, dyna yw dymamdad cai cvfaill, DIC JONES. AT MISTAR HENRY IsEVlTT. LLAN- DUDNO JUNCTION. Fy Anwyi Nevitt,—Drwg G'SNNYF nas gallwch dd?arllen y liythyr yma oherwydd ciah iw>D w.]= esgenluso dysgu yriaith Gymraeg pan oeddych YI« yr ytsgol. Ond ma gennydli blant ath- rawon medrus mewn ysgol ddydoiol ao ysgol S-ul, ao fclly mac yn rhaid i chi didi bvnnu arn- yn.t hwy am gyfieithu'r oerdyn yma. Tra ryca ohi wedi bodi yn trigo yn y gymydogaet,h mi ryda ohi wedi bed 1l hynod o ddefnykiiol gjda llawer o betha.. Mi fuodh am flynyddoeddi yn aclod o bwyligQr y llyfrgefl yng Nghonwy. Oywais a.m danoch y noson o'r blacn yn Jlyw- ytd!d!U dtrce gyfarfod yng Nghonwy j'mha. un rosdd ein cyfaiI1, Mist-ar Ley o Dywyn, yn ooyd. wirth y gjmuileidrfa siit i dyfu rhosyn. Fe didaru'cth heiyds G'ymoryd cryn ddyddardeb yn Show OWN Llandudno, ao mi 'roedld yn dda gen i glywed! fod' y barnwr wedi Aoddi gwobr i ohi. Air un adeig mi roedidiaclh yn oymeryd rhan flaenliaw iawn yng NgJiymdeithas Trethdailwyr yn y Junction, a Vwyrach y inedrwch rei gwybed1 i mi both syddi wedi dod o'r gym- deithas y awr, adhos mi rydw i yn caiel fy mlino bron bob wytlmos 'hefo llythyrau o'r Junction yn gofyn am daiii. Clywais eich bod ohi a'dh cyfaiil, Mistar Willitas, y Customs, wedi bod yn Llandiudno ddydd Sadwrn ond teg ydii i chi wybod tra, REEIKLACIH dlii yn brysur ihefo y cwn, foci Mistair Williias yn ciniawa ac yn mwynha.u ei hun efo Mistar Hutdhirtson a chwareJwyr y Little Ormo. 'Rwyn giadtael i cflxi wybod hyn rhag ofn iddo amgihofio d'yweyd wrtiliycJh. Wet, dJerbyiiiwch fy nynmniadau seixihooaf am Nad- olig liawen, a peidiwoh AG anghofioi dyntuino yr un peth trostaf i MISTIAR Willias a Mist«UI- iio- bart Johnsoai.—YR edddodh yn bur, DIC JONES. AT MISTAR TOMOS MORGAN, CONWY. Wei wir, Tomos BACH, mi rooddwn wedi synnu nad oedd: gen ti ddMn gymamt ao un gath yn Sihow Lilaackwino, aohos mi rwyt wedi bod yn Iwcus iawn fel rhcol hefo d'y gatihod. CSywais fod ein cyfaill, Tom Jones, Mcen Hill, wedi gyrru oath Iwuxld yma, ond wn i ddim a gafodd o wobr AI; peddio. Fe ddrangodd un o'r catlhod oyn oael ei beiraiad-u. Mi fasat wed'i mwynhau dy ihun pe tiMa, di yno yn gweled irihw yn treio oael y gath yn ol, ond mi roedld yr hen eihwaer yn rhy gyfrwys iddynt. Wel, Tomoe baoh, toes gon i ddim ond dyimuno i ti bopeth y dymuni dv hun yn ystod y NacJoKg yma. Cofia fi yn GARODIG at lien gyfeillion TIONWY7, yn arbencnig a.t Horbert a Joe bach. Hyn yn fyr oddiwrtih dy LIAN gyfaill, Dle JONES. AT MISTAR BONE, LLANDUDNO. Anwyl Mistar Bone,—Mi rydw i bob amser wedi edmygu cich gweithrediadau fel cynrych- iolydd y treihdalwyr ar Cownsil Llandudno, ond ens pan ryda chi wedi bod yn llywyddu droe y Cyngor ma gon i fv.y o barch i chi nag erioed. Mi rydach wedi gallu cadw y ddysgl yn wastad ar hyd y naw mi-s diwcddaf, er fod gyno chi rai aclodau fcipyn yn anhawdd eu trin ar ADOT^AU. Ac os byddwch chi mor lwyddiannus yn ystod y tri mis nesaf ac yda clii wodi bod yn y gorffenol, ma nhw bron yn sicr deh ail-ethol i'r swydd anrhyd- eddus. Wir, Mistar Bono, a dcyd yn ddistaw bach with a chi, mi rydw i wedi clywed sibrwd i'r perwyl vma gan ra.i o aelodau y Cownsil yn barod. Felly, 'rwyn dymuno i chi a. Mre Bone y I a'r teulu Nadolig llawcn dros ben. Gyda choflon at y Cownsilcrs eraill.—Yr eiddoch, DIC JONES. AT FY HqLL DDARLLENWYR. Fy Ionwyl Gydwladwyr,—Derbyntwch fy ny- muiriadau gwresocai am Nado!ig Itawen iawn. Mi ryda chi wedi bod yn hynod o ffyddlawn i'ch hen tlrind Die, a mi rydw innau wedi ymdreehu yn ol fy ngallu i'ch difyru chi bob wythnos. 0 nas gallem gyd-giniawa hefo ein gilydd ar ddydd Nadolig, ynto ymhobol i? Ond ma hyn yn amhosibl, gan na fasa yna 'run gwydd na ihwroi yn yr holl fyd yn ddigon o faint i ni gyd gael ta.mad. Felly rhaid ufuddhau i'r drefn. Ond .pan fyddwch yn bwyta eich ciniaw Nadolig, peid- iwch anghofio yfed liwnc-destyn i'ch hen gyfaill,- DIC JONES.

Netiion o Glip y Gop Can Wil y Gweithiwr. A PHWY YDYW FY NGHYMYDOG? Yr wythnos diiweddaf caiodd dyn ei oilwng o'r oaronar ar orchymyn yr I .^griiennydd Car- tr&foJ, Mr Chiiauldif, AR gyirii tod EA wraig mewn cyllwr grcayn>uis; Olitd ¡ru.-Il -,ad oedd gan- didoaaian i'w J-*acao adirof gofynnotid gierigwr am 1ønthy,g ANWIE' (j'.le1r1Íg-, ond nacawydl of. Pa fodd bynnag tarawodd ar wtiLhiwr cytfred- ill, a ch-afcdd yr hyn a geisiai G'yda. phob par- odrwydd. Nid 028 eiak-u pefcrueo pa urll ai y gwr a'r cadach g-wyn JTITE y gweitiaiwr tawd ydbedd ei gymydog, cfuny!> yr oedd mor ddieitlir rao i'r ball. Yn :cr bydd mor alil- hawdd i lawer Lei laid sydd yn byw YN ein mjsg gyrraedd y n<*foeda' ao a. fydd i g'amelod fyntsd trwy grai nodwydd! ddur. 1\0 n.d rhyf- edd i'r Atnraw Mawr tod mor hakt wrth y da&- parth hynnv. RHODD NADOLIG. Fel alo£o<m..( DSWIU i'r Meiairi Morftiineres, Golden Grove, anrhegu tlodion Lianasa a Gwaenysgor gyda ohypiau o wmngod erbyn y Nadolig hwn; a tiheimlir yn DDIOXIBTI'AR iawn, iddynt am gciio y rhai sydd mown prinder o'u haiiijgyiah. Dodwydd yw rhoddi yn hytraoh n80 derbyn, oarnys d'0rb'yJ1 y cyfryw rai svdd yn MEDDLE ar gaionnau tosturiol fendith y ihai sydd ar ddarfed am iddynt, ac mai oorbyn bendith pobl yn llawer gweid n:a'u meLkhfcb. Bydd pob riiiodd leiaf i'r rhai sydd mewn arigen y Nad- olig pi^esonnol yn IODD-TON i'r rhoddwyr fv»-ynhau mwy O gysiuroi i'w mynw«saai nag' wrth was- raJfu eu cyioe-th mewn cferedd. EISIEU LLADD EI GWR. Hen gjmieriad hynod vdoedd y di wcdd¡; r Mr Griffith l<i\'a.IJ¡: Coed Pc«et'h, preg»thwr cyn- oi'th'wyol poblogaidd ymysg y Wefi.eyaid. wr fu am ran fwyaf oi ces, ac MD oedd neb yn fwy cymeradwy ymyug y glowyr TJAG ef. Nid yn unig' yr <xdd yn boDlogaidid el ijregeth- wr, yr oedd hefyd yn fwv pobiogaidd IEL dar- lithiwr. Un o'i d'darlithiau mwyaf hwyiiog yd- .'a; oedd "Taith yr Israahaid o'r Aifft i Ganaan." Gwnae-th fodel o'r Tabernaol ei hu'n; ac yr cedd hynny yn help mawr iddo egluro ei faterion. Ond pa fodld bynnag, yr codd yn worth clywed Griffith Evans yn adrodd hanes eu teithiau nior eglur a phe buasai yr oJygfa gerbi'on y JlyRaidl fel Y cymearodd le. Nid yn fuan yr angllJour ei ILDTEGRIIIAD o'r "manna." Y mae gwajhanol farnsiu, meddai, ymysg dysgediigion both oedd y manna, and fe gydsynio. pawb oiscnynt oi fod yn. fwyd hawdd i'w draulio; a phe buasaa dj-n- ion neu ferdied yn bwyta. pegaid olioro arcrll pryd, ni buasai eu eylla fymryn g'waetli'. Pan fydd Duw yn daxparu bvýyd i'r bobl, gofala. y bydd pawb cyn iaobed wedi ei fwyta a ohyist, a dim ciiiffyg treuiiad yn ei ddilyn. Ar hynlny rhockkii tlo>edd silla-n, a dywodai: Wyddoeh ohwi bcith, bob! bach; byddaf fi yn meddwl aim y plwm pwdin yma j,ddo gaol ei ddcchieiiad fel hvn. Yr oedd rhyw lion fenyw ddrwg wedi bbno ar oi gwr, ao eisieu cael vi-nwar-d AG ef; ao aoth i ymgynghofri a'r diafol ar y modd1 d 'ov- elaf i wnexithur i ffwrdxi ag ef. Paid' saethu NA'i WEMWYAO ebe y gwr drwg^neu mi ei i'T ddal'fa: Mil ddrywedta i ti betih wnci. C; wna hlwm pwdin iddo i'w ginio Nadolig ao fe ootla hwnnw of. Gwnaeiih hitliau fel y oyng'horwyd In gan Mr Satan, ao mown ddwrnod NSU ddau ar vi ei fwyta yohwanegai Griffith Evans, aetih y gwr i glafyolru a bu faa-w yn fuan ar ol hynny. Daeth lliynrty i glyw menywod eraill oedd easion cr.EL ym wared a'u gwyr, a gwna*fthant hwythau yr un nrodds A buan kr-,dd eisieu paratoi eirch dia- cihefn. Ao fedly, y 'ndiobol i, moddlai yr hon frawd Griffith Evans gyda bloedd nes geliid ei g-lywod am bcllder o dair MILLER. Does dim sydd wedi cadw BUSNRA. "undertakers" ein gwktdl mor brysur na phAwm pwdin oinio Nad- olig o luniad y gwr (lrwg i 'hern fenywod sydd eisieu lladd ou g>Y-yr lieb ou dwyn i; afael cyf- raitih. Felly, dyna. i'r dariilenwyr iam Griffich Evans, Good1 Pogt'h am w<?rfih. plwm pwdm. Ond mae 110 i ofni na wna hynny roddi ataifa ar bobl a rhlamt iw fwyta y NadoJig presennol fel arfeMi a. dhadiw yr "undertakers" mewn gwaith. Ond, efaliai y buasai cwsg llawer n osmwythach ar ol potiaid O uwd NOU bwdin rice. Ond y IllWØ He i ofni y Nadolig hwn y lwdd yn rhaid i lawer heblaw Wil y Gweitlhiwr foddloni ar gwpanaidi o DO gvran a. OHR^ISTYN syoh yn .g.lli'O'r Nadolig. Goirmod o fcethau mewn rfiai mannau a rhy fydhan mown m-arii-iaii eraill fel .rr,ac ,r gwaetha'r drefn, ac fel y dywed Heine— "Tlhoro is plenty for everyone on earth, Enough for groat and small, With rosves and myrtles and Beauty and joy and sugar riliU'nlS too, for all. Piti lia hua,.i. ltocddton y Brenin Mawr YNCAEIL ou dJasrannu yn. fwy cyfarrtal fel na buflfni yn taulu yn cin givlad mown prinder Dydd Nadolig a ehypyrddau eraill yn rhy lawn ion o bob moeth- au. Ondi sut bynnag, y MAE gan bawb chonom aohos dioloh i Dduvv AM <-I n bod yn fyw, yng ngwyneb oin tylodi a'n ihol'L holbulon. Canys y mae"mik'edd codd wrtii ou digonockll y Nadolig o'r bl<iJC"lli erbyn hyn wedi eu cae-thiwo i gell y bedd, AC nis gwyr neb v nrfor y rhai a. weuiant y Nadolig presennol a fydklant wedi eu rhifo at- ynt cyn y gwelamt ar y ddaoar NADOLIG arall. Fcdy priodol i bob gwr ghvth ag yfwr gwin a phochadmriaid -.hvfyl WRTII dieu NAD- OLIG elcnii y fatili wirionodd a G-oir yn yr hen bemnil! hwnn- Er ei £ RT»dd hoddyw yn y wledd Rhaid mynd i'r bedd yfory. A'r ffordd barotaf i fvnod yno ydyw gwneiutluur daioni i eraill, fel y caifo pawb Nadolig heb ain.gen yn eu blino.

Dywedir fod Hyffant yn analluog i anadlu gyda'i geg yn agoiod. C'yfranna gwnouthurwyr cigajs yn Cuba, yc11- ydic yn wythnoeoil or oael gwasanaoth darLlen- wr, yr hwn a didarilona trwy y dydd tra y bydd- ont YN gweitihio. Cyfeinwyd at aeihos hynod ym Mwrdd Gwarchoidwaid Llanelwy dydd Gwoner. Ponder- fynwyd círlyn cynorthwy plwyfoi i onet-h a ddy- wodid oedd yn 15eg mlwydd ood, yr hon oedd wc-di cad ei goni hcb asgwrn. Y iiiao yn 36 o fodfeddi O uchder, ac nid ydyw ond 30 pwys. Dyrobafwyd y Parch G. NVilliam,,3, Lla-nsant- ffRAID-GLIAIN -Conwy, i Ixiriglcriaoth Oorwen a diaw y Parch D. Davies, 0. Langwm, i Glan Oon- wy; efe'n frawd y Paordh A. Davies, Llandyf- ryoog.

Coulhs and colds are as unwelcome at Xmas as they are difficult to get handy, however, the germs yJ that start these chest troubles are ban. ft ished from the home and kept at bay. jl I The Peps medicine is breathed direct into U I the lungs, and is free from harmful drugs, a

Hen Qymcriadau Hynod. YSGRIF ARBENNIG rn, "PIONEER." (PA-rhad.) Yr oedd Edward Jones ar gyciiwyn o faroh- nad Dinbych unwaith, a GV>iyn»odd un o bne- ghwyr y Bedyddwyr oacid yn byw yng nghymydogaeth Llanfair, "Ga'i lifft gynnooh chi, Edward JONOIS?" "Cowch, neno'r dyn, a dhan mil O grooso," ebe'r gwr cared;g. Yn fuan ar ol cychivyn gfcddiweddaiant bregethwr Am by noil OMid a I siwrnai i'r un cyfeiriad a hwythau. "Dckowch chi i fyny?" ebe'r cjgydd wrbho. Derbyniodd ymta-u'r gwahoddiad gy-da DICICH PAIXID. Cyn i'r cerbyd dtithio nepeli yr oedd y ejd-au bregethwr grib yn nghrib mewn dadl gaJed, ax y pwno amhenodoJ, "Bapto" a Baptiso. NID oedd Edward Jones vn g*wy- bod n-ao yn naalio dim am y dyrysbwnc (canvs pa.n ofynid iddo ef bcith oedd ci ddaikdau crefyddoi, "Prc.LOS&ant" fvdidaj'i ateb boob am- ser) a clioisicdd fwy nag unwaith gyfryaj.g'u mwng ei gyd-drafadwyr a'u tynnn eddawrth y pwnc—diflas iddû ef—trwy troi'r stori a san am fustych a defaid breuion, ond ym "rnin dwi" yr inoitai'r ddeuddyn arcs. C'r diiwedd, yr oedd wedi bliito cymsuat ar ou HJSGWTS fel y dlisgynodd yn sydyn o'r oerbyd a dechreucdd ddatod y cen;g,.a,u, er cryn syndod i'r pregeth- wyr, ac eba wrthjnit, "Dyma i chi, bobl, cs nad ydach chi am dewi a'úh ciebar mi'c}, taflaf allan, bodi an' cowl. Chewch chi ddim iwsio ngherbyd i i gweryia yng nghyioh c-di tipyn crefydd. P' r un ydaoh ohi am neud rrari, ffryndian, ai byhafk/ch hun-en, ynte cerddod ad re?" Ac yn hollol ddiceth, cydwelcdd y ddaai i ohirio'r ddadl, a aiweddodd y daith honner yn nodedig o gy^urus. Y PRYDYDD HIR. Bu'r bardd a'r y.jgolor envyog, y ParcJi Evan Evans (le.,uam Bry-dydld Hir). yn gurad Lian- fairtalhajai-n dros dymor; ao y mae amryw chive,d-,Ie,u,o,n a.r gaol ana dano ef a'r be-irdd oedd yn cyd-oesi a.g of yn y 11 AN enwog..3-11 farw'r Prydydd Hir ym mis Awet, 1789, yn 59 mlwydd oed, end ni bycid marw'i enw ef tra pery bra ar Gymraeg. CiocUydd Llanfair yn acle.g- y Pryxlyddi Hir ydeedd Robert Thomas, yr hwn yntau a dirty gai'r enw bardd; ond fel iei.tnyddwr yr oedd OI YN fwyaf nodedig. Dywedir ei FOD yn medru'r Groeg, Lladan, Seisneg' a Chyniiaeg. Yr oedd ei iawysgrifen yn ddestins tros ben, fed y d'engys "registers" yr Eglw\-s trwy ei holl gloohydd:AE.I'h, o 1740 i 1774." Adroddir y ohwedl ganlynol am ef a Bafydd Sion Pias. r oedd Robert Thomas n«wydd rwymo swp o lyIraiU gydia cbostyn wrt'h y nøJlbrem, ac y-n ceisio _-wn-(,,iid en.glyn lddvnt. Dyma Dafydd i BMM i'r ystafell, ac yn fyn, 13e wyt ti'n wnofud, Robin?" "Rydwi'n ceisio gyvcoud onglvn i'r sv.p Uyfran sy'n crcagi wrth y non- bren," obrai yntaiu. "Sut y dechreuajist ti?" gofynai Dafydd eilwaith. Ate bedd yntan, "Fel hyn— Lladin yn gre-gin a _qa Yn ymyi y GRONGLW^D?' oJ "WCIE," ebe'r "gorffen 0 fel hyn- Y Saesneg wiwdeg gtdwRyd Y Groeg lan a'r Gymra-eg lwyd. Ac fel yna y ga.dawyd yr engiyn. DAFYDD SION PIRS. Dafydd Jones oedd ei "enw iawn," ac "J oodd- yn ysgolfeistr y Jlan ar y pryd, a ofiadwad ei fam y dafarn a elwid yr Harp—H<en dy IQ gwoilit yr honno, gyda mantoll fawr IR sim-nai, a pnentan holaeth 0 bo-b+u'r tan. Arfer- a] Y. Prydydd HiT a Dafydd eistedd ar y pon- tanau hyn. Un ddwrnod pan oedd yn bwrw oira ,ao yn oer iawn, DAETH y DDYA fardd Harp wedi hanner rhynnu, a phob un yn anelu I ait ei bent.an. Ond dig wyddodd 1 Sion Huws 0 Garrogf v rrydd fod yno. Neiddodd ar benta-n Dafydd, a oh-rech-wenfu. yn ei wyneb. Ffrom- odd yrsfeau, a dywedodd yn irw-rx,— "Mi ci i uffern rhag dy t1a'n I gael y tan i ymdw ynmo." Atebodd Siouiyn mewn oiliad— "Caf wieled yn0 yn ysgwyd ei dirs, Un Da.fydd Sion Pirs yn persio." (I'w barhau.)

G wrthryfel yn Brazil. Unwaith yn xhag-or y mae g-wrthryfel wedi torri aliam yn ilynges Brazil, yn Rio do Janeiro. Bu hyn Saboth diwoddai. r>ec-hjreu;wyd tian bdejinu y ddinas gan 1111 o'r rhyf'cl longau'. Ymddr:algy,s fod y gwrth- ryi'oi ym ca-r,l e.i gyfyngu 1" gyfran fechan in&wn CATniLaaua-eth o'r llyng>es. Bexnix fod dros ddiau gaii.t wcdi eu Lladd a'u chvyfo.

Sefydlu Clerigwr Cymreig. Noe Weniex, w-fydlwyd y Parch D. T. D t vies, M.A., cyn-ficeer T'ydweiliog, ym mywol- latvth Llasigelyiun, Meirion, gan yr Hybareh Arehddiaccai Lovd Jor,.Ir,. Cynhaliwyd v gwasanaoth yn Eglwys y Plwyf. ae yr ooda N-a hynod effedthdol. Dygwyd Mr Davies i'r fyV- oliaeth gan y MiHwriad L3oyd.. P-Ias Trega-ian, Mon, ac yrocdid gynt y?i fioe-r lydweiliog, g*er Pwllheli, am yn agos i 14eg mlynedd. Bfe oedd eychwynydd a threfnydd Almanac Veyn, a fed-rlai gyieh2-.d,iad eang. Y flw-yddyn ddi- woddaf golygcdd lyir ar "Hanes y RVyfi ec EgiwyiJii PivvyfoJ Lf;eyn," ac yr oedd i hwn gyiciirtediad rhagoroi. Mats' Mr Davies vn dxaddodwr hyawd-i vn y ddwy iaith. "¡

Caneuon Gwerin Cymru. Yr wythnos gerbron CynuodorioTi Bangor, tnaddododd Mrs Mary Davies, v gan- ^OIX^S OYMREIG EN-WOG', DDAJ'IITII dKi'vddorol XAWA ar garw-ii'.iTi. gwerin Cymru. VV rth ddcchreu ei haraith dywedodd Mrs Davies foo m< v,u bod heddyw amryw o ganeuon ffug, hynny yw, ganeuon oedd wedi eu rbestru gyàa. ehanfiKjjj gwerrn. tra nad oeddyrd ITK-WTI trwir- ioceL'U yn ganciion gwerin o gw b, Yr (>dc! gc-nliedlaeth o'r hen bobl oedd vn moddu ar gyf- oeth o lien ganeuon Cymru 'pu yn graddol grocsi'r ffin, ac yr oeddj-m e:soc.s wedi col^i ami i dryaor oherwydd cysgu ohonorn mor hir. Nid gwaith hawdd, cbs Mrs Davies. oedd cryn- hoi yr hen ganeuon, canys ni fynnai'r hen hcbl gyiaddi'f eu bod hwy yn llcchu yn eu oof ganeuon mor ddiwerth. Un tro yr codd hi wedi talu ym- weliad a g,vra.ig oedramius, ac wedi hir bwyso llwyddodd o'r diiwedd i gael gan yr hen wraig ganu un ponnill o ryw hen gan o: du yn a.rOG yn ei chof k)dd-.ar ddydd ;au ieuengo<xi. Gwedl llwyddo cyn belled talodd ymweJiad arall ymhen y.sbaid o; d [lid o dd ragor o I wyddianfc yn ci'liaros. ":Ma-e n ddrwg iawn g: rniyf," ebe'r hen wraig yn edifeiriol, "i mi garnir gan honno i chwi dro vn ol. M::iI'n codi i'm moddwl fyth wodi bynnv ■ ac yn wir j chwi, mac'n mynnu oodi ar v Sell yn Er mwyn cad rhai caneuon gan hen wr oedd wedi hen. groesi pmt y pedwar ugain oed, aietli Mrs Davies a'i chyfeillos a phoncgraff efo nhw er cael y gan a'r geiriau yr un pryd, a'u cael yn eithaf di.ogei, Ni thahi tafiu rhyw lawer o oleum ar orffcnnol yr lion wr: yr oadd wedi byw bywyd y conglau t.ywylL Yr oedd yn liyfwyn iawn i'r bonedd^gesau, ac yn ddiymdroi dechreu odd ::1"1IWY5 halite ei lialynti-on mwyaf eyfFrous i'w cly w. Gwedi gwrando ohonynt yn hir, eglur- odd v boneddxgesau, mewn dull mor i'onheddig au oedid bosibl, mai dod i g'rynhoi caneuon oedd eu bwriad hwy yn talu ymweliad ag of, ac nid i wrando hsnes ci fywyd cr mor ddyddoTol a fu&sad hynny ten amgylchiadau eraill. Toe i chwi, cofiodd yr hen wr fed angen bwyd ar y "o fuwch yn y b:iudy. Nid oedd wiw ceisio ganddo ganu i'r efferyn oedd gan y boneddigesau. Yn ei dvb of, rhywbe-th "o flaen ei amser oedd yr offeryn, ac ni fynasoi wneud dim ag ef. Gwedi ymadari ohonynt yn aflwyddianus, clywsant wedi hynny fod yr hon wr yn tybio mai offeryn i gof- nodi pechcdau ei oiffennol oedd y phonograff, a bod crfn arno As wahan i'r stoiiau difyr a -adroddodd Mrs Davies yngiyn a'r ymgads i gasgi-u caneuosi gwerin oddiar wei'nsa.u yr hen bob], yr oedd y ddariith ya hyacd ddyddorol ac yn rhoi hones llawn o'i- hen ganeuon ccdd mewn oymaint bri gan eoi tadau. Yr ofild Cymru yn ddylcdus i'r .cwnm.i bychan a ddcchrcuodd tan arwein- iad Dr. Lloyd "Wolliams, Bangor, -Nrd,- r gwaith oadd weithian yn dod yn fy cvffrcd- mol. Yr oedd Cymdeithasa.u Gwcrin rhannau eraill o Brydain Fawr hefyd yn gwnoud gwa-ith canmo-adwy ac yr oedd tryeocau a f i\ yn.ghudd am gyfinodau meithion yn cael C'U dat-guddio beunydd. Yn ol y dariithvdd, yn ei syrnirwydd a'u naturioltk-b y gorwedd ewyn pannaf y caneuon gwerin, ac <i-nnoeth iawn ar ran y eerddor yw ceisio ell canu- yn anil can- euon a-rfcrol cyngh-erdda'ti ein gwlad. Pa symla-f hwynthv/y gorcu oJ, a gi-esynus oedd v ffa.i th fod cac-emon eraill i dod. i fwy arfer vn- ystod y blynyddiiu diwrddaf n4&, X hea ganc-uon sy mor feius i'r galon war Gym- Mig.. Yn ystod y ddarhth, cafwyd engrcifftcam tlws o'r lien ganeuon, gn.n Miss Jenny vVil- liams, hi:11 callryw o hen aJawon eynhe-fin, a chan Gymdcithas Canordon y Colcg, tan ar- wedniad Dr. IcLoyd Williams.

ROEWEN. C'YFARFOD CYSTADLEUOL.—Ncs Sadwrn diweddaf cynilaJiwyd yr uchod yng nghapel yr Anibynwyr, pryd yr oedd tyrfa dda wedi dod ynghvd, a chym-ryd i yst.ynaetli V tywydd an- irauriol. Y bsimiaid crddynt:—Bardiioniaeth, Mr John J; nes, Grocefi'oidd (loan up loan); ccrddoriaeth, Mr J. LI. Williams, Gkindvr; ad roddiudau, Mr John Evans, llenryd. Wcle VEBT ydig enwau o'r rha.I a cnillasant wohrwyon Dau bennill i'r crydd, Mr Evan W. JOACS, Glan rafon (Ap IJciniaui; adroddiadau, Lilian MARJ Owen, Tyddyr.dv; Mary Jane Jonos, Mount Plea sant, a Robert Samuel Owen, Tyduyndy. Certk* oricoth, Hugh Edwards (Eos Talfanj a Miscs ..a.rlf HARRIOT Edwards, Penffrith. Cafwyd solo gaol Mr J. Ll. WiHiams, ynghyd ag adroddiadr.U GAS Mr John Evan- Nefyd, a cliawsant ddcrhynia<[ cviyncs. Hefyd canodd y PARU dan lywyddiacth v brawd iouanc David Jonos, Rianyc Jyn, a chaw- sant gymoradwyi-cth fawr. Rhanwyd v wobj am adrodd y,;C\ cydrhwng Mr John hrcn a Mr John W. Jonns, Groe:;ffcrdd. Yr oedd yn enhawdd gwahanu rhyngddynt gan eu donioldeb. Cafwyd un o'r cyfariodydd nia-vaf chwaethus. Yr oedd ynddo wledd i'r lion yn ogyeUd a'r icu- anc. Ac irae. disgwyl CM un tebyg yn fuan cto. Yr ordd yr clw yn myned at achos yr Anibynwyj vn v tic. Dymunir arnom ddiolcli i bawb am e' *g wasanaeth. Arwrinid gyda'r offcryn GAN Mr William Jonm, Old Past Officc, A Miss Jennie Davies, Gorswon. Gwnaoth Mr Math:AR. Hughes, yr ysgri'fennvdd. waiih i bocdi^iirwydd. —THOS. Joneti, L'ys Alcd.

< "or Indigestion, Anxmia, Liver Coraplnint, BILIOUSNESS, JOHWION'I CHLNJEST. • ij per box, are the best. For Blood Pcifcn, 1 Inflammation, Varicose Ve^ns, Erysipelas Bad J Legs, JOHNSON'S XX OILS. I Ji. 2 3. is a M cu'C. ADVICE, frc,?.. JOHNSON Bros-GMNMM