Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
8 erthygl ar y dudalen hon
DYDD MAWRTH.--I
DYDD MAWRTH. I DarllonvVyd anerchiad y Bpenin gan y Llefarydd, a chynnygiodd Mr Ian Macpherson (R.) bleidlais o ddioleli- garwch i'w Fawrhydi am yr anerch- II iad. Eilivyyd ef gan Cyrnol F. Jackson ymddiriedaeth y wlad i gario y rhyfel '(T.), a sicrhaodd v Ty y bu- ,is,-ii y Llywodraeth yn cael llwyr ymlaen i derfyn llwyddiannus. Araith y Prii Weinidog. I Pan gododd Mr Asquith i fyny i siarad, cafodd dderbyniad croesawus. t Er pan y gohiriwyd y Ty nid oes dim yn galw am sylw neilltuol wedi di- gwydd, oddigerth- rhyw un neu doau I o bethau at y rhai y cyfeiriaf. Yn Ffrainc, gallaf ddweyd fod y Cyng- j reirwyr wedi dal eu tir (cym.). Ar rail pobl y wlad hon a'r Llywodraeth I dymunaf ddiolch am rodd garedig I Llywodraeth Ffrainc, sef darparti tir i wneud mynwentydd i'n swyddogion I a'n dynion leddir yn y rhyfel. Ynglyn a'r ffrynts eraill, mae'r fyddin Serbiaidd, yr hon oedd mewn perygl fis neu ddau yn ol, wedi gallu gadael Albania gyda chynorthwy yr Italiaid. Ynglyn a'r gweithrcdiadau sy'n perthyn i'r wlad hon yn union- gyrchol, yn ystod yr wythnos ddi- "weddaf bu cin milwyr yn hynod Hvyddiannus yn y Camercons. .l\la<r Germaniaid bron i gyd wedi eu gyrru o'r lie (cym.). Yr wyf yn falch o ddweyd hefyd fod y safle ym Mesopotamia wedi g^ella. Mae'r Cadfridog Tovvnshcnd yn dal ei dir. Dylai y Cadfridog Aylmer fod wedi ci gyrraedd erbyn hyn, ac yna bydd y fyddin Brydeinig yn y lie yn alluog i wrthsefyll unrhyw ymosodiad. Callaf ddweyd hefyd fod y Cyngreir- wyr i gyd mewn cydgord hollol a'tt gilydd. Gartref, penderfynodd y Llyw odraeth gmyeryd stoc o holl ad- noddau y wlad ar ddechreu y flwydd- yn newydd, mewn dynionr arfau, .S:c. Gvvnaed hyn er mwyn taflu ein holl alltt i mewn i'r ymdrech hon. Mewn rhai flyrdd, mae'n eyfrifoldeb yn fwy nag unrhyw wlad arall. Yn y lie cyntaf, edryeliwch ar safle ein Llyng. e3. Bu gwaith ein Llynges yn y rhyfel hon i raddau yn ddistaw. ond er hynny i eyd, mae wedi carlo ymlaen ei dyledswyddau yn IINN-ydd- iannus. Beth ydyw y dyledswydd- au hv-n? Yn y lie cyntaf aniddiffyn cin glannau rhag y posibilrwydd c oresgyniad. Hefyd cadw golwg ar lyngesoedd ein gelynion, a'u rhwystro rhag cyflawtii crchyllderau. Yn drydydd, clirio y moroedd o'r bo dan tanforawl cedd 3-11 nechreu y rhyfel yn perygln trafnidiaeth y wlad hon a gwtedvld eraill. Ac yn olaf, rhtwystro trafnidiaeth y gelyn, yr hyn sydd yn un o'r pethau pwysicaf i der- fyr 11 y rhyfel yn llwyddiannus. Mentaf ddweyd hob ymffrostio fod ein Llynges heddyw wedi cadw i fyny hen draddodiadau y gorffennol. Deuaf yn awr at y Fyddin. Ar hyn o bryd mae geunvm gymaint ddeng waith o filwvr ag ydoedd rhif ein "Ex-pedition-,iry Force," ar wahan i'r rhai sydd yn y ulad hon. Nid yd- wyf yn cynnwys Tndia, Gibraltar, na Malta. Mae'r rhif hwn allan yn y -gwiihanol ffrynts. Gwuaed hyn yn ystod 18 mis. Dechreuasom y rhyfel "hon fel Gallu Llyngesol, ac nid fel I Gailu Milwrol. I Nid wyf yn credu fod dim tebyg i hyn wedi cymeryd lie yn hanes y byd (cym.). Mae arnaf eisiau i'r Ty sylweddob beth ydyw ein cyfrif- oldeb ni. Nid yu unig yr ydym yn gr.- fod talu ein fiorcid ein hun^ n. ond yr ydym hcfyd yn talu llawer o dreuliau ein Trefedigaelhau a'r Cyng- rorwyr. Gadawer i mi adgoffa y Ty, nid darparu aur yn unig ydyw y pcth mwyaf wneir gennym, ond yr ydym yn darparu angenrheidiau rhy- fel idcl^-nt hefyd, sef bwydydd, glo, arfau, a materion cyffclyb. Mae'r dasg hon yn aruthrol fawr, ac nid ydwyf yn dweyd ein bod wedi ei chyflawni yn berffaith. Nid Wyf criced wedi dweyd na ddarfu i ni vvneud camgymemdau. gwnaeth y I, gelyn rai hefyd (clywch, clywch). Wrth son am ein eyfrifoldeb, dyna'r cwestivMi o gyllid. Fy ngwaith yr wythnos nesaf fydd gofyn i'r Ty gan- ¡ iaau plcidlais goel. Dywedais ym I mis Tachwedd diweddaf fed cost y rhyfel i ni yn bum miliwn o bunnau y dydd. Pa fodd yr ydym i gyfar- fod a'r baich hwn. Rhaid i ni ci j wynebu -li ddifrifol, a rhaid ydyw i ni gad y bobl i'w wvnebu. Dvvy 1 ffordd yn unig sydd i wncud hynny, sef trwv vch\\ncgu at y trethi, a 1 cadw ein coel. Gwaith hawdd ydyw 1 pregethu y pethau hyn, ond nid I gwath hawdd y4yw eu hymarfer, ] ond credaf y cytnna pawb a mi pan 1 -p- ddywedaf fod yn ddyledswydd ar bawb Gynilo Gymaint a Allant. Er fod ybaich yn drvvm, credaf y gallwn ei ddal (cym.). Y Drafodaeth. Dywedodd Mr Wardle, Cadeiiydd y Bliiu La fur,, fod. ei gyd-swyddogion yn sylweddoli yr angenrhaid i bob dosbarth wynebu y safle yn wrol a phenderfynol. Mae'r dosbarth gweithiol wedi dod allan yn ardder- chog i ymuuo a'r Fyddin, ond gan fod cymaint o wastraff yn myned ymlaen yn y wlad, maent wedi dod i deimlo na ddylent hwy gjniilo. Os na all pobl gynilo yn wirfoddol, hy- deraf y daw y trethi sonivvyd am dan- ynt gan y Prif Weinidog i rpn yn fuan (clywch, clywch). Mae Llafur yn gofyn am aberth gymharol, ac mae Llafnr tu ol i'r Ll>"Xvodraeth wrth gario y rhyfel ymlaen (cljnvch, clywch) Syr Mark Sykes (T.) Rhaid ydyw i ni wyncbu y safle fel y mac Os y cymerwn ganlyniadau yr jTngjTch i fyny i'r adeg presennob canfyddwn nad ydynt yr hyn ddymunem. iddynt fod. Y rheswm ydyw cynllun hedd- wch sydd gennym, ac nid cynllun rhyfel. Ar gynnygiad Syr F. Banbury, go- hiriwyd y drafodaeth, a gohiriwyd y Ty am bum munud i saith.
DYDD MERCHER.
DYDD MERCHER. Amddiffyniad Awyrol. Cynnygiodd y Prif Weinidog nad oeddynt i ddwyn unrhyw fesur cy- hoeddus gerbron hyd nes y byddo y Ty yn penderfynu, ar wahan i festirau y Llywodraeth. Dywedodd Syr H. Dalziel fod hyn yn anuidifadu aelodau o'u hawl i ddod a mesurau gerbron y Ty. Ar ol trafodaeth pellach, dv vvedodd Mr Asquith Had oeddynt rywfodd yn sylweddoli yr amgylchiadau o dan y rhai yr ydy yn byw (clywch, clywch), ond cynnygiodd fod i'r pen- derfyniad ddarllen fel a ganlyn "Hyd -I,IaN,rth 31, nad oes unrhyw fesurau cyhoeddus ar wahan i fesurau y Llywodraeth iw dwyn gerbron." Cytuuvvyd a hyn. Parhaodd y drafodaeth ar yr A11- nercliiad, a dywedodd Syr F. Ban- bury mai gweithrediadau oedd ar y wla<l eisiau nitl gciriau. Ein gelyn pennaf ydyw Germani, ond yn lie anfon adgyfiierthiadau i Ffrainc a Ffland-ers gwanhaodd y Llywodraeth ei galluoedd tnv): anfoll "expedi- tions" i wahanol rannau o'r byd. Buasai y dynion anfonwyd i'r Dar- danelles yn ateb gwell pwrpas ar y ffrynt gorllewinol o lawer. Ynglyn a'r morwarchaead, credaf ei fod wedi osgoi syhv, sef yn ystod yr wyth mis diweddaf mai 2,000.000 tunell o haiatn wedi myned i Germani trwy borthladdoedd Germanaidd. Ynglyn a threthiant yn y dyfodol, hyderaf y bydd i few nforion gael eu trethu. Amddiffyniad rhag Ymosodiadau Awyrol. Cynnygiodd Mr Joynson Hicks y gwelliant canjynol "Fod y Ty hwn yn datgan ei ofid am ria chybwyllir yn yr Annerch- iad o'r Orsedd am unrhyw gvnnyg- ion i roddi em h ion i roddi ein gwasanaeth awyrol ar safon gadarnach." rh'wedodd nad coedfl yn bwriadu y gwelliant fel yniosodiad ar y Llywod- raeth, ond mai ymdrech wladgarol vdyvv i geisio gwell a cyflwr cin gwas- anaeth awyrol. Nid ocs unrhyw beth ar yr hwn mae teimlad y cy- hocdd yn gryfach olierwydd ymweliad diweddaf y Zeppelins. Ai ffaitli ydyw na ynvyd awyrloIlgaU i fynv i ymosod ar y Zeppelins ar lonawr 31 ? Gwelwvd y 6 Zeppeljn yn ehedeg yn isel uwehben y glannau dwyreiniol, a gallasai gynnau priodol eu taraw. Yn ddiddadl, mae awyruyr y gelyn yn llawer gwell na'n hawyrwyr ni yn y ffrynt. Mr R. i\l'iN,-eill Eiliaf y cynnyg- iad. Yr wyf yn methu canfod un- rhyw dystiolaeth fod y Llywodraeth yn sylweddoli yr achos yn eu herbyn. A vdyw y Llywodraeth wedi canfod y ffordd oreu o amddiffyniad rhag y Zeppelins. Mae gan y Ty hawl i ga-el rhyw wybocbeth ar y mater. Mr Tennant: Mae'r aelod anrhyd- eddus wedi gwneud ymosodiad cryf ar y Llywodracth. Rhaid cofio na fcddyliwyd erioed i awyrlongau ym- osod ar Zeppelins. llwriadwyd idd- ynt ymosod ar safleoedd v gelyn. Mor bell ag y mac Llnndain a'r am- ddiffynieydd yn myned, mae'r Llyw- cxlracth wedi cymeryd camrau am am- Idiffyniad priodol, cr nad oes arnaf eisiau i'r aelodau anrhydeddus fcddwl 3,m foment fod y rhai hyn yn ddiogel. f fae a<mddiffyniad awyrol Llnndain rvedi ei drosglwyddo o'r AIoflys i'r I-Swyddfa Ryfel. Cymcnyyd camrau hefyd i rybuddio lleoedd mewn pryd pan y byddis yn canfod Zeppelins yn dod. Mae'n amhosibl cael awyr- longau a draw's Llocgr i gyd. Yr ydym wedi anfon archcbion am am- ryvv, a sicrhaf clinvi fod y gwasanaeth awyrol wedi ei cangu mewn modd rhyfeddol. Ni allaf roddi y ffigyrau, ond mae'r awyrlongau yn dod wrth y oannoedd. Mae'r Llywodraeth yn fyw i'r mater, ac maent wcdi dyfeisio peiriaimau, o'r rhai y disgwyliaiit ganlyniadau rhagorol. Beirniadaeth Aelod Mon. Dywedodd Mr Ellis Jones Griffith y buasai yn hoffi. clywed am awyr- longau wedi eu hadeiladu i'r unig bwrpas o gyfarfod Zeppelins (cym.). Bu 29 o ymosodiadau ar Loegr, ac aeth hyn ymlaon am flwyddyn gvfan. Synwyd y Llywodraeth am fod y Zep- pelins wedi myned ymhellach na Llundain. Mae'n ddyledswydd ar- nom -barotoi ar gyfcr y gwaethaf, ac /1 os dywedir wrthym na all y Llyw- odraeth ddarparu awyrlongau priodol i'r galluoedd yn y ffrynt ac amddi- ffyniad y wlad hon, mae'n .adlewyrch- iad difrifol ar y rhai sy'n gyfrifol (clywch, clywch) Mae yna chwech o gadfridogion yn y gwasanaeth awvTol, ond nid oes ond un ohonynt wedi hedfan yn y ffrynt er dechreu y rhyfel. Alae yna amryw o lywydd- ion hcb brofiad Ü' ehedeg o gwbl. Dylai y gwasanaeth awyrol gael ei roddi yn nwylaw un sy'n deall y brobiem. Syr H. Dalziel: Bydd y cyhÖcùcl, yr wyf yn sicr, yn anfoddlon ar sylwadau Gw-einidogion heddyw. Ar 01 18 mis o ryfcl mae wedi ei ddweyd nad oes gcnnym amddiffyniad digono yn erbyn y posibilrwdyd o ymosod- iadau yn y dyfodol. Heriaf y Llywodraeth i wadu na allant adeil- adu awyrlongau ym misoedd cyntaf y rhyfel.
DYDD IAU.
DYDD IAU. I Defnyddio Llongau. Agorwyd trafodaeth ar Annerchiad y Brenin, a chynnygiodd Mr Peto welliatit yn datgan gofid nad yw y Llywodraeth wedi cymcryd camrau i ddefnyddio tunelliad y wlad trwy ci roddi dan reolacth awdurdod profiadol gyda gallu i archebu a cliyfeirio sy- mudiadau yr holl longau, a'u cyfyngu am wasanaeth trosgludol yn >"stod y rhyfel. Mae'r Llywodraeth wedi myned i laid anobeithiol ynglyn a rheoleiddiad ein tunelliad marsiand- ol. Maent wedi caniatau i'r porth- laddoedd orlenwi, a thrwy hynny fe oedir y llongau. Argymhellodd Ur Shirley Benn, wrth eilio, y dylai y Llywodraeth apwyntio tri o berchenogion llongau profiadol, a'u gwneud hwy yn gyfar- wyddwyr ein trafnidiaeth morwTol. Mr Balfour: Credaf fod yna yn barod 18 o berchenogion llongau prof- iadol yn rhoddi cyngorion i'r Llyw- odraeth, ac mae rhai ohonynt yn per- thyn i'r Adran Trosgludol. Yn ddi- ddadl mae "freights" ar hyn o bryd yn ofnadwy o uchcl, end dylem gofio y buasai percheiiogion llongau gon- est yn hoffi eu gweled yn llawer llai. Mewn gwirionedd, mae'r wlad hon wedi gwneud abcrthau mawrion i gyflenwi tunelliad i'r Cyngreirwyr. Mae'r Llywodraeth yn fyw i'r cwes- tiwn o brinder tunelliad trwy y byd i gyd. lac hyn i raddau. helaeth iawn i'w briodoli i'r gofynion mawr- ion wneir gan y Fyddin a'r Morlys I ynglyn ag angenrheidiau y Cyngreir- wyr. Ni all unrhyw ddy 11 ddweyd na ddylai y Fyddin a'r Llynges gael popeth mae arnynt eisiau. Mr Houston: Dylai cynildeb ddechreu gartrcf, ac mac gan y Llywcdraeth gyfle ynglyn a defnydd- io llongau i ymarfer y cynildeb mwyaf. Y gorlenwad ym mhortli- laddoedd Lerpwl, Glasgow, Mancein- ion, a lleoedd craill fu achos i'r "freights" godi. Yna canfyddwyd fod cisiau "nitrates" at anghenion amaethyddol, ac yn ddivveddarach. ar ol sefydlu y Swyddfa Arfau, canfydd- wyd fod yn rhaid cael "nitrate" i'r adran hon. Deallaf fod 50,000 tunell ohonno wedi ei brynu, a rhaid ydcedd cael llongau i'w gludo. Au- fonwyd hwy allan gyda balast i Dde I America i'w gyrchu. Dylai fod yr angen am "nitrate" wedi cael ei rag- wclcd (clywch, clywch). Mae'r am- aethvvyr fel rheol yn gallu gweled ymhell, ac yn ddiddadl yr oeddynt yn gwybod fod arnynt eisiau tail. Dylai y Gweinidog Arfau fod wedi rhagweled yr angen hcfyd. Yr wythnos ddiweddaf yr oedd arnaf eisiau agerlong i fyned i Buenos Ayres ac yn ol. Yr unig un allwn gael ydoedd un berthynol i Denmark. Gofynodd y perchenog am 40s y dunell y mis am y pwysau many. Paham y gwaherddir i berchenogion -a llongau Prydcillig waieud yr hyn y mae'r Llywodraeth ei hunan yn wneud? (cym.). Cwnacth cynygydd y gwelliant ymosodiad ar y perchen- ogioil. Alac'ii -Tndkl,,uigos nad oes g.nddo unrhyw wybodaeth am y mater o gwbl. Mae ein tunelliad yn cael eu cymeryd i fhvrdd i'r fath raddau nes yr ydym broil yn gorfod dibvnnu ar wledydd* amhleidiol am ein Cyflenwad Bwyd. Yr ydym yn chwareu i ddwylaw Germani gyùa'n prinder tunelliad (clywch, clywch). Mae Itali mewn rhyfel gydag Awstria, ac mae'n def- nyddio llongau Awstriaidd- ond am rhyw reswm neillduol nid ydyw mewn rhyfel gyda Germani, ac am hynny nid ydyw yn defnyddio llong- au Germanaidd sy'n gorwedd yn ei phorthladdoedd. Pan mae'r Italiaid yn gofyn am gynorthwy morwrol, dywedw n nad ydynt yn chwareu y "game," ac nad oes ganddynt hawl i ofyn am longau Prydeinig am nad ydynt yn defnyddio y llongau Ger- manaidd sydd yn ei phorthladdoedd. Mae'r perchenogion llongau Prydein- ig yn cael eu beio am y codiad mewn "freights," pryd nad ydynt yn gyf- rifol am y peth. Mae hanner amser y llongau ddefnyddir gan y Llywodr- aeth yn cael ei wastraffu. Mae'r modd mae llongau yn cael eu def- nyddio ym Mor y Canoldir yn xvartli- us. Dywedodd swyddog llyngesol uchel wrthyf, er nad ydwyf yn coelio y stori, fod agerlong gyda llwyth o fulod wedi cael ei hanfon o borthladd i borthladd, hyd lies i'r mulod farw i gyd (chwerthin). Dywedwyd wrth- yf hefyd fod 137 o agerlongau wedi cael eu cloi i fyny gan rew yn y Mor Gwyn. Colyga hyn y byddwn yn colli eu gwasanaeth am tua 6 mis. Os y cymer y Llywodraeth ein tunelliad i fyny ni wnaifr hyn leiliau y "freights. >♦♦♦• ————
SENEDD Y PENTREF.
SENEDD Y PENTREF. NEU, GWEITHDY 77VMFFRA TOMOS, Y CRYDD. SYLWEDDOLI DELFRYD. Wil Ffowc Wuddoch clii be hogia, mi ges i le doniol iawn neithiwr yn gwrando ar Proffesor Hindda yn ar- cithio ar "Ddelfrydau. Mi rc-cdd ganddo fo bwyntia da iami Ond mi nath un camgymeriad nnwr yn 1\1 fy marn i. Wraffra: Wut ti'n meddvvl dy fod cin glytriad a'r Proffesor, d\vad? Be taswn i yn deud mai ti oedd ddim 1", i dduall o? Wil Ffowc: Wei, twn i ddim am hynu, Wmffra, achos mi rown 1 yn i dduall o; ond mod i'n credu nuc1 oedd o ddim yn deall i fatar yn y part hwnw weldi. Wmffra: Yn ol dy syniad di fella Wil Ffowc Wel ia, siwr iawn. Y Sgwl: Beth oedd y camgymcr- iad felly? Mae'n bosibl i hyd yn oed Professor wneud camgymeriadau Sian Ifans: Wedi sbio'n gam mae Wil am dro'n reit siwr i chi. Y Sgwl: Prun bynnag am hynny, gadewch i ni gad clywed gan Wil Ffowc ei hunan, a chtmn famu wedyn. Wil FÎowe: Deud ddaru o fod y Cristionogion yn byw wrth ryw ddel- fryd anymarferol. Hynny ydi, nad oes gan Gristion ddim byd y medar 0: afal ynddo ar hyn o bryd, ond rhw- bath i ymcstyn ato fo o hyd. Wmffra: Tydi hwnyna yn berffaith corect, Wil bach. Ac mae'n well gen i grefudd su'n rhoi rhwbath i ddisgwyl am dano inni, yn lie mod i'n cael y cwbl rwan. Wil Ffowe: Siarad nonsans ydi siarad felna. Pwy fedar ddcrbyn y cwbwl na rwan nac eto dwad. Nid dyna ddeudis i. Deud rown i mai mistec ydi gncud Cristionogaetli yn ddelfryd nad oes bosib i chyrraedd na'i harfar hi yn llawn ar y ddcuar. Y Sgwl: Yda chi, felly, yn meddvvl i bed hi'n bosibl, Wil Fhvoc? Wil Ffowc: Ydw siwr iawn. Pam nad ydi hi? Mi ddaru 0 fcdru gneud, I pam nad allwn innau. Y Sgwl: Rhaid i chi gofio fod yna wahaniaetli rhyngom ni ag Ef. Roedd O'n Dduw ac yn ddyn. Wil Ffowc Tydw i'n gwybod hyn- ny. Ond tyda liina ynddo Ef yn ddynion ac yn Dduw. Be su yna yn rhwystro i ni neud fcl y gwnaeth 0? Y Sgwl: illacn dibyuu be yda chi yn i feddwl, Wil Ffowc. Sian lians: Dwyr Wil ddim i hunan naill lianar i amsar be mac o'n ddeud. Wmffra: Chwara teg iddo fo mac o'n chwara o gw-mpasy marc hob j amsar. } j Wil ffowc: Mi ddeuda i wrtho chi be- ydw i yn i feddwl mor sumpul ag y inedra i. Nli roedd y Proffesor yn I deud nad oedd dim modd i Brydein- iwr heddy\ fod yn trm" i'w wlad ac i Icsu Grist. Roedd un yn gwaeddi am ddifa'r gelynion a'r Hall yn gvveddio maddeuant iddynt. Roedd Prydain yn dead mai teurngarweh ydi lladd y gelyn, a Christionogaeth yn deud mai teurngarwch ydi achub y gelyn. Roedd Prydain yn deud mai y ffordd i fuddugoliaeth ydoedd dangos gallu gorchfygol drwy rym arfau a lierth, ymherodrol; tra roedd Crrefydd Iesu Grist yn deud mai trwy garu'r gelyn a chroeshoelio hunan y mac cnnill buddugoliaeth. Rwan mi roedd y Proffeswr yn deud fod Cristionogaetli yn anymarferol hedd- yw am na fasa rhoi i mewn i'r gelyn d £ wy ymostwng iddynt yn ddim ond rhoi lie iddynt ein lladd (1'n di- fetha, a'n gwncud yn gyff gvvawd i'r byd. Harri: Mi ddeudodd y gwir, debig iawn. Be fasa ti yn i neud pe tasa yna robar yn dwad i dy dy, ac yn bygwth dy ladd, tybad? Wil Ffowc: Mi faswn yn trcio am- ddiffyn fy hunan a'm heiddo gora medrwn i, wrth gvvrs. Dw i ddim yn meddvvl y baswn .i yn i ladd o. Ond a chaniatau mai dyna be nawn i, tydi hynny ddim yn dcud be ddyliwn 1 neud chwaith. Y Sgwl: Ond tyda, chi ddim yn mcddwl fod yr amgylchiada yn cyf- reithloni i bawb neud i ora i roi pob dim o'r neilltu yn ddelfdvau a pho- pcth arall er mwyn cm gvvlad. Yr ydym yn gorfod gwncud dcwisiad o ddau ddrwg, a chredaf ein bod yn dewis y dnn-g Ilciaf wrth fyned i ryfel dros annibyniaeth a, rhyddid. Wil Ffowc Dyna lie ryd:a chi a mina yn mynd i'r wal a'n gilydd. 0 saflc dinesrig ac ymerodrol noeth cwffio sy'n iawn; ond a ydvii-r ddi- nasyddiaeth a'r ymerodraeth fcl y maent yn werth i'w eAclw; Onid oes yna rywbeth mwy i'vv golli wrth cnnill ar linellau y byd? Mac Crist yn ein galw i'r Groes, ac yn gofyn i ni Jbcidio halogi ein hunain (^rvy gydymffuiTio a'r byd. Edward Ifans Da iawn Wil Ffowc. Ryda ni wedi colli yn barod beth ii-m- brath. Toes yna, neb yn i synwyra nad ydi o yn condemnio y Gernianiaid a'n system bwdr; ond yr yda ni eis- ces wedi mund yn Germans bach, ac ni byddwn yn hir 11a fyddwn yn Brwsiaid Hwngaraidd i gid. Wmffra: Y consgripshiwn wut ti'n feddwl, Edward ? Edward Ifans: Wel ia, dyna oedd gen i, weldi. Tasa yna ddim con- sgripshiwn wedi bod yn Germani fasa yna ddim rhyfal heddivv. Y Sgwl: Nid consgripshiwn sy'n Mhrydain ond compulsion, ac y mae Asquith wedi rhoi ei air nad yw ond peth dros dro, am fod yr amgylch- iadau'n galw. Wil Ffowc Dros dro yn wir. Mae yna ormod o wrando ar streuon felna yn siwr i chi. Faint o bwysa rowch chi ar eiria dynion deudwch. Dim. Ryda ni yn treio cyfreithloni arfer gorfodaeth am fod yr amgylchiadau yn galw am dano fo. Yr yda ni yn deud fod rhyfal yn ddrwg, ond fod Prydain yn iawn yn cwffio heddyw. Yr achos o'r rhyfal ydi consgripshiwn y gwledydd, ac un o'r effeithiau i'r rhyfel ydi creu compulsion ym -Mhry- dain. Os ydi'r achos yn ddrw-g rhaid i'r effaith fod yn ddrwg hefud. Fcdrwch chi ddim Iladd conskrip- shiwn hefo i ysbrud o. Ond mi fed- rwch ladd Cristionogaetli hefog o, ac y mae Prydain mewn perig heddyw i golli ei chrefudd fu yn ei harddu crioed. Y Sgwl: Mae'ch delfryd chi yn uchel; rhaid i chi ddod i lawr yn fwy ymarferol. Wil Ffowc: Esgusodwch fi am siarad yn blacn ar y mater. Nlac eich delfryd chi yn rhy isel a materol, ac ni allwch ond mynd i lawr. Os ydych am fynd i fyny codwch eich delfryd, a dowch yn nes i'r Groes. Wmffra: Viel myn dialan i rwyt ti yn hen foudrwr, ac eto fedra i yn fy myw beidio gwelad mai ti sy'n siarad nesa i'r Mistar. Y Sgwl: Un o'r Utopiaid ydi o, yn byw yn y cwmwl. a dim bendith yn dyfod iddo, ond yr hyn a geir drwy obcithio. Wil Ffowe: Mae'n well gen i dorri ngwddf wrth stretshio i ddal at ym- sythu tua'r ddelfryd na chcrdded dros flodau gwladgarwcli i gorsydcl anobaith a drysni anialwch y dyfcdol. I fyny bo'r nod. Wmffra: Dowch oddna da chi, mae'n hen bryd rhoi terfyn ar rhiw lien nonsans fel yna. Mac fy mara llefrith wedi ocri yn disgwyl am dan- af dw i'n siwr. Dowch oddna mewn munud, mae hi yn cer aflavven hello. Nos dawch. r
Advertising
I Y DINESYDD CYMREIG. THE WELSH CITIZEN. €0ery Wedne-orda-v morning. One Penny, THE LEADING WELSH NEWSPAPER. SCALE OF CHARGES FOR ADVERTISEMENTS. Prospectuses, 6d per line. TRADE ADVERTISEMENTS (SERIES RATE). 1 insertion 2s 6d per s.c. inch. 2 to 6 Insertions Is 9.1 per s.c. inch. 7 to 12 Insertions Is 6d per s.c, inch. 13 to 2G Insertions Is 3d per s.c. inch. 27 to 52 Insertions Is Od per s.c. inch. GUARANTEED POSITIONS. Next matter, Is 3d per inch. Top of Page Is 3d per inch. Under and next matter, Is 6d per inch. Pages. Half Pages, and Quarter Pages-according to series. Approved Blocks accepted. Reader Advertisements, 2s Od per inch for a series of insertions. Paragraph Advertisements, 3d per line. Auctioneers' Announcements 3d per line. Railways, Shipping, and Public Notices, 6d per line. Theatre Announcements according to series. Prepaid Miscellaneous Column-Wanteds, To Let, For Sale, Domestic Servants, &c., 12 words, 6d; 3 times, is. irths, Marriages, and Deaths, 20 words Is, and 6d each additional 10 IV L'l Length of column, 22 inches; Width of column, 2i inches; 7 columns to page. EDITORIAL AND PUBLISHING OFFICES: 16. PALACE STREET. CARNARVON.
ARAITH ARGLWYOD KITCHENER.…
ARAITH ARGLWYOD KITCHENER. ADOLYGU'R GWEITHRED. IADAU. Darfu i Arglwydd Kitchener, yn Nhy'r Arglwyddi dydd Ma wrth, ad- olygu y gweithrediadau yn y gwa- hanol ffrynts. Pan ddarfu i mi eich annerch ddiweddaf, mcddai, yr oedd i mi eich annerch ddiweddaf, yr oedd ymosodiad y Gormaniaid ar Rwsia yn myned ymlaen, ond ym mis Medi rhoddasant oreu i'w lynidrcchion, a dfechreuasant sefydlu ymgyrch yn erbyn Serbia. Amcan hyn ydoedd eangu eu dylanwad dros y Balkans, ac adeiladu reilffordd rhyngddynt hwy a Tjhwrci. Yr oeddym ni a'r Ffrancod y pryd hwn yn dwyn ad- gyfnerthiadau crvfion i'r ffrynt gor- llewinol, a buom yn hynod effeithiol yng nghymydogaethau Loos, Arras, a Champagne. Oherwydd y byw- iogrwydd hwn, tynodd y Germaniaid amryw o'u milwyr o'r ffrynt Rwsiaidd a galluogodd hyn y Rwsiaid i atal y gelyn. Yn Ffrainc a Flanders, ar 01 meddiannu Loos a'r mudiad ymlaen yn Champagne mae llmcllau y Cyng- reirwyr wedi aros yn ddigyfnewid bron trwy y gaeaf. Er fod yr adrannau Indiaidd wedi eu tynnu o Ffrainc a Fflanders am wasanaeth mewn lie arall, mae ein byddin yn y lie wedi ei chynnyddu gydag wyth adran o'r Fyddin Newydd. I Itali a R wsia. I Bu y fyddin Italaidd yn hynod fyw- iog yn ystod Hydref a Thachwedd. Darfu iddynt symud ymlaen yn Is- onzo. Cefais gyfleustra i weled y fyddin Italaidd fy hunan yn gwcith- redu o dan anhavvsterau mawrion. Er fod Rwsia wedi dioddef colledion trymion yn ystod haf%i9i5, mae eu byddin wedi ei hail-sefydlu. Alac ysbryd y milwyr yn uchel, ac mae y cynyrchiad arfau yn y wlad yn dat- blygu yn effeithiol. I Yr Enciliad o Gallipoli. I Ar ol i'r gelyn glirio yr holl an- I hawsterau o'u llvvybr i Gaercystenyn, effeithiwyd yn ddifrifol ar y safle yn y Dwyran agos. Bu y fyddin Twrc- aidd, ar 61 derbyn adgyfiierthiadau Germanaidd, yn abl i sefydlu mudiad yn erbyn yr Aifft, neu gryfhau ei galluoedd yn Mesopotamia. Ar yr un pryd, yr oeddynt yn abl i dd-wyn adgyfnerthiadau mawrion i Gallipoli. Oherwydd hyn penderfynvvyd i dynu ein milwyr o'r Penrhyn, er mwyn ad- gyfnertliu Salonika a'r Aifft. Yn ystod wythnos olaf Rhagfyr, gadaw- som ein safleoedd yn Anzac a Suvla, bron heb unrhyw golled. I Yr Aifft. Yng ngorllewinbarth yr Aifft bu dylanwad y Twrciaid yn foddion i ddenu Arabiaid Cyrenica a Tripoli i gymeryd agwedd elyniaethus yn ein herbyn yn yr Aifft. Fodd byn- nag, .bu eu hymdrech gyntaf yn aflwyddiannus ac yn ddinistriol idd- ynt. Ym Mesopotamia darfu i'n bycidin tua diwedd Medi orchfvgu y Twrciaid yn Rut el Amara. Fodd bynnag, ym mis Tachwedd der. byniodd y Twrciaid adgyfncrthiacl- au cryfion, a gorfu i ni adael ein saf- leoedd. Gwnacd hyn o dan Iv^-vdd- iaeth y Cadfridog Townshend. Yn y gorffenol, India fu yn rheoli y gweithrediadau ym Mesopotamia, ond i o hyn allan, gwneir hyn gan y I Swyddfa Ryfel. I Affrica a'r Camerocns. j Yn nvvyreinbarth Affrica, galhiog- odd amryw o frwydrau bycliain ni eangu ein safleoedd. Yn y Camer- oons, mae gweithrediadau y F francod a'r Prydeinwyr wedi dod a'r holl wlad o dan reolaeth y Cyngreirwyr. Meddianwyd Jaunde ym mis IonawT? a gyrwyd y Germaniaid allan o'r diriogaeth. Gellir ystyricd yr ym- gyrch yn y Cameroons fel wedi terfynu. Galwad am Ddynion Sengl. Ni allaf beidio crybwyll am y mcsur pwysig sydd wedi ei basio yn gallu- ogi y wlad i alw am wasanaeth yr holl ddynion ieuanc sydd mewn oed milwrol. Erbyn hyn mae gennym rhyw brofiad o pa fodd y mae'r gyf- undrefn wirfoddol wedi gvveithio. Manteisiaf ar y cyfle hwn i crfYll ar bawb i wneud eu gorcu i ryddhau dynion ieuanc am wasanaeth yn y fyddin, a chynieryd dynion hynach i Ian". eu lie. Yn y dyfodol, fcl yn y gorffennol, bydd gennnn cin perygl- on, ein anhawsterau, a'n prydcron yn yr ymdrech fawr hon, trwy yr lion y bydd ysbryd ysblenydd cin milwyr yn y gwahanol ffrj-nts, a phenderfyniad y bobl gartref, yn ein galluogi i ed- rych ymlaen gydag ymddiriedaeth lwyr i derfyniad llwyddiannus y rhy- fel, yr hyn sicrha hcddwch i'r gen- hedlaeth hon ac amryw eraill ar ei hoi.
YSGOLOR Y FFORDD.
YSGOLOR Y FFORDD. Y Foneddiges: A dywedwch eich bod jm ddyn dysgedig? Y Crwydryn Ydwyf, inym yr wyf yn ysgolor y ffordd.
Advertising
Mister you're smoking too much! Take Edmondscn's Ideal Toffee and ease off. Edmondson's Ideal Toffee wont niclt in your pocket. It wont get time! You can't stop a bad tooth with sugar, but if your toffee is Edmond- s's "Ideal" you wont have bad teeth. That dark brown taste. Take it away with Edmondson's Ideal Toffee.