Y Dinesydd Cymreig

o 0 BLAin CEIBCH CYIBO. ERFYNIA Y LLYVVODRAETH ar i bawb arfer cynildeb mewn bwyd yn ogystal ac arian yn yr argyfwug presenol, gan brynu, hyd y mae yn bosibl, bopeth a gynyrchir gartref, rhag anfon arian | all an i wledydd tramor. BLAW CEIRCH CARTREF yw y goreu II ac nid oes gwell na'r goreu. Felly, myner y goreu gan Williams & Owen Oatmeal Millers, GARiMAlWON. 6 ——— 0 SPECIAL CLEARANCE. STOCK TAKING LE STOCK TAKING SA«■» mHLBHUHEHU ALL STOCK TO BE CLEARED UNDER COST PRICE Gostyngiad o 5s. yn y Bunt ar y Prisiau Arferol. £ 150 o Stoc i'w Clirio am lai na'r Cost Price. BARGEINION DIGYMAR. YR OLL WED! EU MARCIO MEWN FFIGYRAU PLAEN. COFIWCH Y CYFEIRIAD,— JOHN GRIFFITH, 5, POOL STREET, Carnarvon

v BETHEL. I N Angladd Mr D. Edwards. Dydd Sadwrn, o a linedd Mr Isgaer Lewis, hebryngwyd gweddillion y diweddar Mr David Edwards, Nottingham, i Llanddeiniolen. A ganlyn ydoedd trefn yr angladd Y cerbyn blaenaf y Parchnn D. O'Brien Owen, Ven- more Williams, ac R. D. Rowland SAnthropos). a Mr T. Jones (Powys- on) yn dilyn yr oedd. yr clorgerbyd. Yr ail gerbyd: Mrs Edwards (gweddw) Mr Arthur L1. Edwards '(mab) Mr O. Edwards (brawd), Mrs R. Hughes, Cartref, Grocslon (chwaer yng-nghyfraith) Mr G. H. Lewis (nai). Trydydd cerbyd: Mr H. Edwards (brawd-yng-nghyfraith), Mr R. Hughes, Cartref, Groeslon (brawd- yng-nghyfraith) Mr R. A. Griffith (Elphin), Mr Hugh Williams, Bethel. Pedwerydd ccrbyd: Afri Humphreys,. I Bethel; J. Humphreys, Baagor■ J. H. Roberts, Aclybryn; J. Jones, Swyddfa'r "Herald"; Tom Roberts, Caernarfon. Gweinyddwyd yn y ty gan y Parch D. O'Brien Owen, Caer- narfon, ac ar Ian y bedd gan y Parch R. W. Griffiths, curad Penisa'rwaen. Anfonwyd llawer o flodeudyrch gan gyfeillion a phcrthynasau y diweddar frawd. Mr H. E. Roberts, Bangor Street, Caernarfon, ofalai am y trefn- iadau. I

I BONTNEWYDD. I Ymadawiad.—Ddechreu yr wythnos trodd Miss Katie Blodwen Thomas, 4, Llifon Terrace, ei gwyneb ar Man- ceinion. Dymunwii ei llwyddiant yn y ddinas fawr. Cofio'r Milwyr .-pry-sur iawil ydyw merched yr ardal y dyddiau hyn yn darparu cysuron l'r milwyr. Trwy garedigrwydd Lady Robets, Plas y Bryn. mae digonedd o edafedd wedi ei ddarparu ar eu cyfer.

CARMEL. I Awen y Milwr. Ek-rbyniodd Mr W. J. Parry, Groen Bank, Carmel, lythyr oddiwrth ei fab, Lance-Corpl. John W. Parry, ar yr 2ofed o'r mis hwn, yn dweyd ei fod wedi gwella, ac wedi gadad yr ysbyty er y 18fed, lie y bu er y Nadolig, a'i fod ar v ffordd i'r linell dan. Ymhlith pethau eraill dywed ei fod rhyw nawn yn yr ysbyty yn meddwl am gyeliwyniad ei yrfa yn y by-d, ac am ei hen ardal'lle cafodd ei fagu, sef Rhostryfan, n daeth y llinell. au caiilynol i'w feddwl:— Fy meddwl chcda'n feunyddiol, I ardal dawclaf y Rhos, Lle'm dysgwyd i gofio'n wastadol Am aberth anfeidrol v Groes; Wrth gofio am Horeb a'r hcdigYll I Daw ami i don o bruddhad, Gwyn fyd na chawn do funudvn Ar aelwyd fy mam a fy nhad. 'Rwy'n cofio fel rhedwu i'r ysgol, A'r awel yn chwareu tnvy 'ngwallt, Ni wyddwn i fawr y pryd hwnnw Fod imi ddyfodol mor hallt; Er hynny ymdrechaf fy ngoreu, Fy Nuw yn y nefoedd a'i gwyr, Dros iawnder a rhyddid fy nghenedl Aberthaf fy hunan yn llwyr.

CWMYGLO. Ymuno a'r Fyddin.—Mae y, bech- gyn ieuainc canlynol o'r ardal wedi ymuno yr wythnos hon. Mri John R. Hughes, Terrace; Willie Hughes, Tan y Graig; Llewelyn Evans, Pool Street; ac Owen Morris, Penyclog- wyn, gyda'r Gwynedd Batt., yn Aber- gele. Mr Richard Evans, Pool Street, gyda'r Garrison Artillery yn Litherland a, Mr Tom Jones, Taly- gwynedd, gyda'r 3-6 R.W.F. yn Wyddgrug. Hefyd mae William Davies, Pool Street, Richie Jones, Pant a von Daniel Williams, Allt- goch; Richard Owens, Llwyncoed Bach; Robert E. Roberts, a Willie Roberts (Terrace gynt), a John R. Jones (Railway Inn gynt), a Mr Evan Williams, B.Sc. (Minafon gynt), wedi ymuno o dan gynllun Arglwydd Derby. Mae dros 120 o ddynion ieu- ainc wedi gadael yr ardal yn awr. Brysied y dydd y cawn en gwcled yn dychwelyd eto'n fuan.

LLANRUG. I Cymdcithas Ddiwyiliadol y Bryn- gwYll.L\os Weiier ctiwedUat cyniial. lwyd cyfarfod diddorol o'r gymdeith- as uchod, pryd y cafwyd dacti, "Pa un ai cyioech vilte cymenad sydd yn dyr lanwadu mwyaf ar gymdeithas yn y dyddiau presennol?" Dros gytoeth cahvyd papur gan Mr J .Parry Jones, Groeslon Marc, a thros gymeriad gan Mrs Owen Phoenix House. Cafwyd sylwadau gan y rhai canlynol: Mrs J. H. Jones, Mr John Owen, Mr Wm. Humphreys, Mr Griffith Owen, hefyd cafwyd sylwadau pert gan y cadeir- ydd, Mr J. R. Jones, Bryn Mair. Ar ddechreu y cyfarfod cafwyd adroddiad byr ond cynwysfawr o'r cyfarfod di- weddaf gan y critic (Mrs Matthew7 Jones, Groeslon Marc). Critics y cyf- arfod hwn oeddynt Mr Tlios. Thomas a Miss Jennie Jones. Ar ol dadl frwd, pleidleisiwyd, ond cyfocth a orfu. Cynhelir y cyfarfod nesaf nos Wener, Mawrth 10, pryd y ceir y papurau can- lynol: "Dewi Sant," Mri T. Christ- mas Phillips, "Hanes Achos v Bryn- gwyn," Mr Owen OAvens; "Hcrber Evans," Mr G. Owen. Swyddog Ncwydd.-Bu Mr Richard T. Griffith, Ddol Helyg, vn IwVdd- iannus i gael y swydd o Assistant Overseer i blwyf Llanrug, all an o 10 o ymgeiswyr. <: J

NODION 0 FFESTINIOG. I Marw Hen Brigianytld.— \rr wyth- nos ddiweddaf bu farw Mr W. Grif- fith, 74, High Street. BU yn glcrc am llyhyddoedd lawcr yn CinvareL Maenoiferen ac 3all Hacnor vnghapel Jerusalem (A.). Diaconiaid- Newydd, Mac y Mri W. Morris Williams, Tanyfron, a Thomas Richards, Cromlech, wedi eu dewis yn ddiaconiaid yn Bethel (M.C.), Tanygrisiau. Cydymdeimlad y Brenin. Dydd Sadwrn derbyniodd Dr Evans bellebr oddiwrth y Brenin a'r Frenhmes yn cydynideimlo ag ef yn ei brofedig- aeth, trwy i'w fab. yr Is-gapten D. O. Evans, gad ei ladd yn y ffrynt. Der- byniodd gydymdeimlad oddiwrth Mr Lloyd George hcfyd.

PENRHYNDEUDRAETH. I -1 Cymdeithas Feiblau.—Cjnhaliwyd cyfarfod blynyddol y Gymdeithas Feiblau yng nghapel Bethel, nos Ferchar, y. Parch John Hughes, B.A., ficer yn y gadair. Angladd.-Dydd Mawrth, ym myn. went y Drindod Sanctaidd, claddwyd gweddillion Mrs Mary Griffith, Aeron House, Minffordd, yr hon fu farw y Gwener blaenorol fel caulyniad i cr- gyd o'r parlys. Yr oedd yn 66 mlwydd oed. Bu un mab iddi, sef Dr Peter Griffith. farw yn ystod rhyfel De AfTrica. Gedy un mab, sef Mr R0- hert V. Griffith, Nefyn, i alaru ei .cholli.

MANCEINION, Cyngerdd Gwyl Dewi.—Nos Sad- wrn,yn yr Houldsworth Hall, Deans- gate, cynhaliodd Cymdeiilias Gerdd. orol Gyiinreig iManceinion, ei chyng- crdd Gwyl Dewi blynyddol. Y can- torion eleni oeddynt:—Miss Muriel Jones (soprano), Miss Winifred Lewis (contralto), Mr Teale (Warrington), yn lie Mr John Watkin, L.R.A.M., a fethodd a chyrraedd oheiwydd y ty- wydU; a Mr David Hughes (ban- tone) Cyfciliwyd gan Mr Alfred J. Rolxrrts a Miss Mary Jones. Yr ocdd y cyngerdd eleni, fel arfer, yn un da a phoblogaidd. Arweiniwyd gan Mr A. J. Roberts. Yr oedd y neuadd yn llawn, ond ychydig o'r tail Cymreig gafwyd yn y canu.

PORTHAETHWY. I Ymadawiad y Belgiaid.—Mae'r oil o'r ffoaduriaid Belgiaidd wedi ym- adael, y rhan fwyaf ohonjrnt oher- wydd cael gwaith yn IIoegr. DYJdd Mawrth arwerthwyd yr holl ddodrefn yn Nant Terrace gan Mr John Prit- chard, Bangor, ar ran y pwyllgor. Gwrcldeb a Llwfrdra. Hyci rd oedd testun darlith roddAvyd yn nghapel y Wesleaid nos Fercher gan Mr W. O. Jones, Bangor. Y cad- cirydd ydocdd Dr R. M. Williams. Saethu Goneth yn Ddamweiniol.- Dydd Mawrth, saethodd geneth o Llandegfan yn ddamweiniol ar y lanfa. Mae'n ymddangos ei bod y;n glanhau diyll ar agerlong oedd yn angori yn y culfor. ac aeth allan yn ddamweiniol. Tarawodd y fwled yr encth yn ei braich. Acthpwyd a hi ar unwaith i annedd-dy Dr R. M. Williams, aF llwyddwyd i dynu y fwled. Mae'n gwella. yn foddhaol.

PONTRHYTHALLT. I Penod.iad.-Allaii o ddeg o Y, iiigeis- wyr, dewiswyd Mr R. T. Griffith, Ddol Helyg, Llanrug, yn dretligasl- ydd y pINk-yf. Athraw yw yn Ysgol Bryn Eryr. Dymunwn iddo bob llwyddiant yn ei faes newydd. Diddorol.—Yn y "Drych" am 1011- awr 26ain, 3rmddehgys darlun o un o Gymry bychain Wardner, Idaho. Nid yw yft. dweyd pwy yw ei rieni, ond deallwn mai bachgen chwc mis oed i Mr a Mrs Willie Williams, Rhyddallt Terrace (gynt), ydyw. Mae yn fwy adnabyddus fcl Willie Williams. Cwmyglo. Dymunwii iddo hir ces. ———— ———

CYNNWRF YN BERLIN. Lladd 100 o Bobl. Dywed yr "Echo Beige" am ddydd Gwener ei fod wedi ei liysbysu o ffyn- onellau boddhaol i gynnwrf difrifol gymeryd lie yn Berlin. Darfu i'r gwyr meirch wnieud rhutjor ar y dorf, ac i gant o bobl gael eu lladd. I

MARW Y PARCH R. EIFION JONES, ROME. N. Y. (Gan y Parch W. CARADOG JONES). I (O'r "Drych"). Do bu farw Mr Eifion Jones, a hynny yn sydyn iawn (Tydd Llun, Ion. 2-1in. Y dydd Mawrth blaenor •! aid ocdd yn teimlo o lawer yn dda acth i'w wely ond cododd ynghorff y dydd a chododd bob dydd hyd ddydd Gwencr. Yr oedd i brcgcthu yn Granville y Sul dilynol, ond ysgrr'cii. odd lythyr o'l wely yn dwcyd nrd oedd yn tcimlo yn dda, end t_yI>:ai y byddai yn abl i fwl, yno erbyn y dilynol i hynny. Gwacthygodd dydd Gwener, a dydd Sadwrn yn wanach, ond dim poen. Cymerwyd ef i'r ys- byty Sabotli, 23ain, a'r dydd eanynoi hunodd yn yr Iesu. Nid oedcl neb 311 tybio ar y dcchrcu fod ddim mwy nag anwyd trwm arno, ond gwel/yu ri fod yn dioddef oddiwrth y typhoid fever. Un o Pisgah, Sir Gaernarfo:i, < cdd Mr Jones; daeth i'r wlad, yma wyth mlvnedd yn ol, ac ymsefydlodd 3-11 Rome. Tair blynedd yn ol, pnododd a Miss Polly Williams, o Penygroes, Caernarfon, merch i Mr a Mrs Wil- liams, Dolfelyn, a ganwyd iddynt un bachgen bach, yr hwn sydd ddwy fiwydd oed, a'i enw Robert Aueuryn. Heblaw ei bnod, gcdy Mr Jones frawd a chwacr i alaru ar ei ol, sef John E. ac Ellen Jones, Pisgah, a mwy 11a hynny fe edy lu o gyfeillion yn ogystal ag cglwys gyfan yn ei galar. Bu yr cglwys yn garedig iawn iddo ef, ac mae yn dda iawn ganddynt hynny heddyw. Dydd Iau, y 27am, oedd dydd ei gladdedigaeth, a chafodd gladdedig- acth barchus iawn. Yr oedd yr ang- ladd yngofal yr ysgrifeniiydd. Gweddiwyd yn y ty gan yr ysgrifen- nydd. Yn y capel darllenwyd a gweddiwyd gan y Parch J. Velindre Jones, D.D., Remsen. Siaradwyd gan yr ysgrifennydd; y Parch R. Hughes, D.D., Holland Patent, a Dr R. T. Ro- berts, Rome (M.C.), yr hwn roddodd i ni elfeniad cy, wir a da o gymeriad y brawd ymadawedig. Canwyd gan Mrs John S. Jones a Mrs R .B. Owen, Roime, a Thomas G. Jones, Utica, a chanwyd ton gynulieidfaol mown ys- bryd rhagorol i ddiweddu. Yr elor- gludwyr oeddynt Wiii. T. Williams, Floyd A VL; Wm. Williams, Robert Street; Wm. J. Williams, Fort Stan- wix ParkJohn Owen Jones, a Grif- fith Parry, yr oil o Rome; a John H. Jones, Poultiley. Yr oedd holl weini- dogion Rome wedi troi allan yn gryno ac yn cydgerdded gyda'u gilydd i'r addoldy. Yr oedd hefyd y Parch D. M. Richards, Utica, yn bresennol. Yr oedd yr addoldy yn llawn o bobl yn dangos yr arwyddion dyfnaf o alar ar ol ein cyfaill, ac o gydymdeimlad a'i briod a'i blentyn. Gwelwyd llawer o gyfeillion o eglwys Bethesda, Utica, yn bresennol, a chyfeillion o Water- ville, Ice Center, a manau eraill. Nos Saboth diweddaf newidiodd y Parch Dr Roberts, Rome, a'r. ysgrif- ennydd, ac o'r ddwy gynulleidfa yn un ynghapel yr Annibynwyr, pregeth- ais bregeth angladdol i'm cyfaill ym mhresenoldeb tyrfa fawr. Ym marw- olaeth Mr Eifion Jones collwyd o'n plith un o'r dynion goreu, glan ei fy\vyd, a diddichell ei ysbryd, un o'r dynion gonestaf posibl, oedd yn cas- hau pob ffurf ar ragrith gyda cbas eyflawn. Dyn cryf oedd yn ei fywyd, ac nid yw yn syn felly pan ddaeth y diwedd iddo farw 3-11 gryf. Collw3Td fel hyn on plith weillidog ffyddlon a (la, priod. tyner a thad gofalus, ynghydag un o'r cyfellliol1 cywiraf. Y mae i Mrs Jones, ddwy chwaer yn y wlad hon, sef Mrs Owen G. Lewis, Rome, a Mrs John H. Jones, Poults ney, a dau frawd, Ellis yn Utica, a Robert yn New Berlin. Yr Arglwydd fyddo yn gysgod L Mrs Jones ac Aneurin bach, ac yn anveinydd diogel i'r eglwys.

GALANASTRA Y ZEPPELINS. I Y Ffigyrau Swyddogol Diweddaraf. Cyhoeddodd Ysgrifennydd v Swyddfa Ryfcl y ffigyrau diweddaraf am y difrod ar fywydau wnaed gan y Zeppelins yniwelasant a'r Canoldir- oedd ym mis Ionawr. Y pryd hwnnw hysbyswyd fod 59 wedi eu lladd a 101 wedi eu hanafu- Yn awr liysbysir fel y caillyn Lladdwyd Dynion, 27-; merched, 25; plant, 15; cyfanrif, 67. Anafwyd: Dyniort, 45 5 merchcd, 53; plant, 19; cyfanrif, 117. Gollyngwyd 393 o ffrwydrenau yn yr oil.

GWARCHEIDWAID CAERNARFON ACHOS 0 LLANDWROG. Bu cyfarfod o'r uchod ddydd Sad- wrn, y Parch Ishmael Evans yn y gadair. Ar gynygiad y Cadeirydd pasiwyd pleidlais o gydymdenulad gyda Mr G. W. Pritchard, Penygroes, ar farw- olaeth ei ferch. Datganwyd llawen- ydd hefyd o weled Mr John Jones, DolgYll, yn bresennol, wedi gwella ar ol y ddamwain dost a gaf- odd dair wythnos yn ol. Achos o Llandwrog. Galwodd Mr Meiwyn Jones sylw at achos cymysglyd o LIandwrog. Dy- wedodd fod Dr Williams, Try fan, wedi cyflawni gweithred law-feddygol ar berson 37no, a'i fod wedi cad cy- morth gan Dr Parry, ac fod yna gam- ddealltwriaeth wedi digwydd yn rhywle. TaIwyd pum giui i Dr Wil- liams, yn ol argymhelliad y Pwyllgor Arianol. Y11 awr y mae Dr Williams wedi anfon bil arall am bum gini, a Dr Parry licfyd wedi anfon bil am yr un swm. Mac GwarcheidWaid y plwyf yn methu deall beth i'w wncud. Pan dynwyd sylw Dr Williams at y ffaitl1 ei fod wedi ei dalu am gyflawni y weithred dyweclodd mai y rheswm iddo anfon yr ail fil ydoedd ei fod arno eisiau pum gini i Dr Parry am y cynorthwy gafodd. Cadawyd yr achos Y11 nwylo y Mri Meiwyn Jones, J. B. Davies, y Swydd- og Eluesnol, a'r Clerc. Amrywiol. I Dywedodd Mr Meiwyn Jones, cad- eirydd y Pwyllgor Arianol, fod Mr A. E. Bird, un o archwilwyr y Bwrdd Llywodracth Leol, wedi gwneud sylw- adau llym ynglyn a rhai pethau yn dal perthynas a'r Undeb. Fel eng- raifft, galwodd sylw at y derbyniadau oddiwrth y ciniaw roddir i'r GWar- cheidwaid pan yn cyfarfod. Nid oedd y cyfanwm am y chwe mis diweddaf ond ip 12s 6c, pryd y dylai fod tua 3p. Dywedodd Mr Bird hefyd nad oedd gan y Swyddogion Elusenol hawl i gael eu costau os na fyddant yn gorfod myned allan o'u Hundejivi eu hunain. Argymhelliad y Pwyll- gor Arianol rdoedd fod y mater yn cael ei anfon i'r Pwyllgor CNriiildel), a- hwythau i wneud adroddiad Ilawii ar y mater. Pasiwyd hynny. Rhoddwyd ystyriaeth i'r cwestiwn o ail-brisio yr holl ciddo Y11 yr Undeb, ar wahan i'r eiddo arbennig sydd wedi ei brisio cisoes. Pasiwyd gyda mwty- afrif o un i beidio gwneud hyn hyd ar ol y rhyfel. Adroddiad y Meistr. I Dywedodd y Meistr mai nifer y deiliaid 3-11 y ty wythnos cyn y BA-rdd diweddaf ydoedd 123. Derbyniwyd 14 i mewn yn ystod y mis; ganwyd, i; bu farw, 4; gollyngwyd allan, II; yn gad iel 123 yn y ty ar Cliwefror 25. Derbyniwyd 13 o grwydriaid i mewn yn ystod y mis, o'u cymharu a 19 y pedair wythnos blaenorol. Nid oedd I gallyr un ohonynt gardiau yswiriant.

DEDFRYDU MAM I FARWOL. AETH. Aphos Trist. I Ym Mrawdlvs IManceinion, dydd Iau, gerbron y Barnwr Ballhaclie, cy- huddwyd dwy (idyiies ieuanc o'r cn- wau Beryl Carlton Lingard, 21 oed, a Gertrude Hill, 28 oed, o lofruddio baban o ciddo Lingard. yn Lerj^wl, ar Ionawr 31am. Ganwyd y baban ar Chwcfror iaf. canf3rddwyd ef mewn "pillow" gery lanfa 311 Lerpwl, wedi ei foddi. Baban du ydoedd, a honid mai un o'r ellW Dr Punch ydoedd ci dad.. Nid oedd yn fcddyg o gwbl pan gafwyd manylion yn ei gyleli, ond vr oedd wedi temtio Lingard i gy- meiyd gofal o'r plentyn. Bwriwyd rheithfarn o euog yn erbyn Lingard, ond rhyddhawyd Hill. Dedfrydwyd hi i farwolaeth, ond cymcradwywyd hi i drug-aredd, a dywcdodd y Barnwr y buasai yn anfon y gymcradwyacth i'r Ysgrifennydd Cartrefol, ac yn ei arwvddo ei hunan. I

I DROS GAEL HEDDWCH. Dvwed Herr Strocbel, Sosialydd Germanaidd, "fod yn rhaid i ni wneud cgni i gael heddweh wedi ei sylfacnu ar gytundeb. Fy argyhoeddiad yw 113 fydd i'r un wlad ennill buddugol- iaeth lwyr. Bydd i'r rhyfel ddiben- nu yn ddinistr i'r holl wledydd, hwyr- ach chwildroad. Rliaid i ni ganfod diweddiad cvmodol."

I  f YR AFR AUR, n I CAERNARFON.  1 d Goods Mewydd Yn dod i mewn bob Dydd wedi eu prynu o 6 i 9 mis yn ol am brisiau II y ilwyddyn ddiweddaf. Cydmarwcli ansawdii a'u PRISIAU RHAD. WILLIAMS. 1:Jj -IN'W:8Jo:.o, r. 1IKiI-I

M.e. CORNEL V GHWARø mi RHAGOLYGON AM DDIWYGIAD. of, Os ydyw y wybodaeth roddir gan ohebydd Cymreig yn y "Manchester I Guardian" i ddibynnu arno, mae'n ymddangos fod un fan leiaf, chwarel fawr yn gwneud darpariadau i gyfar- fod ag archcb fawr oddiar y Cyfandir ar ol y rhyfcl. Dyma fel yr ysgrif- enna :— Mae amryw o'r prif chwnrelau y11 awr yn gweithio amscr llawn, ac mae hyn yn fudd niawr i'r chwarclwyr. Wrth gwrs, mae hyn yn bosibl oher- wydd y lleihad o 50 v cant yn v cyn- yrchiad o i gymharu a 1913. Mae un chwarel bwysig yn Ffestiniog yn brin o fwnwyr, tra'r hysbysa un arall yn ardal Caernarfon am, brinder labr- wyr, ond fod ganctdynt ddigoll 0 ddynion yn y canghenau eraill i gyf- arfod a'r gofynion. Yn credu, ac yn parotoi am archebion Cyfandirol mawr ar ol y rhyfel, mac cwmni pwysig yn Ffestiniog yn barod wedi apwyntio cynryclliolwyr adnabyddus yn Bel- gium, Holland, Dcnmarc, Sweden, a Rwsia. Pan ofynwyd i lyAvodraeth- wt un o chwarelau Gogledd Cymru am ei farn ar gyflwr presennol y fas- nach lechi, dywododd: 'Buasai cyflwr chwarelau Cog- ledd Cymru yn llawer iawn gwell pe byddai y Llywodraeth yn rhoddi rhan deg iddynt o'u busnes, Maent ryw- fodd wedi mabwy-siadu cariad at bob math o ddefm-ddiau toi cclfyddydol lieb ystyriacth o'r gost na'u gwerth o gwbl. Mewn amryw o'r gwersyll- oedd milwTol, He defnyddiwyd gwa- hanol fathau o ffelts, dywedir fod Y tywydd yn barod wedi dIdthio ar y toi, gan achosi iddvnt ollwng dwr. Pc: buasai y Llv, Nvodraetll wedi def- nyddio llechi ar y cychwyn, buasai n llawcr iawn rhatach iddynt yn y pen draw. Buasai defnyddio y lechcn y11 wir gynildeb, yr hwn sydd wedi ei bregethu gymaint yn ddiweddar, ond y rhai sydd yn ei bregethu fwyafsydd yn gwastraffu fwyaf eu hunain.

DIOGELWCH YR UNDEBAU LLAFUR. Goleuni ar y Pryderwch. Gan y dywedwyd y bydd IlaNNc jr 0. bryderon yn bodoli ymysg Undcbwyr Llafur 3*11 glyn a fydd v diogeliadau roddir i lawr vn v Mesur Arfau yn ddigonol i aniddiffyn eu buddiaimau Ii ar derfyn y rhyfel, gofynwyd i gyng- horydd cyfre:ithiol y Swyddfa Arfau roddi ei farn, a gwnaeth hynny fel a ga-iilyn:eefais farn y Swyddfa ar y pynciau canlynol, meddai: i. Dywed- odd gweithwyr yn fyiiych nad YdY\ y Mesur Arfau yn darpar cosp i gyf- logydd fydd yn gwrthod ar ol y rhyfel ddod yn ol i dclcrau Undebau Llafur- Ynglyn a'r mater hwn, yr atebiad ydyw a gainyn Nid ydyw y illesur y darparu cosp i gyflolndd, os y niethai a dod 3-11 ol i delerau Undcbau Llafur, ond o dan Adran 4, mae'n rhwym i wylio y telerau, ac mac'r rh-wyniiad hwn am 12 mis ar ol y rhyfcl.

COLLEDION GWYR AWSTRALIA I I fyny i ddechrcu yr I oedd collp-dioliymhlitll 111ilwyrl Aws. tralia fel y can!yn:- ;1 Lladdwyd: Swyddogion, 32^, mil- wyr, 5,999- Clwyfwyd: Swyddogion. 41S; mil- wyr. 13, 379. Ar goll: Swyddogion, 20; linlwyr, 1,650. Claf: Swyddogion, 60b; milwyr, 14,171. Gwna yr uchod gyfanrif o 36,951.

MARCHNADOEDD. Owenith. Lerpwl, Cliwefror 25. Yr oedd gwenith ar Y yn dawel iawn, gyda galw cyfyngedig, a'r gwerth yn geiniog i 4tc yn is. Vn ol 100 pwys No. 2, Rd. Winter W., 155 8c i 155 Sic; No. 2, caled, 135 4c i 135 5c; Delhi, gwyn, detholedig, 14s 10c 1 145 ro}c. Cig. Llunduin, Chwcfror 25.-Biff: Ys- gotaidd', ochrau byrion, 6s i 6s 4c; hirion, 5s ice i 6s; Scisnig a Gwydd- elig, 5s 7c i 5s ice; United States chilled, chwarteri ol, 5s ice i 65; chwarteri blaen, 4s IOC 1 5s; Aro-en- tine chilled, chwartcri ol, 5s 8c i 5s ice; blaen, 4s 8c i 4s ice. Myton. Ysgotaidd, liespinod, 7s i 8s; maniog- iaid, 5s 8c i 6s; defaid, 6s i 7s; Scis- nig, mamogiaid, 5s i 6s; New Zea- land, defaid, 5s 3c i 5S 4C; mamogiaid, 5s; River Plate, defaid, 55 2c. Lamb Seisnig, 7s 8c i Ss 8c; New Zealand, 55 9c i 5s ice. Veal: Seisnig, 55 i 75 4c. Pore Seisnig, 6s 8c 1 7s ice yr wyth pwys. Ymenyn. Cork, Chwcfror 25. Ordinary firsts, gos. Ymenyn fires, 133s.

MARCHNADOEDD CYMREIG. Caernarfon, Chwefror 26.—Ymen- yn ffres, is 8c; wyau, 8 i 9 am is; ffowls, 4s 6c i 55 y cwpl; pytatws, 45 6c yr 112 pwys. Pwllheli, Chwefror 23. — Ymenyn ffrcs, is 7-k y pwys; wyau, 120 am I3S; biff, myton, pore, IOC i is 2C y pwys; rerchyll, 23s i 26s yr un; moch tewioii, 7 c 1 7^c y pwys. Llangefni, Chwefror 24.—Ymenyn ffres, IS 7c y pwys; wyau, 9 am I. moch tewion, 7|c y pwys; perchyll, 215 i 25s yr un.

TRYCHINEB AR Y MOR. Agerlong yn Taro Mwnfa. Bore Sul suddodd yr agcrlong "Maloja." .12,431 tunell, perthynol i Gwinni y p .and 0., yn y Sianel Seas- wig, yn dilyn ffrwydriad. Yr oedd. yn rhwym o Llundain i Bombay gyda 109 o deithwyr, 200 o ddwylaw, a'r mails Indiaidd.. Kid oedd ond dwy filltir tuallaai i DovLAT pan gymerodd y ffrwydriad le. Yr oedd amryw yn llygaid-dystion o'r trychineb, yr hwn gymerodd le ychydig funudau ar ol un ar ddeg. Aeth amryw o fadau modurol, "tugs," a "launches" allan atl, ac yn fuan yr ocdd nifer fawr a lestri wedi cyrchu ati o bob cyfeiriad, mewn atebiad i'w galwad S.O.S. Dechreuodd ollwng dwr yn gyflyni, ac yn fuan yr oedd y dwfr yn lefel a'r bwrdd. Ni fu yn Mr ar y gwyneb. Yn y cyfamser, yr oedd y gwailh o achub y bywydau yn myned 3rmlr.en yn ffafriol. LINN-yddNNya i gad am- ryw o fadau yr agerlong i ffwrdd yai llawn o bobl. Rhoddwyd amryw o'r teithwyr ar fwrdd ysbyty-long. Yn fuan ar ol i'r Malaya suddo cyfarfyd;d odd yr "Empress of Fort WTilliain," gyda 11 wyth o lo i Dunkirk a'r un ffawd. Credir fod .A-r oil o'i dwy law wpdi eu liachub. I fyny i nos S-Lil glaniwyd 44 o gyrff, yn cynnwys un baban a dau neu dri o blant, yn Dover, ac aethpwyd a liwy i Neuadd y Farch- nad. Dywcd aduotldiad swyddogol eiddo y perchenogion mai taro mwnf:)- wnaeth yr agerlong. Ceisiodd y capten ei oreu i'w rliedeg i'r lan pati ganfvddodd y niwed wnaed iddi, ond aflwyddiannus fu ei holl ymdrechion. Ni fu ond banner awr ar y gwyneb. )Iae'r agerlong Dido, 4,769 tunell, wedi ei suddo hefyd. ac ni ach:ubwyd ond rhan o'i dwy law. Mae 6 o'r dwylaw wedi eu glanio yn Grimsby. I Ofnir fod 26 o fywydau wedi en collk