Y Dinesydd Cymreig

ACHOSION 0 GALEDI. I 'Nt,te'n [,wvsig i'i- dynion fod yn ghr ar I y mater o ymrestru, yn enwedig mewn acliosion y mae'n golygu caledi a cholled. Y mae'r Llvwodraeth wcdi darparu.ar eu cyfer drwy wneud cynllun sy'n efreithio ar ddynion, ar wahan i swyddogion, prun ai priod a'i dibriod, svdd wcdi ymuno a'r fyddin ar neu ar ol Awst 4ydd, 1914. Rhoddir c morth ariannol i'r dynion hyn os y gallaut broil y bydd caledi difrifol yn sicr o gymeryd He os y gelwir hwy i fyny am wasan-ieth milwrol. Rhoddir cymorth iddynt gyda rhenti, trethi, yswii-iant, &c. i roddir jstyriacth i geÍsiatlan am gyn- orthwy i dalu dyledion cyffredin, ac ni roddir mwy na 104p y flwyddyn o gymorth i neb. Y mac'l 104p i'w talu ar wahan i'w tai a'u "separation allowances. Gellir cael y ffui-floni at wneud y ceisiadau J hyn yn y llythyrdy, a rhaid i'r dyn ei { hunan wneud y cai s, os na fydd yn gwas- anaethu mewn gwlad dramor, pryd y gellir gwneud cais gan berson awdurdodwvd gan- ddo ef. Bydd yr achoison yn cael eu harchwilio gan y Dirprwywyr, a gwran- dewir hwy yn breifat. Ni all y Dirpnvy. wyr benderfvnu ar yr achosion, ond bydd yn ddyledswydd arnynt i foddloni eu hun- ain fod y datganiadau yn rhai cywir, a'u cymeradwyo i'r Pwyllgor Canolog, gan yr hwn y rhoddir y cymorth. Mae'r wlad wedi ei i hannu yn adrannau, fel ag a wnaed gyda'r tribunals. Gwneir trefn- iadau gwananol ynglyn a'r Iwerddon, am nad oes tribunals yno. Apwyntiwvd 52 o Ddirprwywyr dros Loegr a Chymru, ac 20 dros Ysgotland. Telir y cymorth fel rheol bob cliwarter. Bydd gan y Pwyll- gor hawl i adolygu y cymorth a'u cyn- nyddu neu eu lleiliau os byddai amgvlch- iadau yr apelydd' yn digwydd new id. Rhoddir pob eyfarwyddid i aelodau yr I Undeb jiul iddynt y mofyn a'r Brif Swyddfa trwv y Cyfrinfaocdd a'r Ysgrif- enyddion lleol; a gofalir hyd y gellir am eu hapeliadau o flacn y Dirprwvwr fydd yn eu hystyried. 11. T. JONES. Apwyntiwvd tri o Ddirprwywyr Cym- reig o dan Ddeddf Gwasanaeth Filwrol i ddelio gyda rhwymedigaethau gwladol gwyr priod. Gyda'r eithriad o Sir Drefaldwyn, y mae'r oil o'r Gogledd wedi ei roddi yngofal Mr David Rhys, bargyf- reithiwr, a Chaernarfon fydd ei brif swyddfa. Mr T. E Morris weithreda dros Dde Cymru a ThrefaldtVyn, ac eithro Morgannwg; a Mr Milner Jones dros Mor- gannwg.

CADW CHWARELAU I FYND. Nos Ian, yn Nhribunal Penmaenmawr, apeliodd y Penmaenmawr a'r Welsh Granite Company am ryddhad i eaith o'u gweithwyr. Dywedodd Mr J. H. Higson tm o'r cyfranddalwyr, eu bod yn awr wedi cyrraedd v safle, gan fod cymaint o'u gweithwyr wedi ymuno, er mwyn carlo eu gwaith ymlaen yn ddiogel, fod yn rhaid icldynt gael y dynion sydd ganddynt ar hyn o bryd. Yr oedd 50 y cant o'u dyn. ion wedi cu gadael. Rhoddwyd rhyddhad hyd Medi 30 i bed war ohonynt, rhyddhad amodol i ddau, a rhyddhad hyd Awst 1 i'r Hall.

PRINDER ADEILADU. I Yn ol "The Board of Trade Labour Gaz- ette," yr oedd gwaith adeiladu preifat yn parhau yn dawel. a chedwid cvflogiant i lawr clierwydd prisiau uohel, ac i ryw raddau gan yr anhawstcr i gael cludiad i'r defnyddiau. Yr oedd llawcr o ddyn- ion, yn enwedig plastrwyr a seiri meini, wedi troi at waith avail anghysylltiol ag adeiladu. Modd bynnag, yr oedd y dyn- ion arliosodd yn y gwaith adeiladu yn ea<d eu coflogiin Bed dda, yn rhanol oherwydd galwadau y Llvwodraeth; a gweithid ("cs yr or iau yn ami ar waith rhyfel. Daxig- osid fod yna wellhad ynghyflogiad pacnt- wyr, fel arfer y tymor iiwn. Y cyfartal- edd yn ol y cant o wcithwyr yswiriedig allaii o waith ynglyn ag adeiladu oeddynt I liwyddyii \n ot. Gvda'r plastrwvr 4.3: ond gyda.r paentwyr, plumbers, navvies, a labrwyr 1.0 neu Jai ydoedd.

APELI\I)AU I'R TRIBUNALS, j I mac yji ofynol i'r rhai fvrriadatu apelio i'r ucliod anion y cyfryw i mown ar neu cyn y :23ain o Fehefin, os oedir droe y dyddiad liwn bvdd pob ape] vn ddifudd.

GWAITH PRIDDFEINI. Prinder mawr oorld do o ddjruion, yn cnwcdig labrwyr, codwyr dai, IÓ!n- w heelers, brick moulders, drawers a &pt- brick P--ioul d ei-s, drawers i Eet- ters. A'i gymharu ag yr I Geld nifer y gweithwyr yn llai o lawer, ond yr oedd yn well ar y rhai weithiai na mis cynt ac na blwy-ddyn yn ol. Yn gym- hariaethol yehydig o amser byr adroddir yn ystod y mis. Dengys adroddiadau oddiwj-th ffyrms yn cyflogi 6.543 o weith- wyr yr wythnos yn diwcddu Ebrill, 1916, nad ocdd wahaniaeth yn vmarferol yn v nifer o ond fod evnnydd o 6,3 ) y cant yn y cyllc/ta;; dalwyd o'i gymharu a mis yn ol. O'i gymharu a blwyddvn yn ol yr oedd gostyngiad yn nifer y dynion o 22.7 y cant, a 14.0 yn swm y cyflogau dal- wyd.

ESIAMPL DDA. I Gyda nnvyafrif o 4,908 y mae aelodau yr Amalgamated Society of Carpenters and Joiners wecK penderfynu yn ffafr parhau y "levy" gJfhedinol o 6c yr wythnos i godi y groufa i fyny tra byddo y l'asnach yn dda.

DIRWY AM STREICIO. I r Dirwywyd 43 o seiri coed Dublin i lian. ner cor on yr un am streicio heb roddi y rlivbudd angenrheidiol o dan Ddeddf Arfau Rhyfel.

ESGUSODIAD AM FIS. I Rhoddwvd esgusodiad am fis yn rliwydd yn Nhribiwnlvs Apel Morgannwg i adeil- adydd, yr hwn yr oedd ganddo tua gwerth 500p o ddyledwyr ar ei lyfrau, a gwerth l,600p o beirianau a stoc i wncud i ffwrdd a Invy cyn y gallai gloi ei fusnes.

PWYNT CYFREITHIOL. j Yn ol dyfarniad y Barnwr Bray yn yr uchel lys, y ma.e y cyflogydd fo wedi addaw talu cyflogau neu ran o gyflogau i'r dynion fo'n ymreetru yn gyfreithiol rwymedig i gadw at ti air.

ESGOB A CHYDWYBOD. I Mae Mr J. H. Whitehouse, A.S., wedi an ion llyt'iyr agorod i Dr Chavasse, Esgob Lerpwl, ynglyn a'i agwedd tuagat wrth- wynebwyr cydwybodol. Delia yn gyntaf g;;da'i sylw fod yn ddy. ledswydd ar wrthwynebwvr cydwybodol adael y na wnant vmladd drosti, a gofyna paham y rhydd y cyngor luvn yn awr, gan os ydyw ei olygiadan yn gywir, y dylai fod wedi gwncud hyn mown adeg heddwch. "Os ydych yn eich lie," medd- ai, "dylai'r eglwysi ar capeli gael cu dinistrio, a dylid diddymu yr crthyglau oddiar y rhai y sefydlasant eu bywydau. Buaswn vn hoffi j'ch deffiniad o Kydwybod fod yn fwy penodol. Y r yelych yn dweyd nad ydyw rhydd id eydwvhod vn golygu y gallwoh -n-cdu yr liyn ddewisv/ch. Nid oes unrliyw ddyn ihesymol yn credu yr hyn ddewlsa er mwyn cad y llwybr hawdd- af mewn bywyd. Mae'r dynion y soniweh am danynt wOOi dewis y llwybr caletaf, llwybr y rhaid iddvnt ei gerdded eu hun- ain." am. Aiff Mr Whitehom:ü ymlpn i gymharu safle clerigwyr gyda safle gwrthwynebwyr cydwybodol, a dywed fod arweinwyr yr Eglwys wedi pwyso am eu rlivddhau hwy, er mai'r un gwrthwynebiad sydd gan y ddwy ochr i dclwyn arfau. —————

I UNDEB GWYR Y RHEILFFYRDD I YrnddiswycJ-diad yr Ysgrifcnnydd. I HYSùysir fod Mr J. E. Williams wedi cynnyg oi ymddiswyddiad fel ysgrifen- nydd Undeb Gwyr y Rheilffyrdd, a hynny i-gymeryd lie ar Medi 30. Dywed ei fod wedi ei orfodi i wneud hyn oherwydd cyflwr ei ieohvd. Yn ol pob tebvgolrwydd, Mr J. H. Thomas, A.S., fydd ei olynvdd. Dywed Morlys Sweden fod mwy na 600 o. fvvnfeydd er dechreai y rhyfel wedi eu golchi i'r lan ar en glannau, ac fod mwy na 500 wedi eu dinistrio gan eu llongau hwy.

EIN BEIRDD. EIN COLLED FAWR. O angau cerllyd, du, Paliam 'joedd raid mor ddofn, It' ddwyn ein taid ? Ai am ci fod yn lill, Ddyheu am weld y wlad? Ai hiracth oedd ar taid Am "Dy ei Dad"? Mynych glodtorai'tli ras, Anieidrol lor, A'i eisiau 'roeddit 'nawr Mewn nefol gor? Ai gyda'i annwyl ferch, A seintiau nef y nef, Mae'n semio'r anthem fawr, Yr "Iddo Kf? ])' iMvyliys oedd ei rviii, Kin tuion Dad, Dy eiiiaiiil gysiii, idd' Me^vn estron wlad; Yn yr Iorddonen gref Ni lithrodd yn y Haid Dnvy'n dagrau gallwn ddweyd, "Diolch am Taid.' SAPPER Arfryn, Llanrug. Y DBRAENEN. Mac'1' drain i gyd dan glyd glog, Neu hardd fantell fawreddog; Yn ganto'dd yma gyntaf Blodau'r drain yn gain a gaf; Fe" ruliwyd myrdd flodau man 1 gydio ar y goedan; Yn gopa iawn, o gap nos, Neu eira yma'n aros; Yn gwdwm yn en gilydll 0 rif y ser siriaf s'vtld; NVii- hoffus y'nt ar ei phen, Ag addurn miniog ddracnen; Harddu y berth wna mor ddi-ball, Yn fwy na'r un goeden arall; A deil yn od o landeg, A dotiwn at ei flodau teg, Cawn hwy'n eldest-Ins wedj cau 'N amdo am ei dig bigau; Oes garden wedi 'i gwisgo Yn frith, fel hon, mewn un fro? Gwisg angel wedi disgyn Ydyw y teg flodau hyn ? Arogl hyfryd a fflur glan, Drwy y lie. a dyr allan: Yn wyn wodi'n heneinio Dybiaf a gwaeti ei ben 0; Yr Oen diniwed-Acr y net, Ydoedd yma'n dioddef, Duw'n Grwr! o dan goron Giaidd, a llym 'bigan hon. EVAN .10 n-. Brvntirion, Bethesda. BACHGEN DRWG YN GADAEL CARTREF. Bachgen drwg adawodd gartref, Aeth ymhell i faes y gad, Mcddwl mwy nl wnaeth am Icsu. Nac am annwvl fam a thad. Ni feddyliodd chwaith am lythyr I'w hen Gerchog, dyner fam, 'R hon a fu yn cyson wylio Rhag y cawsai unrhyw gam. Ynihen misoedd wedi myned Ergyd drom a gafodd ef. Ac ynghanol ei wendidau Cofio wnaeth am Frenin Nef. Cyrchwyd of i ryw ysbyty, Er liiWyn cael gwellhau ei glwy, Tra'n gruddfanu 'roedd ei fynwes Fel pe'n mcthu dal yn hwy. AN-edi iddo-gael y driniaeth Gan y meddyg da ei ddawn, Cysgu wnaeth yn dawel, esmwyth. Kes yr. aeth yn hWYlo brynhawn Gweled wnacth ef yn ei freuddwyd Ei hen Kerchog, fwynaf fam, Yn dod ato'n llawn sirioldeb Rhag y cawsai unrhyw gam. Gofyn iddo wnaeth yn dyner— 0, fy mhlentyn annwyl, claf, Beth a aUaf wneuthur i ti, Dywcd v/riJiyf, mi a'i gwnaf! Deffro wnaeth y foment honno. Heb yscyried p'le yr oedd, A phan welodd nad oedd yno Neb yn wylo, rhoddodd lfoedd' Meddivl wnaeth am ei hen gartref. Draw ymhell yng Ngwalia lan, Safai rl wng y coedydd gwyrddion, Lie y canai'r adar man. Llefain 'roedd ef dros y 'stafell, Eisiau gweld ei dad a'i fam; Ond yr oeddynt hwy yn huno Yn y llanerch bach ddinam. Ar ol iddo wella, digon Adrcf aeth i weld eu bedel, Ac arllwysodd laivei- deigryn Nes yri llwydaidd 'r aeth ei wedd. Poeni v/naeth ei riaint hawddgar esyr aethant hwy i'r bedd, Ynlau'n awr mewn hiraeth wylai Ti-a, ci riaint draw mewn hedd. JANE MARY JONES. Nazareth, UanllfI.

I ABERMAW. Marw Pros ei Wlad.—Mae Preifat Grif- fith O. Edwards, nai Mrs R. Williams, M< )ss Bank, wedi ei ladd yn v ffrynt. Nid oedd ond 22 mhvydd oed, a bu adref am seibiant ddau fis yn ol. I

I BETHESDA. Pregethwyr bulgwyn. lngwyi y Methodistiaid Calfinaidd y Sulgwyn eleni pregethir gan y Parchn John Williams, Brynsiencyn; Prifathro Owen Prys, M.A., Aberystwyth; Peter Hughes Griffiths, H. M. PuglT, Colwyn Bay; S. T. Jones, Colwyn Bay: J. H. Howard, Colwyn Bay; R. W. Roberts, B.A., B.D., Lerpwl. Yngwyl y "VVesleaid, Parchn E. Tegla Davies, Lewis Edwards, ac Elvin Ivor Humphreys, B.A., B.D.

I CRICCIETH. -1 I Marw Sydyn. Dydd Llun, yn 51 1 1 lillivv,(I d Iiii fii,w mlwydd ccd, bu farw Mrs E. Williams, I priod Mr Owen Williams, Wellington Ter- race. Ni cu yn wael ond am ddau neu dri diwrnod. Brodores o Drefriw ydoedd, a dygwyd hi i fyny yn Glasinfryn, ger Ban- gor. Gedy briod a mab, yr hwn sy'n is- gapten yn y fyddin, i alaru ar ei liol. I NODION 0 FFESTINIOG. Gwyl Baner Notley.-Dai,fii Dydd Baner I \-etlov svlvred(loll tiii 20p. Cymdeithas Tretftdalwyr.—Dealhvn fod mudiad ar dro i sefydlu cymdeithas o drethdalvvyr yn vr ardal. Person11.-Ru Mr Idwal Griffith, M.A., Glanypwll, yr hwn sydd gyda'r Royal Flying Corps, adref am yehydig seibiant. —Mae'r Parch Richard Roberts, Llundain mab y diweddar Barch D. Roberts, Rhiw, yr hwn fu ar daith bregethwrol yn yr America, v edi dychwelyd i'r wlad hon. Hysbysir ei fod wedi derbyn galwad i fugeilio eglwys y diweddar Dr Storrs yn Brooklyn. Wedi ei Glwyfo.—Hysbysir fod Preifat Moses Davies, New Street, wedi ei glwyfo yn v ffrynt.

I PWLLHELI. Priodas Prifathro Madryn.—Dydd Iau, ynghapel Presbytcraidd Egremont; priod- wyd y Prifathro R. H. Evans, Coleg Am. aethyddol Madryn, gyda Mrs Laura Prit. chard, Porthmadog, matron Boys' Park School, Wallasey. Y forwyn ydoedd Miss Williams Ivy House, ehwaer y briodferch, a'r gwas jdoedd yr Isgapten R. R. Evans, R.W.F., brawd y priodfab. Gwasanaeth- wyd gan y Parch H. H. Hughes, Princes Road, Lerpwl. Angladd. Dydd Iau, yn Abererch, claddwvd gweddillion Mr John Thomas, Abererch Road, yr hwn fu farw y dydd Sal blaenorol, yn 72 mlwydd oed. Mewn dwys alar ar ei ol y mae priod a phump o blnnt. Tribunal Licyn.-Dellodd y llys hwn yr wythnos ddiweddaf gyda 80 o tpeliada-Li, o dan lywycldjaeth vr Henadur Maurice Jones. A maethwyr ydoedd y rlian fwvaf o'r apelwyr, a rhyddhawyd hwy hyd fis Tacliwedd. Newydd Drwg.—Daeth newydd i law fod Preifat D. Jones, Carnarvon House, wedi ei glwyfo yn Ffrainc. I PORTHMADOG. I Cipar Newydd. —Mae Mr J. Griffith Jones, London Terrace, Prenteg, wedi ei apwyntio yn gipa ar yr afon Glaslyn. Milwrol.-Yiiivsg y milwvr fu adref am seibiant ccir, yr Isgapteniaid O. J. Roberts, 3-6 R.W.F., Alex. Casson, H.W.F., Hhingyll Tom Roberts j B.A., Bort l i f ee l -i, Gwynedd; Rliing-.vll Borthfechan, Bataliwn Gwynedd; Rhingyll A. Hughes, R.A.M.C,; a Corporal R. E. Owen, R.A.M.C. Angladd.D -vdd Mercher, yn Penmorfa, claddwyd gweddillion Mr AYilliam Jones, Glanmorfa Terrace, Tremadog, yr hwn fu farw y dydd Sid blaenorol, yn 64 mlwydd oed. Gedy weddw a phedwar o blant i alaru ar ei ol, dau phonynt yn y fyddin. O'r Aifft.—Yr wythnos ddiweddaf, daeth y Rhingyll W. R. Wiiliams, Arvonia, adref o'r Aifft. Mae ei amser i fyny gyda'r fyddin, ond mae wedi penderfynu ail-ymuno. I GARN DOLBENMAEN. I Anrhegu Llythyrgludydd.—Wythnos i ddydd Iau diweddaf, cynha1iwyd f.rf? i anrhe?u Mr J. G. Roberts yr hwn fn yn llythyrghrlydd i ardaloedd Tanrhiw, Cwm- stradllyn, a'r Garn am 21 mlynedd. Cy. merwyd y gadair gan Mr R. P. Williams, iiiei-wv d 3, ga,?l .,i i i- gan PostOffiee, a ehafwyd hanes y llythyrdy ganddo am 4-5 mlynedd. Cafwyd anerch- iad hefyd gan y Parch D. Collwyn Morgan, ac adroddiad gan Mr Hughes, Ynysypan- dy. Cyflwvnwyd yr anrheg, oof "Folding Desk" gwerth 7p, gan y Mri John Jones, Tyddyn, Cwmstradllvn; John Jones, Brynkir Factory; ac E. Llewelyn, Cefn Coch, yr oll ohonynt yn talu gwarogaeth uchel i'r dtrbynydd. Talwyd diolchgar- weh i Mr William Roberts, Talafon, am wasanaethu fel ysgrifennydd i'r pwyllgor. Terfynwv'd y cyfarfod tnvy ganu "Hen Wlad fy Nhadau."

I RHYD-DDU. Ch-warel Glanrafon.—Mae peirianwa-ith Chwarel G/anrafon, yr lioti sydd yn gau- edig, yn cael eu symud, ac felly nid tebyg yr aiLagorir hi. Bydd hyn yn golled fawr i'r ardal. Tua 25 mlynedd yn ol, yr oedd tua 500 o ddynion yn gweithio yn y chwarel lion.

PONTRHYTHALLT. Yn Wael.-Ai- restr y cleifion cawn Mr a Mrs David Thomas, Caerfrvn, Mri J. M. Jones, Helsor Villa, a R-obert Roberts, Waen, a Mrs Robert Griffith, Bryngwyn. Da fydd clywed eu bod yn gwella. Liwyddiannus. Dealhvn i Bryngwrp wneud yn dda yn arholiad Cymanfa Ysgol- ion Dosbarth Bethel eleni. Daeth am ryw o'r prif wobiau yma. Da iawn wir. Ein Miiwyr!—Gwelsom yn ein plith y -A,fi-i Tom Hughes. Penybont gynt; William Evans, Craig Dinas gynt, a Griffith Ashton Rowlands, y tri yn edrych yn rhagorol.

BANGOR. Garddwriaeth. Mae Pwyllgor Addysg Sir Gaernarfon wedi cymeryd darn o dir oddeutu 600 llath, yn ymyl Farrar Road, er dysgu garddwriaeth i blant ysgolion y dref. Yr athraw ydyw Mr S. D. Wil- liams, o YsgoI y Garth, yr hwn sydd wedi myned drwy gwrs o addysg yn Ysgol Amaethyddol Madryn. Mae y dosbarth- iadau wedi dechreu eisoes ar eu gwaith. Gwywo yn Gynnsr.—Bore dydd Mawrth bu farw Oilys, geneth fach 26 mlwydd oed i Mr a )1rs -D. J. Thomas, 17, Minafon, off Sackville Road. Cafodd gystudd caJed am bythefnos, ac er pob gofal tad a mam, a gallu meddygol, bu farw ar y dyddiad nehod. Yr oedd yn blentyn hynod hoffu94 ac yn ffefryn gyda'i ffrindiau bach a'r cymydogion. Bore dydd Gwener cludwyd ei gweddillion i fynwent Glanadda y Parch Howell Harries Hughes, B.A., yn gwein- yd dii. Mae cydvmdeimlad mawr gyda Mr a Mrs Thomas yn eu profedigaeth leu; o golli eu hunig blentyn. Anfonwyd blodeudyrch gan "Nain," Aunty Sallie and Friend; Aunty Gladys Glyn a, Nesta Blod wen a Willie Lloyd; Hilda, a Molly; Mrs Pavnt-er and Nellie; Mrs Griffith; Grade; Dilys and Gwilym Glynn Mrs R. Roberts Charlie; Will, Elfed, Hannah, and Johnny Jonas; Eddie Davies, Glyn Bach; Norman and Henie; Megan Lloyd; Missies Annie and Nellie Hughes; Nain, Taid, Ellen, and Dorothy; Edna and Dorothv; Eddie and Hilda.

Y PUM SWLLT PENSIWN. Mae safle hen bobl sy'n derbyn blwydd- dal, oherwydd y codiad ym mhrisiau byw, yn cael ei ystyried gan y Llywodraeth, a deaUir y byddant yn penderfynu yn fuan ar y mater. Mae Pwyllgor Rhyfel Cten- cdlaethol y Gweithwyr wedi anfon pender- fyniad i aelodau y Cyfrin Gyngor yn galw sylw at yr angen o wneud rhyw ddarpar- iaeth i'r pensiwnwyr, y rhai sy'n ifiethu byw ar y gardod delir iddynt. Nid yw 68 yn awr bron yn werth 3s cyn y rhyfel. Mae Undeb y Mwnwyr hefyd wedi galw sylw Mr Asquith at y mater.

Y GWIR GYNILDEB, Dywed y Cynghorydd S. Smethurst, acl- eiladydd, Oldham, ei fod yn ofidus meddwl fod adian bwysig o gyflogwyr y fasnaeli adeiladu wedi esgeuluso adeiladu tai, gyda'r canlyniad fod adeiladu tai wedi myned i ddwylo personau na ehynyrchant dai iach a cla. Gall adeiladu tai da gostio 20 y cant yn fwy, ond yn y diwedd yr oedd yn fwy darbodus. Hyderai y byddai i'r awdurdodau cyhoeddus edrych fod tai yn cael eu hadeiladu gan ddynion y byddo eu profiad yn gwarantu gwaith da.

Mae meddyg mewn pentref yn Ysgot- land dipyn o wag. Y dydd o'r blaen, pan yn myned ar ei gylch i weled ei gleifion, daeth ar ddair-wain ar draws Jamie, torwr cerrig beddau, mewn cornel o'r gladdfa, « yn prysur wrthi yn oerfio y ceririg. "Ah, Jamie," ebai'r meddyg, "ImaetL debyg y byddwch yn gorffen y eerrig i fyny i'r llinell 'Er Cof,' ac yna aros hyd nes bo un wedi marw cyn mynd ymlaen ymhellachl" "Wei," ebai Jamie, "gwnaf hynny weithiau; ond troion eraill pa bo un yn waeJ, a chwitha yn tendio arno, toes yna ddim achos i aros--af ymlaen i oiffen y gwaith. —^— ^i*i

Y flwyddyn ddiweddaf ymfudodd 10,792 o bersonau o'r Iwerddon. Dyma'r rhif isaf cr 1851.