Y Dinesydd Cymreig

PENNOD XLI. ■ Syniad y Meddyg. Cafwyd sgwrs ddiddorol iawn cydrhwng y brif nyrs a'r doctor parth cyflwr Nyrs Jenkins, a theifl oleuni ar wahanol ar- weddion bywvd Wyddoch chi be doctor, ebai y Brif Nyrs, roeddwn i wedi ama yr eneth yna y funud gyntaf y gwelais i hi. Oedda chi wir, ebai'r doctor. Tydi o'n ddim ond ffrvvyth i meddylia ynfyd a'i syniada gwirion hi ei hunan. Diar mi, tybad deudwch. Toes yna ddim tybad am dani, dyna fy mhrofiad i. Wel twn i ddim am hynny, ebai y nyrs, mae'n bosibl fod yr eneth yn un gywir iawn o ran amcan; ond ei bod wedi cael ei thwyllo gan y dyn yma, a thrwy hynny ei tha,flu oddiar ei hechel. Mae hynnv yn cymeryd lie rai prydiau, ebai y doctor. Fe geir dynion diegwydd- or yn chware gyda theimlada merched, a thrwy hynny yn eu drysu am byth. Ond y mae jna achosion eraill pryd y mae merched yn ddigon ffol i roi eu serch ar ddynion heb fod ganddynt le na hawl i neud hynny. Hwyrach wir, ebai y nyrs, ond nid yn ami. Wuddoch chi, ebai y doctor, fod yna'r fath beth yn bod a syniada gwirion teulu am fywyd ac fod y rhai hynny yn dod i ddifetha'r plant? Synwn i ddim, doctor, ebai y nyrs; ond nid hynny wela i yn yr achos yma. Tydw i ddim o'r un farn a chi, ebai y doctor Mae olion addysg yr aelwyd i weled yn eglur ar Nyrs Jenkins. Pie gwelwch chi hynny, doctor? Rwy'n gweld fod ei hymddygiadau yn deud ei bod o deulu uchel. l Nid vyf yn ama hynny ac hwyrach mai dyna sy'n gwneud y safle y mae ynddi yn bosibl. Welwch chi, y mae wedi ei thrwytho gyda ryw syniada gwiriona'n fyw fod yn rhaid wrth ryw urddas, ac an- lhydedd, a bri i lincm gyda ei theulu hi, neu fod yn fethiant. Nid y deunydd, ond y lliw a'r llun ydi popeth i fod. Fedra i ddim gweld be yda chi yn dreifio ato, cbai y nyrs. We-I iiii ddweda. i wrtho chi be su gen i. Mae tad a mam Nyrs Jenkins wedi stwffio i'w phen na thai dim byd iddi hi ond bach- gen o deulu uchel ac enw ganddynt. yn y wlad, ac fod yn rhaid cadw i fyny ryw style neilltuol o fyw neu beidio a bod. Roedd hi wedi mynd i fewn i'r style, ac I yn byw iddo, nea ei gwneud yn ivan o ran meddwl ac ewyllys. Gwelodd yn yr Is- gapten Gravel ddyn y gallai gael yr hyn alwai "prestige" y teulu am dano; ac aeth'i gredu fod Dorothy o deulu rhy gyff- redin iddo Nid oedd yn gwybod dim am I heol cariad, a, dyna. lie y collodd y galance. Aefth ar draws y llwybr a chwympodd ar y ffordd. Nid plygu i "prestige" y mae cariad, ond yn gwneud. un iddo ei hunan. Mae cariad yn anwybyddu pob dim, ac yn creu bywyd iddo ei hunan or gwaethaf pob anhawster. Ond a ydych chwi ddim yn meddwl, doctor, ebai'r nyrs, mai dyledswydd yr Is- gapten ydoedd un ai cvmeryd Nyrs Jen. kins nea ddweyd yn blaen wrthi nad oedd wiw iddi feddwl am dano. Mi fasa wedi achub y druanes felly P Fedrai yr Isgapten Gravel ddim gwneud y cyntaf gan ei fod yn rhwym wrth Doro thy; ond fe wnaeth yr ail, chwareu. teg iddo. Ond pa ddiben oedd siarad gyda hi gan ei bod wedi colli'r balance y funud y rhoddodd ei serch arno, ac ni ellir ei galw yn gyfrifol am ddim a feddyliai nac a wnaethai ar ol hynny. Wel ar bwy y mae'1' bai medda chi, gofynai y nyrs. Nid oes ddadl ar y mater, yn ol fy syn- iad i nad ar el tliad a'i mam yn stwffio rhyw hen nonsens gwirion i'w phen hi pan gartref. Dyna'r ffaith, y mae syniadau fFol y "well-to-dotybiedig, yr "upper cla/s," y "smart set," a'r "society" bon- digrvbwyll y sonir am danynt yn difctha eu plant, ac yn eu caethiwo i ryw fyd a bywyd cyfvng, annifyr, a difudd. Pa wa- haniaet,h ydi o prun ai tlawd ynte cyfoeth- og ydyw y bachgen neu'r eneth, na'u teulu. Y cwestiwn mawr ydyw cael c v- meiiadau teilwng a chariad gwirioneddol, Dyna sy'n cyfansoddi gwir fywyd a ded- wyddwch. Tydw i ddim yn meddwl yn hollol run fflth a chi, doctor, ebai y nyrs. Rwy'n tvhio y dylai rhai sydd wedi eu dwyn i fyny mewn "society" gael eu cymharu yn briodol, non fydd yna. fawr o lun a threfn Rrnynt. Ryda chi yn eitha, reit, ebai y doctor. Ond y peth rwy'n geisio ei ddysgu ydi na ddyta ni ddim meithrin yr ysbryd yma sy'n 'CTfartsnddi y-• "society." Tydi'r "class yron yn dnitmio pawb a pho- 1-tli, nc yn rhoi yspryd afiach yn y bobl. Nitl yw'r dyn sy'n ysgubo'r stryd yn llai ei werth nac yn salach stwff na'r Brenin a'r Prif Weinidog, os yw'n ddyn gonest a ehywir. A'r un fath gyda'r ferch, nid yw "My Lady" ronyn gwell na, Mary y for- wyn o ran deunydd. I be rydw i yn- siarad, yn toes yna ami i forwyn wedi codi yn uwch na'r un My Lady; a bechgyn yr ystrydoedd wedi cyrraedd safleoedd a dy- lanwad uwch na'r un Marc-hog nac Ar- glwydd yn ein byd. Nid yr enw na'r teitl sy'n gwneud y dyn na'r ddynes, ond cy- meriad, a hvvnnw ddylai bwyso. 'TMae'r hen syniad arall yn gwneud dynion a merched yn wciniaid ymhob cyfeiriad. Yda, chi, mevvrn difrif, ebai y nyrs, yn credu mai d'giad i fyny Nyrs Jenkins sy'n gyfrifol am y gwendid yma heddyw? Fcdra i mo'i welad o fy hunan Rwy'n sicr ohono, ebai y do coir; ac fe wn am lawer o achosion tebyg lie y gellir dangos yn eglur mai addysg wag a dkynnwyr yr aelwyd sy'n gyfrifol am ddinistr y plant. Cefais ymgom gyda'r Isga.pten Gravel, yr liwn sy'n fab i un o feddygon goreu ein gwlad, ac yn gwybod na1"(T ei -hunan yn yr un cyfeiriad, a gwelais yn glir fod yr eneth druan lion • wedi cael ei gwenwyno gan syniadau gwirionffol ei theulu. Mae'r Isgapten o deulu uc^iel ei hun, a gwyr yn dda rad yw Dorothy o du ei thad ond cyffredin; eto y mae yn gweled yn ei anwylyd y deunydd goreu grewyd. Y mae'n ormod o ddyn i gael ei ddenu i rwydau acln-ddiaeth, ai gariad yn rhy syhveddol i gymeryd ei flino gan arferion gwlad. Diar me, Doctor, y mae gennych ffilosoffi newydd spon i mi ar fywyd a chariad, ebai y nyrs. Ond hwyrach mai chwi sy'n iawn wedi'r cwbl. Sylwch chi ar y pcth, ebai y doctor, a chewoh weled drwy eich profiad fy mod yn traethu y gwirionedd. Yr wyf yn bwr- iadu cael symud Nyrs Jenkins oddiyma yn ddioed, oblegid nid oes obaith iddi gael y treatment, priodol yma. Ceisiwch ei gwyl- io yn fanwl, a deuwn yma bore foru i'w ehymeryd i ffwrdd. Fe wnaf, doctor, ebai y nyrs. Piti l drosti, ynte ? le, ie, ond rhaid gwneud pe ond er ei mwyn hi. Bore da Afth y doctor vmaith ond nid oedd ei syniadau na'- vmddygiadau yn plesioi- nyrs. (rw barhau.)

I "LLAIS RHYDD! D. I Y Bregeth ar y Mynydd. I Yn "Lbis Rhyddid" mis Mai ceir Nod- iadau ystwyth, gafaelgar, ac amserol, fel arfer. Fel pob cyhoeddiad arall heddyw, ceir mai y rhyfel sy'n cael y sylw blaenaf, ac felly "Trem Amgylch-Ogylcli" "Llais Rhyddid." Dechreuir trwy ddangos fel yr oeddym fel Cymry wedi ein trwytho yn nysgeidiaetli Crist yn erbyn milwra a lladd, i garu ein gelynion, ac i gashau jingoyddiaetli. Ond pan ddaeth newydd erch o German) aeth popeth yn deilchion, a "diflnnodd ein hen gl.edoau hedd-garol fel tai,tli o flaen y corwvnt. Dechreuas- om chwythu corn y gad o'r pwlpud a'r llwyfan, bawb am yr uchaf Ac er syndod, caredigion lieddweli oedd ar flaen. y deffroad, a Mr Lloyd George, o bawb, yn arwain y 11 uoedd. Hwynt-hwv yn awr I oedd fel meirch rhyfel yn ffroenio mwg a than. Troes gweinidogion heddwch yn 'recruiting officers,' a. dringai rhai ohonynt i'r areithfa mewn gwisg okbald yn lle'r got ddu a'r ffunen wen. Bob SabotJi, yn gymysg ag efengyl y Tangnef- edd, mewn capel ao eglwys, anogid pawb • av a fedrai i wisgo arfau cnawdol y filwr- ieth ac i ddod allan i ymladd dros eu gwlad. Beth am y bregeth ar y myn- v,Jd ? A oc?dd iiie-,tir o ydd ? A oedd mesur o 'Moratorium' wedi ei gyhoeddi gan Frenin Heddwch, yn rhyddhau pawb o'i ddisgyblion oddiwrth eu rhwymedigaethau i'r deyrnas nad yw o'r byd hwn? Ai tew croen yn unig oedd dyfnder ein hargyhoeddiadau pan y llwyddasom i'w taflu ymaith mor gyflym a, diseremoni?" Dua.ai'i- nodiadau yn rhagorol o effeith- iol pe heb ysgrifennu mwy; ond credwn fod yr "apology" sy'n dilyn yn eu difetha. Wedi dweyd nad achwyn y maent, a'tl bod eu hunain yn y camwedd, a gofyn ai tybed mai dyna oedd dysgeidiaeth Crist, a Beth fuasai Ef yn ei wneiid pe buasai'n awr ar v ddaear ? Ac wedi mynd di a- abefn at y Bregeth ar y Mynydd, ac i ryw fesur yn pariiau i gydymdeimlo a'r rhai I sydd yn glynit wi-th yr hen argyhoeddiad- au. "Eta rywfodd," ineddent, "ag 's- tyried yr amgylchiadau presennol, nis gallwn feddwl fod pob adnod o eiddo'r Iesti i'w de-all yn iioltol, lytitieritiol. 'Ideals' < ydynt i ymgyrraedd atynt, ac nid gorchy- mynion i'w cario aUan gan nad beth fydd- o'r amgylchiadau." Wei wel, os mai dyna yw'r Bregeth ar v Mynydd, fe all amgylchiadau rwystro i'r delfiydau gael eu sylweddoli byth. MaR gemiym llys gweddio dros ysgrifennydd y nodiadau: "Agor lygad y ilanc." Ceir yn v rhifyn bregeth goeth gan y Parch W. O. Jones, B.A., ar "Barzilai/' Llytbyr o Ffrainc. Ail Bennod "Dau o Fecligyn yr Ardal," "Y Lloer," gan E. T Evans, Morfa Nefyn, He am ryiv o bet in da oraill. Gellir mentro rhoddi clivyc cheiniog am dano, y mae'n werth ei bri? lawer gwaith drosodd.

CROES YN YR AWYR. Gweledigaetb Milwr yn Firainc. 31ewn llythyr at ei fam yn Eastbourne, dywed lhingyll o'r Royal Sussex Regiment ei fod wedi gweled gweledigaeth sy'n dwyn ar gof "Angylion Mons" i ni. Dyma'i lythyr:—Bore heddyw, Mai 22ain, tua 12.30 neu un o'r gloch y bore, gwelsom groes wen hardd yn yr awyr. Y r oedd yn nofio yn y cymylau hyd nes y cyrraeddodd y lleuad. Credaf fod pawb yn y cyffiniau hyn wedi ei gweled, oblegid ni thaniodd yr un ochr ergyd am tua chwaiter awr, ond yr oedd distawrwydd mawr yn bodoJi. Nid ydym yn gwybod beth mae'r weledig- aeth yn ei arwyddo.

Y CORFFLU HYFFORDDIADOL GWIRFODDOL. Yn Nhy'r Arglwyddi, yr wythnos ddi. weddaf, cvjiierod(I trafodaeth le ynglyn a'r corfflu uchod, a. dywedodd Arglwydd Kitchener eu bod wedi rhoddi esiampl i'r wlad, ac yr oedd ef yn falch ohonynt ac yn ddiolehgar iddynt. Ni allai, gan fod aughenion y Fvddin mor fawr, addaw un- i-livw gymoith ariannol iddynt, nac ych- waith addaw arfau iddynt. ««i

TRANC Y ZEPPELINS. Hysbysir fod Germani er dechreu y rhyfel wedi colli 47 o Zeppelins

Mister you're smoking too much Take Edttnond^on's Ideal Toffee nnd ease off. Kdmondson's Ideal Toffee wont melt in your pocket. It wont get time! < VOIl can't stop a bad tooth with sugar, bot if your toffee is Edmond- son's "Ideal" you wont have bad teeth. That dark browij. taste. Take it away with Edmondson's Ideal Toffee.

CAN PUNT AM ONESTRWYDD. Yu ddiweddar. collodd Mrs Levett, Wyastone Keys, 'Sir Fynwy, "necklace" o berlau gwerthfawr. Canfyddwyd hi gan wraig coediwr i'r Llywodraeth, a cl^afodd j wobr o 100p am ei gonestrwydd.

CYMANFA GANU'R BEDYDD- I WYR. Dosbarth Caernarfon. I Dydd lau, ynghapel Caersalem, cynhal_ iwyd Cymanfa Flynyddol Ysgolion Sul Bedyddwyr Dosbarth Caernarfon. Y Uvw- yddion oeddynt y Parch D. Davies, Llan- Ilyfnij a Mr David Evans, Sardis, Llan- beris. Holwyd y plant gan y Parch Hugh Edwards, Clwtybont. Yr arweinvdd cerddorol doodd Mr William Jonse, Cru- gan, Caernarfon, a cliafwyd canu da drwy'r dydd. Y cyfeilwyr oeddynt Miss Morton, Talysarn, a Mr R. Thomas, Sardis, Llanberis, a gweithredai y Mri E. J. Rowlands, Talysarn, a Samuel Jones, Aneddle, Caernarfon, fel ysgrifenwyr, a Mr W. E. Williams, Pisgah, fel trysorydd. Ymddangosodd canlyniad yr arholiadau llafaredig ac ysgrifenedig eisoes.

PWYLLGOR LLAFUR. I Fe gofir fod Mr Walter' Long wodi cytuno, pan yn trafod y Mesur Gwasan- acth Milwrol, i bwyllgor gael ei ffurfio i wylied ymrestru ym muddiannau llafur, ac i weitliredu fel atalfa ar orfodaeth divvydiannol. Mae'r pwvllgor hwn yn awr wedi ei ffurfio, a chynwysa Mr Wardle, A.S., Mr Walsh, A.S., a Mr Duncan, A.S. Cynhelir cyfarfodydd myn- nych ganddynt yn Scotland Yard, Llun- tlain.

I CYMANFA FAWR. UNDER ANNIBYNWYR SIR GAERNARFON. Yn Abcrsoch y cynhaliwyd cyfarfod- ydd Undeb Annibynwvr Sir Gaernarfon. Cymerwyd y gadair, yn absenoldeb yr Henadur W. J. Parry, Bethesda, gan y Parch W. Ross Hughes, Borthygest. I YR EGLWYSI GWEINIAID. Dywedodd y Cadeirydd fod dros l,400p wedi cael e1.1 haddaw yn Sir Gaernarfon i'r pwrpas 0 ddarparu cronfa i gynorthwyo yr eglwysi gweiniaid a rhoddi isrif cyflog i'r gweinidogion. Dywedodd y Parch D. Stanley Jones fed y mwnwyr a'r amaethwyr ym medi eu cynhaeaf o aur yn awr, a dyleut roddi eu cyfran tuagat helpu yr eglwysi" gweiniaid. ADDYSG Y PLANT. Cynygiodd Mr D. R. 0. Pryddercll, Peny groes, benderfyniad yn gwasgu ar y Llyw- odraeth i vvneud darpariaeth briodol ar gyfer effeithiolrwydd addysg, er cyfadod a'r gafynion grewyd gan y rhyfel, ac yn gofidio fod awdurdodau addysg drwy y wlad wedi cymeryd mantais ar yr ym- gvi-cli cynilo presennol i amddifadu'r plant o'u manteision priodol i gyfaddasu eu hunain i'r amodau ucliod. Dywedodd mai addysg gelfyddydol fyddai prif angen y wlad wedi y rhyfel, a chondemniodd waith yr awdurdodau yn caniatau i blant yn eu blvnyddoedd tyneraf i adael yr ysgol i weithio ar ffermydd. Gwaith anhawdd ydyw wedi bod bob amser i gael "grants" bychain gan y Llywodmeth at addysgu'r plant; ond gnerir yn awr bum miliwn o bunnau yn ddyddiol ar y rhyfel. Wrth gefnogi y cynnygiad, dywedodd y Parch R. Evans, Hebron, mai angen mawr y dyfodol ynglyn ag addysg ydoedd gwneud yr ysgol yn fwy o gapel a gweith- dy. Pasiwyd y penderfyniad. AMDDIFFYN CYDWYBOD. Cynnygiodd y Parch R. M. Edmunds, Llanbedrog, fod y gynhadledd yn datgan ei hangymeradwyaeth i "bob creulondeb arferir tuagat y gwrthwynebwyr cydwy- bodol, heb cldatgan unrhyw farn ar y safle gymerir i fynv ganddynt, ac yn llawenhau yn y ffaith fod y Llvwodraeth yn cydna- bod cydwybodau o'r diwedd, ac yn cymer- yd mesurau er ainddiffl,n y gwrthwyneb- wyr rhag unrhyw niwed yn y dyfodol." Cefnogwyd ef gan y Parch Owen Jones, Bethesda. CYFYNGU'R DDIOD, Uynnygioddy Parch Ellis Jones, Ban- gor, fod gorchymyn cyfyngu y Bwrdd Llywodraethol o berthynas i oriau yfed yn un arhosol, ac yn gofidio oherwydd gwaith ynadon Dyffryn Conwy yn anfon apel i'r Bwrdd Llywodraethol yn ffafr ychwanegu oriau yfed yn vstod niisoedclyr haf. Pas- iwyd y penderfyniad. Y CADFRIDOG OWEN THOMAS. Pasiwyd yn unfrydol. ar gynygiad yr Henadur W. G. Thomas, Y.H., Caernar- fon, benderfyniad yn datgan gwerthfawr- ogiad o v. asanaeth y Cadfridog Owen Thomas ac yn erfyn ar i'r awdurdodau ei gadw yii ti swydd bresennol. <i»