Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
8 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
Mvddb orMe Y D JAM Every spoonful is a source ot joy and pleasure. Jam to be really good must be made from Fresh Whole Fruit at the season when the fruit is at its best, and thus retain the wholesome juices and delicate flavour of the fruit. That is the reason why KYDD'S JAMS are so superior to others, they appeal to you immediately you taste lhem. ASK YOUR GROCER FOR KYDD'S JAMS. KYDD & KYDD, FRUIT PRESERVERS, FRODSHAM, CHESHIRE I CYFLE ARBENNIG MAE T3 T T f?W? R. P. LLOYD, V/EDI AGOR BUSNES NEWYDD YN 4, Palace St. Caernarfon, MEWN GWERTHU A CHYFNEWID DODREFN HEN A NEWYDD, GWELY- AU, CLOCIAU, PAPURAU TAI, A FANCY DECORATIONS, &c. Gallwn gyflenwi DODREFN TAI, a chan- iatau Is 6c yn y Bunt am Arian Parod. Prisiau Neilltuol o Relymol. DYMA GYFLE ARBENNIG. AR OSOD. A 11 OSOD—SHOP GOCH, CROESOR. — Hen fasnaclidy adnaoyddus yn gwneyd busnes rhagorol mewn Grocery, Blawd, a Nwyddau CyfFredirtol, yn cyn- awts tdythyrdy. Meddiant 12fed o Dach- wedd, 1916.—Ymofyncr a KclUr.v. Croesor, Pe, ahyndeudraeth. T I _L YN EISIAU. P1)B Dosbsrth o FORWYNION yn '—* Eisiau. Lleoedd da yn ego red yn bwr ar ein liyfrau. Cooke, Cook- fikneraifl, Housemaids Helol, Preifat a Obyhoeddun, Generals, Waitresses, &c. -Ymofyner i Colwyti Day X. L. Servants ftc^istry, Carlton Fuildirujs, Colwyn Ba CURLY HAtB-WAVCURL?? Permanent Curls. One bottle sufficient, however listless your hair. One testimon- ial says: "My hair soon became a mass of wavy culs." Results certain. Price, 2s 9d. Special reduction for short time. Send Is only for large size 2s 9d bottle.— THE NEW WAVCURL CO., (-,7, CROM- WELL HOUSE, HOLBORN. W.C. StOPYMRAMM HSTGITE STREET, CUMtm YW'R LLE GOREU AM BOB MATH 0 ESCIDIAD Am brisiau isaf yn bosibl. CYFLAWNDER 0 DDEWIS. ISGAER LEWIS, & Co, "Y DINESYDD CYMREIG" ydyw yr ORGAN SWYDDOGOL I UNDEB CHWARELWYR GOGLEDD CYMRU. I CYNYRCHWYD GYDA LLAFUR UNDEBOL. GUILD HALL, CAERNARFON. OARLUNIAU BYW D A V I E S RHAGLEN RAGOROL YR WYTHNOS lION. STRATHMORE. WAYS OF MEN. Mytiediad i mewn; Is 2c; 7c; a 4c. SWYDDOGOL. AT AELCDAU CYMDEITHAS GYFEILL. GAR DYFFRYN NANTLLE. BYDD CYFARFOD BLYNYDDOL yr ■ uchod gynhelir yn Assembly Rooms, Talysarn, Dydd Sadwrn, yr 17eg cyfisol, yn dechreu dri c'r gloch y prydnawn, ac nid banner dydd fel arfer. Gan fod materion neillduol hwysig i'w hymdrafod, dymunir ar gynnifer ag fyddo yn bosibl roddi eu Presenolde b. Drwy orchymyn DAVID W. JONES, Ysg. Na.ntlle Terrace, Nantlle, Mehefin 3ydd, 1916. GOLQUHOUN & CO., HsaMrers, All-Wool Tweeds and Yarns If gill Prices. AU Cipplaies ftid. ANY LENGTH OUT. EmtUSHtP 188a 11¡IQ,ISTtAEO TWADC MARK. PATTERNS of -our LOVELY GENUINE GOODS tmutt to moot all requirement so n't on approval to eny Lady or Contleman. Writ* far the- to-day. Parti*Own W603 -ads Into any kind En of Woonen C.Odi? Sea our booklet -= Truths oboui Tivosde. (Agents Wanted) DIM GLO CYMREIG I GROEG. Cvhoeddvvyd gorchymynion y Llywodr- aeth yng Nghaerdydd nos Ian yn gwahardd allforiad gio i Groeg.
SAFLE'R CYMRO. 1
SAFLE'R CYMRO. Llawenycluvn yn fawr yn y ffaith fod y Cymro, bellncb, wedi. dod yn rhywun yn y byd, ne yn cael < i gydnabod am ei werth ymhob cvich a safle. Yti ol pob golwg y ti-ta-, i- lioli lywodraethau fel pe am y cyn- taf yn rhoddi awenau y gwlcdydd yn ei ddwylo. Maent yn mvylo Cymro eisys yn Av/stralia; ac i bob pwrpas yitiarferol Cymro sy'n rheoli LlyAYodraeth Prydain Fawr. Mae y peiriant mihvrol perthynol i Canada dan ofal Cymro, a gwelwn fod Gwerinwyr yr Unol Daleithiau yn prysur hwylio Cymro i'r Arlywyddiaeth. O'r pedwar enwyd y mae tri ohonynt yn Hughesiaid a'r Hall ydyw Mr Ll N-d George, ac y mae'r naill fel y llall yn vin- hyfrydu yn en eenedl, ac yu falch o'u tarddiad, a dylem ninnau, ar wahan i bopeth arall, ymfalehio ynddynt a thrwy- ddynt. Law eu llwvddiant i sia.rad yn gryf wrth ein plant fod llwybr anrhydedd a bri yn agored led y pen iddynt, ac nad yw bod yn Gymro mwyaeh yu rhwystr i sicrhau y safle uchaf all gwlad a theyrnas ei rhoddi i ddynion. Cwestiwn mawr y dydd lieddyiv ydyw—Pwy sy'n debyg o gael lie y diweddar Arglwydd Kitchener. Enwir amryw, ond y ffefryn yn ol pob golwg ydyw Mr Lloyd George. Efe ydyw dyn y gornel gan y Llywodraeth yn bar- haus. Pan aiff yn gyfyng arnynt. ac eis- iau gwaredigaeth, arno ef y disgyna y gwaith, ac yn ei frordd ei hun y mae wedi llwyddo 5n ei holl ymgvmeriadau. Beth bynnag all ein barn fod am gyfreithlonder ei ddull, Ea'r hyn gafwyd dnvy ei ymyr- iadau ef, y mae'r wlad a'r deyrnas yn ystyried ei fod yn llwyddiant yn ei waith. Ceir fod yna bedwar enw yn sefvll yn amlwg am y swydd hon, set Arglwydd Mil- ner, Mr Bonar Law, Mr Austen Chamber- lain, a Mr Lloyd George. Mae'r farn yn Hod gvffredinol y bydd y dewisiad tuallan i'r cylch mihvrol. Rhyw ychydig o Dori- aid penboeth sy'n gwthio enw Arglwydd Milner i'r golwg am eu bod yn wrthwyneb. ol i Mr Bonar Law, yr hwn sydd braidd yn rhy dweddol i syrthio i mewn gyda Mr Asquith a'i gynlluniau yn ol eu tyb hwy; ond nid oes siawns i Milner druan, mae hynny'n Mcr. Y ddau sy'n rhedeg agosaf i'w gilydd ydynt Mr Lloyd George a Mr Bonar Law, ac o'r ddau y cyntaf yw y teb- ycaf o gael ei ddewis. Daw y gwaith sydd ganddynt mewn Haw rhyngddynt a'r lie, medd i-Itai, ac o'r herwydd ei bod yn bosibl y gall Mr Austen Chamberlain gael yr apwyntiad. Methwn a ohredu ein hunain fod yna obaith i Dori gael ei ddewis tra y peli Mr Balfour yn Arglwydd ar y Mudys, oblegid y buasai hynny yn gorliwio y Llywodraeth Gydbleidiol; ac ohenvydd hynny ni aUwn beidio tybio mai wn beidio tybio inai ar y Cymro y syrth y goelbren. Yn wir, ceir awgymiadau i'r cyfeiriad yna gan y Prif Weinidog, pan yn dweyd ei fod yn bwriadu i bopeth y Swyddfa Rhyfel o hyn allan gael eu gweithio yn derfynnol drwy y Swyddfa Arfau. Ni ellir peidio synio fod Mr Asquith a'i fryd ar uno y ddwy Swyddfa; a pheth hawdd fyddai eu gweith- io gyda Mr Lloyd George a Syr William Robertson yn eu llywio. Mae'n wir fod gan Mr Lloyd George dasg galed o'i flaen yn Ar Iwerddon, bron na ddywedwn ei bod yn amhosibl. Ond ni ryfeddem na chaiff Air Lloyd George ryw gynllun i vreithredu'n ddioed geidw'r Gwyddelod yn ddistaw tra perv y rliyfel, betli bynhag ddaw ar ol hynny. Rhyw ymdrech felly welwn yn ei symudiadau yn awr. Cafodd ymddiddan bersonol ag arweinwyr y gwa- hanol bleidiau, ac y maent yn gosod ei fwriadau gerbron y pleidiau. Yr amcan mawr sydd ganddo ydyw sefydlu Cyng- rair Ymerodraethol, a bydd honno yn setlo y brobleiri Ulsteraidd. Daw Deddf Ynii-e-olaetli i weithrediad uniongyrohol; ond fod Mcsur Gwelliannol fel deddf ar- bennig yn ystod y rhyfel ac ychydig dros 1%.vnny i'w p h hynny i'w phasio yn fuan; yr Aelodau Gwyddelig i aros yn y Senedd yn Llun- dain fel yn awr yn ystod y cyfnod hwnnw. Y chwe sir Ulsteraidd i aros dan y Lyw- odraeth Ynierodrol fel yn awr yn ystod cyfnod y rhyfel. Wedi y rhyfel ceir y Gynhadledd Y meroclroI i benderfynu. y materion. Dyna'r saile gymerir gan Mr Lloyd George, ac hwyrach y bydd yn ddigon i gadw'r Gwyddelod yn ddistaw. Os gall setlo hyn yn fuan nid oes ddadl nad ercl fydd yn y Swyddfa Ryfel, oblegid y mae ei waith yn Swyddfa yr Arfau wedi ei gwblhau.
CAERNARFON. I
CAERNARFON. I Uniad Hapus Milwr. Dydd Llun, I ynghapel Caersalem (B.), priodvvyd Sap- per Henry James Tapping, 2-1 Welsh Field Co., R.E., a Miss Margaret Ann Jonkins, unig feroh Mr a Mrs D. Jenkins, 27, Prospect Place, Llanelli. Gwasanaeth- wyd ar y briodaeferch gan Miss Ella. Ro- berts, Rhcsfiyn, East Twthill, ac ar y priodfab gan Driver D. J. -Aloi-gan (rein- der y briodasferch), 3-1 Welsh Field Co., a Sapper Richard J. Williams, 2.1 Welsh Field Co., R.E. Gweinyddwyd y Bere- moni gan y Parch R. G. Roberts. Caf- wyd borebryd priodasol yn Nythfa, East Twthill, lie yr erys y priodfab. Bu Sap- per Tapping yn ymladd yn Gallipoli. Llys Bwredisiol.—Cynlialiwyd y Ilys Invn ddyd I Llun. gerbron v Maer ac ynadon era ill. Dirwywyd Hannah Thomas, Twt- hill Bach, i 5s am adael ceffylau fyned ar wasgar.—Dirwywyd Griffith Pritchard, 1, Gelert Street, i 4s am droseddu o dan Ddeddf Amdd iffyn Gwlad ynglyn a goleu. adau. Marw.—:Dydd lau, yn 62 mlwydd oed, bu farw Mr John Jones, Segontium Road. Daeth i'r dref rai biynyddoedd yn ol o Gaeathraw, lie y bu yn flaenor gyda'r M.C. Cleddir ef yng Nghaeathraw hedd- nv (dYid Mawrth). Gedy weddw, merch, a dau fab, y rhai sydd yn y fyddin, i alaru ar ei ol. Dariuniau Byw.-Cofied ein da,rllenwyr fod Mr E. O. Davies, Guild Hall, wedi darparu rhaglen ysblenydd ar eu cyfer. Y rhan flaenaf o'r wythnos eeir "Stratli- more" a "Change of Luck"; a'r rhan olaf "Ways of Men" a "Women's Weakness." Gwaith Rhagorol.—Mae'r Y.M.C.A. yn gwneud gwaith rhagorol ymysg y milwyr sydd yn y dref. O'r ystafelloedd yn Ban- gor Street er mis Mai anfonir 250 o lyth yrau a coerdynau yn ddyddiol, ac y mae 112p wedi eu rhoddi yn y Bane Cynilo. Apwyntiad.—Mae Mr Charles Victor Ball, mab Sergeant-Major Ball, School House, vedi ei apwyntio yn glerc yn Ar- iandy y London City a Midland. Deeh- reuodd ar ei ddyledswyddau vr wythnos ddiweddaf yn Llandrindod. Priodas f ilwrol.-Dydd Mawrth, Mai 23, ym Mrysfce, priodwyd Colour Sergeant- Major E. R. Green, 2nd R.W.F., yn awr gyda'r 6th R.W.F., gyda Miss Annie Angel, 'inig ferch y Cynghorydd a Mrs Angel, Pool Street. Dyrchafiad MilwrGI.-l\lae'r Mri Tom Broome, Llarjbeblig Cottage, a William John Williams, Bardsey Island Inn, Palace Street, wedi eu dyrehafu yn cor- porals. Erys y dda u a r hyn o bryd yn /vr Aifft. Priodas. —Dydd Mercher, yn Llanbeblig, trwy weinyddiad y Parch AValter Jones, B.A., pnodwyd Preifat E. Morris Hughes, 23 R.W.F., Pare Kinmel, gyda Miss Catherine Morgan, Coed Helen. I'r Eurog Fyd. Priodwyd yn Llan- beblig, dydd Mawrth, y Ficer yn gwein- yddu, Preifat Charles B. Stephenson, Man ceinion, gyda Miss Grace Bencst, merch Mr a Mrs J. Benest, Segontium Terrace. Miss Louisa Benest ydocdd y forwyn, a Mr' Edgar Wright, Palace Street, ydoedd y gwas. Bu y priodfab yn Ffrainc am ddeunaw mis, a chymerodd ran ym mrwydr Neuve Chappelle. Ynadlys Sirol.—Cynhaliwyd y llys hwn dydd Sadwrn, gerbron Mr Issard Davies ac ynadon e.raill. Am fod liel) oleu ar ei ddeurodyr modur, dirwywyd William James Bradbury, 5, St. David's Road, Caernarfon, i O-S. Dirwywyd Elizabeth Ann Roberts, Bryn Tallwm Uchaf, Carmel, i 10s am beidio anfon ei phlentyn i'r ysgoh Niweidic Eiddo.—Yn yr ynadlys sirol, dydd Sadwrn, cvhuddwyd John Lewis, Terfyn; William Davies, Preswvlfa a Richard Thomas Jones, Pantafon, yr oil o Rhosgadfan, o niweidio truck glo ar s* N.W.N.G. Railway. Tv.^tioild Mr (1 W. North, llywodraethwr y cwnmi, fod y niwed wnabd yn 2p 17s 9c, ac nad oeld unrlivw wydr yn gvfan yngorsaf Rhos- tryfan. I-irwywyd hwy i os.—Dii-wywyd E. G. Evans, Tvnygors; F. W. Evans, 12, Glangwna Terrace; Richard Williams, Caeathraw Bach; a J. E. Lla t>- meddygon, yr oil o Gaeathraw, i Gs yr un am nhveidio "telegraph poles" yn y gym- ydogaeth. Tystiodd yr Heddwas Wil- liams fod ugain potel wedi eu torri rhwng ysgol Caeathraw a'r pentrf, ynghyda^ amryw ar v brif-ffordd i Gaernarfon,
-BANGOR, I - - - -
BANGOR, I Marw. Dydd Mawrth, Meliefin 6, ar ol Ilir Avaeledd, bu farw, yn 61 oed, Mrs Ellen Elizabeth Murray, gweddw Mr George Murray, teiliwr, 3, Union Street. Gedy amryw o ferched a meibion wedi tyfu i fyny. Mae clau o'r meibion yng ngwas- anafeth CH gwlad. William gyda'r Gat- rawd Gymveig yn Ffrainc, a Gerald yn y Llynges. Cymerodd y gladdedigaeth Ie yng ngfiladdfa Glanadda pi-ynhawn Gv/ener.
I BONTNEWYDD. f
I BONTNEWYDD. f marw.—jjydd lau, ar ol cystudd maith a phoenus, bu farw Mrs Jane Jones, priod Mr John Isaac Jones, 4, Tanybont, a hi tua, 72 mlvvydd oed. Yr oedd yn gymeriad tawel a charedig. Gedy briod ac un ferch i alaru ar ei hoi, y rhai fu'n hynod gar- edig wrthi yn ei chystudd. Cleddir Iiedd- yw (dvdd Mawrth) yn Llanwnda,
I BRYNRODYN. !
I BRYNRODYN. Liwenau o Plas Dolydd. Gyda'i ehar- edigrwydd a i haelfrydedd arferol cofiodd I Mrs Jones, Plas Dolydd, eleni eto am blant Ysgol Sul a Band of Hope Brynrodyn, trwy roddi to iddynt. Yn wir eangwyd y gwahoddiad eleni i gynnwys holl aelodau'x-' Ysgol Sul a'r eglwys. Bron na ellir dweyd fod y te hwn wedi dod yn sefydliad biynyddol i ddathlu pen-bhvydd Mrs Jones: —ni ddywedwn pa un oedd y tro hwn,-a; hawdd y gallwn ddeall dymuniad y plant am itbdi gael byw "am byth"! CafAvyd diwrnod dymunol, ac ymddangosai pawb yn ddieithriad yn mwynhau y cyflawnder o ddanteitliion melus barotoisid ar ein cyfer, Yr oedd y byrddau wedi en haddm-no yn I)i-v(-ifei-Lh a phlanhigion a blodau, ac yr oedd y clnviorydd yn eu hwvliau goreu yn gweini arnom. Wedi gwneud cyfiaAvnder a'r wledd ymneillduwvd i faes cyfagos i fwynhau ein hunain gyda chwareuon, ond pan ar ganol yr hwyl daeth yn ystorm, a gorfu i bawb rcdeg am gysgod rhag y gwlaw. Fodd bynnag ni oddodd y gwlaw derfyn ar Ar hwyl, ond cafwyd cyfarfod bywiog mewn canu a cliystadlu yn festri'r capel. Talwyd diolchgarwch calonnog i Mrs Joiies am ei haelioni, i Mr Robert Williams tIll fenthyg y cae, ac i'r chwior- ydd am m gnasanaeth gan Mri Owen Eamcs, Giasfryn, a Griffith Jones, Dyffryn Terrace, y plant yn ymuno mown banllef- au o I Dymunwn hir oes a phob ey,tit- i Mr a Mrs Jones, fel y gallant, barhau i fod yn gefn i'r achos ym Mryn. rodyn, fel y maent wedi bod am gynifer I o flynyddoedd.
I - -DOLGELLAU.
I DOLGELLAU. Lymanfa Ganu.—Cafwyd cymanfa ganu ragorol ynghapel Salem (M.C.) yr wyth- nos ddiweddaf. Yi- at-weinydd gyda't plant vdoedd Mr E. Williams, Ysgol y Cyngor, a ch j me rai Llew Meirion arwein- yddiaeth y bobl mewn oed. Yr oedd mynd ar y canu er gwaethaf swn y rhyfel.
DYFFRYN NANTLLE.
DYFFRYN NANTLLE. rnuuasau. iueaenn Sfed, ynghapel: Bethel, Penygroes, unwyd trwy broidas Mi- Emrys Jones, Pwllheli, a Miss Polly Auck- land Jones, Auckland .House, Penygroes. G^asanaethwyd fel gwas gan frawd y pri- odfab, ac fel morAvyn gan Miss Maggie Jonos, ehwer y briodasferch. Y Parch W. Elias Willi;uns a Aveinyddai y seemoni.- .\Iehefin 9fe<.1, unwyd trwy briodas Aiighapel Brynrodyn, Mr Jeremiah Ro_ beits, County Road, a Miss Jennie Wil- liams, County Road, Penygroes. Mr Tom Roberts, brawd y priodfab, oedd y gwas, a gweithredai Miss Sarah Ann Powell fel morwyn. Y Parch W. Elias Williams weinyddni v seremoni. Ymadawodd y. par icuane am Colwyn Bay. AfeheB-Li 12fed, ynghapel Talysa.rn, unwyd t-.nvy briodas Mr O. Llew Owain, Caerna/fon Miss Claudia Roberts, B.A., Ysr wI Sir Merthyr. Gweithredwyd fel Cr gan Mr John Jones Owain, orgamdtf Talvsarn Lrawd y pnodfab, ac fel M()rwynion gan \fjss M. E. John, B.A., Y?goI y Sir, Mountam Ash, a. Miss Mar, c Owen, Bryn Coed, Talysarn. G,veinyddwYd y seremoni gan y Parchn Wiiliam Williaiiis, l alysarn, a J. Morgan Jones. M.A., Mer tliyr. Chwareuwyd y "Bridal March" (Wagner), ar "Wedcling March" (Men- delssohn), gan M John W. Griffith, G. and L., oreanydd Bethel, Penvgroes Yn Gwasanaethu. ciywsom i Miss Annie MaUt ,ri11iams gael adeg dda ynghapel M.C. Pantglas, nos Sadwrn, Menefin y Sydd, gyda'i hadroddiadau. Yr oead yno fel beirniad yn ogystal. Y Mamaethod.—Mehefin yr 8fed, cyn- haliwyd cyfarfod dan nawdd Cymdeithas y i-Iamaothorl, o dan lywyTddiaoth Mr T. W Williams, Gwynfa. Am saith o'r gloch. cynlialiwyd y pwyllgor cyffredinol. Btt. fciafodaeth fywiog ynglyn a'r ffordd Orem i gasglu ati yn y dyfodol. Car«-yd trafod- aeth hefvd ar v swm ddylkt (:>1 dnJh am wasanaeth yr Ambulance Van, yr hon y mae Cwmni Chwarel Penyrorsedd wedi ei chyflwyno drosodd at wasanaeth yr uchod Cynygi.vyd gan Mr W. J. Griffith, Doro- thea, yn cael ci eilio gan Mr J. P. Tho- mas, Nebo. fqd y pwyllgor yn ystyried pellder y daitli y bydd yn myned iddi. Yn y cvfarfod e-vhoedlus am 7.30 cafwyd ad- roddiad 0 spfyllfa ariannol y gymdeithas, 4 chafwyd ei bod yn foddhaol iawn. Yy:, r adroddiad ar waith y famaeth canrll0]i(j y gvvaith da i\iiaed ganddi yn far-,r, yr oedd u'cdi gweithio'n rhagorol dr^»r flwyddyn. Yr ysgrxfenyddes ydoer^d Miss Davies, Scnoot House Nant:Ve> a Mr Rowlands, Llwyn Onn, Pep-groes, yn dn-sorydd. pyngerdd F lusenol.-Nos lau, Mehefin 8£8d, yn 7 ^euadd Drcfol, Penygroes, cyn- haiiwytt cyngerdd elusenol. Mr Hum- phrey Williams, Gernant, oedd yn y gad. ail', a Mr G. R. Williams, Awelfa, yn ar- wemydd. Cyfeiliwyd gan Miss Mvfi Barlow Pritchard, L.T.S.C., Llanllvfni. Gwasanaethwyd gan y rhai a ganlyn Canu, Misses Maggie Owen, Megan Llyfn- wy, DiIYf; ?dmb> Mri Moelwyn Jones, W. J. Williamg -Nlaurice Hughes, Shop Perlan; [idroddwyr, Misses Mallt Wil- liams, Annie Wood Griffiths. Elai yr elw at gynorthwyo Mr Evan Jones, King's Load, yn ei faith waeledd. Rehears;.il.Nos Sadwrn, Mehefin lOfed, catvvyd rehearsal ynghapel Bethel, Pen- ygjocs, dan nrweiniad Mr W. Parry, prif athaw Ysgol y Cyngor, Penygroea. Caf. wyd canu rhagorol, a dywedodd Mr T. W. Williams, Gwynfa, nad oedd ond ernes am bethau mwy ddydd Sadwm. Canwyd x