Y Dinesydd Cymreig

Y BYD YN Y TAWDDLESTR. (Gan J. T. W., Pistyll). Gweledigaetli nos sydd gennym i'w cliromclo heno. A mi yn ty liunell yn mwyniiau ewst,, ztdfvwiol ar ol llafur diwr- iiod o waitli, gwelwn yn fy mreuddwyd fy hun yn mpled i ystafell fechan ddel. Yn sefyll yn ei phen peliaf gvferbyn a'r drws, yr hwu oeddwn ar ei drothwy, gwelwn ddyn ieuanc hardd-deg— gwyneb goleu, glan; talcen JI awn, llvgaid gleision, dis- glaer; edrychiad difrif,8 erchog. Yr oedd ei edrychiad yn dra thebyg i fel yr edrych vr Hvbarch Henry Rees yn y darhm a wnaed gan J. Thomas, Liverpool, yr hwn a welir mor fynych ar barwvdydd eiii tai. Gwisgai y gwr ieuanc wisg swyddog mil- wrol hardd iawn; ar yr lion, oddeutu yr ysgwyddau a'r ddwyfron, yr oedd amryw vsnodenauo ryw dtlefnydd tebyg i sidan gwynld neu las oleu. Gwelwn ly hun yn dynesu at y gwr ieu- anc, a ehennyf ryw neges neilltuol i'w gwneud gydag ef; ond nid oes gennyf un svmad pa beth oedd, nae o ba natur. Ed- rychai yn gnlff arnaf—difrif-ddwys-gar- edig. Cly wn ef yn dweyd mown goslef ddifrif, "Yr cedd John Jcnes Talsarn yn ewyrth i mi." Atebais cf ar fy union fel hyn: Dylech fod yn falcbaeli o liynny na phe baech yn gallu dwevd fod Kitchener, nell Jellicoe yn frawd i chwi. Atebodd yntau finnau trachefn, a'i olwg yn ddwvsach, a'i lygaid heirdd yn gloewi: "Wyddocli ehwi, y UlHO v byd heddyw in liqu;dation-N, mae oil yn cyd-doddi. Y mae yn toddi. Ac nid oes end un fold i'w redeg iddi. Deffroais mevvn arswyd mawr. Codais a chwiliais yr ystafell i edrych a welwn i ef Ond ei- fy siom gorfu arnaf grodu mai breuddwyd oedd. Wei. ddaillenydd, maddeu i mi am dy boeni a'm breuddwydion litid a disylwedd ond y mae yr hyn ddywedodd y gwr ieuanc dychmygol hwn wrthyf wedi menu yn ddwys ar fy meddwl. Er nad oedd yr oil ond breuddwyd mor ddigwmpas, a disail ag a ddisgrifiais i ti, nis gallaf lai na gweled rhyw briodoldeb yn ymddangosiad y gwr, SQf fod Y byd yn y tawddlestr, ac nad oes ond un fold i'w redeg iddi. Tyred gyda mi am enyd fer i edrych a oes ryw fath o gyffelybrwydd gwir yn yr hyn a ddywedodd y milwr hardd hwn. A eHi di ddychmygu am gyfatebiaeth mwy cym- wys i osod allan agwedd ein byd na'r hyn a awgryma y ffugr o ffwrnes y toddydd, pob peth yn cael ei daflu iddi, ac yn cyd- doddi i stad hylifol ? Ystyr y gwahanol gcnhedloedd Iwropeaidd; gwel hwynt yn nhawddWtr luffern-boeth yr armagedon Reithboeth lion. Y nile gwres cystadlcu- aeth annuw ac ynfyd yn eu toddi i gyd- gymysgiant anhygoel. Cydymunant, ym- ferwant yn yr eirias ftwrn. Y manion ddelfrydau gwahanol t'it cadwai ar wahan gvnt. wedi eu toddi. Y maent oil megis liylif poeth yn ymdori yn ferwedig; yn ansafadwy fel dwfr, yn barod i ledeg y ffordd yma neu acw at a lwad ryw ychydig feistriaid ag y mac gofal y tawddlestr dan eu dwylaw. Ymddengys pob peth wedi ei unoli. Dim ond megis Hyn hylifol; yr plfonnnn cymyssrrw oil fel wedi eu huno yn un mor eirias. AVrtli edrych uwc h ei ben, daw cwestiwn i feddwl dyn-A oes undod ac unoliaeth wirioneddol yn bod trwy y eyd-doddiant? Hwyrach y gellir 1 ateb fod, tra y parhao y gwres ofnadwy presennol, a'r berw crychias y sy. Ond gallwn fod yn sicr o hyn, sef y munud y Uonyddir, paid yr unoliaeth tybiedig pio- eennol. Pan y dcchreuir scfyll ac oeri, ceir gweled yr elfenau anghydryw yn ym- ifurfio yn anhymig, y sylweddau trymaf yn ymwaelodi, a'r ysgafnaf yn cydgasglu uwchlaw iddynt. Er y cyd-doddiant ym- ddangosiadol prc-sennol trwy offerynol- iaeth gwres uffernol pechod, nid oes dad- elf eniad. Na, na, rhaid wrth fferyliiaetli Ddwyfol i'w dodi yn y pair cyd-doddol cyn y gellir peri dadelfeniad y cyfryw ag a .bar undeb a chydasiad arhosol yr angliyd- ■ ryw elfenau toddedig presennol. A phe iceid y cyfryw ddwyfol fferyliiaetli gellid rhcdeg yr hylif cymdeithasol hwn i fold ifel y sicrheid unoliaeth annatodol a hyf- wyd. Ac y mae yn wybyddus i ni fod y cyfryw beth a'r "anfeidrol ddyfais, sef prynedigaeth dyn" trwy Grist, sef yw hyanv, Cristnogaeth; y peth cymwys a'r unig beth cymwys i ddwyn cymdeithas I fel-w-doddedig i gywair ag y gellir ei moldio ar ddelw y gwir ddyn. Carem alw sylw pob Cristion at y ffaith lion. Ac wth ystyricd y posibl- rwydd bendigedig sydd yn yr Efcngyl, y .rnae ynddi y posiblrwydd hwn. Onid vdyw yn ofnadwy resynus fod ni, a elwir yn Gristnogion yn teimlo mor ychydig oddiwrth ein cyfrifoldeb? Yn wir, y mae ein diffyg crediniaeth yn gondemniad yn- ddo ei hun ar, ac yn brawf o'n dallineb. Yn wir, yr ydym yn sylwi fod dysgawd- wvr blaenaf ein cyfundebau cefyddol a'u eyniadau am Gristnogaeth yn gymysglvd iawn—evnwysant wmbreth o elfenau rliesymol a rhesymegol, dynol, ariannol, daearol. a" ahaniaethant. i'r cithafion ar eiriau mwyaf pendant Crist. Khoddant eu hesboniadau eu hunain yn safonau yn lie Ei Eiriau Ef, oherwydd nis gallant eu gweled yn rhesyiuol yn eu Iliw eu hunaill. Trwy hynny gwnant Grist iddvnt en hunain a'u gwedda hwynt a'u daliadau. Yr hwn Grist sydd yn gydryw a'r dyn di-ailauedig, yr hyn nid achub ddynoliaeth hyd derfynau eithaf trag- wyddoldeb. Canys ni achub dyn ci hun o'i bechod yn dragwyddol: ac nid oos ond j un flordd pos.jbl i liynny. sef "ffordd gyf- yng" (Yisf. Gwir yr ymddengys yn hollol groes i gig a gwaed Cymwys y uywed Ann I Grilfitlis "'Lluybr cwbwl groes i natu)" vdyw hi. Ond nid cyfiawn a hi yw ei lledu fel y gall y rhesymolwyr n'n i-lieswin llydan-ddysg ei cherdded heb daro eu peniloedd yn ei nmriau. Poh parch i gyhoeddiadau yr Ysgo! Saobthol, megis y "Lladmerydd," &<•; ond y mae cryn wa- haniaeth J'hwug dysg y Parch E.-an Davies, yn ei sylwadau ai-iveiiiiol, I'l.- hyn yw meddwl syml geiriau Crist. Ac o bosibll pe yr edrychai y gwr parchus hwn yn fan- vlach i ystyron geiriau a ddefnvddid ^an- ddo Ef yn yr ieithoedd eu llefarw<.d, na I buasai dysgeidiaeth (list yn myued yn fwy gwrth-resymol lawer nag yr ym- ddanghosant yn awr. V mae Y dyddiiu wedi dod pryd y mae yn rhaid urtli wtl- edydd—yn rhaid wrth weledigaeth t-glur o'r hyn yw gwir ofyuion Crist a'i deyrnas ar y bvd. Pa fodd y gall Cristnogaeth achub y byd berwedig heddyw o.,i nad oes wele(lia(i elleiinol" Os nad yw yn meddwl yr hyn y niae yn ei ddweyd, neu yn dweyd yr hyn nad yw yn hanfodol bwvsig .gadawor i ni nithio ci eiriau a lioll eiriau diangenrhaid y Beibl, fel na syfrdanom y byd, ac na liudom Invynt i gredu ffiloreg ddiangen. Y fath afrad y sydd mewn eyfieltliti, argraffu, a chhido wmbrath divstyr, neu yn hytrach orlawn o au-ystyron annvys. 1 Yn awr, am (?l?if y bt?uddwyd- filwr: ''Nid oe.s ond un fold." Ai cymwys y Crist amryddysg ac amwys a ddysgir gan yr eglwys heddyw yn ei phrif ddyag- awdwyr fel model o ddvnoliaeth berffaitli P Os yw Efe yn gyfryw a ymffurfia yn ol ffansi hwn ac arall pa wahaniaeth sy i-liviigddo Ef a dynion eraill P Nis gall dvnoliaeth ar ei goreu ymffurfio fel. ag i ddwyn y ddelw Ddwyfol ar ddvnoliaeth. Gan hynny, pa beth yw y fold? Nid llai na mwy na Christ lesu ac y mae yn amser i ni archwilio o ddifrif ci chymwys- derau ac a ydym yn ymffurfio ar ei wir ddelw. Y mae tynged y byd yn ymddi- bynnn ar ein bod yn ei hiawn-ddangos a'i hiawn ddal. Ac os ydym yn credu o ddifrif fotl Crist yn Iachawdwr y byd, pa reswm alhvn roddi tros esgeuluso rhoi ein boll egni ar waithP Gwelwch yr ymdrech ofnadwy gaiff ei gwneud i geisio terfynu y rhyfel ofnadwy! Pob gewyn ar waith i'w thejfvnu trwy goncro a dod trwy hynnv i diriogaeth heddweh—heddweh ar sail simsan mae'n wir; ond y fath yw y dyheu am hedd rywsut! Ond, atolwg, pa ymdrech wna Eglwys Ci-ist-y power an- feidrol, ccidwad agoriadau hodd nefol. Pa beth wna hi? Ie, pa, beth? Cywil- yddied byth o'i hangrediniaeth bwdwr, ac aed i edrych i fewn i'w thrysorau a'i hadnoddau. Y mae ganddi hi y balm cymwys ar gyfer iechyd tragwyddol y byd. Ti gy-,glyd ?ndyn forwyn, oofia I i dv dras, dy anrhydedd, a'th fraint. dy dy anihydedd, q't l i fi,iint.

PWY SY'N GYFRIROL AM Y I RHYFEL? Dydd lau siaradwyd gan y Canghellor Germanaidd yn y Senedd, ac atebodd Ar- glwydd Grey ar pwy oedd yn gyfrifol am y rhyfel. Dywedodd y Canghellor mai Rwsia oedd yr aclios am y rhyfel. Yr oedd wedi casglu ei milwyr at eu gilydd cyn i Germani ac Awstria wneud hynny. Yr oedd Lloegi- yn dechreu dod i ddeall hynny yn awr.

LLADRON SIWGWR. 1 Ym Mrawdlys Lerpwl dedfrydwyd dau gertiwr i naw mis o lafur caled am ladrata 563 o fagiau siwgwr. Ac am dderbyn y lladrad dedfiydwyd un arall fhvyddyn o lafur caled. j

I DAMWAIN MEVVN DARa LLAWDY. "Dyma y ddamwain gyntaf ers canrif," I ebe tyst mewn cwest ar un o wcithwyr Mri Barclay a Perkins, Darllawdv South- war k.

OYDD MERCHER. -I CYNNYDD FFRENGIG. I Ymosodwyd ar bentrefi Ablaincourt a I Prcssuirc a manau eraill, a llwyddwvd i'w I hennill. Cvmerwvd 0(H) 0 gnrcliarorioy. Y FFRYNT PRYDEINIG. I Cadanhaodd v Prydeinwvr eu HincH i'r  dwyrain o \? a) loncomt Hill, a dangoswyd I bywiogrwydd i'r gogledd o Anc-re. Y SOMME. I Yn ystod y pedwar mis diweddaf ar y Somme, cymerodd y Cyngreii v/yr 72,981 o | garcharorion a 303 o ynau mawr. Cyfran I y Prydeinwvr o'r ysbail vdoecM 31,376 o I ddynion a. 125 o ynau. _j LLWYDDIANT RWSIAIDD. Cymcrwyd 800 o garcharorion a saith o ynau peirianol gan y Rwsiaid ar ffiniau Rwmania. Ond hona y gelyn iddynt hwythau gymeryd nifer o garcharorion. RWMANIA. Adrodda y Pwmaniaid eu hod wedi symud ymlaen yn Nvfi'rvn Huzen. a chv- meryd" 88 o garcharorion a gwn peirianol. Cafwyd llwyddiant hefyd yn Nyffryn Jiul. Yn y Dobrudja symudwyd ymlaen ar yr oil o'r ffryrit. Addefa y gelyn fod y Rwsiaid wedi ennill tir yn Tolgyes a Myn- ydd Dadul. I NEWYDDION MORWROL. Hawlia llywvdd submarine Brydeinig ei fod wedi taro dwy long ryfel Germanaidd, y rhai adeiladwvd rhwng 1911 a 1913. Ymosodwyd ar y jxjvtliladd Pola gan gan suddlong Italaidd. Nid oes wybod- acth beth yw y niwed. Yn yr Adiiatic sududwyd eweh torpedo Italaidd a submarine Germanaidd yn ys- tod ymladdfa.

DYDD IAU. AR Y SOMME. Ar y Somme bu evflegrau y gelyn yn fywiog ar y llinellau Prydeinig a'r safle- oedd Ffrengig ger Chauln. Gwnaed atebiad effeithiol gan y Cvngreirwyr, Hysbysir yn awr fod y Ffrancod wedi cv- meryd 659 o garcharorion ddvdd MaAvrth yr oedd yna 11 o swyddogion yn cu mysg. RWMANIA. Adroddir i ymdreclifeydd cyflegrol gy- meryd lIe yn NyfFryn Buzeu,T able Bntzi, Bratocca, a Predeal. Gwnaethant gyn- nydd yn y Dobrudja i gyfeiriad y de. Yn Nyffryn Jiul derbyniodd y gelyn adgyf- I nerthiad o filwyr, ac 'mosodasant. Bu i'r Hwsiaid wneud eYllnydd i'r de o Doraa Vatra, yngogledd Rwmania, a chyrhaedd- asant adra. o Ddyffryn Butritza. MACEDONIA. Ymosododd y Bwlgariaid dair gwaith ar I y Scrbiaid ger Corna, ond llwvddwyd i'w I hatal. Bu bywiogrwydd ymysg yr awyr- wyr Ffrengig yngogledd Monastir. SUDDO AGERLONG. Toi pediwvd yr agerlong Arabia ym Mor y Canoldir, ddydd LInn, a hynny heb rvbudd. Achubwvd yr oil o'r 437 teith- Wyr, ac hefyd y dwylaw, gyda'r eithriad o ddau o'r peirianwyr.

DYDD GWENER. I FFRYNT FFRAINC. I Gwnaeth y Prydeinwyr ddefnydd o'r nwy yn Armentieres, a thanbelenwyd ffos- ydd y geIyn. Ar y llinellau Ffrengig ger y Somme, trwy danbelenu a gwaith y gwyr traed, llwyddwvd i symud y gelyn o'u safleoedd, a chymerwyd ychwaneg o garcharorion. Ymosododd y Germaniaid ar Saillisel, ond llwyddwvd i'w hatal trwy ymladdfa law- yn-llaw. RWMANIA. I Llwyddodd y Rwmaniaid i drechu ym- [ osodiad yn Nyffryn Trotus. Parheir i ) ymladd i'r de o'r pwynt hwn ynghymyd- ogaeth Predeal a Dyffryn Prahova. Yn y Dobrudja, gyda chymorth llynges y Danube, adfeddianodd y Rwmaniaid Hirsova. Dywedir fod y Bwlgariaid yn cncilio ar yr holl ffrynt yn Dobrudja. Adrodda'r Rwsiaid fod y Rwmaniaid wedi trcchu y Germaniaid i'r dwyrain o Ddyffryn Buzeu, a chymerwyd gwn peir- ianol a 100 o garcharorion. BELGIUM. Bu tanbelenu trwm ynghvmydogaeth I Ramscapelle a Peroyse ———— ————

PRIFDDINAS CYMRU. I Dywedodd Mr Herbert Cory, A.S., ei fod yn disgwyl, gyda chymorth Mr Lloyd George, gael Archiad y Cyngor i gydnabod Caerdydd yn Brifddinas Cymru. ————

I YMGJEISWYR SENEDDOL. Bwriada Cyngrair y Mwnwvr ddod a 16 o ymgeiswyr Seneddol allan yn yr eih- oliad nesaf, yn ychwanegol at y rlni sydd yn aelodau yn bresennol.

CARU CYMYDOG YN FWY. Nid yw'r gorchymyn yn gofyn i ni gant ein cymydog yn fwv na ni ein hunain; ond dyna a wnaed gvda'r gontract am granite i ddociau JVIathill fe'i rhoddwyd i ffyrm Nonvegaidd, ac y mae'r peth wedi peri digllonedd ymysg gweithwyr granite Cernyw n pherchenogion chwarelaa yno. Nid oedd y swm ond tai-r mil o bunnau, iiiaoln wir, ond golygai dalu 1,500p am laiiii- viiiv-,g dosbii-tli oedd in-on help. Mae granite Cernyw wedi ei brofi cystaJ a'r Norwegaidd, ac yn ddios yn galetaoh. Ond pa waeth, gwell gan rai ydyjv llwgu cymydog er gwella'r estron.

MEWNFORIAD LLECHI TOI. Lleihau mae mewnforiad llechi toi ers blynyddau. Yn 1913 cymerasom i mewn 17,601 o dunelli: yn 1914 disgynodd i 99,49; a'r fhvyddyn ddiweddaf nid oedd ond 4,087. Rhyfel neu beidio, mao lIe i weithio rhagoriaeth y le-clicii gartrefol allan o'r prinder. Nid oes ond eisiau llygaid effro, ac ysbryd beiddgar ac an- turiaeihus ym mherchenogion y chwarelau na chawsid march nad dda i'r lechen Gym- reig yn y dyfodol agos.

MEWNFORIAD AC ALLFORIAD. Am Medi allforiwyd o Lundain, Lerpwl, Caernarfon a Grmsby, 1,559 o dunelli, 8ef gwerth 7,281 p; ond ni fewnforiwyd dim.

MILWYR YN Y CYNHAEAF. Bu 27,000 o fihvrr vr cynci'liv-yo yn y (ynhae-af eleni.

BYW HEB GIG. Amcangyfrifir fod 500,000p yn cael ei wario ar gig yn v wlad hon yn ddyddiol. Awgrymir fod i bawb trwy y wlad beidio bwyta cig am un diwrnod ymhob wythnos er mwyn arbed yr arian. ———— ————

COLLEDION PRWSIA. Hysbvsir fod colledion y Prwsiaid yn cyrraedd 3,358,598. Yn restrau 660 i 669 yr oedd 85,510 wedi niarw.