Y Dinesydd Cymreig

CAERGYBI. I Ymddiswyddiad. Hysbysir fod y gweinitiog poblogaidd a charuaidd y Parch John Williams, Hy fry die, wedi rhoddi rhybudd o'i fwriad i ymneillduo o'r fug- eiliaeth, yr hon y mae wedi ei dal or 22 mlynedd. Anrhydeddu. — Daw y newydd fod Mr Frederick Prothero, mab y Prif Gwnstabl, wedi cael ei enwi fel Llywydd Cymdeithas ¡ Cyniry America, New York. Aeth i'r ddinas honno wyth mlynedd yn ol. Yn nliref Caernarfon y gancd ef. Cantcres. Mae Miss Gwladlls J oncrS wedi symud yn glerc i orsaf nwyddau Caernarfon, ac eisys yn gwneud enw da iei cantores y drei y daeth ei tlxad a'i mam i ddeall eu gilydd erstaLvm. Rhyddhad Amcdcj. Atewn eaniyniad i apel Mr T. R Evans, yden:, rhoddodd Tribunlys Caergybi, ryddhad i'w gyfrif- ydd W tn. Roberts, 28 mlwydd oed, gwr /"•iod.

I FELINHELI. Angladd. Dydd Mercher, denwyd a gweddillion Mr John WiJliams adrel, un o ddwylaw yr agerJong "Connemara," ac ail fab i'r diweddar Mr William Wil- liams, Monfa. Yr oedd yn 22 mlwydd oed, a bu yn yn flaenorol yn gwasanaethu ar fwrdd yr "Anglia," yr hon suddodd tua blwyddvn yn ol. Dydd lau, hebryng- wyd ei weddillion j fynwent Llanfairis- gaer (angladd preifat), a gweinyTddwyd yn y ty gan y Parch Edward Griffith, B.A., Bethania, ac yn y fynwent gan y Parchn J. T. Jones, ficer y plwyf, a Hobt. 0. AA illiams, Talysarn. Yn y cerbydau yr oedd v perthynasau a'r cyfeillion can- lynol:—Mrs AYilliams (mam), Miss Jennie Williams (chwapr), blaster Robert Wil- laims (brawd). Miss Anne Williams, Ceris (modryb), Mr a Mrs Robert Williams, 8, Port Terrace (ewythr a modryb) Mr a Mrs Jones, Saron (ewytlir a modryb); Mr W. Jones Hughes, Moelfrc, Mon (ewythr) Miss M. Williams, Port terrace (cyfnither) Master W. J. Jones, Saron (cefnder) Parch R O. Williams, Taly- sarn (cefnder); Mr Davd Williams, Nebo Mon (cefnder) Mr Jones a. Mr Hugh Jones, Mrs a Miss Pierce (cyfeillion o Gaergybi) Mr W. P. Williams, 23, Ban- gor Street; a Mr Edward Jones, Annedd- wen. Anfonodd nifcr o gvfeillion yr ym- adawedig flodeudyrcli prydferth (ever- lasting) j roddi ar ei fedd. Mae teulu'l'l ^Monia Ail d\muno cvlf^yno eu diolchgaT- eh i u cyfeillion oil am eu caredigrwydd a u cydymdeimlad a hwy yn eu profedig- aetli.

BETTWSYCOED. Dirwyo.—Am fod yn feddw ac afreolus, dirwyodd ynadlvs Bettwsycoed, ddydd Sadwrn, Robert Jones i 6s. Slywen a'r Goleuni.-Nos Wener gyr- wyd pentref Bettwsycoed am yspaid i dy- wyllwch oherwydd ataliad sydyn y trydan. Wedi chwilio canfyddwyd mai slywen fawr 4f troedfedd o hyd ac yn pwyso dros 10 pwvs oedd wedi blocio y "va hre." 0 Lyn I Elsie y ceir y "power."

DYFFRYN NANTLLE. ) Swynol odiaeth yw ranig y Eic.rJd John Williams, o'r lie hwn, yn "Y Gen- inen" am Hydref, a'r un modd oicidG Mr J. Charles Jones, Talysarn.

ELANRWST. iMewydd Urwg—Deallwn fod y Cyng- liot-ydd L I. G. Jones wedi cael newydd drwg fod un o'i feibion wedi ei ladd, ac un arall wedi ei glwyfo. Cydymdeimlir a'r teulu yn eu trallod Apwyntiad.—Apwyntiwyd y Parch John Morgan, B.A., rheithor a deon gwledig Llanrwst yn ganon gan Esgob Llanelwy. Trosglwyddo TrWYddedau.- Trosglwydd- wyd trwydded y White Lion Hotel, Pen- machno, i Mrs Margaret Morris, a.'r Gwydr Hotel i'r Cynghoiydd J. P. Finchlev.

CYFARFOD YSGOL (M.C.), CAERNARON. Cynhfiliwvd yn Beulah ddydd Sul di- weddaf, dan lywyddiaeth Mr R. W. Ellis, Llanrug. Etholwyd 1\Jr W. Williams, JMoriah, yn aichwilydd. Pasiwyd pen- derfvniad yn galw sylw Pwyllgor yr Ysgol Sul ar fod i syhv gael ei dalu i Saboth yr YTsgol Sul. Yn y cyfarfod cyhoeddus ad- roddwyd rhan o'r Ysgrytlivi- mewn dull effeithiol gan nifer o chwiorvdd ieuainc, ac arweiniwyd mewn gweddi gan Mr John Thomas, Llanrug. Y mater ydoedd "Ameanion yr Ysgol Sabothol." CafwYd agoriad rhagorol gan Mr J. W. Jones, Nazareth. Siaradwyd ymliellach gan y llywydd, infri Hugh Jones a John Owen, a'r Parch H. Roes Davies, Bangor.

MARW GWRAIG O'R WYDDGRUG. I Yn Cherry Pose, Oshkosh, Wis., Medi 30ain, bu farw Mrs Catherine G. Row- lands, ynghanol ei defnyddioldeb. Gan- wyd hi yn y Wyddgrug, mewn lie a elwid Xynewydd, Brvnybal. Merch ydocdd i Mr a Mrs Samuel Davies. Aeth i'r America yn 1882. Unwyd hi trwy briod- as gyda Mr John Rowlaaids yn 1898. Bu iddynt dair o enethod. Claddwyd hi y dydd Mawrth dilynol, a daeth tyrfa fawr i hebrwng ei gweddillion i'r gladdfa. j

gf Hyd Ddiwedd y Mis Hwn. CAERNARFON. HI R AFR AUR, Discount Sale I Rhoddir Is 8c y Bunt, (lc o bob Swllt) I ar werth 5s ac uchod. Y STOC FWYAF, Y DEWIS GOREU, a'r PRISIAU RHATAF, YNG NGOGLEDD CYMRU. ("Un o'r Hogia," y Buddugol ar y Cyfieithu ydyw Mr Peter Angel, Manceinion, gynt c Gaernarfon). L PIERCE AND WILLIAMS. S? d?!

I DYDD SADWRN. I O'R FFRYNT RWMANAl DD. I Daw newydd da o Petrograd o'r ffrynt Rwmanaidd. Dywedir fod Gorsaf Dun- arcs, dwy filltir i'r gorllewin o Czerna- voda, wedi ei gymeryd, ac fod y frwydr am ben Dobrudja o'r bout yn dal ymlaen. Cafwyd dros 200 o gyrlx ar lawr, a chy- merwyd aiuryw yn garcharorion, a gwn peirianol. I YN FFRAINC. Ynghymydogaeth Ancre a Somme, y mae cryn fywiogrwydd cvflegrol wedi cy- meryd lie, bu y brwydro braidd yn ddidor. Mewn un ysgarmes yr oedd 30 o awyr- longau Prydain a tua 40 o eiddo'r gelyn yn cymeryd rhan. Olid torwyd y rhai Germanaidd i fyny gyda cholledion trym- ion. Mae y Ffrancwyr wedi cymeryd rhan mewn 70 o ysgarmesoedd. I LLWYDDIANT Y CYNGREIRWYR. Llwyddodd y Cyngreirw^r i gymeryd ainryw o ffusydd y gelyn ger Les Boenls a Saillisel, a gyrru yn ol adymosodiad, a cliymeryd rliai carcharoion, Mae ys- garmesoedd cvflegrol ciiwyrn wedi cymeryd lie i'r de o Scrame, tua Presscire ac Ab- laincourt, ac i'r dwvrain o'r Meuse ymliob sector eydrhwng Handromont Quarries a Damioup. Y FFRYNT RWSIAIDD. I Adclefa'r Rwsiadi eu bod wedi cael eu gvrru'n ol yn Skroboff, lie y bu y gelyn yn Ilwyddianus, wedi cael eu trechu saith gwaith, a, lie yr arferasant y nwy liylifol, i wthio y Rwsiaid i ddisgyn yn ol i'r ail linell o'u ffosydd. Hawlia Berlin fod hyn yn cyfrio ffrynt o dros ddwy filltir, ac fod y Germaniaid wedi cymeryd yn gar- charorion 49 o swyddogion, 3,380 o ddyn- ion, a 27 o ynau peirianol. Addefa Hwsia. hefyd eu bod wedi colli ucheldir- oedd i'r de o Doi-lia Vatro a storimwvd ganddynt y diwrnod cynt; ond nid yw'r vmdrechfa 1rosodd eto.

I DYDD LLUN. H NEWYDDtON CALONNOGOL. Mae r newyddion am hvyddiant y Rw- maniaid yn galonogol heddyw, a Rwsia yn parhau i symud ymlaen yn Dobrudja i gyfeiriad Czernavoda-Constantza. Yn y rhan ogloeddol o ffrynt Hungari yn Nyff- ryn Totush cymerwyd dau ucheldir oddi- ar y gelyn, ac ynghymydogaeth Oitosz methodd wyth o ymosocliadau'r gelyn, a ehymerodd y Rwmaniaid yr agwedd ym- osodol, gan gymeryd dau o'r brvniau. Mewn lleoedd eraill o'r terfynau yma gwnaeth y Rwmaniaid yn dda. Ai- y ffiniau deheuol o'r Carpathians, yn Nyfi- r-yn Alt, adrodda Bucharest symudiad ymlaen; ond hawlia Berlin gymeryd mil. o garcharorion a saith o yunan. Yn Nvff- ryn Schyll y mae'n Cvngreirwyr yn gor- fod encilio o- flaen ymosodiad chwyrn. LLWYDDIANT SERBIAIDD. j Llwyddodd y Scrbiaid yn eitliriadol ar y Cerna. Maent wedi cario y safleoedd trefnedig cedym ar y Chuka, Range, y rhai ydynt y rhan fwyaf yn eu meddiant, a clivmerasant bentref Polog. Cafodd y gelyn golledion enfawr, cymerwyd mil yn 1 garcharorion, a chyflegrau y gelyn ar y Cliuka, yu ogystal ac amryw o howitzers a maesynau orweddant eydrhwng llinellau y Serbiaid ac eiddo y gelyn. Cafodd y Bwlgariaid adgyfnerthoedd tua diwedd yr jinladdfa. YMDRECHFA RWSIA. I Adrodda Petrograd fod brwydro yn dal yn nhiriogaeth Skrobog, ac ail-gymerwyd rhai ffosydd. Mae yna golli ffosydd yn I nhiriogaeth Svistelniki a y Nariaovka, He y bu ymladdfa fawr ddiwedd yr wythnos. 1'1' de o'r Dorna Yatra mae yua ymosod- iadau trymion gan y gelyn wedi eu gyrru yn ol. I YN FFRAINC. I Cariodd pin milwyr drwy storm ar ran ddwyreiniol o Ffos Regina a ffrynt o fil o latlieni wedi ei uno ef i fyny gyda'n hen linell a sicrhau y safle. Mae y Ffranc- wyr wedi cwblhau eu concwest ar bentref Saillisel, wedi gyrru allan y Germaniaid ar ol ysgarmes chwyrn, gan gymeryd 227 o garcharorion. Cosbwyd yn drwm yr ym- osodiadau i'r de o'r Somme, ger Domie- court, lie yr arferwyd nwyon, ac yn Ylllyl Bernv. Mae awyrwyr Prydain a Ffrainc wedi cael amryw concwest, a bu i ddwy adran wedi rhuthr ar Salarbrnck, ac un ar Of enburg, Baden, tudraw i'r Rhine. 1

DYDD MAWRTH. I LLWYDDIANT PRYDAIN. I Am 11.9 a.m. fore llun derbyuiwyd gan y Cadfridog Haig a ganlyn: Bore heddyw ymosodasom ar Befyllfaoedd y Germaniaid ar bob ochr i'r Ancre, Adroddir fod cryn nifer o garcharorion eisys wedi eu cymer- yd. Parahawyd gyda'r cyflegrau yn ystod y nos ar y safleoedd ynghymydoga.eth Les I Boeufs a Gueudecourt. Arferwyd nwy yn llwyddiannus gennym yn erbyn ffosydd y. gelyn gvferbyn a Hans. Aethpwyd i mewn i ffosydd y gelyn i'r de-ddwyrain o Armentieres. AURODDIAD ARALL. I Am 3.20 p.m. ddydd Llviii ceir adrodd- iad gan ohebydd arbennig 3-11 dweyd ein bod wedi ymosod yn gynnar bore heddyw, ac. yn baroci wcdi cangu y linell Brydeinig ar bob ociir i'r Allere i'r dyfnder o filltir, gan gymeryd ypentrefi Beaumont-Hamel, y sty rid gan y Germaniaid yn ansylladwy, a St. Plei-i-e Divion, ac hefyd ffosydd gwei-tiifawi- i'r gogledd o Serre. Mae y safleoedd liyli i gyd yn rhan o'r brif linell vvreiddiol Germanaidd oedd wedi ei chaeru yn gadarn ac a ddelir ganddynt ers dros ddwy flynedd. Ceir llawer o garcharor- ion. Mae dwy fil wedi eu casglu'n barod. Parlieir i frwydro yn Serre, yr unig le hub ei gymeryd ar yr ymosodiad cyntaf. I SUDDO TORPEDOES. Adroddir fod Hotila o 36-knot torpedoes y ge]yn wedi mynd i fewn i Bay of Fin- land nos Wener. Llwyddasant i yrru cant o shells. Lladdwyd saith; ac anafwyd un wraig a phedwar o filwvr; dinistriwyd am- ryw o dai a lladdwyd 12 o geffylau. En- ciliasant yn gyflym, ond llwyddwyd i suddo y rhan fwyaf o'r torpedoes. Y SERBIAID. I Dal i ennill y mae'r Serbiaid yn Cerna ger Monastir, a, dywedir fod mil o gar- charorion eto wedi eu cymeryd a 16 o ynau. Y RWMANIAID. Wedi brwydro caled ac er gwacthaf rhy- ferthwy Germani. Y mae'r Rwmaniaid yn dal eu tir yn dda, ymhob adran o'r lilacs.

OES RHYDPID? Cyfarfod Plaid Heddvvch yn Caerdydd Isgi iiena "t i wydryn atom yn dweyd fod cyfarfod cyhoeddus wedi ei gynnal nos Sadwrn, yr lleg, yn Cory Hall, Caerdydd, o blaid heddwch, pryd y cymerwyd rhan gan Mr James Winstone, cadeirydd Un- deb y Glowyr; Mr Ramsay Macdonald, A.S., a Mr J. H. Thomas, A.S., ac eraill. Gwnaed ymgais ddewr gan y blaid filwrol i atal eynnal y cwrdd drwy apelio at y Senedd. Cynhaliwyd cwrdd protest y nos flaenorol, a chafwyd gorymdaith yn ystod y dydd gan dorf frwd yn cael ei blaenori gan Mr C. B. Stanton, A.S., ao eraill. Er I gwaetha' i- heddgeidwaid, mynodd y dorf wallgof ei ffordd i'r neuadd, a dyrys- wyd y cyfarfod yn y diwedd ynghanol berw ac ymladd mawr, a chanu a bloeddio. Ffaelwn a chysoni peth fel hyn ym Mhry- dain. Canmolir yn y wlad hon bleidwyr heddwch yn Germani a'u holl geisiadau, a chondemniant y wladwriaeth honno am eu hatal. Beth tybed fydd dyfarniad ein Seneddwyr ni ar waith yr ymyrwyr hyn yn aflonvddu ar gyfarfod heddychlon o'r fath hwn r Diameu y ffurfia y werin ei barn yn ol ei gwelediad clir arferol. Help i hynny, hwyrach, fydd deall fod rhai o brif ar- weinwyr y cynhyrfwyr yn gyfeillion myn- wesol i rai o brif long-fasnachwyr y wlad sydd yn ^weddio o eigion eu calon- nau "0 na byddai yn rhyfel o hyd." Maent yn ennill arian wrth y miloedd, ao yn ddigon gwladgarol i brynu "flag" cein- iog bob tro y cynnygir un iddynt. Hysbysir fod Mr C'. B. Stanton, A.S., a Capten Tupper wedi cael gwys am eu gwaith yn cynhyrfu a thorri y cyfarfod i fyny.

"Y BRYTHON." Da gennym ddeall fod yr achos yn erbyn y "Bi-vtlion" wed- ei dynit'ji ol.

FFAIR PWLLHELI. Dywedir fod cryn anhawster i sicrhau gweision yn Ffair Gyflogi Pwllheli ddydd Sadwrn. Yr oedd yr amaethwyr ofn cyf- logi oblegid gofynion yr awdurdodau mil. wrol. Hysbysir fod mwy na hanner llaf- urwyr amaethyddol Lleyn o dan 25 mlwydd oed, a chan nad oedd eraill yn eu lie bu raid eu cymeryd. Cynnygiodd rhai ohonynt eu hunain am gyflogau bychain er inwyn osgoi gwasanacth filwrol. Yr oedd gofyn mawr am ddynion dros oed, a bech- gyn dan 18, a chawsant gyflogau eithr- iadol.

CANTORES 0 LANBERIS. Cafodd Miss Bessie Thomas, Howard Ave., Utica, amser rhagorol yn Vermont. Un o'r Llanberisiaid yw hi, ac yn ferch i .,7 i v Iii, ic yn fere b i Mr a Mrs William R. Thomas, y paentiwr, ac yn wyres i'r diweddar Moses Davies, paentiwr, Llanberis. Mae Bessie yn gantores swynol dros ben, ac mewn swydd bwysig gyda'r Bell Telephone Co. Pob' llwyddiant iddi fyned rhagddit

Archwilydd ein Cyfrifcn.—Mae Mr J. Lloyd Roberts, F.I.A.A., Incorporated Accountant, sydd wedi ei apwyntio yn Gyfrifydd Bwrdeisiol. Tysteb.Deallwii fod iiiitdlad ar droed i gael tysteb i Mr Holden, fel awydd o werthfawrogiad y dref am ei wasanaeth iddi am 14 mlynedd Y Macr yw cadeir- ydd y pwyllgor, a Mr Peter Hughes yn ysgrifennydd. Milwyr Clwyfedig.—Illioddodd Mr E. 0. Davies, brvnhawn Mercher, adloniant i'r milwyr clwyfedig gyda'i Ddarluniar Byw, a mwynhawyd ei garedigrwydd yn fawr gan y milwyr. Yn dilyn rlioddodd ..Mrs Hesketh Hughes de iddynt Darluniau Byw.-Yi- Ni-ytlillos iloli dang- j osir rhaglen ragorol gan Mr E. 0. Da vies, Guild Hall, Y rhan flaenaf o'r wythnos dangosir "Esmeralda," a'r rhan ddiwedd- af "Lest ye be Judged" a "Peg o' th' Ring (6ed rhan). 0 Mesopotamia.—Cyrhaeddaedd Sapper James Lloyd, mab Mr 11. P. Lloyd, Palace Street, adref. Owyfwyd ef yn ei fraich. Aelod yw o'r Monmouthshire R.E. Llys Bwrdeisicl.—Dydd LInn cyhudd- wyd Elizabeth Conlan, Commercial Hotel, o roddi diod i ddyn meddw ac o ganiatau meddwdod yn pi thy. Taflwyd y" ddau achos allan. Y Maer.—Ar gynygiad Air Richard Thomas a ehefnogiad Mr Owen Lvans. ail- etholwyd Mr Chas. A. Jones yn Faer am flwyddvn arall. Huno yn yr Angau.-Hore Sul, ar ol misoedd o gystudd poenus, yn 76 mlwydd oed, bu farw Mrs Elizabeth Griffith, 11, Thomas Street, gynt o Caehampton, a gweddw Mr John Griffith, yr hwn a fu am flynyddau lawer yng ngwasanaeth y Gorfforaeth fel arolygydd dwfr i'r dref, ac yn flaenor ym Moriah. Yr oedd Mrs Griffith yn wraig dawel a chymwynasgar, ao yn uchel ei pharcli gan bawb a'i had- waenai. Bu yn aelod hynod ffyddlawn o eglwys M.C Moriah am ysbaid maith. Un o Lanfairisgaer oedd yr vmadawodig. Cydymdeimlir yn fawr a'r teulu oil. yn enwedig a Mrs Williams, ei nitli, yr hon a ofalodd yn dyner am dani hyd y diwedd. Cleddir hi boreu lau, yn Llanfairisgaer, angladd peifat. Tranc Hen Frodores.—Am 1.30 dydd Sadwrn, bu farw Mrs Catherine Williams, 12, Pool Hill, yn 84 miwydd oed, gweddw y diweddar Daniel Williams, morwr 0 Lanrug, fu foddi yn afon Llundain iG mlynedd yn ol. Bu iddynt ddau o blant, sef Lizzie a Richard. Claddwyd Lizzie 15 mlynedd yn ol; ond y mae Richard yn gweithio fel peiriannydd yn Avonmouth. 1311 Catherine Williams yn gweithio'n gaJed i fagu ei phlant, a rhoddodd ei goreu 1 ar yr allor er agor llwybr bywyd iddynt. Magodd yn y ddau frawd a cliwaer nad oedd bosibl cael eu gwell, a buont yn ffydd- Ion i'w gilydd a'u mam. Richard oedd canwyll llygaid ei fam a Lizzie ei chwaer. Cydynideimlwn a Richard yn ei golled, a hyderwn y caiff ef a'i deulu fendith ac amddiffyniad Duw. Cleddir yn LIanbeb- lig fore lau, angladd preifat, o dan y ddeddf newydd. Gwasanaethir gan y Parch Xshmael Evans.