Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
15 erthygl ar y dudalen hon
Y PWYSIGRWYDD IIEUENCTID FEDDWL.
Y PWYSIGRWYDD IIEUENCTID FEDDWL. :(Gan Mr PERCY OGWEN JONES). Amserol a phriodol iawn ydoedd yr ys- grif arweiniol yn eich rhifyn diweddaf. Diameu fod yr amgylchiadau presennol yn ein dwyn i sylweddoli fwy-fwy mor bwysig ydyw i bob dosbarth vn cm gwlad marfer mwy o feddylgarweh. Pwysig iawn ydyw i'r ieuenctid roi eu meddwl ar waith, a dylai y rlivfel ofnadwy yma cnyn I mwy o feddylgarwch ynddynt. Dvwed- odd un o'n liarweinwyr gwleidyddol mai rhyfel dynion ieuainc yw y rhyfel hon. Addefwn fod y geiriau yn hollol wir mor bell ag mai y dynion ieuanc, gobaith y dyfodol, sydd yn gorfod gwynebu y per- yglon a dioddef y caledi sydd ynglyn a'r lhyfel. Hwy orfodir i'r ffosydd i ymladd ag ieuenctid y gwledydd ystyrir yn elynol; hwy sydd i ruthro megis i byrth ufferll, ac atynt hwy y cyfeiriai Mr Lloyd George yn nhermau ysgafn y prize fight t'i, ring, a dyma y dosbarth sydd i wneud ymos- odiad hyd y diwedd (fight to a finish) ar eu cyd-ieuenctid o wledydd eraill. Yr ieuenctid sydd i aberthu cysnron, 1 gobeithion, ac i roddi eu bywyd i lawr ar allor gwallgofnvydd, i setlo, nid oil eweryl eu hunain, ond i yniyryd inovn cweryl ddygwyd oddiamgylch gan f.vmpwyon yn- fyd y dosbarth llvwodraethol (y lhjfn fwyaf ohonvnt uwchlaw oedran milwrol) Bydd yn gyfrifol am faterion tramor ein gwlad. Deuant yn ol ar ol gwneiul eu rlian i wynebu ealedu, rliaj i'r gwallgof- dai, rhai i'r tlotai, a'r mwyafrif i YIll- drechu yn galed er ennill ond prin angen- rheidiau bywyd. Ar hyn o bryd gwedir hawl ieuenctid i benderfynu cu dykd- swydd eu hunain ynglyn a'r rhyfel. Os meiddiant wrthwynebu lllilitariaeth oller- wydd rhesymau gwleidyddol, mocsol neu grefyddol dirmygir a carcherir hwvnt. ) Nid yw Kyniadau, egwyddorion a chydwy. bod yr ieuenctid yn cyfrif dim ?u He hwy I ? rhoddi ffordd i cwyHus rhai hyn. Yr un fydd y scfyllfa yn y dyfodol os na ennynir mwy o feddylgarwch yn yr ieu- enctid. Ofer edrycli at y canol-oed a'r hen i wella yr amgylchiadau a sicrhau mwy o ryddid gwirioneddol i bob dosbarth yn ein gwlad. Ceir llu yn siarad yn hyawdl ar ryddid, a dosbarth cryf o gref- yddwvr yn pregethu dyledswyddau iell- enctid, end gresyn gweled leied wnant er dwyn oddiamgylh amgylchiadau m wy manteisiol i'r ieuenctid ddilyn bywyJ rhagorach ac anwylo delfrvdau uwch. Credaf mai ein dyledswydd bennaf ni ieu- ) enctid yw annog ein gilydd i fwy o fedd- ylgarwch. Mac yn rhaid i ni wneud hyn os ydym am ddvfodol gwell. Os ydym yn credu fod bywyd yn werth ci fvw. dylem ymdrechu at wella amgylchiadau bywyd. Xid yw rinwedd o gwbl gwncud unrhyw beth yn unig am y rheswm fed rhywun o'r dosbarth hynaf yn galw am ini ei wneud. Hhaid ini ystyried a meddwl drosom ein hunain. Byddai gwneud hyn yn sicr o ddwyn mwy o gad- crnid i'n bywyd. Mae dyn yn rliy fawr i fod at drugaredd pob awe!. Mae per- oneIl meddwl ac enaid i fod yn fwy na'i amgylchiadau, ac os ydyw yn caru eu llywodraethu a'u gwella rhaid delnyddio V meddwl. Ofnwn mai liawcr rhy ychydig o sylw? *■ iiial I l awei- i- [ roddir i'r scfyllfa gymdeithasol a gwleid- yddol gan ein cyd-ieuenetid. Os dyma ein banes, rhaid ini yn y dyfodol wynebu canlyniad ein difaterweh. Nid rhywbeth i'r hen bobl yn unig yw gwleidyddiaeth. ond mae yn ddyledswydd arnom ni ieu- enctid dau llawer mwy o sylw i bynciau cymdeithasol. Os deffi-owli i fwy o fedd- ylgawch, gallwn cyn hir ddwyn oddiam- gylch chwyldioad gwleidyddol a chym deithasoL Os gadawn i reswm lywodr- aethu ein gweithrediadau, ni phetrasai ddwcyd y bydd rhyfel o'r fath lnvn yn y dyfodol yn anmhosibl, bydd moesoldeb vn uwch, a bydd trais a gormes ym mhennod y gorffennol. Kid yw meddwl mwy a rhoddi mwy o amser i ddarllen a chwilio am wybodaeth yn goIygu cyfyngu ar bles- erau na Ueihau ein llawenydd. Xa. mai i bleserau eu lie. ac mae iddynt eu gwerth. ac nid oes neb all fwynhau bywyd yn well na'r un sydd yn meddwl. Atae yr un fydd yn diwyllio ci feddwl yn tynu pleser o ffynhonellau na wyr y difatev a'r di- feddwl am danvnt. Daw i alia gwerth- fawrogi y lenyddiaeth fw-af cluvaethus, a gall dynu mwy o fwynhad o natur a gwyddoniaeth. Er y dywedwn fod llawer o'n cyd-ieuenctid yn ddifater a difeddwl, eto ni ddylid beio yn ormodoJ. Gwycldom fod yn bur anodd ymroi i gcisio diwyllio y meddwl dan yr amgylchiadau dan ba rai y mae miloedd o ieuenctid yn gweithio. Mor anffafriol yw amgylchiadau gweith- wyr amaethyddol er eilgi-aiff-t. Dechicuir yn fore, a gweithir hyd yn hwyr, ac crbyn noswyl mae dyn yn rhy flinedig i geisio diwyllio ei feddwl o gwbl. Wtdi waith I y diwrnod ddod i derfyn} mac llu o fech- gyn ieuaine mewn ai-daleedd amaethyddol nad oes ganddynt le o gwbl i droi iddo ond ystafell anghysurus uwchben v stabl, neu'r bendy, ac mae ymroi i unrhyw fath 0 ymcliwiliad meddyliol bron yn amhosibl. Mae y nnvyafrif o lawer o weithwyr yn treulio eu hoes mcwn gwaith iiiifftii-fiol oriau maith, ac mae yn amhosibl iddynt roi yr ysty iaeth a'r amser priodol i ddi- vvylliant meddyliol. Ni raid ond ystyried am ychydig na. welwn yn eglur y gellir givella yr amgylchiadau. Er prined yr amser i feddwl, gan yr icucnctid o ym- drechu i ymroi i fwy o feddylgarwch, a "gwneud y gorcu o'r gwaethaf," newid y gyfumlrefn bresennol yn hollol. Wedi i'r rhy fel hwn fyned heibio, bydd ein scfyllfa vn wneth 11ae erioed os nad ydym am ddeffro i'n dyledswyddau. Ond os carem weird eyfnod gwell, pryd y Kylweddolir mai,— "l>rouyr o'r un bru ycivi-n-vii ddiddadl Un ena^ d ac anadl ac un Duw gennym," rhaid ar iimvaith ymi-oi i feddwl. Os meduyliwn fwy ni oddefwn yn y dyfodol gael ein gwneud yn tcols yn nwylo eraill i gario allan eu mvmpwyon annynol, ond yn liytac'i i'e ymegniwn i ddwyn oddiam- gylch gyfnod pryd y perchir egwyddorion, ac v rhoddir y gwerth dyladwy ar fywyd. 4'. ———.
I PA LE MAE CARREG FILLTIR…
I PA LE MAE CARREG FILLTIR HEDDWCH? (Gan J. T. W., Pistyll). mae carreg iilltir heddweh, Pwv a'j dengys hi? George nc AsquitI: ddwed "ar groesffordd Pan o-rehfygwn hi," Holwch p'L, i'r brwnt Ellmyniaid, Dyma. beth wewcli chwi: "Yii -v ti-o lte ,;yi-tli ei-,Ii Pi-vdain, Yno gwelir hi." Gofyn i'r iu ianwyr llawgocli, lhll atebant hwy: J ■'Paid a lioii, dos yn sowldiwr Fd ca wn broffid mwy. Hoi a'r dy gcdigion graddiol All ar. b hwy ddim dweyd, Dynia ddwedant: "Waetii hcb holi, Curvo'n wir laid wneud." Trc i'r i-s gyda'r owestiwn, Dwcd yn brudd oj thon "Anodd dweyd a (Jles peth felly Heb law ryw hen son." Tro i lioli'l. AVerin druan Sy'n ei gwaed ar lawr, Dynia'r aieb gei yn funn: "0, na ddeuai'r awr. Tro îr Heib] i ymholi, j ateb gaWll: "Dilyn Iesu yn ddi-ildio Ti gei heddwch Hawn; Skid ei ddilyn trwy draddodiad, Crcchl ar hyd braich, Cod i'r groes a dal i'w chario Pe dy ladd wna'r baich." Carreg iilltir hedd terfvnol Sydd ar Galfari, Nid oes hcdd i fyd trwy unpeth Ond i-ydd trwyddi hi; Pan ddel by d i Ben Calfaria, Rhaid yw aros byth, Yma y mae hedd tragwvddol AVcdi gwneud ei nyth Gellir SOT; am ben Calfaria j Fel am "dylwyth teg," Ni bydd hyn heb fyw yr Iesu Namyn gwell lln rheg. Erys carreg filltir heddweh, Cratg pob oes yw hi, D.YlllQ ï heiv.v'r Gwvped bydoedd, Crccsbren Calfari.
Y DDEDDF YSVVIRIANT. I
Y DDEDDF YSVVIRIANT. I Dyimina y Dirprwywyr Yswiriant Cym- reig alw lw (:ymtL'iL:ws:lu Cymeradwy, Pwvllgorau Ysvviriant Sirol, ac eraill sydd yn cy syiltiad a gweinyddiad Yswir- iant lechyd at IN. fi- sydd new- ydd ei gyhoeddi yn cynnwys yr hoi! Ddeddfau a Rhcolau ynglyn ag vswiriant iechyd .sydd yn awr mewn ^rym. Cyn- nwysa y llylr yn agos i 700 o dudaleni, a gellir ei gccd trwy unrhyw lyfrwerthwr am y pïi.s o 2s 0c, neu yn uniongyrehol oddi- with y Ili-i Wyman, 54, St. Mary Street, ¡ Caerdydd, am 3s drwy y post. Mac y pris wedi ei roddi mor isel ag sydd bosibl er mwyn i'r llyfr fod o fewn cyrraedd pawb sydd yn dynamo pwrcasu copi.
Advertising
J. ELIAS AND SONS. HAIRDRESSERS, HAVANA HOUSE, PWLLHELI, Has the Largest and Best Selection of L«:dics' Peal Hair Tails in Stock. nspection Invited. Also Agents for Metropol Razors.
\ DROS Y DWR.
DROS Y DWR. (O'r "Drych"). CYMRAES MEWN YSBYTY. Mae yn New York wir gydymdeimlad a'r chwaer, Miss Lizzie Jones, gonedigol o Nantyglo, Gogledd C'ymru, yr hon sydd yn ysbyty y ddinas, ac wedi bod dan or- uchwyliaeth y gyllell. Hyderwn y gwelir hi yn holliach ar fyrder. Mae y chwaer yn fawr ei pharch, ac yn un o'r ffyddloniaid yn eglwys M.C. ar looth Street;
[ PREGETHWYR CYMRU. I
[ PREGETHWYR CYMRU. Y Saboth diweddaf mwynhawyd gan Gymry New York weinidogaeth dau o bregethwyr dieithr, sef y Parch T. D. Jones, o Bedlinog, Deheudir Cymru, yng nghapel A. 11th Street, a'r Parch Hugh D. Jones, Ph.D Penrhyndeudraeth, yn eglwys M.C. ar 155th Street. Gadawyd gan y naill a'r llall argraffiadau dymunol ac adeiladol yn ystod v gwasanaetli nos Saboth.
UNIAD HAPUS.I
UNIAD HAPUS. I Yn Julesburg, Colorado, ar ddydd I Mei clier, y 4ydd o Hydref, unwyd y brawd AYilliam Owen, dilledydd o'r lie hwn, mewn priodas a Miss Anna Griffith, y Pareli ItansiN,Ileelel-i -biigail epjwy-s y M.E., yn gweinyddu. Ganwyd y briod- asferch yn y gymydogaeth lion, a'r priod- fab yn Gaerwen, Sir Fon. Wedi ei ddyfod i'r Amerig, bu Mr Owen am beth amser yn Racine, Wis., a ryw dair blyn- edd yn ol daoth i Carroll, ac agorodd fus- nes ei hun, yr hon sydd wedi troi allan yn llwyddianus iawn Nid ocs bron Gymro a ymwel a'n hardal na eilw gyda'r brawd hwn, oherwydd y mae yn wladgar iawn ac vn meddu ar wybodaeth eang o len a cherddoiiaeth ei wlad enedigol. Gwnaeth wasanaeth rhagorol hefyd fel un o bedwarawd Cvnireig y cylch mewn ¡ cyngerddau o dan nawdd undeb yr am- aethwyr. Eiddunwn iddo ef a'i briod ieuanc gyfran helaeth o ddodwyddweh ar hyd eu ttitli unol drwy'r bvd.
HUNIAD GWR 0 ARFON. I
HUNIAD GWR 0 ARFON. Ar y 27ain o Fedi. yn iiliv ei fab. Rich. M. Hughes, Wynnewood. Pa., bu farw William Hughes, yn 89 mlwydd oed. Can- wyd yr yinadawedig yn Ifermdy Tu liwnt i'r Gore, Llechwedd Isaf, Arfon, ond ym- adawodd tra yn ieuanc a cbyffiniau ei gar- tref, gan sefydht yng nghymydogaeth Aber, oiicl efallai mai fel W. H. yr Hws mon yr adwaenid ef oreu. Penodwyd ef ?'ll b il l ii f yn "bailiff" ar etifeddiaeth Mr Plait, Hrynyneuadd, pan y prynodd y boneddn i bwiinw y tir. a thrwy ei arolvgiaeth egtiiol ef v daethpwyd a'r lie i'r fath sa?enud- ef v dietlil)vi-yd a',i- Ile i' i- f?itli safle Mae yn debyg nad oedd neb > ng Nghytiiru yn cael ei wahodd yn amiarii nag et fel beirniud mewn ymdreclifeydd aredig, ae fel bainwr at- gynnyreh y iir, rhwng tiifeddianwr a' tenant, ymha gwyddau yr oedd yn cael y gair o fod bob amser yn gydwybodol a gonest. Nid oedd wedi tael Uau'ci' o fanteision adciysg yn ei ieuenetyd, ond yr ocdd yn ddar- llenwr mawr, ac yn ddysgwr hyd ddydd ei farwolaeth, ac nid oedd llawer yn fwy hyddysg yn hanes Cymru hen a d; I cll aa' ymadawedig. Ymfudodd i'r wlad li e, iyii 1881, a chafodd yn fnan y swydd a lanwodd hyd nes ei wneud yn bensioner ychydig flynyddau yn ol, sef eloc'i '"i!d vn lOglwys y Gwaiedwr, Brynmawr, yr hm oedd ar y pryd newydd ei gorffen. Ac yn y fynwent gysegredig hon, lie y trenl- iodd yr hen gyfaill c-aredig gyl* litit o'i oes, ac y llafuriodd gyda'r fath ble.ser i wneud y lleeyn yn fangie mor ddeniadol. y claddwyd ei weddiliion wi-tli oclir ei briod, prynhawn Sadwrn, Medi 30, Ac yma ymhell o fangre ei dadau, a'r wlad a garai mor aiunvyl, y cwsg nes "Angel a gan, hoevwlan lef, Fcluslais. nefawl oslef."
MARW SYDYN CYMRO 0 DALYSARN…
MARW SYDYN CYMRO 0 DALYSARN I Taflwyd pentref West Pawlet, Vt., i ddyryswel) a braw pan glywsom am farwol- aetli sydyn ein brawd hynaws Robert- H. Roberts, yr hyn a gymerodd le yn Lud- low, Vt., yn ystod nos Saboth, y laf o Hydref. Yn gweled nad oedd ein brawd yn codi bore ddydd LInn, aethpwvd i ed- rych am dano, a. chafwyd ef wedi marw yn ei wely. Tystiai y meddyg; ei fod wedi cael myned drosodd i'r bvd anweledig yn dawel, ar- heb gymaint a gwybod beth oedd poen a loes angeu, Dacth Bob H. i'r wlad hon ilynyddau llawer yn ol o cirdal Talysarn Arfan, gan ymsefydlu yn West Pawlet, ac yr oedd yn gymeriad a per id gan bawb a'i hadwaenai. Dyn tawel ydoedd Bob, ac lieb fod yn rhy barod i wthio ei hun i gvmdeithas neb, er hynny teimlid ei fod yn naturiol yn gwneud ej gartref ynghalon ei gydardal- wyr. Bu fyw yn ddibriod, ac yr ydoedd tua blwyddyn yn ol wedi symud i Ludlow, lle y terfynodd ei yrfa, yn dawcl, mor ) dawel a syml ag y bu fyw. Dydd Mercher daeth tyrfa o'i luaws cyfeillion i dy Mr "— i a Mrs Robert J. Roberts, yr hon sydd yn chwaer i'r ymadawedig, er eyflawni y gvmwynas ddiweddaf i Weddiliion un oedd yn annwyl getiTiym. Gwasanaeth- wyd yn y ty t'i- capel gau y Parch W. O. Williams, ac hefyd daeth cyfrinfa yr Odd Fellows i'r angladd, ac aetiipwyd yn drefnu i'r fynwent. lie yr aethpwvd dr'y wasanaeth angladdol yr Urdd daraw- iadol ac effeithiol Chwith iawn fydd meddwl am AYest Paw let heb Bob H., ond bydd adgofion melus am dano yn myn- wesau ei gvfeillion tra y byddwn byw. Y mae yn aros yn eu galar am eu brawd ymadawedig ei chwiorydd, Mrs Robert J. Roberts. West Pawlett Mrs John Hughes, Granville, N.Y. Mrs John T. ¡ Jones, Utica, N.Y. ne un chwaer draw, yng Nghymru lief yd dau frawd. sef Hugh Roberts. San Francisco, ac Owen J J. Roberts. West Pawlte.
Advertising
0 -—— 0 I I I ELECTRIC FLASH lAMPS. 0 ALL BRITISH MADE STOG ENFAWR AC AMRYWIOL | UN FEL Y DARLUN GYDA S. BULB AM 2/ Ir RHAI ERAILL I I Is 6c Is 9c 2s Oc 2s 3c ??s?:?  ??'?    ??-??S'!? ETO. 2s 6c 2s 9c 3s Oc 4c YN RHAGOR GYDA'R POST. BRITISH EVER-READY BATTERY NEWYDD I'W AIL LENWI I AM 8c. Postage. 3c. I Dewis Ardderchog o ZSampau a Xanternau, a phoi) math o cfronmongery, A PHOBPETH AT WASANAETH AMAETHWYR. GYNAU 0 BOB MATH. <d Single and Double Barrels, Rilfes, a Cartridges GWN SINGLE BARIL YN 32in. 0 HYD, YN LLADDWR DIGURO, AM 30s ( Gan fod Tymor y BICYCLES yn dirwyn i ben y mae genym amryw i'w clirio allan YN RHAD Ok E g?IM ACSI?N- aft AM& W- 'ff or- E. JONES & Son, IRONMONGERS AND CYCLE AGENTS. j Y Maes a M. Bangor Street, Carnarvon. o o
DEDDF Y GOLEU. I
DEDDF Y GOLEU. Cyrhaeddodd y dirwyon ynglyn a Deddf I y Goleu 1,OOOp yn ystod y mis diweddaf I yn Nottingham.
DIRWYO TAFARNWR
DIRWYO TAFARNWR- 'Ii'wy dyùio l.i fod yn gwneud cartdig- rwydd, rhoddodd tafarnwr yn Green(M-k; botei o chwisci j ifhvr oedd ynin ynd i'r ffi-.vjil -i- oed(I hyn yn drosedd. a dirwy-
PENNAU LLAWN.
PENNAU LLAWN. William: ll\lo. Die, 1'wyt ti wedi eamu'n narw ers pan welis i ti o'r blaen. Fedri di ddim dal dy ben yn sythach ? Die: AVeli dj'j' cae 'd acw, William, ilae ixdj pen llawn yn gwyro i lawr, ond y rhai gweigion yn spyHI yn syth i fyny.
DYRCHAFI AD I GAPLAN CYMREIG.
DYRCHAFI AD I GAPLAN CYMREIG. D.igcunymddeallfody Parch U, Peris Williams, Gwrecsam, v.edi ej ddyrchafu yn major. Gwnaed hyn fel cydnabydd- iaeth o'i wasanaeth am y gwaith a wneir ganddo i'r milwyr A'n Ffrainc y mae Mr AViiliams ar hyn o bryd.
Advertising
ACROSTIC. ■»«» E DMONDSON'S Grand Toffee and Sweets are really quite the best, Q ECIDEDLY they're pure, all can rely, M ADE with greatest care, and long years, have stood the test, Q F best ingredients only, they employ. NOTED for their "Value" and sold for miles around, DELIGHTING both the young as well as old, QWEETS that you can relish, all so good and sound, ONE quality "The Best" is only sold, NOURISHING the Toffee is Ideal," in more than name, &WITH Pennies children, both the weak and strongest CALL they do for Edmondson's, the Toffee mat's won fame, ^BSERVE the? &, its best and lasts the !cngest. F X, M. W F, X, M.