Y Dinesydd Cymreig

MESUR BWRDD PENSIWN. in Aliv r Cyffredin, ddydd Llun, dang- oswyd teimlad cryf yn erbyn Mesur Bwiyid Pensiwn gyfiwynwyd gan Mr Arthur Hen- derson. Mor fuan ag yr aeth y Ty i Bwyllgor eynnygiwyd gwelliant ar y mesur oedd yn gwneud i ffwrdd a'r oil ohono, ac yn awgrymu yn ei le un Awdur- dod Canolog. Y r oedd pob Eiai-adwi-, yn ymarfeol, o blaid y gwelliant, a bu i Mr Henderson roddi i fyny iddo. Cariwvd y gwelliant heb wrthwynebiad. -000--

DYDD LLUN. I FFRYNT RWMANIA. I Dangos fod y gelyn yn parhau i symud ymlaen ynghymydogaeth yr Alt ac ar y Danube y mae'r newvddion o'r ffrynt Rwnianaidd o hyd. Ond y mae adrodd- iad Bucharest ddoe, fodcl bynnag, yn dangos fod ymosodiadau y gelyn wedi eu gwrthsefyll yn Dragoslavele ac ymhellach i'r de islaw Slattina ar yr Alt. Adi-oddir liefyd fod y milwyr gwrthwynebol groes- asaut yr Islash a Simnitza wedi cael en hatal \n eu symudiadau. Yn y rhan uchaf o Ddyff ryn Alt y mae'r gelyn wedi gwthio y Rwmaniaid yn ol, ac y mae'r adroddiad Rwsiaidd yn datgan eu bod wedi gorfod encilio tu ol i'r Oltetz, i'r de o'r Alt mae'n yniddangos. YN FFRAINC. Ar y ffrynt orllewinol v mae'r gynnau niawr wedi bod yn brysur ar y Soinme ac ynghymydogaeth La Bassee Nid vw'r Prvdeinwyr na'r Ffrancwyr yn adrodd unrhvw symudiad na gweithrediad gan y gwyr traed. Yn ystcd dydd Sadwrn bu i'r Prydeinwyr yrru'n ol gwmni o'r gelyn geisiai wthio'n mlaen i'r dwyrain o Beau- mont Hamel, tra y bu i'r Ffrancod wrth- sefvll ymesodiadau'r Germaniaid ddydd Sadwrn a ddoe yn Champagne. I'r de o'r Arras bu i'r Prvdeinwyr drechu rhuthria tau'r gelyn, ac yn yr un gymyd- ogaeth arfer nwv gyda llwyddiant. Hawlia y Germaniaid iddynt gymeryd ped- war 0 swyddogion Prydain a 157 o filwyr i'r gogledd-ddwTain o Beaumont, a 26 o filwvr otpr Arras. ARGYFWNG GROEG. I Anfonodd y Llvngesydd du iouinet Nodyn arall i Lywodraeth Groeg yn liawlio cydffurfiad gyda chais y Galluoedd rnedig fod y deunydd rliyfel nodwyd yn cael ei gyflwyno drosodd. Fel prawf o ewvllys dda y Llywodraeth y mae'n gofyn fod deng bateri o ynnau'r mynydd yn cael eu rhoddi erbyn Rhagfyr laf y fan befllaf. Rhaid i'r gweddill gael eu rhoddi drosodd heb fod yn ddiweddarach na Hhagfyr y 15fed Y mae'r Llywodraeth Ddarpar- iaethol yn Salonika wedi cyhoeddi rliyfel ar Bwlgaria a Gerniani. RHUTHR LYNGESOL GERMANI. Yn ystod y nos ar y 23a.in-24ain cyfisol ceisiodd chwech o ddistrywyddion < Ger- manaidd gael mynediad i'r pen gogleddol o'r Downs, a gwelwyd hwy gan long wyliol. Taniodd y gelyn tua deuddeng "round," ac yna. aethant ymaith yn ddioed. Tar- awyd un "drifter" gydag ychydig niwed, ond ni anafwyd yr un o'r criw.

DYBD MAWRTH. Y GELYN YN SYMUD. Mae'r gelyn yn nes i Bucharest. lu- hwnt i Rimnik ar yr Alt, 35 milltir i'r de o'r Red Tower Pass, y mae'r goresgynwyr wedi symud ymlaen tuagat y fynedfa i Ddyff ryn Arges, yr hwn niewn un pwynt sy'n rhedeg yn nes na deng iiillltti- o'r brif- ddinas. Mae Alexandria weui ei chy- meryd, ond hyd yn hyn nid yw yr afon Vedea wedi ei ehroesi, ar yr hon y sair Alexandria. Sail" Bucharest banner can milltir oddiyma. GWrtTHSAFI AD RHAGOROL. lae y rhai dewr sy n arcs o r Ursova garrison wahanedig yn carl eu gyrru tua'r de-ddwyrain, gan golii'n drum yn eu gwrthsafiad gwroi. Y nine dros 1,200 ohonynt wedi eu eymtiryd yn garcharor- ion, ac yn yehwanego! i'r ftorefyd.l v mae'r nelyh yn liawlio cymeryd ch-veeu o agerlongau ac 80 o lighters ar y Danube gyda llawer o Iwvth: s,ve?tlifawr. LLWYDDIANT SERBIA Mae v Ffrancwyr a'r Serbiaid wed: on-' nill Hill 1,050 (i'l' dwyrain o Paralova, 10 milltir i'r dwyrain o Mensistir M ac-rt yn dal y salie. Mae hwn yn en nill pwvsig, ac o grvn fantais iddynt. Y PRYDEINWYR. Dal i Iwyddo y mae'r Prydeinw l' vn J.a Bas,,(,t, i'l, SoIllme. Bu i'n hawyrlongau fombardio gyda llwyddiant ar lacs aw vi ol Guizancourt a Matigny.

DYDD MERCHER. 41HUTHR Y ZEPPS. Nos Lun, gwneath y Zeppelins ruthr ar y glannau dwyreiniol a'r siroedd gogledd- ol, a deuwyd a dwy ohonynt i'r llawr. Ymosodwyd ar un olionynt gan aeroplane o'r Royal Flying Corps, a deuwyd a hi l lawr yn iflainau tuallan i lanau Duiham am 11.45 p.m. Ymosodwyd ar y llail gan aeroplanes a gynau, ond gallodd eft'e;thic adgyweiriad. ac yr oedd yn troi am gar- tret ar gurlam, pan yr ymosodwyd ami naw milltir alian i'r mor gan bedwar o beirianau y Royal Kaval Air Service, a thaniodd t: awler arfog ami hefyd. Den- wyd a hi i iawr yn ffiamau am 6 45. Yn ystcKl y riiuthr gollyngwyd cant o Nombs. Bu i un ddynes farw o fraw, ac anafwvd pump o ddynon, a phedwar u blant Prynhawn ddydd Mawrth, goll- vng odd aeroplanes chwech o bombs ar Lundain, pryd yr anafwvd naw o bcilsuil- all YN Y. GORLLEWIN. Mae pelennu mawr wedi bod gan y gelyn ar y ffrynt Prydeinig ar bob oclir i'r Ancre, lie y bu'r Prvdeinwyr yn brysui- 1 dalu'n ol iddynt. Mae y cvflegrau wedi pelenu cymydogaeth La Bassee. Ilti ein llinell yn ddarostyngedig i belenu trwm yn ystod y nos i'r gogledd o Ypres, ond yc-hydig o golledion achoswyd. Yn Jilyn ymosodiad fwnol Brydeinig lwyddianus ger Souchez, a gwrthsafiad yn erbyn bombs y gelyn, y mae'r gelynion wedrbod yn bombardio ein llinellau gyda trench mortars Mae ein awyrwyr a'n ¡ cyiiegiuu wedi gwetihio gyda llwyddiant mawr. Mae' cvflegrau ar y ffrynt Ffranc- aidd ar y Somme a'r Meuse yn gweithio'n dda. Gyrwyd yn ol ymosodiad wnaed gan y felyn yn ystod y nos yn Cham- pagne, -3t f4 1 A. SAFLE P VV,A. Yn y gogledd y mae> r gelyn wedi cy- meryd Curtea de Arges, He y gwnaeth ein Cyngreirwyr amddiffyniad dewr. Yn y de ar y Danube, y mae'r gelyn wedi meddiannu Giurgevo, gyferbyn a Rust- chuk. fae Giurgevo tua 40 milltir i'r de o Bucharest. I'r gorllewin v mae'r Bwlgariaid yn dweyd eu bod wedi medd- iannu y ddwy ochr i'r Danube, a'u bod wedi meddiannu trof o'r enw Calafut. FFRYNT MACEDONIA. Gwnaeth y Prvdeinwyr rutlir Iwyddian- nus ar ffosvdd y gelyn i'r gogledd-ddwy- rain o Machukovo. Dinistriwyd v ffos- ydd, a cliymerwyd nifer o garcharorion. Mae y Serbiaid yn paliau i symud ymlaen yn nhiriogaeth Monastir. ARGYFWNG GROEG. Dywedir fod Grocg wedi anion apel i'r t Galftioedd aiitlileidiol o i liawl- iad wnaed gan y Llvngesydd du Fournet. Adroddir hefyd fod y Brenin wedi darllen araith lem i swyddogion eysyllteidig a gweithediadau y Cvngrair Milwrol. At- goffhaodd iddynt eu bod i fod yn deyrn- garol iddo ef, ac na ddylent wneud dim gyda. gweithrediadau anawdurdodedig.

DYDD IAU. RWMANIA. Parhau i fynd ymlaen y mae'r gelyn yn Rwmania, heh fawr o atalfa Adroddir o Berlin fod Pitetse, cyffordd bwysig ar y rheilffordd, wedi ei chymeryd ar yr afon Argesu. Ymddengys fod llinell y gel 'vn yn awr yn rhedeg braidd i'r gogledd a'r de o Curtea de Anges i'r Danube. Yn nhiriogaeth y Danube y gelyn wedi symud ymlaen o Giurgevo, ac wedi cyr- raecld Topuro a Kalugareni, yr hon sy'n brif-ffordd i Bucharest. YMDRECHION PRYDAIN; Dal i belenu y maent i'r gogledd o Ancre. Mae'r Prydeimvyr wedi gwneud dwy rutlir ffosyddol llwyddiannus ger Ypres gyda bombard io a thatlu bombs niewn pwyntiau eraill fnont yn hynod effeithiol. Y FFRANCWYR. Llwytldodd y Ffrancwyr i atal ymosod- iad o dddo'r gelyn yn La Fille Morte yn Champagne, ac wedi cymeryd rhan mewn pelenu llwyddianus i'r dwyrain o'r Meuse ac i'r de o Somme. Y RWSIAID. Aflwyddiannus fu ymosodiadau r Ger- maniaid ar Szezara ac yn rhanbarth Sv ul- inchy. Yn yr Wooded Carpathians bu i'r Rwsiaid enniU safle fynyddig,a chyiner- wyd cant o garcharorion, ac ymhelluli i'r de yn nhiriogaeth Kirlaba. gwthias- ant y gelyn allan o gylch cyfan o fryniau, gan gymeryd 700 o garcharorion a f) o ynau Tieiriannol. I'r de o'r fan yma cy merwyd cylch cyfan arall o fynyddo "1J ar hyd yr holl ffrynt. Y SERBIAIU. Mae'r Serbiaid wedi ennill gyda i fryn i'r. gogledd-orllewin o Grunij'ite io milltir i'r dwyrain o Monastir. Yrt ea hadymosodiadau collodd y Gert^an aid- Bwlgaraidd yn drwra. I GROEG. Mae Cabinet Groeg yn unfrydil utdi cymeradwyo penderfyniad y Llywc-J i-aoi.i i roi drosodd y gynnau a'i- deunydd l iiyfe! i'r Galluoedd Unedig. I Y ZEPPELINS. Addda'r Germaniaid l(hlvnt gol:¡ ([\ Zeppelin yn y rhuthr ddydd Lhm "S'n > r adroddiad dyvvedir "fod yr ainddilf.ri,d yn arbennig o nerthol." Dywed crv y trawler fod yna awyrlong arall yn gwneud ei ffonlfI am Germani mewn cyflwr lJi- weidiol. CYFNEWIDIADAU LLYNGESOL. Mewn atebiad i Commander Bellairs yn hy'l' Cyffredin, ddydd Mercher, dywed- odd Mr Balfour fod y Bi-eiiin wedi cymer- adwyo y cyfnewidiadau hyn:— Y Llvngesydd Syr Henry Jackson i fod yn Llywydd Livn,,csol o'i- Coieg Llyngesol Brenhitiol yn Greenwich. Y LIyngitcsydd Syr John Jellicoe i fod yn Biif Arglwydd y Mor yn AYhitehall. Y Llynghesydd Syr Da\ id Beatty i gy- meryd llywyddiaeth y Grand Fleet. Dywedir fod Syr J. Jellicoe eisys wedi cymeryd ei le yn Whitehall. <♦»

GWRAIG FIX ANGYLES. [j Edward: Mae'n dda gexinyf dy fod wedi rhoi gora i alw dy wraig yn angyles. Pam daru i ti beidio, Twui'1 Twm: Roedd yn hen bryd i mi neud, fachgian; achos hub tro y gwnawn yi oedd yn son am gael rhyw adenydd ar ei l het. .———- ————

DWEYD FFORTIWN. I Yn Heddjs Marlborough, eyhuddvvvd "Madame Rhona" o ddweyd ffortiwr wrth ddwy o ferched. Dinvywyd hi i 25p ia Z gini o gostau. I

OFNAD AM GOLLlANT LLONG. Criw o Gymry. Ofnir fod T agerlong "Canganian," Caerdydd, wedi colli yn yr ystorm ar Tachwedd 17. Daeth rliannau" o "long i'r glannau ym -liati Montrose, a'r enw "Can- ganian" ar ddam o bren Yn y criw y mae y rhai canlynol:—Capten Evan H. Williams, Porthmadog; William Thomas, a'i fab Hugh Thomas, Morfa Xefyn Wil- liam Jones, Llangybi Tommy Jones, I Edeyrn; a David John Hughes, Pwllheli. Yr oedd y diweddaf ar ei fordaith gyntaf. ENWI CYMR0. Yllg nghyfarfod Pwyllgor Gweithio! Cymdeithas Rydtlfrydoi Caerdydd, nos Fercher, enwyd lt- Hugh Edwards, Ler- pwl, ymysg eraill, fel un cymwys i fod yn ymgeisydd yn lie y diweddar Capten Roland Phillipps, laddwyd ar faes y gwaed wl El GODI'N FILWRIAD. Mae Capten Morgan, mab y Canon J. Morgan, rheithor Idanrw-st, wedi ei godi'n Flivvriad. MARW TRIGIANYDD CYMREIG. Dydd ^Mercher, yn ei ancdd, Tudno I House, Penmaeniuawr, bu farw Mr Wil- ]iam Jones. Dydd Sul yr ocdd ef a Mrs Jones yn dathlu 00 iitynedd-cli bywyd j priodasol. i Y WLADWRIAETH A GLOFEYDD DE CYMRU. Hysbysir fod y Llywodraeth wedi cy- hoeddi gorchvmyn dan ddarpariadau Deddf Amddiffvn y Goron, thvy yr hwn y mae Bwrdd Masnaeh yn cael ei gynorth- wyo gan Bwvllgor Adrannol, yn cynrych- ioli y Swyddfa Gartrefol a'r MorlyvS, yn cymeryd rheoleiddiad y mwnfeydd yng nglofeydd De Cymru. • RHWYSTRO ARGLWYDD HALDANE. Mewn cyfaifod yn Llundam, nos Fawrth, dan nawdd y Sociological Society, Cafodd Arglwydd Haldane, y llywydd, ei aBonyddu gan fen'heJ a dynion, galwyd ef yn "fradwr, "yn "pro-German," ac yn euog o helpu'r gelyn. Bu raid mynd a'r cynlvyrfwyr ymaith bedwar gwaith cyn cael heddwch i siarad. Dywedodd Ar- glwydd Haldane na fuasai yn disgwyl cael cymdeithas gwallgoliaid ynghanol Cym- deithas Celf I COOl CYFLOG ATHRAWON. Ym Mhwyllgor Addysg Caer pasiwyd i roddi was- bonus o 10 y cant i athrawon ysgolion elfenol y ddinas ar gyflogau i 1 fyny i lOOp, a 5 y cant i l'ai dros llynny. I COSPI GOLYGYDD. I Am ddweyd yn ei newyddiadur, "Isle of Ian Times," fod v barnwr yn benderfynol o gospi Samuel Morris, euog neu beidio, dirwywyd y golygydd. John Archibald Brown, i 50p DAL CARCHARORION FFOEDIG. Mae y ddau garcharoi^ Carl Schwanz a PaulHubnpr.yrhaiddian?oddowprsyit carciiarol "SNoburn, Bedfordshire, wedi eu dal, a'u hail-garcharu. GOLYGYDD Y "LABOUR LEADER." Yn Bow Street, ddydd iviawrth, dirwy- wyd Archibald Fenner Brookway, golyg- yad y "Laboti i, Leader," i 40s, ac archwyd ei gvflwyno drosodd i'r awdurdodau mil- wrol Dywedodd wrth yr vnadon ei fod wedi gwrthod cymeryd y gwaith roddwyd I' iddo gan Bwyllgor Pelhani, am ei fod yn credu ej fod yn fargeinio gyda mihvriaeth, yr hyn gredai oedd yn hollol anheg. I DWYN 300 0 BARAU 0 ESGIDIAU. ^m Mrawdlys Kent anfornvyd Edward William Swift a John William English, tt, i gai-eliit- ini IS t'j, Is- gapten a Quartermaster George William Lauder, hefyd 18 mis, a Henry Jones, drpifar motor milwrol, i 9 mis, am ddwyn 300 o barau esgidiau perthvnol i'r fyddin. I MARW BONEDDIGES WEITHGAR. I Uydd Mawrth, yn Jjlandrmdod, bu farw'n dra sydyn Mrs A. L. Careless, priod y Milwriad Careless, cyfreithiwr, yr I hwn sydd gyda'r Tiriogaethwyr yn India. Yr oedd Mrs Careless yn aelod o'r Cyngor Dosbarth ac amryw o bwvllgorau pwysig. Y r oedd yn siarad mewn cyfarfod prynhawn ): dydd y bu fanv. (?vn ei phriodi trigai yn Abertawc. Gedy un mab, naw mlwydd oed. I AWYRWR WEDI El LADD. Prynhawn dydd Llun, tra yn rhoddi praMf arei beiriant, ac wedi codi 100 troedfedd i'r aWJT, daeth v peiriant i lawr gyda chyfiyutdcL i'r dda ear, a Iladd- I vvyd yr Isgapten Hull yn uniongyrchol. Yn Yorkshire y digwyddodd yr anffawd. In" MES-UR- PENSIYN-AU. IJywedir lod y gwelhannau i r Mesur Pensiynau wedi eu cwblliau nos Fawrth. Eu hamcan ydyw dod a Phensiynau Uyng- esol a gwaith y Pwyllgor Deddfwriaethol yn hollol dan lywodraeth Llywydd Bwrdd Pensiynau, yn unol a'r teimladau ar- ddangoswyd yn y drafodaeth yn y Senedd, nos Lun. Cedwir y tri is-Iywydd ddar- perid yn y mesur, ond rhoddir i lawr mai eu gwaith fvdd cyngliori AFIECHYD MR WILL CROOK.v I Hysbysir fod Mr Will Crooks, A.S., wedi bod yn bur wael, ac o dan weithred lawfeddygol; ond y mae'n gweHa'n fodd- J f haol.  LLYWYDD BENGAL. Mae'r Brenin wedi cymeradwyo apwynt- iad Iaill Rona ld.shay, A.S., yn Llywod- raethwr ar Bengal, totoiynydd i Ar- ghvydd Carmiciiael a Skirling. Mab liynaf Ardalydd Zetland ydyw, ac yn aelod Seneddol dros Hanbarth Hornsey, Middle- sex. Nos Fawrth, dewiswyd Mr Ken- nedy Jones fel ymgeisydd y Llywodraeth Uncdig dros Hanbarth Hornsey. GROEG A'R GYNAU. Daw adroddiad o Rufain drwy bellebr o Athen yn hysbysu y bydd i Groeg ]'oi i fyny y gynnau a'r deunydd rhyfel i'r Gallucedd Unedig cyn yr amser penodedig DATLENIAD ARGLWYDD DERBY. I in .\li>' r Arglwyddi, ddydd Mawrth, I cliriodd Arglwydd Derby yr awyr parthed y sibrydion ledaenid ynghylch apwyntiad Syr Eric Geddes yn Ffrainc. yr hwn o-edd yn Rheolwr Cynorth.. vol ar Reui^. rdcl y North Eastern. Ei \vt;-ta vn Ffrainc ydyw edrveh ar ot v rheilffyidd, y deciau, ,i'r li a (-, t'i.y vmchwiliad oddiwrth yr Vsgr'fennydd Rhyfel. a chymeradwywyd j.ai Syr D. Haig. Derbyniwyd y cynlluna c apwynt- iad Syr Eric Geddes drwy Syr D. Haig a chymeradwywyd gan Mr Lloyd George i DIRWY 0 3,000p. I Cyliuddwyd ffyrm o'r enw Mri V(.n Glohn a'r Cwmni, Cyf., o anfon nwyddau I i wlcdydd amlileidiol, ddydd Mawrth, n Uae»n Llys yr Arglwydd Brif Fannn, yn Llundain. Dirwvwyd hwy i 3,000p heb y t costali.. I WAR BONUS I R GWEHYDDION. -1 Mae iiffain liuul o li-vddloii Lancashire ddydd Mawrth w^di cael eu hysbysu fod v war bonus 0 humn Y cant gawsant i fod yn gyflog sefydlog. ac v bydd iddynt gael pump y cant o godiad eto ym mis Ionawr nesaf.

MARW MR CHARLES BOOTH. I Tad Pensiwn yr lIen. I I DYc11Ial1, yn Graeedian, Leicestershire, wedi bvr gystudd, bu fany v Gwir Anrhyd. Chm!ps Booth. Ganwvd ef yn Lerpwl yn I y flwyddyn 1840. Efe ydoedd mab ieu- engaf y diweddar Iti- Charles Booth. Yn y-flwyddyn 1862 ymunodd gyda'i frawd, Mr Alfred Booth, fd nwrsiandwr morwrol ac yn 1866 sefydlwyd y ffyrm Booth Steamship Company ganddynt. Cyinerai Mr diaries Booth ddiddordeb mawr yn aiiigyl(,Ijiadiii',i- flawd, ac ystyrid ef yn awdurdodar ddeddf y tlodion. Yn y flwyddyn 1871 priododd gyda merch Mr Charles Zachary Macaulay, pevthyn.is i Arglwydd Macaulay. yr hon fu'n gymortli mawr iddo ar hyd ei oes. Ei hoff waith ydoedd eynllunio er gwella amgylchiadau'r bobl, a dywedir .mai ei svniad d vn wreiddiol vdvw Pensiwn vr Hen. Claddvvyd ef yn Thringstone ddydd Sadwrn. ♦♦♦-

I HYRDDWYNT OFNADWY. J Hysbysir fod hyrddwynt ofnadwv, na theimlwyd ei gvffelvb erioed yn Iwrop, wedi anrheithio Sardinia. Cariodd ym- aith Orsaf v Rheilffordd yn Rosolin_ Ni laddwyd yr un gwr, ond y mae llawer wedj I eu hanafii.

I YSGOL UWCHSAFONOL CAER- (I NARFON. Cynhaliwyd cyfarfod o Reolwyr yj- vsgol uchod yn yr Institute dydd Liun, Tacli- wedd 27Ain Yn bresennol yr oedd yr Henadur J. H. Pritchard yn y gadair, Mrs Joens, Minafon; Parch John Jones, Brynrodyn; Mri Alfred Richards, John Jones, ac E Abbott Gwnaed yr apwynt- I iadau canlynol :—Mr H. Edmund Hughes, I B.A., yu form-master, Miss Nellie Evails a Miss Roberts. B.A., yn form-mistresses. Mae Miss Robeits a Air Hughes yn bre- sennol yn dal apwyntiadau dros dio yn yr ysgol, a Miss Evans yn gweithredu yn Ysgol y C'yngor (merclied). Ystyriwyd cwestiwn einio yr ysgol Yu yr adrodd- iad gyfiwynwyd mynegwyd fod 63,000 o giniawau wedi eu rhoddi er cychwyniad y tymor, Mtnli 14eg. Cyfartaledd y nifer o blant eisteddaj i ginio bob dydd yn ystod y cyfnod yma ydoedd 110, y rhif ucliaf ydocdd 131, a'r isaf 87. Ohe-i-ivvdd y cod- aid ymhris bwydydd anfonwyd apel i'r Pwyllgor Addysg am gymorth i Gronfa'r Cinio.

MARW MEDDYG. I j I i- wvtiiiios ddiweddaf, bu farw yn yr I ( Aniwythig v Dr Enirys Jewel Evans, un o feddygon Gwallgofdy Salop a Trefald- I wyn. Nid oedd ond 37 niKvydd oed, ac yn fab Di- I-x-aiis, Northampton.

I WAR BONUS MERCHEJ) RHEILFFYRDD. Datganodd Mr Albert Bellamy yn Glas- gow, ddyld Sadwrn, fod yna gytundeb wedi ei gael y bydd war bonus o 3s yr I wythnos yn cael ei roddi i bob merch dros 18, a merclied dan 18 i dderbyn Is He yn yr wythnos Y mae y bonuses hyn yn adolygol, yn cael eu cyfrif o'r wvthnos vn diwed lu Medi 16.

YR ISGAPTEN PRYCE JONES I WEDI EI LADD. I Hysbysir yn swyddogol fod yr Isgapten Rex Prycc-Jones, o'r Canadian Infantry, wedi ei !add.. Mab hynaf y Lieut.-Col. j A. W. Pryce-J ones ydoedd, ftC, yn nai i Cyrnol E. Pryce-Jones, A.S. dros Fwr- deisdrefi Trefaldwyn. Nid oedd ond ugain mlwydd oed ac wedi bod yn y ffrynt am rai misoedd.

CYNHADLEDD HEDDWCH MERTHYR. Prynliawn Sul, ym Merthyr, pasiwyd penderfyniad unfrydol yn P-t-otestiol yn erbyn gwaith y Wasg yn ceisio aflonyddu ar gynhidledd heddwch Merthyt- Dy- wcdai Mr George Lansbury y dylai'r gwaith glo ar ot y rhyfel fod yn ddiwydfa genedlaethol trefnedig gan y gweithwvr eu hunain hefyd y dylid cael tribunal rhwngwladwriaetliol gyda llynges a byddin rhwngwladwriaethol wedi ei ffurfio. —————

GWAELEDD CADFRIDOG. .no Mae r lzar wedi caniatau dau tis o seib- iant i'r Cadfridog Alexeiff, yr hwn sydd I fvned dan weithred lawfeddygol. Y Cadfridog Gousko gymer ei le tra bydd yn absenol. ———— ————

Y CLWYF DU (ANTHRAX). Adroddir am donad allan ditriiol or Clwyf Du (Anthrax), yn Tanygraig Farm Abererch, ger Pwllheli. Diwedd yr wyth- nos bu i chwech o wartheg farw'n sydyn, yn cael eu dilyn gyda dau geffyl, a rhai defaid. Arciiwiliwyd y peth gan swydd- ogion Hwrdd Amaethyddiaeth, a Mr Ro- berts, meddyg anifeiliaid y sir, a'u dat- ganiad ydyw mai y clefyd du yw'r achos. Mae yr achos o'r clefyd yn ddirgelwch, gan nad yw anifeiliaid yr un fferm ond hon ilano. Gwnaed popeth i rwystro y lledaeniad ohono. ————

CYHUDDIAD O SAETHU. Dydd Jjlun, yn Ynadlys Llanrwst, cy- liuddwyd David Roberts, peirianydd, o saetliu at ei frawd O .veil Roberts, gyda'r bwriad o wiieud niwed iddo Yr oedd y carcharor yn arfer tetilio't, StA gyda'i frawd yn Suchyrhafod Farm, Llanrwst. Tosghvyddwyd y carcharor i sefyll ei brawf.

PYSGOT A ANGHYFREITHLON Ym Mangor, ddydd Mawrth, dirwywyd Hobert Thorpe, capten y trawler Ceitia, i 20p, chostau'r cytreithiwr o 2p 2s, am bysgota tufcwn i'r tail' milltir cyfyngedig ar lannau gogleddol Sir Gaernarfon.

CYFARFOD HEDDWCH. Cynhaliwyd c-yfariod i hyrwyddo hedd- weh yng IVgliolwyn Bay nos Fawrth. Y cadeirydd ydoedd Mr Albert Wood, ac anerchwyd gan y Parch Herbert Dunnico, Llundain, ar "Heddweh cy (lawn a phar- haol."

MARW JACK LONDON. Yr Ysgrifcnwr Enwog. 1 1 1 11 1 I  naw yr nysoysrwyau o uaniornia rod yr hyglod Mr Jack London wedi marw, Ganwnl ef yn San Francisco yn v flwydd- yn 1876 Yr oedd yn nofelydd campus, ac nid •yw'n rhyfedd hynny. oblegid meddai brof- iad helaeth ar fywyd Bu yn llongwr, mwnwr aur, tramp, Sosialvdd, areitliiwr, gohebydd rhyfel, a nofelydd. ———— ————

TRYWANU CYMRO. I Dydd Sadwrn trywanwyd Benjamin Williams, gyriedydd, yn vinyl ei galon, gan ddyn ddeuai o'r caban mewn gwaith yn Dowlais. Cymerwyd y dyn i'r ddalfa. ———— ————

YN ERBYN MERCHED. Anfonodd guards rheilffordd Newcastle a'r cylch brotest i'r Bwrdd Masnach yn erbyn rhoddi merclied fel guards ar y trens, am eu bod yn bervglus iddynt eu hunain, i weithwyr eraill, ac i'r cyhoedd. Dywedant ei bod yn amhosibl i ferched weithio fel guards. ————— —————

6ENI, PRIODI, MARW. MARW. West Tachwedd 20, Mrs West, 41, Hendre Street, Caernafon, yn 75 mlwydd oed. Williarns-Tachwedd. 22, Mrs Henrietta Will iams, GIan Seiont. Caernarfon, yn 76 mlwydd oed. Dcrkins—Tachwedd 22, Miss Eluned E. Dorkins, Awelon, Conwy, yn 30 mlwydd oed Griffith—Tachwedd 23, Mrs Mary Grif- fith, Ty Capel Bethel, Penygroes, yn 78 mlwvdd oed. ER COF Annwyl am Auntie Jane Ross, yr hon a fit farw Tachwedd 12fed, 1914; hefyd ein hoff gvfnither Annie Jane, yr hon a fu farw Tachwedd 17, 1915. Er wedi myned, aros y mae yr hiraeth o hvd. N. H a John R OSS. .■■■in ■ ii ■! ■! iii i nw—MTurm —!■ ■ ■ i 11■ ■ ■

J. FLETCHER, LTD.. MEMORIAL WORKS. I JA.rAoi"" -a8 Ar^raLivvya a ehyuocudwyd, gan Gwmiii y Dinesydd Cyuireig, Cyf., yn 16, Palace Street. Caernarfon